________________
૧૦૨
વિદ્ધારક શ્રી મહાવીર ટ્રકે હતા. બીજે લો. ટૂંકા માર્ગે જતાં કનખલ નામે તાપસનું આશ્રમસ્થાન આવતું હતું. આ આશ્રમસ્થાન અત્યારે નિર્જન હતું. રસ્તો પણ નિર્જન હતો. શ્રી મહાવીરને સંકે રસ્તે ભવેતામ્બી તરફ જતા જોઈ, બાજાનાં ખેતરમાં ઊભા રહેલ ગેવાળિયાઓએ તેમને ચેતવ્યા. તેમણે કહ્યુંઃ “આ માર્ગ તદન નિર્જન છે, કેટલાંય વર્ષોથી આ રસ્તે થઈને કઈ પસાર થયું નથી, કારણ કે વચ્ચે આવેલા આશ્રમમાં હમણ હમણાં ચંડકૌશિક નામે દષ્ટિવિષ સંપ રહે છે. તેનાથી ત્યાં રહેતા પક્ષીઓ પણ કરે છે. આ રસ્તે ગયેલું માણસ જીવતું પાછું ફરતું નથી. માટે હે મુનિરાજ ! આ ટૂંકે રસ્તો છોડી આપ લાંબા રતે જાએ એ ઈચ્છવાયેગ્ય છે.”
શ્રી મહાવીરે આ સાંભળ્યું. જેણે ભય માત્રને ત્યજી દીધા છે. દેહ ઉપરના મોહને છેડી દીધો છે,ને મરવાનું એક વખત છેજ. વહેલાં કે મેડા તેથી જેને મરણની ભીતિ ઓછી થઈ છે, એવા શ્રી મહાવીરે સાંભળ્યું ને સાંભળ્યું કર્યું અને ટૂંક માગે આ ધમતરફ વળ્યા. જંગલનિર્જન હતું. પક્ષીઓ કે પ્રાણીઓનો સંચાર નહોતો. જમીન પર કદનાં પગલાં નહોતાં. વૃક્ષો પરથી ખરેલાં પાંદડાઓ જમીન પર પથરાઈ ગયાં હતાં, ઝરણાંઓ અને સરિતાના જળ એકજ સરખા “કલ-કલ” અવાજથી વચ્ચે જતાં હતાં, પગદંડીને રાજમા પાંદડાં અને ધૂળથી ઢંકાઈ ગયા હતા. આસપાસનું વાતાવરણ તમય અને ભયભીનું હતું. નિર્ભય શ્રી મહાવીર કનકખલ આશ્રમ પાસે આવી, કાયોત્સર્ગ ધ્યાને સ્થિર થયા. માણસની ગંધ આવવાથી થોડીવારે પેલે દષ્ટિવિષ સર્ષ કાળસત્રી જેવી છબહાને રમાડતો, ફૂંફાડા માતા પિતાના દમાંથી બહાર નીકળ્યો તેણે માનવીને સ્થાને અડગ શ્રી મહાવીરને જોયા. કૈધની તેની માત્રા શતગણુ થઈ ગઈ. ભયંકર વિષ જવાળાઓ ફેંકતી દષ્ટિ તેણે સમતાસિધુ તરફ ફેરવી. જવાળાનું તેનું જોર સમતાના પૂરમાં રમતાં શરીરીના શરીરને ઈજા ન પહોંચાડી શકયું. સૂર્ય સામે જોઈને તેણે પુનઃ
