________________
હીરાની મૂલ્યવત્તા અને કેરેટમાં જંગી પ્રમાણમાં ઘટાડો થતા અણઘડ કારીગરના માથે પસ્તાળ પાડવામાં કોઈ જ જાતની કસર ન રાખી. તદુપરાંત શાહજહાંએ પણ પોતાનું કપાળ કૂટવામાં કંઈ જ બાકી ન રાખ્યું. અંતે દુર્ભાગ્યનાં રોદણાં રડતાં રડતાં એણે ૯૦૦ રતિમાંથી ઘટીને ૫૫ ગ્રામ જેવું વામણું કદ પામેલા એ હીરાને પોતાના મયૂરાસનમાં જડાવી દઈને હીરાની સુરક્ષિતતા અંગે નિશ્ચિતતા અનુભવી.
શાહજહાંના જીવનમાં હીરાના પગલે પ્રકાશ કરતાં અંધકાર વધુ ઘેરાયો, એની પ્રતીતિ ત્યારે જ થવા માંડી કે, એના ત્રણે દીકરાઓ વચ્ચે અરસપરસ સત્તા અને સંપત્તિ માટેનો સંઘર્ષ ઉત્તરોત્તર ઉગ્ર બનતો જ ચાલ્યો. મયૂરાસન હીરાજડિત બન્યા બાદ શાહજહાંનું જીવન અંધકારથી ઘેરાતું ગયું, એના ત્રણે દીકરાઓ વચ્ચે જામેલી લડાઈનો કરુણ અંજામ એ આવ્યો કે, ઔરંગઝેબનો પંજો ફરી વળ્યો. અને એ ત્રણે દીકરાઓને ખતમ કરવા પૂર્વક એના બાપ શાહજહાંને કેદની કોટડીમાં પૂરી દઈને એ પોતે જ મયૂરાસનનો માલિક બની બેઠો. - હીરાની સાથે સાથે પનોતી જ જાણે આગળ ને આગળ વધી રહી હતી. શાહજહાંના નસીબમાં જો ૧૧ વર્ષનો કઠોર જેલવાસ લખાયો હતો, તો મયૂરાસનને પચાવી પાડનારા ઔરંગઝેબના કપાળે કંઈ સુખશાંતિના દહાડા લખાયા નહોતા ! શાહજહાંના જીવન-સંસારમાં ત્રણે દીકરાઓ વચ્ચે જે લડાઈ જામી, એનું જ પુનરાવર્તન જોવા ઔરંગઝેબને પણ મજબૂર બનવું પડ્યું. એના દીકરાઓ અરસપરસ લડીને ખતમ થઈ ગયા. મોટો દીકરો આઝમશાહ નાના દીકરા બહાદુરશાહના હાથે મરાયો. બહાદુરશાહને એના સગા પુત્રે જ મારી નાંખીને દિલ્હીનું મયૂરાસન કબજે કર્યું. આ પૂર્વે ભારતના છેડા સુધી વિસ્તરેલું વિરાટ મોગલ સામ્રાજ્ય ધીમે ધીમે વામણું બનીને સંકેલાતું સંકેલાતું દિલ્હીના સીમાડામાં જ સમાઈ ગયું. પડતી અને પનોતી આટલી પતનાવસ્થા પછીય અટકવાનું નામ લેતી ન હતી. ઈરાનના
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૩ +
–
૫૧
