Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU (ThANaMgasutta, 529) anusaMdhAna zrI hemacandrAcArya prAkRtabhASA ane jainasAhitya viSayaka saMpAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA saMpAdaka : vijayazIlacandrasUri vain, Educat 50 kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi, ahamadAbAda 2009 .www.jainellbre
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ moharite saccavayaNassa palimaMthU( ThANaMgasutta, 529) 'mukharatA satyavacananI vighAtaka che' anusaMdhAna prAkRtabhASA ane jainasAhitya-viSayaka sampAdana, saMzodhana,mAhitI vagerenI patrikA sampAdakaH vijayazIlacandrasUri zrIhemacandrAcArya kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi ahamadAbAda 2009
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 50 Adya sampAdaka: DaoN. harivallabha bhAyANI sampAdakaH vijayazIlacandrasUri samparka: C/0. atula eca. kApaDiyA A-9, jAgRti phleTsa, pAlaDI mahAvIra TAvara pAchaLa amadAvAda-380007 phona : 079-26574981 prakAzakaH kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti saMskAra zikSaNanidhi, ahamadAbAda prAtisthAnaH (1) A. zrIvijayanemisUri jaina svAdhyAya mandira 12, bhagatabAga, jainanagara, navA zAradAmandira roDa, ANaMdajI kalyANajI peDhInI bAjunA, amadAvAda-380007 (2) sarasvatI pustaka bhaNDAra 112, hAthIkhAnA, ratanapola, amadAvAda-380001 mUlya: Rs. 120-00 mudraka: kriznA grAphiksa, kirITa harajIbhAI paTela 966, nAraNapurA janA gAma, amadAvAda-380013 (phonaH 072-27494393)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12100 0139 SIMU. S EE Jain Educatie International
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 darzanaprabhAvaka zrutasthavira pUjya munirAja zrI jambUvijayajI mahArAja ___ jemanI puNyasmRtimAM 'anusandhAna'-50 (-2) samarpita che.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 AvaraNacitra - paricaya A aMkamA 'mallinAtha rAsa' chapAyo che. tenA kartA kavi RSabhadAsa khambhAtanA vIzA poravADa jJAtinA jaina zrAvaka hatA. temanuM potAnuM kASThazilpakalAmaNDita ghara derAsara hatuM. te derAsara Aje paNa khambhAtamAM ane mANekacokamAM ja anya nUtana mandiramAM Adhunika rIte goThavAyeluM vidyamAna che. tenA uparanA bhAgamAM pArzvanAthayukta padmAvatIdevInI kASTha - pratimAnuM A dRzya che. 17mA saikAnI utkRSTa kASThakalAno A zreSTha namUno che. TAiTala 4 upara mUkela citra te pittalanI dIpadAnInA tasavIra che. gaNadevImAMthI upalabdha A dIpadAna tenI prasanna kalAtmaka mudrAne kAraNe AkarSaNanuM kendra bane che. A kalAkRti keTalI prAcIna haze teno andAja Avato nathI, paNa purANI hovA viSe koI zaMkA nathI. vizeSa nivedana anusandhAnano A pacAsamo aMka, darzanaprabhAvaka zrutasthavira pravartaka munirAja zrIjambUvijayajInI puNyasmRtimAM sAdara aMjalirUpe pragaTa karavAmAM Ave che. be vibhAgamAM chapAnArA A aMkanA dvitIya vibhAgamAM temanA viSe aMjalirUpa sAmagrI ApavAmAM Avaze, tenI noMdha levA sujJa janone vinati. zI.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana anusandhAna' nuM aitihya mArI sAme anusandhAnanA 1 thI 49 aMko paDyA che. manamAM evaM UgyuM che ke A sAmayika ke aniyatakAlika patrikAnI kathA AlekhuM; ene mATe aMkono A Dhagalo karIne beTho chu. aDhAre varSe, sagIra avasthAmAMthI bahAra nIkaLIne yauvananA uMbare Daga bharatI patrikA paratve, AvuM avalokana karavAnuM sAva aprastuta to nahIM ja gaNAya, evA khyAlathI A prArambhuM chaM. I. 1993nI A vAta che. zrIbhAyANI sAheba upAzraye mane apabhraMza bhASA zIkhavavA mATe roja AvatA hatA. vAta hatI saptAhamAM be vAra AvavAnI. paNa teo lagabhaga roja AvatA. samaya ardhA-poNA kalAkano nakkI karelo. bese ne vAto cAle be-aDhI kalAka. vizva bharanA sAhityanI, bhASAonI, vidvAnonI, vidvAnonAM kAryoMnI aneka vAto teo kare, ane ApaNane pratIti karAve ke bhautika duniyAnI koI paNa bAbata karatAM vidyAprIti tathA vidyAkArya jarAya ochu ke halakuM-nakAmuM - binautpAdaka nathI. A satsaMga daramiyAna ja emaNe eka divasa vAta upADI ke " prAkRta bhASA-sAhitya tathA jaina sAhitya viSe je paNa thoDuMghaNuM kAma thaI rahyuM che, teno vidvajjagatne khyAla Ave ke vyApaka vargane jANakArI maLe tevuM eka sAmayika pragaTa thavuM joIe. koI jaina saMsthAne AvuM kAma karavAnuM mana kema nathI thatuM ? A eka bahu Avazyaka kArya che." meM A sUcananA UMDANamAM UtarIne tenA AkAra - prakAra vagere viSe samajavAnI jijJAsA vyakta karI, to temaNe sUcavyuM : 'anusandhAna' nAma rakhAya. aniyata -kAlika hoya. moTA zodha-sAmayikano phaTATopa na rAkhatAM mAhitIpatrikAnuM svarUpa ApI zakAya temAM saMzodhana - prakAzananAM kAryo jyAM jyAM cAlatAM hoya, je vyakti ke saMsthA karatI hoya, tenI vigato bhegI thAya eTale aMka karavAno. mahattvanI vAta nANAMkIya rokANanI che, ane vitaraNa vyavasthAnI
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. e mATe koI saMsthA taiyAra thavI joIe. meM teja kSaNe te prastAvane vadhAvI letAM kahyu : nANAMkIya tathA vyavasthA banne javAbadArI 'hemacandrAcArya TrasTa' saMbhALaze, paNa patrikAnA sampAdanasaMkalananI javAbadArI tame svIkAro to ja. nAma tamAruM Avaze, bIjA- nahIM. emAM lekho lakhavA, anyanA lekha meLavavA, e badhI bAbato tamAre jovAnI. kone kone aMka mokalavA, te paNa tamAre nakkI karI ApavAnu. lavAjama rAkhavAnuM nahIM, niHzulka ja badhe mokalavAnA. A rIte nakkI thayu - anusandhAna, prAgaTya. mArI A viSaye koIja AvaData ke sajjatA nahi, chatAM temaNe pahelA aMkathI ja mAruM nAma mUkyuM. kema? to mArI namra samajaNa mujaba, koI paNa jaina saMsthA AvA vilakSaNa kAryamAM nANAM kharacavA taiyAra na thAya tevA vAtAvaraNamAM, mArA sUcanathI eka saMsthA taiyAra thaI tenA RNasvIkAranI bhAvanAthI temaNe mAru nAma lakhyu, je yogya ke ayogya rIte paNa, Aja lagI cAlu rahuM che. mane to, eka mUrdhanya vidvajjana dvArA sUcita, majAnA ke mUlyavAn vidyAkAryanA nimitta banavAno moTo paritoSa hato. ____ have eka yogAnuyoga evo thayo ke e ja arasAmAM amAre 'zrIhemacandrAcArya TrasTa'nA Azraye, paM. dalasukhabhAI mAlavaNiyA tathA zrI harivallabha bhAyANInu, 'hemacandrAcArya candraka' pradAna karIne, bahumAna karavAnuM hatuM. eTale pachI nizcita thayuM ke patrikAno pahelo aMka te bahumAnanA dine ja prakAzita karavo. tarata ja taiyArI AdarI, ane bahu ja thoDA dahADAmAM, 42 pRSThono prathama aMka nirdhAryA pramANe niyata samaye prakAzita thaI zakyo. o taiyAra karavAmAM paNa dRSTi ane mahenata-badhuM bhAyANI sAheba ane temanA vidyArthI DaoN. kanubhAI zeTha vagerenuM ja hatuM, te A take svIkAravU joIe. prathama aMkanA mukhapRSTha para, patrikAnuM 'sUtra' ane patrikAno uddeza, temaNe A pramANe lakhyA : (1) Logo : 'moharite saccavayaNasma palimaMthU' - mukharatA satyavacananI vighAtaka che.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) Object : prAkRta bhASA ane jaina sAhityaviSayaka sampAdana, saMzodhana, mAhitI vagerenI patrikA. A banne vAkyo patrikAnA AvaraNapRSTha para niyamita pragaTa thatAM rahyAM che. 1993 mAM be ja aMko thayA hatA. temAM prathama aMka joyA pachI, ane te je je vyaktio vagerene mokalavAmAM Avela tenI yAdI joyA pachI, mane Ugelo vicAra meM bhAyANIjIne kahyo ke "A patrikAnI bhASA gujarAtI bhale hoya, paNa tenI lipi devanAgarI rAkhIe. kema ke deza-paradezanA aneka vidvAnone gujarAtI lipi ukelavAmAM kaSTa thAya, paNa nAgarI lipimAM ochI takalIpha thaze, ane to teo vadhu nahi to paNa, kRtinA sArAMzane to pakaDI ja zakaze." A sUcana bhAyANIjIne bahu gamyuM, ane phalata: bIjA ja aMkathI patrikAnI lipi nAgarI lipi thaI gaI. amArA A prayogane dezanA tema videzanA aneka vidvAnoe vakhANelo, ane te viSe patro paNa lakhelA. aMka kramAGka 17 paryanta bhAyANIjI A patrikA sAthe saMkaLAyelA rahyA. chellA 3-4 aMkothI, jo ke, temaNe moTA bhAganI javAbadArI choDI dIdhI hatI. chatAM temanA lekho, mArgadarzana vagere maLatAM ja rahyAM. sattaramo aMka zrIdalasukhabhAI mAlavaNiyAnI smRtimAM ko, te temanA hastaka thayelo chello aMka. e pachI navembara 11, 2000mAM bhAyANIsAhebanuM nidhana thatAM 18mo aMka 2001mAM, temanI smRtimAM karyo, ane tyArathI tamAma javAbadArI mArA para AvI. 'anusandhAna' aniyatakAlika patrikA to che ja, anarajisTarDa patrikA paNa che. teno ekamAtra uddeza svAdhyAya, saMzodhana ane jANakArI (mAhitI) che, ane tene mATe sarakArI lAyasansa laIne anekavidha AMTIcUMTInA kaLaNamAM phasAvAnI koI ja icchA amArI nahotI/nathI. A patrikAno prakAzana-AMka Avo rahyo che : I. 1993/2, 1994/1, 1995/2, 96/2, 97/3, 98/2, 99/3, 2000/2, 2001/1, 2002/3, 2003/5, 2004/4, 2005/4, 2006/3, 2007/5, 2008/4, 2009/3. sattara varSa ane 49 aMko. aDhAramA varSe teno
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ pacAsamo aMka thaI rahyo che te, ochAmAM ochu mArA mATe, ane AmAM rasa lenArA dareka mATe, eka Anandano tema AzvastatAno ehasAsa karAvI jAya che. anusandhAnane aneka mAnya-mUrdhanya vidvajjanonAM abhinandana sAMpaDyAM che. kavivara makaranda dave paNa AmAM UMDo rasa letA hatA. to aneka vidvAnono sahayoga paNa anusandhAnane maLyo che. temAM paNa zrIharivallabha bhAyANI ane zrI jayanta koThArI - e benI zabdacarcAo e A patrikA mATe alaMkaraNa jevI sAmagrI banatI rahI hatI. DaoN. ke.Ara.candra, DaoN. DhAMkI, DaoN. nagIna zAha vagere dhurandhara vidvAnonI paNa kalama-prasAdI A patrikAne maLI che. aphasosa eTalo ja ke e vidvAnonI gerahAjarImA e prakAranI zAstrIya zabdacarcA kare tevA koI vidvAna have rahyA nathI, athavA evA lekhothI anusandhAna have vaMcita rahe che. anusandhAnane prAkRta, saMskRta, apabhraMza, jUnI (madhyakAlIna) gujarAtI ityAdi bhASAonI aneka apragaTa racanAone prakAzamAM ANI che. e racanAo mahadaMze padyAtmaka che. keTalIka gadya paNa kharIja. aneka aitihAsika tathyo 'TraeNka noMdha' tathA anya lekho dvArA ujAgara karyAM che. aneka prakAzano viSe mAhitI pIrasI che. AcArya haribhadrasUrinI racelI 'dhUmAvalI' jevI apragaTa - ajJAta laghu racanAo hoya, yogIrAja AnandaghananI apragaTa-ajJAta racanA hoya, kavi RSabhadAse racela-svahaste lakhela rAsa hoya, tene prakAzita karavAnuM zreya anusandhAnane phALe jAya che. 'paJcasUtra' e A. haribhadrasUrinI potAnI racanA che, cirantana AcAryanI nahi, te puravAra karavAno yaza paNa anusandhAnane ja maLyo che. jaina munionI vAta karUM to upAdhyAya bhuvanacandrajIe A patrikAmAM hamezAM UMDo rasa lIdho che. temanuM 'vihaMgAvalokana' A patrikAnuM ghareNuM che. anusandhAnanI sAmagrImA kyA keTalI ne kevI bhUla che, te bahuja premapUrvaka teo temAM noMdhe che, cIdhe cha; ane ame paNa tene eTalA ja premapUrvaka, kazAye pheraphAra-kApakUpa vinA chApIe chIe. kheda eTalo ja ke bIjA jaina munirAjo hajI AmAM joIe teTalo UMDo rasa letA nathI.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAnanA 19mA aMka pachI, ekabe aMkone bAda karatAM dareka aMkanAM uparaNAM para vibhinna citro mUkavAmAM Ave che, jene lIdhe aMko ramaNIya bane che. moTA bhAge teno paricaya paNa ApavAmAM Ave che. anusandhAnanA sampAdaka tarIke kvacit sAhityanA/vidyAnA/saMzodhananA kSetre thatI aneka jANavA maLatI garabaDo paratve cintanAtmaka ke satyanivedanAtmaka lakhANo paNa lakhavAnuM AvyuM che. teve vakhate koInAya pratye dveSa, daMza, durbhAva lAvyA- rAkhyA vinA, zuddha vidyAprItirUpe, je kahevAnuM hoya te, gAMThogaLapho rAkhyA vagara kahI zakAyuM che, teno Ananda paNa che. A kAraNe, sambandhita vyaktione mATuM paNa lAgyuM hovAnuM jaNAyuM che, parantu, tenI sAme, niSpakSa ane mAnya vidvajjano tathA vicArazIla lokono sAnukUla pratibhAva, bahu moTA pramANamAM sAMpaDyo che, ema paNa jAhera karavuM joIe. anusandhAna eka AnandadAyaka vidyAkIya pravRtti che. teNe- tenA mAdhyamathI mane ghaNuM ghaNuM zIkhavA malyuM che. ghaNA vidvAno tathA sAhityakArono samparka karAvI Apyo che to, A patrikAnA kAraNe mArA sAthI sAdhujano tathA amuka sAdhvIjIo paNa hastalikhita pothIo vAMcatAM, nakala karatAM tathA sampAdana karatAM zIkhyAM che. A badho lAbha ghaNo mahattvano lAge che. antamAM amArA prakAzaka evA TrasTane paNa saMbhArI laUM. 'hemacandrAcArya TrasTa tathA tenA TrasTIo zeTha paMkajabhAI vageree hamezAM A patrikAnA kAmamAM pUrI sahakAra Apyo che. kyAreka aMkamAM vilamba thayo hoya to ugharANI paNa karI che ke kema A vakhate aMka nathI karyo ? to kriSnA grAphiksanA harajIbhAI paTela, kirITa paTelano paNa mudraNanA kAryamAM cIvaTabharyo sahayoga rahyo che. bhAyANIjIe temanA para mUkelo vizvAsa sArthaka Thare tevI temanI kALajI hoya che. anusandhAnanA aMkomAM Aja paryanta prakAzita sAmagrInI eka vargIkRta tAlikA avasare taiyAra karI ApavAnI icchA che. to A che anusandhAnanuM aitihya. zI.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 anukramaNikA khaNDellakagacchIya zrI zAntisUri-viracitA bhaktAmarastava - vRttiH / / saM. vijayazIlacandrasUri 1 ajJAtakartRkA bhaktAmarastava-sukhabodhikA vRttiH saM. vijayazIlacandrasUri 24 / zrI vivekacadagaNi kRtam bhaktAmarastotra-pAdapUrti AdinAtha-stotram saM. vinayasAgara 37 bhavanabhUSaNa-bhUSaNabhavana kAvya saM. upA. bhuvanacandra 43 dharmaratnadurlabhatvam saM. munikalyANakIrtivijaya 54 tribhASAmayI zrInemisUrIzvarastutiH saM. munikalyANakIrtivijaya 63 eka vijJaptipatra saM. munitrailokyamaNDanavijaya 65 zrI padmAnandasUri racita zrAvaka-vidhi rAsa ma. vinayasAgara 93 zrIdevacandamunikRta tejabAI vratagrahaNa sajjhAya saM. munisujasacandra-suyazacandravijayau 101 kavi RSabhadAsa kRta zrImallinAthano rAsa saM. sAdhvI dIptiprajJAzrI 111 suzrI kaumudI baladoTA - likhita " 'nArada ke vyaktitva ke bAre meM jaina granthoM meM pradarzita saMbhramAvasthA' isa zodhapatrake bAre meM kucha vicAra muni kalyANakIrtivijaya 142 granthaparicaya : 'tarkarahasyadIpikA' no anuvAda upA.bhuvanacandra 145 mAhitI : navAM prakAzano 147
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna 50 khaNDellakagacchIya zrI zAntisUri-viracitA bhaktAmarastava - vRttiH / / saM. vijayazIlacandrasUri keTalAka samaya agAU DaoN. madhusUdana DhAMkIe sUcaveluM : bhaktAmara para zAntisUrikRta eka TIkA khambhAtamAM che, te upalabdha TIkAomAM sauthI prAcIna che. tene prakAzita karavAnI jarUra che. A sUcanane yAda rAkhIne A vakhatanI khambhAtanI sthiratAmAM A TIkAnI pratilipi UtArI che, ane te atre prakAzita karavAmAM Ave che. khaNDellaka gaccha ane zAntisUri - A banne nAmo TIkAnA antabhAgamAM ullekhAyelAM che. zrIzAntisUrinA sattAkAla viSe koI sandarbha upalabdha nathI. parantu TIkAnI nirADambara zailI ane zabdonA artha temaja praznottarIrUpe tenI prastuti vagere jotAM 12mA zatakathI arvAcIna te hoya tema jaNAtuM nathI. khambhAtanA zAntinAtha prAcIna tADapatra granthabhaNDAramA kra. 278 para sthita A TIkA-prati 28 patronI che. tenI lakhAvaTa uparathI teo AnumAnika lekhana saMvat vikramano 15mo zataka hovArnu pUjya zrIpuNyavijayajI mahArAje nirdezyuM che (Catalogue of Palm-leaf MSS. in the Shantinatha Jain Bhandara, Cambay : saM. muni puNyavijayajI, pra. gAyakavADjha orienTala sirIjha, baroDA - naM. 149, I. 1966, pR. 432) be-eka ThekANe TIkAMzo truTita che. eka pArnu phATela hovAthI pATha tUTelo che. te sivAya badhI - 44 gAthAo tathA tenI TIkA paripUrNa rUpamA upalabdha che. 159 kAvya temaja tenI avataraNikArUpa TIkAMza, lakhAyela nathI. te paikI kAvya to pracalita pATha paramparA pramANe lakhIne umerela che. keTalAMka padyomA nAnakaDA paNa pAThabhedo jovA maLe che, tenI noMdha A pramANe : padya 10nuM prathama caraNa, pracalita paramparAmAM "nAtyadbhutaM bhuvanabhUSaNabhUta ! nAtha !" Ama bolAya che. jyAre ahIM te caraNa 'nAtyadbhutaM bhuvanabhUSaNa ! bhUtanAtha !" e pramANe AlekhAyuM che. 'bhUtanAtha'nI TIkA
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 'prANiprabho !' ema karavAmAM AvI che. padya 12 mAM prathama caraNa " yai: zAntarAgarucibhiH paramANubhistvaM " e pramANeno pATha pracalita che. A TIkA pramANe te pATha " yaiH zAntarAga ! rucibhiH paramANubhistvaM" ema che. 'he zAntarAga ! - vItarAga', tathA 'rucibhiH -dIptimadbhiH' evI tyAM TIkA paNa che. Disembara 2009 padya 20mAM trIjuM caraNa A pramANe pracalita che : " tejaH sphuranmaNiSu yAti yathA mahattvaM'. parantu A TIkAmAM te sthAne "tejo mahAmaNiSu yAti yathA mahattvaM" ema pATha che. tenI TIkA paNa-'mahAmaNiSu - mahAratneSuindranIlAdiSu' evI che. padya 25, prathama caraNa "buddhastvameva vibudhArcitabuddhibodhAt " ema pracalita che. jyAre ahIM " buddhastvameva vibudhArcita ! buddhibodhAt " ema pATha jovA maLe che. tenI TIkAmAM paNa 'buddhibodhAt - buddhyA - kevalajJAnena sakalatattvaparicchedAt', tathA 'vibudhArcita ! - zakrAdidevasaMghAtapUjita ! ' ema vivaraNa che. padya 27mAM cothA caraNamAM " kadAcid vIkSito'si " pATha che, ane tenI TIkA paNa te ja pATha pramANe che. jyAre pracalita pATha 'kadAcidapIkSito'si ' ema che, je badhI dRSTie ucita paNa che. padya 39mAM "vegAvatArataraNAturayodhabhIme" ema bIjuM caraNa prasiddha che. ahIM "vegAvatArataruNAturayodhabhIme " pATha che. tenI TIkAmAM paNa, 'vegAvatAreNa - javAvataraNena taruNA yuvAnaH' ema vivaraNa che. to te ja padyanA caturtha caraNamAM "0vanAzrayiNo labhante" pATha to che ja; paNa TIkAkAra teno pAThabheda Ama noMdhe che : "0 samAzrayiNa iti pATha:". pratilipi karavA devA badala khambhAtanA zAM. prA. jaina tADapatra bhaNDAranA kAryavAhakono RNasvIkAra karUM chaM.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 bhaktAmara-vRttiH // tu namo vItarAgAya / / vRttiM bhaktAmarAdInAM stavAnAM vacmi yathocitam / saMkSepAnmuktilAbhAya sukhabuddhiprabuddhaye // 1 // bhaktAmarapraNatamaulimaNiprabhANA-mudyotakaM dalitapApatamovitAnam / samyak praNamya jinapAdayugaM yugAdA-vAlambanaM bhavajale patatAM janAnAm // 1 // yaH saMstuta: sakalavAGmayatattvabodhA-dudbhUtabuddhipaTubhiH suralokanAthaiH / stotrairjagattritayacittaharairudAraiH stoSye kilA'hamapi taM prathamaM jinendram / / 2 / / yugalam // ahamapi, na kevalamindrAdayaH stutavantaH / stoSye-stavaM vidhAsye / kiletyAtmano'sa(za)ktimauddhatyaparihArArtham / cittaharairudArairiti / mAnatuGgAcArya kaviH / kiM stoSye ? / taM jinendram / rAgAdInAM jetRtvAjjinAH sAmAnyakevalinaH, teSAmindraH-pradhAnastIrthakaraH / taM kimbhUtaM ? / prathamamAdyamRSabhanAthamityarthaH / yaH kimbhUtaH ? / saMstutaH-samyag-bhaktibahumAnapurassaram; bhagavadatisA(zA)yiguNaparijJAnapUrvakaM vA stuto-nuto-vanditaH / kaiH kartRbhiH ? / suralokanAthairdevanivAsaprabhubhirindraiH / kIdRzaiH ? / udbhUtabuddhipaTubhiH / prAdurbhUtA yA buddhirmatistayA paTavo dakSA vidvAMsastaiH / kuta IdRzaiH ? / sakalavAGmayatattvabodhAt / vAcA nirvRttaM vAGmayaM zAstrajAtam / sakalaM ca tad vAGmayaM ca sakalavAGmayaM, tasya tattvaM paramArthaH, tasyA'vabodho jJAnaM / tasmAt - zAstrAvagamAt / kaiH kRtvA saMstutaH ?, stotraiH-stavanaiH / kIdRzaiH ?, jagatritayacittaharaiH / jagatAM- bhuvanAnAM tritayaM-trayaM, tasya cittAni, tAni haranti-rajayantIti tAni tathoktAni / tairjagattraye jantumanaAvarjakaiH, ata evodAraiH-udArArthairudbhaTervA / kiM kRtvA stoSye ?, praNamya-prakarSeNa natvA / kathaM ?, samyag bahumAnayuktam; guNAvabodhasahitaM vA / kiM tad ?, jinapAdayugaM - vItarAgacaraNayugalam / kIdRzaM ?, AlambanaMAzrayaNaM / keSAM ?, janAnAM-lokAnAM -prANinAmityarthaH / kiM kurvatAM ?,patatAMadho gacchatAM-nimajjatAM / kva ?, bhavajale / bhavanti-utpadyante karmAyattA jantavo yasmin saM.(sa) bhava:-saMsAraH / sa eva jalaM-saMsArodakaM tasmin /
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 kasmin kAle jinapAdayugamAlambanam ?; yugAdo - avasarpiNIsamayatRtIyArakaparyantakAle / kIdRzam ?, udyotakaM-uddIpakaM-visphArakam / kAsAM ?, bhaktAmarapraNatemaulimaNiprabhANAm / bhaktA-bhaktimanto ye amarA--devAH, teSAM praNatAnamrIkRtA eva maulaya:-ziromukuTAni teSu maNayo-ratnAni indranIlAdIni, teSAM praNatA-namrIkRtA eva maulayaH-ziromukuTAni teSu maNayo-ratnAni indranI lAdIni, teSAM prabhA-dIptayo'nekavarNAH tAsAM, bhagavatpAdayugmasyA'tidIptimattvAt / tathA, dalitapApatamovitAnam / dalitaM-vidhvastaH(staM) pApameva-kilbiSameva tamovitAno'ndhakAravistAro'pakAritvAd ye[na] te(ta)ttathoktam // 1-2 // sAmprataM 'kile'tyanena padenAbhau(nau?)ddhatyaM sUcitamAtmanastadeva prakaTayatibuddhyA vinApi vibudhArcitapAdapITha ! stotuM samudyatamatirvigatatrapo'ham / bAlaM vihAya jalasaMsthitamindubimba-manyaH ka icchati janaH sahasA grahItum ? // 3 // he vibudhAccitapAdapITha ! he devapUjitacaraNAsana ! bhaktiparatvAt praNatisamaye, devadrumakusumaiH, stotuM-navituM, samutpadyata (samudyata) matirudyamavabuddhiH, ahaM varte / kIdRzaH san ?, vigatatrapo'pagatalajjaH san / kathaM stotuM samutpadyata (smudyt)mtiH?| vinA-Rte'pi, kayA? buddhyA-semukhyA (zemuSyA), buddhirahito'pItyarthaH / yazca buddhirahitaH stave pravarttate sa nirlajjo bhavatyeva / atrA'rthe'rthAntaranyAsamAha-ko'nyo'paro jano loko vivekI sahasA-jhaTiti grahItumAdAtumicchati-vAJchati ?, naiva kazcit / kiM tad ?, indubimba-candrapratimAm / kIdRzam ?, jalasaMsthitamudakAzritam / kiM kRtvA ?, vihAya-tyaktvA / kim ?, bAlamajJaM zisuM(zu)vA / sa eva gRhNAtItyarthaH / tathA mAM tyaktvA jAnAno na ko'pi bhagavadguNAnAM durlepatvAt stave na pravartata iti // 3|| kuto vigatalajja ityAha - vaktuM guNAn guNasamudra ! zazAGkakAntAn, kaste kSamaH suragurupratimo'pi buddhyA, kalpAntakAlapavanoddhatanakracakraM, ko vA tarItumalamambunidhiM bhujaabhyaam||4|| ka: kSamaH - sakvo (zakta:) ?, na ko'pi / kiM kartuM ?, vaktuM - bhASitum / kAn ?, guNAn jJAnAdIn / kasya ? te-tava / kIdRzo'pi ?
