Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ nisAdhanA varasvatI vaMdanA - guNavaMta baravALiyA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA saMpAdanaH guNavaMta baravALiyA prAptisthAnaH azoka prakAzana maMdira pahelo mALa, kasturabA khAdI bhaMDAranI upara, ratanapoLanI sAme, gAMdhI roDa, amadAvAda - 380001. phona:079-rara140770. pheksaH 22140771 Email : hareshshah42@yahoo.co.in apmbooks42@yahoo.in navabhArata sAhitya maMdira - 134, zAmaLadAsa gAMdhI mArga, muMbaI-400002. phonaH 2201 7213, 2208 5593 Email : nsmmum@yahoo.co.in navabhArata sAhitya maMdira - buka zelpha jaina derAsara pAse, | 202, pelikana hAusa, | 16, siTI senTara, svastika cAra gAMdhI roDa, amadAvAda-1 | Azrama roDa, amadAvAda-9 | rastA pAse, amadAvAda-9
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ GYAN SADHNA ANE SARWASSTI VANDNA Edited By: Guvant Barvalia "Gunjan" Published by: NAVBHARAT SAHITYA MANDIR Mumbai - 400 002, Ahmedabad - 380 001 Email: nsmmum@yahoo.co.in ISBN: Dr. (Mrs.) Madhuben G. Barvalia Sponsored by : * Kundanben J. Bhayani Trust Shri Shrutpremi * prathama AvRtti : oNkTobara, 2000 cothI AvRtti : sapTebara, 2011 mUlya H 6 150.00 prakAzaka : azoka dhanajIbhAI zAha navabhArata sAhitya maMdira 134, zAmaLadAsa gAMdhI mArga, muMbaI - 400 002 Email : nsmmum@yahoo.co.in lesara TAipaseTiMga : phAguna grAphiksa 48, pUrvInagara sosAyaTI, ghoDAsara kAMsa, uttamanagara, maNinagara, amadAvAda mo. 98255 04661 mudraka konama prinTarsa DAyanA sinemAnI galImAM, tAradeva, muMbaI
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ | mukti apAve te jJAna bAkI badhI mAhitI rivara sarasvatI devInI stuti suyadevyA bhagavaI, nANAvaraNIya kammasaMdhAya; tesiM khaveu sayaya, jesiM suyasAyare bharI. kuMbiMdu gokhIra tusAra vannA, , saroja hajyA kamale nisanmA 'vAyesirI putyaya vaga hatyA, suhAya yA akhta sayA pasaMsthA, yA kunTendu tuSArahAra dhavalA yA zvetapadmAsanA, vA vINA varadaMDa maMDitakarA yA zubhra vastrAvRtA; yA brahmAsyuta zaMkara prabhutibhiH deveH sadA vaMditA, sA mAM pAtu sarasvatI bhagavatI niHzeSa jADyApahA. zrutajJAnane abhivaMdanA ! zrutajJAna tujane Aja mArA bhAvabharyA namaskAra che, ne samyak rUpe pariNAmo e bhAva vAraMvAra che; mane prakAza dIdho mukti mArge, tAro mahA upakAra che, ne hajue tArI hAjarI pUrNa mane karanAra che.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ namo sucadevayAe... mRtadevatAne namaskAra karavA rUpa zrI bhagavatI sUtrakAranI bhAvanAo sAdhaka hRdayamAM pragaTatA vinacanuM darzana che. 'sarasvatI vaMdanA" te pUvAcAryonI anerI sAdhanA ane upAsanA rUpa che. pUrvakALamAM smRtimaMdatA alpa hatI tenI pAchaLa mRtadevatAnI upAsanA hatI. bhagavAna mahAvIre zrutajJAnano dravya kSetra kALa bhAva ane nakSatro sAthe abhipreta karIne aneka upAya darzAvela che. 0 suprasidhdha sAhityakAra ane amArA bhaktahRdaya zrI guNavaMtabhAI baravALiyAe 'sarasvatI vaMdanA' rUpe ananya jJAnaupAzanA karI parama puruSArtha karela che. amArA hRdayanA bhAvathI AzIrvAda ApatA teo zrutajJAnanI AvI ja sevA karatA rahe...! - yuga divAkara pU. zrI namramuni ma.sA. cIMcaNa
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prArthanA he paramAtmA mane samyajJAna Apo ! he paramAtmA AjanA jJAna ArAdhanAnA avasare be hAtha joDIne mastaka namAvIne ApanA caraNamAM mAruM AtmasamarpaNa karuM chuM. he paramAtma! Apa to paramajJAnI cho eTale ja saMgama ApanA dehane pariSaha Ape chatAMya Apa to prasanna ja cho. huM ajJAnI, mane khabara nathI mArI sAthe jeTalAM paNa apakRtyo thAya che, apamAna thAya che, mane pIDA maLe che, duHkha Ave che e mArA ja karmothI Ave che. paraMtu ajJAnatAne kAraNe, mArI aNasamajaNane kAraNe huM vastu, vyakti ane vAtAvaraNane mArA duHkhanuM kAraNa mAnuM chuM. he paramAtma| mArA hRdayamAM samyapha jJAna pragaTAvo! he paramAtma! saMsAramAM houM ke dharmakSetramAM | houM mArI aMdara samyaphajJAna pragaTa thAo! Aja sudhI ajJAnane kAraNe A saMsArathI AkarSAyo. ajJAnane kAraNe A saMsAramAM aneka saMbaMdho saryA. ajJAnanA kAraNe anekonI lAgaNI, anekono prema meLavavA meM prayatno karyA paNa Aja sagaranA sAMnidhya, sajJAnanA nimitte mane samajAya che, A saMsAra ajJAnanA kAraNe che. A saMbaMdho ajJAnanA kAraNe che. A sukha ajJAnanA kAraNe che ane eTale ja he paramAtma! samajavA chatAM paNa huM nAsamaja chuM, jANavA chatAM paNa huM ajANyo banuM chuM, | khabara paDavA chatAM paNa huM bekhabara thAuM chuM ane ajJAnanA kAraNe ja huM dararoja keTalAya loko pratye TheSa karUM chuM, aNagamo karUM chuM. mArA svajano sAthe apamAna vyavahAra karuM chuM. he paramAtmA! mane samyaphajJAna Apo! A saMsAranI koI paNa paristhitine A saMsAranI koI paNa sthitine huM jJAna bhAvathI, samaja bhAvathI e paristhitine oLakhavAno prayatna karUM. he paramAtma! A saMsAranuM AkarSaNa, A saMsAranI vyaktinuM AkarSaNa, A saMsAranA saMbaMdhonuM AkarSaNa, A saMsAranA padArthonuM AkarSaNa mArA ajJAnane kAraNe ke mArA alpajJAnane kAraNe che. | he paramAtma! apUrva avasara evo kyAre Avaze jyAre mAruM pUrNa jJAna pragaTa thaze. te paramAtma! Aja tamArA caraNe mArI eTalI ja vinaMti che, bhale Aja sudhI kriyAtmaka dharmane ArAdhato rahyo have ApanA zaraNe jJAnabhAvane pragaTa karI A saMsAranA dareka saMjogomAM mArI samatA pragaTe evI kRpA varasAvo. | he paramAtma! mane cokkasa khabara che ke huM game eTalo puruSArtha karIza, mArUM jJAna pragaTa thatuM nathI ane eTale ja he paramAtman ! he sidhdhapuraSa! Apano yogabaLa, ApanI paramakRpAthI samaye samaye mArA aMdaramAM jAgRti rUpe jJAnabhAva pragaTa thAo. A saMsAranA saMbaMdho, A saMsAranA sukho ane anaMtakALanA anaMta zarIro ajJAnane kAraNe bhogavyA. te paramAtmA mArI vikAra ane vAsanA ajJAnanA kAraNe, mAro lobha ane moha ajJAnanA kAraNe, mArA rAga ane dveSa ajJAnanA kAraNe, mArI Asakti ane IcchA ajJAnane kAraNe. he paramAtmAna! Aja mane sagaranI kRpAthI ApanI kRpAthI eTaluM jJAna pragaTa thayuM che ke huM ajJAnI chuM eTale ja AkarSaNamAM chuM, eTale ja aNagamo karUM chuM, eTale ja TheSa karUM eTale ja saMbaMdhomAM samasyA sarjI chuM. | he paramAtmA mane bIjuM kAMI AvaDe ke na AvaDe mane bIjI kAMI khabara paDe ke na paDe mane Aja eTaluM samajAya che ke mAruM ajJAna mArA saMsAranuM kAraNa che. mAruM ajJAna mArA zarIranuM kAraNa che. mArUM ajJAna mArA saMbaMdhonuM kAraNa che ane mAruM ajJAna ja mArA sukha duHkhanuM kAraNa che. he paramAtmA mArA para evI kRpA varasAvo, mAruM ajJAna dUra thAya, mArUM jJAna pragaTa thAyI - yuga divAkara pU. zrI namramuni ma.sA.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIravANI jahA suI paDiA na viNassai / tahA jIve sasutte saMsAre na viNssai / / Just is a threaded needle does not get lost even when it falls on the ground, Similarly the soul with knowledge of scriptures in not lost in the world of birth and death. jema doro parovelI soya paDI jAya to paNa khovAI jatI nathI, tema zrutajJAnI jIva saMsAramAM rakhaDato nathI. (uttarAdhyayana sUtra - 29/59)
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ deje deje abudha zizune tu ja sadguddhi deje, raheje raheje muja para sadA, tuM prasannA ja raheje. hRdayabhAva prAthamika zikSaNa amArA nAnA gAma khAMbhAmAM pUrNa karyA pachI pitAjIe mane AgaLa bhaNavA amarelInI khetANI jaina borDiMgamAM mokalyo, borDiMga (chAtrAlaya)nA gRhapati amarelInA vidyAguru pUjya navalabhAI joSInA sAnnidhyamAM rahevAnuM sadbhAgya prApta thayuM. chAtrAlayamAM dararoja vahelI savAre ane rAtre prArthanA thatI. prArthanAmAM prathama stuti dvArA sarasavatI vaMdanA thatI pachI jinastavana gavAtuM. prArthanA AchA blu lempanA ajavALA nIce mA sarasvatInI chabI sAme ame gAtA. pe'lA moralAnI pAsa, beThA zAradA jone... amane bhaNatA AnaMda thAya, mAtA zAradA jone. varSo pachI Aje paNa A smaraNo akabaMdha jaLavAI rahyAM che. smRtinI peTI khule tyAre mana pulakita thaI jAya che. thoDAM varSo pahelAM snehI zrI jitendra kAmadArano phona Avyo, navarAtrimAM sarasvatImaMtra sAdhanA zibiramAM joDAvAnuM AmaMtraNa ApyuM. pahelethI ja mA sarasvatI pratye ahobhAva ane sarasvatI maMtro vize jANavAno jijJAsA hovAthI A taka jhaDapI laI zibiramAM joDAyo. tIthalanA samudra kinAre zAMtiniketana sAdhanA kendramAM sarasvatI maMtra sAdhanA zibira pUjya baMdhu tripuTInI zubha nizrAmAM yojAI. pUjya kIrticaMdravijayajI tathA pUjya jinacaMdravijayajInA yogasAdhanA, sarasvatI
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMtrasAdhanA vizenA ciMtanasabhara pravacano sAMbhaLyAM. jainAcAryo, zrAvako, saMto ane kavionI sarasvatI sAdhanAnI suMdara vAto sAMbhaLavA maLI sAmUhika ArAdhanA vakhate maMtra jApa, bhakti, prArthanA AratI vagereno paNa lAbha maLyo. 1998nuM varSa saurASTrakesarI praNalAlajI mahArAja sAhebanuM janmazatAbdI varSa, adhyAtmayoginI pU. lalitAbAI mahAsatIjI (bApajI)nA vidvAna ziSyA pU. DaoN. tarulatAjInI preraNAthI pU. gurudevanI smRti ciraMjIva banAvavA 1999mAM jaina senTaranI sthApanA thaI ane ema vicAryuM ke sarasvatI vaMdanA pustakanA prakAzana dvArA ja prakAzana kAryanI zarUAta karavI. e ja zRMkhalAmAM Aje cothI AvRtti pragaTa thaI rahI che. mAtA sarasvatInA stotro, maMtro ane citronAM to keTalAMka prakAzano thayAM che paraMtu mA sarasvatI ane jJAna A banne zabdo ekabIjAnA paryAya che mATe jJAna ane jJAna sAdhanAne lagatAM vividha lekho, mudrAvijJAna vagereno samAveza karavAmAM Avela che. pustakamAM jJAnanI ane mA sarasvatInI sAdhanAmAM vicAra anubaMdhano upakrama rAkhyo che. kalA ane jJAnanI sAdhanA vAgmitAnI devI mA vAgIzvarInI kRpA vinA adhUrI ja rahe che. jJAnasAdhanAnA saphaLa pariNAmamAM mA sarasvatInI kRpA abhipreta che jethI jJAnasAdhanA ane sarasvatInI sAdhanAno saMbaMdha IMgita lekhI zakAya. pU. DaoN. tarUlatAsvAmInA sUcanathI jJAnanA aticAro, jJAna ane yogasAdhanAnAM prakaraNo paNa A pustakamAM umeravAmAM AvyAM che. thoDA samaya pahelA mitra zrI pannAlAla zAha taraphathI sacitra sarasvatI prAsAda graMtha maLyo. mA sarasvatInA vividha manohara raMgIna citro, maMtro, stotro, prArthanAo ane mA sarasvatI aMgenA lakhANothI zobhato A graMtha mudraNa kalAno paNa utkRSTa namUno che. A graMthanA saMpAdaka ane saMzodhaka pU. A. zrI vijyacaMdrodayasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA vidvAna ziSyaratna muni phulacaMdravijayajI che. mane A pustakanA
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMpAdana kAryamAM vAraMvAra temanuM mArgadarzana maLatuM rahyuM che. sacitra sarasvatI prasAda graMthamAnA keTalAMka lakhANo ane phoTAo A pustakamAM pragaTa karavAnI anumati munizrIe ApIne parama upakAra karyo che. yuga dIvAkara pU. gurudeva namramuni ma.sA.nA AzIrvAda prApta thayA te amArA mATe parama AnaMdanI ghaTanA che. A pustakamAM pragaTa thayelA lekhonA sarjako ane muni bhagavaMtono RNa svIkAra karuM chuM. prathama AvRtti veLAe puNya zloka suprasiddha ciMtaka ane vaktA haribhAI koThArIe vidvattApUrNa prastAvanA lakhI ApI hatI tenuM pAvana smaraNa karuM chuM. vidvattApUrNa prastAvanA lakhI ApavA mATe suprasiddha ciMtaka ane vaktA zrI haribhAI koThArIno AbhAra. prUpha riDIMga mATe prophesara DaoN. rasikalAla mahetAno AbhAra. svajano, mArA dharmapatnI DaoN. madhubahena baravALiyA, DaoN. praphula baravALiyA, amISA jayeza dozI, nileSA abhilASa jhATakiyA, zaileSI hemAMga ajamerA ane mArA putra ciMtana baravALiyAe mArA sarjana - saMpAdana saMzodhana ane prakAzananA kAryamAM rasa laI mane protsAhita karela che. samayasara ane suMdara mudraNakArya karI ApanAra navabhArata sAhitya maMdiranA murabbI zrI dhanajIbhAI tathA yuvAnamitra zrI azokabhAInA sahakAranI A take noMdha lauM chuM. guNavaMta baravALiyA 601 smita epArTamenTa upAzraya lena, ghATakopara (i). gunvant.barvalia@gmail.com
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna e AtmAno mULa guNa che. jJAnI ke ajJAnI jana, sukha du:kha rahita na koI, jJAnI vede gheryathI ajJAnI vede roI. - zrImad rAjacaMdra vidyA cAcidyAM ya yastad vedomayaM saha avidyayA mRtyu tItvAM vidyayAmRtamaznute vidyA ane avidhA baMne sAthe ane yathArthataH jANe che te avidyA dvArA mRtyune tarI jAya che ane vidyA dvArA amRtane pAme che. - IzopaniSadaH 11
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ sA vidhA yA vimuktaye muktinI AbohavAmAM mAnavane vicarato mUke te ja sAcI vidyA. ajJAna ke avidyA mAnavanA vikAsane rUMdhI nAkhe che. "Rte jJAnAt na muktiH' arthAt "jJAna vagara mukti nathI' ema kahIne AcArya zaMkara paNa muktidAtrI vidyAno mahimA gAya che. vidyA meLavelo mANasa sauthI pahelAM to bhayathI mukta thavA joIe. "abhaya" e to mA zAradA pAsethI maLatuM sauthI zreSTha varadAna che. sarasvatInA maMdiramAM sau nirbhaya mane vicaratA hovA joIe. muktidAtA mA zAradAnA khoLAmAM beThelo mAnava potAno mukta abhiprAya vyakta karavAmAM saMkoca ke bhaya anubhave to ene bhaNelo kema kahI zakAya? potAne zikSita mAnatA pratyeka mANase AtmanirIkSaNa karavAno A kALa che. "nyAyanItinA mArge cAlatAM mAro svArtha jokhamAze, bhogo kSINa thaze, mAna maratabo ghaTaze" evA bAliza khyAlothI mANasa satya paramukha bane che. sarasvatIno kRpAprasAda pAmelA mANase AvA zudra vicAromAMthI zIghratizIdhra mukta thavuM joIe. A vidyA jema mANasane bhayamukta kare che tema tene vikAramukta paNa banAve che. vikAra nirmANa thavAno prasaMga Ave chatAM je vikRta banato nathI te ja sAco sArasvata. vidyA mAnavane saMskAre che, saMskRta banAve. che. Avo saMskRta mAnava pachI vikArothI vikRta banato nathI. enI vidyA zoSaNa mATe nahIM paNa saMrakSaNa mATe vaparAya che. koIne
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAtha ApIne u52 levo e saMskRti ane koIno paga kheMcIne tene pADI nAkhavo e vikRti. sAco vidvAna kadI parahananamAM rAcato nathI. bIjAnI lITI bhUMsavAmAM nahIM paraMtu potAnI lITI lAMbI karavAmAM ja sAcA vidvAnane rasa hoya che. bhaya ane vikAranI mAphaka mA zAradAno upAsaka rogamukta paNa hovo joIe. ciMtA e sauthI moTo roga che. mA sarasvatI potAnA upAsakane nizciMta rahevAnI dIkSA Ape che. A saMdarbhamAM vidyAnI mahattA samajAvatuM subhASita mananIya che, 'mAteva rakSati piteva hite niyukta kAntava AbhiramayatyapanIya khedam, lakSmI tanoti vitanoti ca dikSu kIrti kiM kinna sAdhayati kalpalateva vidyA ?' arthAt 'vidyA mAtAnI mAphaka rakSaNa kare che, pitAnI jema hitakAryamAM yoje che, patnInI mAphaka kheda dUra karIne AnaMda arpe che. lakSmIne vadhAre che ane dizAomAM yaza phelAve che. kalpalatA jevI vidyA zuM zuM nathI sAdhI ApatI ? saMpatti, zakti temaja sattA pAchaLa AMdhaLI doTa mUkato Ajano mANasa sanmati khoI beTho che, pariNAme enI saMpatti vipattirUpa ane enI zakti vinAzaka banI che. AvA samaye jarUra che sAcA sArasvatonI ke jemanI pratibhA sarva grAhya ane jemanI pUjyatA sarvamAnya hoya. pUMjIbhUta pAvitryasamA sArasvatonI Aje khoTa sAle che. vAkpaTu vidvAno, popaTIyA pothI paMDito, zraddhAhIna zAstrIo, kriyAzUnya karmakAMDIo, dhaMdhAdArI dharmaguruo temaja bhAvarahita bhaktonI bhIDamAM gupta sarasvatI lupta thaI gaI hoya evuM bhAse che. AvA viSama kALe 'jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA' jevA
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirvivAda pustakanuM prakAzana kAlocita temaja suprastuta gaNAya. jJAnapipAsu ane vidyAvyAsaMgI bhAIzrI guNavaMta baravALiyAno A prayAsa stutya che. emanA svajano, sanmitro ane sArasvatono emane sAMpaDelo sahayoga emA sarasvatIno emanA para varSelo kRpAkaTAkSa ja gaNI zakAya. nirAkAra jJAnanI sAdhanAmAM sAkAra sarasvatInI vaMdanA atizaya upakAraka che. sAdhanAmAM parizrama ane tapa che to vaMdanAmAM praNipAta . ane vinaya che. vidyA vinayathI ja maLe che ane namratAthI ja zobhe che. mA zAradAnA svarUpa varNanamAM ja sAcA sArasvatane upayukta evuM mArgadarzana paNa maLI rahe che. sarasvatI kunda, indu, tuSAra ane muktAhAra jevI dhavala che, sAco sArasvata paNa tevo ja hovo joIe. kunda puSpa saurabha prasAre che. to sAcA sArasvatanuM jIvanapuSpa jJAnanI saurabhathI madhamadhe che. caMdra zItaLatA bakSe che to sArasvatanA jIvanavRkSanI zILI chAyAmAM saMtapta jIvone sAcI zAMti sAMpaDe che. vRkSanAM pAna para paDeluM tuSArabiMdu motInI zobhA dhAraNa karIne vRkSanuM sauMdarya vadhAre che to mA zAradAnA sAcA upAsakanA astitvamAtrathI saMsAra vRkSanI zobhA vadhe che. sarasvatInA kaMThamAM motIonI mALA zobhe che, e ja rIte sau sArasvatoe eka sUtramAM parovAIne eka sAthe kAma karavAnI taiyArI rAkhavI joIe. vidvAnonI zaktino vyavasthita viniyoga koIpaNa asAdhya kAryane susAdhya banAve che. mA sarasvatIe zubhra vastro dhAraNa karyA che. sArasvata paNa mana, vacana ane karmathI zubhra hovo joIe. saMskAra ghaDataranA svAmIo arthAt mA-bApa, zikSako, upadezako, netAo vagere saue pavitra jIvana jIvavAno Agraha rAkhavo joIe. potAnI koI kamajorInA kAraNe e zakya na hoya tyAre ochA nAme temaNe samAja sAme to zubhrarUpamAM ja rajU thavuM joIe, jethI samAja para emanI kamajorInI vikRta asara na paDe.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ viNAdhAriNI mA zAradAnA sevake paNa samagra vizvamAM saMgItamaya vAtAvaraNa sarjavA kaTibaddha rahevuM joIe. zveta padmanA Asana para birAjatI zAradAnA bhaktanuM caritra paNa zveta arthAt niSkalaMka hovu joIe. kamaLa kAdavathI alipta rahe che tema sAcA sArasvatono vikAsa para paristhiti nirapekSa hoya che. AsapAsanA samAjamAM pravartatA bhraSTAcArathI mukta rahevAnI (jalakamalavatu) kalA sArasvate hastagata karavI joIe. sAco sArasvata cAlatA pravAhamAM vahevA nahIM paraMtu vahetA pravAhane yogya dizAmAM vALavA mATe janmyo hoya che. mA sarasvatInA hAthamAM raheluM pustaka e jJAnanuM pratIka che to mALA e bhaktinuM pratIka che. jJAna ane bhakti vagaranuM koIpaNa kAma karmayoganI kakSAne AMbatuM nathI. bhAva vagaranuM sarjana, jJAna vagaranuM pAlana ane samajyA vagarano saMhAra bhAre anartha sarje che. tethI ja . to brahmA, viSNu ane maheza jevA mukhya devo paNa potAnA kAryAraMbhe sarasvatI vaMdanA kare che. kalAnI adhiSThAtrI mA zAradAnuM vAhana mayUra che. badhA ja kalAkAro tema ja jJAnavAhako mA zAradAnuM vahana karanArA mayUra ja che. mora jo morapicchane kheravI nAkhe to mora pote ja beDoLa lAge che moranuM morapiccha to gopAlakRSNanA mAthe ja birAje che. sAcA sArasvatonI jo samAja upekSA kare to te samAja potAnuM gaurava khoI bese che, sArasvatone to bhagavAna potAne mAthe caDAve che. A vAta dhyAnamAM rAkhIne sAcA vidvAne moTAI meLavavA mATe kadI paNa koInI lAcArI ke khuzAmata karavI joIe nahIM. lAcAra ne nisteja mANasane kadI zAradAnA maMdiramAM praveza maLato nathI. kAkA kAlelakare yogya ja kahyuM che ke, zAradA maMjulahAsinI bAlA nathI, manamohinI mugdhA nathI, vilAsacatura prauDhA nathI, te to nityayauvanA paNa stanyadAyinI mAtA che. mA zAradAnA stanya (dUdha)no je hoThane sparza thayo te hoTha apavitra vANI uccAre nahIM, nirbaLatAnA
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ vacano kADhe nahIM, pApane zRMgAre nahIM, dveSane ugAre nahIM, pauruSane haNe nahIM ane mugdhajanone chetare nahIM. haMsagAminI zAradA vivekanI pratiSThA sUcave che. nIrakSIra viveka kare te haMsa, saMsAra ane paramArthano viveka kare te paramahaMsa. dharma mAtra vivekAdhiSThita che. sAcA sArasvatane dharmaghelachAmAM nahIM paNa dharmabhAvanAmAM rasa che; te dharmaniSThAne jhaMkhe che, dharmajhanUnane nahIM. korA buddhivAdIo mA zAradAne bajAru strInI kakSAe mUkI de che, mAtra buddhijIvIo ene dAsInI jema vApare che. jyAre sAcA buddhiniSTho ja mA zAradAne mAtRvat gaNI tenI pUjA kare che. sarasvatI e vecavAnI vastu nathI paNa vaheMcavAno prasAda che. kumArI sarasvatInI avadazA pAmI jaIne mahAkavi harSe ene vidhAtAnI patnI tarIke rajU karavAno prayAsa karyo. sarasvatInuM mAtRsvarUpa sauthI zreSTha che. mA pAsethI prasAda eTale prasannatA prApta thAya ane e maLelA prasAda (jJAna)ne "gamatAMno karIe gulAla'nI jema sarvatra vaheMcavAno hoya. sarasvatInI pratIkopAsanA, tenA vizenA vividha maMtro temaja stotronAM rahasyo jUnA vADmayamAMthI tAravIne eka samayAvacchede pragaTa karavA e bahu moTI tapazcaryA mAgI le tevI bAbata che. bhAIzrI guNavaMta baravALiyA A prayAsamAM mahadaMze saphaLa rahyA che. emane temaja emanA sahayogIone hArdika abhinaMdana ! - bhagavatI zAradA emane Avo ja prasAda ApatI rahe ane teo janasamAjane sadA enAthI lAbhAnvita karatA rahe e ja aMtaHkaraNapUrvakanI prArthanA ! zanivAra, tA. 30/9/2000 - haribhAI koThArI Aso suda 3, saM. 20pa6 vAlajI ladhA krosa roDa, 10, kRSNA nivAsa, bIje mALe, muluMDa (ve), muMbaI-80 phona : pa64 7770
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 54 anukrama 1. vaMdana zrutadevatAne 2. jJAna zuddhipUrvakanI buddhino vaibhava 3. sarasvatI upAsanA bhItaranA zaktikendrone khole che 4. devI sarasvatI kumArI ke viSNunI patnI 5. jJAnapaMcamInI ArAdhanA 6. sarasvatI prasAda 7. hemacaMdrAcAryanI sarasvatI sAdhanA 8. zrutAdhiSThAtrInI upAsanAthI samyakatva pragaTAvIe 9. jJAna e aMdhArAmAM paDelA AtmAne oLakhavAno dAvo che 10. bhAratIya saMskRtinuM avibhAjaya aMga: sarasvatI upAsanA 11. tripurAbhAratI stotra 12. zrIbappabhaTTa surikRta siddhasArasvata stava 13. zrI ajJAtakartaka mahAmaMtragarbhita stotra 14. zrIvAstupAla maMtrIkRta sarasvatI stotra 15. zrI zAradAdevI namaskAra stotra 16. zrI sarasvatI gIta - stuti - prArthanA 17. sarasvatI maMtra sAdhanA 18. sarasvatI siddhayaMtra 19. jJAnasAdhanA ane vinaya 20. jJAnasAdhanAmAM lAgatA doSothI sAvadha rahevuM (jJAnanA aticAra) 21. yoga ane jJAna sAdhanA 102 22. jJAnasAdhanA ane mudrA vijJAna 23. buddhi ane smRtivardhaka Ayurvedaka auSadhi prayoga 120 24. jJAnasAra ane aSTaka 25. saMdarbha graMtha sUci - RNa svIkAra 71 81 85 112 126 129
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. vaMdana, zrutadevatAne zrutadevatAnI mahattA jainadarzanamAM pAMca (mati-zruta-avadhi-manaH paryava-kevala) jJAna paikI bIjuM zrutajJAnanA varNa (akSara) svarUpa zrutadevatA e pravacananI adhiSThAtrIdevI manAya che. gaNadharonA mukha (rUpI) maMDapamAM nRtya karanArI sarasvatI samasta jagatamAM jJAnano mULastrota vahAvanArI che. anya darzanomAM paNa brahmA - viSNu - maheza Adi devoe paNa jene praNAma karyA che ane diggaja koTinA mUrdhanya paMDitoe paNa jemanI stuti karI che tevI mA sarasvatI, ajJAna timirane dUra karanArI che ema prasiddha ja che "cA vrahmA'vyuta zax pravRtimi: daivai: savA yunvitA:" zlokanI paMktithI A vibhAvanA pratyakSa jaNAya che. bhAratIdevInuM mahattama sAmarthya bhAratIdevI sAhitya-saMgIta-kalA-vidyA ane jJAna ApanArI mAnI che paraMtu aghAvadhi (AjasudhI) aprakAzita mahopAdhyAya zrI yazovijayajI kRta zrI sarasvatI aSTakanA sAtamA zlokamAM bahu ja zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 1
