________________
તમે કોણ અને કઈ વાડીના મૂળા છો? આ પહેલાં જણાવો. પછી ઠીક લાગશે, તો અમે તમને જવાબ આપીશું.
મોતી જાયમલનાં નામ-કામ તો આ પ્રદેશ માટે અત્યંત સુપરિચિત જ હતાં, એથી આવો પ્રશ્ન સાંભળીને એમને થયું કે, આ કાફલો મને બરાબર ઓળખતો નહિ હોય, નહિ તો આવા પ્રશ્નને અવકાશ જ ન રહેત. એમણે કહ્યું : મારે મારો પરિચય મારા મોઢે ન જ આપવાનો હોય. છતાં ટૂંકમાં જાણી લો કે, મારું નામ મોતી જાયમલ છે. આ પ્રદેશમાંથી પસાર થતાં પૂર્વે રાધનપુરના નવાબ પણ મને જાણ કર્યા બાદ જ આગળ વધતા હોય છે, આટલી આ વાત પરથી તમે મને ન ઓળખી શક્યા હો, તો જાણી લો કે, અબોલ જીવો વતી એમની રક્ષા માટે બોલનારા અને એ જીવોના જાનના જતન ખાતર જાતના જાનને જોખમમાં મૂકીને ઝઝૂમનારા એક પટેલ તરીકે પણ મને બધા ઓળખે છે. બોલો, હવે તમે કોણ છો અને એ પણ હું જાણવા માંગું છું કે, બંદૂકના આવા ભડાકા તમે શા માટે કર્યા?
જાણવું છે અમે કોણ છીએ?' પ્રશ્નસૂચક નજર ફેલાવતા કાફલાના આગેવાને કહ્યું : તો જાણી લો કે, અમે નવાબ બિસમિલ્લા ખાનજીના માણસો છીએ. એમનો હુકમ લઈને જ આ તરફ શિકાર કરવા માટે અમે આવ્યા છીએ. અને બરાબર સાંભળી લેજો, નવાબનો હુકમ અમારી પાસે છે.'
એ કાફલાની ધારણા એવી હતી કે, નવાબના હુકમની વાત સાંભળતાં જ આ પટેલના પગ પાછા પડી જશે ! પણ આ તો પરાક્રમમૂર્તિ પટેલ હતા. એમણે જરાય ડર્યા વિના રોકડું જ પરખાવી દીધું : આ બિલિયા ગામની સીમમાં તો મારા હુકમનું પતું જ ચાલે. અબોલ જીવની રક્ષા ખાતર જાને ફેસાન થઈ જવાનો મુદ્રાલેખ ધરાવતો હું કદી શિકાર માટે હુકમ આપું ખરો ? માટે સમજી જઈને અહીંથી જ તમે પાછા વળી જાવ, તો સારી વાત છે. નહિ તો અહીં એવું ધિંગાણું મચી સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૩ –
- પ૭