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 suragurupratimo'pi - bRhaspatitulyo'pi / kayA ? buddhayA semukhyA (zemuSyA) / he guNasamudra ! guNaratnAkara ! / kIdRzAn ? zazAGkakAntAn candravadujjvalAn / atrArthe'rthAntaranyAsamAha ko vA tarItuM plotuM, alaM samarthaH / naiva kacit / kam ? ambunidhi samudram / kAbhyAm ? bhujAbhyAM - bAhubhyAm / kIdRzam ? kalpAntakAlapavatoddhatanakracakram, kalpAntakAle [A] yukSayasamaye darzitam ||4|| yadyevaM tarhi kimarthaM stavane pravRttaH ? ityAha 7 so'haM tathApi tava bhaktivasA (zA) nmunIza ! kartuM stavaM vigatazaktirapi pravRttaH / prItyA''tmavIryamavicArya mRgo mRgendraM nAbhyeti kiM nijazizoH paripAlanArtham ? // 5 // yadyapi vaktuM guNAn tava na ko'pi zaktaH tathApi, so'haM vigatazaktirapisAmarthyahIno'pi / he munIza ! - gaNadharAdimunisvAmin ! | pravRttaH pravRttimAn / kiM ? kartuM stavaM vidhAtum / kasya ? tava - bhavataH / kutaH ? bhaktivasA (zA) t AntarabhAvapreritaH san / atrArthe arthAntaranyAsamAha - kiM nAbhyeti ? - Abhimukhyena kiM na gacchati ? / ko'sau ? mRgo- hariNa: / kam ? mRgendraM - siMham / gacchatyeva / kayA ? prItyA - praNayena / kiM kRtvA ? avicArya - aparyAlocya / kiM tad ? AtmavIryaM nijavalam / kimartham ? paripAlanArtham / kasya ? nijazizoH AtmIyabAlasya / yathA mRgo nijavAlarakSaNArthaM siMhAbhimukhaM pravRttaH, tathA'hamapi stavaM kartuM pravRtta iti // 5 // nanvalpazrutasya stavakaraNe kathaM mukharatA bhavati ? ityAha alpazrutaM zrutavatAM parihAsadhAma tvadbhaktireva mukharIkurute balAnmAm / yat kokilaH kila madhau madhuraM virauti taccArucUtakalikAnikaraikahetuH // 6 // tvadbhaktireva bhavatsevaiva mAM mukha (?) mukharIkurute - vAcAlayati / kuta: ? balAt-haThAt kAraNa[taH ] / kIdRzaM mAm ? alpazrutaM - svalpazAstrAvabodham / tathA parihAsadhAma - casUrIsthAnam / keSAm ? zrutavatAM - bahuzAstrajJAnAM viduSAm / atraivArthe'rdhAntaranyAsamAha yat kokilaH yasmAt piko madhau - caitre madhuraM karNasukhadaM cAru / kila prasiddhau / virauti nAnAprakAraM vakti / taccArucUtakalikAnikaraikahetuH
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna- 50 cAruzcAsau cUtakalikAnikarazca sa tathoktaH, sa evaikahetuH - ananyakAraNaM sa tathA / tasya vivaraNasya cArukalikAnikaraikahetuH sa tathoktaH / vasante kila kokilanAnAzabdanA (na) sya zobhanA''mramaJjarIsaMghAta eko heturyathA tathA mama stavanakaraNe tvadbhaktirevaiko hetu ( : ) ||6|| nanu stavena kiM phalam ? ata Aha-- tvatsaMstavena bhavasantatisannibaddhaM pApaM kSaNAt kSayamu[pai]ti zarIrabhAjAm / AkrAntalokamalinIlamazeSamAzu sUryAMzubhinnamiva sA ( zA ) rvaramandhakAram // 7 // zarIrabhAjAM prANinAM pApaM - pAtakaM kSaNAd- alpakAlena kSayaM vinAzaM upaiti - gacchati / kIdRzam ? bhavasantatisannibaddhaM - janmaparamparopArjitam / kena kena hetunA karaNena ca ? tvatsaMstavena - bhavatsaMstavanena / upamAmAha- andhakAramivatama iva, yathA tamo vinAzaM gacchati / kimbhUtam ? sA (zA) varaM - rAtrisatkam / kIdRzam ? AkrAntalokaM - vyAptabhuvanam, tathA'linIlaM-' - bhRGgakRSNam, tathA'zeSaMsakalam / katham ? Azu zIghram / kimbhUtaM sat ? sUryAMzubhinnaM ravikaravidAritam 1 // 7 // 6 yatastava saMstavena kSaNAt kSayaM pApamupaiti, ata Aha I matveti nAtha ! tava saMstavanaM mayeda-mArabhyate tanudhiyA'pi tava prabhAvAt / ceto hariSyati satAM nalinIdaleSu muktAphaladyutimupaiti nanUdabinduH // 8 // idaM - vakSyamANaM saMstavanaM saMstavo mayA / kIdRzenApi ? tanudhiyA'pi - stokabuddhyA'pi Arabhyate - kriyate / he nAtha !- svAmin ! kasya sambandhi ? tava-bhavataH / kiM kRtvA ? matvA - jJAtvA / kiM tad ? iti - pUrvazlokabhaNitam / kuta Arabhyate ? tava prabhAvAd-bhavataH sAmarthyAt, nA''tmIyA stavanakaraNazaktirasti / tacca ceto - mano hariSyati raJjayiSyati / keSAm ? satAM satpuruSANAM sujanAnAm / atra-atrArthe'rthAntaranyAsamAha - nanu - aho !, udakabinduH- toyabinduH muktAphaladyuti- mauktikazomAM upaiti gacchati / keSu ? nalinIdaleSu padminI patreSu sthitaH / yathodakabindurviziSTAdhAravazena zobhAM prAptavAn tathA madIyamapi stavanaM sujanAdhAratvena prasaMzAM (zaMsAM ) prApsyati ||8||
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 na kevalaM bhavataH stavane (stavena ?) sarvadoSApagamaH, kathApi duritaM hanti, etadAhaAstAM tava stavanamastasamastadoSaM tvatsaMkathA'pi jagatAM duritAni hanti / dUre sahastrakiraNaH kurute prabhaiva padmAkareSu jalajAni vikAsabhAji // 9 // AstAM-tiSThatu tava stavanaM-stotram / kIdRzam ? astasamastadoSaMnirAkRti(ta)sakalarAgAdidoSagaNaM, tvatsaMkathA'pi-bhavadvArtA'pi jagatAMbhuvanavarttiprANinAM duritAni-duHkRtAni nihanti-vinAzayati / atrArthe'rthAntaranyAsamAha -dUre-viprakRSTe tiSThatu / ko'sau ? sahasrakiraNo-bhAnuH / kurute-vidadhAti / ko'sau ? prabhaiva-dIptireva / kAni kurute ? jalajAnipadmAni / kIdRzAni ? vikAzabhAJji-vikasitAni / keSu ? padmAkareSupadmakhaNDeSu / ravisthAnIyaM stavanaM, prabhAtulyA saMkatheti // 9 / / yazca bhaktyA bhavantaM stauti sa tavaiva samo bhavatIti darzayatinAtyadbhutaM bhuvanabhUSaNa ! bhUtanAtha ! bhUtairguNairbhuvi bhavantamabhiSTavantaH / tulyA bhavanti bhavato nanu tena kiM vA bhUtyA''zritaM ya iha nAtpasamaM karoti ? // 10 // tadetannAtyadbhutaM-nAzcaryakAri yat tulyAH samAnA: bhavataH-tava bhavantijAyante / he bhUtanAtha !-prANiprabho !! ka(kI)dRzaH ? bhuvanabhUSaNa !-jagajjantumaNDana ! kiM kurvantaH ? abhiSTavantaH-nuvantaH / kam ? bhavantaM-tvAm / kasyAm ? bhuvi-pRthavyAm / kaiH ? guNairjJAnAdibhiH / kIdRzaiH ? bhUtaiH-sadbhUtaiH satyaiH / arthAntaranyAsamAha-nanu-aho !, kiMvA yathA (athavA) kiM prayojanam ? / kena ? tena-prabhuNA, ya iha jagati [na] karoti-na vidadhAti / kam ? Azritam / kIdRzam ? AtmasamaM-AtmasamAnam / kayA ? bhUtyA-zriyA // 10 // atizayarUpavattvaM bhagavato darzayitumAhadRSTvA bhavantamanimeSavilokanIyaM nAnyatra toSamupajA( yA )ti janasya cakSuH / pItvA payaH zazikaradyuti dugdhasindhoH kSAraM jalaM jalanidherasituM ka icchet ? // 11 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 janasya-lokasya [cakSuH]-netraM toSaM-tuSTiM na upajA(yA)ti- labhate / kva ? anyatra-tvatto'parasmin dRSTe sati / kiM kRtvA ? dRSTvA-avalokya / kam ? bhavantaM-tvAm / kIdRzam ? aniSidha(animeSa)vilokanIyaM - nimeSarahitaM yathA bhavati tathA vilokyate yaH sa tathoktaH, tam / atirUpatvAd bhavantaM pazyanto netranimIlanamapi vighnakalpatvAnna kurvantItyarthaH / atrArthe'rthAntaranyAsamAha- ka:-prANI icched-abhilaSet / kiM kartum ? rasituM-AsvAdayitum / kiM tat ? jalaM-pAnIyam / kimbhUtam ? kSAraM-duSTAsvAdam / kasya ? jalanidhe:-samudrasya / kiM kRtvA ? pItvA-rasitvA / kiM tat ? payo-jalam / kIdRzam ? zazara(zazikara)dyuti-candrarasmi(zmi)nirmalam / kasya ? dugdhasindhoHkSIrasAgarasya / naiva kazcidicchedityarthaH // 11 // ahamevaM manye-bhavaddehaniHpattaye ye'Navo vyAdhu(pR)tAste tAvanta eva / yat(ta) AhayaiH zAntarAga ! rucibhiH paramANubhistvaM nirmApitastribhuvanaikakalAmabhUta ! / tAvanta eva khalu te'pyaNavaH pRthivyAM yatte samAnamaparaM nahi rUpamasti // 12 // khalu-nizcayena te'pi-te puna: aNavaH- paramANavaH tAvantaH-tatparimANA eva, anye na santItyarthaH / yaiH paramANu nastvaM-bhavAn nirmApito-ni:pAditaH / kIdRzaiH ? rucibhi:-dIptimadbhiH / he zAntarAga ! - vItarAga ! / kIdRzo nirmApita: ? tribhuvanaikalalAmabhUto-jagattrayAdvitIyatilaka iva bhUtazabda ivArthe / tAvanta eva / kasyAm ? pRthivyAM - bhuvi / kathaM jJAyate ? yad-yasmAd nahinaiva aparaM-anyad rUpaM-AkRtiH asti-vidyate / kIdRzam ? samAnaM-tulyam / kasya ? te - tava // anenApi rUpAtizayatvaM bhagavato darzitam // 12 / / sAmprataM bhagavato mukhaM varNayativaktraM kva te suranaroraganetrahAri niHzeSanirjitajagattritayopamAnam / bimbaM kalaGkamalinaM kva nizAkarasya yad vAsare bhavati pANDupalAsa( za)kalpam // 13 // ni:zeSa-samastaM yathA bhavati tathA, niHzeSANi vA nijitAni-tiraskRtAni
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 jagattritaye vartamAnAni upamAnAni - upamA yena tattathoktam / bhagavanmukhatulyaM kiJcidapi nAstItyarthaH / candrabimbamupamAnaM bhaviSyatIti cet, Aha- bimbamaNDalaM kva ? naitat / kIdRzam ? kalaGkamalinaM mRgalAJchanalAJchitaM kuzobhamityarthaH / kasya ? nizAkarasya - candrasya, yad-bimbaM bhavati jAyate / kva ? vAsare-divase / kIdRzam ? pANDupalAzakalpaM pakvapatratulyam / kalaGkayuktatva-nistejastvAbhyAM na samAnaM bhagavanmukhaM ca viparItam // 13 // nirupamaguNAzrayatvAd bhagavAn stutya [i]ti darzayi (ya) tisampUrNamaNDalazazAGkakalAkalApa ! zubhrA guNAstribhuvanaM tava laGghayanti / ye saMstri ( zri ) tAtrijagadIzvara ! nAthamekaM kasta (stAn ) nivArayati paJcarato yatheSTam ? // 14 // he sampUrNamaNDalazazAGkakalA [ kalA ] pa ! - paripUrNabimbo yaH zazAGkaHcandrastasya kalA tatkalApo - dvisaptatikalAsamUho yasya sa tathoktaH, tasyAmantraNaM he sampUrNe tyAdi / ete guNA - jJAnAdayaH zubhrA - dhavalAstava - bhavatastribhuvanaMjagattrayaM laGghayanti - atikrAmanti - jayantItyarthaH / ye saMzritA - AzritAstrijagadIzvara ! - he bhuvanatraya prabho ! / kaM saMzritA: ? nAthaM - svAminaM ca / kimbhUtam ? ekaM -advitiiym| yadvA trijagadIzvarA bhavanapati - vyantara-jyo [ti ] Ska-vaimAnikendrAsteSAM nAthaM-svAminaM tvAM saMzrityA (tA: ) / atrArthe'rthAntaranyAsamAha-ekaru (ka?) kSaSTa(sthi ? ) tAn guNAn saJcarato - bhramataH / katham ? yatheSTaM svecchayA ko nivArayati-niSedhayati ? naiva kazcit // 14 // citraM kimatra yadi te tridazAGganAbhi-nataM manAgapi mano na vikAramArgam / kalpAntakAlamarutA calitAcalena kiM mandarAdrizikharaM calitaM kadAcit ? // 15 // 9 - kimatra citraM kimAzcaryametasmin yadi yad na nItaM na gamitam / kiM tat ? manaH - cittam / kasya ? te tava / kaM na nItam ? vikAramArga - vikRtipatham / ktham ? manAgapi stokanapi / kAbhiH ? tridazAGganAbhi:devakAntAbhiH / atrArthe'rthAntaranyAsamAha kiM kA (ka) dAcit - kasmiMzcit kAle - -
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 mandarAdizikharaM-meruzRGgaM calitam ? naiva kampitam / kena ? kalpAntakAlamarutAyugakSayasamayavAyunA / kIdRzena ? calitAcalena-kampitAparagiriNA / yAdRzaM meruzRGgaM tAdRzaM bhagavanmanaH // 15 // prakAsa(za)katvAdapUrvadIpatvaM bhagavato varNayitumAhanirdUmavarttirapavarjitatailapUraH kRtsnaM jagattrayamidaM prakaTIkaroSi / gamyo na jAtu marutAM calitAca lA]nAM dIpo'parastvamasi nAtha ! jagatprakAzaH // 16 // he nAtha ! svAmin ! dIpaH-pradIpaH aparo-'nyo'pUrvo asi-bhavasi tvam / kIdRzaH ? jagatprakAza:-tribhuvanodyotakaH / dIpo hi gRhaikadeze prakAzako bhavati / yato na gamyo-na parAbhavanIyaH / keSAm ? marutAM-vAyUnAm / kIdRzAnAm ? calitAcalAnAM-kampitagirINAm / katham ? jAtu-kadAcid yathA / prakaTIkaroSiprakAzA(za) yasi / kiM tat ? idaM-pratyakSaM jagattrayaM-bhuvanatritayam / kimbhUtam ? kRtsnaM-sarvam / kIDa[za]stvaM dIpa: ? nirdUmavarttiH-nirgatau dhUma-vartI yasya sa tathoktaH // 16 // sUryAdapi adhikatvaM darzayitumAhanA'staM kadAcidupayAsi na rAhugamyaH spaSTIkaroSi sahasA yugapajjaganti / nAmbhodharodaraniruddhamahAprabhAvaH sUryAtizAyimahimA'si munIndra ! loke // 17 // he munIndra ! - gaNadharAdisAdhunAtha ! asi-bhavasi tvam / kIdRzaH ? sUryAtizAyimahimA-sUryAtizAyI-sUratiraskArI mahimA-mahattvaM yasya sa tathoktaH / yato nAstaM-[na] tirodha(dhA)natvaM kadAcidupayAsi-upagacchasi / sUro hi sandhyAsamaye channo bhavati, tvaM punaH sadA prakAsa(za)rUpaH / tathA tvaM na rAhugamya:-tamaparAbhavanIyo na bhavati(si) / ravizca grahaNakAle tamasA parAbhUyate / tathA tvaM sahasA-santataM yugapad- ekakAlaM jaganti-trINi bhavanAni adhomadhyamordhvarUpANi spaSTIkaroSi-prakAzayasi / raviH punarbhuvanaikadezaM krameNa satataM prakAzayati / tathA tvaM nAmbhodharodaraniruddhamahAprabhAva:-ambhodharAmeghAsteSAmudaraM-kukSiH, tena tasmin vA niruddho-'panIto mahAn-bRhat prabhAva:
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 pratApo yasya sa tathoktaH / AdityastvetadviparIto bhavati ataH sUryAtizAyimahimA tvam // 17 // idAnIM bhagavato mukhapadmasyA'pUrvazazAGkarUpatAM stavakAro varNayatinityodayaM dalitamohamahAndhakAraM gamyaM na rAhuvadanasya na vAridAnAm / vibhrAjate tava mukhAbjamanalpakAnti vidyotyjjgdpuurvshshaangkbimbm||18|| he jina ! tava mukhAbja-mukhakamalaM vibhrAjate-vizeSeNa vividhaM vi(vA) dyotate / kIdRzam ? analpakAnti-gurudIpti gurukamanIyaM ca / kimbhUtaM sad ? apUrvazazAGkabimbaM-[na]nyacandramaNDalaM, yato nityodayaM-sarvadoditam / candramaNDalaM tu rAtryudayam / tathA dalitamohamahAndhakAraM - dalito-nAsi(zi)to moha eva-ajJAnameva mahAndhakAro-gurutamo yena tat tathoktam / candrabimbaM tu mohatamo vinAzayituM na zaktaM bhavati / tathA na gamyaM-na parAbhavanIyam / kasya ? rAhuvadanasya-tamomukhasya / kartari SaSTIyaM, 'kRtyAnAM kartari ceti / tathA na vAridAnAM-meghAnAM gamyaM-parAbhavanIyam / tatparAbhavottIrNatvAt / candrabimbaM tu rAhumukhasya meghAnAM ca gamyaM bhavati, bhakSaNAdAvaraNAdvA // 18 // rAtrau candrasya dine ca rave gavato mukhacandre sati nirarthakatvaM stavakAro varNayatikiM zarvarISu zazinA'hni vivasvatA vA yuSmanmukhendudaliteSu tamassu nAtha ! / niSpannazAlivanazAlini jIvaloke kArya kiyajjaladharairjalabhArananaiH ? // 19 // he nAtha ! - svAmin RSabha ! kiM zazinA - kiM prayojanaM candreNa? kAsu ? zarvarISu-rAtriSu / vivasvatA vA - Adityena vA kiM prayojanaM ? kva ? [ani]- dine / na kiJcit / keSu satsu ? tamassu-dhvAnteSu / kimbhUteSu ? yuSmanmukhendudaliteSu-tvadvaktracandravinAsi(zi)teSu / tamovinAzanaM hi candra-sUryamaso: (sUrya-candramasoH) kArya, tacca tvanmukhacandreNaiva kRtaM, ato niHprayojanau / tAvadatrArthe'rthAntaranyAsamAha-kiyat kArya-kiM prayojanaM, na kimapi / kai: ? jaladharaiH- meghaiH / kIdRzaiH ? jalabhArananaiH - udakasaMghAtanataiH / kva ? jIvaloke - jantunivAse jagati / kIdRze ? niSpannazAlivanazAlini-niSpannAni yAni
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 anusandhAna- 50 zAlivanAni - kalamavrIhisatkAni kSetrANi taiH / sA (zA) late - zobhate yaH sa tathoktaH, tasmin / zAlivA (va) nAnAmupalakSaNatvAd yadA kila niSpannasarvazasya sampanno bhavati prakArAntareNa jIvalokaH, kiM prayojanaM jalanamrameyaiH, satkAryasya siddhatvAt / evaM kiM prayojanaM zazi - sUryAbhyAmiti ||19|| hariharabrahmAdidevebhyo bhagavato'tizAyi jJAnaM kavirvarNayitumAhajJAnaM yathA tvayi vibhAti kRtAvakAzaM naivaM tathA hariharAdiSu nAyakeSu / tejo mahAmaNiSu yAti yathA mahattvaM naivaM tu kAcasa (za)kale kiraNAkule'pi 112011 he bhagavan ! yathA yena prakAreNa tvayi bhavati yathAvasthitArthaparicchedako bodho vibhAti- vizeSeNa zobhate, gatarAgatvAd bhagavataH naivaM naiva tathA- - tena prakAreNa vibhAti jJAnam / keSu ? hariharAdiSu nAyakeSu viSNu-zaGkara- brahmAdiSu prabhuSu, sarAgatvAnmohopetatvAcca / jJAnaM ca kIdRzaM ? kRtAvakAzaM vihitaprakAzaM dharmAdharmAdeH / na ca sarAgasya mUDhasya cAjJAnaM vihitaprakAzaM bhavati / atrArthe'rthAntaranyAsamAha-tejo-dhAma yathA yena prakAreNa mahattvaMmahimAnaM bRhattvaM yAti - prApnoti / kAsu ? (keSu ? ) mahAmaNiSu - mahAratneSu indranIlAdiSu tathA kAsa (za)kaleSu - kAcakhaNDeSu punarnaivaM naivaM (va) tejo mahattvaM yAti / kIdRze'pi ? kiraNAkule'pi - razmivyApte'pi / kAcasa (za) kalatulyA hariharAdayaH, kathaM tathA jJAnaM bhavediti ||20|| vakroktyA bhagavato manohAritvaM hariharAdibhyaH stavakAro varNayati manye varaM hariharAdaya eva dRSTA dRSTeSu yeSu hRdayaM tvayi toSati / kiM vIkSa (kSi) tena bhavatA bhuvi yena nAnyaH 1 kazcinmano harati nAtha ! bhavAntare'pi // 21 // ahamevaM manye-jAne he nAtha svAmin ! varaM pradhAnaM hariharAdayoviSNuzaGkarAdaya eva dRSTA- avalokitAH, kiM bhavatA dRSTena / yato yeSu haryAdiSu dRSTeSu hRdayaM - manaH toSaM prItiM upaiti gacchati / kva ? tvayi bhavati, tvayyeva prItiM karoti, nAnyatretyarthaH / kiM prayojanaM vIkSa(kSi) tena dRpTena 21 kena ? --
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 bhavatA-tvayA / kasyAm ? bhuvi-pRthivyAm / yena bhavadvIkSaNena-karaNena hetunA vA nAnyo-nA[paro] mato(no)-mAnasaM harati-raJjayati / kva ? bhavAntare'pi / AstAmiha janamni(nmani), janmAntare'pi / anena bhagavati dRSTe sati anyo na citte vizati tathAvidhaguNAbhAvAditi darzitam / / 21 / / sAmprataM sarvajananIputrAtizAyitvaM bhagavato varNayatistrINAM zatAni zatazo janayanti putrAn nAnyA sutaM tvadupamaM jananI prasUtA / sarvA dizo dadhati bhAni sahastrarasmi( zima) prAcyeva dig janayati sphuradaMzujAlam // 22 // janayanti-prasavanti / kAni ? strINAM zatAni-baDhyo yoSitaH / kAn ? putrAn-sUnUn / kiyataH ? zataza:-anekazatAni / kevalaM tvadupamaMbhavatsamAnaM sutaM-putraM na prasUtA-na janitavatI / kA'sau ? jananI-mAtA / kimbhUtA? anyA-marudevyaparA / atrArthe'rthAntaranyAsamAha-sarvAH-sakalA dizA:AzA dadhati-bibhrati / kAni ? bhAni-nakSatrANi / sahasrarasmi(zima)-AdityaM punaH prAcyeva-pUrvaiva dig-AsA(zA) janayati-prasavati, nA'nyA dik / kIdRzam ? sphuradaMzujAlaM-prasaratkiraNanikaram / yAdRzo ravistAdRzo bhagavAn, yAdRzI prAcI tAdRzI marudevI bhagavatIti // 22 // ___ idAnIM bhagavataH paramapuruSatvaM mRtyuja(a)yatvaM muktimArgatvaM ca stavakAro varNayatitvAmAmananti munayaH paramaM pumAMsa mAdityavarNamamalaM tamasaH pu( pa )rastAt / tvAmeva samyagupalabhya jayaMti] mRtyu nAnyaH zivaH zivapadasya munIndra ! panthAH // 23 // munayo- jagatastrikAlAvasthAvi(ve)dinastvAM-bhavantaM Amananti - pratipAdayanti-abhyasyanti vA / kimbhUtam ? pumAMsaM-puruSam / kIdRzam ? parama-prakRSTam / tathA''dityavarNa(Na)ravo... --- - / [u]palabhya-jJAtvA prApya vA 1. anna TIkA truTitA /
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 anusandhAna-50 1 munayorja (ja) yanti-abhibhavanti / kam ? mRtyuM - maraNam, maraNabhAjo na bhavanti, mokSagamanAt / kathamupalabhya ? samyag - jJAnAdipUrvakaM ca / tathA he munIndra ! gaNadharAdisAdhunAtha ! nAnyo - nAparo'sti / ko'sau ? panthA - mArgaH / kasya ? zivapadasya- muktisthAnasya / kIdRza: ? zivaH - kSemo - nirapAyami (i) tyarthaH / tvAM vihAya - tvatsevayA - tvadvacanAnuSThAnena vA mokSAvApteH ityanena paradarzanAni nirAkRtAni draSTavyAni teSAM mohAndhatvenAnyathA vacodhAt ( 2 ) ||23|| adhunA ekasyApi bhagavato anekatvaM guNadvArakaM stavakAra AhatvAmavyayaM vibhumacintyamasaGkhyamAdyaM brahmANamIzvaramanantamanaGgaketum / yogIzvaraM viditayogamanekamekaM , jJAna:(na) zva(sva) rUpamamalaM pravadanti santaH // 24 // , " he nnA (nA)tha ! santo- vidvAMsastvAM bhavantaM pravadanti pratipAdayanti / kimbhUtam ? brahmANaM- padmayoniM jJAnasampannatvAt / tathezvaraM - mahezvaraM, aNimAdyaizvaryayuktatvAt / tathA'nantaM - vAsudevaM, alabdhaparatvAt / kIdRzam ? ananta (Gga)ketuM-kAmanAzakam / tathA'vyayaM - akSayam / tathA vibhuM vyApakaM, kevalAlokena vyAptacaturdazarajja (jju) pramANalokAlokatvAt / tathA'cintyaM bhagavatsvarUpasya cintaya(yi)tumazakyatvAt / tathA''dyaM dharmasyA''dau tata eva pravRtteH / tathA'saGkhyaM na vidyate jJAnAde: saGkhyA'syetyasaGkhyam etAvat (d) jJAnaM sukhaM darzanaM vA bhaga[va]taH paricchettumazakyatvAt / tathA yogIzvaraM - dhyAnamArgapraviSTanaranAyakam / yato viditayogaM - jJAna (ta) dharmadhyAnAdivyApAram / tathA'nekaM, uktakrameNA'nekarUpatvAt / tathaikaM svarUpeNaikarUpatvAt / virodhazcAtraivamudbhAvanIyo yadyanekaM katha [meka] manekatvAt / [ yadyekaM kathamanekamekatvAt / ] naikA tvA'neka] tve hi parasparaviruddhe / virodhazca para (ri) hRta eva / tathA jJAnasvarUpaM - jJAnamayaM astyeva, karmakSayeNa zarIrAbhAvAt / tathA'malaM nirmalaM, rAgAdimalarahitatvAt 113811 1 idAnIM puruSacatuSTayarUpatvaM tadguNayogena bhagavato darzayitumAhabuddhastvameva vibuddhA ( dhA ) rcita ! buddhibodhAt tvaM zaGkaro'Si ( sa ) bhuvanatrayazaGkaratvAt /