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ spaSTatAthI nivedana karyuM che. zrI sarasvatIdevI e mokSa saMpatti - kevaLajJAna mATe pAraMpArika nirupAya kAraNa che, kema ke "bhAratIdevInA prasAdathI jJAna maLe che, te samyajJAnathI tAttvika mArga maLe che ane samyag kriyAnI prApti thAya che. je jJAna kriyAthI sAdhaka kevaLajJAna (kokSa) saMpatti prApta karI le che. A rIte mokSano nirupAya hetu sarasvatInI kRpAthI thAya che." AthI phalita thAya che ke samyajJAnanI ArAdhanA - upAsanA vinA jIvana uSmA, ullAsa ane uddezabharyuM vyatita thatuM nathI. jiMdagI nirarthaka ja vahe che. enA karatAM kamasekama enI jANakArI paricaya karI levo Avazyaka ja che. - zruta-zAradA-sarasvatIdevInAM pratIko zruta zAradA bhAratIya - brahmI - sarasvatI - vidyA vAgIzvarI - tripurA Adi 10 bhinna bhinna paryAyavAcI nAma prApta thAya che. prAcIna zilpamAM te cAra bhujAvALI athavA be hAthavALI dekhAya che. kiMtu tAraMgAhila 52 jaina daherAsarajInA maMdiranA pRSThabhAgamAM AThabhujAvALI ane haMsayukta jaina sarasvatI mUrti jovAmAM Ave che. je saMzodhanano viSaya che. ghaNA badhAM zilpacitromAM jamaNA hAthamAM pustaka - kamaLa athavA amRtapUrNa kamaMDaLa grahaNa karela, rAjahaMsa para beThelI athavA zatadala kamaLa vacce virAjita ane kyAMka zilA para beThelI jaNAya che. jo ke emAM paNa bhinna bhinna saMketArtha hoI zake to paNa jainonI sarasvatI bAlahaMsa ane jainetaronI mayUranA pratIkavALI manAya che. - - 2 = * - sarasvatIjIno nivAsa jaina dharma mAnya "sena praznottara" nAmanA praznottara graMthamAM vyaMtara nikAyanA gItaruti indranI mahardika paTTarANI sarasvatIdevI che evo ullekha maLe che. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre anya mAnyatA pramANe brahmAnI be putrIo paikI eka putrI sarasvatI che ane kyAMka tene brahmAnI patnI paNa mAnI che. e jyAre pariNItA thaI tyAre pratIkavALI thaI paraMtu nizcitArtha karavAmAM vibhinna mata-matAMtara cAle che tethI e paNa saMzodhanano viSaya che. - sarasavatIjInA pratIkonI rahasyamayatA sarasvatIjInA hAthamAM je pothI (pustaka) che, e jJAnanI amodha zaktinuM sUcaka che. mALA, maMtradIkSA sUcaka che ane temAM jJAnasAdhanAne yogya kriyA-upAsanA dhvanita thAya che. e ja rIte vINAvAdana e saMgIta dvArA AtmAnI svarUpa avasthAmAM layalIna thavAnuM sUcaka che. tathA varadamudrA ane amRtathI bhareluM kamaMDala bhaktajanonA trividha pApa tApa - saMtApane dUra karIne AtmAnubhUtino rasAsvAda karAvanAra che. rAjahaMsa, jagatanI sata-asata tattvone kSIra - nIranI jema vivekajJAna dvArA bheda dRSTithI "soDahaM soDanA ajapAjapanuM sUcana karI AtmasvarUpane pratyakSa karavAnuM pratIka che. mayUravAhinI e mAtra jJAna-vijJAnanI adhiSThAtrI nahIM paraMtu samagra sAhitya saMgIta kalAnI paNa mahA adhiSThAtrI che. sarasvatIjI zatadala kamalamAM virAjita che te brahmajJAnanI prAptinuM , nirUpaka che ane dehasthita brahmadvAranI uddhATikA paNa te ja che evuM jaNAya che. taMtra graMthomAM sarasvatIjIne suSuNNA nADInI svAminI kahI che ane tenI kRpAthI temaja madhyamA nADInA abhyAsathI ja jIva zivapada sudhI pahoMce che, evuM kahevAya che. A rIte judAM judAM pratIko dvArA vaizvika sanAtana tattvone satyam - zivam - suMdaramAM "prasthApita karIne jJAnAnubhava ane sauMdaryAnubhava je AtmAnA viziSTa guNo che tenAM rUpako devInI mUrtimAM ghaTAvyAM che. mAnA svarUpano bhinna svIkAra kevI rIte? mA bhagavatI sarasvatIjInuM prabhutva trikAlAbAdhita che. e sarva saMsArI jIvonI UrdhvagAminI preraNAdAyaka jJAnazakti svarUpa che. pratyeka zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma - samudAyomAM mA sarasvatIjIno viziSTa svarUpamAM sAdasvIkAra thayo ja che. hinduomAM sarasvatI nAmathI, vaizyomAM zAradA, bauddhomAM prajJA pAramitA, khristIomAM mInarvA ane jainomAM zrutadevatAnA nAmathI mA sarasvatInI pUjA thAya che. dakSiNabhArata - baMgALa - meghAlaya - AdimAM 'tripurA bhAratI'nA nAmathI ghaNo prabhAva ane prasAra karNagocara thayo che. vidyAdevInI sAdhanA zA mATe karavI ? jagatanA koIpaNa vyavahAramAM, viSayamAM ke vikAsamAM are ! koI paNa siddhine mATe mAnI karuNA kRpA - prasAda prApta karavo anivAryarUpe Avazyaka thaI jAya che. tenI ArAdhanA - sAdhanA ghaNA prAcIna kALathI cAlI Ave che. vikramanI AThamI sadImAM thayelA prasiddha AmarAjA pratibodhaka . zrI bappaTTasUrI ma.sA.nI bAla dIkSA jIvananI adbhuta ghaTanA vikhyAta che ke gurudevazrI siddhasena divAkarajIe emanI suyogyatA joIne zrI sArasvata mahAmaMtra Apyo hato. teo niraMtara jApa karatA hatAM paraMtu eka divasa nitya jApamAM ekAgra thayA, tyAre bAlamuninA naiSThika brahmacaryanI tejanI AbhAthI, dhyAnanI layalInatAthI ane jApanA prakarSathI snAnakrIDAmAM magna thayelAM zrI sarasvatIdevI zItAthI evAne evA ja svarUpamAM pragaTa thayAM hatAM. paraMtu munivare mAnuM viSama svarUpa joI moDhuM pheravI lIdhuM tyAre devIne Azcarya sAthe potAnA svarUpano khyAla Avyo ane svastha thaIne pUrNa prasannatAthI munizrIne varadAna ApI svasthAne pAchA pharyA. temaNe munizrIne varadAna ApyuM ke "tuM sadAya ajeya banIza" tyArathI munivarajIne pratidina hajAra (1000) zloka kaMThastha karavAnI zakti prApta thaI ane sarvazAstramAM pAraMgata thaIne zrI jinazAsananA prabhAvaka kAryo karavAmAM mAnI kRpAthI samartha thayA ane e ja mAnI kRpAthI kalikAlasarvajJa hemacaMdrAcAryajI, kavi [4][ jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlidAsajI, zrIharSa, mAgha-bhAravi Adi paMDitavarya zreSThamatarUpe vidyAnA kSetramAM prasiddha thayAM che. kahevAno bhAvArtha e che ke te mahApuruSa jevA bahu moTA satvazALI, parAkrama ke vidyApuruSa na banI zakIe paraMtu mAnI amInajaranuM ekAda paNa kRpAkiraNa jANe-ajANe pratyakSa ke parokSa maLI jAya to paNa ApaNuM jIvana unnatinA hAtha para saraLatAthI pragatikAraka banatuM rahe. sararavatIjIno saMbaMdha kyArathI? dharatI para janma letAMnI sAthe ja bALako jyAre rudana kare che tyAre "e e e evo avAja kare che. tyAre evuM lAge che ke te potAnI vedanA vyakta karavA mATe vANInI sahAya levAno prayAsa kare che paNa hakIkatamAM evuM thatuM nathI. e bALaka jANe e bIja maMtranA svarUpavALI mAne bolAve che ke te e e e svarUpavALI mA ! tuM mArI pIDA - vedanA - sudhAdi mananA bhAvo - mArI A sAkSAta mAne jaNAva jethI te mane zAMta karavAno prayAsa kare ane na jANe tyAre evuM ja kaMIka thAya che ke enI sAkSAt (janmadAtrI) mAtA potAnuM badhuM kArya choDI dIkarAnI pAse jaIne tene zAMta kare che. AthI janmatAMnI sAthe ja manuSyano sarva prathama saMbaMdha sarasvatIjIno ja hoya che paraMtu moTA thatAM ja zrI lakSmIjI AdinA saMbaMdhamAM aneka prakAre rahetAM rahetAM potAnuM potIkuM svarUpa khoI bese che. mA sarasvatInA kRpApAtra thaI jJAna sAdhanAmAM pratyeka vidyArthI ke sAdhaka samyakajJAna prApta kare ane AtmotthAna karI mAnavabhava sArthaka kare e ja maMgala bhAvanA ! pUjyapAda gurudeva zrImad vijaya caMdrodayasUrIzvarIzvarajI ma. sA. no caraNakiMkara muni phulacaMdra vijayajInA lekhamAMthI sAbhAra) nasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2. jJAnaH zuddhipUrvakanI buddhino vaibhava jJAna eTale jANavuM. eka DaoNkTara tenA tabIbavijJAnane lagatuM jANe te, vakIla kAyadA jANe ke vepArI tenA vepArane lagatuM jANe te vyAvahArika jIvanamAM jJAna kahevAya. vyAvahArika jJAna A bhavamAM sukha samRddhi ApavA upakAraka nIvaDI zake paraMtu AdhyAtmika jJAna to bhavaparaMparA sudhArI zake. AtmAne jANavA mATenuM vAcana zravaNa te AdhyAtmika jJAna kahevAya. indriyonA mAdhyama vaDe ApaNane je jJAna thAya, anubhavAya, jovAya, saMbhaLAya, svAdano anubhava thAya tene vahevAranI apekSAe ApaNo pratyakSa jJAna kahIe chIe. dA.ta. meM mArI sagI AMkhe joyuM, meM mArA sagA kAne sAMbhaLyuM paraMtu A badhuM IndriyonA mAdhyamathI thayeluM jJAna eka apekSAe parokSa kahI zakAya. jema sUrya ADe vAdaLAM AvavAthI sUryano pUrNa prakAza ApaNe joI zakatA nathI tema AtmA para karmanAM AvaraNone kAraNe ApaNane jJAna thatuM nathI paraMtu A jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI, pAMca indriyo ane chaThThA mananA mAdhyama vinA paNa keTaluMka jJAna pragaTe che. mAtra AtmAthI AtmA dvArA je jJAna thAya tene ja pratyakSajJAna kahevAya. - jJAna aMtaranI jaDatA dUra karI, ajJAnanA aMdhArA ulecI ane prakAza pragaTAve che. jIvanamAM zuM svIkAravA jevuM che ane zuM choDavA jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ jevuM che tenI sAcI samajaNa Ape che. mati ane zrutajJAna ane parokSajJAna che je satpuruSo pAsethI sAMbhaLIne ke satzAstro vAMcIne prApta thAya che. jAtismaraNa jJAna matinI nirmaLatAne kAraNe thAya che. A jJAnane kAraNe pUrvabhavo jJAnamAM jaNAya, A jJAna prAthamika dazAmAM parokSa che ane utkRSTa dazAmAM pratyakSa che. avadhi, mana:paryava ane kevaLajJAnano AtmA sAthe sIdho saMbaMdha che. indriyo ane mananI sahAya vinAnuM A jJAna atIndriya che. avadhijJAnamAM amuka vistAranI sImA (amuka kilomITaranI limITa)mAM joI zakAya che. A jJAnane kAraNe punAnA bApu sAheba mutakara atIndriya yogI tarIke jANItA banyA. avadhijJAnanI paryAptine kAraNe piTara harbasanI amerikAnI guptacara saMsthAe sevA lIdhI hatI. sAmA mANasanA manamAM zuM vicAra cAlI rahyo che te manaHparyavajJAnI jANI zake che. saMtasamAgama ke satzAstranA vAMcavAthI meLavelA jJAna 52 ciMtana karavAmAM Ave to e ciMtAjJAnanuM bhAvajJAnamAM rUpAMtara thAya che. vicAramaMthana pachInI anubhuti e jJAnanI parAkASThA che. A anubhava jJAnane dArzanika apekSAe sAkSAtkAra paNa kahI zakAya. jJAnanuM ajIrNa thAya to potAnI jAta mATe ane anya mATe tiraskAra bhAva Ave ane e pace to jJAnInA mananI vicAradhArA cAle ke jJAna to samudra jeTaluM vizALa che ane huM to mAtra Acamana jeTaluM paNa meLavI zakyo nathI.. jJAna jIvanamAM TharatuM jAya tema tema vadhune vadhu potAnI ajJAnatAnuM bhAna karAvaze. varSothI jJAna oLakhavA ApaNe mathAmaNa karIe chIe paraMtu ajJAna oLakhavAno puruSArtha ApaNA jJAnanI kSitijano vistAra karI deze. je jIvanamAM upazamabhAva samatva ane maitrI pragaTAvaze. jJAnanuM AcaraNamAM parivartana thAya eja jJAnanI phaLazruti, sahitanI kriyA karmanirjarAnuM kAraNa bane che. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA zAna
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ sapuruSoe AtmoddhAra mATe jJAna ane kriyAnA samanvayane mahattva ApyuM che. jenA jIvanamAM rAga dveSanI pariNatI maMda thatI hoya tene ja sAco jJAnI kahyo che. jJAnanI ArAdhanA vakhate mA sarasvatIne prArthanA karIe ke "mArI avidyAno nAza karI tattvadaSTinuM aMjana karo, zuddhipUrvakanI buddhino mane vaibhava prApta thAya, ekAMta dRSTinA aMdhApAmAMthI mane anekAMtanI divyadRSTi prApta thAya. bhrAMtinA viSayavRkSothI ghaTATopa jaMgalamAM huM bhUlo paDyo chuM. mane samyajJAnanA rAjamArga prati dorI jAva." - sadagurunI prApti ane satzAstronA lAbha mATenI upAsanA lAbhapaMcamIne jJAnapaMcamI banAvI deze. sadgurunI kRpAthI maLelI jJAnanI eka cinagArI para ciMtana karatAM karatAM sahastra sUrya jevuM dedIpyamAna divyajJAna pragaTaze. . - guNavaMta baravALiyA I8 ]i zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA) sAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ brahmAMDamI zrI sarasvatavI TW
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ havA(haDArI bhAsarasvatIchavI T ahojJAnanI jayotanedjagAvI, ahobrahmajJAThicvyadjed0cArI, mahApAnA garbhamAM dIse pyArI, saThA bhakato rAkhaje cittamAMhI.
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. sarasvatI upAsanA bhItaranAM zaktikendrone khole che. OM aiM namaH zrI sadgurucaraNebhyo namaH jagajjananI bhagavatI vAdevI sarasvatInI upAsanA sRSTinA upa:kALathI thatI AvI che. yugAdikALamAM e brAhmInA nAmathI prakhyAta thaI, bhagavAna yugAdevideva RSabhanAthanI gaNanA sRSTinA AdyakartA brahmA tarIke thAya che. brAhmI temanI putrI, paramAtmAe jamaNA hAthe tene lipi zIkhavADI ane akSaramAtRkone lipi rUpe jagatamAM pragaTa karI e lipi brAhmIlipi kahevAi ane brAhmI, vANInI devatA tarIke prasthApita thaI. jaina AgamomAM sahuthI prAcIna bhagavatIsUtra gaNAya che. tenA prAraMbhamAM maMgaLa tarIke namo taMtrIC jiai noMdhAya che. A rIte brAhmI sarasvatIne namaskAra karavAmAM Avyo che. prastuta graMthamAM noMdhAyela Agamika maMtra paNa Avo ja che H OM namo hirIe baMbhIe bhagavaIe sijjau me bagavaI mahAvijjA nai baMbhI mahAbaMbhI svAhA / zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 9
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ anya paNa A. bhadrabAhu Adi maharSikRta sArasvata maMtromAM kyAMya bIja nathI. omapUrvaka paMcaparameSTi tathA sarasvatInAM svarUpavAcaka pado dvArA ja maMtranirmita thayAM che. A uparathI ema lAge che ke zabdabrahmanA mULabIja rUpa omakAramAMthI ja pragaTatI sarasvatInI prAcIna paraMparAmAM upAsanA haze. jaina paraMparAnA vardhamAna vidyA Adi prAcIna vidyAomAM oma sivAya koI bIja nathI. OM e nAdabrahma svarUpa che. nAda brahma paramAtmA svarUpa che, temAMthI ja anya sarva bIjo pragaTa thAya che. vikramanI pAMcamI zatAbdI pachI bIjamaMtrono kALa zarU thAya che. A baMne bIjo mAtra svararUpa che. oma paramAtmAnuM pratIka che to e vAk zaktinuM pratIka che. mAtra svarathI banelA A baMne bIjo jANe paramAtmA ane prakRtinI joDI che. jemAMthI samagra sRSTinuM sarjana thayuM. brahmA sRSTinA kartA che to sarasvatI enI zakti che. bhagavAna yugAdinAthe akSaramAtRkArUpa sarasvatI pragaTa karI pachI vizvanA sarva vyavahAra sarjAyA. e arthamAM emane ApaNe brahmA samajIe. athavA brahmA eTale AtmA, enI nAbhimAMthI OM nAdabrahma uThe che. emAMthI e pragaTa thAya che. pachI akSaramAtRkA ane samagrazrutanuM sarjana thAya che athavA AtmA e brahmA che, parAvANI e ja sarasvatI che jemAMthI AtmAnA vikalpo pragaTe che ane saMsAranuM sarjana thayA che. e bIja pachI uttarottara tAMtrikakALamAM navAM navAM bIjo joDAtAM gayAM ane vividha sArasvata upAsanAo cAlatI thaI. jenA paripAkarUpe sarasvatInA asaMkhya nAma seMkaDo maMtro ne svarUpo Aje ApaNane maLI rahyAM che. have ApaNe mukhya vicAra karIe.... sarasvatI e koI devI che ? ke Atmazakti che ? ke koI viziSTa alaukika zakti che ? 10 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ sArasvata tattva zuM che ? jaina graMthomAM sarasvatI e gItarati nAmanA gaMdharva nikAyanA vyantarendranI eka paTarANI che. AvA ullekha maLe che paNa koI vyaMtaradevI AvI paramazakti hoya te vAta koIpaNa maMtra marmajJa sAdhaka svIkAravA taiyAra nahi thAya. mahAna sAdhakamunie ane kavioe lakhelA ghaNA graMthomAM prAraMbhamAM sAravitaM mahaHnA dhyAnano ullekha maLe che. maha : eTale te ja A sArasvata te ja. zuM che ? e koI devI to nathI ja paNa e koI viziSTa zakti che. vaidika paraMparAomAM prAcIna kALathI traNa mahAnadIono ullekha maLe che. gaMgA, siMdhu ane sarasvatI. sarasvatIne paraMparA gupta nadI gaNe che. mAtra gaMgA ane siMdhu rahI paNa sAthe AvI eka prabaLa paraMparA che, ke koIpaNa be nadIno saMgama thAya emAM sarasvatIno pravAha svayaM AvI jAya tethI e triveNIsaMgama kahevAya. AvAM je viziSTa triveNIsaMgama sthaLo che tyAM sarasvatIno nivAsa gaNAya che. AvAM traNa sArasvatatIrtha mukhya che. kAzmIra - kAzI ane ajArI (piMDavADA rAja.) A traNa sthaLomAM jharaNAM ke nadIono triveNIsaMgama che. 1 mAruM ema mAnavuM che ke jyAM AvAM triveNIsaMgama racAya che tyAM koI viziSTa alaukika vidyuta cuMbakIyavRtta (megneTika philDa) hoya che. jemAM viziSTazakti (vidyuta) pravAhanuM avataraNa thAya che. jene divyadRSTA yogIo sArasvata mahaH tarIke oLakhe che je A nizcita maMtrabIjo dvArA thatI upAsanA ApaNI A sArasvatahaH e AkAzamaMDaLamAM nadInI jema pravahato paramAtmAno eka viziSTa pracaMDa urjA pravAha ja che. AvAM saMgama sthaLomAM vidyutacuMbakIya vAtAvaraNa jyAM hoya tyAM avatarita thAya che jenI upAsanA karIne mAnavasAdhako potAnuM Ipsita prApta kare che. A brahmAMDIya sArasvata mahaHnI vAta thaI. have tenA piMDa sAthenA saMbaMdhanI vAta karIe. zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 11
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ ApaNA piMDanI bhItara paNa iDA ane piMgalAnA nAmathI prANadhArA vahe che. je gaMgA-siMdhu che. A baMneno saMgama thAya tyAre suSumhA kahevAya. e ja sarasvatI che. suSumyA pathamAM Urdhvamukhe pravahatuM teja sArasvata mahAteja kuMDalinIzakti che. Aja tripurA Aja parAtparA vANI che jemAMthI samagara akSaramAtRkA pragaTa thAya che ane dvAdazAMgI pragaTa thAya che. sarasvatI zaktipIThomAM pravato parama UrjApravAha viziSTa maMtrabIjonA jApa dvArA ApaNI bhItara AkarSita thAya che. tenA dvArA ApaNA jJAnAvaraNIya karmanuM dahana thAya che ane bhItaranuM sArasvatamahaH pragaTa thAya che eTale brahmAMDamAM vaheto paramAtmAno viziSTapravAha te ja sarasvatI devI ane A pravAhane ApaNI bhItara AkarSita kare te sArasvatamaMtra. sAdhakanI jeTalI pAtratA hoya teTalo e mahApravAhamAMthI sArasvata prasAda maLe. A bhinna bhinna zaktipIThonI adhiSThAyikA eka paNa hoI zake ane bhinna bhinna paNa hoI zake. dareka zaktipIThonI bhaugolika sthiti alaga alaga hovAthI tyAM pragaTatAM sArasvata UrjA pravAhamAM tAratamatA rahevAnI tethI tenI upAsanA mATenAM maMtra bIjomAM paNa vaividhya rahevAnuM. sarasvatInI mukhya traNa zaktipITha sivAya laghuzaktipITha asaMkhya hoI zake. jaina paraMparAnI lagabhaga pozALo sArasvata upAsanAnA siddhakendra svarUpa hatI. - sArasvata sAdhanAnA be tabakkA che - pahelo prasAda, smRti dhAraNA - prajJAnI. vRddhi. bIjo bhAga vAkti ne kavitvanI prApti Adi. sArasvata soMdhanA karatAM karatAM prANa suSumyA - madhyamapathamAM sthira thAya tyAM pahelAM tabakke smRtidhAraNA ane prajJA tIvra thAya, e ja jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 12
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthiraprANamAM bIjA tabakke sArasvata UrjAnuM avataraNa thatAM ja kuMDalikAnuM jAgaraNa thAya ane e jAgaraNa pachI Urdhvagamana thAya. emAMthI kramazaH prabaLavAzakti, utkRSTa kavitva ane chelle kaivalya pragaTa thAya. iMDA ane piMgalamAM (sUrya ane caMdra, AtamA ane mana) vahetI prANadhArAnuM sthiramilana te suSumnA. audArika - tejasa - kArpaNa ke sthUla - sUkSma ke kAraNa A traNe zarIramAM anusyUta AtmaurjA te kuMDalinI mahAzakti. - prANadhArA suSumlAmAM sthira thAya te pahelo tabakko, sthira thayelI prANadhArA AkAzamaMDaLamAM vahetI sArasvatamahaHnI dhArAne jhIlI, Atma UrjAne UrdhvagAminI kare te bIjo tabakko je kaivalya prAptimAM pUrNa thAya. pU. bappabhaTTisUri ma.nuM rundhAvyu'tinI ke. pU. munisuMdara sU.nuM jJA-cit kAntA ke laghukavinuM 5endrastheva zarAsanasya ke pachI pRthvIrAcAryanuM penvavyA tayA ke upAdhyAya yazo vi.ma.nuM pramatA narvatajJAna stotra, A paramAtmA mukhathI pragaTa thayela parama sarasvatI urjApravAhanuM ja varNana kare che. paramaciti zaktinI stavanA kare che koI caturnikAyanI devInI nahi A to nAda ane jyotinI sAdhanA che. je pUrNa thatAM 52mAtma sAkSAtkAramAM pariName che. kaivalyanI prApti enI carama pariNatI che. siddha anubhavI sAdhakono eka viziSTa anubhava paNa che te paNa vijJAnathI siddha hovAthI noMdhI laIe. ApaNe je siddha maMtrabIjo ke stotronA japa ke pATha karIe chIe. temanA zabdomAMthI eka jabaradasta caitanya pragaTa thAya che. dhvani kArya kare che. maMtra ke stotra caitanyamaya hovAthI tenA dhvanitaraMgomAMthI ja iSTanuM divyasvarUpa svayaM pragaTa thAya che ane ApaNane anugraha ke nigraha kare che. maMtra svayaM devarUpa che. niraMtara jApa dvArA tenI zakti pragaTa thAya che tema. vaijJAnikoe paNa zabdathI AvI zakti parIkSita karI che. maMtra ke stotranA dhvani taraMgothI AchI retamAM iSTanuM citra zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 13
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ svayaM dorAI jAya che. anubhavI sAdhako ema mAne che ke zuddhatAthI karAyelo siddhamaMtrano jApa ja divyazakti pragaTa karI, ApaNuM iSTa siddha kare che. maMtra caitanyathI bhinna koI deva nathI. maMtrabIjonI bhinnatAthI iSTanAM svarUpa paNa judAM judAM hoI zake che. tethI sarasvatInAM paNa bhinna bhinna svarUpa che. haMsavAhanA mayUravAhanA Adi, vINAdhAriNI kamaMDalUdhAriNI Adi paNa che. A badhuM siddhamaMtra caitanyano ja mahAvilAsa che. sAdhanAjagatamAM anubhavone enA tAraNamAM AvuM vaividhya rahevAnuM ja che paNa chevaTe badhuM eka ja thaI jAya. have devajagatamAM sarasvatIdevI koNa che teno vimarza karIe. prAcIna paraMparAmAM sarasvatIne saMgIta, nRtya ne nATyanI devI paNa kahI che. A sarasvatIdevI gaMdharva nikAyanA Indra gItaratinI paTTarANI saMbhave che, teo prAyaH mayUravAhinI huze. mayUra kalAnuM pratIka che. jaMbudvipa Adi ATha dvipamAM 6 varSadhara parvato che. dareka parvata para 6 draha che, te drohamAM zrI ThThI - dhI - kIrti - buddhi - lakSmI A cha draha devIo che. AmA htI - dhI - buddhi A traNe sarasvatI che. OM namo dvIrIju saMmIp mAM A DrI devInuM smaraNa che. kuvalayamAlA mahAkabathA paNa hrI devatAnA prasAdanuM sarjana che. ghI ane buddhi paNa sarasvatInAM ja nAma che. ghI eTale dhAraNA smRti, buddhi eTale bodha - vidvatA eTale ApaNe tyAM ja sArasvata upAsanA cAle che emAM A traNa devI mukhya haze tema saMbhava che. lokaprasiddha lakSmI - sarasvatI to uttara jaMbudvIpanA puMDarika drahanI lakSmIdevI, tathA mahApuMDarika dravanI buddhidevI A benI joDI hovA saMbhava che. 14 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI lakSmI bhuvanapatinikAyanA ja che. sUrimaMtramAM upAsya vANI tribhuvanasvAminI ane zrI devI e tigicchadrahanI ghI, mAnuSottara parvatavAsinI tribhuvanasvAminI ane padmadrahanI zrI devI ja hovA saMbhava che. A traNe bhuvanapatinA che. nRtya - saMgItanI devI sarasvatI mayUravAhinI hovA saMbhave che. buddhi tathA vidvattA mATe upAsyA sarasvatI haMsavAhinI ne kamalAsanA hovI joIe. dhI ane buddhidevInA paNa vAhana bhinna hoI zake je mayUra ane haMsa hoya. mane to A cha draho paNa SaTcakra sAthe saMbaMdha dharAvatA hoya tema lAge che. have zrutadevatAnuM svarUpa vicArIe Arya paraMparAmAM koIpaNa divyazaktine devatA kahevAnI paraMparA che. vivyati kRti levA camake te devatA. paramAtmAe pravacana dvArA vaheto karelo dedIpyamAna anaMta urjApravAha teja sAsvata mahaH ke zrutadevatA che. paramAtmAnA mukhamAMthI pragaTa thayela akSaramAtRkAnA bIjabhUta parAvANI ke bhASAvargaNAnA dedIpyamAna pUMjano akSayastrota te ja zrutadevatA che. je paramAtmAnA nirvANa bAda paNa nirviSNu thato nathI. AjanuM vijJAna paNa mAne che ke kAMI paNa bolAyeluM ke baneluM lAMbAM kALa sudhI itharamAM saMgrahita thAya che. jo pAvaraphUla grAhakayaMtro bane to hajAro varSo pahelAM bolAyeluM ke banelI ghaTanA ene e ja rIte pAcho zrAvya ane dazya karI zakAya. rUpa ane bhASAnA pudgalo lAMbo kALa Take to A zakya bane. tIrthaMkara nAmakarmanA aciMtya prabhAvathI A zakya che. paramAtmAnI bolAyelI vANIno je jIvaMta divyapravAha te ja pravacanadevatA ke zrutadevatA che. e vANInI je guMthaNI te dvAdazAMgI che. A tIrthaMkaro paramaRSi zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 15
