________________
જરાય ગભરાટ રાખવાની જરૂર નથી. વિશ્વાસઘાતીપણું અને કાવાદાવા તો તમારા જેવા અંગ્રેજને જ મુબારક હો.”
પોતાના કાળજામાં જે વાતો ઘૂંટાતી હતી, એ જ વાતોનો કહ્યા વિના પણ અણસાર પામી જનારા બાપુની યોગશક્તિ પર કર્નલને જેમ મનોમન અહોભાવ જાગી ઉઠ્યો, એમ અંગ્રેજ-જાત પરની બદનામી બદલ કર્નલના કાળજે ધૂંધવાટ પણ ભભૂકી ઊઠ્યો અને ગુસ્સાવાટે એ પ્રગટ્યો બાપુ, ભારતીય તરીકેનું ગૌરવગાન ગાવાનો તમારો અબાધિત અધિકાર અમને માન્ય છે, પણ એનો અર્થ એવો તો ન જ થવો જોઇએ કે, અંગ્રેજ પ્રજાને તમે બદનામ કરો અને એ અમે સાંભળી લઇએ. રાજકારણના તમે રસિયા હો, એવી તમારા શબ્દો ચાડી ખાય છે.
ગોદડિયા બાપુ કંઈ આવા શબ્દો સાંભળી લે ખરા ? એમણે ખુમારીભેર જવાબ વાળ્યો : કોઈ ઝૂંપડીમાં રહેનાર પર રાજકારણના રસિયા હોવાનો વહેમ તો તમારા જેવા બુદ્ધિમાનને જ આવી શકે. બાકી અંગ્રેજોનો ઇતિહાસ કેવો અને કેટલો ઉજળો છે, એનાં કિરણોમાંથી કાળો ડિબાંગ કેવો અંધકાર ઓકાઈ રહ્યો છે, એ તો જગજાહેર જ છે. અયોધ્યા પર અત્યાચાર ગુજારનારા અંગ્રેજોએ જ કાશી રાજ્યને ખાલસા નહોતું કરાવ્યું શું? ઝાંસીને ઝૂંટવી લેનારા અંગ્રેજો નહોતા તો કોણ હતું? ૧૮૫૭ના બળવામાં અંગ્રેજોની પડખે રહેનારી શીખ-પ્રજાની તમે કેવી વલે કરી નાખી હતી, એ ક્યાં કોઇથી અજાણ્યું છે? મહારાણી ઝીંદાને દેશવટો દેનાર કોણ હતું ? દિલીપસિંહજીને વિલાયત લઈ જઈને એમની પાસેથી કોહિનૂર પડાવી લેવાપૂર્વક એમને ખ્રિસ્તી તરીકે વટલાવનાર, તમે અંગ્રેજો જ હતા ને ?
કર્નલ લેક બકરી બનીને આ સિંહનાદ સાંભળી જ રહ્યો. સૂર્ય જેવા ઝગારા મારતા આ પુરાવા હતા, એથી બાપુની સામે બચાવમાં એકાદ બોલ પણ ઉચ્ચારવાની તાકાત ગુમાવી બેઠેલા કર્નલને થઈ ગયું કે, ૧૮૫૭ના બળવા સાથે સંકળાયેલી આ વ્યક્તિ બાવાના લેબાશમાં કાં
- સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૩
