________________
વખતે ખાંડીપોળના દરવાજેથી પ્રવેશ કરીએ.
દ્વાર-પલટાનું આ કારણ સાંભળતાં જ દાજીરાજજીનું રાજતેજ પ્રકાશી ઊડ્યું. એમણે અમલદારની શેહશરમ રાખ્યા વિના કહી દીધું કે, આ રીતે રસ્તો બદલી દેવો, એ તો વઢવાણ રાજ્યનું અપમાન ગણાય. એક અંગ્રેજ અમલદાર આ રીતે લખેલું ભૂંસી નાખે અને શહેરમાં પ્રવેશી જાય એને કઈ રીતે ચલાવી લેવાય? - રાજતેજથી દઝાડી જતો આ જવાબ સાંભળીને સંદેશવાહક સન્ન થઈ ગયો. એ જવાબ આપે કે વિનંતી કરે, એ પૂર્વે તો દાજીરાજજીએ મનોમન એક વિચિત્ર નિર્ણય લઈ લેતાં મક્કમતાપૂર્વક જણાવ્યું કે, આ રીતે મારા રાજ્યનું જે અપમાન કરે, એ અમલદાર હોય તોય એવા સાહેબને મળવાની મારી તૈયારી નથી. અમે એમને પૂરા સન્માન સાથે પ્રવેશ કરાવવા માંગતા હતા. અને મળવાની ઘણી ઘણી આશાઓ પણ સેવી હતી. પણ શું થાય, જ્યાં અમલદાર થઈને સાહેબે જ આવું અપમાન કર્યું, ત્યાં હવે તો કઈ રીતે મારાથી મળવા આવી શકાય?
આટલું ચોખેચોખ્ખું સંભળાવી દઈને દાજીરાજજી પોતાના મહેલ તરફ જવા ચાલી નીકળ્યા. વાતાવરણમાં ગંભીરતા અને ગમગીનીભર્યો સન્નાટો છવાઈ ગયો. સંદેશવાહકને જ નહિ, વઢવાણની પ્રજાને પણ એમ થઈ ગયું કે, ઠાકોર બળવાનની સામે બળવાનું બીજ વાવી રહ્યા છે. આનું પરિણામ સારું આવવાની સંભાવના ન જ રાખી શકાય.
અંગ્રેજ અમલદારને મળ્યા વિના જ દાજીરાજજી રાજમહેલમાં પહોંચી ગયા, આ સમાચાર સનસનાટી બનીને પૂરા વઢવાણમાં ફેલાઈ ગયા. સંદેશવાહક દ્વારા આ સમાચારની સત્તાવાર જાણકારી મળ્યા બાદ અંગ્રેજ અમલદારનો ક્રોધ પણ ભભૂકી ઊઠ્યો : ઠાકોર જેવી મામૂલી સત્તા ધરાવતી વ્યક્તિ આવું હડહડતું અપમાન કરે, એને કોઈ પણ રીતે સાંખી ન લેવાય. અંગ્રેજ સત્તાની સામે કરેલા આવા અપમાનનો બદલો લીધા વિના મને ચેન નહિ જ વળે. સંસ્કૃતિની રસધાસભાગ-૩ –