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 dhAtA'si dhIra ! zivamArgavidhervidhAnAd vyaktaM tvameva bhagavan ! puruSottamo'si // 25 // he bhagavan ! - aizvaryAdiguNayukta ! tvamevA'si / ko'sau ? buddho devatAvizeSaH, buddhyate sma tattvamityanvarthatvAt / kuta: ? buddhibodhAd-buddhyAkevalajJAnena sakalatattvaparicchedAt / kIdRza !? vibudhAcita ! - sa ( za ) krAdi devasaMghAtapUjita ! / tathA tvaM bhavAn zaGkaro'si - zivo bhavasi / kasmAd ? bhuvanatrayazaGkaratvAd-jagattrayasukhakAritvAt / tathA he dhIra ! - jJAnarAjin ! dhAtAzreSTho'si-bhavasi tvam / kutaH ? zivamArgavidhervidhAnAd-mokSapathasRSTeH krnnaat| tathA tvamevA'si bhavasi / kIdRza: ? puruSottamaH - puruSANAM madhye uttama:-utkRSTaH puruSottamaH sarvanarapradhAna ityarthaH, anyatra viSNuH / katham ? vyaktaM- spaSTam / pUrvoktaguNairdevacatuSTayamayatvaM darzitam // 25 // idAnImanekaguNaiH kRtvA bhava ( bhagava ) to'tizAyitvakhyApanAya punaH punarnamaskAramAha kavi: kavi: tubhyaM namastribhuvanArttiharAya nAtha ! tubhyaM namaH kSititalAmalabhUSaNAya / tubhyaM namastrijagataH paramezvarAya tubhyaM namo jina ! bhavodadhizoSaNAya // 26 // namo-namaskAro'stu / kasmai ? tubhyaM bhavate / kimbhUtAya ? tribhuvanArttiharAya-trijagajjantupIDAnAzakAya he nAtha ! svAmin ! tathA tubhyaM namobhavate namaskAro bhavatu / kIdRzAya ? kSititalAmalabhUSaNAya - bhUtalanirmalAbharaNAya / tathA tubhyaM namaH pUrvavat / kIdRzAya ? paramezvarAya - pradhAnaprabhAva (bhave) / kasya ? trijagata:-tribhuvanasthajantUnAM rakSaNAdisamarthatvAt / tathA tubhyaM namaH pUrvavat / he jina ! - rAgAdijeta: !! kIdRzAya ? bhavodadhizoSaNAya - saMsArasamudra [ ni ]rnAzanAya, Atmano'nyeSAM ca ||26|| sAmprataM niHzeSaguNAzritatvaM doSanirAkRtatvaM ca bhagavato darzayitumAha 15 - ko vismayo'tra yadi nAma guNairazeSai stvaM zaMstri (saMzri) to niravakAsa ( za ) tayA munIza ! | doSairupAttavividhAzrayajAtagarvaiH svapnAntare'pi na kadAcidvI (dapI) kSito'si // 27 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 anusandhAna-50 he munIza ! - gaNadharAdisAdhunAtha ! ko vismayo'tra ? - kimatrAzcaryam ? yadi tvaM-bhagavAn saMzritaH-saMsa(se)vito nAma-aho ! vyaktaM vA / kai. ? guNairatizAyijJAnAdibhiH / kimbhUtaiH ? azeSaiH-sarvairna kiyadbhiH / kayA ? niravakAzatayA--niviSayatayA, tathAvidho'nyo viSayo nAsti yaH samagraguNAnAmAdhAraH / tathA he munIza ! na kadAcid-na kasmiMzcit kAle vIkSa(kSi)to'siavalokito'si / kva ? svapnAntare'pi-svapnamadhye'pi, AstAM jAgaramANaiH / kai? doSaiH / kIdRzaiH? upAttavividhAzrayajAtagarvaiH-prAptanAnAprakArA-dhArotpannadapaiM: !! idAnIM SaDbhiH zlokairbhagavato vibhUtiM varNayitumAha stavakAra:uccairazokatarusaMzritamunmayUkha-mAbhAti rUpamamalaM bhavato nitAntam / spaSTollasatkiraNamastatamovitAnaM bimbaM raveriva payodharapArzvavati // 28 // siMhAsane maNimayUkhazikhAvicitre vibhrAjate tava vapuH kanakAvadAtam / bimbaM viyadvilasadaMzulatAvitAnaM tuGgodayAdrizirasIva sahastrarasme:( zmeH) // 29 // kundAvadAtacalacAmaracAruzobhaM vibhrAjate tava vapuH kaladhautakAntam / udyacchazAGkazucinirjharavAridhAra-muccaistaTaM suragireriva zAtakaumbham // 30 // chatratrayaM tava vibhAti zazAGkakAnta-muccaiHsthitaM sthagitabhAnukarapratApam / muktAphalaprakarajAlavivRddhazobhaM prakhyApayaH( ya )t trijagataH paramezvaratvam // 31 // unnidrahemanavapaGkajapuJjakAnti-paryullasannakhamayUkhazikhAbhirAmau / yAdau padAni tava yatra jinendra ! dhattaH padmAni tatra vibudhAH parikalpayanti // 32 // itthaM yathA tava vibhUtirabhUjjinendra ! dharmopadezanavidhau na tathA parasya / yAdRg k )prabhA dinakRtaH prahatAndhakArA tAdRkkuto grahagaNasya vikAsino'pi // 33 // he jinendra ! - sAmAnyakevalinAtha ! yathA-yena prakAreNa tava-bhavato vibhUti:- aizvaryamabhUd-babhUva / katham ? itthaM-anena pUrvaprakAreNa / kasmin ? dharmopadezanavidhau-jJAnotpattisamananantaracaturvidhadharmakathanakAle / tathA - tena prakAreNa nAparasya-nAnyasya buddhAdeH / atrArthe'rthAntaranyAsamAha-yAdRg-yAdRzI prabhAdIptirdinakRto-raverbhavati / kIdRzI ? prahatAndhakArA-nAsi(zi)tatamAH tAdRk
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 tAdRzI / kuto bhavati ? grahagaNasya-zukrAdivRndasya / kIdRzaH ? vikAsino'piprakAsa(za)vato'pi / sUryatulyo bhagavAn, zeSagrahatulyA buddhAdayo devAH // 33 / / tAmeva darzayati bhavataH-te rUpaM-mUrtivi(vi)bhAti-zobhate / katham ? nitAntaM-atizayena / kIdRzam ? amalaM-nirdoSam / tathonmayUkhaM-udgatakiraNajAlaM, tathoccairazokatarusaMzritaM-- uccataru(ra)kaMkeklivRkSAsannavartinam / kIdRzaM ? spaSTollasatkiraNaM prasaradvyaktarazmijAlaM, ata evA'statamovitAnaM-nirAkRtAndhakArasaMghAtaM / tathA payodharapArzvavarti-meghanikaTAvasthitam // 28 // tathA tava-bhavato vapuH-zarIraM vibhrAjate-vizeSeNa zobhate / kIdRzaM ? kanakAvadAtaM-svarNavarNam / kva sthitaM ? siMhAsane-hariyuktabhadrapIThe / kIdRze ? maNimayUkhazikhAvicitre-ratnAnAnA(ratnAnAM) kiraNajvAlAvividhacitre / kimiva zobhate ? bimbamiva-maNDalamiva / kasya ? sahasrarasme(zme):-Adityasya ! kva sthitam ? tuGgodayAdizirasi-uccodayAcalamastake / kIdRzam ? viyadvilasadaMzulatAvitAnaM-AkAsa(za)prasarat-kiraNavi(va)llisaMghAtam // 29 / / tava vapuH-bhavataH zarIraM vibhrAjate-vividhaM rAjate / kIdRzaM ? kundAvadAttaM(ta)calacAmaracAruzobhaM-kundakusumanirmalaM(la)caJcalavyajanaso(zo) bhanazrIkam / tathA kaladhautakAntaM-suvarNakamanIyam / kimivAbhAti ? tada(Ta)mivavapu iva (?) / kIdRzaM ? uccaiH-uccam / kasya ? suragireH- meroH / tathA zAtakaumbhaM - suvarNamayam / tathA udyacchazAGkazucinijharavAridhAra-udyacchazAGkavadudgacchaccandrasyeva zucayo-nirmalA vAridhArA-jalarAjayo yatra tat tathoktam / cAmarasya sAmyaM dazitam // 30 // tathA chatratrayaM-AtapatratrayI tava-bhavato vibhAti-vividhaM zobhate / kIdRzaM? zazAGkakAntaM-candranirmalam / tathoccaiH sthitaM-uparivyavasthitam / tathA sthagitabhAnukarapratApaM-AcchAditaravikiraNaprabhAvaM / tathA muktAphalaprakarajAlavivRddhazobhaM-muktAphalaprakarajAlena mauktikavisarastabakena vizeSeNa vRddhA-vRddhi gatA zobhA-zrIryasya tat tathoktam / kiM kurvan(ta) ? prakhyApayat-prakaTayat, trijagata:tribhuvanajantUnAM paramezvaratvaM-prakRSTaprabhutvaM, chatratrayaM hi tribhuvanaprabhutvalakSaNam / / 31 / /
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 - he jinendra ! - tIrthakaradeva ! tatra pradeze vibudhA- devAH padmAnikAJcanakamalAni parikalpayanti - racayanti, yatra - 1 - pradeze tava pAdau caraNau padAni - nyAsAn dhattaH-kurutaH / kIdRzau ? unnidrahemanavapaGkajapuJjakAntiparyullasannakhamayUravazikhAbhirAmau - unnidra hemanavapaGkajapuJjasyeva vikasitasauvarNa (rNA?) kRtin (?) padmasyeva kAntiryAsAM tAstathoktAH tAzca tAH paryullasannakhamayUkhazikhAzcaprasarannakhakiraNajvAlAzca tAH, tAbhirabhirAmau - abhiramaNIyau abhU(?) tau tathoktau // 32 // arthApekSayaikaM kulakam / yadvA bhinnakriyA bhinnA evaite zlokAH // " 18 jinAzritAnAM karibhayAbhAvamAhAtmyasUcanena kavi:zcyotanmadAvilavilolakapolamUla-mattabhramadbhramaranAdavivRddhakopam / airAvatAbhamibhamuddhatamApatantaM dRSTvA bhayaM bhavati no bhavadAzritAnAm // 34 // no na bhavati - u[pa] dyate / kiM tad ? bhayaM - trAsaH / keSAM ? bhavadAzritAnAM-yuSmatsevAprAptAnAm / kiM kRtvA ? dRSTvA 'valokya / kam ? ibhaM-kariNam / kiM kurvantaM ? ApatantaM - Agacchantam / kIdRzaM ? uddhataMdarpoddhuram / tathA airAvatAbhaM - indrakarisamAnam / kathambhUtaM ? zcyotanmadAvilavilolakapolamUlamattabhramadbhramaranAdavivRddhakopaM vyotanmadena-kSaraddAnajalena AvilaMsyA (zyA) malaM yat kapolamUlaM - gallaprathamabhAgaH, tasmin mattabhramadbhramarAH kSaraccaladbhRGgAH, teSAM nAdaH - zabda:, tena vivRddho vRddhiM gataH kopa:- krodho yasya sa yathoktastam ||34|| - bhavataH pAdAzrayaNasya phalamAha stavakAra: mattebhakumbhagaladujjvalazi ( zo )NitAktamuktAphalaprakara bhUSitabhUmibhAgaH / baddhaH (ddha )kramaH kramagataM hariNAdhipo'pi nAkrAmati kramayugAcalasaMzritaM te // 35 // hariNAdhipo'pi - siMho'pi, AstAmanyaH karyAdiH / nAkrAmatinAzliSyati / kaM ? kramayugAcalaM - pAdapadmadvayaM girimAzritaM - ArUDhaM tatsambaddham / kasya ? te tava / kIdRzaM ? kramagataM phAlAviSayam / kIdRza: ? baddhakrama:racitaphAla: / tathA mattebhakumbhagaladujvalazoNitAktamuktAphalaprakara bhUSita bhUmibhAga:
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 mattebhasya-kSIbakariNaH kumbha:-ziraHsthalaM, tasmAd galat-kSarad ujvalaM-nirmalamacchaM raktaM-rudhiraM, tenAktAni-avaliptAni yAni muktAphalAni-mauktikAni, teSAM prakara:saMghAtaH, tena bhUSito-'laGkRto bhUmibhAgo-bhUpradezo yena sa tathoktaH / anena vizeSaNenA'syA'tizUratvAdiguNAH pratipAditAH // 35 // / sAmprataM pracaNDAgnidarpaharatvena bhagavanA(nnA)mno jalarUpa[tva]mAhakalpAntakAlapavanoddhatavahnikalpaM dAvAnalaM jvalitamujvalamutku(tsphu)liGgam / vizvaM jighatsumiva sanmukhamApatantaM tvaM nA (tvannA )makIrtanajalaM sa(za )mayatyazeSam // 36 // he jina ! tvannAmakIrtanajalaM-bhavadabhidhAnoccAraNodakaM sa(za)mayatinivartayati / kaM? dAvAnalaM-dAvAgnim / kIdRzaM ? kalpAntakAlapavanoddhatavahni kalpaM-ja(la)yakAlavAtodbhaTAgnisadRzam / tathA'zeSa-samastam / tathA jvalitaMpradIptaM / tathojvalaM-uddIptam / tathotsphuliGga-udgatAgnikaNam / kiM kurvantaM ? ApatantaM-Agacchantam / kathaM ? sanmukhaM-abhimukham / kiM kurvantamiva ? jighatsanta(jighatsu)miva-bhakSitumiva / kiM tat ? vizvaM-jagat / anena ca vizeSaNavRndeNA'tipracaNDatvena kenApyapratisaMhAryatvaM agnerdarzayati // 36 / / adhunA krodhodbhaTAdiguNasya sarpasya kramayugo(gA)kramaNena bhagavaMnA(vannA)mno nAgadamanItvamAha stavakAra: raktekSaNaM samadakokilakaNThanIlaM krodhoddhataM phaNinamutphaNamApatantam / nA( A )krAmati kramayugena nirastasa( za)GkaH tvannAmanAgadamanI hRdi yasya puMsaH // 37 // sa nara AkrAmati-Apnoti-upamardayati / kena ? kramayugena-pAdadvayena / kIdRzaH san ? nirastazaGko-'pagatakhAdanasandehaH / kamAkrAmati ? phaNinaMnAgam / kIdRzaM ? raktekSaNaM-aruNanetraM, tathA samadakokilakaNThanIlaM-mattapikagalakRSNam / tathA krodhoddhataM-kopodbhaTaM, tathotphaNaM-udgataphaNAbhogaM, tathA''patantaMAgacchantam / yasya puMsaH puruSasya hRdi-citte vartate / ko'sau ? tvannAmanAgadamanI
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 bhavadabhidhAnasarpadamanauSadhIvizeSaH // 37 / / idAnIM bhagavannAmna evoccAraNasya zakrasainyabhedakatvamAha kavi:valgatturaGgagajagarjitabhImanAda-mAjau balaM balavatAmapi bhUpatInAm / udyaddivAkaramayUkhazikhApaviddhaM tvatkIrtanAt tama ivAzu bhidAmupaiti // 38 // bhUpatInAM-nRpANAM balaM-sainyaM caturaGgaM bhidAM-bhedamupaiti-gacchati / kasmAt ? tvannAmakIrtanAd-bhavadabhidhAnoccAraNAt / kimiva ? tama iva-andhakAramiva / kIdRzaM sad ? udyaddivAkara [mayUkha] zikhApaviddhaM-udgacchadravikiraNaparamparAhataM / kIdRzAnAM bhUpatInAm ? balavatAM-zaktimatAmapi / kIdRzaM balaM ? valgatturaGgagajagajitabhImanAdaM-valgatturaGgAzca-itastatazcaladazvAzca gajAzca-kariNazca te tathoktAH, teSAM gajitaM, tadeva bhImo-bhayakArako nAdaH-zabdo yatra tat tathoktam / kva ? Ajau-saGgrAme // 38 // idAnIM bhagavatpAdasevinAM saGgrAme jayamAha stutikAra:kuntAgrabhinnagajazoNita[ vAri vAha-vegAvatArataruNAturayodhabhIme / yuddhe jayaM vijitadurjayajeyapakSAH tvatpAdapaGkajavanAzrayiNo labhante // 39 // yuddhe-raNe jayaM-zatruparAbhavaM labhante-prApnuvanti / ke ? tvatpAdapaGkajavanAyiNo-bhavaccaraNapadmakhaNDasevino narAH, bhavaccaraNapadmasamyaksevino vA / samAzrayiNa iti pAThaH / kIdRzAH santa: ? vijitadurjayajeyapakSA:-parAbhUtaduHkhaparAbhavanIyazatrupakSAH / kIdRze yuddhe ? kuntAgrabhinnagajazoNitavArivAhavegAvatAra taruNAturayodhabhIme kuntAgreNa bhinnA-vidAritA ye gajA:-kariNasteSAM yacchoNitavAriraktajalaM tasya vAha:-pravAhastasmin vegAvatAreNa-javAvataraNena taruNA-yuvAna AturA-bhItA ye yodhAH-subhaTAstairbhIme-bhayakArake / anenAtyantabhayakAraNatvaM yuddhasya darzitam // 39 / / idAnIM samudrapratiSThAnAM yAnapAtrArUDhAnAM bhagavaccintanAnmajjanabhayaM na bhavatIti darzayitumAha kavi:ambhonidhau kSubhitabhISaNanakracakra pAThInapIThabhayadolbaNavADavAgnau /
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 raGgataraGgazi[kha]rasthitamAnapAtrA svAsaM vihAya bhavataH smaraNAd vrajanti // 40 // narA vrajanti - gacchanti - samudramullaGghayantItyarthaH / kiM kRtvA ? vihAyatyaktvA / kaM ? trAsaM bhayaM majjanAdeH / kuto heto: ? smaraNAt - cintanAt / kasya ? bhavataH-tava / kva ? ambhonidhau samudre / kIdRze ? kSubhitabhISaNanakracakrapAThInapIThabhayadolbaNavADavAgnau - kSubhitAzcalitA bhISaNA- bhayAnakA ye nakracakrapAThInapIThA: - jIvavizeSAH tairbhayaM bhItiM dadAti sa tathoktaH, tatholbaNa udbhaTo vADavAgnirvaradAvAnalo yasmin sa tathoktaH, pazcAt padadvayasya karmadhArayaH samAsaH, tasmin / kIdRzAH santaH ? raGgattaraGgazikharasthitayAnapAtrA :- raGganta-zcalanto ye taraGgAH-kallolAsteSAM zikharaM- agraM tasmin sthitaM yAnapAtraM pravahaNaM yeSAM te tathoktAH IdRzA api ||40|| idAnIM bhagavataH pAdapadmaraja : pIyUSazarIrAvaguNDanasya narANAM phalaM darzayati stavakAra: - udbhUtabhISaNajalodara bhArabhugnAH so ( zo ) cyAM dazAmupagatAH zcyutajIvitAzA: / tvatpAdapaGkajarajo'mRtadigdhadehA -- 21 martyA bhavanti makaradhvajatulyarUpAH // 41 // I martyA - manuSyA bhavanti jAyante / kIdRzAH ? makaradhvajatulyarUpA:kAmasamAnAkArAH / kathambhUtAH santaH ? tvatpAdapaGkajarajo'mRtadigdhadehAH bhavaccaraNaparAgapIyUSamrakSitasa (zarIrA: / pUrvaM kIdRzAH santaH ? upgtaa:praaptaaH| kAM ? dazAM-avasthAm / kIdRzIM ? zocyAM - zocanIyAM maraNayogyAm / kimbhUtA: ? zcyutajIvitAzAH tyaktajIvanavAJchAH / tathodbhUtabhISaNajalodarabhArabhugnA-utpannabhayaGkarodaravyAdhivizeSaprAgbhArakuTilIbhUtAH // 41 // adhunA stavakAro bhagavannAmamantrasmaraNasya bandhanabhayApahAraphalamAhaApAdakaNThamuruzRGkhalaveSTitAGgA gADhaM bRhannigaDakoTinighRSTajaGghAH / tvannAmamantramanizaM manujAH smarantaH sadyaH svayaM vigatabandhabhayA bhavanti // 42 // manujA - mAnavAH svayaM - Atmana eva vigatabandhabhayA- apagatabandhanatrAsA
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 bhavanti-santi / kathaM ? sadya:-zIghrataram / kiM kurvantaH-smarantaH cintayantaH / kaM ? tvannAmamantraM-bhavadabhidhAnavidyAm / kathaM ? anisaM(zaM)-anavaratam / kIdRzAH santaH ? uruzRGkhalaveSTitAGgAH-mahAzRGkhalAvRtadehAH / kiM yAvad ? ApAdakaNThaM-caraNagalaM yAvat / pAdAbhyAM prabhRti galapradezaM yAvadityarthaH / tathA bRhannigaDakoTinighRSTajavAH-mahApa'...... .............. gADhaM-atitarAm / / 42 // adhunA sarvaM mattakariprabhRtibhayApahAra(ra:)phalaM stavapaThanasya stavakAraH prAhamattadvipendramRgarAjadavAnalAhi-saGgrAmavAridhimahodarabandhanottham / tasyAzu nAzamupayAti bhayaM bhiyeva yastAvakaM stavamimaM matimAnadhIte // 43 // tasya-narasya matimatAzu-(matimata: Azu)-zIghraM bhayaM-trAso vinAzaMkSayaM bhiyeva-bhayevena (bhayeneva) upayAti-gacchati, yo matimAn-buddhimAn stavaMstavanamimaM-pratyakSaM adhIte-paThati / kathambhUtaM ? tAvakaM-bhavadIyam / mattadvipendramRgarAjadavAnalAhisaGgrAmavAridhimahodarabandhanotthaM-kSIbakarirAja-siMha-davAgni-sarparaNa-samudra-jalodara-saMyamanaprabhavam / / 43 / / idAnIM stotramAlAyAH kaNThasthitAyAH phalamAha stavakAraH, AtmanAma ca pradarzayatistotrastrajaM tava jinendra ! guNairnibaddhAM bhaktyA mayA ruciravarNavicitrapuSpAm / dhatte jano ya iha kaNThagatAmajastraM taM mAnatuGgamavasA(zA) samupaiti lakSmIH // 44 // taM puruSaM, kIdRzaM ? mAnatuGga-pUjAmahAntaM ahaGkArabRhantaM vA / puruSasyA'haGkAraH prazasyate2 - - - - - nirahaGkArasya loke bhasmatulyatvAt, na paralokamArge / lakSmI:-zrI: samupaiti-prApnoti-AzliSyati / kIdRzI ? avasA(zA)-aparAdhInA satI / yo jano-naro dhatte-bibharti / kAM ? stotrasrajaMstavanamAlAm / kasya ? tava-bhavataH / he jinendra ! - sakalakevalinAtha ! / kathambhUtAM satIM dhatte ? kaNThagatAM-galapradezasthitAm / kva ? iha-jagati / 1. pAThaH TitaH / 2. patraM truTitam /
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 kathaM? ajazraM-anavaratam / kIdRzIM ? nibaddhAM-ra[citAM] - - - - - - - tava / kayA ? bhaktyA -prakRSTabhAvena / kena ? mayA-kaLa / kIdRzIM ? vividhavarNavicitrapuSpAM-vividhA-nAnAprakArA ye varNA-akSarANi, ta eva vicitrANi-nAnArUpANi paJcavarNAni puSpANi yasyAM sA tathoktA, tAm / mAlA'pi sUtragrathitA paJcavarNajAtyAdipuSpakalitA ca kaNThe-galapradeze dhriyate / / zrIkhaNDellakagacchasambandhi-zvetAmbara zrIzAntisUriviracitamAnatuGgAcArya-kavikRta-bhaktAmarAkhyastavavRttiH parisamAptA / / -x 1. pAThaH truTitaH /
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 anusandhAna-50 ajJAtakartRkA bhaktAmarastava-sukhabodhikA vRtti: saM. vijayazIlacandrasUri bhaktAmarastava paranI A TIkAnI 9 pAnAMnI, azuddhipracura prati nijI saMgrahamAM maLI. kartA ke lekhakanuM nAma nathI. anumAnataH 18mA zatakamAM lakhAyelI lAge che. A vRtti Ama to paramparAgata vAcanAnusArI ja che. parantu AmAM paNa keTalAMka sthaLoe mahattvanA pAThabhedo jovA to maLe ja che. jemake padya 6mAM 'mukharIkurute' prayoga cci-pratyayAnta hovAnuM jANItuM che, A vRttimAM paNa te pramANe artha karelo ja che. chatAM ahIM accyanta prayogarUpe paNa te darzAvela cha : "mukharI-vAcAla: kurute' A rItano padaccheda ane artha manorama paNa lAge che. padya 23mAM 'tamasaH purastAt' pATha maLe che. prasiddha ane yogya pATha joke 'parastAt' che. TIkAmAM paNa 'andhakArasya agre arthAt madhyAndha(madhye'ndha) kArasya' evo artha thayo che. padya 26mA pracalita pATha che 'jina ! bhavodadhizoSaNAya', ane ahIM jovA maLato pATha 'janabhavodadhizoSaNAya'. alabatta, pahelo 'jina !' evo pATha vivarIne pachI ja 'jana' evo pATha darzAvAyo che. teno artha 'janAnAM bhavodadhi: janabhavodadhistaM zoSayatIti' ema karyo che. eja rIte, padya 27mAM 'vividhAzrayajAtagarvaiH' evo pATha to svIkAryo ja che, parantu tyAM vikalpamA 'vibudhAzrayajAtagarvaiH' ema pATha paNa darzAvyo che, ane tenI vRttimAM 'vibudhAnAM anyadevAnAM Azraya:' ema artha karavAmAM Avyo che. mukhya pATha tarIke 'vibudhAzraya0' ane vaikalpika pATha 'vividhAzraya0' levAyo che.. bhaktAmara paranI vividha TIkAo che, jemAMthI ghaNI aprakAzita haze. te A rIte prakAzamAM Ave to rasaprada bane tema che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 25 bhaktAmarapraNi( Na )tamaulimaNiprabhANAmiti / yaH samiti / asya vyAkhyA-kiletyavyayaM padaM satyAgamanamaGgalArthavAci / ahamapi prathamaM jinendraM stoSye / kiM kRtvA ? jinapAdayugaM samyak praNamya / jinasya prathamatIrthakRtaH pAdau-caraNau, tayoryugaM-yugmaM jinapAdayugam / samyak trikA(ka)raNazuddhyA, natvA / kathambhUtaM jinapAdayugaM?, bhaktAmarapraNatamaulimaNiprabhANAM udyotakam / bhaktAzca te'marAzca bhaktAmarAH, teSAM praNatA ye maulayaH, teSu ye maNayaH, [teSAM yAH prabhAH tA:] bhaktAmarapraNatamaulimaNiprabhAH, tAsAM bhaktAmarapraNatamaulimaNiprabhANAm / udyotayatIti udyotakam / tatprakAzakamityarthaH / punaH kathambhUtaM jinapAdayugaM ?, dalitapApatamovitAnam / dalitaM-dUrIkRtaM pApatamaso vitAnaM yena tat dalitapApatamovitAnam / tatpunaH kimbhUtaM jinapAdayugaM ?, bhavajale patatAM janAnAM yugAdau Alambanam / bhava eva jalaM bhavajalam / tasmin bhavajalesaMsArasamudre, patantIti patantaH, teSAM patatAm / yugasya AdiH yugAdiH, tasmin yugAdau / taM iti kam ?! yaH suralokanAtha:(thaiH) stotraiH saMstuta: / suSTha rAjante iti surAH, teSAM loko-jagat svargaH, tasya nAthaiH-prabhRtibhiH (? bhUpatibhiH ?) suralokanAthaiH / saMstutaH- samyak stutaH / kathambhUtaM (taiH) suralokanAthaiH ?, sakalavAGmayatattvabodhAt udbhUtabuddhipaTubhiH / 'vAci vikAro vADmayaM, sakalaM ca tat vAGmayaM ca sakalavADmayaM, tasya tattvaM sakalavAGmayatattvaM, tasya bodhaH sakala vAGmayatattvabodhaH, tasmAt / udbhUtazcAsau buddhizca udbhUtabuddhiH, tayA paTavaH udbhUtavuddhipaTavaH, taiH / kathambhUtaiH stotraiH ?, jagatritayacittaharaiH / jagatAM tritayaM jagatritayaM, jagatritayasya cittaM jagatritayacittaM, tasya harANi jagatritaya-cittaharANi taiH / punaH kiM0 stotraiH ?, udAraiH-pradhAnaiH // 1-2 // yugmam / / buddhayeti / he vivudhArcitapAdapITha ! ahaM vigatatrapaH asmi / vibudhairdevai: acitaM pAdapIThaM yasya sa vibudhArcitapAdapITha: / vi-vizeSeNa gatA trapA yasmAt sa vigatatrapaH / nirlajja ityarthaH / kathambhUto'ham ?, buddhyA vinA'pi stotuM- stavanAM kartuM samudyatamatiH / uktamarthamarthAntaranyAsena draDhayativAlaM vihAya jalasaMsthitaM indubimbaM-candramaNDalaM anyajana: sahasA grahItuM ka
