________________
મહામુનિ શ્રી મહાવીર
૧૨૭ અર્થમય ને સાથોસાથ અર્થહીન હતું. સ હની દષ્ટિએ અર્થમય મુક્તિવિહારીની નજરે અર્થહીન.
વિહાર–ચાતુર્માસ પૂર્ણ થયા પછી કાત્સર્ગ પાળી, પારણું કરી, વિવિધ પ્રકારની તપશ્ચર્યા કરતા, ઉપદ્રવે સહન કરતા પ્રભુ ૫વાણ અને રત્નમાં, અરણ્યમાં અને નગરમાં, તડકામાં અને છાયામાં, અનિમાં અને જળમાં, ઉપસર્ગ કરનાર અને સેવાભક્તિ કરનારમાં નિર્વિશેષ સમદષ્ટિ રાખતા, વિહાર કરતા અનુક્રમે યલીસમાગમ, જંબુસંડ, તંબાયસંનિવેશ, ને કુપિકાગામ થઈને વૈશાલીમાં આવ્યા. વૈશાલીમાં ચેટક નામને લિચ્છવીઓને મુખ્ય રાજા હતા.
ઉપસર્ગો–વશાલીમાં એક લુહારની કેન્દ્રમાં પ્રભુ સ્થિર થયા. આ લુહાર કેટલાક વખતથી રેગી હાઈ સ્વાથ્ય મેળવવા બહાર ગયે હતા, તે લાંબે ગાળે નિરોગી થઈ પાછા આવતાં તેણે કઢમાં સાધુને જયા. શ્રમણના દર્શનને અપશુકન માની લુહાર હાથમાં લેઢાને ઘણ પકડી શ્રી મહાવીરને મારવા દોડે મહાપ્રતાપી મહાવીરની સુખકાતિ આગળ તે ઝંખવાઈ ગયો, ઘણ તેના હાથમાંથી સરકી ગયો.
અહિંસા આગળ હિંસાનું બળ કેટલો સમય ટકી શકે છે, તે ઉક્ત બનાવથી સ્પષ્ટ સમજાય તેવું છે. શ્રી મહાવીર ધારત તે એક જ મુષ્ટિપ્રહારે લુહારને ધૂળ ચાટતે કરી શકત, પણ તેમને હિંસક સામે હિંસક બનવું ગમતું હતું. ગમે તેવા મહાન ઉપસર્ગને પ્રસંગે તેમણે અહિંસાને જ આશ્રય લીધે છે. શ્રી મહાવીરની અહિંસા ઘણું જ ઉચ્ચ પ્રકારની હતી. તેમનું જીવનમાં વહેતું અહિંસાનું ઝરણું, શત્રુ બનીને આવનારા ગમે તેવા માનવીને મિત્ર બનાવીને પાછો મોકલતું. શારીરિક અહિંસા જેટલી જ દિવ્ય પ્રભુની માનસિક અહિંસા હતી. મનમાં તેમના પ્રતિપળે એકજ સૂર જાગતે, “પ્રાણીમાત્રને નિર્ભય કરે!” ડગલે-પગલે જીવમાત્રની બનતી સંભાળ રાખતા.
આજના વૈજ્ઞાનિક યુગમાં સાચી અહિંસાનો સુવર્ણ ભાનુ ત્યારે જ ઝળહળી શકશે, જ્યારે ભારતનું આગણે યોના ધૂમાડાથી સ્વચ્છ