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. RSi je bole te maMtrarUpa banI jAya. pUrI dvAdazAMgI maMtrarUpa che. A maMtramAM chUpAyelI urjA te devarUpa che. A rIte maMtra ane divyazaktinI ApaNe dvAdazAMgI tathA zrutadevatArUpe ArAdhanA karIe chIe. have A dvAdazAMgInI adhiSThAtA hoya te paNa vyavahArathI mRtadevatA ke pravacanadevatA kahevAya. prabhunA pravacananI - vANInI jeNe bhavAntaramAM utkRSTa ArAdhanA karI hoya tevA virala AtmA ja viziSTa zaktisaMpanna zrutadevatA ke sarasvatIdevI tarIke utpanna thatA hoya che. paramAtmAnA parama zaktisvarUpamAM sArasvatamahA ke zrutadevatA karmakSayamAM ane zakti jAgaraNamAM nimitta banI zake. tema te - te devI devatA auSadha Adi paNa banI zake che. kuvalayamAlAmAM chellA prastAvamAM pAMcamA bhAvamAM paramAtmAnI pAMca dezanA che. temAM koI jijJAsunA praznanA uttaramAM paramAtmAe devI-devatA-maMtra-yaMtra temaja auSadha maNi-ratnagraha va.ne paNa karmanA udaya kSaya ne upazamamAM kAraNabhUta bane tema spaSTa kahyuM che. karma paulika che tethI tenA baMdha-udaya-kSaya AdimAM paudgalika upAdAno kAraNabhUta banI zake te yuktiyukta che. jema maMtra japa dvArA sArasvata siddhi maLe che tema maMtra siddhi tela auSadha dvArA paNa sArasvata siddhi maLe che enI paNa paraMparA Aje cAlu che. grahaNa samaye ravipuSya ke gurupuSya siddha karelA mAlakAMgaNInA tela dvArA ke kezara aSTagaMdhadvArA ziSyanI jIbha upara maMtrabIja Alekhana karI ziSyanI jaDatA dUra karavAmAM AvatI. maMtrasiddha sArasvatacUrNa ane mAlakAMgaNI jyotiSamatI telanA sevanathI seMkaDo ziSyone mahAmeghAvI banAvavAnA prayogo saMskRta pAThazALAmAM thatAM. A cUrNa moTAbhAge dIpotsavImAM siddha thatuM. 19 ] - jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ kavi RSabhadAsa mATe ema kahevAya che ke teo maMdabuddhinA hatA. upAzrayomAM gurubhagavaMtonI sevA karatAM. kacaro va. kADhatAM. ekavAra sArasvata parva (grahaNa)mAM pUjya vijayasenasUri ma. e potAnA maMdabuddhi ziSya mATe brAhmImodaka siddha karIne pATalA upara mukyA. paccakkhANa AvyuM na hatuM ne gurudeva bahAra gayAM. RSabhadAsa vahelI savAre kacaro kADhavA AvyA lo modaka joyo ne khAI gayAM. RSabhadAsa vahelI savAre kacaro kADhavA AvyA pelo modaka joyo ne khAI gayA. pU. AcAryadeve ziSya mATe modaka zodhyo, maLyo nahi. RSabhadAsane pUchatAM emaNe upayoga karyAnuM jANyuM. (aMte) gurudevanA AziSathI e RSabhadAsa mahAkavi banyo. telaMgaNAnA IzvarazAstrIe paNa grahaNanA divase jyotiSmatI tela abhimaMtrita karI tenA prayogathI potAnI pAThazALAnA 500 vidyArthIne mahAmeghAvI banAvyA hatA. A ja rIte sArasvatayaMtro - sArasvataguTikAne dhAraNa karavAthI paNa mahAvidvAna banavAnA ullekho graMthonAM pAnAM upara maLe che. Ama maMtra - taMtra - yaMtra auSadha Adi aneka prayogo dvArA ApaNe tyAM sArasvatasAdhanA thAya che. sAdhaka potAnA sadguru dvArA AmAMnuM koIpaNa AlaMbana prApta karI sArasvataprasAda prApta karI zake. mAtra pustakamAM lakhela ke chApela prayoga phaLadAyI nIvaDatA nathI, uparathI duSphaLa - dargata ApanAra bane cheH ema spaSTa cetavaNI, maMtra maharSio graMthamAM Ape che. maMtra ke auSadha adhikArI guru dvAra apAya to ja sAdhaka mATe phaLadAyI nIvaDe che. A vAtano sAdhake khAsa khyAla rAkhavo. kharekhara to maMtra, pustako ziSya mATe nahi, guru mATe je lakhAya che, chapAya che, jemAMthI yogya prayoga ziSya mATe pasaMda karI guru karAvI zake che ne phaLa maLe. jainaparaMparAmAM sArasvata upAsanA sarvaprathama AcArya siddhasenajJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 17
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ divAkarajInA gurudeva AcArya vRddhavAdisUrijInA jIvanamAM dekhAya che. vRddhavaye dIkSita mukuMdapriya gurubhAIonA vacanathI uttejita thaI bharUcanA zakunikA vihAra caityamAM anazana laIne besI gayAM 21mA divase sarasvatIno vara meLavyo. mahAna vAdI banyA ne zrI vRddhavAdisUrinA nAmAthI vikhyAta thayA. pU. AcArya bappabhaTTisUri ma.pU.A., hemacaMdrasUri ma.upA. yazovijayajI ma. zvetAMbara jaina paraMparAnA prakhyAta siddha sArasvata maharSio che. to digaMbara paraMparAmAM A. malliSeNa prakhyAta che. A. bappabhaTTine moDherAnI pozALamAM, zrI hemacaMdramunine ajAharImAM pU. yazovijayajIne gaMgAtaTe sarasvatIno vara maLyo. chellA zatakamAM zrI hiMmatavimalajI tathA yogIrAja zAMtisUrIe (AbuvAlA) ajAharImAM sarasvatI pratyakSa karyA hatAM. Aje paNa aneka samudAyomAM sArasvatasAdhanA cAlI rahI che. koka bhAgyazALIe mAtAnA darzana paNa prApta karyA che. bAkI ghaNA munio A sAdhanAnA prabhAvathI mahAvidvAna ke prabhAvazALI vaktA banyA che. kavi zreSTha banyA che. jainaparaMparAmAM ajArI, zatruMjaya girirAjanI taLeTImAM AvelI siddha sArasvatI guphA, kAzIno gaMgAtaTa, bhRgukacchanuM munisuvrata maMdira Adi sArasvata sAdhanAnA kendra rahyAM che. A sivAya zvetAMbara digaMbara paraMparAnI pozALo ane pAThazALAo paNa sArasvata sAdhanAnA kendra rahyAM che. jyAM gurukRpAthI sArasvata vara pAmI mahAkavi amaracaMdra jevA asaMkhya nAmI - anAmI kavi ane vidvAna munivaro thayA. jainagRhasthomAM mahAkavi dhanapAla - mahAkavi zrIpALa, maMtrI, vastupALa, maMtrImaMDana sArasvata prasAda pAmI mahAkavi banyAM hatAM. vaidika paraMparAmAM kAzI-kAzmIramAM ArAdhanA karI siddha sArasvata bananAra mahAkavi kAlidAsa mahAkavi harSa, mahAkavi devabodhi (kalikAla jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 18
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarvajJa samakAlIna) mahAkavi somezvara va. vizvaprasiddha mahApaMDita devabodhino vRttAMta prabaMdhomAM maLe che te sAdhako mATe mahattvanuM tathya pragaTa kare che. paMDita devabodhi gaMgAnA jaLamAM nAbhi sudhI UMDe UbhA rahI sarasvatInA ciMtAmaNi maMtranI sAdhanA kare che 1 (savA) lAkhanuM paracuraNa thatAM sArasvata vara maLe evo AmnAyA hovA chatAM 21-21 paracuraNa sudhI emane vara na maLyo chevaTe khinna udvigna thaI emaNe japamALAne gaMgAnA jaLamAM pheMkI dIdhI. mALA, gaMgAnA agAdha jaLamAM DubavAne badale AkAzamAM addhara sthira thaI gaI. paMDitajI acaMbAmAM paDyAM, e AkAzavANI karIne kahyuM mA vatsa ! khinna na thA. bhavAntaranI ghaNI hatyA tArI siddhimAM aMtarAyabhUta hatI. eka eka paracUraNe eka - eka hatyA TaLI. have tuM phera eka paracuraNa kara tane nizcita vara maLaze. punaH devabodhie paracuraNa karyuM ane siddhi prApta karI. sArasvata ke anya badhI sAttvika sAdhanAmAM AvA aneka vyavadhAno janma janmAMtarathI ApaNane naDatAM hoya che. e TaLe tyAre ja ISTa siddhi ApaNane maLe. japAt siddhi japAt siddhi pAmatuM siddhine saMzaya nAto nAsti patinuM japato nAsti pAtakAm ! sAttvika sAdhake A vAta bhUlavI nahIM. sarva mAtRkAmathI bhagavatI sarasvatI nikhila brahmAMDezvara arihaMta paramAtmAnI ja paramazakti che je IhalokamAM sarvasiddhi ApI chevaTe paramapada Ape che. (pU. muni dhuraMdhara vijayajInA lekhamAMthI sAbhAra) zAnathApanA ane sarasvatI vaMdanA jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA ][] . 19
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. devI sarasavatI kumArI ke viSNunI patnI?) zrI harSa nAmanA kavie nyAya khaMDanakhaMDaAdya nAmanuM kAvya lakhyuM, paraMtu te vakhatanI rAjyasabhAmAM te kAvyane koI utkRSTa nyAya ApI zakyuM nahi tyAre koIe tene salAha ApI ke "tAre tArA kAvyano nyAya meLavavo hoya to kAzmIranI sarasvatIjInA khoLAmAM mUkI de ane jo devInA khoLAmAM traNa divasa sudhI te paDyuM rahe to tArA kAvyane utkRSTa gaNavAmAM Ave ane jo mAtAjI khoLAmAMthI dUra pheMkI deze to tArA kAvyane nApAsa jAhera karavAmAM Avaze." kavi harSanA AnaMdano pAra na rahyo. tene potAnA kAvyane have nyAya maLaze tevI AzA jAgI. khUmArI ane utsukatAthI chalachalato zrI harSa kAzmIra, pahoMcI gayo ane kAvya, devInA khoLAmAM mUkI dIdhuM. maMdiranA dvAra baMdha karI devAmAM AvyA. sakhata cokI pahero mUkavAmAM Avyo, jyAre maMdira kholavAmAM AvyuM tyAre pustaka khoLAmAMthI dUra pheMkAI gayuM hatuM. tyArabAda annapANIno tyAga karIne harSa tyAM ja besI gayo ane mA sarasvatIne AhvAna karIne kahyuM. he devI sarasvatI, mArA sarjanamAM evI kaI rIte truTi rahI gaI che ke te mArA kAvyane khoLAmAMthI dUra pheMkI dIdhuM ?" devI sarasvatIjIe svapnamAM AvIne kavi harSane kahyuM : "teM A kAvyanI aMdara mane kumArikAne viSNunI patnI rUpe batAvI che, ( 20 )[ , jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aja mArI aprasannatAnuM kAraNa che." have mArI vAta sAMbhaLI devI, "jyAre meM joyuM ke tuM to brAhmaNonA ghare, ghare jaIne beThI cha tyAre mane atizaya trAsa thayo ane tethI ja meM tane eka jagAe sthira karI devA mATe mArI racanAmAM viSNunI patnI tarIke jAhera karI dIdhI." harSanI cAturyabharI A vAtathI sarasvatI prasanna thayAM ane tenA kAvyane utkRSTa racanAnuM pAritoSika maLI gayuM. zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 21
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. jJAnapaMcamInI ArAdhanA ajJAna timirane dUra karI jJAnano prakAza pAtharanAra jJAnI guruvarane vaMdanA !!! 17mI zatAbdImAM thaI gayelA paramajJAnI yogIpuruSa mahopAdhyAya yazovijayajIe jJAnI ane ajJAnInI sarakhAmaNI karI che. ajJAnI ne viSTA khAtA bhUMDanI sAthe sarakhAvyo che ane jJAnIne mAnasarovaranA motIno cAro caratA haMsanI sAthe sarakhAvyo che. jJAnI ane ajJAnI vacce Aja pharaka che. jJAnI jyAM paNa haze tarata ja te motI zodhI teno cAro carI leze. ajJAnI mANasa koIka ne koIka azubha tattvomAM ja moDhuM nAkhato raheze. madhyatajJa kIlA jJAne viSTAcA mivatu paraM jema bhUMDa gaMdakImAM ja ALoTe, kAdavakIcaDamAM paDyo hoya jyAre ne tyAre viSTA ja Aroge. ajJAnI mANaso A bhUMDa jevA ja che. jyAre juo tyAre koIka durbhAvanAonA cUMthaNAo ja cUMthatA hoya. kusaMskAronI gaMdakImAM ja e ALoTatAM hoya tyAM ja e cakkara mAryA karatAM hoya. 22 jJAnI : jJAnI nimmazrate jJAne marAlavya mAte jema mAnasarovaranI upara haMsalAo Ave che, Utare che, motIno jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAro care che, ema jJAnIpuruSo jyAM jyAM jatAM haze tyAM tyAM zubha tattvano ja AsvAda letA haze. mAtra jJAna eTale thoDAM ghaNAM zAstro bhaNI lIdhAM, thoDuM ghaNuM akSarajJAna prApta karI lIdhuM, kahevAtI thoDI ghaNI zikSaNanI DigrIo meLavI lIdhI, eTalA mAtrathI jJAnI banI javAtuM nathI. jJAnI pAse buddhino vaibhava keTalo che enA karatAM paNa jJAnInI pAse zuddhino vaibhava keTalo che e bahu mahattvanI vAta che. mAtra buddhi to ghaNAM badhAmAM hoI zake, zAstrajJAna to paMDitomAM paNa hoI zake, paraMtu paMDita ane jJAnImAM paNa pharaka che. paMDitanI pAse mAtra vipula mAhitI che. jJAnInI pAse aMtarano prakAza che. jJAnapaMcamInuM parva vArSikaparva che. jema mauna ekAdazInuM parva bahirmukha cetanAne atarmukha banAvavAnuM parva che. tema jJAnapaMcamInuM aMtaranA ajJAnane bhedI nAkhIne jJAnano divyaprakAza prApta karavA mATenuM A parva che. jJAnapaMcamInI ArAdhanA ApaNA jJAnAvaraNIya karmanA kSaya ane kSapopazama karavA mATe karavAnI che. jJAnapaMcamInI ArAdhanA anAdi kALathI ajJAnamAM athaDAtAM athaDAtAM ane phuTAtAM ApaNA AtmAne zAnanA mArge laI javA mATe ka2vAnI che. jJAna paMcamInI ArAdhanA, ApaNI viparIta dRSTine parivartita karI nAkhIne samyakdaSTijJAnano dRSTi ughADa karavA mATe karavAnI che. samyakttAnanI ArAdhanA karavAnI eTale aMtaranI sUjha keLavavAnI che. jJAnI puruSo ane zAstro to mAtra AMgaLI cIMdhatA hoya che. dizA batAvatA hoya che. pachI e dizAmAM kheDANa to ApaNe ja karavuM paDe. bhagavAna mahAvIre prakRSTha buddhivAna evA potAnA 11 ziSyo (gaNadharo)ne mAtra eka biMdu ja ApyuM. mAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA utpanne ivA vigame ivA ve ivA 23
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ dareka vastu utpanna thAya che. thoDoka samaya Take che ane aMte nAza pAmI jAya che. utpatti, sthiti ane laya A traNeya sRSTimAM cAlyA ja kare che ane enA AdhAre agAdhajJAnano kSayopazama prApta karI cUkelA e gaNadhara bhagavaMtoe jJAnano stotra vahevaDAvyo. prabhue mAtra dizA kahI ke vizvamAM A tattva cAlI rahyuM che, pachI tenuM kheDANa gaNadhara bhagavaMtoe karyuM, jJAnanuM kArya ja A che e ApaNane ciMtananI navI kSitijo kholI Ape che. AtmasAdhanAnA mArganI navI ja kSitijo prApta karAvI Ape che. bahAramAMthI aMdaramAM javA mATe. jJAnI sAco e ja kahevAya che jema jema jJAna prApta karato jAya tema tema jJAna pacAvato jAya. bIjAnuM joI joIne mAtra anukaraNa dareka kSetre eTaluM vadhI gayuM che. koI divasa ApaNe zAMtithI vicArIne samajavAno prayatna karatA nathI ke huM zuM karuM chuM? zA mATe karuM chuM? kevI rIte karavuM joIe? A pAchaLa zuM dRSTi che. A karIne mAre zuM pAmavAnuM che. A vicAryA vagara mAtra aMdha anukaraNa karIe chIe. * ANe Ama karyuM tethI sAro dekhAya che mATe ApaNe paNa Ama karo. A Ama karIne AgaLa vadhI gayo mATe ApaNe paNa Ama karo. e enI daSTie enA saMskAro enI paristhitie kadAca ucita bhUmikAe paNa hoya paNa, ApaNI yogyatA ke ApaNA saMskAra kadAca bhinna hoya ane ApaNe jo mAtra enuM aMdha anukaraNa ja karIe to te ApaNA mATe barAbara na paNa hoI zake, moTAbhAgano samAja kopIsUjha jIvana jIvI rahyo che. jJAna paMcamInI ArAdhanA koThAsUjha banavA mATe karavAnI che. aMdaramAMthI ja ApaNane eka samaja khIle, jJAnanI samaja prApta thAya ekAMta daSTi choDI anekAMta daSTinA svIkAra karatA thaI jaIe e ja jJAnasAdhanAnuM sAcuM pariNAma che ane jyAM anekAMta daSTi Avaze tyAM ghaNAbadhA saMgharSo ochI thaI thaze. jyAM [24] 24 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhAtunI mUrti tayA anya pAMca pIna hastapratamAMthI... haMsAsana besI jagatAro, kavijananAM mukhamAM saMcaro, mA mujane buddhiprakAza karo.. mAM bhagavatI..."
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamI, avakAzamAMthI avataratIsAkSAtAhiMsavAhinImAsara) bhAvatsalA!! 38 TI zrIrAtaro nA
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ anekAMtadaSTi Avaze tyAM jIvana zAMti ane svasthatAbharyuM banI jAze. Aje ApaNA jIvanamAM asvasthatA che te grahone kAraNe che. jJAnathI graho chUTe, pUrvagraha, durAgraha, Agraha vagere chUTaze. jyAM Agraha che tyAM kaSAyo jogavAnI pUrNa zakyatA che. satyAgrahathI AgaLa che. satya grAhI satyAgrAhI eTale satyane grahaNa karavuM, ahIM vizALa daSTi abhipreta che. satyanA je je aMzo jyAM jyAM verAyelA paDyA che te ne grahaNa karavAnI vAta che. dharma eTale satyano samanvaya, dharma eTale satyano svIkAra. jaina dharme dareka nayano sApekSabhAve svIkAra karyo che. naya to ja sAco naya banI zake jo te bIjA nayano svIkAra kare to, nahIM to e naya paNa durnaya banI jAya che, ema zAstrakAro pharamAve che. naya eTale dRSTi, eka naye bIjA nayano svIkAra karavo ja joIe. nizcayadaSTi jo vahevAradaSTino svIkAra na kare to e nizcaya sAco nizcaya nathI. vyavahAra jo nizcaya sApekSa na hoya to e vyavahAra sAco vyavahAra nathI e ja vyavahAra sAco che je nizcaya sApekSa che e ja nizcaya sAco hoya je vyavahAra sApekSa hoya che. jyAM eka paNa nayano eka paNa dRSTino abhAva AvI gayo ke upekSA AvI gaI tyAM e naya sAco hovA chatAM sAco rahI zakato nathI. samyakajJAnamAM darekano svIkAra hoya che. ApaNe svIkArane badale dhikkAra karavAnuM zIkhyA chIe. kyAMya paNa ApaNA matanI viruddha vAta AvI ApaNA saMpradAyanI viruddhanI vAta alaga gaccha ke mata Avyo eTale ApaNe teno svIkAra karI zakatA nathI. - kalIkAlasarvajJa hemacaMdrAcArye rAgamAM jo koI khataranAka tattva gayuM hoya to e daSTirAgane gamyuM che. potAnI daSTino rAga potAnA matano rAga pote svIkArela mAnyatAno eka rAga pakkaDa Agraha tene dRSTirAga kahyo che. - kAmarAga ane sneharAga, hajI paNa nivArI zakAya che tenAthI upara UThI zakAya che. parivAranA svajano uparanI mamatA paNa choDI zake che ane jAtIya vAsanAothI paNa mukta banI zake che. | jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA : 25
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu enAthI paNa mukta banI gayelA AtmAo, saMpUrNa vairAgI banelA AtmAo eka ThekANe aTakI paDe che. e che dRSTirAga, dRSTirAga choDavo khUba duSkara che. sneharAga ane kAmarAga choDI zake che paraMtu dRSTirAganI pakaDamAMthI mukta thaI zakato nathI. A mArI mAnyatA, mAro Agraha, A AgrahamAMthI rAga janmatA vAra nathI lAgatI ane dRSTinA rAgane pApa kahyuM che. aMta2mAM 2mata karI rahela rAgane ApaNe pakaDI zakatAM nathI. ApaNe rAgabhAvane poSatA hoIe chatAM ApaNe bhrAmaka ke mithyA khyAlomAM aTavAtA hoIe chIe ke huM A badhAMthI para chuM. mukta chuM, ane ema lAge che ke huM vizALatAnI - udAratAnI vAta karuM chuM, paraMtu UMDe UMDe ApaNane maLelI mAnyatAne, gaccha ke saMpradAyapratino suSupta moha mArA aMtaramAM kAma karato hoya che. kalikAlasarvajJa kahe che AmAMthI mukta thavuM to sAdhusaMto mATe paNa khUba muzkela kAma che. AmAMthI mukta te ja banI zake jeNe nayasApekSa evI jJAnaSTino ughADa karI lIdho hoya. jyAM dRSTi paDe tyAM tene satyano aMza dekhAto hoya. jyAM satya che tyAM tyAM AkarSaNa thavuM ja joIe. jyAM vividha mAnyatAno samanvaya che tyAM ja dharma jIve che. zAstra jIve che. jJAnadRSTinuM aMjana karavA mATe jJAnadRSTino ughADa karavA mATe jJAmanapaMcamInI ArAdhanA karavAnI che. jema jema samyakttAnanI ArAdhanA ApaNe karatAM jaIe tema tema ApaNuM hRdaya udAra ane vizALa banatuM jAya, vizuddha banatuM jAya. buddhinI sAthe hRdayanI zuddhi bhegI bhaLI jAya. mAtra buddhi ravADe caDAve, buddhi sAthe zuddhi bhaLe tevI buddhi ja kAmanI mAtra buddhi koInuM kalyANa na karAvI zake. mATe jJAnIoe samyakttAnanI ArAdhanA karavAnuM kahyuM - jJAnapadanI ArAdhanA sAthe samyajJAna zabda vAparyo che. jJAna ane samyakajJAnamAM pharaka che. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 26
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna eTale mAtra jJAnAvaraNIya karmano kSapopazama e samyakajJAna che. mAtra jJAna buddhino vaibhava vadhAraze samyaka jJAna zuddhipUrvaka buddhino vistara karaze. jJAnapaMcamInI ArAdhanAne saubhAgyapaMcamInI ArAdhanA karI che. saubhAgya kyAre pAme ? mohano aMdhakAra dUra thAya tyAre, ajJAnanA aMdhakAra karatAM mohano aMdhakAra vadhu khataranAka che. mohano aMdhApo devatAone paNa AMdhaLA banAvI de bhaNelAone paNa ravADe caDAvI de, samajadArone saMgharSane mArge laI jAya, potAnA koI matano moha, potAnA koIka svArthano moha, paudagalika padArthone pAmavAno moha A moha jyAre prabaLa bane tyAre jJAnIone potAnuM badhuM jJAna bhUlAI jAya ne mohano aMSApo samatva ke daSTAbhAvanuM vamana karAvI vyAkuLa banAvI de. - jJAnI puruSoe A vAtane sUkSma manovaijJAnika draSTithI adbhuta rIte vicArI che. ApaNA aMtaramAMthI mohano aMdhApo dUra thAya to ja ApaNane sAcuM jJAna maLaze. samyakajJAnanI ArAdhanA kaI rIte krazuM? samyakajJAna padanI ArAdhanAmAM AvA samyaka jJAnane prApta karI cUkelA jJAnI puruSonI, ane e samyakajJAnanI prApti jenA dvArA thAya tevA badhAM sAdhano ane AlaMbanonI bhakti karavAnI che, e badhA pratye hRdayano bahumAna bhAva keLavavAno che. temAMnA koIpaNa tattvanI azAtA na thAya ke avagaNanA na thAya tenI takedArI rAkhavAnI che. mAtra "OM rIma namo nANasya"nI mALA gaNI levAthI kAma na thAya. mALAo gaNAyA kare ne jJAnI puruSonI azAtanA thAya to jJAna prApta thaze nahIM. gIdha ane haMsa baMne UMce UDe paNa bannenI dRSTi alaga che. ApaNe haMsa daSTi keLavavAnI che. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA [ 27]
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjAonA doSonA maDadA jovAnA nathI anyathA guNonA motI caravA che. jJAnapaMcamInA upavAsanI sAthe - niMdAno upavAsa - avarNavAdano upavAsa karavAno che. anAdikALathI kusaMskAranuM visarjana karavAnuM che. niMdA karavAthI ApaNI sarasvatI lAje have bIjAnI khAmI nahi paNa khUbI jovI che. bIjAnA doSo jovA te ajJAna. bIjAmAM rahelA paramatattvanuM darzana karavA te jJAnanuM kAma che. jJAnapaMcamInI ArAdhanA vakhate ApaNe varadata ane guNamaMjarIne yAda karIe chIe. pUrva bhavamAM temaNe jJAnanI azAtanA karI jJAnadAtAnI azAtanA karI. jJAnanAM pustakone bALI nAkhavAnI kuceSTA karI ne pachInA janme tene tenuM pariNAma bhogavavuM paDyuM. . * guNamaMjarI mUMgI thaI, vAkazakti harAI gaI sarasvatI tenAthI rUThI. kAraNa ke maLelI zaktino dUra upayoga karyo. adhyApakonuM apamAna karyuM hatuM. jJAnanAM sAdhanono anAdara karI pApabAMdhyuM, daSTAMtamAMthI tattvajJAnanA biMdune pakaDI levAnuM che. jJAna prApta karatAM jaIe, jJAnapaMcamInI ArAdhanA karatAM jaIe ane jagata pratye jovAnI ApaNI dRSTi na badalAI jAya to, anAdi kALathI paDelA AtmAnA saMskAramAM parivartana na Ave to vRttionuM zuddhikaraNa na karI zakIe to samajavAnuM ke sAco jJAnano prakAza prApta thayo nathI, je kAMI haze kadAca te bauddhika vRddhi haze, bauddhika vaibhava haze. sAcuM jJAna ja e che je jagatathI ApaNane parAmukha banAve ane AtmAthI sanmukha banAve. bahirmukha cetanAne aMtarmukha banAve te ja sAcuM jJAna. bahirAtmAmAMthI aMtaraAtmA banAvIne paramAtmA tarapha ApaNane sanmukha karI de tenuM nAma jJAna che. zrImadrAjacaMdra jJAnInI vyAkhyA ApI che. 2 - jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ sakala jagata te eMThavata athavA svapna samAna, te kahIe jJAnanI dazA bAkI vAcA jJAna. sAcA jJAnInI jagatanA tamAma bhautika padArtho ane tuccha bhogasukho pratyenI ja dRSTi badalAI jAya. jJAnano prakAza jyAre aMtaramAM khIlI UThe tyora jagatanA bhautika padArtho ene tuccha lAge. aMtaramAM abhuta divyatA tene prApta karI che. caitanyano sparza karI anubhUti meLavI che tenI sarakhAmaNImAM A bhautika padArtho jagatanA eMThavADa jevA lAge. te jagatane svapna samAna dekhe che. brahmasatya jagata mithyAnI dRSTi hoya. brahma eTale mAro AtmA ane teja satya bAkI samagra jagata mithyA che. Ane kAraNe rAga ane dveSanI pariNatIo sahaja rIte zAMta thaI jAya. samatvanI prApti karAve te ja sAcuM jJAna. pU. yazovijayajI mahArAje jJAnano paripAka A rIte batADyo - vikalpa viSayottiraNa svabhAva laMbana sadA jJAnasya paripAkoya sasamasta pakirtIta : vikalpanA viSayothI uttIrNa banIne svabhAvanuM AlaMbana, sva eTale AtmA pote eTale eno je bhAva eTale AtmAnA guNo enI je sahaja avasthA eno je kSAyika bhAva. ApaNe karmanA udayathI huMpaNAnA bhAvamAM jIvI rahyAM ApaNI jALamAM aTavAtA jaIe chIe. sahajaavasthA pamADavA mATe dehathI chUTIne sva para kalyANanuM lakSa ApaNe haju bAMdhyuM nathI. mATe ApaNe je kAMI pravRttio karIe chIe te pravRttio keTalIkavAra ApaNA mATe baMdhana banI jatI hoya che. ApaNane thakavanArI banI jatI hoya che. - jJAnano paripAka to svabhAvanuM AlaMbana che. samatva siddha karavAnuM che. potAnA AtmAmAM samatva keLavavAnuM che ane jIvAtmAo pratye paNa samatva keLavavAnuM che. potAnA AtmAmAM viSaya ane kaSAyanI manasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA OL 29
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ vRttione zAMta karI upazama bhAvamAM AvavAnuM che ane vizvanA tamAma jIvo pratye samAnatAnI bhAvanA. mArA jevA vizvanA badhA ja AtmA che. badhAM ja jIvo samAna che. ahIM bIjAnA doSo joyA karavA karatAM bIjAnA guNo jovAnI dRSTi keLavavAnI che. jJAnanuM pariNAma sama kahyuM che. jenA jIvanamAM sAcuM jJAna pragaTe, jJAna pace to be pariNAma Ave sopakarSa ane paropakarSa ane jJAnanuM ajIrNa apaco thAya to potAne vikRti Ave che, ahaMkAra vadhe ane bIjA jIvo pratye tiraskRti Ave paraMtu jJAna pace to potAnAmAM upazamabhAva eTale zAMta thato jAya bIjA jIvo pratye samatvanI bhAvanA keLavAya, tiraskAranI jagyAe prema Ave ane ahaMkAranI jagyAe samatva bhAva Ave. eka bAju jJAna meLavato jAya ane bIjI bAju vadhu ahaMkArI banato jAya. huM jJAnI chuM, vidvAna chuM, vaktA chuM, vadhu samajaNavALo chuM evo ahaMkAra Ave ane ahaMkAra anya jIvo pratyenA tiraskAramAM ja pariName. jJAna pace to aMdaramAMthI TharI jAya ane ema ciMtana kare ke jJAna to sAgara jeTaluM che meM meLavyuM che te to biMdu mAtra che. potAnI vadhune vadhu ajJAnatAnuM bhAna karAvI Ape te jJAna sAcuM jJAna, je potAnI ajJAnatA pratye satata sabhAna jAgrata hoya te sAco jJAnI pUrNatA tarapha jAya adhUrA ghaDA ja haMmezAM chalakAyA kare. jJAnanuM pariNAma ja A che zAMta thaI javuM. tenA ahaMkAra viSaya kaSAya zAMta thaI jAya. upazama AvI jAya che tenuM paheluM pariNAma ane bIjuM pariNAma samAnatA, samatA ane samAnatA be jJAnanAM pariNAma che. ahaMkAra ane tiraskAra e be jJAnanA ajIrNo che. jJAnapaMcamInI ArAdhanA karIne jJAnanI vikRti TALavAnI che. ajIrNothI mukta thavAnuM che. (30 ][ 30 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA).