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 icchati ? ||3|| !! vaktumiti / he guNasamudra ! te guNAn buddhyA suragurupratimaH kaH kSama:kaH samarthaH ? / guNAnAM samudraH guNasamudraH, tatsambodhanaM kriyate--he guNasamudra suraguruNA pratimIyate iti suragurupratimaH - bRhaspatitulyo'pi / kathambhUtAn ?, zazAGkakAntAn, zazAGkavat kAntAH zazAGkakAntA:, tAn zazAGkakAntAn / uktamarthamarthAntaranyAsena draDhayati- ambunidhi samudraM bhujAbhyAM tarItuM kaH alaM-kaH samarthaH ? na ko'pItyarthaH / kathambhUtaM ambunidhim ?, kalpAntakAlapavanoddhatanakracakraM kalpAntakAlasya pavanaH tena uddhatA - UrdhvaM gatA nakracakrA yasmin sa kalpAntakAlapavanoddhatanakracakrastam // 4 // , anusandhAna-50 so'hamiti / sa ahaM tathApi bhaktivazAt tava stavaM kartuM pravRttaH asmi sAvadhAno jAto'smi / kathambhUtaH aham ?, vigatazaktiH api vi-vizeSeNa gatA zaktiryasya sa vigatazaktiH / adhunA / uktamarthamarthAntaranyAsena draDhayatimRga: nijazizoH paripAlanArthaM svaputrarakSArthaM kiM na abhyeti kiM na sanmukhaM yAti ? api tu abhyetyeva / kiM kRtvA ? prItyA - svasnehena AtmavIryaMsvaparAkramaM avicArya na vicArya ityarthaH // 5 // I 1 alpazrutamiti / he munIza ! tvadbhaktiH eva balAt mAM mukharI - vAcAla: kurute / amukharaM mukharaM kurute iti mukharIkurute / kathambhUtaM mAM ?, alpazrutaM alpaM - stokaM zrutaM yasya sa: [taM] alpazrutam / punaH kathambhUtaM mAM ?, zrutavatAM parihAsamA ( dhAma ) / zrutaM vidyate yeSAM te zrutavantaH teSAM parihAsasya dhAma - parihAsadhAma / uktamarthamarthAntaranyAsena draDhayati - kila iti nizcayena / yat kokilaH madhau madhuraM virauti tat cArucUtakalikAnikaraikahetuH / cAravazca tAH cUtakalikAzca cArucUtakalikA: / tAsAM nikara:- samUha:, sa evaiko - 'dvitIyo hetu: cAruH ||6|| , he svAmin ! zarIraM bhajatI (ntI ) ti zarIrabhAjaH teSAM puruSANAM azeSaM pApaM tvatsaMstavena kSaNAt kSayaM upaiti prApnotItyarthaH / kathambhUtaM pApaM ?, bhavasantatisannibaddham / bhavAnAM santatirbhavasantatiH / bhavasantatyA saM- samyak prakAreNa nibaddhaM dRSTaM baddhaM bhavasantatisannibaddham / punaH kathambhUtaM pApaM ?, AkrAntalokam / punaH kiMviziSTaM pApaM ?, utprekSate - pApaM kamiva ? sUryAMzubhinnaM
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 27 zArvaraM-sUryasya aMzava:-[kiraNA:] taiH sUryAMzubhibhinna-spheTitaM sUryAMzubhinnaM, zarvaryAM bhavaM zArvaraM andhakAramiva / kathambhUtaM andhakAraM ?, AkrAntalokam / punaH kathambhUtaM andhakAraM ?, alinIlam - bhramaravat nIlamityarthaH // 7 // matveti / he nAtha ! tava saMstavanaM Arabhyate-kriyate / kiM kRtvA ?, iti matvA-jJAtvA / itIti kim ?, tava prabhAvAt / satAM-sajjanAnAM cetaH hariSyati / kathambhUtena mayA ?, tanudhiyA'pi - tanuH-svalpA dhIryasya sa tanudhIH, tena / uktamarthamarthAntaranyAsena draDhayati-nanu iti nizcayena / nalinIdaleSu udabinduH muktAphaladyuti upaiti-prApnoti / nalinyA dalAni nalinIdalAni, teSu nalinIdaleSu-kamalanIpatreSu / udasya binduH udabinduH / muktAphalasya dyutiH muktAphaladyutistam // 8 // AstAmiti / he jina ! tava stavanaM dUre AstAm / tvatsaMkathApi jagatAM duritAni-kaSTAni hanti / sahasrakiraNaH - sUryaH dUre AstAm / sahasra(sra)kiraNaM yasya sa sahasrakiraNaH / sahasrakiraNasya prabhA eva padmAkareSu jalajAni vikAzibhAJji kurute / padmAnAM AkarAH padmAkarAH, teSu padmAkareSu-taDAgeSu, jalAjjAtAni jalajAni-kamalAni vikAzaM bhAjantIti vikAzabhAji // 9 // nAnyeti / he bhuvanabhUSaNa ! he bhUtanAtha ! bhUtairguNairbhavantaM 'bhiSTuvantaH puruSAH bhuvi-pRthivyAM bhavataH tulyA bhavanti iti na adbhutaM na Azcaryam / uktamarthamarthAntaranyAsena draDhayati-nanu iti nizcayena / vA-athavA tena svAminA kim ? yaH svAmI bhUtyA''zritaM-sevakaM iha vizve AtmasamaM na karoti / bhuvanasya bhUSaNaM bhuvanabhUSaNaM, tatsambodhanaM kriyate / he bhuvanabhUSaNa !! athavA bhuvanasya bhUSaNabhUtaH bhuvanabhUSaNabhUtaH, tatsambodhanaM krI(kri)yate-- he bhuvanabhUSaNa !! athavA bhUtAnAM nAtha bhUtanAtha, tatsambodhanam // 10 // dRSTaveti / he svAmin ! janasya-lokasya cakSuH / bhavantaM dRSTvA anyatrA'nyasmin deve toSaM-santoSaM na upayAti-na prApnoti / kathambhUtaM bhavantaM? animeSavilokanIyam / animeSaM yathA syAttathA vilokanIyaH 'na(ni)meSavilokanIyastam / uktamarthamarthAntaranyAsena draDhayati-dugdhasindho:-kSIrasamudrasya payaH pItvA, jalanidhe:-samudrasya, kSAraM jalaM asitum - pAtum kaH icchet ? - kaH vAJchet ? kathambhUtaM dugdhasindhoH payaH ?, zazikaradyuti0, zazinaH karAH
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 zazikarA:, tadvat dyutiryasya sa tat zazikaradyuti ||11|| he tribhuvanaikalalAmabhUta ! yaiH paramANubhiH nirmApitaH - tvaM racitaH asi / khalu-nizcayena, te'NavaH 'pi - te paramANu (Na) vaH api pRthivyAM tAvanta eva hi iti nizcayena / yat - yasmAt kAraNAt, te tava samAnaM aparaM rUpaM nAsti / tribhuvanasya ekaM ca tat lalAma ca tribhuvanaikalalAma - tribhuvanaikalalAmabhUta !! kathambhUtaiH paramANubhiH ? zAntarAgarucibhiH, zAntarAgasya - zAntarasasya ruciryeSAM te zAntarucayastaiH, 'thavA zAntA - dUrIbhUtAH rAgasya ruciryebhyaste zAntarAgarucayastaiH // 12 // anusandhAna-50 vaktramiti / he svAmin ! te tava vaktraM kva ? ca- punaH tat nizAkarasya-candrasya bimbaM kva ? | yat nizAkarasya bimbaM vAsare pANDupalAsakalpaM bhavati / pANDu ca tat palAzaM pANDupalAzaM, pANDupalAzena kalpaM pANDupalAzakalpaM, kathambhUtaM vaktraM ? suranaroraganetrahAri / surAzca narAzca uragAzca suranaroragA:, teSAM netrAni (Ni) harantIti evaM zIlaM suranaroraganetrahAri / puna: kathambhUtaM vaktram ? nizzeSanijjita - jagattritayopamAnam / nizzeSeNa nijjitaM jagattraye upamAnaM yena tat nizzeSanijjitajagattritayopamAnam / kathambhUtaM bi-baM ? kalaGkamalinam ? kalaGkena malinaM kalaGkamalinam // 12 // sampUrNeti // he trijagadIzvara ! tava guNAH tribhuvanaM laGghayanti'tikrAmanti / trINi ca tAni jaganti ca trijaganti trijagatAM Izvara: trijagadIzvaraH tatsambodhanaM he trijagadIzvara ! / kathambhUtA guNA: ? sampUrNamaNDalazazAGkakalAkalApazubhrAH / sampUrNaM maNDalaM yasya saH sampUrNamaNDalazcAsau zazAGkazca sampUrNamaNDalazazAGkastasya kalAkalApaH sampUrNamaNDalazazAGkakalAkalApaH, tadvat zubhrAH / ye manuSyA ekanAthaM saMzritAn (saMzritAstAn ) yatheSTaM saJcarataH kaH nivArayati ? // 14 // citramiti // he jina ! yadi tridazAGganAbhiH te tava manaH manAk api- stokamapi vikAramArgaM na nItaM, atra kiM citram ? / uktamarthamarthAntaranyAsena draDhayati-kalpAntakAlamarutA kiM mandarAdrizikharaM kadAcit calitam ? kathambhUtena kalpAntamarutA ? calitA acalA yasmAt sa calitAcalastena calitAcalena 118411
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 nirdhUmavarttIti // he nAtha ! tvaM aparadIpaH 'si / kathambhUtaH tvaM dIpa: ? nirdhUmavarttiH / dhUmazca varttizca dhUmavarttI / nirgatau dhUmavarttI yasmAt sa nirdhUmavarttiH, dhUmakAluSyaM varttiH kAmadaza (zA) - tAbhyAM rahitaH ityarthaH / punaH kathambhUtaH tvaM dIpaH ? apavajjitatailapUraH / apavajjitaM tailapUraM yasmAt sa apavajjitatailapUraH / kathambhUtaH tvaM dIpaH ? kRtsnaM samastaM jagattrayaM praga ( ka ) TIkaroSi ? punaH kathambhUtaH tvaM dIpaH ? jagatprakAzaH / jagati prakAzo yasya sa jagatprakAzaH ||16|| nAstamiti // he munIndra ! munInAM indraH munIndraH, tatsambodhanaM kriyate he munIndra ! / loke tvaM sUryAtizAyimahimA'si / sUryAt atizAyI mahimA mahAtmi(tmyaM) yasya sa sUryAtizAyimahimA, tadeva darzayati / tvaM kadAcit astaM na upayAsi na prApnoSi / punaH tvaM rAhugamyaH na 'si / he svAmin ! punaH tvaM sahasA - zIghraM yugapat - samakAlaM jaganti vizvAni spaSTIkaroSi prakaTIkaroSItyarthaH / punaH tvaM ambhodharodaraniruddhamahAprabhAvaH na / ambhodharANAM udaraM ambhodharodaram, ambhodharodareNa niruddho mahAprabhAvo yasya sa ambhodharodaraniruddhamahAprabhAvaH / meghamadhyAvRtamahAtejA na varttAso ( vartase ||17|| -- - nityo0 iti / he svAmin ! tava mukhAbjaM - mukhakamalaM apUrvazazAGkabimbam / vibhrAjate--zobhate, mukhaM abjaM mukhAbjaM, apUrvaM ca tat zazAGkabimbaM mukhAbjaM kiM kurvan ?, jagadvidyotayat prakAzayat / kathambhUtaM mukhAbjaM ?, nityodayaM-nityaM-sarvadA udayo yasya tat nityodayam / puna- kathambhUtaM mukhAbjaM ? dalitamohamahAndhakAraM-dalitaM- dUrIkRtaM mohamahAndhakAraM / athavA mohasya mahAndhakAraM mohamahAndhakAraM dalitaM / punaH kathambhUtaM mukhAbjaM ? rAhuvadanasya gamyo na, rAhorvadanaM rAhuvadanaM tasya / punaH kathambhUtaM mukhAbjaM ? vAridAnAM - meghAnAM na gamyam / punaH kiMviziSTaM ? analpakAnti na alpA analpA kAntiryasya tat // 18 // 29 kimiti // he nAtha ! tamassu - andhakAreSu / yuSmanmukhendudaliteSu satsu, zarvarISu zazinA kiM ? vA 'thavA'hni divase vivasvatA - sUryeNa kim ? 1 yuSmAkaM mukhaM yuSmanmukhaM yuSmanmukhaM eva induH yuSmanmukhenduH / tena dalitAni yuSmanmukhendadalitAni teSu / uktamarthaM marthAntaranyAsena draDhayati jIvaloke -
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna- 50 vizve niSpannazAlivanazAlini sati jaladharaiH - meghaiH kiyat kAryaM ? / niSpannAni ca tAni tAni zAlivanAni ca niSpannazAlivanAni taiH zAlate - zobhate ityevaM zIlaM niSpannazAlivanazAli tasmin / kathambhUtaiH meghaiH ? jalabhAranamraiH / jalasya bhAreNa namrAH taiH jalabhAranamraiH // 19 // 30 - jJAnamiti // he svAmin ! tvayi yathA jJAnaM vibhAti tathA evaM hariharAdiSu nAyakeSu na vibhAti / kathambhUtaM jJAnaM ? kRtAvakAzaM / kRtaH avakAzo yena tat kRtAvakAzastam / uktamarthamarthAntaranyAsena draDhayati sphuran maNiSu teja:- prabhA yathA mahattvaM gauravaM yAti prApnoti tu punaH evaM kAcazakale na yAti / sphuranto ye maNayaH sphuranmaNaya:, teSu bhAsvadvaiDUrya- puSparAgendranIlAdiratneSu / kAcazakale kathambhUte'pi ? kiraNAkule api / kiraNaiH AkulaM kiraNAkulaM tasmin kiraNAkule api // 20 // manyeti // he svAmin ! hariharAdaya eva dRSTA - vilokitA varaM pradhAnaM, ahaM evaM manye / yeSu sureSu dRSTeSu, hRdayaM cittaM, tvayi-bhavadviSaye, toSaM - pramodaM eti prApnotItyarthaH he nAtha ! bhavatA vIkSya (kSi) tenAvalokitena kim ? yena bhavatA vIkSya (kSi) tena bhuvi - pRthivyAM 'nyaH kazcinmanaH bhavAntare'pi na harati ||21|| strINAmiti // he svAmin ! strINAM zatAni zatazaH putrAn janayanti / tvadupamaM sutaM anyA jananI na prasUtA / uktamarthamarthAntaranyAsena draDhayati - sarvA diza: bhAni - nakSatrANi dadhati - dhArayanti / sahasrarazmi sUryaM prAcI eva dig-pUrvA eva dig janayati / sahasra (srA ) razmayo yasya sa sahasrarazmistam / kim ? sahasrarazmi sphuradaMzujAlaM sphurat-dedIpyamAnaM aMzUnAM - kiraNAnAM jAlaM yasya sa sphuradaMzujAlastaM // 22 // tvamiti // he svAmin ! munayaH - jJAninaH tvAM paramaM pumAMsaM puruSaM Amananti-kathayanti / he svAmin ! tamasaH purastAt - andhakArasyAgre arthAt madhyAndhakArasya amalaM nirmalaM AdityavarNaM- sUryarUpaM Amananti / he munIndra ! yoginaH tvAM eva samyak upalabhya - samyak prApya mRtyuM jayanti - kAlaM nivArayanti / he munIndra ! zivapadasya mokSasya tvattaH: - anyaH zivaH panthA na nirupadravo mArgo na ||23|| -
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 tvAmavyayamiti // he svAmin ! santaH-sajjJAnAH tvAM avyayaM-na vidyate vyayo yasya sa avyayastaM avyayam, avasinaM pravadanti, kathayanti / punaH tvAM vibhuM-samarthaM pravadanti / punaH tvAM acintyaM pravadanti / punaH tvAM asaMkhyaM-saMkhyArahitaM pravadanti / punaH tvAM brahmANaM pravadanti / punaH tvAM IzvaraMsvAminaM pravadanti / punaH tvAM anantaM-na vidyate anto yasya sa anantastaM pravadanti / anekakaMdarpeSu keturiva ketuH anaGgaketustam kaMdarpadAhaM ca / punaH tvAM yogIzvaraM pravadanti / punaH tvAM anekaM pravadanti / punaH tvAM ekaM pravadanti / punaH tvAM amalaM jJAnasvarUpaM pravadanti / jJAnaM svarUpaM yasya sa jJAnasvarUpastam // 24 // buddha iti // he svAmin ! buddhadarzaninAM devaH tvaM eva asi / kasmAt ? vibudhArcitabuddhibodhAt / vibudhaiH-paNDitai:-devairvA arcita: jJAnasya prakAzo yasya sa vibudhArcitabuddhibodhaH, tasmAt / zaGkaraH tvamasi / bhuvanatrayazaGkaratvAt, bhuvanatraye zaM-sukhaM karotIti bhuvanatrayazaGkaraH tasya bhAvaH bhuvanatrayazaGkaratvaM, tasmAt / he dhIra ! dhAtA tvamasi / kasmAt ? zivamArgavidheHmokSamArgasya vidheH vidhAnAt karaNAt / he bhagavan ! vyaktaM-prakaTaM puruSottamaH tvaM eva asi / puruSeSu uttamaH puruSottamaH // 25 // tubhyamiti // he nAtha ! tubhyaM namaH / kathambhUtAya tubhyaM ? tribhuvnaatihraay| trINi ca tAni bhuvanAni ca tribhuvanAni, teSAM arti haratIti tribhuvanArtiharastasmai / punaH he nAtha ! tubhyaM namaH / kathambhUtAya tubhyam ? kSititalasya amalaM ca tad bhUSaNaM ca kSititalAmalabhUSaNam, tasmai kSititalAmalabhUSaNAya / punaH he nAtha ! tubhyaM [namaH / kathambhUtAya tubhyam ?]; trijagataH paramezvarAya / trayANAM jagatAM samAhArastrijagat tasya trijagataH / parazcAsau Izvarazca paramezvarastasmai paramezvarAya / punaH he jina ! tubhyaM namaH / kathambhUtAya tubhyaM ? bhavodadhizoSaNAya / bhava eva udadhiH, taM zoSayantI- (tI)ti bhavodadhizoSaNastasmai / athavA janAnAM bhavodadhiH janabhavodadhistaM zoSayantI(tI)ti janabhavodadhizoSaNastasmai / / 26 / / ko vismayeti // he munIza ! muna.nAM - IzaH munIzaH tatsambodhanaM kriyate-he munIza! | nAma iti prasiddhau / he svAmin ! yadi azeSaiH -
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 anusandhAna-50 samastairguNaiH, tvaM niravakAzatayA - nairantaryeNa saMzritaH, dopaiH svapnAntarepi kadAcit 'pi na IkSitaH-vilokitaH 'si, atra ko vismayaH ? - kimAzcaryam ? / kathambhUtaiH doSaiH ? upAttavivudhAzrayajAtagarvaiH / upAttaH - aGgIkRto yo vibudhAnAM anyadevAnAM AzrayaH upAttavibudhAzrayastena jAtagarvo yeSAM te upAttavibudhAzraya- jAtagarvAstaiH / athavA upAtto yo vividhAzrayo nAnAprakAra Azraya upAttavividhAzraya stena jAtaH garvo yeSAM te upAttavividhAzrayajAtagarvAste / ko'rthaH ? yadA hi tvaM sampUrNairguNaiH kRtvA nirantaratvena AzritaH tadA doSANAM racyataM vazIre ( tava zarIre) sthAnAbhAvAt doSairvicAritaM " atra cedasmAkaM sthAnaM nAsti, tadasmAkaM aparadevAnAM zarIraM varttate" iti vicArya doSA aparadeveSu sthitvA garvaM cakrurityarthaH // 27 // uccairiti // he svAmin ! uccaiH azokatarusaMzritam / unnatAzokavRkSa samIpAzritaM bhavato rUpaM nitAntaM - atyantaM vibhAti / kathambhUtaM rUpaM ? unmayUkham / udgatakiraNam / utprekSate - bhavato rUpaM kimiva ? payodharapArzvavartti - meghasamIpasthitaM raveH-sUryasya bimbamiva / kathambhUtaM bimbaM ? raverbimbasya spaSTollasatkiraNaM spaSTAH-prakaTAH, ullasantaH kiraNA yasya tat / punaH kathambhUtaM ? astatamovitAnam / astaM tamovitAnaM yena tat astatamovitAnam // 28 // siMheti // he svAmin ! tava vapuH siMhAsane vibhrAjate - zobhate ityartha: / kathambhUte siMhAsaNi(ne)maNimayUkhazikhAvicitre / maNikiraNasUcIbhiH ramaNIye / kiMviziSTaM vapuH ? kanakAvadAtam / svarNavad gauraM / iva iti utprekSyate, kasmin, kaM iva ? tuGgodayAdrizirasi sahasrarazmeH / sUryasya bimbaM iva / tuGgaM ca tat udayAdreH zirazca tuGgodayAdrizirastasmin / kathambhUtaM ? sahastrarazme: viyati - AkAze vilasat - aMzulatAvitAnaM yasya tat // 29 // kundAvadeti // tava vapuH vibhrAjate - zobhate / kathambhUtaM vapuH ? kundAvadAtacalacAmaracAruzobhaM, kundavat avadAte cale cAmare, tAbhyAM cAru pradhAnA zobhA yasya tat / kathambhUtaM vapuH ? kaladhautakAntaM / kaladhautavat kAntaM kaladhautakAntam vapuH / kamiva ? suragireH uccaistaTamiva / kathambhUtaM taTam ? zAtakaumbhaM / punaH kathambhUtaM taTaM ? udyacchazAGkazucinirjharavAridhAraM / udyat cAsau zazAGkazca udyacchazAGkaH tadvat zucayo nirmalA vAridhArA yasya tat ||30|| chatreti // uccaiHsthitaM tava chatratrayaM vibhAti zobhate / kathambhUtaM chatraM ? -
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 zazAGkakAntaM-zazAGkavat manoharamityarthaH / punaH kathambhUtaM chatram ? sthagita bhAnukarapratApaM, sthagita: AcchAdita:- bhAnukarANAM pratApo yena tat / punaH kathambhRtaM chatram ? muktAphalaprakarajAlavivRddhazobham / muktAphalAnAM prakarA: muktAphalaprakarAH teSAM jAlena vivRddhA zobhA yasya tat / utprekSate- chatratrayaM kiM kurvat iva ? trijagataH paramezva[ra] tvaM prakhyApayat iva // 31 // unnidreti / / he jinendra ! tava pAdau yatra bhUmau padAni gamanasthAnarUpANi dhattodhArayata:,vibudhA devAstatra dharApIThe padmAni racayanti / kiviziSTau pAdau ? unnidrahemanavapaGkajapuJjakAntiH / unnidrAni vikazvarANi hemna: navAni nUtanAni navasaMkhyakAni vA paGkajAni unnidrahemanavapaGkajAni teSAM puJja unnidrahemanavapaGkajapuJjastasya kAntiH unnidrahemanavapaGkajapuJjakAnti: tayA paryullasantI nakhamayUkhAnAM zikhA unnidrahemanavapaGkajapuJjakAntiparyullasannakhamayUkhazikhA tayA abhirAmau / / 32 / / itthamiti // he jinendra ! dharmopadezanavidhau yathA tava vibhUtiH itthaM abhUt tathA aparasya na / atha uktamarthamarthAntaranyAsena draDhayati - yAdRk dinakRtaH-sUryasya prabhA bhavati tAdRk grahagaNasya kutaH ? kathambhUtA dinakRtaH ? prahatAndhakArA, prakarSeNa hataM andhakAraM yayA sA prahatAndhakArA / grahagaNasya kathambhUtasyApi ? vikAzina:-api / vikAso vidyate yasya sa vikAzI, tasya vikAzinaH // 33 // zcyotanmadeti // he svAmin ! bhavat-AzritAnAM-bhavat-sevakAnAM, ibhaM-hastinaM ApatantaM dRSTvA bhayaM na bhavati / kathambhUtaM ibhaM ? uddhatam / utkaTamityarthaH / punaH kathambhUtaM ibhaM ? airAvatAbhaM airAvata iva AbhAkAntiryasyeti airAvatAbhastaM airAvatAbhaM / punaH kathambhUtaM ibham ?, zcyotanmadAvilavilolaka-polamUlaM, mattabhramabhramaranAdavivRddhakopam / zcyotaMzcAsau madaH zcyotanmadaH, tena AvilaM ca tat vilolakapolamUlaM zcyotanmadAvilavilolakapolamUlaM / mattAzca te bhramanto bhramarAzca zcyotanmadAvilavilolakapolamUlamattabhramabhramarA: / teSAM nAdena vivRddhaH kopo yasya sa zcyotanmadAvilavilolakapolamUlamattabhramad-bhramaranAdavivRddhakopastam // 34 // bhinneti / / hariNAdhipa: - siMhaH, api te-tava kramayugAcalasaMzritaM
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 anusandhAna-50 nAkrAmati / kramayoryugaM kramayugaM tadeva acalaH [taM saMzritaH] kramayugAcalasaMzritaH, taM kramayugAcalasaMzritam / kathambhUtaH hariNAdhipaH ? baddhaphAlaH / kathambhUtaM sevakaM ? kramagataM samIpaprAptam / punaH kathambhUtaH hariNAdhipaH ? bhinnebhakumbhagaladujvalazoNitAkta-muktAphalaprakara bhUSita bhUmibhAgaH / bhinnAzca te ibhakumbhAzca bhinnebhakumbhAstebhyo galat kSaracca tat ujjvalaM zoNitaM ca bhinnebhakumbhagaladujjUlazoNitaM, tena akto - milito muktAphalAnAM prakaraH bhinnebhakumbhagaladujvalazoNitAktamuktAphalaprakarastena bhUSito bhUmibhAgo yena saH ||35|| kalpAnteti // he svAmin ! tvannAmakIrttanajalaM zeSaM samastaM dAvAnalaM zamayati / tava nAma tvannAma tvannAmnaH kIrttanajalaM - tvannAmakIrttanajalam / kathambhUtaM dAvAnalaM ? kalpAntakAlapavanoddhatavahinakalpam / kalpAntakAlasya pavanena uddhatazcAsau vahinazca tena kalpaH kalpAntakAlapavanoddhatavahnikalpastam / punaH kathambhUtaM dAvAnalaM ? jvalitaM - dedIpyamAnamityarthaH / kathambhUtaM dAvAnalam ? ujjvalam, nirdhUmamityarthaH / punaH kathambhUtaM dAvAnalam ? utsphuliGgaM / utUrdhvA sphuliGgA yasya sa utsphuliGgastam / punaH kathambhUtaM sanmukhaM ApatantaMAgacchantaM dAvAnalam / kiM karttumicchantaM iva ? / vizvaM jighatsuM iva, attumicchuH jighatsuH taM jighatsum ||36|| raktekSaNamiti // he jina ! yasya puMsaH hRdi tvannAmanAgadamanI 'sti sa puruSaH nirastazaGkaH san- niHzaGkaH san kramayugena- caraNayugena phaNinaM ApatantaMAgacchantaM AkrAmati - nivArayati / tava nAma tvannAma tvannAmanAgadamanI jaTikA / kathambhUtaM phaNinaM ? utphaNinaM (utphaNaM) / ut- UrdhvaM phaNo yasya sa utphaNastam / punaH kathambhUtaM phaNinam ? raktekSaNa; rakte IkSaNe yasya sa raktekSaNastam / punaH kathambhUtaM phaNinam ? samadakokilakaNThanIlaM / samadazcAsau kokilazca samadakokilastasya kaNThavannIlaH samadakokilakaNThanIlastam / punaH kathambhUtaM phaNinaM ? krodhoddhataM krodhena uddhataH utkaTaH krodhoddhatastam // 37 // valgeti // he jina ! tvatkIrttanAd, balavatAmapi bhUpatInAM - rAjAnAM (rAjJAM) balaM-kaTakaM, Ajau -raNe Azu zIghraM bhidAM-bhedaM upaiti prApnoti / kathambhUtaM balam ? valgatturaGgagajagarjitabhImanAdaM / valgatturaGgAzca gajAnAM garjitAni
