________________
શરણાગત સસલાની રક્ષા કાજે
જીવની દયા અને શરણાગતની રક્ષા કાજે મરી ફીટવાની મર્દાનગી ભારતની ભૂમિની ભવ્યતા ગણાતી હતી. એમાંય મારવાડ-સોરઠ-કચ્છની ધરતીના ધાવણમાંથી જ આવા સંસ્કારોનું સવિશેષ રીતે અમીપાન કરવા મળ્યું હોવાથી કેટલાંય ગામ-નગરોનાં પાદરે રક્ષાધર્મ અદા કરતાં કરતાં શહીદ બની જનારા ધર્મવીરોના પાળિયા આજેય જોવા મળે છે. આવા જ બે પાળિયા કચ્છની ધરતી પર વસેલા મુન્દ્રા તાલુકાના શેખડિયા અને શાડાઉ ગામના પાદરે તૂટી-ફૂટી હાલતમાં જોવા મળતા હોવા છતાં એના માધ્યમે ઇતિહાસની જે સુવાસ ફેલાતી રહે છે, એ તો તાજી તાજી અને તન-મનને તરબતર કરી દેવા સમર્થ છે.
શેખડિયા ગામની પાદરે ઊભેલો પાળિયો ચારણીબાઈ પુનસરીની યાદ અપાવે છે, તો શાડાઉ ગામનો પાળિયો એક સસલાની સ્મૃતિ અપાવે છે. આ બંને પાળિયાના માધ્યમે શરણાગત સસલાની રક્ષા કાજે શહીદી વહોરનારી એક નારીની ખુમારીના ખજાનામાં ડોકિયું કરીએ :
દોઢસો વર્ષ પૂર્વે જામ રાવળે ચારણોની વસ્તી ધરાવતાં બાવન ગામો ચારણોને ભેટ લખી આપ્યાં હતાં. આ લેખ-પત્રને કચ્છના રાવ ખેંગારજીએ પણ યથાવત રાખીને ચારણોના એ ગરાસને માન્ય રાખ્યો હતો. મુન્દ્રા તાલુકામાં આવેલું શેખડિયા ચારણોના ગરાસનું જ એક ગામ ગણાતું. ગામમાં ખેતાજી ચારણનું નામ-કામ-ઠામ મોટું ગણાતું.
૪૪
–
- સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૩
