________________
અને બરવાળાની હદમાં પગ પહોળા કરવા, એ તો વાજબી ન ગણાય ને બાપુ !
“એટલે? શું કહેવા માંગો છો, ગઢવી. વજેસંગજીએ પ્રશ્ન કર્યો.
બાપુને મારા જેવો બીજું તો શું કહી શકવાનો અધિકારી હોય? પણ મને એમ લાગે છે કે, આપણે જો નહિ ચેતીએ, તો કાલ ઊઠીને બરવાળા ભાવનગરને ભીંસમાં લઈ લે તો ના નહિ અને નવાઈ પણ નહિ.”
ચારણની આ વાતે વજેસિંગજીને જબરી ચાનક લગાડી દીધી. એઓ સફાળા જાગી જઈને સાબદા બની ઊઠ્યા, એટલું જ નહિ, એમને એમ લાગી આવ્યું કે, ઘેલાશા છે તો વાણિયો ! પણ ક્ષત્રિયને પાણી પિવડાવી દેવાની એની તાકાત છે, એથી એને હવે નાથવી જ જોઈએ ! વજેસંગજીએ વિનાવિલંબે બરવાળા પર ચઢાઈ લઈ જવાનો નિર્ણય કર્યો. સૈન્યની સાથે એઓ માર માર કરતા બરવાળા તરફ ધસી ગયા. પણ જ્યાં બરવાળાનો અડીખમ કોટ-કિલ્લો નજર સમક્ષ આવ્યો, ત્યાંને ત્યાં જ એમનો જોમ-જુસ્સો એકદમ ઓસરી ગયો. એ ગઢનાં દ્વાર ખોલવાની વાત તો દૂર રહી, એની એકાદ કાંકરી ખેરવવાની પણ એમની તાકાત ન હતી, એથી સંગ્રામના બદલે સંધિના માધ્યમે સરહદની સમસ્યા ઉકેલવા મજબૂર બનીને એમણે સમાધાન માટે ઘેલાશાહને આમંત્રણ પાઠવ્યું. ઘેલાશાહ કંઈ અન્યાય-અનીતિથી બરવાળાના સીમાડા વિસ્તૃત કરવા માંગતા ન હતા. એથી મંત્રણા શરૂ થઈ. વાતચીતના દોર દરમિયાન વજેસંગજીને એવો વિશ્વાસ જાગી ગયો કે, આ વિષયમાં ઘેલાશાહ અન્યાય આચરે એમ નથી, માટે એમની પર ભરોસો રાખીને આગળ વધવામાં વાંધો નહિ આવે. વજેસિંગજીએ સામેથી જ એક પ્રસ્તાવ મૂક્યો :
ઘેલાશાહ ! રાજ્યની હદ વધારવાની તો કોને ઇચ્છા ન હોય ! પણ ભાવનગરની જેમ બરવાળા પણ નેકી-નીતિ મુજબ જ સીમાડા ૮૦ –
– સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૩