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnapaMcamInI ArAdhanA karIne mAtA sarasvatInI kRpA prApta karIne sadbuddhino prakAza meLavIne samatA ane samAnatA e be bhAva vistAramAM cAlavAnuM che. jJAnapaMcamInI ArAdhanA ApaNane A eka ja preraNA Ape che. jIvanamAM samatA lAvo ane bIjA jIvo pratye samAnatAnI AtmopamyanI bhAvanA lAvo, jJAnIo tene jJAnano paripAka ke maitrIrUpe oLakhAve che. eka ukti che ke so zANAno eka mata. jJAnI karoDa bhegA thaze to tenI eka ja vAta haze, ajJAnI eka ja hoya to tenI karoDa vAta hoya artha e ke karoDa jJAnI bhegA thAya to tenuM eka ja satyavacana hoya ane eka ajJAnI karoDo jUThANAM calAvI zake. jJAnIo mATe : sahu samAna ekamata abhivyakti kadAca bhinna bhinna hoI zake paraMtu anubhUti eka ja raheze. - jJAnInI eka ja vAta - pUjaya yazovijayajIe jJAnanA paripAka rUpe samatvanI vAta karI pUvijayavijayajIe maitrInI AtmopamyanI vAta karI. rAmAyaNanA racayitA saMta tulasIdAsajI pAse kyAreka koIka jijJAsu pahoMcI gayo haze. e karoDa jAtanA loka ne karoDa jAtanA mato phelAvatA loko vacce aTavAI gayo haze eTale saMta tulasIdAsajInI pAse jaIne pUchyuM hazeke svAmIjI kAMI khabara nathI paDatI badhAM judI judI vAto kare che keTalA mato, dharmane nAme keTalA badhA paMtho cAle che. AmAM karavuM zuM ? sAcuM zuM ? amArAmAM sAcuM jJAna AvyuM kyAre kahevAya? ame sAco dharma kyAre karyo kahevAya ? amArI badhI ArAdhanA saphaLa thaI kyAre kahevAya, tyAre tulasIdAsajIe badhA jJAnano nicoDa Apato eka duho kahyo : soI jJAnI soI guNI jana soI dAtA dhyAnI, tulasI jo ke citta vaie rAgadveSakI hAni. briAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 31
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ cittamAM rAgadveSanA bhAvo jenA maMda paDatAM jatAM hoya teja sAco jJAnI che. rAgadveSanA bhAvomAM hAni thatI hoya, tevA bhAvo dubaLA paDatAM jatAM hoya teja kharo jJAnI che. mAtra thothA vAMcavAthI jJAnI banAtuM nathI mAtra palAMThIvALI AMkho mIMcIne besI javAthI dhyAnI banI javAtuM nathI sAco jJAnI ke dhyAnI te che jenA rAgadveSanA bhAvo, bhale sAva marI gayA na hoya, paNa maMda jarUra paDyAM hoya. jJAna dhyAna to sAdhana che. sAdhya to rAgadveSanI maMdatA che. ahIM mULamAM zuddhinI vAta karI che zuddhi vinAnI buddhi kAmanI nathI. jJAnapaMcamInI ArAdhanA veLAe prabhune e ja prArthanA karavAnI ke prabhu Ape jevo jJAnano divyaprakAza prApta karyo, jJAnanA prakAzanI sAthe ja Ape vItarAgatAno prakAza paNa prApta karyo hato, AvI ja zuddhipUrvakanI buddhi ane prApta thAya te mATe ApanAM caraNomAM Avyo chuM. AjanA dine divyadRSTinuM aMjana kare tevA guru maLe tevo lAbha prApta thAya. jJAnapaMcamIne lAbhapAMcama paNa kahe che. samyaka jJAnano lAbha prApta thAya saguruno yoga maLe tevo lAbha thAya. A satuzAstrono yoga maLe tevI lAbha thAya, tevI bhAvanA bhAvavAnI ' mAtra paramAtmAnI prArthanA karavA sAthe sAthe satajJAnanI adhiSThAtA devInI kRpA paNa ApaNA para varasI jAya ApaNAM jJAna prAptinAM puruSArthamAM kyAMya avarodho na Ave, jJAna ane jJAnaprAptino e puruSArtha ApaNA aMtaramAM ahaMkAra na jagADI de, ApaNuM jJAna samyakajJAna banI rahe eTalA mATe evI samyaka dRSTine prApta karI cUkelI te zrutanI adhiSThAyikA devI mAtA sarasvatInI paNa kRpA ApaNA mATe Avazyaka banI jAya che. sarasvatInI sAdhanA ApaNe buddhinI sAthe buddhi prApta karavA mATe karavAnI che, e samyaka dRSTi devI che. gaNadharoe racela dvAdazAMgI e adhiSThAtA devI zrutadevI che. e devInI mIThI najara ApaNAM aMtaramAM jJAna - zrutano prakAza phelAvI de. mA sarasvatI pAse | 3 || jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAtra buddhinI mAgaNI nahi, paraMtu samArga ane sabuddhi maLe tevI prArthanA karavAnI che. A jJAnapaMcamInI ArAdhanAnI kSaNe mAtA sarasvatI ApaNI mAtA che tevo ApaNAmAM bAlyabhAva pragaTavo joIe. bAlyabhAva - eTale ahaMkAra mukta nirdoSatA ane saraLatA, mATe bALaka jevA banIzuM to mAtAnI kRpA varasaze ane mAtAnuM rakSAkavaca maLaze. ApaNAM sau para mA sarasvatInI kRpA varaso e ja maMgala bhAvanA. - pUjaya jinacaMdravijayajI "baMghutripuTI"nA pravacanamAMthI sAbhAra) divAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. sarasvatI prasAda vizvavaMdhA ! sadhavaradA ! bhakta vatsalA !, - he mA bhagavatI sarasvatI ! keTalo badho mITho madhuro zabda che "mA" tAro "mA" zabda uccAratAM ja moM bharAI jAya che, haiyuM tRpta thAya che, icchAo paritoSa pAme che, ghaNuM badhuM mAMgavAnuM mana hatuM paNa "mA" . tArI asmitA ja ati bhavya che ke, icchAo - kAmanAonuM astitva ja vilIna thaI jAya che, chatAMya tuM ApyA vinA rahI ja na zake to.... * amArA mohakapATane sadyabhedI, ajJAnatama-kumatino sarvathA vinAza karaje. mananA vikalpa - vimoha- vikRtione dUra karaje. dilanI durmati - dAridra - dInatA dUra karaje. pApa - tApa - saMtApa zamAvI zAMti - samatA - samAdhi Apaje. vidyA - jJAna - buddhi - prajJAnA prakarSane Apaje. akhilavizvanA saubhAgya kAje niHsImakaruNA - maitrI - premanI pAvanagaMgA, samastokamAM asmalita vahAvaje ane te * anaMta zakti - samRddhi - siddhinAM dvAra ughADI jAjavalyamAna AtmajyotirUpa kevalajJAnanI sAvaMta praNetA banaje ho. [34][ jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. hemacaMdrAcAryanI sarasvatIsAdhanA hemacaMdrAcAryanA pitA cArTiMga dharmaniSTha hatA ane mAtA pAhiNIdevI zIlaguNasaMpanna lakSmIsvarUpatA hatAM. temanA mAtAne garbhAdhAna samaye eka svapna AveluM. temAM teo te vakhate dhaMdhukAmAM birAjamAna AcAryazrI devacaMdrasUrine pote ciMtAmaNiratna arpaNa kare che tema jovAmAM AvyuM hatuM. prabaMdhakozamAM teo gurudevacaMdrasUrinAM caraNamAM AmraphaLa arpaNa kare che tevAM svapnano ullekha che. pAhiNIdevIe potAnA svapnanI vAta gurudevane karI. temaNe teno phaLAdeza batAvatAM kahyuM ke "pAhiNIdevI tamArA kukhathI putraratnano janma thaze te jaina zAsanarUpa samudramAM kaustubhamaNinI jema prabhAvaka thaze." gurudevanA vacana sAMbhaLI devI prasanna thayAM ane dharmaArAdhanAmAM vRddhi karatAM gayAM. vi. saM. 1145nA kArataka suda pUrNimAnI madhyarAtrIe guruvANI mujaba pAhiNIdevIe tejasvI putrane janma Apyo. bAramA divase bALakanuM nAma caMgadeva rAkhavAmAM Ave che. gaMgadeva pAMca varSano hato tyAre tene laI pAhiNIdeva gurudevanAM darzane gayAM hatAM, tyAM caMgadeva bALasulabha capaLatAthI gurunA Asana para besI gayo. gurudeve A jotAM pAhiNIdevIne tenA svapnanI yAda devaDAvI ane bALakanuM mukhAraviMda joI sAmudrika zAstra pramANe bhaviSya bhAkhatAM kahyuM ke tamArA svapnane anurUpa tamAro A kuLadIsapaka jainadharmeno vizeSa prabhAvaka thaze mATe A bALaka zramaNasaMghane arpaNa karo. mAtA pAhiNadevIne prathama to zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 35
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ kacavATa thayo, paraMtu zAsananI sarvAgI unnati mATe potAnA pyArA putrane devacaMdrasUrinAM caraNamAM arpaNa karI pote dhanyatA anubhavI. devacaMdrasUri bALakane laI dhaMdhukAthI khaMbhAta tIrtha gayAM ane tyAM vi. saM. 1150nA mAdya suda 14ne zanivAranA roja temane munidIkSA ApI. bAlamuninuM nAma somacaMdra rAkhavAmAM AvyuM. | muni somacaMdra vidyAbhyAsamAM AgaLa vadhe che ane graMthonA parizIlanamAM nimagna rahe che. temanI dIkSAnA zarUAtanA samayamAM temaNe vartamAna pATaNathI 7 ki.mI. unA mArge atyAranA AdhAra gAme (jUnuM nAma agrahAra hatuM) nadIkinAre mAtA sarasvatInI mUrti che tyAM lAMbo samaya upAsanA karI hatI. hAla A mUrti nadIkinArethI AdhAra gAmamAM lAvavAmAM AvI che ane vyavasthita maMdiramAM pratiSThita karavAmAM AvI che. A gAmamAM te "kuMvArikA mAtA" tarIke pUjAya che. haju paNa dara varase phAgaNa suda 14nA roja Dhola, trAMsAM vAjiMtro sAthe mUrtine nadI kinAre tenA mULasthAne laI javAya che, jyAM be divasa meLo bharAya che ane AjubAjunA pradezomAMthI loko darzanArthe Ave che. be divasa bAda phAgaNa vada-1nA roja vAjategAjate vAjiMtro sAthe gAmanA maMdire mUrtine pAchI lAvavAmAM Ave che. vartamAna AdhAra gAmanA pUjArI kahe che ke ahIM koI moTA jainamunie sarasvatInI sAdhanA karI hatI te ja abhiprAya uttara gujarAta yunivarsiTInA DaoN. jagadIza daveno che.. thoDA samayamAM muni somacaMdranI diggaja vidvAnomAM gaNatarI thavA lAgI. temaNe tarkazAstra, nyAya, kavitA, chaMda, sAhityazAstranI anekavidha zAkhAonuM gaMbhIra adhyayana karyuM. muni somacaMdrae kAzmIra pravarapura nivAsInI vidhASThAtrI mAtA sarasvatIdevInI ArAdhanA karavA javAno potAno vicAra gurudeva devacaMdrasUri samakSa vyakta karyo. gurudevano Adeza maLatA munivarye kAzmIra tarapha prayANa zarU karyuM. pravAsa karatAM karatAM muni rAjasthAnamAM zirohI jillAnA piMDavALa gAmathI 3 ki.mI dUra ajhArI gAme AvyA tyAM bAvana jinAlaya che, tyAMthI poNo jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA] 39 ]
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAila dUra mAtA sarasvatInuM jUnuM maMdira che, Aje paNa mAtA sarasvatInI zyAma varNanI ane pAMca phUTa UMcI mUrti che. munijI rAtri mukAma daramiyAna jyAre dhyAnamAM beThA hatAM tyAre mAtA sarasvatIe prasanna thaI sAkSAta darzana dIdhAM hatAM ane kahyuM hatuM "huM tamArA upara prasanna chuM, tamAre lAMbe javAnI jarUra nathI. he vatsa tame jyAM hazo tyAM tamArI icchA mujaba sAhityasarjana karI zakazo ane sarve icchA pUrNa thaze." A sthaLe munie ekavIsa divasanuM anuSThAna karyuM hatuM ane Aje paNa aneka jaina munio tyAM sAdhanA karavAM jAya che. ajhArInA bAvana jinAlayamAM Aje hemacaMdrAcAryanI mUrti che. munizrI somacaMdra A rIte mAtA sarasvatInI mahAna kRpA prApta thatAM, pravarapUra-kAzmIra taraphanI yAtrA aTakAvI gurudeva pAse pAchA pharyA ane vidyAbhyAsamAM rata thaI gayA. samaya jatAM sarva prakAre temanI yogyatA jotAM vi.sa. 1166nA vaizAkha suda 3nA roja ekavIsa varSanI nAnI vaye temanI AcAryapade niyukti karavAmAM AvI. AcAryapadavI prApta thatAM paraMparA anusAra temanuM nAma zrI hemacaMdrasUri rAkhavAmAM AvyuM, tyAre ja temanA mAtuzrI pAhiNIdevI zramaNI dIkSAgrahaNa karI sAdhvI thayAM ane temane pravartinI sthApanA karavAmAM AvyAM. AcAryapada maLatAM temanI kirtI cAre tarapha vistaravA lAgI. pATaNa nareza siddhArtha, kavi hemacaMdrAcAryanA buddhibaLathI ane zIghra kavitva - zaktithI atyaMta prabhAvita hatA. hemacaMdrAcAryane temaNe rAja darabAramAM padhAravA AmaMtraNa ApyuM tyArathI siddhArtha mahArAjA sAthe gharobo vadhato gayo ane samaya jatAM te rAjananA khAsa salAhakAra tarIke gaNAvA lAgyA ane rAjyamAM temanI vaga vadhatI gaI. gurjaranareza siddharAje mAlava deza upara vijaya meLavyo tyAre aDhaLaka saMpatti prApta karI, paraMtu sarasvatI vinAnI saMpatti temane khinnatA ApatI hatI, kAraNa ke mAlavarAjanuM mUlyavAna sAhitya temanI zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 37
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ zobhA ane yazakIrtimAM abhivRddhi karatuM hatuM, tevuM gujarAtamAM tyAre na hatuM. mAlavAnA graMthabhaMDAro jotA rAjane tenA eka mahAna graMtha tarapha najara karI pUchyuM. "A zuM che ?" graMthapAle jaNAvyuM A rAjA bhojanuM svaracita "sarasvatI kaMThAbharaNama" nAmanuM vyAkaraNa che. vidvataziromaNi bhojarAjA zabdazAstra, alaMkArazAstra, nimittazAstra, cikitsAzAstra Adi graMthonA vidvAna racanAkAra che. prazracUDAmaNi, meghamAlA, arthazAstra va. graMthonI racanA temaNe karI che. rAjA siddharAja vidyApremI hatA ja, potAnI ochapa dUra karavA temaNe rAjyamAMthI sarva vidvAnonI sabhA bolAvI ane sarvenI dRSTi hemacaMdrAcArya upara sthira thaI. rAjAe AcAryazrIne lokopakAra mATe navA vyAkaraNanI racanA karavA vinaMtI karI. temaNe te saharSa svIkArI ane joradAra taiyArI karI. AcAryazrInA kahevAthI rAjane kAzmIra pradezAMtargata pravaradezanA bhArIya koSamAMnI ATha vizALa vyAkaraNanI prato maMgAvI. A graMtho lAvavA mATe utsAra nAmanA paMDitane mokalavAmAM AvyA hatA. vyAkaraNagraMthanuM gaMbhIra adhyayana karyA bAda AcAryazrIe paMcAgapUrNa uttama vyAkaraNagraMthanI prAkRta-saMskRtamAM racanA karI. te mahAna graMthamaNi eTale "siddhahemazabdAnuzAsanam." A graMtha pUrNa thatAM tene hAthInI upara sonAnI aMbADImAM padharAvI nagaramAM pheravavAmAM Avyo hato. A graMthathI sAhitya dhanya thaI gayuM ane rAjananI ane AcAryanI kIrti deza-paradezamAM phelAI. vidvAnoe, paMDitoe ane rAjapurohitoe traNa varasa teno abhyAsa karI tene pramANita karyo. rAjA siddhArthe sAtaso lahiyAo rAkhI tenI pratilipio taiyAra karAvI. aMga, baMga, kaliMga, lATa, karNATaka, kokaNa, mahArASTra, saurASTra, vatsa, kaccha, mAlava, siMdhu, sauvira, nepALa, pArasa, maraMDa, haradvAra, kAzI, gayA, kurukSetra, kAnyakuja, gauDa, kAmarUpa, sapAdalakSa, siMhala, jAlaMdharI, kauzika Adi aneka pradezomAM mokalI teno pracAra karyo. AcAryazrI jJAnanA bhaMDAra hatA. temaNe vipula pramANamAM vividha graMthonI racanA karI che ane sAhityanA dareka viSayamAM zreSThatama sarjana jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 38 -
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ karyuM che. temanI racanAo sADAtraNa zloka pramANa kahevAya che. tema rAjazekharajI lakhe che ane paTTAvalImAM punaH punaH punaH teno ullekha karavAmAM Ave che. hemacaMdrAcAryanI aparimita jJAnazaktithI prabhAvita thaI te samayanA sarvadharmanA vidvAnoe eka thaI temane "kalikAla sarvajJa"nA birudathI navAjyA hatA. hemacaMdrAcAryano prabhAva rAjAdhirAja tathA sAmAnya prajAnajaparyaMta paNa hato, kAraNa ke teo jeTalA vidvAna hatA teTalA ja namra paNa hatA. giranAranI yAtrA samaye temaNe potAnI stuti bolI hatI ane kahyuM hatuM ke mArA purogAmIonI kRti mahAna arthayukta che, jyAre mArI racanA azikSitanI AlApakalA jevI che. "siddha haimazabdAnuzAsana" prAkRta ane saMskRta vyAkaraNa che. temAM 4685 sUtro che. "abhidhAna ciMtAmaNi" temanA dvArA racAyelo vizada koSa che. temAM cha kAMDa tathA 10,000 zloka che. temAM eka eka vastunA aneka paryAyavAcI saMsakRta nAmono ullekha che. te uparAMta tenA pariziSTamAM ra04 zlokonI racanAo che. "anekArtha saMgrahakoSa"mAM eka zabdanA aneka artha ApelA che. "nighaTakoSamAM vanaspatizAstrane lagatA cha prakAranA zabdasamUha ApavAmAM AvyA che. temAM vRkSa, gulma, lattA, zAka, tRNa ane dhAnya viSe vizeSa mAhitI tema ja vizleSaNa karavAmAM AvyuM che. hemacaMdrAcArya nighaMTu prakAranA cha koSa taiyAra karyA hatA, temAMthI Aje phakta traNa ja upalabdha che. temAM bemAM vanaspati viSe ane ekamAM ratna tathA kimatI paththara viSe zabdakoSa Apyo che. "kAvyAnuzAsana' e temano alaMkArazAstrano graMtha che ane tenA upara "alaMkAra cuDAmaNi" nAmanI nAnI ane viveka cUDAmaNi' nAmanI vistRta ema be TIkAo lakhI che. A graMthamAM nATyazAstra paNa samAviSTa karavAmAM AvyuM che, jemAM temaNe guNanA prakAra zabdAlaMkAra, arthAlaMkAra, nAyaka-nAyikAno bheda tathA lakSaNa ApyAM che. viviSa viSayonI chaNAvaTa karI che. zAna sAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ "chaMdAnuzAsana"mAM temaNe 764 sUtromAM judA judA cArasothI vadhAre chaMdonA baMdhAraNanI carcA karI che. tenA prayogo samajAvavA asAdhAraNa graMtha che. pramANamImAMsAmAM pramANa lakSaNa, pramANa vibhAga, parokSa lakSaNa, pArArthAnumAna, hevAbhAsa, vAdalakSaNa va.nI pAribhASika carcA jaina sUtra siddhAMtone dhyAnamAM rAkhI karavAmAM AvI che. "dhayAzaya mahAkAvya" e ItihAsa ane vyAkaraNano sumeLa besADI saMpUrNa solaMkI vaMzanA suvarNakALa eTale mULarAja solaMkIthI kumArapALanA samaya sudhIno yugano ItihAsa Alekhe che. siddhahema vyAkaraNanA niyamonA udAharaNa sAthe kathAvastu laI A mahAkAvyanI racanA thaI che. "yogazAstra" graMthanI racanA khAsa kumArapAla rAjAnI vinaMtIthI karavAmAM AvI hatA. temAM lakhAyelAM zAstro, sadgurunI vANI tema ja potAnA AtmAnubhavano AdhAra laI varNana karavAmAM AvyuM che. temAM pataMjali yogasUtranA aSTAMgayoga, sAdhunAM mahAvrato ane gRhathavAM, bAra vratono suMdara samanvaya karyo che. kumArapALa roja savAre yogazAstra svAdhyAya karyA bAda ja daMtadhAvana karatA hatA ane Aje paNa jainamunio A graMthano utkaMThAthI abhyAsa kare che. triSaSTizalAkA mahApuruSa caritra" nAmaka temanuM mahAkAvya 36000 zlokono mahAna graMtha che. temane mahAkavinuM biruda maLeluM. zalAkApuruSa eTale ja mahApuruSanA mokSa viSe koI zaMkAne sthAna nathI tene zalAkApuruSa kahevAmAM Ave che. AvA zreSTha zalAkApuruSa eTale bhagavAna RSabhadevathI mahAvIra svAmI sudhInA covIsa tIrthakara, bharata sahadeva, sagara, sanatakumAra, Adi bAra cakravartIo, rAma, kRSNa, va. vAsudevo ane rAvaNa jarAsaMgha va. nava prativAsudevo tathA lakSmaNa, baLabhadra, va. nava baLadeva. A pramANe kula 63 zalAkApuruSonA pUrva bhavonI vigato A mahAkAvyamAM apAI che. A samagra graMtha eka mahAsAgara jevo che, kAraNa ke temAM phakta jIvanacaritro nahIM, paraMtu caritranAyakonA vakhatamAM temanA rAjyanI vyavasthA, sthaLa ane kALanuM vigate varNana, bhUgoLa, khagoLa, Rtuo, zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA [40]
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhakatavatsalA mA bhagavatI sarasvatI devI (tAMbAnA vAyaramAMthI banAvelI) ATIsTa - vRddhidhanabhAi
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ naka nA jo .. * kamara | - mULa bIja maMtramAM virAjamAna zrI sarasvatI devI - ka dIdha amRta jharatI aMgapratIka devI. mIThI mIThI sAkarNa jananI mAta vAgIgarIjI, nalIlI lIlI caraNa yazanI sevanA pujArI, 'sIvIeIghI aMtaHkaraNathIvedanAnAladhArI."
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjavyavasthA, dhArmika, sAmAjika, utsavo ItyAdino citAra maLe che. uparAMta bIjI aneka nAnI moTI paurANika kathAo - AkhyAyikAono temAM samAveza thayo che. temAM tattvajJAna, jaina temaja ittara paraMparAno gahana itihAsa, saMpUrNa vigato ApavAmAM AvI che. emanI mahAna kRtine dareka jaina zramaNabhagavaMta eka graMtharatna tarIke svIkAre che ane teno svAdhyAya kare che. AvA hemAcaMdrAcArye aneka graMtharatnono amUlya ajAno jagatane ApI jJAnano abhUta vAraso Apyo che. pATaNa te samaye vidvAnonuM AzrayasthAna hatuM ane ghaNA dhuraMdhara ziSyo temaNe taiyAra karyA hatA. temanI kRtio paNa sAhityajagatamAM amarasthAna pAmI che. AvA yuga pravartaka kalikAsarvajJa zrI hemacaMdrAcArya vi. saM. 1rara9 (i.sa. 1173) mAM 84 varSanI uMmare pATaNamAM kALadharma pAmyA. temanA mRtyunI jANa cha mahinA agAu thaI hatI. te temaNe kumArapALane temaja gurubaMdhu pradyumnasUrine karI hatI ane chelle temaNe anazanavrata aMgIkAra kareluM. je jagyAe temanI aMtyeSTi saMskAra karavAmAM AvyA hatA tyAMthI rAjA kumArapALe bhasma laI mAthe caDAvelI. hajAro munioe rAjA kumArapALanuM anukaraNa karyuM ane tenI raja mAthe caDAvI hatI. e sthAne tethI khADo thaI gayo je "hema khADA" tarIke Aje paNa pATaNamAM jANIto che. AcAryazrI alaukika pratibhAthI paripUrNa hatAM. temanA samayamAM jaina dharma ja nahIM, samagra bhAratIya saMskRti prANavAna banI gaI hatI, eTale ja teo yugapravartaka tarIke oLakhAyA hatA. AvA ananya, apUrva, pratibhAsaMpanna, samartha sAhityakAra, prakAMDa paMDita, mahAna yuga pravartaka, kalikAla sarvajJazrI hemacaMdrAcAryanI sarasvatI sAdhanA cirasmaraNIya raheze. - prameza gAMdhI "padmanAbha' pAnAnA ane sarasvatI vaMdanA
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. zrutAdhiSThAtrInI upAsanAthI saMkhyatva pragaTAvIe pratyeka vyaktine potAnA jIvanamAM koIkane koIka ISTa tattva hoya che. e je iSTanI upAsanA kare che. je bhAve upAsanA kare che te bhAve ISTanuM e tattva vyaktimAM saMkrAnta thAya che. viniyoga pAme che. udAharaNa tarIke bhagavAna mahAvIranuM tapa utkRSTa koTinuM hatuM. tethI tenA upAsakamAM utakRSTa tapa karavAnI zakti Ave che. vyaktinI zarIranI zakti maryAdita hovA chatAM te, te kare che. te e upAsyatattvano prabhAva che. upAsanAzakti karatAM upAsyazakti khUba ja sakriya hoya che. cirakALa TakanArI hoya che paNa tenI upAsanA sadyaH lAbhadAyinI banI rahe che. - A upAsanA pUjA sAmAnya rIte cAra prakAre thatI hoya che. puSpapUjA, vaMdanapUjA stavanapUjA dhyAnapUjA. A cAra zreSTha dhyAnapUjA che. tenA be prakAra che. AlaMbana dhyAna ane nirAlaMbana dhyAna. AlaMbanadhyAna be prakAre che. AkRtidhyAna ane akSaradhyAna, AkRtidhyAnathI prAraMbha thAya che. pachI teTalo ja AnaMda akSaradhyAna dvArA Ave che. AkRtidhyAna - akSaradhyAna jevuM ja eka khUba ja asarakAraka varNadhyAna che. te te kArya mATe te te varNanuM dhyAna te te kAma karavA zIdhra samartha bane che. A varNavijJAna (kalara sAyansa) e to svataMtra viSaya che. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ te te rogane dUra karavA sUryanAM kiraNone te te varSamAM rUpAMtarita karIne dardI jo tenuM sevana kare to e roga nirmaLa thayAnA dAkhalA noMdhAyA che. paramatattva viSayaka hoya to te paramAtmajyoti kahevAya che ane sarasvatIdevInuM hoya to te sArasvatadhyAna kahevAya che. A ja rIte AlaMbanadhyAna pratidhAna paNa be prakAre che. saMbhedapraNidhAna ane abheda praNidhAna. e ISTa tattvanuM ja sarvatra darzana thAya te saMbhedapraNidhAna ane sva (AtmA)mAM ISTa tattvanuM darzana thAya - abhUti thAya te abhedapraNidhAna. mahAkavio siddhasenAdivAkarajI - kalikAlasarvajJa zrI hemacaMdrAcAryajI - kavi kAlidAsa vagerene abhedapraNidhAna siddha thayuM haze. ema anumAna thAya che. kyAreka nAma - japa karatAM paNa stotra pATha sadyaH phaladAyI nivaDe che. keTalAkanA manamAM prazna thAya che. ApaNane jJAna caDhatuM nathI buddhimAM jaDatAnuM pramANa vadhAre che. tevA saMyogomAM zrI sarasvatI devInI upAsanA kevI rIte lAbha kare ? Ano tArkika tarkasiddhottara pUjyapAda upAdhyAyajI ma.sA. zrI yazovijayajI mahArAjAne Apyo che. A rahyo te uttara : na. ca devatAprasAdAn ajJAnocchedAsiddhiH tasya karma vizeSa vilayAdhInatvAditi vAcyam detatAprasAdasyApi kSayopazamAdhAyakatvena tathAtvAt, dravyadikaM pratItya kSayopazamaprasiddheH (andrastutivRtti) devatAnA prasAdathI ajJAnano uccheda nahIM thAya evuM nathI kema ke ajJAna to jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamane AdhIna che (to prazna e che ke devatAnA prasAdathI jJAnAvaraNIya karmano kSayopazama kevI rIte thaI zake) devatAnA prasAdathI karmano kSayopazama thaI zake che, jema brAhmI vagere auSadhi dravyathI kSayopazama thaI zake che tema, ane e jJAnAdhanA ane sarasvatI vaMdanA D[43]
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAta to prasiddha che ja. A bahu ja tarkasaMgata uttara che. vaLI, A sarasvatIdevI to zrI sUrimaMtranA pAMcamA pahelI pIThanA adhiSThAyikAdevI che ane A rIte paNa ne upAsya banI rahe che. ethI A stotra samUhano nirmaLa manathI pATha karIne tenuM zravaNa karIne, manana karIne potAnA zratano evo kSayopazama vikasAve che ke tenAthI samyagdarzana nAmanA AtmAnA avarAyelA mahAna guNanuM pragaTIkaraNa thAya e ja eka hRdayanI abhilASa sAthe. ' (A zrI vijaya hemacaMdrAsUri padapaMkaja madhukara pUjya pradumnasUri - mahArAjasAhebanA lekhamAMthI sAbhAra) jema mAnasarovara upara haMsalAo Aveche, utare che, motIno cAro care che, ema jJAnI puruSo jyAM jyAM jatA haze tyAM tyAM zubha tattvono ja AsvAda letA haze. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ ANAAAAAAAAAAA 9. jJAna e aMdhArAmAM paDelA AtmAne oLakhavAno dIvo che. AtmAnI mithyAtvadazAne ajJAnabhAva ke abodhabhAva kahe che. vibhinna dArzanika paraMparA ene vividha svarUpe oLakhAve che. sAMkhya ene 'didazA' kahe che. zaivo ene 'bhavabIja' kahe che. vedAMtIo ene bhrAMtirUpA 'avidyA' kahe che. bauddho ene anAdi lezarUpa vAsanA kahe che ane jaino tene 'micyAtva ajJAna' athavA 'abodha' kahe che. anAdi saMsAranuM mULa ajJAna che. jJAnI ane ajJAnInI ceSTA bAhyathI jotAM ghaNI sAmyavALI lAgatI hovA chatAM AMtarika rIte taphAvata hoya che. jJAnIne. oLakhavA mATe dRSTi hovI joIe, jJAnI-ajJAnInA bheda pArakhavA mATe baLavAna pAtratAnI AvazyakatA hoya che. pUrve upArjana karelAM karmo, jJAnI temaja jJAnI bannene bhogavavAM to paDe ja che, te karmanA phaLarUpe zAtA paNa Ave ane azAtA paNa Ave. pravRtti paNa Ave ane nivRtta paNa Ave. duHkha roga Ave ne nIrogIpaNuM paNa Ave. lAbha thAya, nukasAna paNa thAya. eTale pUrve jevAM karma karyAM hoya tenuM phaLa jJAnI ane ajJAnI bannene sarakhuM ja maLe che paraMtu AmAM je kAMI taphAvata che te phaLane svIkAravAnI zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 45
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ rItamAM jovA maLe che. ajJAnI jIvane sukhazAtA Ave, lAbha vagere jevA zubha karmanA udaya Ave tyAre khUba AnaMda thAya ane temAM te rAga kare che. ethI UlaTuM jo azAtA Ave, pratikULatA vagere azubha karmanA udayamAM tene bahu zoka thAya che. temAMthI te chUTavA prayatna kare che, ane temAMthI kyAreka te ArtadhyAnamAM UtarI paDe che. eTale ajJAnI jIva tIvrapaNe rAga ke dveSane anubhave che paraMtu jJAnInuM vartana ajJAnI karatA jUduM hoya che. temane sukha-zAtA ke iSTa prAptinA prasaMgomAM ke teno viyoga thAya tyAre aniSTa cIjano yoga thAya ke tenAthI chuTakAro maLe. duHkha maLe. zubha - azubha karmanA udaya vakhate te samabhAve rahe che. eTale zubha karmanA udayathI te harSita thatA nathI ke azubha karmanA udaya vakhate vyAkuLa banatA nathI. temane rAga ke dveSa vartatA nathI. game te saMjogomAM jJAnI samabhAve rahe che. ajJAnInA karmano bhogavaTo bhaviSyanA saMsArane vadhAranAro bane che jyAre jJAnI mATe te karmaniSTharAnuM kAraNa bane che. . . - je vastunuM svarUpa jaNAya te jJAna ane mithyAtva sahitanuM jJAna te ajJAna, guru ke sapuruSanA AzrayathI satyanuM jJAna thAya che. satpuruSanA yogothI AveluM sat asata jANavAnuM vivekajJAna e aMdhArAmAM paDelA AtmAne oLakhavAno dAvo che. A vivekajJAnathI ja dharma Take che. mahAtmA pataMjalie kahyuM che, mAnavamAtramAM AtmasvabhAvanI prAptinI jhaMkhanA jAge te ja jJAna zreSTha che. e sivAyano jJAnano abhyAsa buddhinuM aMdhapaNuM che. AtmaprAptino puruSArtha prabaLa bane tevuM jJAna ja kalyANakArI che. eka bAju graMthonuM adhyayana karavAnuM vadhe ane bIjI bAju bhautika Asakti vadhatI jAya. rasa, Rddhi ane zAtAnI lolupatA vadhatI jAya. te abhyAsano artha nathI. jJAna to evuM jhaMkhIe ke je jJAna bhagavAna sudharmAsvAmIjIe jaMbUkumArane ApyuM. e jJAne jaMbUkumAramAM AtmasvarUpanI prAptinI 4i6 ] . sAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIvra abhilASA jagAvI dIdhI. baMdhakaRSie pAMcaso ziSyone jJAna ApyuM ke jeNe ghANImAM pIlAtA paNa samatA amRtanAM pAna karyA. ghaNA graMtho bhaNI laI, hakIkatonA vizALa bhaMDoLa ekaThAM karI levA anivArya nathI. nirvANasAdhaka ekAda paMkti, ekAda pada, ekAgra graMtha ke ekAda prakaraNanuM paNa UMDANathI adhyayana karIe to paNa te adhyAtma utthAna mATe preraka banI jAya che. satzAstro ane sadgurumAM zraddhA sAthe tattvanuM parizIlana hRdayamAM ullAsita bhAvo jagADaze. jema jema tattvaciMtananI cittamAM ramaNatA thatI jAya tema tema kaSAyono dhamadhamATa zamavA lAge. ajJAna oLakhavAno puruSArtha ApaNA jJAnanI kSitijano vistAra karI deze. upAdhyAya yazovijayajIe kahyuM che ke "eka paNa mokSasAdhaka pada vAraMvAra vicArAya te ja jJAna zreSTha che. ghaNA jJAna mATe ke ghaNA abhyAsa mATe Agraha nathI." eka nAnakaDI paMktinuM jenI pAse jJAna hatuM, tevA AtmAo tarI gayA. jainakathAnakamAM AvatuM prasiddha mAsatuSa muninuM udAharaNa A saMdarbhanI puSTi kare che. eka gurunA aneka vidvAna ziSyomAM eka jaDamati ziSya paNa hato. kAMI jJAna e grahaNa na karI zake, barAbara bhaNI na zake, badhA tenAthI nArAja hatA. te eka zabda paNa kaMThastha karI zake nahi. tethI badhA tenI majAka uDAve. kalyANamitra guru badhAne kahetA ke bhAI ! A uttamapAtra che tenI mazkarI nA karazo. pelA ziSya gurujIne prArthanA karatA kahyuM ke, 'gurujI mane vadhu kAMI AvaDe tevI zakyatA nathI' mane be zabda Apa kaho to te be zabda gokhI gokhIne huM kaMThastha karavAno prayatna karuM ane te vAtano amala paNa karuM. A ziSyane guru bhagavaMte eka nAnakaDuM paNa ApyuM : 'mA ruSTa... mA tuSTa' - koI para rAga na kara, koI para dveSa na kara. samatAthI duniyA je rIte che te rIte joyA kare. koIpaNa upara rAga jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 47
