________________
0.0
લની સાથે ગુણાકાર કરવાથી પ્રતરાંગુલ મને છે જેમ ૨ ના વર્ગ ૪ થાય છે આ અંતરાંશુલ પણુ અસખ્યાત પ્રદેશાત્મક હોય અસત્કલ્પનાથી સૂચ્ચાકાર વ્યવસ્થાપિત ત્રણ પ્રદેશને ત્રણ પ્રદેશેાથી ગુણિત કરવામાં આવે તે હું પ્રદેશ થાય છે આ નવ પ્રદેશા જ પ્રતરાંગુલરૂપ જાણવા જોઇએ એમની સ્થાપના આ પ્રમાણે છે ઘનમાં લંબાઇ પહેાળાઈ અને માટાઈ લેવામાં આવે છે આ પ્રતરને જ્યારે સૂચિ વડે ગુણિત કરવામાં આવે તે તે દૈવ્ય –લંબાઈ, વિભ–પહાળાઈ અને પિડ-માટાઇની અપેક્ષા સમસ`ખ્યાત યુક્ત ધૂનાંગુલ થઈ જાય છે. ઘનમાં દૈવ, વિષ્કલ, અને પિંડ એ ત્રણેની સમાનતા હોય છે પ્રતરમાં ટ્રૂથ્ય અને વિષ્ણુસમાં જ સમાનતા હાય છે તાપ આ પ્રમાણે છે કે અહી' સૂચ્યાંગુલમાં લંબાઈ તા કહેવામાં આવી જ છે કે તે એક અંશુલ પ્રમાણુ દીર્ઘ હાય છે તેમજ માટાઈ એક પ્રદેશ પ્રમાણ હોવાથી તેજ પહેાળાઈ છે એમ જાણી લેવું જોઈએ કેમકે એક પ્રદેશની માટાઈ અને પહોળાઈ ખરાખર આવે છે આ જ હોય છે પ્રતરાંગુલમાં દીર્ઘતા અને વિષ્ણુભમાં સમાનતા ઘનાંગુલમાં ત્રણેમાં સમાનતા હાય છે. આ ઘનાંચલ પણ અસખ્યાત પ્રદેશાત્મક હોય છે આને આ પ્રમાણે સમજવું. જોઇએ કે હું પ્રદેશાત્મક પ્રતરમાં ત્રણના ગુણાકાર કરવાથી જે ૨૭ આવે છે તેજ ધનાંગુલના દૃષ્ટાંત રૂપ ૩×૩=← આ પ્રતરાંગુશ્ન છે. આ પ્રતરાંગુલમાં ત્રિપ્રદે શાત્મક સૂચીના ગુણાકાર કરવાથી ૨૭ આવે છે તેવુ કાઇક નવપ્રદેશાત્મક પ્રતરની જેમજ નીચે ઉપર નવ નવ પ્રદેશાને આપીને તૈયાર કરવું' આ પ્રમાણે આ ઘનાંગુલ વૈશ્ય, વિષ્ફભ અને પિંડ આ સથી તુલ્ય હેાય છે. (સૂર્વ સૂર્તનિયા યમુઝે થયાં સૂત જુનિત થળનુà) આ સૂત્રપાઠ વડે આ પ્રમાણે જ કહેવામાં આવ્યું કે સૂચીને સૂચીથી ગુણા કાર કરવામાં આવે તે પ્રતરાંગુલ થાય છે અને પ્રતરને સૂચીથી ગુણાકાર કરવામાં આવે તે ઘનાંગુલ થાય છે. અહીં હવે એ પ્રશ્ન ઉપસ્થિત થાય છે 3 (एएसि णं भंते ! सूई- अंगुल पयरंगुलवणं गुलाणं कयरे कयरेहिंतो अप्पा વાના વાસુકાવા વિષેન્નાદિયા વા) હે ભદ ંત | સૂચ્યાંશુલ, પ્રતરાંચલ
જોઈએ કેમકે
ઉત્સેધાઅંગુલપ્રમાણ કા નિરુપણ
અને ઘનાંગુલ આમાં કાણુ કાનાથી અલ્પ છે ? કાણુ કાનાથી વધારે છે, કશું કાની ખરાબર છે ? તેમજ કાણું કાનાથી વિશેષાધિક છે ?
ઉત્તર-ચસ્થોને સૂર્દગંતુકે, પંચતંતુકે, સંવેગુળે, વાંછે, ઉં વિઘ્નો છે સંભાર્યનુંછે) આમાં સૌથી અલ્પ સૂય્યગુલ છે. સૂક્ષ્ય શુલથી અસખ્યાત ગુણા પ્રતરાંચલ છે અને પ્રતરાંગુલથી અસખ્યાત ગુણા ઘન ઝુલ છે. આ પ્રમાણે આ આત્માંશુલ છે. પ્રસૂ॰૧૯૩ા
અનુયોગ દ્વાર સુત્રમ ભાગ ૨
૪૧
