________________
શસ્ત્ર-પૂજન માટે, બીજી બળેવને દિવસે સાગર પૂજન માટે ! આ બંને સવારી નિહાળવા ભાવનગરમાં માનવ મહેરામણ ઉમટતો.
દશેરાની સવારી દરમિયાન ભાવનગરમાં એક વાર એવો પ્રસંગ બની જવા પામ્યો કે, રૂપાપરીનો દરવાજો વટાવીને ગગા ઓઝાની વાડી નજીક થઇને બાપુની સવારી જ્યાં આગળ વધવા માંડી, ત્યાં દૂરથી ફેંકાયેલો એક પથ્થર તન્નસિંહજીના માથાને અડીને આગળ વધી ગયો. આ રીતે કોઇ બાપુને અનુલક્ષીને પથ્થરનો ઘા કરે, એ તો શક્ય જ ન હોવાથી બાપુએ આસપાસના પ્રદેશમાં તપાસ કરવાનું સૂચન કર્યું. પથ્થ૨નો ઘા જોકે જોરદાર ન હતો, પણ ઘાના કારણે માથા પર થોડુંક ઢીમડું તો ઊપસી જ આવ્યું હતું.
ઓઝાની વાડીની આસપાસ કોળીઓનાં ઝૂંપડાંઓનો વસવાટ હોવાથી પથ્થરનો ઘા કોઇ કોળીની ઝૂંપડીમાંથી જ થયો હોવાની શક્યતા સંભવિત હતી. એ શક્યતા મુજબ તપાસ આરંભાતાં થોડી જ વારમાં એક કોળીનો છોકરો પથ્થર ફેંકીને કોઠાં પાડતો ઝડપાઈ ગયો. દીવાનની આંખ લાલઘૂમ હતી, એથી એ છોકરા સાથે કોઈ જાતની પૂછપરછ કર્યા વિના એમણે સેવકોને હુકમ કર્યો કે, આ છોકરાને પકડી લઇને તરત જ મોતીબાગમાં હાજર કરજો. સાંજે ત્યાં દરબાર ભરાશે, ત્યારે બાપુ પર પથ્થરનો ઘા કરવાના ગુના બદલ જે શિક્ષા કરાતી હશે, એ શિક્ષા જાહેર કરવામાં આવશે.
રંગે હાથ પકડાઇ ગયેલા એ છોકરાની મા વિધવા હતી, સવારી જોવા એ આઘીપાછી થઇ, ત્યારે એના છોકરાએ કોઠાં પાડવા માટે પથરા ફેંકવાની શરૂઆત કરી, એમાં એના દુર્ભાગ્યે એક પથ્થરનો ઘા થોડોક જોરદાર થવાથી બાપુના મસ્તકને જરાક માર પહોંચાડીને એ પથ્થર આગળ વધી ગયો.
છોકરાને અને વિધવા માતાને ત્યારે જ એ વાતનો ખ્યાલ આવ્યો કે, કોઠાં પાડવા નંખાયેલા પથ્થરનો ઘા બાપુને લાગ્યો હોવાથી પોતે → સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૩
૩૬
