________________
બહારવટિયાઓનો આ જવાબ સાંભળીને જોગીદાસ ખુમાણ એકદમ ગંભીર બની ગયા. એકદમ અણચિંતવ્યો, અણધાર્યો અને વિચિત્ર કહી શકાય, એવો નિર્ણય લેતાં એમણે પોતાના સાગરીતોને જણાવ્યું કે, તો તો આ ગામની ધૂળની ચપટીની ચોરી પણ મારે માટે હરામ ગણાય. વજેસિંગજી બાપુ તો આપણા માટે પિતાના સ્થાને ગણાય. એમની દીકરીના આ ગામનો મલાજો આપણે જાળવવો જ જોઈએ. આપણે બાપ તરીકે શિરોધાર્ય ગણીને જેમની આમન્યા પાળીએ, એમની જ દીકરીના ઘરને તો ઠીક, એ દીકરીના નામ પર પણ કુનજર કરાય ખરી? માટે ખજાનો ભલે ખુલ્લો રહ્યો અને મધ ભલે આકડે રહ્યું, પણ જોગીદાસ ખુમાણ તરીકે પણ મારે આ ગામમાંથી ચપટી ધૂળ પણ ચોર્યા વિના જ પાછા ફરી જવું જોઈએ. હું બહારવટિયો પછી છું, પહેલાં તો હું સંસ્કૃતિનો સપૂત છું. સોરઠ જેવી ધન્ય ધરતી પર મળેલા જન્મને હું કલંકિત કરવા માંગતો નથી.
જોગીદાસ ખુમાણની આ વાત સાંભળીને બધા જ બહારવટિયાઓને એમ લાગ્યું કે, આ તો બાજી ઊંધી વળી ગઈ. ખુમાણનો લોભાગ્નિ ભડભડ કરતો ભડકી ઊઠે, એ માટે આપણે જે વાતો કરી, એ તો ઉપરથી ખુમાણના અંતરમાં તણખાની જેમ ઝગી રહેલા લોભને પણ સાવ જ ઠારી દેનારી નીવડી. હાથમાં આવેલો ગરાસ લૂંટાઈ જતો હોય, એને બચાવી લેવા માટે ઝાંવા નાંખવા મથતા હોય, એમ બહારવટિયાઓએ ખુમાણને વિનંતી કરવા માંડી : ખુમાણ ! વજેસિંગજીની દીકરીની આમન્યા જાળવવાની વાત તો બરાબર ! પણ આ કંઈ રાણીબાની દીકરી થોડી જ છે ! આ તો એક રખાતની દીકરી છે. રખાતની દીકરીની વળી આમન્યા શાની જાળવવાની?
“રખાતની દીકરી તરીકેની નબળી કડી ઉપરાંત બીજી એક લોખંડીકડીની રજૂઆત કરતાં બહારવટિયાઓએ વધારામાં કહ્યું કે, આપ જેને બાપુ અને ધણી તરીકે બિરદાવી રહ્યા છો, એ ભાવનગર-રાજય તો ૧૧૬
-+ સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૩
