________________
વિભાવભાવો
૭૯
હતા. બીજો એક શિષ્ય પેલા કરડનાર વીંછીને લાકડી નીચે દબાવીને ઊભો હતો. ગુરુજીએ સૌ શિષ્યોને કહ્યું : “મને તદ્દન સારું છે. તમે સૌ નિશ્ચિત થઈ પોતપોતાના કામમાં લાગી જાઓ.” પરંતુ પેલો શિષ્ય કે જેણે વીંછીને લાકડી નીચે દબાવ્યો હતો. તેણે તે વીંછીને દોરીથી બાંધી ભીંત પર લટકાવ્યો. ગુરુજીએ ખૂબ સમજાવ્યો ત્યારે બે-ત્રણ દિવસે તે વીંછીને છોડ્યો, પરંતુ હજુ પણ શિષ્યના હૃદયમાંથી વીંછી પ્રત્યેનો ક્રોધ ગયો નહોતો.
થોડા મહિનામાં ગુરુપૂર્ણિમાનો દિવસ આવ્યો. સૌએ ઉત્સવની તૈયારીઓ કરવા માંડી. ત્યાં ગુરુજીએ કહ્યું : “આ વર્ષે હું દરેક શિષ્ય પાસે વ્યક્તિગત ગુરુદક્ષિણા જાતે જ માગી લઈશ.” સૌ શિષ્યો આ સાંભળી આનંદમાં આવી ગયા કે ગુરુજી પોતે જ દક્ષિણા માગવાના છે.
ઉત્સવની પૂર્ણાહુતિ થતાં દક્ષિણા માગવાનો સમય આવ્યો. લોકોએ ધાર્યું હતું તેનાથી જુદું જ ગુરુજીએ માગ્યું. જેના જેના મોટા દોષ હતા – કોઈકનો નિંદાનો. કોઈકની ચાવી-ચુગલીનો. કોઈકનો કપટનો તો કોઈકનો લોભનો – તેઓની પાસેથી તે તે છોડવાની ગુરુદક્ષિણા માગી. છેવટે પેલા વીંછીને સજા કરનાર શિષ્યનો વારો આવ્યો. ત્યારે ગુરુજી કહે : “ભાઈ ! તારે હવે ક્રોધ ન કરવાના નિયમની દક્ષિણા મને આપવાની છે.”
આમ અનેક શિષ્યો પાસેથી આવી નવીન પ્રકારની ગુરુદક્ષિણા ગુરુજીએ માગી, શિષ્યોએ આનંદ સહિત દક્ષિણા આપી.
શિષ્યોના વિભાવભાવોનો ત્યાગ કરાવવાની આ કેવી ઉત્તમ દૃષ્ટિ ! આ ગુરુજી તે બીજા કોઈ નહિ પણ ગઈ સદીમાં અનેક મુમુક્ષુઓને અધ્યાત્મ-માર્ગદર્શન આપનાર વડોદરાવાસી શ્રીમદ્ નૃસિંહાચાર્યજી હતા.
[3]. ઈટાલીની રાણી કેરાઈને પોતાના ગરમ અને મનમોજી સ્વભાવ માટે પ્રસિદ્ધ હતી.
એક વાર તે પોતાના સૈનિકો સાથે લશ્કરી અઠ્ઠાના વિસ્તારમાંથી પસાર થઈ રહી હતી. એટલામાં સૈનિકોનો કોલાહલ તેના કાને પડ્યો એટલે રથમાંથી ઊતરી જાતતપાસ માટે પોતાના બે-ત્રણ અંગરક્ષકો સાથે અવાજની દિશામાં ઊપડી. એક ભોંયરામાં સૈનિકો અંદરોઅંદર પોતાને પડતી અનેકવિધ મુશ્કેલીઓની વાતો કરી રહ્યા હતા અને આ બધા માટે રાણી કૅથેરાઈન જ મુખ્યપણે જવાબદાર છે એમ કહી રાણીને ખૂબ ધિક્કારી
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
