________________
તદિવતકે નામકા નિરુપણ
“તે જિં રં દ્વિત” ઈત્યાદિ–
શબ્દાર્થ– 6 7 રદ્ધિag) હે ભદત ! તદ્વિતથી જે નામ નિષ્પન્ન થાય છે, તે કેવાં હોય છે?
- ઉત્તર-(દ્ધિારણ અવિદે por) તદ્વિતથી જે નામો નિષ્પન્ન થાય છે. • તે કમ, શિ૯૫, શ્લેક વગેરેના ભેદથી આઠ પ્રકારનાં થાય છે. (તer)
જેમ કે-નવ તિબે, શિહોd રંગોળ અનીવો ૨ સંકૂલો. બજે છે તાદિતામિ તુ ક ” ૧) કર્મ, શિલ૫, પ્લેક, સંચાગ, સમાજ, સંયુથ, ઐશ્વર્ય, અપત્ય આ પ્રમાણે આ તદ્ધિતનામેના આઠ પ્રકાર છે. લે જિં મામે?) હે ભદન્ત ! કર્મનામ એટલે શું?
- ઉત્તર-(તારિખ હરવ વરણારિર વોશિપ ફોરિઘ, જાતિ, મંઝિ , વોઝારિ૬) તાણુંભારિક, પાત્રભારિક, દૌષિક, સૌત્રિક, કાપસિક, ભાંડવૈચારિક, કૌલાલિક આ સવ (મા) કમનામો છે. કમ શબ્દ અહી પણય એટલે કે વેચવા લાયક પદાર્થ “માર પંખ્ય , રામવિક છે આ શબ્દને વિગ્રહ આ પ્રમાણે થશે. આ પ્રમાણે “દામા
va૬ વાટમાં િપત્રમાણ વધ્યમ્ અર્થ પાત્રમાહિ:” વગેરે નામરૂપ શબ્દમાં પણ જાણવું જોઈએ. “” આ સૂત્રથી આ બધા શબ્દોમાં
ક” પ્રત્યય થયેલ છે. “ક” ને “3” પ્રત્યય લાગ્યો છે તેથી આ * સામાજિક” વગેરે શબ્દ નિષ્પન્ન થયા છે. તેણે િ સિદણનામે? હું ભદંત! શિલ્પ નામ એટલે શું? અર્થાત્ શિલ્પાથમાં તદ્ધિત પ્રત્યય લગાવાથી જે નામ નિષ્પન્ન થાય છે, તે કેવું થાય છે?
ઉત્તર-(દ્ધિનાબે) શિલ્પાથમાં તદ્ધિત પ્રત્યય “ક કરવાથી જે નામ નિષ્પન્ન થાય છે, તે શિલ૫નામ છે અને તે આ પ્રમાણે છે. (તુforg, તારાgs દુgિ ૩ વદિ, વહિપ, મુંજારિણ, ચારિ, છત્તારિણ, વશરુવિ,
પોથરિણ, વિત્તજાgિ, જંતવારિણ, પૂજારિણ, , જોદિજાgિ) તૌનિક, તાતુવાયિક, પાક્કારિક, ઔદ્રવૃત્તિક, વાણિક, મજકારિક, કાષ્ઠ. કારિક, છાત્રકારિક, બાહકારિક, પિસ્તકારિક, ચિત્યકારિક, દાંતકારિક, લેકારિક, શલકારિક, કોદિમકારિક, અહીં સર્વત્ર “રા ' આ સૂત્ર વડે “” પ્રત્યય થયેલ છે. તેને જેનું શિલ્પ છે તે તૌનિક એટલે કે દઈ છે, સૂત્રને ફેલાવવું એનું નામ “જાવ' છે. તંતુઓનું વાય જેનું શિલ્પ છે. તે તાતુનાયિક-વણકર-છે. “Not at:' કરવું તેનું નામ “કાર” છે. પટ્ટ તૈયાર કરવું જેનું શિલ૫ છે, તે પાદ્કારિક-વણુકર-છે. પિષ્ટ-પીઠી-વગેરેથી શરીરના મલને દૂર કરો આ જેનું શિલ્પ છે તે વૃત્તિક-હજામ છે. વરૂણ જેનું શિલ્પ છે તે વારૂણિક છે. વરૂણ એ શિલ્પ વિશેષનું નામ છે. આ પ્રમાણે મૌજકારિક વગેરે પ્રયોગ વિશે પણ જાણી લેવું જોઈએ. ( તં શિવના) આ પ્રમાણે આ શિલ૫નામ છે ( ર વિરોચના) હે ભદત!
અનુયોગ દ્વાર સુત્રમ ભાગ ૨
૨૧