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 valgatturaGgagajagarjitAni taiH bhImo nAdo yasmin tat / dhAvamAnaazvagajagAravabhISaNa-avyaktazabde / utprekSate-balaM kamiva ? udyaddivAkaramayUkhazikhApaviddhaM / tama iva-andhakAraM iva / udyaMzcAsau divAkarazca udyaddivAkarastasya mayUkhA:kiraNAsteSAM zikhAbhiH apaviddhaM-sphuTitaM udyaddivAkaramayUkhazikhApaviddhaM, tvatpAdapaGkajavanAzrayiNaH yuddhe jayaM labhante / tava pAdapaGkaje-tvatpAdapaGkaje, te eva vanaM tvatpAdapaGkajavanaM, tasya AzrayaH-zaraNaM yeSAM te tvatpAdapaGkajavanAzrayiNaH / kathambhUte yuddhe ? kuntAgrabhinnagajazoNitavArivAha-vegAvatArataraNAturayodhabhIme / kuntAnAM agrANi kuntAgrANi taibhinnAzca te gajAzca kuntAgrabhinnagajAsteSAM, zoNito vArivAho-rudhirameghastena yo vegAvatAro nadIpravAhaH kuntAgrabhinnagajazoNitavArivAhavegAvatArastasya taraNe-AturAzcapalAzca te yodhAzca kuntAgrabhinnagajazoNitavArivAhavegAvatArataraNAturayodhAH, taiImaM kuntAgrabhinnagajazoNitavArivAhavegAvatArataraNAturayodhabhIme / kathambhUtAH ? tvatpAda0 ? vijitadurjayajeyapakSAH, vizeSeNa jitaH durjayo jeyapakSo yaiste vijitadurjayajeyapakSAH // 39 / / ambhonidhau iti // he svAmin ! bhavataH smaraNAd ambhonidhau raGgattaraGgazikharasthitayAnapAtrAH trAsaM vihAya pAraM vrajanti / raGgantazca te taraGgAsteSAM zikhareSu sthitAni yAnapAtrANi yeSAM te raGgattaraGgazikharasthitayAnapAtrAH / kathambhUte ambhonidhau ? kSubhitabhISaNanakracakrapAThInapIThabhayadolbaNavADavAgnau, kSubhitA:kSobhaM prAptA ye bhISaNAH nakracakrapAThInapIThA:-kSubhitabhISaNanakracakrapAThInapIThA yatra sa kSubhitabhISaNanakracakrapAThInapIThaH / tathA bhayadolbaNaH prakaTo vADavAgniryatra sa bhayadolbaNavADavAgniH, kSubhitabhISaNanakracakrapAThInapIThabhayadolbaNavADavAgniH tasmin / / 40 // udbhUteti / / he jina ! martyA tvatpAdapaGkajarajomRtadigdhadehAH / pUrva IdRzA api makaradhvajatulyarUpAH kandarpasadRzarUpAH bhavanti tava pAdapaGkajaM tvatpAdapaGkajaM tasya rajaH tvatpAdapaGkajarajaH tadeva amRtaM tvatpAdapaGkajarajomRtaM tena digdha:-siktaH deho yeSAM te tvat / makaradhvajatulyaM rUpaM yeSAM te makara0 / kathambhUtA mAH ? udbhUtabhISaNajalodarabhArastena bhugnAH vakrA udbhutabhISaNajalodarabhArabhugnAH / kathambhUtA mAH ? zocyAM dazAM upagatAH-prAptAH / punaH kathambhUtA martyAH ? cyutajIvitAzAH, cyutA gatA jIvitasya AzA yebhyaste
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 anusandhAna-50 cyutajIvitAzA: / / 41 // ApAdakaNThamiti // he svAmin ! tvannAmamantraM anizaM-nirantaraM smaranta: manujA: satraH svayaM vigatabandhabhayA bhavanti / vigataM bandhabhayaM yeSAM te vigatabandhabhayAH / kathambhUtA manujAH ? ApAdakaNThamuruzRGkhalAni tairveSTitAni aGgAni yeSAM te uruzRGkhalave0 / punaH kathambhUtA: manujA: ? gADhaM bRhannigaDakoTinighRSTajaGghAH / gADhaM dRDhaM vRhanti ca tAni nigaDAni ca vRhannigaDAni teSAM koTibhiragrabhAge nighRSTA jaGghA yeSAM te bRhannigaDakoTinighRSTajaGghAH / vizAla aSTIlApraccaritajaGghAH / / 42 / / mattadvipendra iti / / he svAmin ! ya: matimAn-paNDitaH imaM tAvakaM stavaM adhIte, tasya manuSyasya bhiyA prayAti / kathambhUtaM bhayam ? mattadvipendramRgarAjadavAnalAhisagrAmavAridhimahodarabandhanotthaM / mattadvipendrazca mRgarAjazca davAnalazca ahizca saGgrAmazca vAridhizca mahodarazca bandhanaM ca mattadvipendramRgarAjadavAnalAhisaGgrAmavAridhimahodarabandhanAni tebhyaH utthaM-prakaTitaM mattadvipendramRgarAjadavAnalAhisaGgrAmavAridhi-mahodarabandhanottham // 43 / / stotrastrajamiti / / he jinendra ! jinAnAM sAmAnyakevalinAM indraH = jinendraH tatsambodhanaM kriyate he jinendra ! / ya: manuSyaH iha tava stotrasrajaM = stotramAlAM kaNThagatAM satI asrajaM(ajastraM)-nirantaraM dhatte / taM mAnavaM lakSmIH samupaiti-samAgacchati / kathambhUtaM taM ? mAnatujhaM mAnena tujhaM mAnatuGgam / kathambhUtA lakSmI: ? avazA-nizcalA / kathambhUtAM stotrasrajaM ? guNaiH mayA bhaktyA nibaddhAM-racitAmityarthaH / punaH kathambhUtAM stotrasrajaM ? ruciravarNavicitrapuSpAM rucirAzca te varNAzca ruciravarNAste eva vicitrANi puSpANi yasyAM sA ruciravarNavicitrapuSpA tAM ruciravarNavicitrapuSpAM, manoharAkSarakusumAmityarthaH / / 44|| iti zrI bhaktAmarakAvyasya sukhabodhikA vRttiH samAptAH / / -X
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 zrI vivekacadagaNi kRtam bhaktAmarastotra-pAdapUrti AdinAtha-stotram ___ saM. ma. vinayasAgara yaha kRti tapagacchanAyaka zrI vijayadAnasUri ke ziSya upAdhyAya sakalacandragaNi ke ziSya sUracandra ke ziSya zrI bhAnucandragaNi ke ziSya zrI vivekacandragaNi kRta hai| inhoMne vijayadAnasUri, vijayahIrasUri aura vijayasenasUriina tIna pIr3hiyoM ko dekhA hai aura sevA kI hai / jagadguru AcArya hIravijayasUrijI kA akabara para apratima prabhAva thA aura vaha prabhAva nirantara calatA rahe, isa dRSTi se unhoMne zAnticandragaNi, bhAnucandragaNi ityAdi ko akabara ke pAsa rakhA / svayaM gujarAta kI ora vihAra kara gaye / bhAnucandragaNi kA bhI samrATa para bar3A prabhAva rahA / AcAryazrI ne lAhora meM vAsakSepa bhejakara unako upAdhyAya pada diyA thA aura anta meM ye mahopAdhyAya padadhAriyoM kI gaNanA meM Ate the / bhAnucandra ke mukha se samrATa akabara pratyeka ravivAra ko sUryasahasranAma kA zravaNa karatA thA / Aine-akabarI meM bhI bhAnucandra kA ullekha prApta hotA hai / akabara ke maraNa samaya taka bhAnucandra unake darabAra meM rahe arthAt saMvat 1639 se 1660 kA samaya akabara ke samparka kA rhaa| bhAnucandragaNi vyutpanna vidvAn the / bhAnucandragaNi kA vizeSa paricaya dekhanA ho to unake ziSya siddhicandra kRta 'bhAnucandra caritra' avalokanIya hai| mahopAdhyAya bhAnucandra ke anekoM ziSya the jinameM siddhicandra aura vivekacandra prasiddha the / vivekacandra bhI pratibhAzAlI vidvAn the kintu isa kRti ke atirikta unakI anya koI kRti prApta nahIM hai / ataeva inake jIvana kalApa kA varNana karanA sambhava nahIM hai / svatantra kAvyaracanA se bhI adhika kaThina kArya hai pAdapUrti rUpa meM racanA karanA / pAdapUrti meM pUrva kavi varNita zlokAMza ko lekara kisI anya viSaya para racanA karate hue usa pUrva kavi ke bhAvoM ko surakSita rakhanA vastutaH kaThina kArya hai|
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 anusandhAna-50 bhaktAmara stotra zrI mAnatuGgasUrijI racita hai / bhaktAmara aura kalyANa mandira ye aise vizva prasiddha stotra haiM jo ki Aja bhI zvetAmbara aura digambara donoM meM mAnya hai / zvetAmbara paramparA 44 padyoM kA stotra mAnatI hai jabaki digambara paramparA 48 padyoM kA / pAdapUrti do prakAra se hotI hai| eka to sampUrNa padyoM ke pratyeka caraNa kA AdhAra mAnate hue racanA karanA aura dUsarA padya ke antima caraNa ko grahaNa kara aura bhAva ko surakSita rakhate hue racanA karanA / isa stotra ke anukaraNa para aneka diggaja kaviyoM ne pracura parimANa meM pAdapUrti stotra aura chAyA stavana bhI likheM haiM jo nimna haiM :1. nemi bhaktAmara stotra - bhAvaprabhasUri 2. RSabha bhaktAmara stotra - samayasundaropAdhyAya zAnti bhaktAmara stotra - lakSmIvimala pArzva bhaktAmara stotra - vinayalAbha vIra bhaktAmara stotra - dharmavardhanopAdhyAya sarasvatI bhaktAmara stotra - dharmasiMhasUri bhaktAmara prANapriya kAvya - ratnasiMha bhaktAmara pAda pUrti - paM. hIrAlAla bhaktAmara pAdapUrti stotra - mahA0 ma0 paM0 giradhara zarmA (isake pratyeka caraNa kI pAdapUrti kI gaI hai) 10. bhaktAmara stotra chAyA stavana - malliSeNa 11. bhaktAmara stotra chAyA stavana - ratnamuni isa kRti ke kartA vivekacandra ne zrI mAnatuGgasUrijI ke bhAvoM ko surakSita rakhate hue aura usako pragati dete hue yaha pAdapUrti kI hai / isa pAdapUrti stotra ko dekhate hue kahA jA sakatA hai ki ye saMskRta sAhitya ke dhurandhara vidvAn the aura samasyApUrti meM bhI bhAga lete the / yaha kRti ramaNIya aura paThanIya hone se yahA~ prakaTa kI jA rahI hai| isakI ekamAtra prati hI prApta hai, vaha kisI bhaNDAra meM hai, isakA dhyAna nahIM / ataeva isa sambandha meM kSamA cAhatA huuN| MiOM OM OM ;
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 bhaktAmarastotra-pAdapUrti AdinAtha-stotram / namendracandra ! kRtabhadra ! jinendra ! candra ! jJAnAtmadarzaparidRSTaviziSTavizva / tvanmUrtirartiharaNI taraNI manojJe vAlambanaM bhavajale patatAM janAnAm / / 1 / / gRhNAti yajjagati gAruDiko hi ratnaM, tanmantra-tantramahimaiva budho na zaktaH / stotuM hi yaM yadabudhastadasIya zaktiH, stoSye kilAhamapi taM prathamaM jinendram / / 2 / / tvAM saMsmaraMtahamaraMkarabhIpsitasya, dUraM ciraM pariharAmi harAdidevAn / hitvA maNiM karagatAmupalaM hi vijJa-manya ka icchati janaH sahasA grahItum / / 3 / / dhyAnAnukUlapavanaM guNarAzipAtraM, tvAmadbhutaM bhuvi vinA jina ! yAnapAtram / mithyAtvamatsyabhavanaM bhavarUpamenaM, ko vA tarItumalamambunidhi bhujAbhyAm ||4|| kSutkSAma-kukSi-tRSitA-tapa-zIta-vAta-duHkhIkRtAdbhutatanormarudevimAtA / adyApyuvAca bharatAdibhavAJjanasya, nAbhyeti kiM nijazizoH paripAlanArtham // 5 // muktipradA bhavati deva ! tavaiva bhaktirnAnyasya devanikarasya kadAcanApi / yuktaM yataH surabhireva na raudramArAstaccArucUtakalikAnikaraikahetuH // 6 / / gAGgeyagAtranRtamastRNasatradAtraM tvannAmamAtra vasato ? guNaratnapAtram / mithyAtva yAti vilayaM mama hRdvilInaM, sUryAMzubhinnamiva zArvaramandhakAram / / 7 / / netrAmRte bhavati bhAgyabalena dRSTe, harSaprakarSavazatastava bhaktibhAjAm / vakSaHsthalasthita utekSaNatazcyutosau muktAphaladyutimupaiti nanUdabinduH / / 8 / / zrInAbhinandana ! tavAnanalokanena, nityaM bhavanti nayanAni vikasvarANi / bhavyAtmanAmiva divAkaradarzanena, padmAkareSu jalajAni vikAzabhAJji // 9 // tvatpAdapadmazaraNAnugatAnnarAMstvaM, saMsArasindhupatipAragatAn karoSi / niHpApa ! pAragata ! yacca sa eva dhanyo, bhUtyAzritaM ya iha nAtmasamaM karoti // 10 // yuktaM tvaduktavacanAni nizamya samyak, no rocate kimapi deva ! kudevavAkyam / pIyUSapAnamasamAnamaho vidhAya, kSAraM jalaM jalanidherasituM ka icchet // 11 // zambhuH svakIyalalanAlalitAGgabhAgo, viSNurgadAsahitapANiritIva deva ! / pradveSarAgarahito'si jina ! tvameva, yatte samAnamaparaM na hi rUpamasti // 12 / / tejasvinaM jina ! sadeha bhavantameva, manyestameti savitApi divAvasAnam / dIpo'pi vartivirahe vidhumaNDalaM ca, yadvAsare bhavati pANDupalAzakalpam // 13 / / ye vyApnuvanti jagadIzvara ! vizva ! vizvamatrAJjanAnapi sRjantitarAM vilokyam /
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 anusandhAna-50 tvAM bhAskaraM jina ! vinA tamasaH samUhAn kastAnnivArayati saMcarato yatheSTam / / 14 / / siMhAsanaM vimalahemamaye vireje, madhyasthita-trijadIzazvaramUrtiramyam / nodyotanArthamuparisthitasUryabimbaM, kiM mandarAdizikharaM calitaM kadAcit / / 15 / / doSAkaro na sakaro na kalaGkayukto, nAstaM gato na satamAnasavigraho na(?) / svAminvidhurjagati nAbhinarendravaMza-dIpoparastvamasi nAtha ! jagatprakAzaH / / 16 / / nityodayastrijagatIsthatamopahArI, bhavyAtmanAM vadanakairavabodhakArI / mithyAtvameghapaTalaina[sa] mAvRto yatsUryAtizAyimahimAsi munIndra ! loke // 17|| lAvaNya-puNya-suvareNya-sudhAnidhAnaM, prahlAdakaM janavilocanakairavANAm / vaktraM vibho tava vibhAti vibhAtirekaM vidyotayajjagadapUrvazazAGkabimbam / / 18|| dhyAtastvameva yadi deva ! manobhilASa-pUrNIkaraH kimaparairvividhairupAyaiH / ni:padyate yadi ca bhaumajalena dhAnyaM, kAyaM kiyajjaladharairjalabhArananaiH / / 19 / / mAhAtmyamasti yadanantaguNAbhirAmaM, sarvajJa ! te hariharAdiSu tallavo na / cintAmaNau hi bhavatIha yathA prabhAvo, naiva tu kAcakazale kiraNAkulepi // 20 // taddeva ! dehi mama darzanamAtmanastvamatyadbhutaM nRnayanAmRtamatra dRSTe / svAminnihApi paramezvara ! me'nyadeva ! kazcinmano harati nAtha bhavAntarepi // 21 // jJAnasya ziSTataradRSTasamasta lokA-lokasya zIghra hatasaMtamasasya zazvat / dAtA tvameva bhuvi deva ! hi-taM (?) prAcyeva digjanayati sphuradaMzujAlam / / 22 / / siMhAsanasthabhavaduktacaturvidhAtma-dharmAdRte trijagadIza ! yugAdideva ! / saddAnazIlatapanirmalabhAvanAkhyAn nAnyaH zivaH zivapadasya munIndra panthAH // 23 / / svAminnanantaguNayukta kaSAyamukta sAkSAtkRtatrijagadeva ! bhavatsadRkSAH / nAnye vibhaGgamatayo ruciraM ca paJca jJAnasvarUpamamalaM pravadanti santaH // 24 // cintAmaNirmaNiSu dhenuSu kAmadhenu-rgaGgA nadISu nalineSu ca puNDarIkam / kalpadrumastaruSu deva yathA tathAtra vyaktaM tvameva bhagavan puruSottamo'si // 25 // bhAsvadguNAya karaNAya mudo raNAya, vidyAcaNAya kamalapratimekSaNAya / puMsAM chalena patitaM purato hi ratra dRSyeta kiM niyatamaMtara tattvadRSTyA / mohAvRtena mayakA tvayi saMsthitene, svapnAntarepi na kadAcidapIkSitoSi // 27 // (?) manmAnasAMtaragataM bhavadIya nAma pApaM praNAzayati pAragata ! prabhUtam / zrImayugAdijinarAja himaM samantAd, bimbaM raveriva payodharapArzvavartti / / 28 / / janmAbhiSekasamaye girirAjazRGge, prasthApitaM tava vapurvidhinA surendraiH / /
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 41 prodyotate prabalakAntiyutaM ca bimbaM, tuGgodayAdizirasIva sahasrarazmeH / / 29 / / kezacchaTAM sphuTatarAM dadhadaMzadeze, zrItIrtharAja ! vibudhAvalisaMzritastvam / mUrdhasthakRSNalatikAsahitaM ca zRGga-muccastaTaM suragireriva zAtakaumbham // 30 // . sa zrIyugAdijina ! mebhimataM pradehi dharmopadezasamaye divi gacchadUrdhvam / jyotirdatAM(?) jayati yasya zivasya mArga, prasthApayattrijagataH paramezvaratvam / / 31 / / sopAnapaMktimarajAMsi bhavadvacAMsi, svargAdhirohaNakRte yadi no kathaM tat / tatrAzritA trijagadIzvara ! yAnti jIvA, padmAni tatra vibudhA parikalpayanti // 32 // bhAti tvayA bhuvi yathA na tathA vinA tvAM, zrIsaMghanAyakaguNaiH sahitopi saMghaH / zobhA hi yAdRgamRtadyutinA vinA taM, tAdRk kuto grahagaNasya vikAzino'pi // 33 / / tvatskandhasaMsthacikurAvalikRSNavalliM vaktrasphuradviSanijAkSiviniryadagniH / sopi na prabhavati prabalaprakope, dRSTvA bhayaM bhavati no bhavadAzritAnAm // 34 // saMprAptasaMyamadarIvasanaM pralabdhaM, puNyauSadhaM paramazarmaphalopapetam / martya mahodayapate bhavavairivRndaM, nAkrAmati kramayugAcalasaMzritaM te // 35 / / dharme dhanAni vividhAni na nAdahantaM, mAnuSyamAnasavane niyataM vasantam / dIpyattaraM smarasamIrasakhaM vRSAGkaH tvannAmakIrtanajalaM samayatyazeSam // 36 / / yatrodgatA zitilatAhigireguhAyAM, kiM tanna tiSThati phaNI guNageha ! tasmAt / mithyAtvametadagamannitarAmuvaSTa / tvannAmanAgadamanI hRdi yasya puMsaH / / 37|| pIDAM karoti na kadApi satAM janAnAM, sUryodayAdamRtasUH sarasIruhANAm / duHkhIkRtaM tribhuvano vipadAM ca yasya, tvakIrtanAttama ivAzu bhidAmupaiti // 38 / / tvadvANimaJjulamarandarasaM pibantastApopsitA paramanirvRtimAdideva ! / puNyADhya paJca janacaJcuracaJcarIka-stvatpAdapaGkajavanAyiNo labhante // 39|| kandarpadevaripusainyamapi prajItya tvallohakArakRtamArgasuvammitAGgAH / deva ! prabho ! jaya jayAravabhaGgabhIrAstrAsaM vihAya bhavataH smaraNAd vrajanti // 40 // tvatpAdapadmanakhadIdhitikuMkumena citrIkRtaH praNamatAM svalalATapaTTaH / yeSAM ta eva sutarAM zivasaukhyabhAjo, martyA bhavanti makaradhvajatulyarUpAH // 41 / / bhagneva karmanigaDaM jina loharakAravAGmudreNa bhavagusigRhAtavAsAH / karmAvalInigaDitA api bhaktasattvA, sadyaH svayaM vigatabandhabhayA bhavanti // 42 // roSo diveti sahagAmapahAya mAma-sau sampadAbhiramate saha matsapatnyA / drAkcakravAlamagamadvideva(?) tasya yastAvakaM stavamimaM matimAnadhIte / / 43 / /
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 anusandhAna-50 tasyAGgaNe suratarussuradhenuraMhrI(?), cintAmaNiH karatalaM nijamandiraJca / yaH zrIyugAdijinadevamalaM stavIti, taM mAnatuGgamavazA samupaiti lakSmIH / / 44 / / zrImanmunIndravaravAcaka-bhAnucandra ! pAdAbjasevaka-vivekanizAkareNa / bhaktAmarastavanaturyapadaiH samasyAkAvyaiH stutaH prathamatIrthapatirgRhItvA // 45 // // iti bhaktAmara-samasyA-stavana zrImadAdIzvaro varNitaH // C/o. prAkRta bhAratI 13-A mena mAlavIya nagara, jayapura 302017 1. azuddhaprAya: yaha sampAdana hai / mUla prati hamAre sAmane nahIM hai / ataH jitanA ho sakA utanA sudhAra diyA / bAkI sampAdanakartAne bhejA vaisA hI pATha prakAzita ho rahA hai| padya 26 kA uttarArdha nahIM hai| -zI.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 43 bhavanabhUSaNa-bhUSaNabhavana kAvya - saM. upA. bhuvanacandra amArA saMgrahamAMnI eka apUrNa pratimAMthI maLeluM A camatkRtisabhara kAvya apUrNa che- truTita che. 11 patranI pratanA prArambhanA pAMca patra nathI. racanA aSTaka prakAranI che paNa ATha-ATha zloko, bandhana kavie svIkAryu nathI. cothA aSTakano antima zloka maLe che je navamo che. aSTaka 5, 6, 7mAM navanava zloka che. AThamA aSTakamAM ATha zloka pUrA thayA pachI pharI ekathI nava zloka ApyA che, te pachI AThamuM aSTaka pUruM thAya che. tyAra bAda be zloka che jemAM kavinI garvokti che. prata zuddha karelI che. akSaro maroDadAra ane vizAla che. lAla ane kALI - ema be zAhIno upayoga thayo che. jyAM jyAM lahiyAnI bhUla thaI che tevA sthAne saMmArjana thayeluM che. padaccheda, saMzodhana tathA TippaNa sUcavavA mATe sampUrNa pratamAM lipicihno chUTathI vaparAyAM che. prAcIna lekhanapaddhatimAM lipi cihnono prayoga kaI rIte thato hato te samajavA A prati eka namUnAnuM kAma Ape evI che. koIka vidvAna muni athavA paNDite kAvyanA kaThina zabdo, kUTasthAno vagerenuM spaSTIkaraNa karatAM TippaNo lakhyAM che. zAhI ukhar3I javAthI kyAMka kyAMka zabdo pUrA vaMcAtA nathI athavA aspaSTa vaMcAya che. prati soLamA zatakanI jaNAya che. , kRtinA racayitA vAcaka sAdhuharSa che. antima zlokamAM kartA kahe che ke vidvAna lakSmaNanA anurodhathI, sumatilAbha mATe sAdhuharSe A racanA karI, kartAnA guru, gaccha ke samayano nirdeza pratamAM ke kRtimAM nathI. kartA tathA kRtinA racanAkAla vize vizeSa tapAsa thaI zakI nathI. kRtinA ante 'bhuvanavarNane bhavanabhUSaNe bhUSaNabhavane' evo ullekha cha tethI 'bhavanavarNana' evaM nAma mAnI zakAya paraMtu pratyeka aSTakanA ante 'bhavanabhUSaNe bhUSaNabhavane' e ja lakheluM che, tethI e nAma vadhu yogya lAge che. tional
