________________
સન...ન કરતું છૂટેલું આ કટાક્ષ-બાણ વોળદાનનું કાળજું વીંધી ગયું. પણ જીવ બચાવવો હતો, એથી થૂંકેલું પાછું ચાટી જવા સિવાય છૂટકો જ ન હતો. ઘેલાશાહ પાસે ખડ વઢાવવાની પ્રતિજ્ઞા લેનારા વોળદાનને જાતે જ ખડ વાઢવા દ્વારા પ્રતિજ્ઞા ભંગ કર્યા વિના ચાલે એમ જ ક્યાં હતું ? સમશેરથી ખડ વાઢવાની ફરજ પાડ્યા બાદ ભગાડી મૂકનાર વોળદાન અંગે જ્યારે બરવાળાથી મદદ માટે આવી પહોંચેલા સાથીદારોએ પૂછપરછ કરી, ત્યારે ઘેલાશાહે જવાબ વાળ્યો કે, મારો વાલો આ કાઠી મારી ઘોડી લઈને ભાગી છૂટ્યો. આવા સસલાનો પીછો સિંહ સમા મારાથી કઈ રીતે કરાય ? સિંહસમો હું સસલાની પાછળ દોડું, તો મારું સત્ત્વ લાજે.
આવા બહાદુર ઘેલાશાહનાં જ્યાં બેસણાં હતાં, એ બરવાળાની બહાદુરી અને સાથે સાથે એના સીમાડા પ્રતિદિન વિસ્તરતા જ ગયા હોય એમાં શી નવાઈ ગણાય ?
ક્યાં ભાવનગર અને ક્યાં બરવાળા ? બરવાળાના સીમાડા વિસ્તરતા વિસ્તરતા ભાવનગર-રાજ્યની હદને જ્યારે ગળી જવાની તૈયારી કરવા માંડ્યા, ત્યારે આ વાતને રાજ્યના ધણી વજેસિંગજી સમક્ષ રજૂ કઈ રીતે કરવી ? આ સમસ્યાનો ઉકેલ કળથી લાવવા એક ચારણે ભાવનગરની કચેરીમાં ટૂંટિયું વાળીને સૂઈ જવાનું નાટક ભજવવાનું નક્કી કર્યું. ઘણી બધી જગા ખુલ્લી પડી હોવા છતાં એકદમ ટૂંકું ટૂંટિયું વાળીને સૂતેલા એ ચારણને જોતાંની સાથે જ વજેસિંગજીએ સવાલ કર્યો : ગઢવી ! આટલું બધું ટૂંકું ટૂંટિયુ વાળવાની કંઈ જરૂર ખરી ? આમાં તો પગ જકડાઈ જાય ને આરામની તો અનુભૂતિ જ ન થાય.
ચારણે મોકો જોઈને જવાબ વાળ્યો. બરવાળાની હદ જેમ વિસ્તરતી જાય છે, એમ મારે મારું ટૂંટિયું સંકોચવું પડે છે. રહેવું ભાવનગરમાં સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૩
૭૯