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaiSa karyA vinA je maLe che temAM calAvyA kare. - ziSyanI smaraNazakti alpa hatI. mA ruTa... mA tuSTa, mA ! rujha... mA tuSTane badale mA tuSTane badale mAsatuSa raTaNa karavA mAMDyuM. sahapAThIoe mazkarImAM tenuM nAma mAsatuSa rAkhI dIdhuM. A mAsatuSa muni saraLa hatA. gurunI AjJA sahaja rIte svIkArI lIdhI hatI. koI para rAgadveSa karatA nahi, A munirAja koInA ghare DAyarI (bhikSA) mATe gayA. te ghare eka bahena aDada sApha karatI hatI. aDada parathI photarA utAratA hatA. aDada uparanA photarA kALA ane aMdara aDadha sapheda. muninI ciMtanadhArA aMdara tarapha cAlI. mAsa eTale aDada ane tuSa eTale photarA. A photarAne kAraNe ja aDada kALo che aDada hakIkatamAM kALo nathI. aDadanI je kALAza che, te tenA photarAne kAraNe, tevI ja rIte mAro AtmA to UjaLo dUdha jevo che. A mArA AtmA upara je karmanuM AvaraNa che. te ja mArA AtamAne bhavabhramaNamAM - cAra gatinA pherAmAM rakhaDAve che... aMdaramAM eka jhabakAro thayo, ajJAnanAM AvaraNo tUTI gayAM. tyAM ja temano kevaLajJAnano sUrya jhaLahaLI uThyo. gurujIe potAnA tamAma ziSyoe mAsatuSa muninI pUrve mazkarI karI hatI te badala kSamAyAcanA karI, vaMdanA karavA kahyuM, ane jaNAvyuM ApaNA badhA karatAM muktimArganI yAtrAmAM e AgaLa nIkaLI gayA che mATe tenAM caraNomAM paDo, to kalyANa thaze. mAsatuSa munine guru mahArAje nivaNasAdhaka eka ja pada ApyuM hatuM paraMtu sadgurumAM zraddhA sAthe e mahAmunie bAra varSa sudhI eka ja padane vicAryuM, parizIlana karyuM, AcaraNamAM utAryuM. A eka vAkya mahAmuninuM utkRSTa jJAna banI gayuM. citanuM tattvaciMtanamAM vilInIkaraNa thavAnI A jJAnadhArA ujajavala kevaLajJAnamAM pariNamI. - jJAna potAnA AcaraNamAM mUkyuM. samajaNa potAnA vartanamAM svIkAre te ja kharo jJAnI. jJAnanA be bheda kahyA che. dravyadbhuta che je [48] sAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaDa che ApaNe jIbhathI je zabdonuM uccAraNa karIe chIe te jaDa che paraMtu je prakAranI ApaNA mukhethI vANI pragaTa thaI evA prakAranuM AcaraNa AtmAnI aMdara jAgRta thAya te bhAvazruta kahevAya. ApaNe dravyazrutamAMthI, bhAvaRRtamAM javAnuM che to ja aMtaracetanAne jAgRta karanArI prajJA pragaTaze. prakAza pAtharaze jIvanamAM zuM svIkAravA jevuM ane zuM tyAgavA jevuM che tenI samajaNa ApI, AtmotthAna karAvaze. kSaNane jANe te ja kharo paMDita e ukti caritArtha thaze. - guNavaMta baravALiyA 1 jAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. bhAratIya saMskRtinuM avibhAjya aMgaH sarasvatI upAsanA haMsa ke mayUravAhinI mA zAradAnI upAsanA, sAdhanA ke ArAdhanA e bhAratIya saMskRtinuM avibhAjya aMga che. sarasvatInI lIlA dvividha che : sarjaka ane zAstrIya. mayUra kalAdhara che. enI picchakalA e enI para savArI karanAra sarasvatInI sarjakatAnI lIlAnuM pratIka che. haMsa nIrakSIrano viveka karavAmAM pravINa che. e sarasvatInI zAstrIya prasAdIno sUcaka che. sarjakatAnA upAsakone sarasvatI mayUravAhinIrUpe pratIta thAya. zAstrIyatAnA paryeSako ene haMsavAhinIrUpe seve che. zveta haMsa upara ArUDha thayelI zukalAMga, zukalAMbara sarasvatInuM caraNakamaLa upara ThareluM che. kamaLa to kamalA - lakSmInuM udbhavasthAna. lakSmI jyAMthI pragaTe che e sthAna upara to e haMsavAhinIe karelAM lakSmInAM anAdarane vIsa2vo na joIe. evAM anAdaranAM phaLa bhogavavA tatpara rahevuM . joIe. 50 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ mora enA kalAkalApanA kAraNe munionAM mana caLAvanAro hovA chatAM, lokakalpanAe ene bhogavimukha lekhyo che. ucca sarjakatAno saMyama sAtheno saMbaMdha emAM iMgita che. vijJAna, kalApInA kalAnartanane jAtIyavRttinA nidarzanarUpa lekhe che. emAM paNa Adhunika mAnasazAstra anusAra sarjakatAno jAtIyavRttinA AviSkaraNe - ane anivArya UrdhIkaraNa - sAtheno saMbaMdha iMgita lekhI zakAya. pAMkha hovA chatAM mora saMkaTamAM AvI paDatAM svarakSaNanA hetusara, pagano e vadhu upayoga kare che. sarjakatA uDDayanomAM rAcatI hovA chatAM sthaLavihArI che : kalAsarjana koI ne koI rIte nakkara jaga anubhavonI bhUmi para ja maMDitA hoya. moranAM himagirI upara beeka hajAra ane nIlagiri upara cAreka hajAra phUTathI UMce darzana thatAM nathI. jyAre haMsa to mahAkavi kAlidAsanA meghane kailAsano rasto dAkhavatA, ADI himamALane parazurAme vadhelA krauMca parvatanA lokomAM thaIne vaTAvI, pelI bAju ArapAra nIkaLI janAra mAnasa-vihArI che. arthAt uccocca uDDayanazIla kalpanAe, banne vAhano para AsAnIthI savArI karI zakatI sarasvatInI mAphaka, sarjakatA temaja vivekazakti e banne prayojavA joIe. bhAratIya saMskRtinI zramaNa paraMparAmAM paNa vaidika paraMparAnI mAphaka, sarasvatInI upAsanA saMskRtinA ugamakALathI thatI AvI che. A avasarpiNInA uSa:kALamAM bhagavAna RSabhadevanI sRSTinA AdyakartA tarIke gaNanA thAya che. temaNe temanI putrI brAhmIne jamaNA hAthe lipi zIkhavADI ane e kSara mAtRkAne lipi rUpe jagatamAM pragaTa karI. e lipi brAhmI lipi kahevAI ane brAhmI vANInI devatA tarIke prasthApita thaI. jaina AgamomAM bhagavatIsUtra sahuthI prAcIna gaNAya che. A rIte brAhmI sarasvatIne namaskAra karavAmAM Avyo che. vanasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA,... maut living in this risillumi
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharmamAM tIrthakaronA pravacana dvArA vaheto thayelo dedIpyamAna anaMta urjApravAha te ja sArasvata mahaH ke zrutadevatA che. e vANInI je sUtra rUpe gUMthaNI thaI te dvAdazAMgI. A bannenA ArAdhanA mATe kAusagna thAya che. jainadharmI kalyANakaMdam, saMsAradAvAnala ane bhuvanadevatAnI stutiomAM sarasvatInA varNana sAthe te devI amane haMmezAM sukha ApanArI thAo evI prArthanA karavAmAM AvI che ane zrAvakonA chaAvazyakomAMnA eka pratikramaNamAM pratidina bolAya che tema ja prApta : maMgalika smaraNanA stotro - saMtikara, tijayapahutti ane bRhacchAti mAM SoDaza vidyAdevIonA nAmollekha sahita "rakSetu vo nityaM svAhA' ke " vijjAdevIo ramakhaMtu' (vidyAdevIo amAruM rakSaNa karo) evA pATha dvArA prArthanA karavAmAM AvI che. jJAnanI upAsanAnuM adakeruM mahattva jJAnAticAramAM paNa joI zakAya. jJAnopagaraNapATI, pothI, vaNI, navakAravALI vagere jJAnanAM upakaraNonI AzAtanathI bacavAnuM jJAnIbhagavaMtoe pharamAvyuM che. zrata, zAradA, bhAratI, brAhmI, sarasvatI, vidyA, vAgIzvarI, tripurA Adi 108 nAmo prApta thAya che. bhAratadevI sAhitya, saMgIta, kalA, vidyA ane jJAna ApanArI che. mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajIkRta zrI sarasvatIaSTakanA sAtamA zlokamAM tAttvika mArga maLe che ane samyakrakriyAmAM prApti thAya che, je jJAna kriyAthI Adhika kevaLajJAna (mokSa) saMpatti prApta karI le che. A rIte mokSano nirupAya hetu sarasvatImA kRpA thAya che. jaina dharmanI kevaLajJAna paribhASAthI evuM sUcita thAya che ke mAtra jJAnanI jayota e ja mokSa ane e sarasvatInI kRpAthI tvarita siddha thAya che. - panAlAla 2. zAha para jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ prArthanA amArA vicAro sadA ho pavitra, ho vANI amArI sadA priya satya; ne karmo amArA ho puNya vizuddha, prabhu ho amAruM A jIvana prabuddha. ame tArI zAMtinuM vAjiMtra banIe, sadA sneha zraddhAne AzAne varIe; amAruM jIvana ho sadA nitya niSTha, amAruM kavana ho prakAze pratiSTha. prabhu sArI sRSTinuM kalyANa thAya, maLe sukha zAMtine saMtApa jAya; ne satyam zivam suMdaramnI jIvanamAM, prabhu sarva kALe triveNI racAya. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA O 53
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11. mahAkavi tapufeta viracita tripurAbhAratI stotram morpha prati naM. 446/672 pati da. v. naM. 746, 337, 9338 zArdula - sAtasyA "ndrasthava zarIranaca vaghatI" e caraNathI zarU thatuM "laghu paMDita'nuM tripurAbhAratI stotra atyaMta prabhAvazALI e gUDhArtha manAyuM che. jenA jainAcArya zrI somatilaka sUrijI ma. sA. zrI e stotranA rahaspha sphoTa karatI mananIya TIkA racI che. sAthe sAthe ekavIsa zlokamAM ekavIsa (21) bhinna bhinna kAryasAdhaka maMtro zlokAMtamAM mUkyA che je graMthamAM prastuta karyA che. A A stotranA kartA "laghu nAmanA cAraNa che. rAjasthAnanA ajArI gAmanA pahADonI vacce jyAM mA zAradAnuM prAcIna maMdira che tyAM mAnI lagAtAra sAdhanA dvArA mAnuM varadAna prApta karyuM hatuM. A sthAna laghu kAzamIra kahevAya che. mA zAradA aSADhI cAturmAsamAM ajArImAM nivAsa kare che ane ATha mahinA kAzmIramAM vase che. evI rIte amuka sAdhakagaNa kahe che paraMtu A sthAna bahu ja prabhAvasaMpanna kAryasAdhaka che emAM bemata nathI. endrasyeva zarAsanasya dadhatI madhyelalATaM prabhAM, zau kI kAntimanuSya gauriva zirasyAtanvatI sarvataH / - jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ eSA'sau tripurA hRdi dyutirivoSNAMzeH sadAhaH sthitA, chindhAdaH sahasA padaistribhiradhaM jyotirmayI vADamayI // 1 // . yA mAtra tripuSI3 latAtanulasattantUsthithi sparddhinI, vAgbIje prathame sthitA taba sadA tAM manmahe te vayam / zaktiM kuNDalinIti vizvajananavyApAra baddhodyamAM, jJAnatvetthaM na punaH spRzanti jananI garbhe'rbhakatvaM narAH // 2 // dRSTavA saMbhramakAri vastu sahasA ai ai iti vyAhataM, yenAkUtavazAdapadapIha varade ! binduM vinA'pyakSaram / tasyApi dhuvameva devi ! tarasA jAte tavA'nugrahe, vAcaH sUktisudhArasadravamuco niryAntiya ktrAmbujAt // 3 // yannitye tava kAmarAjamaparaM mantrAkSaraM niSkalaM, tat sArasvatamityavaiti kazcid budhazced bhuvi / AkhyAnaM pratiparva satyatapaso yatkIrtayanto dvijAH prArambhe praNavAspadaM praNayitAM nItvoccaranti sphuTam // 4 // yatsadyo vacasAM pravRttikaraNe dRSTaprabhAvaM budhai, stArtIyIkamahaM namAmi manasA tadvIjamindupratham asttvaurvo'pi sarasvatImanugato jA'yAmbuvicchittaye,. gauHzabdo giri vartate sa niyataM yogaM vinA siddhidaH // 5 // ekaikaM tava devi ha bIjamanadhaM savyajjanAvyajjanaM, kUTasthaM yadi vA pRthakkramagataM yaddhA sthitaM vyutkramAt / yaM yaM kAmamapekSya yena vidhinA kenA'pi vA cintitaM, japtaM vA saphalIkaroti tarasAM taM taM samastaM nRNAm // 6 // zAna sAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ paka vAme - pustakadhAriNImabhayadAM sAkSastrajaM dakSiNe, bhaktebhyo varadAnapezalakarAM karpUrakundojvalAm / ujjRmbhAmbujapatrakAntanayananigdhapra bhAlo kinIM, ye tvAmamba ! na zIlayanti manasA teSAM kavitvaM kutaH // 7 // ye tvAM pANDurapuNDarIka paTalaspaSTAbhirAmaprabhAM, sijjantImamRtadravairiva ziro dhyAyanti mUrdhni sthitAm / azrAntaM vikaTasphuTAkSarapadaiH niryAti vaktrAmbujAta, teSAM bhArati ! bhAratIsurit kallolalolormibhiH ||8|| ye sinduraparAgapujjapihitAM tvattejasA dyAmimA, murvI cApi vilinayAvakarasaprastAramagnAmiva / pazyanti kSaNamapyananayamanasasteSAmanaGgajvara, klAntAstrastakuraGga-zAvakadazo vazyA bhavanti striyaH // 9 // cajjatkAccana-kuNaDalAGgadadharAmAbaddha-kAjjIstrajaM, ye tvAM cetasi tadgate kSaNamapi dhyAyanti kRtvA sthirAm / tedhAM vezmani vibhramAdaharahaH sphArIbhavantyaciram mAdyatkujjarakarNatAlataralAH sthairya bhajante zriyaH || 10 || ArbhaTya zazikhaNDamaNDitajaTAjUTAM nRmuDastrajaM, bandhukaprasavAruNAmbaradharAM pretAsanAdhyAsinIm / tvAM dhyAyanti caturbhujAM trinayanAmApInatuGgastanIM, madhye nimnavalitrayAGkitatanuM tvadrUpasaMpattaye / / 11 / / jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAlitANA taleTImAM prAcIna - prabhAvaka sarasvatI devI che bIjAMzra yukta kamalamAMthI pragaTa thatI himAlaya vAsinI mAsarasvatI havA prAcIna hastapratomAMthI anya pAMca sarasvatI devI
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRtinI prANaghAtrI hAsarasvatI devI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAto'pyalpaparicchade kSitibhujAM sAmAnyamAtre kule, niHzeSAvani - cakravartIpadavIM labdhavA pratAponnataH / yadvidyAdharavRndavanditapadaH zrIvatsarAjoDabhavad, devi ! tvaccaraNAmbujapraNatijaH so'yaM prasAdodayaH || 12 || caNDi ! tvaccaraNAmbujArcanakRte bilvIdalolluNTanAt - koTibhiH paricayaM yeSAM na jagmuH karAH / truTyatkaNTaka te daNDAMkuzacakracApakuliza- zrIvatsamatsyA'Gkitai rjAyante pRthivIbhujaH kathamivAMbhojaprabheH pANibhiH || 13 || J viprAH kSoNibhujo vizastaditare kSIrAjyamadhyaikSavai stvAM devi ! tripure ! parAparakalAM saMtarpya pUjAvidhau / yAM yAM prArthayate manaH sthiradhiyAM teSAM ta eva dhruvaM, tAM tAM siddhimavApnuvanti tarasA vidhnairavidhnIkRtAH || 14 || zabdAnAM jananI tvamatrabhuvane vAgyavAdinItyucyase, tvattaHkezavavAsavaprabhRtayo'pyAvirbhavanti dhruvam / lIyante khalu yatra kalpaviratau brahmAdayaste'pyamI, sA tvaM kAcidacintyarupamAhimA zaktiH parA gIyase || 15 || devAnAM trirya trayI hutabhujAM zaktitrayaM trisvarA, strailokyaM tripadI tripuSkaramatha tribrahma varNAstrayaH / yatkiMcijjagati tridhA niyamitaM vastu teravarNAdikaM, tatsarva tripureti nAma bhagavatyanveti te tattvataH / / 16 / / inasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 17
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 lakSmIM rAjakule jayAM raNamukhe kSemaMkarImadhvani, kravyAdadvipasarpabhAji zabarI kAntAradurge girau / bhUtapreta-pizAcajRmbhakabhaye smRtvA mahAbhairavIM, vyAmohe tripurAM taranti vipadastArAM ca toyaple / / 17 / / mAyA kuNDalinI kriyA madhumatI kAlI kalA mAlinI, mAtaGga vijayA jayA bhagavatI devI zivA zAmbhavI / zakti: zaMkaravallabhA trinayanA vAgvAdinI bhairavI, hI~ kArI tripurA parAparamayI mAtA kumArItyasi / / 18 / / A I pallavitaiH parasparayunai dvitrikramAdyakSaraiH, kAdyeH kSAntagataiH svarAdibhiratha kSAntaizca taiH sasvaraiH / nAmAni tripure ! bhavanti khalu yAnyatyantaguhyani te, tebhyo bhairavapatnI ! viMzatisahastrebhyaH parebhyo namaH || 19|| boddhavyA nipuNaM budhaiH stutiriyaM kRtvA manastadgataM bhAratyAstripure tyananyamanasA yatrAdyavRtte sphuTam / eka - dvi - tripadakrameNa kathitastatpAdasaMkhyAkSarai mantroddhAra - vidhirvizeSasahitaH saMtsaMpradAyAnvitaH // 20 // savadyaM niravadyamastu yadi vA kiMvA'nayA cintayA, nUnaM stotramidaM paThiSyati jano yasyAsti bhaktistvayi / .saMcintyApi laghutvamAnmani dRDhaM saMjAyamAnaM haThAt, tvadbhaktyA mukharIkRtena racitaM yasmAnmayA'pi dhruvam ||21|| ' iti zrI siddhasArasvata - laghupaNDita - viracitaM tripurAbhAratIyastotraM sampUrNam // jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAMtara (lalATanA madhyabhAgamAM) IndranA dhanuSanI kAMti jevI prabhAne dhAraNa karatI, mastaka upara caMdramAnI jema cAre tarapha zvetakAMtino vistAra karanArI ane sUryanI dutI jevI hRdayamAM niraMtara rahelI A jyotirmacI (anirvacanIya tejasvI) vADmayI (vacana-svarUpA) tripurAdevI traNa (vAgbhavabIja ! kAmarAja bIja vanta zaktibIja sA~) pado vaDe amArA duHkha pApono vinAza kare. maMtro 2 :- haiM vastI hasauM tripurA mUlamaMtra zloka maMtra :- zrI vastI dRzcarye namaH trikAla jApathI pragaTa thAya. he tripurA ! kAkaDInI latAnA prasaratA sUkSma tattuonI, upara taraphanI gatinI sAthe spardhA karanArI, tamArA prathama vAga (F) bIjamAM rahelA che te mAtrAne haMmezAM tamArA bhakto evA ame Adara karIe chIe. A kuMDalinIzakti bhagavatI vizvane utpanna karavAnA vyApAra (kArya)mAM (baddha udyamavAlI) prayatna karavAvALI AvA prakAranI che ema, sArI rIte jANIne manuSyo pharI vAra mAtAnA garbhamAM bALakarUpe sparza pAmatAM nathI arthAt pharIvAra janma dhAraNa karatAM nathI. zloka maMtra - zrI vADmaai nama: trikAla jApathI paThanasiddhi thAya. he manovAMchita varadAna ApanArI devI ! A lokamAM AzcaryakArI padArthane acAnaka joIne koI puruSa bhayanA abhiprAyathI paNa ae che ema biMdu vagara paNa akSarane bole (vyavahAra kare) che tene paNa nakkI ja he devI ! jaldIthI tArI kRpA prApta thavAthI dhyAna karanAranA mukha kamalamAMthI sUktirUpa amRtasa2ne varSAvanArI vANI nIkaLe che. zloka maMtra - sai vaH maiM namaH / trikAlajApathI jagata vaza thAya che. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 59
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ he nityasvarUpA bhagavatI ! ja tAro bIjo kAmarAja (1) nAmano kalArahita (zuddhakoTine prApta karelo). maMtrAlara sArasvata bIjamaMtra che. te (huM) ne pRthvIpara koIka virala paMDita ja jANI zake che. pratyeka parva (pUrNimA - amAsa) mAM satya tapasa nAmanA brahmarSinA daSTAMtane kahetA brAhmaNo kathAnA prAraMbhe uOM kAranA sthAmarUpa saMbaMdhane samajAvIne spaSTa uccAra kare che. zloka maMtra - $ . sarasvatye namaH | pAThamaMtra che. (ja trIjo da maMtra) caMdranI kAMtisarakhuM trIjuM bIja che. vANInI paTutA (pravRtti) batAvavAmAM paMDitoe jaladIthI prabhAva joyelo che. te (maMtra) ne huM manathI namaskAra karuM chuM. jema sarasvatI nadIne maLelo vaDavAnala paNa jaDatArUpI pANInA zoSaNa mATe hoya che. tema sakArarahita kevala A jo sarasvatI bIjamaMtra che. te jaDatArUpI jalanA uccheda mATe thAya che. gau zabda vANI arthamAM varte che, te vyaMjananA yoga vagara ja (sArasvata) siddhine ApanAro che. zloka maMtra - yogi namaH | sarva ApattinuM haraNa thAya che. he bhagavatI ! devI ! tamArA doSarahita eka - eka bIjAkSara te vyaMjana sahita hoya (vasta rasa) ke vyaMjanarahita mAtra svaramaya (huM ) hoya, kUTastha (hasI nI) ke lokaprasiddha paripATIthI prApta hoya athavA viparItapaNe rahela hoya to paNa je je icchitA artha mATe je koIpaNa vidhithI ciMtana karyuM hoya ke smaraNa karyuM hoya) athavA jApa karyo hoya te jaladIthI manuSyone samasta icchita vastu (bIjAkSaronA prabhAvathI) saphaLa thAya che. ( zloka maMtra - OM ghArAva sImA zuru zuru svAhA | 6i0 [. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA]
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ saubhAgyamaMtra DAbA hAthamAM pustakane dhAraNa karanArI tathA bIjA DAbA hAthamAM abhayamudrAvALI, jamaNA hAthanI japamAlA rAkhanArI ane bIjA jamaNA hAthe bhaktone varadAna karavAmAM kuzaLa hAthavALI, kapUra mogarAnA puSpo sarakhI ujjavaLa, vikAsa pAmelA kamaLanA pAMdaDAM jevA manohara nayananI snehALa prabhAthI jonArI evI tane he mAtA ! manathI paNa. jeo ArAdhanA karatA nathI. teone kavitvapaNuM kyAMthI hoya? arthAt na hoya. zloka maMtra - che gharakhya nama: saumAryo zu zuru svAhA || vizeSa saubhAgyamaMtra che. he bhAratIdevI ! sapheda kamalonA samUha jevI ujjavaLa suMdara prabhAvazALI tane mastaka upara rahIne amRtasarathI mastaka upara jANe, siMcana karatI hoya ema je puruSo tAruM dhyAna dhare che. teonA mukhakamalamAMthI niraMtara udAra spaSTa (pragaTa) akSaravALAM pado vaDe vANIrUpa gaMgA nadInA taraMgothI caMcaLa Urmio vahetI hoya tema bhAse che. zloka maMtra - je strI zrI ghana sura vAdI | A jApathI dhanavAna thAya che. he devI ! tamArA tejanI kAMtithI jeo kSaNavAra paNa ekAgra cittavALA thaIne, A AkArane siMdUranI parAganA samUhathI vyApta (phelAyeluM) thaI gayuM che. ema dhyAnathI jue che ane pRthvIne jharatAM alatAnA (vRkSanA) lAla kalaranA rasamAM magna thaI gaI hoya. ema dhyAna kare che. teone kAmadevathI pIDA pAmelI haraNInA bhaya pAmelA baccAnA jevI AMkhavALI strIo vaza thAya che. - zlokamaMtra - 8 / phU: putra dura dura svAhA | trikAla jApathI putraprApti thAya che. nANApanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ he devI! je puruSo kSaNavAra paNa tanmayatApUrvaka citta sthira - karIne dedIpyamAna suvarNanA karNakuMDalone bAjubaMdhane dhAraNa karanArI, keDe bAMdhela kaMdorAvALI, tAruM dhyAna kare che teonA gharamAM utsukatAthI pratidina uttarottara vadhatI manonmatta hAthInA caMcala kAna sarakhI lakSmI cirakALa sudhI sthiratAne bhaje che. zloka maMtra - OM dI vartI mahAnacenamaH nAM TuruM zuru svAha | trikAlajApathI sarvatra jaya thAya che. he devI caMdranI kalAthI zaNagArela muguTavALI, manuSyonA khoparInI kapAlanI mALAvALI, japAkusumavA lAla vastrane dhAraNa karelI, zvetAsana OM bIja upara birAjelI, cAra bhujAvALI, traNa kSetravALI, cAre bAjuthI puSTa ane UMcA stanavALI (nAbhinA) madhyabhAgamAM UMDI traNa valayonA aMkita zarIravALI, tamArA svarUpanI saMpattine mATe vIrarasathI tamAruM dhyAna kare che. zloka maMtra - je vastI nama: trikAlAjApathI karmakSaya thAya che. he bhagavatI ! rAjAonA alpaparivAravALA sAmAnya kulamAM utpanna thayelo zrIvatsa rAja (nAmano) rAjA, pracaMDa parAkramathI abhyadaya pAmelo saMpUrNa pRthvInI cakravartIpadavIne prApta karIne vidyAdharonA samUhathI viMdana karAyelA AsthAvALo thayo te A tamArA caraNakamaLamAM namaskAra karavAthI utpanna thayela kRpAno udaya che. zloka maMtra - juM ra nama: || trikAlajApathI rAjyaprApti thAya che. he caMDI - bhagavatI ! tArA caraNakamalanI pUjAne mATe je purUSonA hAthone bilvapatrane toDatA - tUTelA kAMTAnA agra bhAgathI saMparka thayo nathI. te puruSo daMDa - aMkuza - cakra - bANa - vaja - zrIvatsA - matsya (mAchalI)nA cihnavALA kamaLa jevA lAla hAthavALA rAjA kevI rIte thAya? arthAt thatA nathI. 9i2 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlokamaMtra - 6 nama: || trikAlajApathI mahArAjApaNuM prApta thAya che. he devI ! he tripurA ! brAhmaNo - kSatriyo - vaizyo (tathA) zudro (A cAreya varNanA loko) para ane apara kalA (avasthA) rUpa tane pUjAnA samaye (avasara) anukrame dUdha-pI-madha ane zeraDInA rasothI (tRpta) prasanna karIne vipnothI abAdhita thayelA jaladIthI te je je citta prArthanA kare che. teone nakkI ja te te siddhine prApta kare che. zlokamaMtra - 4 vama namaH trikAlajApathI sarva icchita thAya che. he tripurA ! A bhuvana (caudalokomAM zabdo utpanna karanArI (mAtA) tuM che tethI vAgyAdinI e rIte kahevAya che ane tArAthI ja viSNu ane indra paNa pragaTa thAya che. (tathA) kalpa (sRSTi) nAzanA samaye te brahmA vagere jyAM lIna thAya che. te tuM (tripurA) aciMtyarUpa ane mahimAvALI parA (zreSTha) zakti kahevAya che. zloka maMtra - hrIM zrIM mAratye nama: | vacanasiddhi thAya che. he bhagavatI ! A saMsAramAM je kaMIpaNa traNa prakAranI vastuo nizcaye che. traNa devo (brahmA, viSNu, maheza) traNa prakAranA agni (dAkSiNAtya, gApatya, AhvAnIya) traNa prakAranI zakti (icchA, jJAna, kriyArUpa) traNa svaro (udAtta, anudAtta, samAhAra) traNaloka (svarya, mRtyu, pAtAla), traNa pado (utpAda, vyaya, dhruva) paNa tIrtha (mastaka, hRdaya, nAbhikamala) traNa brahma (iDA, piMgalA, suSumaNArUpa) traNa varNo (brAhmaNa, kSatriya, vaizya) traNa zaktibIja ane traNa vargo (dharma, artha, kAma) ityAdi te badhuM ja kharekhara tripurA ane anusare che. zlokamaMtra - OM sarastha nama: | jApathI vidyAprApti thAya. zAna sAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 67
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ (bhakta loko) rAjakAre tane lakSmI svarUpe, yuddhabhUmi upara jayA svarUpe, rAkSasa, hAthI ane sarpavALA mArgamAM kSemakarI svarUpe, viSama ane bhayAnaka mArgavALA parvata upara jatAM) zabarI svarUpe, bhUta, preta, pizAya ane daityanA mahAbheravI svarUpe, cittabhrama samaye tripurA svarUpe ane pANImAM DUbavAnA samaye tArA svarUpe - smaraNa karIne vipattine tarI jAya che. zlokamaMtra - che aa putra varu zuru svAdA | yaudavidyA prApta thAya. mAyA - kuNDalinI - kriyA - madhumatI - kAlI - kalA - mAlinI - mAtaMgI - vijayA - jayA - bhagavatI - devI - zivA - zAMbhavI - zakti - zaMkaravallabhA - trinayanA - vAgyAdinI bhairavI - hIM kArI - tripurA - parAparamayI - mAtA ane kumArI A badhAM tArAM ja rUpa che. e rIte (24 nAmothI) stuti karAyelI che. - zlokamaMtra - OM haMsavAhi namaH | zAradAdevI varadAna Ape. he tripurA ! A phu AkAra dhakAra saMyukta (paraspara) meLavavA vaDe be - traNa - cAra vagere akSaronI sAthe, ka AdithI kSa antasudhInA vyaMjano te svaronI sAthe eTale ke pratyekathI kSa sudhInA 35 varSo soLa svarothI gaNatAM je tArAM atyaMtaguhya nAmo thAya che. te bhairavIpati! tArA te sarva vIsa hajAra nAmone namaskAra thAo. zlokamaMtra - 3% nAnAtre namaH | trilokajApathI zAradAdevI saMtoSI thAya che. tripurAbhAratInI A stutine badhujanoe tanmaya citta karI. nipuNatAthI samajavA prayatna karavo. stotranA pahelA zlokamAM spaSTapaNe eka - be - traNa padanA kramathI teTalA ja akSara vaDe je sAcA saMpradAyathI yukta vizeSatA sAtheno maMtroddhArano vidhi kahyo che. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ zlokamaMtra - OM bhagavatye mahAvIryAya nama: dhArasya putravRddhi kuru kuru svAhA // trilokajApathI parivAra vRddha thAya che. A stotra sAvadha che ke niravadha che evI ciMtAthI zuM ? je manuSyane tArA (tripurA) vize bhakti che. te jana nakkI A stotrano pATha karaze. huM dRDhapaNe mAnuM chuM ke huM laghu chuM. sAmAnya karIne tAruM stotra racAvyuM che. zlokamaMtra trilokajApathI dhanADhyatA thAya che. OM aiM OM ai lakSmIM kuru kuru svAhA / zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 65
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. zrI vappabhaTTisUrikRta anubhuutsiddhsaarsvtstvH| sarasa zAMti sudhArasa - drutavilaMbita chaMda pATaNa he. jJA. bhaM. prata. naM. 13861, DabhoI prata naM. 443/4229, 462/ pa 392 tathA sUrata ha. li. jJA. bhaM. prata naM. 434/3992 kalamarAlavihaGgamavAhanA sitadukUla - vibhUSaNalepanA / praNatabhUmiruhAmRtasariNI pravaradeha - vibhAbharadhAriNI // 1 // amRtapUrNakamaNDaludhAriNI tridazadAnava-mAnavasevitA / bhagavatI paramaiva sarasvatI mama punAtu sadA nayanAmbujam / / 2 / / jinapatipradhitAkhilavADmayI gaNadharAnanamaNDapanartakI / guramukhAmbaja-khelahaMsikA vijayate jagati zrutadevatA // 3 // amRtadIdhiti-bimbasamAnanAM trijagati jananirmimAnanAm / navarasAmRtavIci-sarasvatIM pramudita: praNamAmi sarasvatIm / / 4 / / vitataketakapatra - vilocane vihitasaMsRti - duSkRtamocane / dhavalapakSavihaGgamachichate jaya sarasvati ! pUritavAJchite / / 5 / / bhavadanugrahalezataraGgitAstaducitaM pravadanti vipazcitaH / nRpasabhAsu yata: kamalAbala-kucakalA lalanAni vitanvate // 6 // jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ gatadhanA api hi tvadanugrahAt kalitakomala - vAkyasudhormayaH / cakitabAlakuraGgavilocanA janamanAMsi harintitarAM narAH ||7|| karasaroruha khelanacaccalA tava vibhAti varA japamAlikA / zrutipayonidhimadhyavikasvarojjavala - taraGgakalAgraha sAgrahA ||8|| dviradake sarimAribhujaGgamAsahanataskarArajarujAM bhayam / tava guNAvaligAnataraGgiNAM na bhavanAM bhavati zrutadevate ||9|| OM hrIM klIM blU tataH zrIM tadanu hasakalahIM atho ai namo'nte, lakSaM sAkSAjjaped yaH kara samavidhinA sattapA brahmacArI | niryAntAM candrabimbAt kalayatimanasA tvAM jagaccandrikAbhAM so'tyarthavahnikuNDe vihitadhutahutiH syaddazAMzena vidvAn ||10|| zArdUla re re lakSaNakAvyanATakakathAcampUsamAlokane kvAyAsaM vitanoSi bAliza mudhA kiM namravaktrAmbujaH / bhaktyArAdhaya mantrarAjasahitAM divyaprabhAM bhAratIM yena tvaM kavitAvitAna savitAdvaitaprabuddhAya se || 11|| - caMcaccandramukhI prasiddha mahimA svAcchAndharAjyapradA'nAyAsena surAsurezvaragaNairabhyarcitA bhakti: / devI saMstutavaibhavA malayajAlepAGgaraGgayutiH sA mAM pAtu sarasvatI bhagavatI trailokyasajjIvanI ||12|| stavanametadanekaguNAnvitaM paThati yo bhavika: pramanAH prage sa sahasA madhurairvacanAmRtairnRpagaNAnapi rajjayati sphuTam ||13|| / iti sarasvatIstavaH sampUrNa: / OM hrIM klIM blUM zrIM hasakala hrIM ai namaH / prAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 67
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAMtara manohara haMsapakSI rUpa vAhanavALI, zveta vastra, alaMkAra ane lepathI (sugaMdhI dravya) yukta, praNAma karelA (prANIo) rUpI vRkSonuM (siMcana karavAmAM) amRtanI nIMka jevA, uttama zarIranI kAntinA samUhane dhAraNa karanArI, amRtathI bharelA evA kamaNDaLa vaDe manohara temaja deva, dAnava ane mAnavo vaDe sevita evI uttama bhagavatI sarasvatI mArA netra - kamalane sarvadA pavitra karo. (arthAt mane darzana Apo.) 1...2 jinezvare prasiddha karelA samastasAhityarUpe, vaLI gaNadharonAM mukharUpa maMDapane viSe nRtya karanArI temaja gurunA vadanakamalane viSe krIDA karanArI haMsikA evI zruta-devatA (sarasvatI) vizvamAM vijayI varte che...3 candra maNDala samAna mukhavALI, traNe jagatanA sanmAna pAmelI tema ja navasvarUpI amRtanA kallolothI (mojAMothI) paripUrNa nadI samAna evI sarasvatIne huM harSapUrvaka praNAma karuM chuM. 4 he vistRta ketaka (kevaDA)nAM patra jevAM netravALI; (zAradA) ! jeNe saMsArarUpI pApano tyAga karAvyo che evI he (vAgIzvarI) ! he zveta pAMkhavALA pakSIthI aMkita (arthAt ke haMsarUpa vAhaMna vALI zruta - devatA) ! pUrNa karyA che manorathone jeNe evI he (bhAratI) ! he sarasvatI tuM ! jayavaMtI varta. 5 ApanI krupAnA aMzathI caMcaLa banelA paMDito rAjasabhAmAM evuM ucita bole che ke jethI karIne lakSmIrUpI lalanAnAM stananI kalAnI krIDAno vistAra kare che. (arthAt rAjasabhAmAM lakSmI prApta kare che.) 6 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 68
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ he zAradA !) nidhana hovA chatAM paNa tArI kRpAthI mUdu (komaLa) vacanAmRtanI UrmiothI, alaMkRta (thayelA) temaja vismaya pAmelAM mRganAM bALakonAM jevAM netravALAM (banelA) manuSyonA manane atyaMta harI le che. hastarUpI kalamane viSe kriIDA karavAmAM capaLa evI, tathA zratasAgaranA madhyamAM vikasvara temaja nirmala evA taraMgonI kalAne grahaNa karavAnA AgrahavALI, zreSTha evI tArI, japamAlA vizeSa zobhe che. he sarasvatI ! tArA guNonI zreNInA gAnane viSe capaLa evA bhavya (jano) ne hAthI, siMha, marakI, sApa, duzmana, cora, rAjA tathA rogano bhaya lAgato) nathI.' OM hIM klIM lU tyAra pachI zrI ane vaLI tyAra bAda ha, sa, ka, la ane hI tyArabAda ai ane aMtamAM namaH (arthAt OM hIM klIM bU zrI ha, sa, ka, la, hI, ai nama:) evo jApa je brahmacaryapUrvaka uttama tapa karIne hasta samAna (arthAt naMdAvarta yA zaMkhAvarta) vidhi vaDe sAkSAt lAkha vAra jape tema ja candramaNDalamAMthI bahAra nIkaLI AvatI tathA vizvane viSe candra-prabhA (cAMdanI) jevI evI tene manathI dekhe te manuSya dazAMza (daza hajAra jApa) pUrvaka agnikuMDamAM ghIno homa kare te prakharapaNDita bane. * 10 he bALaka ! namra vadana kamalavALo thaIne tuM lakSaNa, kAvya, nATaka, kathA ane campa jovAmAM zA mATe phogaTa prayAsa kare che. A maMtrarAjarUpa yajJanI bhaktipUrvaka tuM pratidina sarasvatInI ArAdhanA kare ke jethI tuM kavitA karavAmAM sUryanA samAna pratApI thaI asAdhAraNa paMDita thAya. 11 jJAna sAdhanA ane sarasvatI vaMdanA .
