________________
આપને ખૂંખાર શત્રુ ગણે છે અને આપને પકડી લાવનાર માટે એણે મોટું ઇનામ પણ જાહેર કર્યું છે. આ મુદ્દો બહુ મહત્ત્વનો ન હોવા છતાં પણ ભૂલવા જેવો તો નથી જ.
વળતી જ પળે જોગીદાસ ખુમાણની નસમાં વહેતું લોહી બોલી ઊઠ્યું કે, ગાંડાઓ ! રખાતની દીકરી હોવા છતાં લોહી તો આપણા ધણી વજેસિંગજીનું જ ને ? માટે ફરી વાર આવી અજુગતી વાત કરશો નહિ અને આવું અઘટિત વિચારશો પણ નહિ, હું હુકમ કરું છું કે, આ ગામમાંથી ચપટી ધૂળ જેટલી પણ ચોરી કર્યા વિના આપણે હમણાં જ ચાલ્યા જવાનું છે. બાપુની આમન્યા જ મારે મન મોટી મૂડી છે. આ મૂડીને ગુમાવ્યા બાદ લાખો-કરોડોનો ખજાનો પણ મળતો હોય, તો મારે મન એ ધૂળ બરાબર છે. મારી દૃષ્ટિએ આજે આ ગામમાંથી ખાલી હાથે જવા છતાં આપણે મર્યાદાની મોટી મૂડીનો ખજાનો હસ્તગત કરીને જઈ રહ્યા છીએ, આનો આનંદ આપણે જીવનભર માણી શકીશું. રાજ્યને રંજાડનારને શિક્ષા કરવી એ રાજધર્મ છે. માટે મને પકડવા માટે ઇનામ જાહેર કરીને બાપુએ કશું જ ખોટું કર્યું નથી. આ દૃષ્ટિએ બાપુ ભલે મને શત્રુ ગણે, પણ મારે તો આમન્યા જાળવવી જ જોઈએ. એથી કંઈ આમન્યા-ભંગ કરવાની મને છૂટ મળી જતી નથી.
હવે તો કોઈની એ તાકાત ન હતી કે, જોગીદાસ ખુમાણના હુકમની ઉપરવટ જઈને કાણી કોડીનેય હાથ લગાડી શકે. વળતી જ પળે જોગીદાસ પોતાના સાગરીતો સાથે બોડકી ગામનો ત્યાગ કરીને ચાલતા થયા. બહારવટિયાઓની વાત સાચી હતી, કારણ કે આ બોડકી ગામ વજેસિંગજીની રખાતની દીકરીનું ગામ હતું. પોતાની રખાતની દીકરીને ધ્રાંગધ્રા તરફના એક ભાયાત સાથે પરણાવીને બોડકી ગામ કાપડા તરીકે વજેસિંગે દાનમાં આપ્યું હતું. આ રીતે બોડકી રખાતની દીકરીનું જ ગામ થતું હતું, પણ જોગીદાસ ખુમાણની વાત પણ એટલી જ સાચી હતી કે, રખાતની એ દીકરી અંતે બાપુના લોહીથી રંગાયેલી પોષાયેલી હોવાથી સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૩
-૧૧૭