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 anusandhAna-50 kAvyano viSaya zrI nemikumAranA lagnano prasaMga che. mukhyatve nemikumAra tathA nemikumArano mahela- e bannenuM varNana eka sAthe thAya tevI vyarthaka racanA che parantu rAjImatI, dvArikA, raivatAcala AdinuM varNana paNa AmAM sAmela che. citrakAvya hovAthI ekAkSara, vyakSara, chatrabandhAdi baMdha, zleSa, yamaka, vagere A kAvyamA pracura rIte prayojAyA che. anekArthaka zloko, prahelikA ane zabdacAturI paNa eTalA ja pramANamAM jovA maLe che. zabdacAturIno eka namUno - (a. 4, zloka 9) "ramyavadanA rAjImatI, tArA varanuM nAma bahu suMdara che, te mane kahe ne !" - sakhI. "zaiveya" - rAjImatI. "eTale zivAno putra ne ? to zuM e gaNapati che ke pachI ziyALa che ?' - sakhI. (zivA = durgA, tathA zivA = ziyALI) "nahi, nahi, AyuSmatI, e to mAdhavanA bandhu che" - rAjImatI. "kRSNanA bandhu eTale haladhara balarAma ja ne ?" "nA, nA, nemi" - rAjImatI "to zuM candra che ?'' - sakhI. - rAjImatInI sakhIonI varasambandhI AvI zabdalIlAvALI vANI zobhI rahI che." ahIM zlokamAM candra mATe kavi 'camAH' zabda vApare che. TippaNamAM Ano artha 'himakara' arthAt candra darzAvyo che. A zabda kozamAM jaDato nathI. Aq keTaluka kavisampradAyathI ja jANI zakAya. kUTakAvya/citrakAvya hovAthI racanA yadyapi kliSTa che to paNa buddhine camatkRta karanArI hovAthI rasaprada bane che. kavinI vidvattA, kalpanAzakti, zabdasamRddhi, racanAcAturI kAvyamA jhaLahaLI rahe che. antima zlokamAM kavi svayaM kahe che : "(A kAvya vAMcIne) IrSyALunu mukha vakra thaze ane mandamativALAnI kAyA saMkoca pAmaze." arthAt zarama anubhavaze.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 45 rAjasabhAomAM pANDityapradarzananA yugamAM AvI racanAo karavAnI kavione preraNA maLatI. prastuta racanA paNa AvI koI spardhA sAthe joDAyelI hoya athavA potAnA ziSya AdinA vinoda arthe paNa kadAca racAI hoya. kAvya ane tenA kartA vize vadhu vigato koI vidvajjana rajU karaze to Ananda thaze. 'ramyaM te varanAma vAmavadane rAjImati ! brUhi me ?' 'zaiveyaH' 'kimu pazupANiratha kiM gomAyurAyuSmati ! ?' 'no, zrImAdhavabAndhavaH' 'kimu halI ?' 'no nemirAle' 'camA?'' itthaM rAjiMmatIvarasakhIvararatizrIbhAratI rAjate // 9 // ___iti zrIbhavanabhUSaNe bhUSaNabhavane caturthASTakam / [5] na khagatizca kavargagatistava karagatirnaranAyakasaGgateH / sujalazaGkha iyAya mahAgatiM . stutividhAyaka eSyati tad ghanAm // 1 // dru0 zrImantau municAruzabdanikaraM samyag bruvantau sthirA aGgastrI mahatI mahAvasumatI sArAGgarAjImatI / zrImatsauryapure mahotsavajanI zrIdvArakAvAsinau rAjete varapuSpagandhamahitA AvAsanemI ubhau // 2 // zArdU0 1. himakaraH / 2. rAjI tathA rAjiriti rUpadvayena na doSaH / rAjimatIpatidagdharatIzatadgurutAM.... iti zravaNAcca tathAtra husvena tanuhasvatAkaraNaM jJeyamiti vyaGgyam / 3. bhartRkrIDA tasyA zrIbhAratI / 4. ajAdyantatvAt pUrvanipAtaH / * itthaM rAjimatIsakhIvararati0 Ama pATha hoya to chandobhaGga thato aTakI zake.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 anusandhAna-50 rAjacchalo 5 mahezo malayajamahito ramyabhUmadhyavAso jaino nAnAprabandhaH zayasitakamala:6 kAminIgItagItaH / ramyodvAhe suvAhe dhvajagajanivahe padgarathyAdhipatye sacchrIsarvekSyamaulivimalacamarayuk chatrito'yaM vibhAti // 3 // sragdharA0 nemeH paryastikAyAH kimuta varahareH pANisaMsthaH sukambU rUpyogho mauktikAptaH kimuta sujaladhe: phenapiNDo'pyakhaNDaH / kiMvA karpUrapUrAtisurabhimalayaprodbhavaprAptazAmA vAmorusthUlamUloddhatakucakalaso vA satAM sUpadezaH9 // 4 // sragdharA0 aindro hastIha voccaiH kimuta himanagonagralabdhoraMkIrteH puJjo11 dAturmirIzaprakaTavRSabhako mUrtimajjainadharmaH / sthANuH sthANovibhUtipracurabhagirijoroja indrassuhAMso (?) hAso vA adharAsyaH kimuta vimalabhAvAsasAM rAzivAsaH ||5|| sragdharA0 Uhe taM (?) pakSirAjaH kimuta zazihayo-ya indrasya samyaG manye gAne munI dvau kila nijazirasI gharSayantAviti dvau / nAyaM nAyaM na cAyaM hyayamaya mayakaM nAyameSo yameSa nAyaM nAyaM na cAsAvayamayamayakaM zrIvarAvAsa eva / / 6 / / zragdharAchandAMsi / tribhivizeSakam / sA-rthaM nai(nau?)myahaM nemiM sArthaM natvA sadA namim / zrIzAdAraM(?) naraibhAvaM zrImatsadarthabhAnavam // 7 // ___zlokaH / chatrabandhacitram / netAraM vA tAraM gAne nemi bhA AdAnaM mene / zrIAvAsaM zobhAsAraM zrIdAtAraM devaiH sAram / / 8 / / vidyunmAlA / dvitIyachatrabandhacitram / 5. pAJcajanyaH, maGgalArthaM dhvaniH / 6. zaye haste sitA ujjvalA kamalA lakSmIryasya sa zaya0; zaye zayane sitAni kamalAni yatra sa zaya0 / 7. kSIrasamudrasya / 8. kucakalasetikaraNAtpunaruronetikaraNe na doSaH / vA puna: karaNaM devamanuSyavazAvizeSakhyApanArthamiti / 9. sukathanaM 10. gati / 11. tathAtraughavRndapuJjarAzi ityetayorekArthatvAt pUrvapadabhinnatvAt atrAdoSatA /
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 sevA deyA yAdevAse neme devaM vande'mene tvAmastriM nAnAriM matvA sArAMgAtoto gArAMsAm // 9 // AjJAjJAtazca dArApto maNDane jJosya mUlataH / AjJAjJAtazca dArApto maNDane'jJosya mUlataH // 10 // iti zrI bhavanabhUSaNe bhUSaNabhavane paJcamASTakam / 6 / atha pUrvarNanam / pUrattAdRta eva vetti na parazcAryAgatiM sundarAm mAtrAmatramanantasiddhiphaladaM dUrAya nAMhIyutam / cAryAgatyucitAdazeSarahitA nizzeSamaulisthitAt pAtrApAtravizeSacetiti parApUrvapraNItAtsphuTam ||2|| zA0 || pU: pUrveva parA parApadahatiprANivraje saddayA sUryAdyA suramaNDalIsvarucirAcArarSikA karSikA / nityodAravibhAjanAhatabhayA bhavyAvalImaNDitA bhAtIha prabalA balA balavatI zrInAthanemIzataH || 3|| zA0 // prasarazizirabhAvA mAdhava zrIsvabhAvA svapatimilanatApA dravyavarSApratApA / suhRdudayasaridbhA janmavelaikasadbhA saghanabhavanadhanyA bhAti pUrAjakanyA ||5|| mAlinI // zrItoyA davadagdhikAsuguNaguH prAkArasImAbhayA nAnAnAradavarttikA'rjunakathA vA kopalakSyAkSayA / tApI pAti parIkSitA hayagajA zrI aujayaMtI hyataH sUryAghA nagarI vibhAti satataM zrIdvArakeva sphuTam ||4|| zA0 // uccAdhoguNanAM kutUba ( ha ? ) lasaratprANeha sosnehadAM bhUyo lokavivAsaso laghusRtiprakSINarAjatkaTIm / nAbhIkUpasuromavallipalidAM tatstUpanRtyatkucAM ramyAsyAmayamApa pAparahitAM nArImivaiva kSamAm ||6|| zA0 vidyunmAlA | 47 anuSTup /
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 anusandhAna-50 dadhyujjvalAbhena yakA tavAGge'de-sti no iSTagRhe grahe ca / yadbhUtimadgajatraNesthita-kiM sA zuno no rathayAyinazke ||7|| indrvjraa| avyaktazabdavrajapUrvaketiH sannItimArgapravaNaH purANaH / sarvapriyapretivinAzahetu- megho yathA meghada eSa bhAti // 8 // indravajrA / lAtve mAM pRtanAM vimucya paramAM rAmAM ca kAmAgamA garjadgarjahayodayadhvajarathA satyadgaturyavrajAm / prItAM bhAvabhRtAM satI duritarATsaMpIDanAtkhaNDitAM prApAvAsavibhurdayAM vasumatIrAjImatItApadAm // 9|| zArdU0 / iti zrIbhavanabhUSaNe bhUSaNabhavane SaSThASTakam / pUrAmA tvayakA vinA ca sahasA tyaktAsyahAsyAnagha svAbhAM svApadavIkSaNAd himayutAM zrIhIrikAM muJcatA / uccaiH sthApitabAhukomalakarAM sArAGgarAjImatI zyAmAM cArudatI satIM varamahe hUhUpurAsundare // 1 // zA0 / AcArarItiM svakulasya cakre vaivAhaprajJaptinivedakAya:12 / zrIsUtrakRtsadvacasA mudeDya sthAnAdaraughuvaradAnavidhAnasatkaH // 2 // indra0 / jJAtApravRtteratha cograsena upAsakasyAzudazAhakasya / pUrvairidehAntakaraH sthirAGgaH sAnuttaraH praznavipAkadarzI // 3 // yugmam // indra0 / * bhavati bhavata IternAza AzUnnatezca balaparabhavasiMhe vahnirAtrauM svarUpaH / . bhavanabhavananAtha prollasallokagAthaH vizada-dazavAmirmA bhavAvo navAmaH(?) // 4|| 12. visargo citrabhaGgAya na / 13. samavAyaH / * 2-3 padyomA 11 aGga-AgamonAM nAmo vaNI levAyAM che. 12
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 49 akhilabhuvananAman varNanIyau-dhAman (?) tridazapatinatAMhe muktijAne suvarha / matidhRtiguNapUrNasphAratausaTThayANa: jagati mahati lokai: zlokagAthAbhirIkSyaH / / 5 / / sayamamamanato te tvantaraGgI zvadeva dalitaduritatApo vAyuvAGgo'Ggacittam / nijadhRtijitavAyU toyamArAtyahaMjit bhavajalataranAvAM zreyasAmAvakAyam / / 6 / / mAlinIchandAMsi / tribhirvizeSakam / zrI rUpA 3 a-vo5 iuRtR(lAu~ditimeM nati: prANinAtha mAM satsaMyogayogAM jagadasumadano'manmanA: zrIjanAptaH / he e aiM U ca U rehi titausadRzaM saMprabodhyAzu vadhvA gantrI gantrIva bhUtvA syavasanamadane nAnaye cedanAyam + // 7 // zragdharA sevakaH zekharaH sAdaraM sAgara: zaGkaraH pAvanaM bhUghano bhUtalam / AdivarNaivinemAni vastUni me tvAM vinA daurjalo bhasmani prANini ||8|| sragviNI gopatedorjanaM zcAyaso hADikaM santi san sadhRdaH sAmprataM matpriya ! / mAM vinA te samAnIha tAni prabho ! tatprabhostaiH prazasyAsya hAsyAnagha: / / 9 / / sragviNI iti bhavanabhUpaNa- bhUSaNabhavane saptamASTakam / / 14. AM jAti AtraH. AtrazcAsAvoM ca AtrauM, AtrauMsvarUpaH - lakSmIpapraNavasahaja ityarthaH / 15. u khaMde / 16. i u R tu (la) iti husvAkSarapramANA uditirUvaMgatiryasya sa iTaRta(la) uditirvA iGaRtR(la) vaNa: uditirUvaMgatiryasya sa madhyamapadalopI samAsaH / * citavizeSaNaM / - naya eva nAyo nayamArgaH svArthe, tato nAsti nAyo yasya so'nAyo'nayI ityarthaH, taM tathA. vA nAsti Ayo lAbho yasya [so'nAya] staM tathA / 17. kIdRzaM vanaM dojanaM durjanAnAmidaM daurjanaM vA durjanAH santi atra dorjanaM / astyarthe'N / kIdRzaM daraM bhayaM gau vA 'gateM darastripu bhayo daro'striyA'miti yatIndraH / durjanAnAmidaM daujanaM daraM. cakArAdasyApyetadeva vizeSaNaM jJeyam /
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 paTTanapattanasAranivAsaH sevakasevakanutyAvAsaH / modaka modaka zobhanivAso yacchati yacchati saM ghanivAsa:18 // 1 // toTakam varabhavimalanAthaM dUratastvAvizeSaM19 laghutarakaraNAdvA paNDitAH khaNDitAste / varabhavimalanAthaM dUratastvAvizeSaM laghutarakaraNAdvA paNDitAH khaNDitAste // 2 // atha zrIpativarNanam / arhatsevI jagadvandyaH zyAmavarNavirAjitaH / narasiMhaH sadAnandaH zrIpatirjayati dhruvam // 3 // anekArthamanuSTup chandaH / nRpAkhyAdau vazAkUtiH (zrIH) ka:20 kuryAtsasukhaM puram / (patiH) brahmacAriziromauli-yatIDyaH zrIpatizca saH // 4 / / anuSTap 18. saM sukhe yacchati sati ghanivAsaH / zarIriNo vAso vastraM yacchati / 19. he nAtha tvAmiti / tvAM te paNDitAH varabha-vimalanAthaM laghutarakaraNAdviduH ata: kRSNAt vizeSaM yathA syAttathA malanAthamityarthaH / kasmAt laghutarakaraNAdarthAnma tyajanAt / he vimala, vigatA mA yeSAM te vimAstAn lAti vimalastasya nAthastaM, dalidrAdhi-patimityarthaH / punarvarabha0 varabhAzca te vayazca varabhavayasteSAM balaM aniSTazabdatvAnmaletyasya kathanaM varabhavimalaM tasya nAthastaM / vidUrato vizeSadUrasthAH, kIdRzAste? te paNDitAH / paNDitAH khaNDitAH paNDitaH A iti khede, khaNDitAH sudoSIkRtAH vA paNDitAsA paNDitAsanena khaNDitAH / paNDitAH khaNDitAH / vA ApaM / AM pAti ApaH kRSNastaM ApaM / Do vyaJjanaM DakAravyaJjanaM, tena itA gatA DitA ita - - - rahitA ityarthAtkRSNaM gatA ityarthaH / punaH vizeSaM khaNDitAH / tu punaH, A samantAt / asya vA vizeSo yatra tadAvizeSaM yathA syAttathA / te / te tava paNDitA - iti tvAM he vara he bha, vimalanAthaM laghutarakaraNAt jitendriyatvAt / punarlaghutarakaraNAt UkArasya husvIkaraNAt viduH / kIdRzaM nAthaM - - vimalanAthaM / 20. agrasthakazravaNAdatra ketipadagrAhyaH /
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 atha kAcit sujanazi [kSA / (?)] satkezamo(mau)lI ratirUparamyA nAmAbhirAmA mitaharSakAmA / uccastanadvandvavatIha rAmA puNyaM vinA no bhavatA ca labhyA / / 5 / / indravajrA sampadvipatprAptyavimuktasaGgA vAde'vivAdA21 saruSItiroSA / supte tu suptotthita22 utthitaiva chAyeva mocyA na vazA svakA jaiH / / 6 / / iM0 labdhodayA SaTsukhaimAvahantI nIlAmbarA svasya gaNe pradhAnam / madhyAgeramyA ramaNIyazabdA nArI taTIva prathamA na heyA // 7 // iM0 vismApito yA dayayA taTinyA sArvairapi prANaparairaladdhyA25 / prItyA sa nemivipazUn26 vimocya sUryAdimAM27 prApa puraM varoyam ||8|| atha jino'pi manobhavabhItibhid vitaraNaM taraNAya ca vArSikam / / suvidhinA28 vidhinAmanivAraka:29 pazuvidhAvi vidhAya zubhaM39 yayau // 1 // sutarutAmasetAmarasAvRtaM sumanasAM manasAM sukhadAyakam / lalitabAlakabAlakabhAjana35-mamitaraimatiraivatakAcalam // 2 / / dru0 / 21. nAsti vAdo yasyAM sA'vivAdA / vA vi: pakSI, tadvadvAdo jalpanaM yasyAH sA vivaadaa| na vivAdA avivAdA, vINAvAdA ityarthaH / 22.. utthite sati / 23. SaNNAM suSamA SaTsuSamA, SaDvasuzobhA, tAM. / 24. giriramyA / 25. lvitumshkyaa| 26. vigatAH pazavo yebhyaste vipazavastAnvipazUn janAn / kiM duHkhameteSAM tanniSedhArthastvayaM / vayazca pakSiNa: pazavo mRgAdyAstato dvandve'virodhitvAdvA 'prANyaGgAdInA'mityanena vaikalpikabahutvaM / vA viyuktAH pakSiyuktAH pazavo vipazavastAnvipazUn / yuktazabdalopaH / 27. sUrividvAneva aH kRSNaH sUryaH, sa evAdau yasyAH sA sUryAdimA tAM, tathA puraM dvArakAmityarthaH / 28. puNyena 29. vidhAtRnAmavicchedakaH / 30. krame / 31. kalyANaM / 32. sutA mRgAdayasteSAM rutAni zabdAstairA * i iti lakSmI maGgalArthaM sambodhya jinaM stuvan raivatakAcalaM stauti /
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 52 vasumatI sumatIrthaisurapriyaM kapikalAsukalApiguruM gurum / mRgapatatryagapatrabharasvaraM sara udAramudAramanoharam ||3|| taraNatAraNarItivizAradaM munivaravrajasevitakandaram / pratipadaM vidhimaNDitamandiraM ghanataTItaTatADakapATakam ||4|| caturbhiH kalApakam / suravadhUsuravo varavikramo jinagRhe "nagrahai" namarIcibhiH 41 / ayamapi spRhaNIyavibho vibhurbahumahiH svamahInamahIbhRtAm 44 // 5 // jinapatAmasamAMgeM giriM yati46 svapatimArgamudArakamAdade 48 / abhayabhAvanabhAvanabhAsura - priyamapi pramadA pramudA saha ||6|| 0 | samantAt mA mAyA yeSAM te sutarutAmAH sutarutA - mAzca te santazca tApasAsteSAM sutarutAmasatAM, arasA gatazrIstayA vRtastaM / yadvA tamaHsamUhastAmasaM sutarUNAM tAmasaM sutarutAmasaM andhakArasamUhaH apAravRkSanivAsatvAt / tAmarasAni kamalAni tairAvRtastaM / yadvA sutarutA ca mazca zivaH, sato bhAvaH satA, zleSena lopa:, amarasA ca amara zrIH / sutarutAmasatAmarasAstAbhirAvRtastaM tathA / yadvA suzobhanAstaravo yeSAM te sutaravaH evaMbhUtA ye tApasAH sutarutApasAsteSAM tApastapanaM, sutarutApasatApastasya rasA sutarutApasatAparasA, tayA AvRtaH suta0 taM tathA / [vA] sutarava eva tApasAH sutarutApasAsteSAM tApastapanaM tasya rasA bhUmistayA''vRtaMstaM tathA / sutarutApasatAparasAvRtamiti pAThAntarArthadvayaM / yadvA prakaraNAt sarAgatA, asya jJAnasya raso araso jJAnAmRtarasastena AvRtastaM / 33. devAnAM sajjanAnAM vA puSpAnAM (NA ? ) / 34. sajaladharAto nissaraNAdvAlaM navInaM yat kaM jalaM bAlakaM, lalitaM yadbAlakaM lalitabAlakaM tena bAlakabhAsA sA navInakAntayo janA yatra sa taM / tathA yadvA bAlakaM vanaspativizeSaM bAlakaM navInajalaM ca / bAlakaM ca bAlakaM ca bAlakabAlake, lalite ye bAlakabAlake lalitabAlakabAlake, tayorbhAjanaM lalitabA0 / yadvA lalitavAlairyuktaM kaM mastakaM yeSAM te lalitavAlakAH, evaMbhUtA ye bAlakAH zizavo lalitabAlakabAlakAstadbhAH, sujanA yatra sa taM / aMbikeSpi (?) tayAtrAM kartukAmAgatasataMtra bAlakabAlakabhAMsi vilokituM sthitaloka iti bhAva: / 35. amitA rA dravyaM yeSAM te'mitarAyasteSAM matiryatra sa evaMbhUto yo raivatikAcalaH a0 taM tathA / 36. vasumatI ca sumatIzazca surAzca vA sumatIzasurazca nemisteSAM priya iSTastaM tathA / 37. UrdhvalakSmI: / 38. nanUdAramanoharayo: ko vizeSo ? ya evodArArthaH sa eva manoharArthaH / punaruktidyutiratra / tacchidiyam - ud UrdhvaM ya Aro gamanaM udAra:, tena manoharaH / 39. svAmI / 40. sUrya: / 41. RSikaviprasiddhaM nAma, Adyacakrisutasya ca / 42. ujjayantaH / 43. [va]rtate iti zeSa: / 44. nindAyai su amo rogo yeSu te svamA atIvarogAH, tairhInAH anusandhAna- 50
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 53 sa jayati jinanemiH zrIvarAvAsavAsaH sa jayati jinanemiH zrIvarAvAsavAsaH / sa jayati jinanemiH zrIvarAvAsavAsaH sa jayati jinanemiH zrIvarAvAsavAsaH // 7 // a[aM]tyasyopari zabdAnAM vistaro'tra vicAryatAm / kutracittasthayogo'pi prAghUrNakasamo'sti san |8|| vyatanvan sAdhuharSAssat sumatilAbhahetave / vidvallakSmaNanirdezA-dAvAsavarNanaM lasat / / 9 / / __ iti bhavanavarNanabhavanabhUSaNe bhUSaNabhavane aSTamASTakam / bhaktyA vA(vo)jjhitapAtakAH kSititale vo vai namaskArakA ye bhavyA nRbhavaM mudetyavipulaM puNyaM prakurvanti te / arhanto bhavadAziSA sthirahRdaH zrAddha vibhAntUddhatAt (?) saMkhyAvadyatayaH zrutAcchamatayo'smatkAvyabhavyArthinaH // 1 // mAtsaryApto nijaM vaktraM vakraM hyataH kariSyati / gatAM ca hInatAM satyaM kSudrakAptasya vigrahaH // 2 // vAcaka sAdhuharSagaNiviracite saducite bhUSaNabhavanabhavanabhUSaNakAvyaM smpuurnnmiti| zrIrastu lekhakavAcakayoH / jaina derAsara, nAnI khAkhara-370435, kaccha, gujarAta svamahInA evaMbhUtA ye mahIbhRtaH parvatAsteSAM 1 / yadvA svayuktA mahI svamahI, tasyA inAH svAminaH svamahInAH, evaMbhUtA ye mahIbhUtasteSAM, tathA 2 / yadvA svena dravyeNa maho yeSAM te svamahinaH svotsavA, evaMbhUtA inA rAjAno yatra te svamahInAH, evaMbhUtA ye mahIbhRtasteSAM 3 / yadvA asya mahaH amahaH kRSNamahotsavaH, amaho vidyate yeSAM te amahinaH, suSTu zobhanA amahinaH svamahinaH, teSAMminA yeSu te su(sva)mahInAH, evaMbhUtAzca te mahIbhRtazca teSAM tathA / 4 / yadvA svena mA yeSAM te svamAH, taiInAH, zeSaM tathaiva, itthamanye'pyarthA yathAbuddhi kAryAH / svamahInaM yathA syAttathA, ahIbhRtAM, ahayazca izca ahayaH, tAbibharti(?) ahIbhRtasteSAM tathA / 45. saptakRTaM / 46. gacchati sati / 47. udAreNa udgamanena kaM sukhaM yatra sa udArakastaM tathA, vA udArakaM kamanIyaM kaM pAnIya yatra sa udAra0, taM tathA suamaH svamaH / su iti ameti zeSastutiH / 48. jagrahe /
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 dharmaratnadurlabhatvam saM. muni kalyANakIrtivijaya prAJjala prAkRtabhASAmaya A kRtinA racayitA zAsanasamrATa - paramaguruAcArya bhagavanta zrIvijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA paramavidvAn ziSya pravartaka muni zrIyazovijayajI che. mULe teo pATaNanA ane jAtie prAya: karIne bharavADa hatA. nAnapaNamAM ja anAtha thaI gayelA temane ATheka varSanI uMmare amadAvAdanA koI zrAvaka pU. zAsanasamrATa pAse mUkI gayelA. temano kSayopazama te vakhate eTalo manda ke mAtra namaskAra mantra zIkhatAM temane cha mahinA lAgelA. temaNe pU. zAsanasamrATane, potAne dIkSA ApavA mATe, ghaNI vinantio karelI, parantu pU. zAsanasamrATe temane samajhAvIne nA kahelI. paNa ekavAra bIjA koI gRhasthane dIkSAnI maMjUrI ApavAnA prasaMge temaNe dIkSA levAnI haTha pakaDI. tethI pU. zAsanasamrATe temane potAnA jJAnabaLathI yogya jANI dIkSA ApelI / anusandhAna-50 dIkSA bAda, pU. zAsanasamrATanA AzIrvAdathI temano kSayopazama eTalo khIlyo ke teo dararojanA 100 zloko kaNThastha karI zakatA hatA. temaNe jJAnanI dareka zAkhAmAM UMDuM ane talasparzI adhyayana karI ajoDa ane anupama vidvattA prApta karI hatI. sAthai ja saMskRtabhASA para temanuM eTaluM prabhutva hatuM ke koIpaNa viSaya para teo, paNDito ane vidvAno sAthe zlokabaddha carcA karI zakatA hatA. teNe stutikalpalatA, pravarttaka yAtrApravAsa va. granthonI racanA karI che ane aneka saMskRta - prAkRta kAvyonI racanA karI che. teo, kSayaroga lAgu paDI javAthI bahu nAnI uMmaramAM ja, mahAvratonA AlApaka sAMbhaLatAM samAdhipUrvaka kALadharma pAmyA ane jainazAsanane eka AzAspada mahAvidvAn sAdhubhagavantanI khoTa paDI. A kRtimAM temaNe dharmarUpI ratnanI prApti jIvane keTalI durlabha che te cintAmaNi ratnanA dRSTAnta saha jaNAvyuM che. temAM prathama sAta zlokamAM dharmanuM mAhAtmya batAvyuM che. tyArabAda 8 thI 47 zloka sudhI, cintAmaNi ratnanI prApti keTalI durlabha che te dekhADavA mATe zreSThiputra jayadeva ane pazupAlakanuM dRSTAnta
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 atyanta rocaka zailImAM varNavyuM che. ane chelle, 48 thI 52 zlokomAM dRSTAntano upanaya darzAvyo che tathA chellA zlokamAM upadeza ApI temaNe kRtinI samAti karI che. kRtimA kula 53 zloko che. temAM 9mo zloka mAlinI chandamAM che, zeSa sarva zloko anuSTup chandamAM che. dareka zlokanI saMskRtacchAyA paNa temaNe ja sAthe ApelI che. AkhI ye kRti pravarttakajI mahArAjanA potAnA hastAkSaromAM upalabdha che. dharmaratnadurlabhatvam asAre ittha saMsAre, dulahaM maNuattaNaM / dulaho tattha dhammo vi, jiNakuMjaradesio // 1 // ciMtAmaNI jahA neva, sulaho tucchapANiNo / dhammAo baladevo ya, dhammAo cakkavaTTI ya, dhammA devo tahA hoi, dhammAo hoi deviMdo, tahA guNavihINassa, dhammo asthi hu dullaho ||2|| dhammA rajjaM sayA hoi, viulaM balasaMjuaM / dhammAo u naresaro ||3|| dhammAo balavaM jaNo / viuliDDijuo suo ||4|| dhammA deviMdavaMdio / dhammA hoi muNIsaro ||5|| dhammAo ya gaNesaro / dhammA AyU tahA dIhaM, dhammA titthaMgaro hoi, dhammAo havaI sokkhaM, dhammAo a pavattao ||6|| dhammAo havAI thero, dhammA mokkhaM gayA jaNA / dhammA savvatthasaMpattI, natthi dhammA viNA suhaM ||7|| pasuvAlassa diTTaMto, vuccaI samayAnugo / bhAveyavvo payatteNa, buhehiM savvahA varo // 8 // vibuhajaNasameyaM savvahA sohaNijjaM pavaraharisurakkhaM savvaA savvadakkhaM / haripuramiva siddhaM puNNao saMgari iha vijayasamatthaM hatthiNAUramatthi ||9|| 55