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ calAyamAna candra jevA vadanavALI, prasiddhi prabhAvavALI, svataMtratArUpI rAjya arpaNa karanArI, deva ane dAnavonA svAmIonA samUho vaDe bhaktipUrvaka anAyAse stuti karAyelI, prazaMsA pAmelI saMpattivALA, caMdana (malayaja)nA lepathI aMganI raMgIna prabhAvALI, temaja (svarga, matsya ane pAtAlarUpI) tribhuvanane sajIvana karanArI evI suprasiddha te bhagavatI devI sarasvatI mAruM rakSaNa karo. 12 je bhavya prANI praphullita cittapUrvaka A aneka guNothI yukta stotra savAranA pahoramAM bhaNe che te madhura vacanarUpa amRta vaDe nRpationA samUhone paNa ekadama spaSTa rIte prasanna kare che. 13. - jJAnano vikAsa ja vyaktine sAmAnyamAMthI viziSTa banAve che. * * jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13. ajJAtakartRka - mahAmaMtragarbhita zrI sarasvatIstotram / OM aiM hrIM zrIM maMtrape vibudhajananute devadevendravaMdhe, caMcaccaMdrAvadAte kSipitakalimale hAranIhAragaure / bhAme bhImATTahAsye bhavabhayaharaNe bhairave bhImavIre, hIM hIM hU~kAranAde mama manasi sadA zArade devi tiSTha hA pakSe bIjagarbhe suravararamaNI - carcitAnekarupe, kopaM vaM jhaM vidheyaM dharivare yoganiyogamArge / haM saM sa svargarAjapratidinanamite prastutAlApapAThe, daityandrairdhyAyamAne mama manasi sadA zArade devi tiSTha // 2 // daityaidaityArinAthairnamitapadayuge bhaktipUrva strisandhayam, yakSairsiddhaizcanamrairahamahamikayA dehakAntyA'tikAntaiH / A~ hU~ OM visphuTAbhAkSaravaramRdunA susvareNAsureNAtyanta prodIyamAne mama manasi sadA zArade devi tiSTha 11811 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 11311 71
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 kSa kSa kSU kSaH svarupe hana viSamaviSaM sthAvaraM jaMgamaM vA, saMsAre saMsRtAnAM tava caraNayuge sarvakAlaM narANAm / . avyakta vyaktarupe praNatanaravare brahmarupe svarupe, ai ai blUM yogigamye mama manasi sadA zArade devi tiSTha 11811 sampUrNA'tyantazobhai zazadharadhavalai rAsalAvaNyabhUtaiH, ramyaiH svacchaiHzca kAMtaiH nijakaranikaraizcaMdrakAkArabhAsaiH / asmAkInaM bhavAbjaM dinamanusatataM kalmaSaM jJAlayantI, zrIM zrIM zrUM maMtrarupe mama manasi sadA zArade devi tiSTha bhASe padmAsanasthe jinamukhanirate padmahaste prazaste, praoNM prauM pU~ praH pavitre hara hara duritaM duSTajaM duSTaceSTaM / vAcAM lAbhAya bhaktyA tridevayuvabhitiH pratyahaM pUjyapAde, caMDe caMDIkarAle mama manasi sadA zArade devi tiSTha // 6 // namrIbhUtakSitIza- pravaraNamaNimukuToddhRSTapAdAraviMde, padmAsye padmanetre gajagatigamane haMsayAne vimAne / kIrtizrIbuddhi - cakre jayavijayajaye gaurIgaM dhArIyukte, dhyeyAdhyeyasvarupe mama manasi sadA zArade devi tiSTha 11411 11611 vidyujjvAlApradIptAM pravaramaNimayImakSamAla surUpAM, ramyAvRttirdharitrI dinamanusatataM maMtrakaM zAradaM ca / nAgendrairindracandrairmanujamunijanaiH saMstutA yA ca devI, kalyANaM sA ca divyaM dizatu mama sadA nirmalaM jJAnaratnam // 8 // karabadarasadRzamakhilabhuvatalaM yat prasAdataH kavayaH / pazyaMti sUkSmamatayaH sA jayati sarasvatI devI // 9 // iti zrImahAmaMtragarbhitaM sarasvatIdevIstotraM sampUrNam // jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ mUlamantra: OM namo hrI~ vada vada vAgvAdinI paramamahAdevI mama vaktre sthiravAsaM kuru kuru jaDatAmapahara jaDatAmapahara zrI zrI zAradAdevI akhilavAk prakAzinI hIM aha~ kraiM hU~ hI~ hrI~ zAradAdevI kallolamahAvAkprakAzinI asmanmukhe vAsaM kuru kuru klI~ bhrA~ bhU~ OM vAddevI jayaM hrI~ kSa kSa aha~ hIM bhAratIdevI mama mukhe vAsaM kuru kuru jU~ jA~ vAgdevI jayaM mahAdevI vajre vidyAprakAzini OM hI klIM aiM aha~ hA~ hI~ haiM haH OM kSIM kSoM krU krA~ bhU~ bhraH OM hIM vaM vaM jU~ bhU~ OM: OM bhAratI sarasvatI mana vo vAsaM churu bru svAhA / / dareka gAthAne aMte 21 vA2 gaNIe to devI prasanna thAya. bhASAMtara e hIM zrI rUpa mantrastrarUpA (evI ke sarasvatI !), he paMDitajanothI stuti karAyelI, ke sUro temaja sUrapatione (paNa) vaMdanIya, he capaLa candramA jevI ujjavaLa, jeNe kali (yuga)nA kAdavano nAza karyo che evI (mauktika) hAra tema ja himanA jevI ke gaurI, he bhayaMkara svarUpavALI ! he bhayAnaka aTTahAsya karanArI devI ! he saMsAranA bhayane haranArI ! he bheravI ! he bhayaMkara parAkramavALI ! hIM hIM hU e zabdanA nAdavALI zAradAdevI ! tame haMmezAM mArA manamAM raho. 1 he hA rUpI pakSavALI ! jenI aMdara bIjamaMtro rahelA che evI, devonI uttama strIothI pUjAyelI, aneka rUpavALI, kopaM vaM jhaM bIjAkSaro vaDe dhAraNa karavA lAyaka, uttama (maMtra) dhArakone dhAraNa karanArI, yoganA prayoganA mArgavALI, huM saM sa : e maMtrakSaro pUrvaka devalokanA Indro vaDe pratidina (dararoja) praNAma karAyelI, (svaranA) AlApa (gAyana)mAM abhyAsa ne rajU karanArI, daityarAja vaDe dhyAna karAyelI he zAradAdevI ! tame sadA mArA manamAM raho. 2 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA ra
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ dehanI vRti vaDe atizaya manohara, namra evA daityo, devoyakSo temaja siddho dvArA huM pahelA - huM pahelA evI buddhithI bhaktipUrvaka prAtaHkAle madhyAhune ane sAyaMkAle jenAM caraNa yugalamAM namaskAra karAyA che evI ! A I 3OM rUpa spaSTa prabhAvALA akSara vaDe uttama tema ja bhUdu evA svarathI asura dvArA atizaya ucca rIte gavAyelI he zAradAdevI ! tame sadA mArA manamAM raho. kSA phI lU la : bIja maMtrarUpI svarUpavALA ! tamAruM caraNayugala saMsAramAM paribhramaNa karatA manuSyonA sthAvara temaja jaMgama evA viSama viSano nAza karanAruM thAo. avyaktarUpavALI ! skuTarUpavALI ! jemaNe uttama manuSyoe praNAma karyA che evI he brahmasvarUpI ! potAnAmAM magna rahenArI ! ai ai bla (bIjamaMtro) vaDe yogIone gamya ! he zAradAdevI! tame sadA mArA manamAM raho. . he zrA zrI brU mancasvarUpI zAradAdevI ! paripUrNa temaja atizaya zobhAvALAM, candra jevA zveta, rasa ane lAvaNyamaya, ramya, svaccha, manohara, candriko samAna prabhAvALA, evA potAnA hasta samUha vaDe niraMtara amArA saMsArajanita pApanuM pratidina prakSAlana karatA he zAradAdevI ! tame sadA mArA manamAM raho. he bhASAsvarUpa ! padmAsanane viSe rahelI ! he tIrthakaranA mukhamAM ramanArI, he pA jevA hastavALA, he prazaMsanIya prA prI paH vaDe pavitra, duSTothI utpanna thayela duSTa ceSTAvALA pApane tuM dUra kara, tuM dUra kara. pratidina Atmazakti anusAra vANIonA lAbha mATe svarganI strIo dvArA bhaktithI pUjAyelA caraNovALI! ugra (pracaMDa) svarUpavALI, krodhathI bhayaMkara he zAradAdevI ! tame sadA mArA manamAM raho. 6 - namelA pRthvI-pationA dedIpyamAna maNimaya mukuTothI sparzAvela caraNakamalavALA, padma jevA mukhavALI ! kamaLa jevA netravALI ! hAthInI jevI cAlavALI ! haMsarUpI vAhanavALI viziSTa pramANa svarUpI ! kirti, lakSmI ane baddhinA samUhavALI jaya ane vijaya vaDe vijayazIla! jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaurI ane gAMdhArIthI yukta ! dhyAnamAM gocara temaja agocara evA svarUpavALI, he zAradAdevI ! tame sadA mArA manamAM raho. 7 saudAminI vIjaLI javAlAnAM kiraNonI jema ujjavaLa tathA sarvottama maNIothI nirmita, suMdara rUpavALI japa mALAne ane sArasvatamaMtrane pratidina (haMmezAM) dhAraNa karanArI, manohara ciMtanavALI evI, je devI nAgendro vaDe temaja mAnavo ane munionA samUha vaDe stuti karAyelI che, te sarasvatIdevI haMmezAM mane nirmaLa jJAnaratna ane divya kalyANa Ape. sUkSma mativALA kavio jenI kRpAthI samastabhuvanatalane hAthamAM rahelA boranI jema jue che te sarasvatI devI jaya pAme che. 9 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 75 . *
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 14. vastupAlamaMtrIkRta aSTottarazata (108) zrI nAmayukta zrIsarasvatIstotra / anuSTupa chaMda dhiSaNA bhI rmati meghA vAg vibhavA sarasvatI gIrvANI bhAratI bhASA brahmANI bhAgadhapriyA || 1 || sarvezvarI mahAgaurI zakarI bhaktavatsalA / raudrI cANDAlinI caNDI bhairavI vaiSNavI jayA || 2 | gAyatrI ca caturbAhuH kaumArI paramezvarI / devatAmA'kSayAcaiva nityA: tripurabhairavI ||3|| trailokyasvAminIdevI mAr3akA kAruNyasUtriNI / zUlinI padminI rudrI lakSmI pakamavAsinI || 4 || cAmuNDA khecarI zAntA huDkArA candrazekharI / vArAhi vijayA'ntardhA kartrI hartrI surezvarI ||5|| candrAnanA jagaddhAtrI vINAmbujakaradvayA / subhAgA sarvagA svAhA jambhinI stambhinI svarA || 6 || jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ miiraannn:
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAlI kApAlinI kaulI vijJA rAtrI trilocanA / pustaka . vyagra hastA ca yoginyamitakrimA / / 7 / / . sarvasiddhikarI sandhyA khaDginI kAmarupiNI / sarvasatvahitA prajJA zivA zuklA manoramA / / 8 / / mAGgalyarucirAkArA dhanyA kAnanavAsinI / ajJAnanAzinI jainI ajJAnanizibhAskarI / / 9 / / ajJAnajanamAtAtva - majJAnodadhizoSiNI / jJAnadA narmadA gaGgA sItA vAgIzvarI dhRtiH // 10 // aikArA mastakA prIti: hI kAra vadanAhutiH ii kArahRdayAzaktiH raSTabIjAnirAkR ti / / 11 / / - nirAmayA jagatsaMsthA niSprapajjA calA'calA / nirutpannA samutpannA anantA gaganopamA / / 12 / / paThatyamUni nAmAni aSTottarazatAni yaH / vatsaM thenurivAyAti tasmin devI sarasvatI / / 13 / / trikAlaM ca zuci bhUtvA aSTamAsAn niraMtaram / pRthivyAM tasya baMbhramya tanvanti kavayo yazaH // 14 // druhiNavadanapaJa rAjahaMsIvazubhrA, sakalakaluSavallI kandakuddAlakalpA / . amarazatanatA'Didha kAmadhenuH kavInAM, ......... dahatu-kamshastA bhAratI kalmaSaM naH // 15 / / FNInasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAMtara 30. 1. ghISaNA - jJAna svarUpA. 25. catubaha - cAra hAthavALI 2. dhI - cintana zaktiravarUpA |26. kaumArI - bAla manohararUpavALI 3. mati - kalpanA zaktirUpA. 27. paramezvarI - paramazakti 2varUpA 4. meghA - bogha zaktirUpA 28. devamAtA - devonI mAtA 5. vA- vacana zaktirUpA ri9 akSayA - avinAzI zakti. vibhavA - aizvaryapA. nityA - nityA savarUpA 7. sararavatI - vANInI devI |31. tripurabhairavI - traNa zakti vagere 8. gI - varNanazakti saMkhyAtmaka vastunI ravAminI. 9. vANI - dhvanirUpA 32. mailokya ravAminI devI - 10. bhAratI - arthabodhasvarUpA. | traNeya lokanuM zAsana karanArI 11. bhASA - uccArUpA. devI. 12. brahmANI - vRddhirUpA 33. mAMkA - samRddhirAvarUpA. 13. mArA priyA - bhaktapriyA 34. kAruNyariNI - karuNA ravarUpA 14. sarvezvarI - sarvanI ravAminI. 35. zUlinI - bhedazakti rUpA 15. mahAgaurI - ujavaLa ravApA/36. padminI - kamaLa dhAraNa karanArI 16. zaMkarI - sukha karanArI |30. rudrA - raudrarUpavALI bhakta vatsalA - vAtsalyarUpA|38. lakSmI - saMpattiravarUpA rIdI -pracaMDarUpA 39. paMkajavAsinI - kamaLamAM nivAsa cAMDAlinI - tINarUpA karanArI caMDI - ugaravarUpa 40. cAmuMDAM- brahAzakti bhairavI - bhayarUpA 41. khecarI - AkAzagAminI 22. vaNavI - sarvavyApakazakti 4ra. zAntA- doSarahitA 23. jayA - jayaravarUpA 43. haMkArA - huMkAravALI, huM (maMtra) 24. gAyatrI - stutipAThakanI rakSA dhvani karanArI. karanArI 44. caMdrazekharI - maMgalArUpA jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45. vArAhI - kalyANaravarUpA 64. rAtrI - jJAnarUpA, prakAzarUpA 46. vijyA - vijaya karanArI che. trilocana - (sUrya, caMdra ane 47. antA. potAnAmAM lIna agnirUpa traNa locanAvALI) thanArI . . pustaka vyagraharatA - pustaka 48. karNa - katRtvazakti dhAraNa karanArI 49. harzI - vinAzazakti yoginI - cogarapA 50. surezvarI - caMdra samAna 8. amita vikramA - amApa mukhavALI parAkramavALI. pa1. caMdrAnanA - caMdra samAna sarvasiddhi karI - sarva mukhavALI siddhione karanArI para. jagaddAtrI - jagatanuM saMdhyA- sArI rIte dhyAna karavA poSaNa karanArI yogya 53. vINAbujakarayA - vINA 01. khaginI - vinAzaka ane kamaLane dhAraNa karanArI/ zaktivALI 54. subhagA - saubhAgyarUpA. 2. kAmarUpiNI - icchA anusAra sarvagA - sarvavyApaka zakti ravarUpa dhAraNa karanArI 56. svAhA- sArI rIte AmaMtrita/03. sarvasattvahitA - sarve prANInuM hita karanArI 50. jaibhinI - bhakSaNa karanArI che. prajJA vizeSa utkRSTa 58. aMbhinI - staMbhana karanArI jJAnavarUpA (rokanArI) 5. zivA- maMgala karanArI 59. savarA - dhvani ane saMgIta 6. zukalA - tejapA savarUpA manoramA - manohara rUpavALI kAlI - vinAzapAM mAMgalyarucikA - maMgaLa ane 1. kApAlinI - zivaravarUpA priya svarUpavALI 2. kaulI - zreSTha varUpA ||9. dhanyA - bhAgyarUpA 63. vijJA - viziSTa jJAnarUpA kAnanavAsinI - vanamAM vasanArI papa. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 79
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82. nAkhanArI 81. ajJAnanAzinI - ajJAnano|lpa. hIMkAra vadanAhati--- nAsa karanArI | |. - hakArarUpI mukhamAMthI jainI - jina (tIrthakara)nI | _ AmaMtrita karAyelI vANIvApA 96. kalIMkArahayA - kalIrUpI 83. ajJAna nizibhAsakarI - | hRdayavALI ajJAna rUpI rAzi mATe sUryapAla0. zakti - sAmarthyazALI 84. ajJAna janamAtA - ajJAnI8. aSTabIjA - ATha bIja maMtra jananI mAtA varUpA 85. ajJAnodavizoSiNI - nirAkRti- saMzaya chedanArI ajJAnanA sAgaraste sUkavI "100. nirAmayA - doSarahitA 101. jagAthA - jagatanI AdhAra jJAnadA- jJAna ApanArI rUpA rUpA . 80. narmadA - AnaMda ApanArI 102. niapacA - prapaMcathI rahita 88. gaMgA - gatiravarUpa 103. calA - calitatA, gatizIlatA 89. sItA - lakSmIvarUpA gatiravarUpA vAgIzvarI - vANInI . vAminI 104. acalA - sthiraravarUpA dhRti - dhAraNa karanArI 105. nirutpanna - utpatirahitA e kArA - ai bIja maMtra | |106. samutpannA - sArI rIte utpanna svarUpA thayelI 93. mastakA-udarvarUpA 109 - anA - aArarahitA 94. prIti - premavarUpA 108. gaganopamA - sarvavyApana zIlA 0i] hao zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15. // zrI zAradAdevI - namaskAra : // anuSTupa zrI zArade ! namastubhyaM jagad bhuvanadIpike ! vidvajjanamukhAmbhoja bhRGgike / me mukhe vasa // 1 // vAgIzvarI ! namastubhyaM namaste haMsagAminI / namastubhyaM jaganmAta rjagatkatri namo'stute ||2|| zaktirupe ! namastubhyaM kavIzvari ! namo'stute namastubhyaM bhagavati / sarasvati ! namo'stute ||3|| jaganmukhe ! namastubhyaM varadAyini ! te namaH namo'stu te'mbikAdevi ! jagatpAvani ! te namaH ||4|| zuklAmbare ! namastubhyaM jJAnadAyini ! te namaH - brahmarupe ! namastubhyaM brahmaputra ! namo'stute ||5|| vidvanmAta ! namastubhyaM vINAdhAriNi ! te namaH / surezvari ! namastubhyaM namaste suravandite ! ||6|| bhASAmayi ! namastubhyaM zukadhAriNi ! te namaH / paGkajAkSi ! namastubhyaM mAlAdhAriNi ! te namaH // 7 // nAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 81.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ padmAruDhe ! namastubhyaM namastripurasundari ! 8|| dhIdAyini ! namastubhyaM jJAnarupe namo'stute / surArcite ! namastubhyaM bhuvanezvari ! te namaH // 9 // kRpAvati ! namastubhyaM yazodAyini ! te namaH / sukhaprade ! namastubhyaM namaH saubhAgyavardhini ! // 10 // vizvezvari ! namastubhyaM namastrailokyadhAriNi ! jagatpUjye namastubhyaM vidyAM dehi mahAmahe ! // 11 / / zrI devate namastubhyaM jagadambe ! namo'stute / mahAdevi ! namastubhyaM pustakadhAriNi ! te namaH / / 12 / / kAmaprade ! namastubhyaM zreyo mAGgalyadAyini ! sRSTikatri ! namastubhyaM sRSTidhAriNi ! te namaH // 13 / / kaviMzakte ! namastubhyaM kalinAzini ! te namaH / kavitvade ! namastubhyaM mattamAtaGgagAmini // 14 / / jagaddhite ! namastubhyaM namaH saMhArakAriNI ! / vidyAmayi / namastubhyaM vidyAM dehi dayAvati / // 15 / / / iti namaskArA: samAptA : / bhASAMtara he zrI zAradA ! he jagatarUpI bhuvanamAM dIpikA (dIpaka) samAna ! he vidvAnanA mukha rUpI kamaLamAM bhamarI samAna ! Apane namaskAra thAmI. mA5 bhaa2| bhupamA vaso. . (1) |82 | - zAna sAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ + - - A r he vAgIzvarI ! Apane namaskAra, he haMsagAminI ! tane namaskAra, he jagatane karanArI ! Apane namaskAra thAo. (2) he zaktirUpA tane namaskAra, he kavIzvarI ! tane namaskAra, ke bhagavatI ! he sarasvatI ! ApanenamaskA thAo. (3) he jaganmukhA ! Apane namaskAra, he uttamavaradAna ApanArI ! tane namaskAra, e aMbikAdevI ! Apane namaskAra, he jagatane pAvana karanArI ! Apane namaskAra thAo. (4) he zvetavastravALI ! Apane namaskAra, ke vINAne dhAraNa karanArI ! tane namaskAra, he brahmarUpA ! Apane namaskAra, he brahmaputrI ! tane namaskAra thAo. (5) he vidvAnonI mAtA ! Apane namaskAra, he vINAne dhAraNa karanArI ! tane namaskAra, he surIzvarI (devonI svAminI) ! Apane namaskAra, he surIthI vaMdAyelI ! tane namaskAra thAo. (6) he bhASAmayI ! Apane namaskAra, ke zuka (popaTa) dhAraNa karIne ! tane namaskAra, he zuklarUpA ! Apane namaskAra, he tripurasuMdarI ! Apane namaskAra thAo. (8) he buddhine ApanArI ! Apane namaskAra, ke padmane dhAraNa karanArI ! tane namaskAra, he devothI pUjAyelI ! Apane namaskAra, ke bhuvanezvarI ! tane namaskAra thAo. (9) he kRpAvALI Apane namaskA, he yazane ApanArI ! tane namaskAra, he sukhane ApanArI ! Apane namaskAra, he saubhAgyane vadhAranArI ! tane namaskAra thAo. (10) he vizvezvarI (vizvanI svAminI) Apane namaskAra, he traNe ya lokane dhAraNa karanArI ! tane namaskAra, he jayapUjyA ! Apane namaskAra, he mahAtejavALI vidyAne tuM Apa. (11) jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 83
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ he zrI devatA ! Apane namaskAra, he jagatanI mAtA ! tane namaskAra, he mahAdevI ! Apane namaskAra, ke pustakane dhAraNa karanArI tane namaskAra thAo. (12) he kAma (Icchita) ne ApanArI ! Apane namaskAra, he zreya ane mAMgalyane ApanArI ! ke sRSTine karanArI ! Apane namaskAra he sRSTine dhAraNa karanArI ! tane namaskAra thAo. (13) he kavionI zakti ! Apane namaskAra, he kali (yuga)no nAza karanArI ! tane namaskAra, he kavitvane ApanArI ! Apane namaskAra, he matta mAtaMga gAminI tane namaskAra thAo. (14) he jagatanuM hita karanArI ! Apane namaskAra thAo. he saMhAra karanArI ! he vighAmayI ! Apane namaskAra thAo, he dayAvatI ! (dayAvALI !) (mane) vidyAne tuM Apa. 84 pustaka jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16. sarasvatI gIta - stuti - prArthanA sarasvatI gIta DabhoI li. patra. 554/5108 (suNocaMdAjI) mA bhagavatI vidyAnI denArI, mAtA sarasvatI tuM vINA vilAsanI karanArI, ajJAna timiranI haranArI tuM jJAna vikAsanI karanArI mA bhaga...1 tuM brahmANI jagamAtA, Adi bhavAnI tuM trAtA kAzmIramaMDanI (maMdiranI) sukhazAtA. mA bhaga...2 mAthe mastaka muguTa birAje che, doya kAne kuMDala chAje che, haiye hAra motIno rAje che... mA bhaga...3 eka hAthe vINA sohe che, bIje pustaka paDibohe che kamalAkara mAlA mohe che... mA bhaga...4 haMsAsana besI jagata pharo, kavi jananAM mukhamAM saMcaro mA mujane buddhi prakAza karo... mA bhaga...5 sacarAcarameM tuha vasI, dhyAna dhare citta udAsI, te vidyA pAme hasI hasI... mA bhaga...6 tuM kSudropadrava haranArI kahe dayAnaMdane sukhakArI zAsanadevI manoharI huM jAuM torI balihArI... mA bhaga...7 (mAtA sarasvatI vidyAnI dAtA tuM tribhuvanamAM vikhyAta tuja nAme lahIe sukhazAtA... mA bhaga...8) // iti sarasvatI gIta saMpUrNam // zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 85
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAradAstutiH he zArade mA, he zArade mA, ajJAnatArse hame tArade mA, tuM svarakI devI e saMgIta tujase, harazabda terA hara gIta tujase, hama hai akele hama he adhUre terI zaraNa hama, hame pyAra de mA...1 munione samajI guNIone jANI, saMtoSI bhASa AgamakI vANI, hama bhI to samaje hama tI jANe, vighAkA hama ko adhikAra de mA tuM zvetavarNI kamala pe birAje, hAthomeM vINA mukuTa zirape sAje manase hamerA miTAde aMdherA, hamako ujAlAkA parivAra de mA mA zAradAne vaMdanA khAtaracA pratimasya... jenA nAma smaraNathI abudhanAM kaSTo badhAM nAsatA, jenA jApa karaNathI vibudhanAM kAryo sadA zobhatA, jenA dhyAna thakI maLe bhavikane pucaudhanI saMpadA, bhAve te zrutazAradA caraNamAM hojo sadA vaMdanA...1 je vilase sacarAcara jagatamAM haMsAdhirUDhA banI, zobhe pustaka paMkaje grahI thakI mauktikamAlA vaLI, vidyA vANIpramodane yazaH daI kAmitane pUratI, bhAve te zratazAradA caraNamAM hojo sadA vaMdanA...2 -tIrthakara mukha sevatI bhagavatI vikhyAta je lokamAM pUje dAnava-mAnavo laLI laLI pApo tUTe thokamAM, bhaje saMzaya lokanA timirane jainezvarI joDa nA, bhAve te zruta zAdarA caraNamAM hojo sadA vaMdanA...3 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA zAradAne prArthanA asatyo mAMhethI prabhu parama... smaruM sAthe citte padakamalane thApI. hRdaye, stavuM bhAve torA guNagaNataNo pAra nahIM je, lahuM mAtA Aje harakha dilamAM dhyAvI tujane, nihALe je sneha phaLaze zizunA jApa ura je...1 tiraskAra teje, zaradazazInI kAMti vadane, puraskAre preme pavitrajanane jJAna daIne, AviSkAre hete kSaNa nahIM bhUle citte kamale, nihALe jo snehe baLaze 'zizunA pApa u2 je...2 .. vikAse dhI bhArI satata samare Apa hRdaye, vilAse gI sArI sarala manathI mAta bhajaze, vinAze bhI mArI bhavabhayataNI tANa TaLaze; nihALe jo snehe karaze zizunA tApa u2 je...3 zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 87
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarasvatI prArthanA - rAga : prabhu jevo gaNo tevo tathApi bAla tAro chuM... sarasvatI mAta ho pyArI, tumAro bALa sat bole karone mahera kSaNa devI, TaLe muja ajJatA jore... sara...1 bUro-bhaMDo mUrakha pUro, kapaTane kAme vaLI zrI, badhA durguNanA dariyo, chatAM tuja bALa nahIM bhUlo. sara....2 kadI putra-kuputra thAya, nahIM mAtA-kumAtA thAya, bhalI bhoLI tuma ho mAta, jagatanI rIta e nA choDa..sara...3 chatAM tarachoDazo mujane, thaze apajaza jaga tAro have zuM socavuM tujane, grahI le hAtha bALakano... sara...4 maLe tuja rAgIne zrutajJAna, phaLe tuM dhyAnane ujamALa paraMtu Apo jo nijabALa, mAnuM ke Apano nahIM pAra...sara...5 bharI zraddhA hRdaya bhArI, jagatamAM tuM hI eka sAcI karIza jJAnI AtamarAgI, aMtaranA pApa daI TALI...sara...6 (A cAra kRtionA racayitA muni kulacaMdra vijayajI) AnaMdAmRta arpe amonI dubuddhi sahu dUra karo devI sarasvatI uramAM karo, - umAzaMkara jozI jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 - sarasvatI maMtra sAdhanA maMtrajApa zarU karatAM pahelAM ati jarUrI sAmAnya vidhi yAne sAdhanAzuddhi koIpaNa prakAranA devadevIonA maMtra jApanI zarUAta karatAM pahelAM guru ma. sA. nI AjJA ke anubhavI vaDIlonI saMmati levI. koIpaNa maMtranI zarUAta zuddha divase caMdrabaLa vagere joI zreSTha samaye cAlu karavI. maMtrasAdhanA mATe tIrthabhUmi, vanapradeza, parvatanA UMcA sthAne, nadItIre, Azrama, sAdhanAkendra, maMdira, derAsara-upAzraya, gRhamaMdira ke gharanA ekAMtasthAnamAM jyAM zAMti-svacchatA ne svasthatA jaLavAya tyAM jApa karavo. prabhupratimA ke iSTadeva-devIonI pUrvadizAmAM vidhipUrvaka sthApanA karI jApa karavo. jApa daramiyAna saMpUrNa mauna ane zAMta banavuM. jApa karatAM pahelAM jagyA zuddha karI zuddha (korA) vastro paheravAM. cokhkhAI ane sugaMdhita pavitra vAtAvaraNa vacce jApa cAlu karavo. zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA ae
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ * koI paNa maMtranI zarUAta karatAM pahelAM ochAmAM ochI 1 . bAdhA pArA (108) nI zrI navakAra maMtranI mALA athavA koI iSTa ke pavitramaMtranI mALA gaNavI. mA sarasvatI devInI sAdhanA karatAM pahelAM pavitra sthAne mA sarasvatI devInI mUrti athavA AkarSaka phoTAo suMdara lAge te rIte mUkavA. tenI sthApanA te rIte karavI jethI paDI na jAya ane khaseDavA na paDe ane sarasvatIdevInI pIThikA racavI. pIThikA para vAsakSepa karI zakAya. maMtrajApa sphaTikanI mALAthI athavA sutaranI mALAthI karavo ane te mALAthI bIjo koI maMtrano jApa na karavo tathA bIjA koIne gaNavA na ApavI: jApanI dizA - pada - Asana - mALA - samaya eka nizcita rAkhavA. khAsa kAraNa sivAya pheraphAra na karavo. jeTalI saMkhyAmAM jApa nakkI karo teTalA roja akhaMDapaNe niyamita gaNavA. vacamAM eka paNa divasa bAkI na rahI jAya te khAsa lakSya rAkhavuM. jApa vakhate padmAsana phAve to te, nahIMtara sukhAsane besI dRSTine pratimA sanmukha ke nAsAgre sthira karI jApa karavo. maMtrajApa daramiyAna manamAM ucATa - udvega ke khinnatA na rAkhavI.kaluSita manathI karelo jApa niSphaLa jAya. jApa utAvaLathI ke aspaSTa uccArathI na karavo, jApa thoDo thAya to cAle paNa zuddha ane mana prasanna rahe te rIte niyamita karavo. jApa karatA vacamAM khADA paDe, saLaMga na thAya to te truTita - gaNAya. tethI akhaMDa (divasa na paDe te) rIte gaNavo, je divase khADo paDI jAya to bIjA divase navesarathI gaNavo. 90 zAna sAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ jApa vakhate dAMta paraspara aDelA na rAkhavA, baMne hoTha aDelA rAkhI zarIrane TaTTAra ane sthira rAkhavuM. maMtrajApanI zarUAta zreSTha mUhurte sUryasvara cAlato hoya (potAnA jamaNAM nAkamAMthI zvAsa cAlatI hoya) tyAre prabaLa saMkalpa karIne ka2vo, tvarita siddhi maLe. koI paNa maMtra vidhipUrvaka guru ma. sA. pAsethI grahaNa karyA bAda ochAmAM ocho 12500no dhanyathI karavo. 1 lAkhano jApa Avazya phaLa Ape ane tethI vadhu thAya to vadhu sAruM (uparokta niyamapUrvaka gaNelo hoya to) jApa daramiyAnanA divasomAM ekadama sAdo ane haLavo AhAra levo. abhakSya - kaMdamULa, tAmasI vastuo ke bajAranI khAdya cIjono avazya tyAga karI brahmacaryanA pAlanapUrvaka karavo. ArAdhanA zarU karatAM pUrve zrI tIrthaMvara gaLadharaprasAvavat Sa: yoga: taMtu zrI vyidharanautamapayA 6 5 bolIne cAlu karavo tathA "rUma viphna paraMnAmi siADa ne siAOM" e pada bolIne cAlu karavo. jethI jApa saphaLa thAya ane jApa pUro thayA bAda kSamApanA mAgavI. sAdhanA siddhinA sahAyaka aMgo : (1) eka dRDha nirNaya (2) zraddhA svajApamAM vizvAsa bAhulya (3) zuddha ArAdhanA (4) niraMtara prayatna (5) niMdAvRttityAga (6) mitabhASaNa (7) aparigrahavRtti (8) maryAdAnuM pUrNapAlana. zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 91
