________________
નથી, એ જગજાહેર છે. હું અને મારા રાજ્યના હોદેદારો ઠરાવ્યા મુજબ ધોળીપોળના રસ્તે સ્વાગત માટે સજ્જ હતા, અને વાટ જ જોઈ રહ્યા હતા. પણ અમલદાર એકાએક રસ્તો બદલીને શહેરમાં પ્રવેશી ગયા, એઓ પ્રાંત અધિકારીનો હોદો ધરાવતા હોવા છતાં બંધારણના ધારાધોરણ વિરુદ્ધ કેમ વર્તા, એ સમજી શકાય એમ નથી. માટે જ મેં એમની માંગણી હોવા છતાં મુલાકાત આપી નથી અને આપવા પણ માંગતો નથી. આટલા ખુલાસાથી આપને સાચી પરિસ્થિતિનો ખ્યાલ આવી જશે, એવો વિશ્વાસ છે.”
દાજીરાજજીમાં જેવી અડગતા મુલાકાતની માંગણી ટાળતી વખતે હતી, એથી કંઈ ગણી વધુ અડગતાપૂર્વક એમણે ખુલાસા રૂપે જવાબમાં એકેક અક્ષર અંકિત કર્યો. એમનો આ ખુલાસાપત્ર રાજકોટ પહોંચતાં જ પોલિટિકલ એજન્ટ તો કરી જ ગયા. કારણ કે આ પત્ર મુજબ તો કાયદાના ભંગ બદલ ઉપરથી ખુદ અમલદાર જ અપરાધી ઠરતો હતો. વઢવાણ જેવા રાજ્યની સામાન્ય સત્તા ધરાવતા રાજવીની આવી અણનમ અડગતા જોઈને પોલિટિકલ એજન્ટ આભો જ બની ગયો. ફરિયાદ પત્ર પાઠવનાર અમલદારને જ એમણે કડક શબ્દોમાં અનુશાસન અને કાયદાને વળગી રહેવાની શિખામણ આપી, ત્યારે જ અમલદારની આંખ ખૂલી જવા પામી.
આજે જ્યારે ખુશામત દ્વારા ખુરશી મેળવવાની અને એને ટકાવી રાખવાની હવામાં લગભગ સૌ કોઈ સપડાયા છે અને સાચું સુણાવવાની હિંમતની કિંમત આંકનારા પણ જ્યારે જવલ્લે જ જોવા મળે છે, ત્યારે શેહ-શરમ રાખ્યા વિના અંગ્રેજ સત્તાને પણ સાચું સુણાવી જનારા વઢવાણના રાજવી ઠાકોર દાજીરાજજીની આ ઘટનામાંથી સત્યની કાજે શેહશરમમાં જરાય ન તણાવાની પ્રેરણા પામવા જેવી નથી શું?
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૩
