________________
ક્યારેય શિરોમાન્ય નહિ જ કરે, એટલું લખી રાખજો.
ગોંડલ-સ્ટેટનો આ જવાબ એવો સજ્જડ હતો કે, બ્રિટિશ શાસનને નમતું તોળવું પડે. રાજવીએ જે છૂટ આપી હતી, એ મુજબ વિદ્યુતતરંગોની અટકાયત તો કોઈ કાળે શક્ય બને એમ જ નહોતી. એથી ટેક્સની સામે અડગ રહેનારી ગોંડલની પ્રજાનો વિજય થયો.
ભગવતસિંહજીની પ્રજાપ્રિયતા સૂચવતા આ પ્રસંગમાંથી રેલાતા રંગમાંથી ઊઠતો એક તરંગ એવો પણ વ્યંગ કરી જાય છે કે, આજની તારાજ-સ્થિતિ જોતા એ ગઈકાલને કેમ સમૃદ્ધ અને વધુ સારી ન ગણવી ?
સંસ્કૃતના સુભાષિત મુજબ સત્તા ઉપરાંત સરસ્વતીની પણ સંગમભૂમિ સમા હોવાથી ભગવતસિંહજીનાં નામકામ આજેય ભૂલ્યાં ભૂલાય નહિ, એમાં શી નવાઈ ?
૧૬
સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૩