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 tattha siTThI gariTTho'sthi nAgadevAbhihANao |. suddhasIladharA tassa gehiNI u vasuMdharA // 10 // tattaNao viNaojjoo maidhiivirAjio / nAmeNa jayadevo'tthi savvavinnANasohio // 11 // / so bArasasamAo ya sAyaraM sikkhaI sayA / sigdhaM surayaNannANaM dakkho viNayaujjuo // 12 // ciMtiyatthappadANeNa jahatthamabhihANao / ciMtAmaNiM pamuttUNa uvale gaNaI maNI // 13 / / ciMtAmaNikaDe so u sakale bhamio pure / aciMtaMto viseseNa haTTaM haTTe gharaM ghare // 14 // dulahassa na tasseha lAho jAo pure vare / ciMtAmaNikae to so gao annattha pemao // 15 / / nagare nigame gAme Agare kabbaDe tahA / pattaNe jalahItIre bhamaI suiraM tao // 16 // alahijjaMto sakheo'ha savvattha bhamio vi ya / atthi natthi tti citAe paDio jayadevao // 17 // "satthuttamannahA neva hoi'tti hiyatakkaNo / puNo ya bhamaNossUo maNIkhANImmi so gao // 18 // tao egeNa vuDDeNa bhaNio pemao paraM / 'asthi maNIvaI ittha maNIkhANI susohaNI' // 19 / / pamoabhario so'ha gao agge maNIkae / ego ya milio tassa govAlo ahiyaM jaDo // 20 // vattulo uvalo tassa hatthe savvasusohaNo / diTTho ya gahio ceva nAo ciMtAmaNi tti ya // 21 / / yAcio teNa puNNeNa pasuvAlassa aMtie / 'kajjaM kimatthi eeNa ?' bhaNio teNa so ii // 22 / / 'sagihe kIlaNaM dAhaM bAlANaM' bhaNaI ii / tassa'TuM jayadevo so mAyAmoheNa lohao // 23 //
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 57 'erisA bahuNo ittha'govo so bhaNai tao / 'gihassa gamaNossUo'ha'miti puNa jaMpiyaM // 24 / / 'esa deo tao majjha vattulo uvalo varo / tae aNNo u ghettavyo jahicchAe maNoramo' // 25 / / uvagArarahio so a na ya deI tahA vi ya / uvagArakArao siTThisuo bhaNai bAlisaM // 26 / / 'jai bhadda ! na dehImaM maNiM maM pi tahA vi hu / ArAhasu sayaM jeNa eso dei suciMtiyaM' // 27 / / tayA bhaNai govAlo 'saccameyaM jayA tayA / bora-kabbaramAI so deu majjha bahU lahuM' // 28 // hasio jaMpai siTThi-suo 'neva kayA vi ya / bhadda ! ciMtijjae evaM govAla ! guruDaMbara ! / / 29 / / uvavAsatigeNaMta-rattimuhe pamoao / littamahIale suci-paTTe ya nhaviyaM maNiM // 30 // kappUra-kusumAIhiM pUiDaM vihiNA tahA / namiya to ciMtaNijjaM jaM taM pabhAe a pAvai' // 31 // souM so bAliso ii chAliAgAmamAgao / 'eso'puNNassa hatthe na havissaI'tti ciMtiya // 32 // siTThisuo na pu4i ca tassa chaMDei kovio / gacchaMto pasuvAlo a maNiM jaMpai 'he maNi ! // 33 // ahuNA chAgiA savvA vikkiNiya tuha huaM / pUyaM kAhAmi kappUra-kusumAisuvatthuhiM // 34 / / ciMtiyassa ppadANeNa bhavaM hou jahatthao' / teNevamullavaMteNa eyaM pi bhaNiyaM puNo // 35 // 'dUre gAmo'tthi me itto to kahesu kahaM tumaM / annahA me kahaMtassa egaggo nisuNesu taM // 36 / / devAlayamegahatthaM devo tattha caubbhuo' / puNaruttaM ii vuto jaMpae jAva neva so // 37 / /
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 anusandhAna-50 bhaNai tAva ruTTho so 'huMkAramapi kevalaM / jai desi na me ? AsA kerisI ciMtie tayA ? ||38 / / ciMtAmaNi tti te nAma musA jaMpijjae sayA / tuha saMpattIe neva ciMtA phiTTei me maNe // 39 / / radhdhA-takkehi yo'haM tu viNA ThAuM na sakkio / khaNamavi na sohaM kiM marAmi uvavAsao ? // 40 // tammAraNakae majjha vaNNio so u teNa ya' / bhaNittu iya teNeso laMkhio so u saMmaNI // 41 // namittu jayadevo so ciMtAmaNiM gahittu ya / nayarAbhimuhaM siTThI calio jayadevao // 42 // vihiNA''rAhio teNa jayadeveNa so maNI / ciMtiyatthappadANeNa saccaM ciMtAmaNI sa u // 43 // maNimAhappao magge vehavollasio pure / subuddhisiTThiNo dhUyaM vUDho ya rayaNAvaI // 44 // parivArajuo ceva jaNagIyaguNo tahA / saMpatto niyanayaraM paNao piyarANa ya // 45 / / vaNNio bahumANeNa so tehimabhiNaMdio / raNNA pasaMsio ceva ANaMdabhario puNo ||46 / thuNio'sesalogehiM bhAvehiM bhUrimANao / bhogANaM bhAyaNaM jAo savvahA jayadevao // 47 / / uvaNao ya nAyassa nAyavvo'yaM buhoio / annamaNikhaNitullA devAINaM gaI jao // 48|| maNivaIsamA ceva mANaveNa lahijjai / maNussasugaI savva-puNNarAsivaseNa ya // 49 / / jiNehiM jiyadosehi sohiehiM sirIhi ya / ciMtAmaNisamo tattha dhammo'tthi aidullaho // 50 // pasuvAlo jahA neva patto ciMtAmaNiM maNiM / vaNiputtassa puNNassa lAho jAo maNissa ya 51 / /
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 tahA guNavihINo jo mANavo bhuvaNe na so / pAvai dhammarayaNaM guNAkiNNo u pAvaI // 52 / / nisammevaM sudiTuMtaM saddhammarayaNe jai / / icchA havejja to niccaM kareha guNaajjaNaM // 53 / / saMskRtacchAyA : asAre atra saMsAre, durlabhaM manujatvam / durlabhastatra dharmo'pi, jinakuJjaradezitaH // 1 // cintAmaNiryathA naiva, sulabhastucchaprANinaH / tathA guNavihInasya, dharmaH asti khu(khalu) durlabhaH // 2 // dharmAd rAjyaM sadA bhavati, vipulaM balasaMyutam / dharmAd baladevazca, dharmAccaiva (dharmAt tu) narezvaraH // 3 // dharmAt cakravartI ca, dharmAd balavAn janaH / dharmAd devastathA bhavati, vipularddhiyutaH zrutaH // 4 // dharmAd bhavati devendraH, dharmAd devendravanditaH / dharmAdAyustathA dIrgha, dharmAd bhavati munIzvaraH // 5 // dharmAt tIrthakaro bhavati, dharmAcca gaNezvaraH / / dharmAd bhavati saukhyaM, dharmAcca pravartakaH / / 6 / / dharmAd bhavati sthaviraH, dharmAnmokSaM gatA janAH / dharmAt sarvArthasaMpattiH, nA'sti dharmAd vinA sukham / / 7 / / pazupAlasya dRSTAntaH, ucyate samayAnugaH / bhAvayitavyaH prayatnena, badhaiH sarvadA varaH / / 8 / / vibudhajanasametaM sarvathA zobhanIyaM pravaraharisurakSaM sarvadA sarvadakSam / .. haripuramiva zreSThaM puNyataH saMgariSThaM iha vijayasamarthaM hastinApuramasti / / 9 / / tatra zreSThI gariSTho'sti, nAgadevAbhidhAnataH / zuddhazIladharA tasya gehinI tu vasundharA ||10|| tattanayo vinayodyoto mati-dhRtivirAjitaH / nAmnA jayadevo'sti sarvavijJAnazobhitaH // 11 / /
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka anusandhAna-50 sa dvAdaza samAzca sAdaraM zikSate sadA / zIghraM suratnajJAnaM dakSo vinayodyutaH / / 12 / / cintitArthapradAnena yathArthamabhidhAnataH / cintAmaNi pramucya upalAn gaNayati maNIn // 13 // cintAmaNikRte sa tu sakale bhrAntaH pure / vizeSeNa haTTAd haTTe gRhAd gRhe // 14 // durlabhasya na tasyeha lAbho jAtaH pure vare / cintAmaNikate tasmAt sa gato'nyatra premataH // 15 // nagare nigame grAme Akare karbaTe tathA / pattane jaladhitIre bhramati suciraM tataH // 16 / / alabhamAnaH sakhedo'tha sarvatra bhrAnto'pi ca / asti nA'stIti cintAyAM patito jayadevakaH // 17|| 'zAstroktamanyathA naiva bhavatIti hRdayatarkaNaH / punazca bhramaNotsuko maNikhAnau sa gataH // 18 // tata ekena vRddhena bhaNitaH premataH param / 'asti maNIvatI atra maNikhAnI suzobhanI' // 19 // pramodabharitaH so'tha gato'gre maNikRte / ekazca militastasya gopAlo'dhikaM jaDaH // 20 // vartula upalastasya haste sarvasuzobhanaH / dRSTazca gRhItazcaiva jJAtazcintAmaNiriti ca // 21 // yAcitastena puNyena pazupAlasya antike / 'kAryaM kimasti etena ?' bhaNitastena sa iti // 22 / / 'svagRhe krIDanaM dAsye bAlAnAM' bhaNati iti / tasyA'rthaM jayadevaH sa mAyAmohena lobhataH // 23 // 'IdRzA bahavo'tra' gopaH sa bhaNati tataH / 'gRhasya gamanotsuko'ha'miti punarjalpitam / / 24 / / 'eSa deyastato mahyaM vartula upalo varo / tvayA'nyastu grahItavyo yadRcchayA manoramaH' // 25 //
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 upakArarahitaH so'tha na ca dadAti tathA'pi ca / upakArakArakaH zreSThisuto bhaNati bAlizam // 26 // 'yadi bhadra ! na dehImaM maNi me'pi tathA'pi ca / ArAdhaya svayaM yena eSa dadAti sucintitam' / / 27 / / tadA bhaNati gopAlaH 'satyametad yadA tadA / badara-karbarAdi sa dadAtu me bahu lahu' // 28 / / hasito jalpati zreSThi-suto 'naiva kadA'pi ca / bhadra ! cintyate evaM gopAla ! guruDambara ! // 29 / / upavAsatrikenA'ntyarAtrimukhe pramodataH / liptamahItale zuci-paTTe ca snapitaM maNim // 30 // karpUra-kusumAdibhiH pUjayitvA vidhinA tathA / natvA tasmAccintanIyaM yat tat prabhAte ca prApnoti' // 31 // zrutvA sa bAliza iti chAlikAgrAmamAgataH / 'eSo'puNyasya haste na bhaviSyatI'ti cintayitvA // 32 // zreSThisuto na pRSThaM ca tasya jahAti kovidaH / gacchan pazupAlazca maNiM jalpati 'he maNe ! // 33 / / adhunA chAgikAH sarvAH vikrIya tava drutam / pUjAM kariSyAmi karpUra-kusumAdisuvastubhiH // 34 / / cintitasya pradAnena bhavAn bhavatu yathArthataH' / tenaivamullapatA etadapi bhaNitaM punaH // 35 / / 'dUre grAmo'sti me itastataH kathaya kathAM tvam / anyathA me kathayataH ekAgro nizRNu tvam // 36 / / devAlaya ekahasta: devastatra caturbhujaH' / punaruktamiti uktaH jalpati yAvannaiva saH // 37 / / bhaNati tAvad ruSTaH sa 'huGkAramapi kevalaM / yadi dadAsi na me ? AzA kIdRzI cintite tadA ? | // 38 // cintAmaNiriti te nAma mRSA jalpyate sadA / tava saMprAptyA naiva cintA nazyati me manasi // 39 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 rabdhA-takrairyo'haM tu vinA sthAtuM na zaktaH / kSaNamapi na so'haM kiM mriye upavAsata: ? ||40|| tanmAraNakRte me varNitaH sa tu tena ca' / bhaNitveti tenaiSa kSiptaH sa tu sanmaNiH // 41 // natvA jayadevaH sa cintAmaNiM gRhItvA ca / nagarAbhimukhaM zreSThI calito jayadevakaH // 42 // vidhinA''rAdhitastena jayadevena sa maNiH / cintitArthapradAnena satyaM cintAmaNiH sa tu ||43|| maNimAhAtmyato mArge vaibhavollasitaH pure / subuddhizreSThino duhitaraM vyUDhazca ratnavatIm ||44|| parivArayutazcaiva janagItaguNastathA / samprApto nijanagaraM praNataH pitarau ca // 45 // varNito bahumAnena sa tairabhinanditaH / rAjJA prazaMsitazcaiva AnandabhRtaH punaH // 46 // stuto'zeSalokaiH bhAvairbhUrimAnataH / bhogAnAM bhAjanaM jAtaH sarvathA jayadevakaH ||47|| upanayazca jJAtasya jJAtavyo'yaM budhoditaH / anyamaNikhanitulyA devAdInAM gatiryataH // 48|| maNi - patisamA caiva mAnavena labhyate / manuSyasugatiH sarva-puNyarAzivazena ca // 49|| jinairjitadoSaiH zobhitaiH zrIbhizca / cintAmaNisamastatra dharmo'sti atidurlabhaH // 50 // pazupAlo yathA naiva prAptazcintAmaNi maNim / vaNikputrasya puNyasya lAbho jAto maNezca // 51 // tathA guNavihIno yo mAnavo bhuvane na saH / prApnoti dharmaratnaM guNAkIrNastu prApnoti // 52 // nizamyaivaM sudRSTAntaM saddharmaratne yadi / icchA bhavet tadA nityaM kuruta guNArjanam // 53 // anusandhAna- 50
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 6 tribhASAmayI zrInemisUrIzvarastutiH ___ saM. munikalyANakIrtivijaya pUjyazAsanasamrATazrInA paramavidvAn ziSya pravartakamuni zrIyazovijayajI mahArAje potAnA gurubhagavantanI stutio saMskRta-prAkRta bhASAmAM aneka rIte racelI che. parantu A prakAra temAM navI ja bhAta pADe che. ahIM temaNe prAkRtabhASA, zaurasenIbhASA temaja mAgadhIbhASAmAM, traNa athavA be, anuSTup chandamAM racela zloko dvArA pU. zAsanasamrATanI stavanA karI che. sAthe ja, dareka zlokanI saMskRtacchAyA paNa temaNe pote ja lakhI che. stutinA bhAvo atyanta gambhIra che. sAhityanI dRSTie paNa temAMgeM kAvyatattva atyuttama ane alaGkArAdithI paripUrNa che. __ AvA prakAranI stutio pahelA paNa anusandhAnamAM prakaTa thaI cUkI che, jemAM ATha bhASAmAM athavA cha bhASAmAM jinezvarabhagavanta va.nI stuti karavAmAM AvI che. atha prAkRtam piMgiyasaMjamaM nemi cacchiyakumayaM muNiM / vaMphAmi gurumegaM NaM dukkhaharaNadakkhiNaM // 1 // ajjhINataNuteaM haM nayanANaviakkhaNaM / veraggakAraaM sUri bhattIe NaM navAmi je // 2 / / vinnavemi gurU neme ! suyadhammasudesaga ! / pAvappaNAsaNA nAha ! atthu bhattI tumaM sayA // 3 / / saMskRtacchAyA : gRhItasaMyama nemiM taSTakumataM munim / kAGkSAmi gurumekaM taM duHkhaharaNadakSiNam // 1 // akSINatanutejasamahaM nayajJAnavicakSaNam / vairAgyakArakaM sUriM bhaktyA taM namAmi // 2 // vijJApayAmi guro ! neme ! zrutadharmasudezaka ! pApapraNAzanA nAtha ! astu bhaktistava sadA / / 3 / /
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 atha zaurasenI ayyAvattaM samaggaM khu carittasirisohida ! / susattIe apuvvAe tAyadha nAdha ! ammahe // 1 // jayassottaMsa ! kittIe gurubhAvaM gado mado / kadakajjo idhaM nAdha ! bhodu bhadaMkaro bhavaM // 2 // saMskRtacchAyA : AryAvartaM samagraM khalu cAritrazrIzobhita ! suzaktyA apUrvayA trAyasva nAtha ! (harSeNa) // 1 // jagata uttaMsa ! kIrtyA gurubhAvaM gato mataH / kRtakArya iha nAtha ! bhavatu bhadraGkaro bhavAn / / 2 / / atha mAgadhI palamapadamo kassa dezayaM zAhuzobhaNaM / zubhovadezadAdAlaM pacapanaM supaJalaM // 1 // apaskhalidavijJANaM AlAthidazalazzadi / nemi supadhavaaMdaM zAvayyalahidaM muNiM // 2 // vivayyidakazAyaM NaM bhavakasTavighasTanaM / thuNAmi zUli zAhuM haM tavagazcadivapphadi // 3 / / saMskRtacchAyA : paramapadamokSasya dezakaM sAdhuzobhanam / zubhopadezadAtAraM prAjJaprajJaM suprAJjalam / / 1 / / apraskhalitavijJAnaM ArAdhitasarasvatIm / nemi supathavrajantaM sAvadharahitaM munim // 2 // vivarjitakaSAyaM taM bhavakaSTavighaTTanam / stavImi sUriM sAdhumahaM tapagacchadivaspatim / / 3 / /
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 eka vijJaptipatra saM. muni trailokyamaNDanavijaya bhUmikA ziSyaparivAra athavA saMgha dvArA gurubhagavanta pratye lakhAyelA vijJaptipatronAM sAhityika mUlya ane aitihAsika mahattA vize aneka sthaLe ghaj ghaNuM lakhAyu hovAthI, A bhUmikAmAM tenuM piSTapeSaNa nahIM karatA phakta viSayadarzanano ja upakrama rakhAyo che. prastuta vijJasipatra saM. 1862mAM jodhapurathI zrImanarUpavijayajIe, rAdhanapura birAjamAna tapagacchapati zrIvijayajinendrasUrijIne pAThavyo che. cAturmAsanI vinanti sambandhI A patra zrIsaMghavatI lakhavAmAM Avyo che. patra saMskRta ane gujarAtI bhASAmAM lakhAyo che. ghaNe ThekANe 'ikalAsa, jiMda, siphata' jevA arabI-phArasI zabdo paNa vaparAyA che. patramA gajala, DhAla, dUhA, chappaya, kavitta, sajjhAya jevA vividha kAvyaprakAro prayojAyA che. kAvyazailI atyanta prAsAdika che. patramA sauprathama saMskRtazlokothI zrIAdinAtha va.nI stuti karavAmAM AvI che. tyArabAda gurjarabhASAmAM kAvyaracanAno prArambha karatA maMgala tarIke paMcajinanI stuti karavAmAM AvI che. tyArapachI dUhAomAM rAdhaNapuranuM sundara varNana karavAmAM AvyuM che. . vijJaptipatromAM gurustuti ane vividha bAbatonuM varNana- e be mukhya vAto hoya che. tadanusAra AmAM paNa traNa DhAla ane vacce dasa dUhA dvArA vijayajinendrasUrijInI stuti karavAmAM AvI che. 1thI mAMDI 108 sudhInA aMko A stutimAM prayojAyA che. aMkayojanAnI A paripATI bahu jUnI che. AmAM koI paNa prakAre aMkone yojavA-e ja mukhya lakSya banatuM hovAthI, kyAMka kAvyatattva na jaLavAyuM hoya ema paNa lAge. prastuta yojanAmA ghaNA jainadhArmika padArtho upayogamAM levAyA che, tethI tene samajavA jainazAstronuM jJAna jarUrI bane che. tyArapachI AvelI jinendrasUrijInI lAMbI birudAvalI ane temanA
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 66 anusandhAna-50 satsaMgI zrAvaka-zrAvikAonI prazaMsA manane AkarSe evI che. dUhAomAM kareluM marudharadezanuM varNana paNa sundara che. paNa kavinI mohaka kAvyakalAnI camatkRti to have AvatI gajalamAM barAbara anubhavAya che. prathama dUhA ane kavitta ane tyArabAda lagabhaga 100 jeTalI kaDIomAM patharAyelI gajalacAla kharekhara madhyakAlIna - gurjara - kAvyakRtiomAM agrapaMktimAM Ave tevI che. jodhapura nagaranuM varNana e A gajalano mukhya viSaya che. A gajalamAMthI aitihAsika mAhitI paNa ghaNI tAravI zakAya tema che. jemake - te samaye jodhapurano rAjA mAnasiMgha hato, te jAlaMdharanAthano bhakta hato, jodhapuramAM jAlaMdharanAthanuM deharUM hatuM vagere. A pachInI jodhapuravarNananI ja DhAla paNa kavine yaza apAve tevI che. tyAra pachInA dUhA kaviracita nahIM paNa lokapracalita lAge che. AnI sAthe guruguNakIrtananuM saMskRtabhASAmaya eka aSTaka paNa kavie racIne mUkyuM che. ane tyArapachInI rAdhaNapura-nagaravarNananI gajala to kAvyakalAno uttama namUno gaNI zakAya . ATale sudhI to varNanamAtra ja che. patrano mukhya bhAga to have Ave che. A bhAga sambhavataH saMghe pote lakhelo che. akSaro thoDA vAMkAcUMkA hovAthI oLakhavA muzkela che. keTalIka jagyAe artha paNa barAbara samajAto na hovAthI saMzodhana karavuM agharuM che. paM. manarUpavijayajInA comAsAthI khuza thayelA saMghe temane ja bIjIvAra comAsuM rAkhavAnI vinanti karI che. vakhatavijayajI sambandhita koika prazna paNa ukelavAnI saMghanI vinanti che. A pachI jinendrasUrijInI sajjhAya che, jemAM teone jodhapura padhAravAnI vinanti karavAmAM AvI che. tyArabAda dUhAomAM jinendrasUrijI sAthe sthita pUjyone nAmagrahaNapUrvaka vandanA karavAmAM AvI che. chele paM. manarUpavijayajI vagere munionAM nAma ane saMghanA mukhya zrAvakonAM nAma ApavAmAM AvyAM che. ane tyArabAda jainaparamparAmAM guruvandana mATe prayojAto abbhuTThio sUtrano pATha lakhavAmAM Avyo che. atre A patra sampUrNa thAya che. zrIpUjya zrIvijayajinendrasUri zrIvijayadharmasUrijInA paTTadhara hatA. teo vi.saM. 1849 thI 1884 sudhInA kAlamAM tapagacchanA adhipati hatA teva
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 67 ullekha, jaina sAhityano saMkSipta itihAsa-phakaro 999mAM maLe che. A patranA racayitA paM. manarUpavijayajI, khuzAlavijayajInA praziSya ane padmavijayajInA ziSya hatA, tevU A patramAthI jANavA maLe che. A sivAya teo vizenI anya mAhitI anupalabdha che. patra lakhanAra kalaMbI vaMzanA ridayarAma hatA. teo gAjaldikhAMna navAbanA kAmadAra hatA tevU teoe svayaM jaNAvyuM che. A vijJaptipatra saM. 1862nA phAgaNa mahinAmAM lakhAyo hato, paNa temAM samAvAyelA kAvyonI racanA alaga-alaga samaye thaI hatI, tevaM te te kAvyanA ante jaNAvAyelA samaya parathI lAge che. A vijJaptipatra pUjya gurudeva AcArya zrIvijayazIlacandrasUrijInA nijIsaMgrahano che. patranI paholAI lagabhaga 1 phUTa ane lambAI 10 phUTathI vadhAre che. akSaro ghaNA ja sarasa che. A patranA sampAdanamAM pUjya upAdhyAya zrIbhuvanacandrajI ma.nuM amUlya mArgadarzana prApta thayuM che. A sAthe prakAzita uttama vijJaptipatronI zRMkhalAmAM vadhu eka aMkoDo joDAya che, te harSaprada bInA banI rahe che. vijJaptipatra : vAcanA zrImadAdinAthAya namaH / zrImacchAntinAthAya namaH / zrImanneminAthAya namaH / zrImatpArzvanAthAya namaH / zrImanmahAvIrAya namaH / zrImadgurugaNapatISTadevebhyo namaH / atha prathama(maM) paJcaparameSThI(SThi)nAM stutilikhyate / // kAvyam // svasti zrIvaranAbhinandanajinaM cidbhAsamAnaM sanA, sauvarNAmRtagadyapadyaracanAbhirdevanAthaiH stutam / gAGgeyArbhamazeSapApazikharI(ri)vyAdhAmasAdhAraNaM, zrIzatruJjayabhUdhare zamadhike zrImArudevaM stuve // 1 // // zrI Adijinastuti // (zArdUla0) 1. suvarNa jevI kAntivAlA / 2. vajra /
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 yenA'kAri ca pUrvato'pi jananIkukSo(kSau)samAgatya hi, zazvacchAntirapIhitA samajanaiH sarveSu nIvRtsvapi / labdhvA'tho vararAjyamevamamalaM saMsAdhya sarvAM dharAM, bheje siddhivadhu(dhU)rdadAtu sa zubhaM saGghasya zAntijinaH / / 2 / / // zrIzAntijinastuti / / sadbhogodbhavacAruzarmaniyataM tyaktvA hi yaH zaizave, sadrAjyaM tRNavat tathApi ruciraM rAjImatIsundarIm / chittvA revatake tapobhiranaghaiH kASTakaM cA'STakaM, prApto mokSapadaM sa nemibhagavAn deyAcca zaM zAsane / / 3 / / // zrInemijinastuti / / yenA'plAyi(vi) ca zaizave bhagavatA yasyAM susindho(ndhau) sanA, sA jAtA suradIrghikA bhuvi sadA bhavyAtmanAM tAriNI / prAjyainaHpratibandhamanthanakarI puNyaprakulyA satAM, se(so)'yaM vaH zivatAtirastu satatAM(taM) zrIpArzvati(tI)rthezvaraH // 4 // // zrI pArzvajinastuti // bhuvanaharisamAnaM dhvastakandarpamAnaM, pratiditamalamAnaM tejasA varddhamAnam / amaravihitamAnaM saptahastAGgamAnaM, dhRtaniyamasumAnaM saMstuve varddhamAnam / / 5 / / // zrIvarddhamAnajinastuti / / (mAlinI) yA gi(gI) ti jinAdhirAjavadane zazvatprabhAbhAratI, jADyadhva(dhvA)ntapracAracakradalanI satkoTIsUraprabhai:] / ramyA'zeSasubhASikA pravilasallAsAdhisaMzAlinI, sA nityaM matidA prabodhavizadA bhUyAt satAM saMsadi / / 6 / / // iti zrIjinarAjavANIstuti // (zArdUla0) kalitatipravinAzI sarvakAmapradazca, azubhabhayavitAnonmAthataM(ne)zakta eva / nijajanasakalAsA(zA) pUraNe kalpazAkhI, vitaratu kuzalaM zrImANabhadrAkhyayakSaH // 7 // (mAlinI)
