________________
એ શેઠના દીકરા વેરે ધાંધલપુર રહેનારા એક શેઠની પુત્રીનો વિવાહ નક્કી થયો. દુર્ભાગ્યના યોગે શેઠનો એ દીકરો આ પછી તો થોડા જ મહિનામાં ગુજરી ગયો. ધાંધલપુરની એ કન્યાનાં લગ્ન હજી લેવાયાં ન હતાં, છતાં શેઠનો દીકરો ગુજરી જતાં એ કન્યાના પિતા ધાંધલપુરથી લીંબડી આવ્યા. ખરખરો પતાવીને પાછા ફરવાના અવસરે શેઠ-કુટુંબે એમને વિનંતી કરી કે, શેઠ ! ન બનવાનું બની ગયું. મારા દીકરાના ભાગ્યમાં તમારી દીકરીનાં લગ્ન નહિ લખાયાં હોય, પણ હવે એટલું જ સચવાય તો સાચવજો કે, તમારી એ દીકરીનાં લગ્ન લીંબડી સાથે ન ગોઠવતા. જેથી એ દીકરી જોઈને અમારા બધા સગા-વહાલાઓને ગુજરી ગયેલા દીકરાની વાત વારંવાર યાદ ન આવ્યા કરે.
:
આ વાત વાજબી હતી, છતાં ધાંધલપુરના શેઠ ત્યારે ને ત્યારે જ એને સ્વીકારી લઈને કઈ રીતે વચનબદ્ધ બની જાય ? એમણે કહ્યું આપની વાત સાવ સાચી છે. આવો લગ્ન-સંબંધ યોગ્ય ન ગણાય. માટે આ અંગે જરૂર વિચારીશું.
લીંબડીના શેઠ-કુટુંબને તો વચન-બદ્ધતા ખપતી હતી. વળી પૈસાનું જોર પણ એમની પાસે હતું. એથી એઓ જરા આવેશમાં આવીને બોલી ગયા કે, આમાં વિચારવાનું વળી શું હોય ? આમાં તો હા જ પાડી દેવાની હોય ને ? અમારું આટલું વચન પણ માન્ય ન રાખો, એ વળી કેવું ? તો આનું સારું પરિણામ નહિ આવે.
જો૨-જુલમી અને જોહુકમી જેમાં ડોકાઈ રહી હતી, એવી આ વાત સાંભળીને ધાંધલપુરના શેઠે પણ જરાક ગરમી સાથે કહ્યું : હું ક્યાં ના પાડું છું. પણ અત્યારથી જ તમે મને બાંધી લેવા માંગો, તો મારાથી કઈ રીતે બંધાઈ જવાય ? ભાવિમાં આગળપાછળના સંજોગો કેવા ઊભા થશે, એ હું અત્યારથી જ કઈ રીતે કળી શકું ? માટે અત્યારે જ વચનબદ્ધ બની જતા પૂર્વે મારે હજાર વાર વિચારવું પડે.
~ સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૩
૮૮ ૨૦–