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarasvatI maMtra pradAnavidhi mA sarasvatI zrutadevInI chabI sAme stuti karI. IriyA. karI khamA. daI icchA. saMdisaha bhagavata mRtadevatA ArAdhanArtha kAu karuM? icchuM, zrutadevatA ArAdhanArtha karemi kAu. annatya navakArano kAusagga. pArI nIcenI thoya bolavI. athavA koI paNa ISTa pavitra maMtra bolavA. suyadevayA bhagavaI nANAvaraNIya kammasaMdhAya / hiM sAcuM sucasAyare mastI AzA pachI khamA. devuM pachI prANAyAmanI vidhi A rIte karavI. (1) svastha banI jamaNI nAsikA dabAvI DAbethI zvAsa dhIre dhIre kADhavo ane zvAsa kADhatAM...2Atmida ravAyuM visarjAmi.. ema bolavuM (2) pachI DAbI nAsikA dabAvI nasakorethI dhIre dhIre zvAsa kADhavo ane zvAsa kADhatA... kevAtma chavAyuM visarnayAmi..ema bolavuM vicAravuM. (3) te pachI zAMta banI samatA rAkhI jamaNI nAsikAne dAbI rAkhI DAbA nasakorethI zvAsa levo ane letI vakhate satvotma zunavANuM mAmi ema bolavuM ane UMDA zvAsa laI sthira karI nIceno maMtra (iSTajApa maMtro dhAraNa karavo. OM hrIM klIM blU~ hasakala hrIM aiM namaH / pachI traNavAra uccAra karI moTethI bolavuM, ane roja 1 mALA gaNavI. jApa pUrNa thayA bAda nIcenI stuti 3 vAra bolavI. ...deje deje abudha zizune tuM sabuddhi deje, raheje raheje muja para sadA tuM prasannA ja raheze... pachI AratI utAravI. zAna sAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI vINAvAdinI devI - dini sani tira | rat mAnI a ni pani parivara ga tI . - ripAri khojIzrI. "mari dulo jIvana meM s nimAramA imala, Far- molA Parir naa mara! yo sahimA - dhura Tan Tara kare mUcanA ke sUlI para 2 - Tii hindu bhae, m narrate - Aurat Fai melina, Arr ke range, REsa Aja para ukA gAvAditi er phoTAmAM rahelo shtAnA ; bhUta bhAvone rijhamAM pUrI haMsarA! |o suMdaratama kRti citrakAra :- mahAdevI vamAM, 19para
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ nama
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ sarasvatI devInI AratI jaya vAgIzvarI mAtA jaya jaya jananI mAtA padmAsanI ! bhavatAriNI ! anupama rasadAtA jaya vAgIzvarI mAtA...1 haMsavAhinI jalavihAriNI alipta kamala samI (2) IndrAdi kinnarane (2) sadA tuM hRdaye gamI jaya vAgIzvarI mAtA...2 tujathI paMDita pAmyA kaMTha zuddhi sahasA (2) yazasvI zizune karatAM (2) sadA sitamukhA jaya vAgIzvarI mAtA...3 jJAnadhyAnadAyinI zuddha brahmakRpA (2) agaNita guNadAyinI (2) viSe cho anUpA zAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA jaya vAgIzvarI mAtA...4 UrdhvagAminI mA tuM Udarve laI leje (2) janmamaraNane TALI (2) Atmika sukha deje jaya vAgIzvarI mAtA...pa ratnamayI ! maiM rUpA sadA ya brahmapriyA (2) karakamale vINAthI (2) zobho jJAnapriyA jaya vAgIzvarI mAtA...6 doSo sahunA dahatAM dahatAM akSaya sukha Apo (2) sAdhaka icchita arpI (2) zizu urane tarpo jaya vAgIzvarI mAtA...7 93
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ pachI nIcenI stuti pharI bolavI. tArA teja ane prabhA nIrakhavA ane je gUDhanA gUDha je, zraddhAbhaktitaNA svarUpa jUjavA nA mAnavo ja kaLe tAruM darzana mAtra gAtra khIlave evI amone kaLA, sabuddhi sukhazAMti ta saraLatA snehe sidhAvo sadA pachI aMjali joDI kSamApanA mAMgavI. OM AAnaM naiva jAnAmi na jAnAmi visarjanaM / pUrjAvidhi na jAnAmi prasIda paramezvarI / / 1 / / OM AjJAhInaM kriyAhInaM mantrahInaM ca yatkRtam / tat sarva chupAyA tevI | masja paramezvarI ro : A baMne zloka bolI visarjanamudrAthI OM sarasvatI ! bhagavatI ! punarAgamanAya svasthAnaM gaccha gaccha svAhA 3 vAra visarjana karavuM. pachI koI paNa eka maMtra prabhAva pATha | stotra bolavuM. * sararavatI maMtra * >> dU zrI vastI vastuM che nama: roja 10 mALA gaNavAthI mUrNa jJAnI bane, jJAna caDe, sarva siddhi Ape. che va6 vara vAvAhi nama: | sArA muhUrta zarU karI roja 10 mALA gaNavI tathA trikAla gaNavI. satvare siddhi thAya. * jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ * je namaH | 3 divasamAM 1, savA lAkhano jApa mAnI chabI samakSa pavitrapaNe thaIne karavo. upAdhyAya yazovijayajI mahArAje siddha karela che. bhojana khIra khAMDa ghI sivAya kAMI na jamIe sarasavatI pratyakSa thAya. vidyA Ave niHsaMdeha. * * OM ai hIM zrIM vada vAda vAgvAdinI hI namaH / divALImAM aThThama (traNa upavAsa) karIne pavitrapaNe 12// sADA bAra hajArano jApa karavAthI siddha thAya. OM hIM zrI e vada vada vAgvAdinI ! bhagavatI ! sarasvatI ! arhanmukhavAsinI ! mamAsye prakAzaM kuru kuru svAhA / roja 108 vAra gaNavAthI jJAna caDe, buddhi, tINa thAya. OM ai sarasvatyai namaH / roja 10 mALA savAre gaNavI, 50 hajArano jApa karavAthI suMdara pariNAma maLe. * $ hI sau sarasvatye nama: | roja 10 mALA gaNavAthI vidyA caDe. dara pAMcame ekAsaNuM (eka Asane besI eka ja vAra AhAra karavo) athavA upavAsa karI sanduruSo, jJAnI puruSone vaMdana karavA. jJAnI gurujana sanmukha na hoya to izAna khUNAmAM mukha rAkhI tIrthaMkara paramAtmA athavA zubha devone vaMdana karyA pachI OM rIma namo nANassa"nI ra0 mALA gaNavAthI jJAnamAM vRddhi thAya che. (vizeSa gurugamathI jANavuM) FrAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA . 95)
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. sarasvatI yaMtra vidhA prApti mATe sarasvatI siddhayaMtra - zubha divase tAmrapatra upara banAvI, zubha muhUrta sthApana karI dararoja aSTagaMdhathI pUjana karI sAkaranuM naivedya dharavuM. khAsa karIne navarAtrInA divasomAM ArAdhanA karavAthI zIghra phaLadAyI bane. A yaMtra vidyA prAptinA tejorazmi prApta karavA mATe che. A yaMtra ravipuSpanA zubhayogamAM banAvI nIcenA maMtrano savAlAkhano jApa karavo. OM hI zrI caturdazaparvebhyo namo namaH / mahAvidyAvAna thAya. 14 | | 26 21 499 28 16 s jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. jJAna, sAdhanA ane vinaya jJAna prAptinI pUrva zarata vinaya che. vinaya vinA vidyA caDe nahi ane vinayathI ja vidyA zobhe che. guru pratye arpaNabhAva ane jenI pAsethI jJAna prApta karavAnuM che tenA pratye parama vinaya bhAva ja jJAna ane vidyAnA adhikAra banAvaze. A saMdarbhe rAjA zreNikanA jIvanano prasaMga rasaprada che. zreNika mahArAjAnA samayamAM, eka bhaMgInI sagarbhA patnIne kerI khAvAnI icchA thaI, paraMtu Rtu vinA AmraphaLa kyAMthI maLI zake ? " zreNika rAjAnA darabAramAM, jhADa kADhavA jatI eka bAIe A zadrane bAtamI ApI ke rAjya darabAramAM eka AMbo che, te traNe RtumAM pAke che (phaLo Ape che) ane teno upabhoga mAtra rAjaparivAra kare che. AMbAnA vRkSanuM dhyAna rAkhavA mATe cokIdArano sakhata baMdobasta che, tethI tenI kerI koI laI zake tema nathI. A sAMbhaLI A harijana nirAza thavAne badale AnaMdamAM AvI gayo kAraNa ke tenI pAse apaharaNa vidyAnuM jJAna hatuM mATe ApavA lAgyo, A rIte AMbA parathI kerI dararoja lAvIne tenI patnIne khAvA mATe ApavA lAgyo, A rIte AMbA uparathI haMmezAM eka kerI ochI thatI joIne cokIdAro vismaya pAmyA ane A bAbatanI rAjAne jANa karavAthI, rAjAe tapAsa karavAno hukama karyo paNa tapAsa karyA pachI corano patto na lAgavAthI chevaTe corane mAphI ApavAnuM rAjAe jAhera karavAthI, harijana jAte hAjara jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA C] 97)
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ thayo ane pote apaharaNa vidyA vaDe kerIo corI jAya che. evI hakIkata jAhera karI. A jANIne zreNika rAjAne Azcarya thayuM ane zudra harijanane A vidyA potAne zIkhavavAno hukama karyo. - zreNika rAjA siMhAsana upara bIrAjamAna hatA ane hirajana. nIce dUra beTho hato. A sthitimAM vidyA zIkhavavI zarU karI, be traNa vAra harijane mahenata karI, paNa zreNIka rAjA e vidyA sAcI zakyA nahi. A joIne buddhizALI rAjaputra abhayakumAre vinaya sahita kahyuM, "pitAjI, vinaya vinA vidyA maLe nahi." A sAMbhaLIne catura rAjA cetI gayA ane zUdra harijanane -gurunA siMhAsana para besADI pote nIce beThA, eTale tarata ja rAjAne vidyA sAdhya thaI. Ama vinaya vinA vidyA prApta thatI nathI. - guNavaMta baravALiyA 98 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. jJAnasAdhanAmAM lAgatAM doSo pratye sAvadha rahevuM jJAna prAptinI sAdhanAmAM sarva prathama zikSaka, sadaguru, sapuruSa ke jJAnI puruSa pratye vinayabhAva rAkhavo jarUrI che. vinIta ziSya, hitazikSAnI pAtratA eTale gurujI je zikSA Ape te mArA hita mATe che, guruno ghaNo ghaNo upakAra che, tevI bhAvanA rAkhe to ja tenAmAM jJAnanI pAtra pragaTe. pustako, zAstragraMtho, hastalikhita graMtho, graMthAlaya, tAmrapatra, tADapatrIya graMtho, kabATa, pena, kalama, zAhI, kAgaLa, khurazI, meja, Tebala, blekaborDa, cArTa, Asana, ThavaLI, zilAlekha, ghaDI, ghaDiyALa, vagere paraMparAgata jJAna sAdhanAmAM sahAya karanArA upakaraNo che. A upakaraNonI jALavaNI, svacchatA ane vivekapUrvakano upayoga jJAna prAptimAM sahAyaka bane che. sAMprata yugamAM TI.vI. komyuTara, sI.DI., TokIMga buka, TeparekorDara, reDiyo ane InTaraneTa jevAM sAdhanono vivekapUrvakano upayoga jJAna sAdhanAmAM sahAyaka gaNI zakAya. alpa AraMbha - samAraMbha ane svacchatAthI sUkSma jIvonI hiMsA nivArI zakAya tethI karmabaMdhana aTake. cetana (sadguru) ane jaDa (upakaraNo) pratye paNa viveka vinaya bhAva jJAnAvaraNIya karmano kSayopakSama karAve. | jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA B9i9] 99
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna sAdhanAmAM lAgatAM doSone zAstrIya paribhASAmA jJAnanA aticAra kahevAya.A doSonI gurunI sAkSIe kSamApanA karavI joIe. jJAnIoe sUtra siddhAMta traNa prakAranAM rahyAM che. artharUpa Agama ane sUtra artharUpa Agama. sUtrarUpa Agama, A jJAnaprAptimAM kaI rIte doSa lAge ? sUtro AghApAchA bhaNAyA hoya, dhyAna vinA sUtro bhaNAyA hoya, akSaro AchA bhaNAyA hoya, pada ochuM bhaNAyuM hoya. pada vinaya sahita bhaNAyuM hoya, mana ane kAyAnA asthira paNe bhaNAyuM hoya (mana kyAMya pharatuM hoya ane bhaNatA hoIe) zuddha uccAra vinA bhaNAyuM hoya, ruDuM jJAna avinItane dIdhuM hoya, duSTa bhAvathI jJAna lIdhuM hoya, akALe sajjAya karI hoya, sajajhAya karavAnA samaye sajajhAya na karI hoya, sajajhAya na karavAnA sthaLe sajajhAya hoya, sajajhAya ka2vAnA yogya sthaLe sajajhAya na karI hoya. sajajhAya eTale sUtro bhaNavA ke zAstrano svAdhyAya karavo. jJAnIoe amuka divasa ke sUtro-zAstro bhaNavAno ke zAstra svAdhyAya karavAno niSedha karyo che tene akALa kahela che. bAra akALanI samajaNa - prAtaHkALa, madhyAhnakALa, saMdhyAkALa ane madhyarAtrI, savAre ane sAMje saMdhyAnI ekaghaDI pahelA ane eka ghaDI pachI ane madhyAhna kALe, madhyarAtrie prAyaH 12 thI 1 vAgyA sudhI temaja caitrasuda pUnama ane caitravada ekama, aSADha sUda pUnama, vada ekama, bhAravA sUda pUnama, vada ekama. Aso suda pUnama, vada ekama. ATalA divaso akALanA che, te samayamAM sUtronA mULapATha vaMcAya ke bhaNAya nahi. phAgaNa suda pUnama - hoLInI tathA dhULeTInI asvAdhyAya AgamamAM batAvela nathI paraMtu paraMparAthI manAya che. jJAnanA doSo lAgelA hoya to aMtaHkaraNathI prAyazcita karI gurujana samakSa kSamApanA karavI joIe, vaLI bhedabhAva vinA, jJAnano adhikAra darekane che teno vivekapUrvaka svIkAra karavo. 100 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAna vadhe tyAre jJAnano ahaMkAra na thAya tenI satata sAvadhAnI rAkhavI joIe. jJAnapipAsunI sAdhanAmAM aMtarAya na nAkhavo joIe. * potAne maLelA jJAnano lAbha anyane paNa maLe te bhAvanA bhAvavI joIe. vidyA vaheMcatA vadhe che. vidyAdAna uttama dAna che. dIkSita, sAdhu-saMta, mumukSu, sAdhaka ke vidyArthInI jJAna prAptimAM tana-mana-dhanathI sahAya karavAthI pUrve lAgelA jJAnanA doSo TaLaze ane bhavAMtare ApaNI jJAna prAptimAM sahAyaka banaze. guNavaMta baravALiyA * - gurunuM sAnidhya e AtmajJAna pragaTa karavAno pAvana avasara che. vijJAna prayogathI sAbita kare, satpuruSo tene nija jJAna-prajJAthI siddha kare. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 101
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra1. yoga ane jJAnasAdhanA jJAnasAdhanA eTale zuM? sAdhanA eTale kaMIka prApta karavAno prayatna. jJAnasAdhanA eTale jJAnane prApta karavAno puruSArtha. jJAnane ApaNe be vibhAgamAM vaheMcI zakIe. vyavahArika jJAna ane AdhyAtmika jJAna. vyAvahArika jJAna : je vidyArthIo grahaNa kare che. vyAvahArika rIte, prekTIkala rIte je jJAna dvArA buddhi, AvaData ane caturAIno vikAsa thAya te vyavahArika jJAna. AdhyAtmika jJAna : AtmA saMbaMdhI jJAna je dvArA sAdhaka, AtmA ane karmano saMbaMdha samajI, jIva - ajIvano bheda jANI pUrNatAe pahoMcavAmAM (mokSaprApti) madadarUpa thAya te AdhyAtmika jJAna. jJAnasAdhanA mATe jarUrI taMdurasta zarIra ane svastha mana : jJAnasAdhanA mATe vidyArthIo hoya ke sAdhaka hoya temanuM kharuM sAdhana che taMdurasta zarIra ane svastha mana. zarIramAdyaM khalu dharmasAdhanam ! A zarIra ja dareka prakAranA dharmamaya AcaraNa mATenuM kharuM sAdhana che mATe Arogyamaya zarIra hovuM khUba ja jarUrI che. jo zarIra taMdurasta haze to temAM tevA ja suMdara svastha manano nivAsa zakya banaze. jo jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ zarIra nIrogI ane pavitra haze, mana zuddha ane nirmaLa haze to jJAnaprApti khUba sAhajika banaze. coga dvArA tana - mananI taMdurastI : tana - mananI nirmaLatA / zuddhi mATe "yogamAM Asana, prANAyAma, mudrA, pakriyA va. (haThayoga) che te ja rIte aSTAMgayoga ke rAjayogamAM yama, niyama, Asana, prANAyAma, pratyAhAra, dhAraNA, dhyAna, samAdhi evAM ATha aMga batAvelAM che. - - yogano paricayaH yoga e mULa to AdhyAtmavidyA paNa che e dvArA zArIrika, mAnasika, lAgaNImaya ane AdhyAtmika pAsAMono vikAsa thAya che temaja te vacce eka saMtulana paNa banI rahe che mATe vidyArthI hoya ke adhyAtmavargano sAdhaka hoya baMnene yogathI khUba lAbha thAya che. haThayogapradIpikAmAM kahyuM che, haThasya prathamAMgatvAdAsanaM pUrvamucyate ! kRttidAsanaM sthairyamArogyaM cAMgalAdhavama !! - saMpUrNa taMdurastI tathA nIrogatA mATe Asano khUba ja jarUrI che. AsanothI zarIra, mana upara paDatA prabhAvane DaoNkTaronA parIkSaNathI paNa jANI zakAyuM che. haThayogamAM kahe che, tame prANane niyaMtraNamAM lAvo, mana para kAbU AvI jaze. lakSya eka ja che paNa zarUAta alaga che. prAcIna samayamAM, A yogavidyA e yogIonI saMpatti hatI have A divyavidyA dareka vyaktinI milakata banI zake che, jo teno teno yogya abhyAsa kare to. Aje vaijJAnikoe paNa puravAra karyuM che ke mAnavI potAnA magajanI kula kSamatA che emAMthI phakta 10% zaktino ja upayoga jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 103
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. karI zake che. bAkInI 90% zakti suSupta avasthAmAM ja rahe che, ane - bahAra lAvavAmAM 'yogavidyA" e uttama sAdhanApaddhati che. pakriyA, Asana, prANAyAma, kriyAyoga, dhyAna va. karavAthI vyaktinI zArIrika tema ja mAnasika zaktio khIlI UThe che. AnI prAthamika samaja laI pachI vidyArthIo ane sAdhakoe prAyogika rUpe zuM, kema karavuM e joIzuM. zarIramAM thatI kriyAonI jANakArI ApaNA zarIramAM 9 taMtra (Systems) kriyA kare che. asthi (hADakAM) taMtra (Skeletal system) . 2. mAMsapezI taMtra (Muscular system) 3. snAyu (maMDaLa) taMtra (Nervous system) 4. graMthionuM hormonsa taMtra (Endocrine system) 5. zvasanataMtra (Respiratory system) 6. hRdaya - paribhramaNa taMtra (Cardio - Vascular system) 7. pAcanataMtra (Digestive system) 8. maLamUtrAdi visarjana (utsarga) taMtra (Excretory system) 9. prajananataMtra (Reproductive system) uparanI badhI ja paddhatio ke taMtra jo vyavasthita kArya kare to moTe bhAge koI roga thavAno saMbhava nathI. yoga dvArA enuM saMcAlana khUba vyavasthita ane saraLa rIte cAle che. (yoga eTale SakriyA, Asana, prANAyAma, kriyAyoga, dhyAna va.) SaTakarma cha karma je jarUriyAta mujaba karI zakAya. 1. netiH AMkha, nAka, kAnanAM svAsthamAM madada kare che. 2. dhotiH peTanAM dardo ane pAcanakriyA para asara kare che. (104] jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 14
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. basti H utsargataMtra para asara kare che. cayApacaya ane moTA AMtaraDAnI zuddhi thAya che. 4. kapAlabhAtiH zvasanataMtranI zuddhi kare che, caherA para teja lAve che. 5. trATakaH AMkha (daSTi) nI zuddhi thAya che. ekAgratA vadhe che. saMkalpazakti vadhe che. 6. nIliH peTanA maLanI zuddhi kare che. carabI, kabajiyAta, maMdAgni dUra thAya che. A SaTkarma dvArA vAtta, pitta ane kaphanA doSo dUra thAya che. ATalI zuddhi pachI Asana tarapha AgaLa vadhavuM. yogAsanaH maharSi pataMjalie kahyuM che, rizara suddhamAsanam (yogasUtra 2 - 47) sukhapUrvakanI sthitine Asana kahe che. AsananI pUrNa avasthAe pahoMcavA mATe temaja pUrNa avasthAmAMthI pAchA AvavA mATe zarIranuM halanacalana karavuM paDe paraMtu pUrNa avasthAe pahoMcIne emAM thoDA samaya pUratuM sthira thavAnuM che ene ja yogAsana kahI zakAya. zarIranI sthiti, mana ane zvAsano sumeLa A Asana. "gheraMDa saMhitA' mujaba jeTalI jIvayoni che, eTalAM prakAranAM eTale ke 84 lAkha Asano che. emAMthI 84 Asano mahattvanAM che emAMthI 3ra agatyanAM AsanonuM varNana ApyuM che. Asano traNa prakAranA che. 1. dhyAnAtmaka Asano (Meditative Postures) 2. saMvardhanAtmaka Asano (Cultural Poses). 3. zithilIkaraNAtmaka Asano (Relaxing Postures) zinasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 105
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAnAtmaka Asano besIne karavAmAM Ave che jemAM karoDarajjusIdhI rahe ane paganI sthiti alaga - alaga che. padamAsana, siddhAsana, svastikAsana va.saMvardhanAtmaka Asano : cattA sUIne - pavana muktAsana UMdhA sUIne - bhUjaMgAsana besIne - parvatAsana UbhA rahIne - tADAsana (Topsy - Turvey) viparIta avasthAmAM - sapagAsana va. zithilIkaraNAtmaka AsanoH ArAmadAyaka sthitimAM zarIra - manane DhIlAM choDavAmAM paNa jAgarUkatA sAthe.. zavAsana, makrAsana vyaktigata jarUriyAta pramANe zIkhIne karavA. prANAyAma prANa AyAma + (niyamana) = prANAyAma. prANa eTale zuM? sthULa rIte prANavAyu, je zvAsozvacchavAsanI kriyAmAM aMdara laIe chIe, bahAra kADhIe chIe paNa sUkSma rIte prANa eTale jIvanazakti. prANAyAma dvArA sAdhaka prathama zvAsano saMyama kare che e dvArA aMdara rahela prANanuM niyamana thAya che te dvArA cittavRttino nirodha sahaja bane che. sthULa rIte zarIra para asara kare, sUkSma rIte mana para asara kare. 1. zvAsa dhImA ane dIrgha levA. 2. zvAsa choDavAmAM beMhadI samaya lAge. (100 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. zvAsa letI vakhate nAbhinI nIceno bhAga bahAra na Ave e te jovuM mUlabaMdha karavo. A rIte zvAsa levAya ene pUraka kahevAya. zvAsa choDe ene recaka kahevAya. zvAsa choDyA pachI bahAra rokI rAkhe te bAhya kuMbhaka athavA sahajakuMbhaka ane zvAsa lIdhA pachI aMdara roke te AMtarakuMbhaka. zarUAtamAM pUraka, recaka ane sahaja kuMbhaka ja karavA 3 - 6 mahinAnA niyamita abhyAsa pachI mArgadarzana heThaLa ja AMtarakuMbhaka karI zakAya. A thaI prANAyAmanI basic rIta : emAM pachI prakAro che. loma - viloma, ujavI, bhastrikA, zItalI. va. jJAnasAdhanA mATe upayogI AsanoH vidyArthI anai sAdhaka potAnI uMmara, zakti, anubhava, saMjogone AdhAre kriyA, Asana, prANAyAma mArgadarzana heThaLa kare tevI apekSA che. ati kaSTa thAya ke zarIramAM vikRti utpanna thAya teTalI hade kaMI ja na karavuM. potAnI kSamatA pramANe ja karavuM e sonerI niyama che. pustaka kadI zikSakano vikalpa banI zake nahi, yoganA kSetramAM to nahi ja paNa prAthamika mAhitI maLe e hetuthI nIce thoDAM jarUrI AsanonI vigata ApavAmAM AvI che. 1. sarvAgAsanaH ajIrNa - kabajiyAta dUra thAya. thAyaroIDa graMthinuM svAthya jaLavAya che. sAMvegika samatulA ane svasthatA jALavavAmAM madada maLe che. masyAsana : zvasanataMtra, rUdhirAbhisaraNane kAryakSama rAkhe che. sarvAgAsananuM pUraka che. 3. pUrNa halAsanaH kabajiyAta, ajIrNa, anidrA, viSAda dura thAya che. jJAnataMtranI kAryakSamatA vadhe che. 4. bhujaMgAsanaH karoDarajjune svastha, lacIlI banAve che. peTanI carabI dUra thAya. briAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 107
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. ardha asyendrAsana H karoDarajju, jJAnataMtra ane peTanAM svAsthya mATe upayogI che. 6. pazcimatAnAsana : pITha ane paganAM snAyuone keLave che. pAcanataMtra, jJAnataMtrane upayogI. 7. zavAsana : zArIrika zrama dUra thAya, cittane vizrAma maLe. ekAgratA vadhe, mAnasika zAMti maLe. 8. parvatAsana H karoDarajju sIdhI rAkhe. zvasanakSamatA vadhe, UMcAI vadhAravAmAM upayogI. 9. droNAsana : penakriyAsa ane lIvaranA svAsthyamAM upayogI. peTa ane nitaMbanI carabI ghaTADe. 10. ugrAsana : peTa ane sAthaLanI carabI dUra thAya. paganAM snAyune keLavI, daDhatA vadhAre. 11. pavanamuktAsana H apAnavAyu dUra kare. kabajiyAta dUra thAya. pAcanazakti vadhAre. 12. cakrAsana : karoDarajjunuM svAsthya vadhAre. kamaranI vadhArAnI carabI dUra kare ane kamarane lacIlI banAve. 13. tADAsana : UMcAI vadhAravAmAM madadarUpa. zvasanakSamatA vadhAre. zarIranAM snAyuone kAryakSama banAve. 14. bhadrAsana : goThaNa ane sAthaLanA sAMdhAne lacIlA banAve. sAthaLa - nitaMbanI carabI dUra kare. 15. padmAsana : dhyAna upayogI Asana - zarIra - mana zAMta thAya. karoDarajjunuM svAsthya jaLavAya. 16. siddhAsana : dhyAna upayogI Asana - zarIra - mana zAMta thAya. karoDarajjunuM svAsthya jaLavAya. 17. svastikAsana : dhyAnaupayogI Asana zarIra - mana zAMta thAya. karoDarajjunuM svAsthya jaLavAya. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 108 -
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18. dRSTi H nAsAgra - nAkanI aNI para dRSTi sthira karavI. jJAnataMtra, magaja, AMkhane svastha ane kAryakSama rAkhe che. manane sthira rAkhe. bhUmadhya H kapALanI madhyamAM daSTi sthira karavI. jJAnataMtra, magaja, AMkhane svastha ane kAryakSama rAkhe che. manane sthira rAkhe. 19. trATaka : ekAgratA. eka ja vastu para dhyAna kendrita karavuM. dA.ta. sUryatrATaka, divAnI jyota 52 trATaka ka2vAthI saMkalpazakti vadhe ane dRSTi zuddha thAya che. 20. sUryanamaskAra : 12 prakAranA jIjathI eka sUryanamaskAra bane. AmAM Asana, prANAyAma ane maMtrano triveNIsaMgama che. vidyArthIo mATe bahu upayogI che. jJAnasAdhanAmAM AvatA avarodho : haThayogapradIpikAnA AraMbhamAM ja svAtmArAma yoga nAza karanAra vighno jaNAve che. atyAhAra : prayAsazya prajabhyo niyamAgraha ! janasahuHzya laubhyaM ya SahAbharyAgo vinazyati !! atiAhAra, vadhu paDato parizrama, artha vagaranuM bolavuM - babaDATa, niyamono dUrAgraha, janasaMparka ane mananI caMcaLatA A cha vighnothI yoga nAza pAme che. pataMjali yogasUtramAM avarodhonI yAdI A pramANe che. vyAdhistyAna saMzaya pramAdAbhasyAvirati bhrAntidarzanA bhUmikatvAnavasthitatvAni cittavijJakSepAste'ntarAyAH roga, udAsInatA - dhyeyahInatA - akarmaNyatA, zaMkA, pramAda yo. sU. 1 30 cIvaTano abhAva, ALasa - zArIrika jaDatA, jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 109
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayabhoganI Asakti bhrAMtidarzana, alabdhabhUmikatva, (AdhyAtmika bhUmikAnI prAptino abhAva), avanasthitva (prApta thayelI bhUmikAmAM rahI na rahevuM) A nava cittanA vikSepo yogamAM aMtarAyarUpa che. uparanA avarodhothI sAvacetI rAkhI dUra rahevuM. jJAnaprAptimAM upayogI kriyAyoga ane niyamaH 1. tapa: svAdhyAya rphezvara prabhidhAnAni yiAyoga !! yogasUtra 2-1 tapa : tapa eTale tapavuM. zarIra ane cittane tapAvIne temane zuddha karanArI sAdhanAo te tapa. 2. sAttvika AhAra - vihAra, upavAsa, indriyono saMyama ane prANAyAma e zArIrika tapa che. satya, priya ane hitakara vANI, e vAcika tapa che. mauna, samatA, bhAvazuddhi, manano nigraha, cittanI prasannatA vagere mAnasika tapa che. svAdhyAya - japa H zAstronuM vidhivat adhyayana, tenA para ciMtana mana ane sAthe praNava (OM), gAyatrI, navakAra Adi maMtrono japa ke anya stotrono pATha e svAdhyAya ane japa. : 3. IzvarapraNidhAna potAnI icchAo, vicAro, saMkalpa ane karmo Izvarane samarpita karavA jethI ahaMkArano nAza thAya. AmAM paNa praNavanI upAsanA maMtro, sUtro (kaMThastha hovo joIe), tenA arthano khyAla rAkhI japa karavo. 110 A traNa eTale kriyAyoga je khUba mahattvano che tethI ja tene niyamamAM paNa sthAna apAyuM che. zauca, saMtoSa tapaH svAdhyAya IzvarapraNidhAnAni niyamo !! yogasUtra - 2 - 32 zauca eTale cokhkhAI : zArIrika, mAnasika, vAcika zuddhatA. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtoSa : cIvaTathI puruSArtha karI phaLanI apekSA na rAkhatA saMtoSa rAkhavo ane bAkInA traNa eTale kriyAyoga - A pAMcene niyamamAM sthAna apAyuM. A prakAre niyamamAM rahevAthI sahajatAthI ja avarodho dUra thAya che. vidyArthI hoya ke sAdhaka emanI smaraNazakti, ekAgratA, AtmajJAnanI anubhUti sahaja bane che. Ama, 'yoga' dvArA vyAvahArika jJAna ke AdhyAtmika jJAna baMnenAM sAdhakone khUba ja upayogI mArgadarzana ane jJAnanI prApti thAya che. A anubhavano viSaya che. mAhitI lIdhA pachI 'yogAbhyAsa' anubhavI jANakAranA mArgadarzana heThaLa icchuka sAdhako, sAdhanAnI zarUAta kare ane khUba khUba AgaLa vadhe tevI abhyarthanA. bInA gAMdhI jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 111
