________________
૧૦૬
વિશ્વોદ્ધારક શ્રી મહાવીર મહાપુરુષનું જીવન કેટલું ઉચ્ચ, નિર્મળ અને કાતિભર્યું હોવું જોઈએ ?
અતિશનું સ્વરૂપ :–અતિશય એટલે ગુણની પરાકાષ્ટા, સામાન્ય જન સ્વભાવને જે ગુણો અતિશયોક્તિ સ્વરૂપ જણાય. અતિશય ને લબ્ધિમાં ફેર છે. લબ્ધિ તપ વડે મળે, જ્યારે અતિશયો તીર્થકરને જન્મ સમયથી જ હોય છે. તીર્થપિતાને જન્મથી ચાર અતિશયો હોય.
(૧) તેમને દેવ સર્વ લોકો કરતાં શ્રેષ્ઠ અને અદ્દભુત સ્વરૂપવાન હોય, તેમજ તેમના શરીરે વ્યાધિ, પ્રસ્વેદકે મેલ ન થાય.
(૨) તીર્થકરને શ્વાસોચ્છવાસ કમળની સુરભિ જે સુગંધમય હોય.
(૩) દેહની અંદરનું માસ-રૂધિર ગાયના દૂધ જેવું ધવલ હોય.
(૪) જે આહાર કરે તે ચર્મચક્ષુવાળા પ્રાણીઓ જોઈ ન શકે, ફક્ત અવધિજ્ઞાનીઓ તે જોઈ શકે. જન્મથી આ ચાર અતિશય દરેક તીર્થકરને હેય. અગિયાર અતિશયો કેવળ જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થતાં ઉત્પન્ન થાય અને કેવળ જ્ઞાન બાદ ૧૯ અતિશયે દેવતાઓના કરેલા હોય. શ્રી મહાવીરના ચરણ અંગુષ્ટમાંથી ધવલ રૂધિરધારા પ્રગટેલી તે તેમના મૂળ અતિશયના કારણે જ.
આજે જે રીતે તાજમહાલ દુનિયાની અજાયબ (wonderful) વંચાય છે, તે જ રીતે તે કાળમાં તીર્થપિતાના ગુણે અજાયબ તરીકે જ મનાતા. તાજમહાલને કલામાં અજાયબ માની લેકે જેમ તેનાં દર્શને જાય છે, તેમ તે સમયના નિર્દોષ માનવો પ્રભુના દર્શનથી પાપ તા.
પરિષહ સહતા શ્રી મહાવીર કનકખલ આશ્રમથી ઉત્તરે ઉત્તર
ક પરિષહ કૂલ સત્તાવન છે. મુખ્ય બાવીસનું સ્વરૂપ નીચે પ્રમાણે છે. પરિષહ એટલે સમભાવે સહન કરવું.
(1) ક્ષુધા પરિષહ–ભૂખ સહન કરવી ને સમભાવપૂર્વક રહેવું. આ પરિષહ અત્યંત કઠીન છે, તેથી જ પહેલે છે.
