________________
ઉન્માન કે સ્વરુપ કા નિરુપણ - હવે સૂત્રકાર ઉન્માન પ્રમાણુના સ્વરૂપનું નિરૂપણ કરે છે. : -
“તે ? માળે ” ઈત્યાદિ' શબ્દાર્થ–સે જ સં રમ) શિષ્ય પ્રશ્ન કરે છે કે હું હશે તે ઉન્માન રૂપ પ્રમાણુ શું છે? ( કિકિંગ ઉમળે છે કે
* ઉત્તર-ત્રાજવાંમાં મૂકીને જે વસ્તુ ખવામાં આવે છે તે ઉમાન રૂપ પ્રમાણ છે. “ચત્ત રાખી રહ્યું સન્માનં'. આં ઉન્માનની વ્યુત્પત્તિ કર્મ સાધનં પક્ષના આધારે કરવામાં અાવી છે. એથી જ આ મુજબ તેજપત્ર વગેરે સર્વ ઉન્માન પ્રમાણુથી સંગૃહીત થાય છે. (સંજાણા) આ ઉન્માન પ્રમાણુના પ્રકારે
આ પ્રમાણે છે-(ગઢ શણો) અર્ધકમાં, આ સૌ કરતાં વધુ પ્રમાણ છે. સિરિતો) કષ, (શar૪) અદ્ધપલ, (પ)-પલ, (ગદ્ધતુરા તુઝા) અદ્ધતુલાતુલા, (જામા મારો) અદ્ધભાર, ભારે આ પૂર્વોકત પ્રમાણેની નિષ્પત્તિ આ પ્રમાણે
એ છે. શત્રુ પરિણા રિલો) બે અર્ધક બરાબર ૧ કર્થ થાય છે. જો તેના તપથી એ કોને અ૫લ થાય છે. તો પછÈ પહ) બે અર્ધ.
૧ ૫લ થાય છે. (ઉપકારા તા) પાંચસો પલેની એક તુલા થાય રાત સુહાગો ભારો) દશ તુલાઓને ૧ અર્ધભાર થાય છે. (વી
a ) વિશ તુલાઓને ૧ ભાર થાય છે (gai 9માનવમા વાતચ) હે ભદંત ! આ ઉન્માન પ્રમાણુથી કયા પ્રજનની સિદ્ધિ થાય છે?
ઉત્તર-(guળ વાળમાળે) આ ઉમાન પ્રમાણથી સત્તા નાલિશુહમહિના સુવા) તેજપત્ર વગેરે પત્ર, અગર, ડાધા-કવ્ય વિશેષ, ચેક, કુંકુમ, ખાંડ, ગોળ, મર્યાપિકા-મિસરી,
વ્યાના બનાવમાનિાગરિર૦) ઇયત્તા રૂ૫ માન પ્રમાણુની તિન પરિજ્ઞાન થાય છે. (ત્ત ફળમાળે) આ પ્રમાણે આ ઉન્માન પ્રમાણ હ દ્રવ્યોના પ્રમાણુનું પરિણાન આ ઉન્માન પ્રમાણુથી થાય છે. સ૦૧૮
અવમાન ઔર ભદંત કે પ્રમાણ કા નિરુપણ બરે જિં રં ગોમળે? ઈત્યાદિ –
શબ્દાર્થ– ૨ ૪ ગોળ) હે ભદત ..તે અવમાન શું છે?. .ઉત્તર-(voi મિઝર શોમા) જે માપવામાં આવે છે તે અવમાન'. છે. (- ળ વ) હાથ અથવા દંડ વડે માપવામાં આવે છે. (જળ-વા) અથવા ધનુષથી (gોના વા) અથવા યુગથી અથવા નાલિકાથી.' ૌથી અક્ષથી અથવા સાંબેલાથી માપવામાં આવે છે. અહીં અવમાન શબ્દ
એને કારણે આ બને સાધનામાં વ્યવહત થયેલ છે. “નવમીયતે . રાખવાની જે પ્રમાણિત કરવામાં આવે માપવામાં આવે-તે અવમાન છે એક સાધન સંબંધી વ્યુત્પત્તિ મુજબ અવમાન શબ્દને વાચ્યાર્થ-કૂપાહત વિષે - સમજ - અને જયારે “નવમી અને કૃત્તિ અવમાનં” આ ' જાતની, વેમાન શબ્દની વ્યુત્પત્તિકરણ-સાધના પક્ષમાં કરવામાં આવે છે ત્યારે કસ્ત, દઉં વગેરે અવમાન શબ્દના વાચ્યાર્થ હોય છે. જ્યારે કર્મ સાધન
‘વગેરે કબ્યાના
નપત્તિન
અનુયોગ દ્વાર સુત્રમ ભાગ ૨
૩૦
