________________
૨૮૨
ક૨વી તે જ મનુષ્યપણાનું સાચું ફળ છે.
પ્રશ્ન; ; અમે તો ખાવું-પીવું, હરવું-ફરવું, મોજ-મજા કરવી તેને જ મનુષ્યભવનું સફ્ળપણું માનીએ છીએ, તેનું કેમ ?
ઉત્તર ઃ ૬ તમો તેમ વિચારી શકો છો, પરંતુ આ બધી વાત તો પશુઓમાં પણ જોવામાં આવે છે. જો તે પ્રમાણે વર્તવામાં આવે તો પશુપણાથી મનુષ્યપણાની શું વિશેષતા ? સામાન્યપણે જે કાર્ય પશુ આદિ નથી કરી શકતાં એવું પોતાના સાચા સ્વરૂપની ઓળખાણનું અને સાચા આનંદની પ્રાપ્તિનું કાર્ય જો આપણે કરીએ તો જ આપણને પ્રાપ્ત થયેલા મનુષ્યભવનું સાચું સફળપણું સિદ્ધ થયું કહેવાય, એટલે કે તેનું ખાસ પ્રયોજન (Special mission) સિદ્ધ થયું કહેવાય. સાચા જ્ઞાનની ઉપાસના કરવી તથા પોતાની શક્તિ છુપાવ્યા વગર સંયમની આરાધનામાં લાગવું આ બે મનુષ્યભવની સફળતાના આધારસ્તંભ કહ્યા
છે.
પ્રશ્ન : 9
સાધક–સાથી
સંસારનાં બધાં કાર્યો પૂરાં કરીને પછી જ ધર્મની આરાધના ઘડપણમાં કરવાની છે ને ?
ઉત્તર : ૭ ના. બાળપણમાં જ ધર્મના ઉત્તમ સંસ્કાર પાડવા જોઈએ. પરોપકાર, સેવા, સાદાઈ, સહનશીલતા, સમૂહમાં સંપભાવના, તત્ત્વનો અભ્યાસ અને દેવ-ગુરુ-ધર્મ પ્રત્યે ભક્તિ-ભાવના સંસ્કાર બાળપણથી જ પાડીએ તો યુવાવસ્થા કે પ્રૌઢાવસ્થામાં તે ઉત્તમ ફળ આપી જીવનને સાત્ત્વિક અને તાત્ત્વિક આનંદથી ભરી દે છે. નહિ તો ઘડપણમાં આવા સાચા ધર્મની આરાધના મુખ્યપણે થઈ શકતી નથી. માત્ર કુળધર્મની થઈ શકે, પણ કુળધર્મ અને આત્મધર્મ એક નથી.
પ્રશ્ન ઃ ૮ આપણે આ મનુષ્યભવમાં કેમ વર્તવા યોગ્ય છે ?
ઉત્તર ઃ ૮ સાધકોએ પોતાને મળેલા બધા સમયનો ખૂબ સાવધાનીથી સદુપયોગ કરવાનો છે. જો કે આ મનુષ્યનું શરીર મળ, મૂત્ર, કફ, લોહી, માંસ, હાડકાં, ચરબી વગેરે અપવિત્ર વસ્તુઓથી ભરેલું છે, છતાં જ્યાં સુધી આ શરીરનો યોગ છે ત્યાં સુધી મોક્ષરૂપી ઉત્તમ કાર્ય કરી શકવાની સર્વોત્તમ તક છે. આ ભવમાં આત્મજ્ઞાન, મુનિપણું, આચાર્યપણું અને વિશિષ્ટ પરોપકારીપણું
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
Jain Education International