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ rara. jJAnasAdhanA ane mudrAvijJAna mudrA cikitsA brahmAMDa jema pAMca tattvothI baneluM che tema ApaNuM zarIra paNa pAMca tattvothI baneluM che. A pAMca mahAbhUtattvo eTale agni, vAyu, AkAza, pRthvI, jaLa. ApaNI pAMceya AMgaLIo A tattvonuM pratinidhitva kare che. AMgaLInAM nAma tattvanuM nAma Thumb - aMgUTho agni - Fire - sun Index - tarjanI vAyu - Air - wind Centre - 1484141 241518L - Either - Space Ring - anAmikA qeal - Earth Litle - kaniSThikA gor - Water hAthamAM vizeSa prakAranI prANaUrjA, vidyutazakti, ilekTrIka taraMga ane jIvanI zakti (orA) niraMtara nIkaLe che. vibhinna AMgaLIonI mudrAo zarIramAMnI cetanA zaktikendranA rimoTa kanTrolanA baTana samAna kAma kare che. (112]. 112 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ mudrA karavAnA sAmAnya niyamo pAMca tattvonA saMtulanathI svastha rahevAya che. aMgUThAnI Toca para bIjI AMgaLInI Toca mUkavAthI te AMgaLInuM tattva vadhe che ane AMgaLInI Toca aMgUThAnA mULa para lagAvavAthI te tattva ghaTe che. mudrA dareka strI - puruSa, bALaka - vRddha, rogI - nIrogI karI zake che. baMne hAthathI mudrA karavI joIe. DAbA hAthathI mudrA karavAthI jamaNA bhAgane phAyado thAya ane jamaNA hAthathI mudrA karavAthI DAbA bhAgane phAyado thAya. mudrA karatI vakhate AMgaLIono aMgUThA sAtheno sparza sahaja hovo joIe. aMgUThAthI halaku sahaja dabANa ApavuM joIe ane bAkInI AMgaLI sIdhI tathA ekabIjAne aDIne rahevI joIe. sIdhI na 2he to ArAmadAyaka rIte rAkhavI joIe. dhIre dhIre bimArI maTavAthI AMgaLI sIdhI rahI mudrA barAbara rIte thaze. mudrAo 48 miniTa AkhA divasamAM thavI joIe. nahi to 15-15 miniTa savAre tathA sAMje karI zakAya. jamyA bAda 30 miniTa sudhI mudrAo karavI nahIM paNa Apharo ke gesanI takalIpha dUra karavA jamyA bAda tarata phakta eka ja vAyumudrA karI zakAya. mudrAo padmAsana, vajrAsana ane dhyAna daramiyAna karavAthI vadhu lAbha thAya. na thaI zake to koI paNa AsanamAM karI zakAya. upAsanA ke sAdhanA vadhAravA jo mudrAono prayoga karavo hoya to maMtra - dizA Asana tathA samayanuM dhyAna rAkhavAthI vadhu lAbha thAya. - mudrAothI judAM judAM tattvomAM parivartana, vighaTana, abhivyakti ane pratyAvartana thaI tattvonuM saMtulana thAya che. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 113
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA * cetanAno eka viziSTa guNa che jJAna. jJAna ja jIvita ane nirjIva vastuono taphAvata darzAve che. jenAmAM jJAna che te jIva che. jenAmAM jJAna nathI te nirjIva che. jJAnano vikAsa ja vyaktine sAmAnyamAMthI viziSTa banAve che. jJAnanI upalabdhinAM nIce mujaba be sAdhano che : 1. abhyAsa dvArA jANakArIno vikAsa karavo. 2. cetanAnA anAvaraNa dvArA jJAna upalabdha | pragaTa thavuM. Indriya ane mana dvArA vikasita thatuM jJAna matijJAna kahevAya che. A ja jJAna jyAre bIjA lokone samajAvavAnI kSamatA prApta kare che tyAre te zrutajJAna banI jAya che. prAcIna yugamAM jJAnano vikAsa sAMbhaLIne ja (zravaNa dvArA) karavAmAM Avato hato. veda, Agama, tripiTaka vagere tamAma graMtho kaMThastha thatA hatA. temane sAMbhaLIne ja smRtipaTa upara dhAraNa karavAmAM AvatA hatA. tyArapachI jyAre jJAnasaMketonAM mAdhyamo vaDe lipibaddha thavA lAgyuM tyAre te zrata, zAstrarUpe pustakArUDha thaI gayuM. pustakomAM ArUDha thavAthI eka lAbha to e thayo ke zrutanI prAmANikatA nizcita banI gaI. zrata ekabIjA sudhI saraLatAthI prasArita thavA lAgyuM. zrutane dhAraNa karavA mATe bALavayathI parAkrama karavuM paDatuM hatuM. yogya vyaktione te mATe niyukta karavAmAM AvatI hatI. samayanI sAthe sAthe zrata - grahaNa dhAraNanI A paddhati nabaLI paDatI gaI. pariNAme smRtinI durbaLatA paNa thavA lAgI. smRti ane jJAnane vikasita karavA mATe je mudrAno prayoga karavAmAM Ave che tenuM nAma che jJAnamudrA. tene cinmayamudrA paNa kahevAmAM Ave che. pariNAmaH 1. jJAnano vikAsa thAya che. 2. smaraNazakti vikase che. - jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 114
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. svabhAvamAM parivartana Ave che - jidIpaNuM, cIDiyApaNuM, asthiratA, krodha, raghavATa tathA vyAkuLatAnI manovRttinuM nirAkaraNa thAya 4. mana zAMta ane praphullita bane che. 5. ekAgratA vadhe che. kAryakSetramAM saphaLatA maLe che. 6. bhaNavAmAM mana lAge che. 8. mAthAno dukhAvo tathA anidrAno roga dUra thAya che. ekyuprezara cikitsA e AMgaLIonAM TeravAMne mastiSka kahyAM che. temane dabAvavAthI mAthAno dukhAvo dUra thAya che tathA mastiSkanI kSamatA vikase che. aMgUThAnA uparanA cheDAnI pAsenI jagyA piyUTarI tathA pinIyalanuM kendra che. piyUTarI mukhya graMthi che. zArIrika saMtulana tathA vyaktitva vikAsamAM A graMthio mahattvapUrNa bhUmikA nibhAve che. te dabAvavAthI bhAvomAM maitrI, karuNA, abhaya, sthiratA, RjutA vagere zAMta bhAvo pragaTa thavA lAge che. jJAnamudrA rAkhIne mastaka upara pILA raMganuM dhyAna japa karavAthI smRti temaja jJAnano vikAsa thAya che. tenAthI meghAzaktinA vikAsa mATenI taka to maLe ja che, sAthosAtha snAyumaMDaLa paNa zaktizALI bane che. jethI bhaNatI vakhate ALasa, taMdrA, nidrA vagerethI vAcaka aprabhAvita rahe che. sAvacetI - jJAnavikAsanI icchuka vyaktie tIvra khATA tathA capaTA padArthonuM sevana vadhu na karavuM joIe. ati uSNa tathA ati ThaMDA padArthonuM sevana paNa tene mATe varjanIya che. pAnaparAga, sopArI, guTakA, tamAku vagerenA sevanathI paNa teNe dUra rahevuM joIe. Tebala, khurazI athavA pATa para besIne pagane anAvazyaka rIte halAvavA na joIe. bIjAnI niMdA, IrSyA ke dhRNAthI dUra rahevuM joIe. jJAna tathA jJAnano tiraskAra ane avahelanA na karavA joIe. jJAnano jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 115
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaMkAra na karavo. jJAnAvaraNIya karmanA kSaya mATe jJAna tathA jJAnInuM bahumAna ane temano vinaya karavAM joIe. Ama karavAthI jJAna paripUrNa bane che. jJAnamudrA tarjanInI Toca ane aMgUThAnI Tocane bhegI karI, bAkInI madhyamAM, anAmikA tathA kaniSThikA AMgaLIo sAthI sIdhI rAkhI jJAnamudrA bane. magajanA jJAnataMtune kriyAvaMta kare che. manane zAMta kare che ane jJAnano vikAsa thAya che. mAnasika ekAgratA, yAdazakti, cokasAI ane prasannatA vadhe AdhyAtmikatA, snAyumaMDaLanI sazaktatA tathA dhyAnamAM pragati sadhAya che. magajane lagatA koI paNa roga dUra thAya jema ke phITanI bImArI, pAgalapaNuM, ciDaciDayApaNuM, asthiratA, gabharAmaNa, anizcitatA, unmAda, becenI, nirAzA (DIprezana), vyAkuLatA vagere dUra thAya che. krodha, uttejanA, ALasa, bhaya vagere mAnasika tanAvo dUra thAya che. anidrAnA rogamAM rAmabANa upacAra che. jene vadhu UMgha AvatI hoya tenI UMgha paNa samatola thAya che. jUnA anidrAnA rogIe jJAnamudrA sAthe prANamudrA paNa karavI joIe. zarIranA Pitutory ane Perneal mAsTara glAnDa (AMtarastrAvI graMthio)nA raso niyaMtraNamAM lAve che. - jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 116
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ avikasita budharekhA ane zukraparvatano vikAsa thAya che. jJAnamudrAne vyAkhyAna ke sarasvatI mudrA paNa kahevAya che kAraNa ke A mudrAthI svayaMjJAna ane pustakanuM jJAna vadhe che. mAthAnA mAigrena duHkhAvA mATe jJAnamudrA ane prANamudrA sAthe karavI. tatvajJAna mudra) DAbA hAthanI pRthvImudrA, (aMgUTho ane anAmikAnI Toca meLavI) ane jamaNA hAthanI jJAnamudrA karI (tarjanI ane aMgUThAnI Toca meLavI) baMne taraphanA ghUMTaNa para baMne hAtha rAkhI tattvajJAna mudrA bane. lAbha : jJAnamudrAnA badhA lAbha, uparAMta vijJAnamaya koSa khUle, tattvajJAna philosophInuM jJAna vadhe. abhayajJAna mudrA baMne hAthathI jJAnamudrA karI khabhAnI AjubAju sIdhI lAInamAM hatheLI dekhAya e rIte hAtha sIdhA rAkhI, abhayajJAna mudrA bane. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA [][ 117]
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAbha : jJAnamudrAnA badhA lAbha thAya te uparAMta jIvanamAM nirbhayatA Ave. motano Dara athavA koIpaNa jApanA DarathI mukti maLe che. jJAna-dhyAna mudra jJAnamudrA be hAthathI karI DAbA hAthanI hatheLI para jamaNo hAtha rAkhI padmAsana athavA sukhAsana karI nAbhi pAse baMne hAtha rAkhI jJAna-dhyAna mudrA bane. lAbha : jJAnamudrAnA badhA lAbha uparAMta dhyAnamAM pragati sadhAya. jJAnavarAgya mudrA jamaNA hAthanI jJAnamudrA karI hRdayapAse AnaMdakendra (anAhata cakra) pAse hAthane rAkhI, DAbA hAthanI jJAnamudrA karI DAbA ghUMTaNa para rAkhI, jJAnavairAgya mudrA bane. lAbha : jJAnamudrAnA badhA lAbha thAya. te uparAMta saMsAramAM rahI vairAgI ane niSpApajIvana jIvavAmAM sahAyaka bane. [118][ 118 - jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ bodhisattvajJAna mudrA AnaMdakendra (anAhata caka), hRdaya pAse jamaNA hAthanI jJAnamudrA karI, DAbA hAthanI jJAnamudrA karI tenA para rAkhI baMne hAthanA aMgUThA ane tarjanI ekabIjAnI sAme maLe evI rIte rAkhI, bodhisattva jJAnamudrA bane. lAbha : jJAnamudrAnA badhA lAbha thAya, te uparAMta dhyAnamAM pragati sadhAya ane sAdhakane potAnI sAdhanAnusAra jyotikendra (lalATanA madhyabhAga) para sapheda prakAza dekhAya. jJAnamudrAthI graMthionA strAva saMtulita thatA hovAthI bhAvamAM. addabhUta parivartana Ave che ane svabhAva badalAya che. jJAnamudrA potAnI sagavaDa mujaba vadhumAM vadhu karI zakAya che. ochAmAM ochI 15 miniTa karavI joIe ane jaladI pariNAma joItuM hoya to niyamitapaNe 48 miniTa sudhI karavI joIe. | (muni kizanalAlajI - nIlama saMghavI - pradIpa saMghavInI mudrA vijJAna pustikAmAMthI sAbhAra.) jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA D119) 119
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23. buddhi arne smRtivardhaka Ayurvedika auSadhi prayogo 1.. smRtine vadhAravA mATe je prayogo ahIM rajU karavAmAM AvyA che te saraLa che pramANamAM sastA paNa che ane jAte karI zakAya tevA paNa che. chatAM jarUra jaNAya to temAM koI yogya anubhavI cikitsakanI madada levI. je auSadhiono prayoga karavAnI icchA hoya, te auSadhi banatAM sudhI jAte ja banAvavI ke jAtadekharekha nIce banAvarAvavI. temAM vAparavAnI vastuo (dravyo) bane teTalI UMcI ane kasavALI hovI joIe. kasa vinAnI vastuo vAparavAthI phAyado thavAno saMbhava nathI. 3. vizvAsapAtra - Ayurvedika kArakhAnAmAM banelI auSadhi vAparavAne harakata nathI. 4. je auSadhiomAM khAsa vidhi karavAno hoya, athavA parejI pALavAnI hoya, temAM avazya te pramANe vartavuM. 5. madha ane ghI kahelAM hoya, te samabhAge na letAM ochAvattA levAM. madhanI jagyAe sAkara cAsaNI levI. (20) 120 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaMkhAvalI cUrNa zaMkhAvalIne saMskRtamAM zaMkhapRSpI, hiMdImAM koDIAlI ke zaMkhAhulI kahe che, phUlanA raMga parathI tenI dhoLI, lIlI ane bhUrI evI traNa jAto paDe che. emAMthI dhoLAM phUlavALI zaMkhAvalI thaI, tene sUkavIne cUrNa ka2vuM. beAnI bhAra savAra sAMja gAyanA dUdha sAthe levuM. eka saptAhathI paMdara divasamAM tenI asara jaNAvA lAge che. Azare be mAsa sudhI A prayoga cAlu rAkhavAthI smRti ghaNI tIvra bane che. yogataraMgiNImAM zaMkhapuSpInI guNo vartavatAM kahyuM che ke : zaMkhapuSpI AyuSyane denArI, rogano nAza karanArI, bala, agni, varNa ane svarane vadhAranArI, buddhivardhaka tathA pavitra hoI rasAyana auSadhi che. tenuM vizeSa prakAre sevana karavuM. brAhmIcUrNa : brAhmInAM pAna 1 bhAga, lIMDIpIpara 1 bhAga, tathA sAkara 4 bhAga meLavI cUrNa banAvavuM. temAMthI roja savAre 0| tolo jeTaluM vAparavuM. upara gAyanuM dUdha pIvuM. A prayoga be thI traNa mAsa sudhI karavAthI smRti ghaNI tIvra bane che. brAhmI, sUMTha, haraDe, vaja, satAvarI, gaLo, vAvaDIMga, zaMkhAvalI, upaleTa, azvagaMdhA, siMdhava, pIMparamULa, adheDo, sapheda jIru, zAhajIru ane ajamoda e soLa vastuo sarakhA bhAge meLavIne tenuM cUrNa banAvavuM. temAM cUrNa jeTalI ja sAkara umeravI. emAMthI 0| tolo jeTaluM cUrNa savArasAMja dUdha sAthe vAparavuM. tenAthI buddhi ane smRti ghaNI tejasvI thAya che. brAhmI, vajra, azvagaMdhA ne pIMparanuM cUrNa banAvI madha sAthe levuM. 7 divasamAM phAyado batAve che. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 121
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ brAhmI zarabata : sUkA brAhmInAM pAna 80 tolA laI, sApha karI, ATha gaNA pANImAM agninI dhImI AMca ApIne kavAtha taiyA2 ka2vo, jyAre temAM caturthAMza pANI bAkI rahe tyAre utArI laI kapaDAMthI gALI levo. pachI e gALelA kavAthamAM pAMca ratala sAkara umerI kaDaka cAsaNI karI levI, eTale zarabata taiyAra thaze. A zarabata tarata ja kapaDe gALI levuM ne ThaMDuM thayethI bATalImAM bharI rAkhavuM. Azare sADA pAMca ratala jeTaluM thaze. A zarabata savArasAMja jamyA pachI ekathI be tolA jeTaluM vAparavuM. brAhmI guTikA : brAhmI cUrNa ane zilAjIta barAbara cAsaNImAM goLI banAvavI. tene chAMyaDe sukavI levI. temAMthI ekeka goLI savAra sAMja vAparavAthI sAro phAyado thAya che. rUpa varNavALAM ane prabhAvazALI thAya che, tathA vyAdhirahita banIne, meghA smRti, bala, racanAcAturya, daDhatA ane sattvasaMpannatA prApta kare che. cakradatta, vRMdamAdhava, bhaiSajayaratnAvalImAM A prayoga Apelo che. zatAvarI cUrNa zatAvarI, gorakhamuMDI, gaLo, haritakarNa (A khAkharAno ja eka bheda che.) khAkharo ane musalI e badhAne samabhAge meLavIne cUrNa banAvavuM. tene ghI sAthe khAvAthI buddhi tathA smaraNazakti khUba sudhare che. kalyANakAvaleha haLadara, vaja, kuSTha, pIMpara, sUMDha, ajamoda, jeThImadha ane siMdhava samabhAge laIne tenuM cUrNa banAvavuM. te ghInI sAthe cATavAthI ekavIza divasamAM mANasa zAstrane samajIne dhAraNa karI zake tevo buddhimAna thAya che. 122 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ caMdraprabhAvaTI : caMdraprabhATI naM. 1 nuM sevana lAMbo vakhata karavAthI te buddhi ane smRtine vadhAre che. azvagaMdhAdhi avaleha : azvagaMdhA, ajamoda, kALIpATa, sUMTha, marI, lIMDIpIpara, varIyALI, satAvarI ane siMdhava samAna bhAge levA te badhAnA vajanathI aradhAM vajana laIne cUrNa banAvavuM. haMmezA gA tolAthI 2 tolA jeTaluM khAvuM te patI jAya tyAre dUdhanuM bhojana karavuM. enA sevanathI smRti eka hajA2 graMtha dhAraNa karavA jeTalI tIvra bane che. cyavana - prAzAvaleha : aSTavarNayukta cyavanaprAzAvaleha roja savAre 1 tolA jeTalo laI, u52 dUdha pIvAthI magaja puSTa thaI smRtimAM sudhAro thAya che. A prayoga ochAmAM ocho traNa mAsa paryaMta karavo joIe. tene banAvavAnI rIte koIpaNa prasiddha Ayurvedika graMthamAMthI maLI zakaze. rasoH bRhada suvarNamAlinI, vasaMtakusumAkara rasa tathA pUrNa caMdrodaya, e traNa paikI koInuM paNa vidhipUrvaka sevana karavAthI buddhi sateja thAya che ane smRti sudhare che. sArasvata cUrNa : 11 kuSTha, azvagaMdhA, saMcaLa, ajamoda, jIrU, zAhajIrU, sUMTha, marI, pIMpara, kALIpATa ane zaMkhAvalI e pratyeka samAna bhAge laI tenI barAbara vaja levo.enuM cUrNa banAvI brAhmInA rasamAM 7 divasa sudhI chUTavuM. pachI tene sukavI levuM. A cUrNa ghInA sAthe 2 tolo paryaMta sAta divasa sudhI levuM. enA prabhAvathI smRti ghaNI sudharI jAya che. gaLo, adheDo, vAvaDIMga, zaMkhAvalI, brAhmI, vaja, sUMTha ane satAvarI sarakhA bhAge laI tenuM cUrNa karavuM. ghInI sAthe sevana karavAthI jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 123
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ tvarita phAyado kare che. kuSTha, azvagaMdhA, siMdhava, pIpara, marI, jIrU, zAhajIrU, sUMTha, kALIpATa, ajamoda ane vaja samAna bhAge laIne cUrNa banAvavuM. temAMthI be tolA jeTaluM savAramAM ghI sAthe levuM. jarUra hoya to e pramANa vadhArIne 4 tolA parvata karI zakAya. A prayoga dabuddhi nAmanA bhikSukanI buddhi vadhAravA mATe naMdanavihAramAM kahelo che. vacAcUrNaH je manuSya dUdha athavA tela athavA ghI sAthe vajanuM eka mahinA sudhI sevana kare che. te rAkSasAdithI nirbhaya, rUpavAna, vidvAna, nirmala ane zodhitavANI bolanAro thAya che. vaja zabdathI ahIM ghoDAvaja samajavo, paraMtu khurAsAnI vaja samajavo nahIM, vaja medhya, smRtivardhaka ane svarane sudhAranAro che, paraMtu 15 thI 20 rati levAthI UlaTI thAya che, eTale vadhAre levo nahIM. vajanA cUrNane AMbaLAnA rasanI eka bhAvanA ApavI. tenuM upara batAvelA pramANathI ghInI sAthe sevana karavuM. triphalAcUrNaH triphalA eTale haraDA, baheDAM ane AMbaLAnuM cUrNa mIThA sAthe eka varSaparyata sevana karavAthI buddhi tathA smRtimAM ghaNo sudhAro thAya che. jeThImadha cUrNa jeThImadhanuM cUrNa vaMzalocana sAthe eka varSa sudhI levAthI smRti tejasvI thAya che. (4) jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIMpara cUrNa lIMDIpIparanuM cUrNa madha ane ghInI sAthe eka varSa paryata levAthI smRti tejasvI thAya che. apAyAgAdicUrNa adheDo, vaja, sUMTha, vAvaDIMga, satAvarI, gaLo ane haraDenuM cUrNa ghInI sAthe pratidina vAparavAthI eka hajAra graMtho dhAraNa karavA jeTalI smRti pedA thAya che. dhAtrI cUrNa AMbaLAnuM cUrNa 36pa tolA laIne tenA svaramAM ja bhIMjAvavuM. pachI 128 tolA madha ane 128 tolA ghI, 32 tolA pIMpara ane 64 tolA sAkara, e badhuM eka ghaDAmAM bharIne tene dhAnyatA DhagalAmAM eka varSa paryata rAkhI mUkavuM. e rIte taiyAra thayelI auSadhinuM yogya pramANamAM sevana karavuM. (smaraNakalA pustikAne AdhAre) sanasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA 125
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24. jJAnasAra aSTaka zAna amohI banyA eTale jJAnI banyA. AtmA parathI mohanuM AvaraNa dUra thAya eTale jJAnano prakAza pragaTe. a-mohanuM jJAna bhale eka ja zAstranuM hoya, eka ja zloka ke eka ja zabdanuM hoya, e ene nirvANa pamADanAruM banI jAya che. AtmasvabhAva tarapha dRSTi kholI Ape e jJAnane jJAna kahyuM che. vAdavivAda ane visaMvAda jagADanArA jJAnane jJAna kahyuM nathI. amohI AtmA vAdavivAdathI dUra ja raheto hoya che. majjatyajJa: kilAjJAne viSTAyAmiva zUkaraH / jJAnI nimajJAti jJAne mAtra rUva mAnase zA //rUpA artha: jema Dukkara viSTAmAM magna thAya che tema ajJAnI kharekhara ajJAnamAM magna thAya che. jema haMsa mAnasa sarovaramAM nimagna thAya che tema jJAnI puruSa jJAnamAM nimagna thAya che. nirvANapadamapyekaM bhAvyate yanmuhurmuhuH / tavajJAnamudde nirvattho nAsti mUsA ArA rUko 126 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka paNa mokSa - sAdhaka - pada vAraMvAra vicArAya che te ja jJAna zreSTha che. ghaNA jJAna mATe Agraha nathI. arthAt ghaNuM bhaNavAno Agraha nathI. svabhAvalAbhasaMskAraNaM jJAnamiSyate / dhyAndhyamAtratastvanyat tathA coktaM mahAtmanA // 3 // // 34 // artha: AtmasvabhAvanI prAptinA saMskAranuM kAraNabhUta jJAna icchIe chIe. e sivAya bIjuM je adhika bhaNavuM te buddhinuM aMdhAruM che. A ja pramANe mahAtmA pataMjalie kahyuM che. vAdAMzca prativAdAMzca vadanto'nizcitAMstathA / tattvAntaM naiva gacchati tilavIlakavad gatau // 4 // // 36 / / artha : anizcita arthavALA vAda (pUrvapakSa) ane prativAda (uttarapakSa) karanArA jIvo gamana karavAmAM ghAMcInA baLadanI jema tattvanA pArane pAmatA nathI ja. svadravya - juna - paryAyava varcA para nyatA | iti dattAtmasaMtuSTirmuSTijJAnasthitirmuneH // 4 // // 37 // arthaH potAnA dravya-guNa ane paryAyamAM pariNati zreSTha che. paradravya-guNa-paryAyamAM pariNati zreSTha nathI. A pramANe jeNe AtmAne saMtoSa Apyo che. evI saMkSepathI rahasya jJAnanI maryAdA munine hoya che. asti ced granthibhijjJAnaM kiM citraiH tantrayantraNaiH / pravI: vopayukta tamojhI draSTiva vet do //rUTall arthaH jo graMthibhedathI thayeluM jJAna che to aneka prakAranAM zAstranAM baMdhanonuM zuM kAma che? jo aMdhakArane haNanArI cakSu ja che. to dIpako kyAM upayogI thAya ? ziAna sAdhanA ane sarasvatI vaMdanA D[20]
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ mithyAtvazailapakSacchid jJAnadambholizobhitaH / nirbhayaH zakravad yogI nandatyAnandanandane // 7 // / / 39 / / arthaH mithyAtvarUpa parvatanI pAMkhane chedanAra ane jJAnarUpa vaja vaDe zobhAyamAna zakranI jema nirbhaya yogI AnaMdarUpa naMdanavanamAM kriIDA kare che, sukha anubhave che. pIyUSamasamudrotthaM rasAyanamanauSadham / ananyApekSamaizcaryaM jJAnmAhurmanISiNaH // 8 // // 40 // artha : jJAna amRta che chatAM samudramAMthI pedA thayeluM nathI, rasAyaNa che chatAM auSadha nathI, aizvaryA che chatAM hAthI-ghoDA vagerenI apekSA nathI, ema moTA paMDito kahe che. ( 128] jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA |
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 29. saMdarbha graMthi sUci - traNasvIkAra * sacitra sarasvatI prAsAda... zAsana samrATa nemisUrIzvarajI - samudAyanA muni phulacaMda vijayajI * sarasvatI upAsanA... muni devaratna sAgarajI * smaraNakalA pustikA... 5. dhIrajalAla TokarazI * mudrAo prayogo ane pariNAma... muni kizanalAlajI * mudrA vijJAna... nilama saMghavI * sarasvatI maMtra sAdhanA zibiranuM pUjya jinacaMdra vijayajI sAhitya ane keseTsa.. baMdhu tripuTI" zAMtiniketana sAdhanA kendra, tIthala * haThayoga pradIpikA... yogI svAtmA rAma * yogasUtra.... maharSi pataMjali * bhagavAna umAsvAti paM. pra. bhadraguptavijayajI gaNi viracita prazamarati... jaya vIyarAya vivecana... pU. 5. caMdrazekhara vijayajI gaNi * jJAnasAra... pU. mahopAdhyAya yazovijayajI ma.sA. * prabuddhajIvana... , zAradAdevInA citro A pustakamAM jinAjJA viradudha kAMI lakhAyuM hoya to trividha micchAmI dukkaDa. jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA D129)
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNavaMta baravALiyA 'guMjana'nAM pustako sarjana tathA saMpAdana hRdayasaMdeza prIta-guMjana (100 varSanA praNaya kAvyono pratinidhi saMgraha) *kalApIdarzana zrImad rAjacaMdra eka darzana * ahiMsA mImAMsA samarasena vayasena kathA caMdrasena kathA saMkalpa siddhinAM sopAna - Glimpses of world Religion introduction to Jainisim 130 Commentray on non-violence Kamdhenu (wish cow) Glorry of detechment vItarAga vaibhava * kAmadhenu (hindI) * bhAratIya saMskRtimAM dAnabhAvanA * jJAnadhArA (bhAga 1thI 7) (jJAnasatramAM rajU thayelA vividha lekhono saMgraha) adhyAtmasudhA (DaoN. madhubahena baravALiyA sAthe) vicAramaMthana adhyAtma AbhA * amRtadhArA bhAratIya saMskRtimAM dAnabhAvanA saMtabAlajI, jIvana-kavana dArzanika dRSTA * jainadharma (paricaya pustikA) jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja amaratAnA ArAdhaka ja adhyAtmaniSTha saMtabAlajI ja ApanI sanmukha ja marma sparza ja vItarAga vaibhava ja Agama darzana (jinAgama paricaya pustako ja jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA vizva vAtsalyano saMkalpa ja vAtsalyanuM amIjharaNuM (mAtRvAtsalyanA vividha svarUpo) A sarvadharmadarzana (vizvanA mukhya bAra dharmono paricaya karAvatuM pustako ja aNagAranAM ajavALAM uranirkarA (kAvyasaMgraha) tapAdhirAja varSItapa (jainadarzanamAM tapa) ja dAmpatyavaibhava (dAmpatyajIvanane lagatA lekhono saMcaya) ja uttama zrAvako ja bhagavAna mahAvIra ane saMyamajIvana ke mRtyunuM smaraNa (mRtyaciMtana) ke ahiMsA mImAMsA Email : gunvant.barvalia@gmail.com * (M) 98202 15542 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA J131
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahaMma spiriTyuala senTara saMcAlita saurASTra kesarI prANagura jena philasaphikala eNnDa liTarI risarca senTara saurASTrakesarI pU. prANalAlajI mahArAja sAhebanI zrutabhAvanA viziSTa hatI. zAstragraMthonuM parizIlana, tADapatrIya graMthono saMgraha ane jALavaNI, zAstrabhaMDAro ane pAThazALAnI sthApanAmAM emanuM aneruM yogadAna hatuM. A saMdarbhanA pariprekSyamAM adhyAtmayoginI pU. lalitabhAI ma.sA.nAM vidvAna ziSyA pU. DaoN. taralatAjInI preraNAnI "saurASTrakesarI' pU. prANaguru janmazatAbdI samiti' muMbaInA sahayogathI gurudevanI smRti ciraMjIva rAkhavA pUjyazrInI janmazatAbdI prasaMge saMsthAe 'saurASTrakesarI prANaguru jaina philaoNsaoNphikala enDa liTararI risarca senTaranI sthApanA karI che. senTaranA udeza A pramANe che: ja jaina tattvajJAna ane sAhityanuM adhyayana saMzodhana, saMpAdana ane prakAzana karavuM je saMskRti, dharma ane adhyAtmanA sAhityanuM prakAzana karavuM jaina dharmanA tattvonI vaijJAnika rIte rajUAta karavI. ja hastalikhita ane tADapatrIya graMthonuM saMzodhana ane pustakAlayanI pravRtti karavI. ja jainadharmane kendramAM rAkhI mAnavadharmanI pravRttino vikAsa karavo. ja jainasAhityanA adhyayana ane saMzodhanano abhyAsa karatAM vidyArthIone ziSyavRtti (skaoNlarazIpa) ApavI. ja jaina sAhitya jJAnasatranuM Ayojana karavuM. ja vidvAno ane saMtonA pravacanonuM Ayojana karavuM ja dharma ane saMskAranAM vikAsa ane saMvardhana thAya tevI zibira ane anya kAryakramonuM Ayojana karavuM. saMskAralakSI, sattvazIla ane ziSTa sAhityanuM prakAzana karavuM. ja abhyAsa nibaMdha (Paper Reading), lipi vAcana ane prAcIna jaina graMtho (Old Jain Manuscript) 411214 ja jaina dharma para saMzodhana M.A, Ph.D. M.Phil karanArAM jijJAsu, zrAvaka, saMta-satIjInI sahayoga ane saMzodhana sAhityanuM prakAzana. ja jaina prAcIna graMtho, citro, zilpa, sthApatyanA phoTAo vagerenI sIDI taiyAra karAvavI. ja dezavidezamAM jaina dharma para parisaMvAda, pravacana-Ayojana, inTaraneTa para. ApanA sahayoganI apekSA sAthe... TrasTI, mAnad saMyojakaH guNavaMta baravALiyA saurASTra kesarI prANagara ena philasaoNphikala eNnDa liTararI risarca senTara Phone : 022 2501 0658 * (M) 98202 15542 jJAnasAdhanA ane sarasvatI vaMdanA [12]'jUjA Rapos
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
_