________________
૬૪
વિશ્વોદ્ધારક શ્રી મહાવીર
કરે છે, પણ પાછું તરતજ સ્તને વળગાડે છે. જે રીતે માનવીને કુદરત જનની શિક્ષા કરે છે, અને શિક્ષાને ભાગવતો મનુષ્ય પાતાની આંખે પોતાની ભૂલને વાંચતા થઇ, કુદરતની વધુ સમીપ જઇ બેસે છે, તેજ રીતે માતા બાળકને શિક્ષા કરે છે, તેમાં તેને અમાપ માતૃ-સ્નેહજ કામ કરે છે. બાળકની દુનિયામાં ‘ માતા ' સર્વસ્વ હોય છે, પાંચ-સાત વર્ષની વય સુધી બાળક બધી રીતે માતાની સાથે જોડાયલુ રહે છે. જે રીતે વ્યક્તિનો વિશ્વ સાથેનો ગાઢ સંપર્ક નિર્માયલા છે, તેવીજ રીતે માતા અને બાળકના સંપર્ક પણ કુદરતી છે. કુમાર મહાવીર માતા-પિતાના સ્નેહ-ઝુલે ઝુલતા મેાટા થવા લાગ્યા. આકાશમાં તરતાં વાદળાને જોઇ તેઓ કુદરતી કલામાં રમવા માંડવ્યા. કુદરતમાં તેમને જે જે દેખાવા લાગ્યું', તેને તે આત્માની વ્યાપક દૃષ્ટિ વડે અવલોકવા લાગ્યા. કાઇપણ વસ્તુ માટે તે ભાગ્યેજ રડી પડતા, કારણ કે તેમના આત્માનંદમાં તમામ વસ્તુઓનો પ્રકાશ ભરપૂર હતા. રાતટાણે માતા કુંવરને લઇ બગીચામાં ફરવા જતાં, કુંવર આસપાસની ખુશમય ઝાડીમાં ત્યાગ અને તેની મહત્તાના મર્મ સમજતો. કારણુ કે તેમનુ એમ માનવું હતું કે, ફૂલમાં સુવાસ જરૂર છે, પણ્ તે સુવાસ, સુવાસ તરીકે ત્યારેજ પકાય છે, જ્યારે ફૂલ તેનો આનંદપૂર્ણાંક ત્યાગ કરે છે, તેજ પ્રમાણે સ્વેચ્છાપૂર્ણાંક સુખદુઃખથી પર બનવામાં સાચા આત્માનંદ સમાયલા છે.
રમતગમતા:મહાવીર કુમાર સાચે જ મહાવીર હતા. બાલપણથી તેમનામાં ધૈય, બળ અને પરાક્રમ કરવાના ક્ષત્રિયાચિત ગુણા ફાલ્યા હતાં. સાત વર્ષની નાજુક વયે કુમાર ગામના બીજા ખાલસ્નેહીઓ સાથે ગામ બહાર આવેલા બગીચામાં રમતગમત કરવા ગયા. બધા આલ–કુમારા એકત્ર થયા. રમત માટે તેમણે જાળનું એક વૃક્ષ પસ ંદ કર્યું, અને તે વૃક્ષ ઉપર ચઢવા-ઉતરવાની ૢ આમ્લકી ’’ રમતની શરૂઆત કરી. રમત એવા પ્રકારની હતી કે એક કુમાર ઝાડ
64
