________________
૩૧૬
સાધક-સાથી
બીજાએ માત્ર સ્વાંગ લીધો છે તથારૂપ દૃષ્ટિ કે દશા પ્રગટ્યાં,
નથી. પ્રશ્ન ૯ઃ અનુભવજ્ઞાનીઓની સંખ્યા શી રીતે જાણવી ? ઉત્તર : આ જમાનામાં અત્યારે અનુભવજ્ઞાનીઓની સંખ્યા આંગળીને
વેઢે ગણી શકાય તેટલી જ હોવી સંભવે છે, કારણ કે મોહગ્રંથિનો ભેદ કરવા સુધી આત્મવીર્યને વિસ્તારવાળા સત્યનિષ્ઠ સાધકો
વિરલ જ દેખાય છે. વળી દુનિયાના લોકોને અનુભવજ્ઞાનીનું ઓળખાણ, રુચિ કે આશ્રય હોતાં નથી, કારણ કે દુન્યવી વસ્તુઓની પ્રાપ્તિમાં જ તેમને રસ છે અને તે જ ખરેખર તેમનું ધ્યેય છે. સાચા જ્ઞાની તે દુન્યવી વસ્તુઓ પ્રત્યે ઉદાસીન છે તેથી લોકો જ્ઞાની પ્રત્યે ઉદાસીન છે. મોટો લોકસમૂહ ભેગો કરવો કે ઘણા લોકોમાં પોતાની માન્યતા વધારવી તે કાંઈ જ્ઞાનીને ઇષ્ટ નથી, તેને તો મુખ્યપણે આત્મશુદ્ધિ અને આત્મસમાધિ જ ઈષ્ટ છે. આમ છતાં કરુણાના સાગર એવા તે મહાજ્ઞાનીઓ કોઈક યોગ્ય ધર્મલોભી જીવોને સહજપણે સત્યધર્મનો ઉપદેશ આપી સન્માર્ગે ચડાવે છે. પ્રશ્ન ૧૦ઃ તો પૂર્વે અનેક જ્ઞાની પુરુષોને મોટો શિષ્ય-પરિવાર કે
લોકમાન્યપણું હતું તેનું શું ? ઉત્તર ૧૦ કોઈ કોઈ જ્ઞાનીને પુણ્યયોગથી તેવું લોકમાન્યપણું હો તો હો,
પણ તે અર્થે તેમનો વિશેષ પ્રયત્ન હોતો નથી. હા, ધર્મલોભી જીવો સત્યમાર્ગને પામે અને તેથી તેમને પરમાનંદની પ્રાપ્તિ થાય એવી કરુણાબુદ્ધિ તેમને હોય છે. પણ લોકકલ્યાણય પ્રવૃત્તિ તેમના જીમનું ઉપફળ હોય છે, મુખ્ય ફળ નહિ. જ્ઞાન અને ચારિત્રની અત્યંત નિર્મળતાથી થોડા ઉત્તમ પુરુષો તેમના પ્રત્યે આકર્ષાય છે અને તેઓ તો સન્માર્ગને પામી જાય છે, પરંતુ તેમના આવા અંતેવાસી શિષ્યોને ત્યાર પછી સામાન્ય લોકો ગતાનુગતિક ન્યાયથી અનુસરે છે અને મૂળ અનુભવી પુરુષના શિષ્યોનો સમૂહ આ પ્રમાણે કાળક્રમે ઘણો વિસ્તાર પામી શકે છે. માટે મોટા શિષ્ય-પરિવારવાળા થયેલા પૂર્વના મહાજ્ઞાની પુરુષો વિશે પણ એમ જાણવું કે તેમના સાચા શિષ્યો તો પ્રમાણમાં થોડા
જ હતાઃ બાકી તો નામ-માત્ર શિષ્યોની સંખ્યા ઘણી મોટી હતી. - પ્રશ્ન ૧૧ : આત્મજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ માટે અધ્યાત્મજ્ઞાનીના સમાગમનું
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