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 evaM paJcajinAdhIzAn, jinavANI tathaiva ca / / zrImANabhadrayakSaM ca, natvA lekha: pralikhyate // 8 // aSTabhiH kulakam // atha bhASAmayI paJcaparameSThI(SThi)nAM stutiH // // dUhA // svasti zrIsukhasaMpadA, AMNI adhika ucchAha / nAbhinariMdasuta samaratAM, pAtika dUra pulAha / / 1 / / zAntijinesara huM namuM, hathiNApurano rAya / acirAnandana sevatAM, dina dina dolita thAya // 2 / / syAMmavaraNa tanu sobhato, sukhasaMpata dAtAra / pazUva pukAra suNI karI, chAMDI rAjula nAra // 3 / / azvasena kula caMdalo, vAmAdai mAta malhAra / kamaThahaThamadabhAMjanai, pAmyA bhavajalapAra / / 4 / / siddhArathasuta vIrajI, jayavaMto jinacanda / aSTa karama dUrai karI, pAMmyA paramAnanda // 5 / / paMca tIratha praNamuM sadA, paMcama gati dAtAra / sadaguru paya praNamI karI, likhu lekha vistAra ||6|| // athA'gre gurjaradezavarNanamAha // // dUhA // gurjara deza suhAvaNo, bahu vADI vana bAga / sajala sarovara sughaDa nara, karata saphala jana mA(bhA)ga ||1|| tiNa dese sahirAM zirai, rAdhaNapura sukhakAra / iMdranagaranI opamA, varNa vasai tihAM cyAra // 2 // sukhIyA loka vasai sadA, dharamI nai dhanavaMta / lakSmIdhara vyavahArIyA, nAMmai ghaNu yazavaMta ||3|| pahiraNa UDhaNa aMbarai, jarakasa nai jarabAba / tela phulela abIramai, rahai sadA garakAba // 4 // pacaraMgI pAghAM bhalI, turarA bahu laTakaMta / bha(ja)lahalai ati sUraja samA, dekhI mana mohaMta / / 5 / /
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 anusandhAna-50 rUpai ratipati sArikhA, vikasita mukha kailAza / naiNAMmRta dekhI sahU, karata sadA ikalAsa // 6 // striyAdika piNa sobhatI, apacharanai anumAna / mRganaiNI bahu saralatA, devai sukRta dAMna / / 7 / / jAMjhara caraNai jhaNakatI, ThaNaNaNa bahu ThaNakAra / rimajhima rimajhima ramakatI, gala motanako hAra ||8|| naka vesara zobhai ghaj, TIkIro ati cAha / hAvabhAva bahu bhaktisyuM, praNamai gurunA pAya / / 9 / / rAdhaNapura ralIyAMmaNo, mahiyalamAMhi dIpaMta / jayana dharama jaga jAgato, pUjai bhavijana khaMta // 10 // deharAsara ati dIpatA, vaDa dhajA lahakaMta / vividha nRtya nATikataNuM, dekhI mana harakhaMta // 11 // jhaNaNATAM jhAlarasvare, mAdalanA dhaukAra / iNavidha nagara siromaNI, dina dina harakha apAra // 12 // navavidha nava aMgai raca, nita nita navale neha / sadaguru caraNanI sevanA, ahinisa sAre seva // 13 / / // atha gururAja-aSTottarazataguNavarNanamAha / / // DorI mhArI Avai re rasIyA raMga cavai / e dezI / / ekavidha asaMyamanA TAlaka sahI, duvidha dharamanA prakAza / mhArA gurujI / tIna tattvanA jAMNaka chau tumhai, cyAra kaSAya vinAsa / mhAMjJa0 bhavijana vaMdo ehavA gachapatI // 1 // paMca mahAvrata pAlaka svAmijI, SaTakAyAnA pIra / mhArAM0 sAta bhayAMnA Apa nivAra chau, ATha madA nAvi dhIra / mhArA0 bhavi0 // 2 // navavidha brahmacArajanA dhAravI, dazavidha dharma prakAza / mhArA0 / aMga igyArataNA jAMNaka valI, dvAdaza aMga upAza / mhAMrA0 bhavi0 / / 3 / /
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 71 trayodaza kAThIyAnA jIpaka chau tumhai, cavada vidyAnA jAMNa / mhArA0 .. paMcadaza bhedai siddha prakAzaka, sola kalA vadana sujANa / / mhArA0 bhavi0 // 4 // sAtadaza pUjAnA bheda prakAsaka, sahasa aDhAra sIlaMga / mhArA0 ugaNavIsa kAusagadoSa nivAraka, vIsa tapathAMna upAsa / sadA sugaDAMganA, bAvIsa parIsaha mhArA0 bhani ekavIsa guNa zrAvakanA prarUpaka, bAvIsa parIsaha jIpa / mhArA0 tevIsa adhyayana sadA sugaDAMganA, covIsa jinAjJA pradIpa / mhArA0 bhavi0 // 6 // paMcavIsa bhAvanAnA atibhAvaka, chavIsa dazAkalpa prapAla / mhArA0 sattAvIsa sAdhu guNAMnA prakAsaka, aThAvIsa lakSa dayAla / __mhArA0 bhavi0 // 7 // eguNatrIsa pApasurata-parasaMganA, tIsa mahAmohanIthAMna / mhArA0 vAraka varjaka cho gurujI tumhe, ekatrIsa guNanA vijAMNa / mhArA0 bhavi0 // 8 // batrIsa lakSaNa karI pUjyajI virAjatA, tetrIsa azAtanA TAla / mhArA0 cotIsa atisayanA pararUpaka, paitrIsa vAMNIyai vizAla / mhArA0 bhavi0 // 9 // // dUhA // chatrIsa sUriguNai karI, zobhaMtA gaNarAya / .. . saitrIsa dezanA desatA, nita nita vaMdu pAya // 1 // aThatIsa uddesana kAlanA, upadezaka guru jora / guNacAlIsa aDhI dvIpanai, viSayai jJApaka pora // 2 // cAlIsa lAkha bhUteMdranA, bhuvanaudezaka svAma / ekatAlisa bhedai sahI, zatrujaya giri nAma // 3 // // aMbarIyo kAMI gAjai ho bhaTIyAMNI rAMNI vaDa cavai e dezI // doSa baitAlIsa varajai ho traitAlIsa karama vipAkanA / adhyayana parUpaNahAra /
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 anusandhAna-50 camAlIsa lAkha dharaNeMdranA ho bhuvanAMnA jJApaka svAmijI / __ mhArA sadaguru zrI gaNarAya // 1|| paitAlIsa AgamasUtranA ho upadezaka svAmI chau tumhai / chaitAlIsa lipanA jANa / saitAlIsa joyaNa hajArai ho sUraja maMDala parakAzaka / mhArA0 // 2 // aDatAlIsa sahanai ho vara pATaNa cakravattinA / ghaNa vaMdaNa chau gaNarAya / guNapaMcAsa dinAMnA ho bhikhu paDimAnA upadesaka / mhArA0 // 3 // paMcAsa dhanuSa sarIre ho jina anaMtataNA upadesaka / ekAvana uddezana kAla / bAvana jina parasAdai ho upadezaka zrI gaNarAyajI / mhArA0 // 4 // traipana sAdhu vIranA ho anuttara pohatA tehanA / upadezaka svAmi sadhIra / copana divasAM nemI ho upadezaka chau chadamasthanA / mhArA // 5 // // dUhA // paMcAvana adhyayananA, vIreM rAtre kIddha / teha taNA pararUpaka, chau svAmI suprasiddha // 1 // chapana nakSatara acha, jaMbUdvIpa vicAla / jJApaka chau gurUjI tumhai, sada vastai tatakAla // 2 // sattAvana saMvarataNA, upadezaka gaNarAya / prakRta aThAvana jJAnanI, upadezaka munirAya // 3 // guNasaTha ekIka nizi, caMdra saMvacchara jAMNa / sATha sahasa lavaNAbdhine, viSayai nAga vakhAMNa // 4|| igasaTha chapana bhAganA, caMdramaMDalanA jAMNa / bAsaTha pratarA taNA tumhai, jAMNaka chau guNakhAMNa // 5 // tresaTha zalAkA puruSanA, jAMNaka chau gaccheza / cosaTha iMdranai vaMdanIka, cho svAmI suvisesa / / 6 / /
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 Disembara-2009 paisaTha jaMbUdvIpanai, ravimaMDalanAM jANa / chAsaTha sahasra zreyAMzanA, sAdhu cAritra vakhAMNa ||7|| || DhAla - niMdaDalI ho vairaNa hoya rahI - e dezI // satasaTha sAtA karmanA vidhvaMsaNa ho mhArA gaNarAya ka / ar3asaTha kAlaprakAsaka svAmInA ho nita namatAM pAya ka / bhavijana vaMdo bhAvasuM // 1 // ugaNottara karmabhedanA jAMNaka pararUpaka chau gurudeva ka / sitara koDAkoDanI mohanInA ho TAlaka karuM seva k| . bhavi0 // 2 // ekottara pUrava lAkhathI gRhavAsai ho vasIyA'jitanAtha ka / jAMNaka chau tehanA tumhai, bahottara ho narakalA vimAta ka / bhavi0 // 3 // tihattara lAkha baladevanA, bhuvanAMnA ho jJApaka svAmI nAtha ka / cihattara varasa agnibhUtanA gaNadhara AukhAnA guru gAtha ka / bhavi0 // 4 // paMcottara subadhitaNA, kevala AukhAnA upadezaka / chihottara lAkha vidyA(dyuta)taNA, bhuvanAMnA jJApaka chau guru pezaka / bhavi0 // 5 // sittottara ekIkanA, muhurte ho lavaNanA jAMNaka / aThaMtara gaNadhara Ayu, akaMpita ho nita prati vakhAMNaka / __ bhavi0 // 6 // sahasa ugaNyAsI joyaNa, gaDha jaMbUne aMtaranA jAMNaka / asI sahasa IzAnanA, devalokeM ho sAmAnya kkhAMNaka / bhavi0 // 7 // sahasa ikyAsI bhikhutaNA, upadezaka cho girUvA gaNarAya ka / byAsI rAtra devAnaMdane, kUkhai rahIyA ho mahAvIra jaNAya ka / bhavi0 // 8 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 74 anusandhAna-50 vyAsI gaNadhara zItalanAthanA, upadezaka cho caurAsI lAkha ka / pUrava thita AdinAthanI, paMcyAsI ho AcAraMga zAkha ka / bhavi0 // 9 // chyAsI sahasra subuddhInA, gaNadharanA ho svAmI upadezaka / satyAzI karmaprakRtinA, uttara parakaratInA suvivesaka / bhavi0 // 10 // aThyAsI caMdrapannattinA, sUrapannatInai viSayai upadezaka / nivyAsI sahasra zrIzAMtinI, sAdhavInA ho jAMNaka gurupezaka / . bhavi0 // 11 // neu gaNadhara zrI ajitanA, ekAMNuM zrI kuMthunA jJAna ka / jAMNaka bAMNuM varasanA, gotama gaNadhara Ayuno mAMna ka / / bhavi0 // 12 // tryAMNuM gaNadhara caMdra prabhUnA, corANuM zrI ajitanA jJAna ka / jAMNaka cho tehanA tumhai, paMcANuM gaNadhara pArzvanA mAMna ka / bhavi0 // 13 // chinnu koDa cakravarttinA, pAyakanA ho jAMNaka gururAya ka / sattANuM karmaprakRtinA, aThAMNuM RSabhanA putra varAya ka / bhavi0 // 14 // nivAMNuM pUrava zatrujaya, samavasarIyA ho zrI AdinAtha ka / zatatAraka nakSatranA, pararUpaka jAMNaka zrI siddhagAtha ka / bhavi0 // 15 // ikaDotara parIyAM taNA, kuladIpaka jAMNaka chau gurudeva ka / bIDottara bahu guNa karI, tIDottara ho cIDottara zAkha ka / bhavi0 // 16 // picaDottara bhASA taNA, chIDottara ho kAyAnA raMga ka / saptotara mAyA valI, aSTottara ho japamAlA jApaka / bhavi0 // 17 //
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 75 ityAdi sakalaguNanidhAna, sakalakriyAsAvadhAMna, sakalakalAlaMkRta, sakalajananalinadivAkara, sakalanariMdapUjanIka, sakalasiddhasiromaNi, sakalasAdhunabhomaNi, vAdImAnamoDaNa, yAcakajanaduHkhadAridratoDaNa, dharmacakravarti, jainadharmaudyotakAraka, ahaMkArImAnamardana, sarvajagatravaMdana, pApanikaranikaMdana, rAjAmanaraMjana, vAdIbhaTTanikaMdana, karmagajavikhaMDana, pApatimarabhaMjana, zrIjinazAsanadIpaka, bahuzAstravAdajIpaka, vAdIcakracUDAmaNi, rAjatadivasanizAmaNi, vAdIsiMhasArdUla, vAdIkaMdaunmUla, bhUvalayacakracUDAmaNi, paramapUjyaparamAtmAprarUpaka, paramadharmamUrti, paramakRpAla, paramadayAla, yAcakajanapratipAla, paramapaMDitazirAla, vAcAlAM vAcAla, niHzeSanamrIbhUtanRpAla, zrIjinazAsanapAtisAha, tapAgacchaudyotakAraka, kaMdarponamAdamAraka, dhArakAM dhAraka, sarvasiddhAMtapAraka, karmakalpAMNa (ta)kAraka, zrIzrIvijayadharmasUrigurujitAM paTTadhAraka, gAdIucchAhakAraka, prabhAvikAM prabhAvika, sarvajagatradIpakasamAMna, zatrU mitrajima paramAna, SaTtriMsaguNai bhrAjamAna, rAjamAMna, zobhamAMna, dIpamAna ityAdi anekaguNAlaGkRtAn, zrIjinazAsanacakravartisamAnAn, kalikAlagautamAvatArAn, sakalasUriziromaNi(NI)n, samudra jima gaMbhIrAn, siMha jima nirbhayA[n], bhAraMDa paMkhI jima apramattAn, meru jima gaMbhIrAn, sUra jima tejasvIn, caMdra jima sitalAn, solakalAsaMpUrNavadanAn, sazrIkAn, paramazobhAvAn, sakalabhaTTArakapuraMdara, sakalabhaTTArikasiromaNi, bhaTTArakabhaTTArikajI zrIzrIzrIzrIzrI 1008 zrIzrIzrIzrIvijayajineMdrasUrIzvarajikAnAM caraNAn caraNakamalAn patram / dhanya te gujarAta deza, dhanya te rAdhaNapura nagara, dhanya te zrAvaka zrAvikA, dhanya te grAmanagarapurapaTTaNasaMniveza, jihAM zrIpUjyajI vihAra karai, comAso karai, dharatI pavitra karai, caraNodaka prasavai, dhanya te rAdhaNapuranagaranA zrAvaka zrAvikA te nitya pratai zrIpUjyajInA mukhanI amRtamayI vAMNI sAMbhalai, kAMna pavitra karai, posaha paDikamaNa vrata paccakhAMNa karai, zrI tapAgacchamAhai dIpaka samAMna zrIpUjyajInA mukhano parabhAtasamai darasaNa karai, pUjA prabhAvanA karai, dhanya te zrAvaka zrAvikA puNyabhaMDAra bharai - ityAdika zrIpUjyajInA guNanI tArIpha hajAre gamai jIbha hai to varNavai na sakai, mo maMda thakI kima varNavAya / /
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 anusandhAna-50 atha marudharadezavarNanamAha marudharadeza moTu acha, sahU dezAM siratAja / avaradezAM sira seharo, pUre vaMchita kAja / / 1 / / vAgavagIcA ati ghaNA, sajala sarovara sAra / AMbA rAyaNa ati bhalA, koyalanA TahUkAra // 2 // mora jhiMgorAM dAdurAM, babaIyA bolaMta | atara abIra gulAlasuM, khelai mAsa vasaMta / / 3 / / valI iNa dezai tirtha chai, rAMNapuro risahesa / kAparaDai phalavadhipurI, nirakhI nayaNAM vesa // 4 // iNadezai adhipati bhalo, mAnasiMgha mahArAja / atitejai sUraja samo, sArai sahUnA kAja / / 5 / / tehanI AjJA chai ihAM, varatai hukama pramANa / sakalanagara sira mukuTamaNi, jodhanagara subha ThANa // 6 / / koDa jugai pratapo sadA, zrIzrIjI suvihAMNa / pura jodhAMNa padhArIya, arija caDhe parimANa ||7|| ima aneka guNa sobhato, mohato jana manaraMga / dharAmaMDaNa e nagara chai, cAvo nagara sucaMga / / 8 / / __ atha yodhapura gajalavarNanamAha // dUhA // suMDAlA to samaratAM, upajai ukita apAra / gajala kahuM jodhAMNakI, suNajyau saba saMsAra // 1 // nagara deza keI nipaTa, jagamai kaitA joya / jodhAMNo dekhyau jarai, hoDa na iNarI hoya // 2 // gajala kahuM tiNarI guNI, apanI mati anusAra / dITho jIsaDo dAkhIyo, paratakha guNa aNapAra // 3 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 77 || kavitta / / jagamAlama jodhAMNa, sahara sArAMhI zirahara / mAnasiMgha mAhArAja, rAja jihAM karai rAjesvara / varaNa aDhAraha basata, sukhI iMdaloka samAnaha / anadhana gharAM apAra, kadai dukha vAta na mukha kaha / gaja asva thATa jihAM bahu gunI, nagara dekha sukha upajanita / kIratta gajala kari kai kahUM, naravaDa cita de sunahu nita // 1 // // atha gajala cAla || yodha hI nagara hai jesA ka, mAMnu iMdrapura aisA ka / kahIyai siphata tina ketI ka, jiMdamai buddha hai jetI ka / paDhatAM gunaha nAvata pAra, apanI mattamai anusAra / mahIpati mAnasiMgha jihAM rAja, karahai sadA dhrama hI kAja / tejai puMja taruNa tapaMta, jinakI kirtta jaga japaMta / nirakhata darasa nita naranAra, vadhajyau joti idhakI vAra / inavidha deta hai AsIsa, vAnI vadata visvAvIsa / gaDha jihAM anaDa ati UMcA ka, paragaTa Abha laga pohacA ka / dekhata chika rahai daivAMna, jagamai laMka gaDha hI jAMna / bhurajAM vaDavaDI bhArI ka, sabahI aDaga hai sArI ka / nava nava hAtha tina paranAla, vairI dekha hota vaihAla / tinakA nAma killAtoDa, kaitI tihAM lAkhAM koDa / jaMbUrekhalA jUjAla, zatrU dekha jAnata sAla / paragaTa sAta proDhI pola, rAvata karata tihAM raMgarola / mahilla aTala manamAMnyA ka, jagamai vaDa narAM jAMnyA ka / gaharA phAba jAlI gokha, jihAM nara baiThe karate jokha / unamai zobhate uttaMga, cAmuMDa deharA hai caMga / valI karuM sahirakA bakhAMna, kali(vi)jana sunata de de kAna / bahu jihAM covaDA bAjAra, paMkata hATa pAva na pAra / jhuka rahI havelyAM jhAjhI ka, mAMhai manukSa hai mAjhI ka / koraNI khaba hai kesI ka. ilamai dekha nahI esI ka /
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 anusandhAna-50 jhigamiga rahai jAlI jota, ravi jima hota hai udyota / jiNamai padamasaravara jAMNa, valahI rAMNIsara vAkhAMNa / gaharA phAba te gullAba, sAgara phatai amRta Aba / gaMgelAva phulelAva, cittamai dekhavai kA cAva / tApI vAva jaitA kUpa, rUDA nagarakA hai rUpa / saravara mAna udadhi samAMna, paragaTa nIra gaMgA pAMna / gaMga hI syAMma kA deharAka, mAnuM saharakA seharAka / kuMjahavihArI parasAda, karate gaganasai ativAda / vaDamaharAjakI suNa vatta, maMdira karai prabhu anuratta / pAsahi pAvAna kA paragaTTa, thappai deharA bahu thaTTa / jalaMdharanAtha deharA jukta, bheTata upajai bahu bhakta / pUjata bhUpa mAnasiMgha pAva, aSTa hI sIddha nava nIdha Ava / tinakI mahira marUdharadeza, khaladala jAta ApahI Seza / nAthahI kIdha acala nariMda, ila gira meru jaba laga iMda / paDhatA mukhai tinakA pATha, thira rahai rAja hAgaDa thATa / vali napa tAhi balavaMkA ka, zatrava mAnate saMkA ka / pUjyAM siddha iha phala pAya, tinakai kumI na rahI kAya / bhagavaMta deharA bhArIka, namate sabahI naranArIka / talahaTI mahila manamAMnyA ka, jagamai iMdraloka jAnA ka / koTavAla cabutarA kaisA ka, jovo devaloka jesA ka / sAyara ainakA koThAra, bharIyA dravya bahu saMbhAra / darzana dekha nAthadvArA ka, bhala laghu keI kai vRddha bhA ka / jo jo pAsarai jetA ka, kahojI giNe kuNa ketA ka / paragaTa tihAM bahu posAla, bahu bahu jihAM paDhate bAla / asthala bhagatakA etA ka, dAMna hI saMtakuM detA ka / moTI vaDavaDI maihajIta, paDhate javani tihAM kara prIta / moTA aDiga manArA ka, sabahI dekhatA sArA ka / takIyA phakIrAMkA phAba, kyA kahai ArabIkA jAba / AsaNa maTha jihAM aneka, yogI saMyogI hai keka /
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 79 chiba cau varNa pavana chattIsa, vadahU nAma visvAvIsa / kSatrI vaNika vipra hI khAsa, vasate Apakai AvAsa / kAyatha kite hai ke vAsa, devIpUja prabhU ke dAsa / sonI jATa chipA sUddha, karate kAma apanI buddha / nApa kalvAra khAtI nUra, apanai kAmamai bharapUra / Damagara sIsagara darasAvU, telI taMbolI bahu cAvU / bhAkhu kallAlahIkA bheda, khATai dravya na karai kheda / vali tihAM anya bahu vasatI ka, ihAM to kahIye aitI ka / baNIyA sehara koTa baNAva, dekhai doyaNa na lagai DAva / ati vistAra hai uttaMga, karate zatrUko manabhaMga / pAhaDa anaDa paMcaiTyA ka, bhujabala bhImakuM bheTyA ka / jvAlAmukhI devI jota, ahonisa rahata hai udyota / saharabArakI sobhA ka, aba kahUM suno nara dila pAka / sItala nIra sAgarasUra, sAgarabakhata bahU jala pUra / bAlahI samadakA vaNAva, paMDita dekha tihAM dhara pAva / hai tihAM mahila hai moTAka, lAgai dravya lakha koTA ka / vaNIyA tihAM adbhUta bAga, chogA chayala ghAlata pAga / tiNamai aMba dADima dAkha, taravara vistarai bahu sAkha / pIpala vaDa hI bahu paracaMDa, tinakai bahuta hai vanajhuMDa / melA maMData hai moTA ka, nAMNA calata nahI khoTA ka / ika hai rAI kA ArAma, dekhata sarata saba hI kAma / / ruDA dekha ratana[ta] DAka, khaga tihAM rahata hai khaDA ka / jAlima devatA rAje ka, gaNapati nAma hI gAje ka / sekhAvatta saravara sAra, pAMNI bharai hai aNapAra / akhayasAgara akhairAja, siMghavI karAyo siratAja / kAgAvAgakI kIratta, sahU nara kahai suNajyau satta / usamai cIja hai cita cAha, lAyaka naraha lai jU lAha / maMDovaraha atimoTe ka, kAyama sahara nava koTe ka / bAjai pavana chattIse ka, darzana khaTa tihAM dIse ka /
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 anusandhAna-50 vaDa vaDa bAgakA vistAra, idhakai phUla phala aNapAra / . kahIyai deva tetIsa koDa, ThAvA lAbha te ikaThoDa / devala bahuta bhI dekhyA ka, paragaTa koTa gaDha pekhyA ka / bhairUM jihAM hai bhArI ka, pUjana pAva naranArI ka / pArasanAthakai parasAda, jhalara nagArUMkai nAda / zrAvaka avara nara sobhA ka, lAyaka suno taja lobhA ka / saravara bahujIkA zuddha, dekhyA nIra jANai duddha / siMghavI bhaMDArI muMhaNota, muMhatA khIvasarA bhalajota / sAMDaja sAMkhalA maNimAla, goghaDa golIyA bhaMDasAla / DosI sarasa phophalIyAka, saMcItI khAMpa rUvaTIAka / nAhara gota surAMNAka, paTavA suMdaru varaNAka / bhuraTa huMjAMNa zrIzrImAla, dharate dharamakI cita cAla / Ahora vasata akhaicaMda, lAyaka dharma laharI samaMda / mAMnata bhUpa vaDahI bhAga, apanai devaguru anurAga / phabate phUTarai ridhakaraNa, manahara muMhate mAlakaraNa / muMhatA gota hai bhaMDasAla, vanajI codharI ujamAla / deharai pAsarai bahu khAsa, karate sarApa kisanadAsa / sabahI nagarakA varaNAva, guNIyaNa kahyA guru supasAva / saMvata aDhAra igasaTha AMNa, vadIyA mAsa Asu vakhAMNa / paDivA sukala parava hI pekha, manarUpa kahI laga nahI mekha // 1 // // DhAla biMdalInI // praNamuM sarasatI pAyA, guNa gAvaM gacchapati rAyA ho / sadaguru araja suNo / araja amhArI avadhAro, to jodhAMNai nagara padhAro ho / sada0 araja0 // 1 // marudhara deza chai moTo, jasai anadhanaro na hI toTo ho / sada0 / jaThai nagara jodhAMNo rAjai, oto alikApurI sama chAjai ho / sada0 araja0 / / 2 / /
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 bhUpati mAnasiMgha rAjA, vAjai nita naubata vAjA ho / sada0 / haya gaya ratha parIvAra, pAyaka dala saMkha na pAra ho / sada0 araja0 ||3|| gaDhapatI gaDhamai gAjai, arIyaNa tehanA sahu bhAjai ho / sada0 / zata khaMDai mahila virAjai, jima AsAdai ghana gAjai ho / cAMpA kUMpA meDatIyA, udAvata chai bahumatIyA ho / sada0 / jodhA jaitAvata jAMNuM, karamasota karaNota vakhAMNuM ho / 81 sada0 araja0 ||4|| sada0 araja0 // 5 // AThai misalata chAjai, bhUpati tihAM takhata virAjai ho / sada0 / mucchddhI tehanA bhArI, dIvAMNa chai siMghavI bhaMDArI ho / sada0 araja0 ||6|| muMhaNota nai valI muMhatA, hAkama hujadArI karatA ho / sada0 / ima nagara jodhAMNo tumhai nirakho, jiko iMdrapurI chai sarikho ho / sada0 araja0 // 7 // vAga vADI ArAma, nava khaMDa mAMhai jiNaro nAma ho / sada0 / muMhaNota navalamalla bhAkhuM jodhapurano hAkama dAkhuM ho / catura sughaDa bahu jAMNa, rAjAno chai bahu mAMna ho / sada0 / bhagavaMta deharA bhArI, pUjA huvai sataraprakArI ho / sada0 araja0 // 8 // sada0 araja0 ||9|| zrAvaka bArai vrata sAjai, guNanidha nitanitakA gAjai ho / sada0 / posA nai pratikramaNa, valI bheda siddhAMtAM bhaNaNA ho / sada0 araja0 // 10 // sugurutaNI karai sevA, pUjai ika arihaMta devA ho / sada0 / jyAMrA guNa mukha kaitA, gAvuM, paratikha nahI pAra na pAvuM ho / 3 sada0 araja0 // 11 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 anusandhAna- 50 tikai darasaNa dekhaNa torA, meha Agama cAhai morA ho / sada0 / kRpA tyAMhIpara kIjyau, dezanA bhramarI tumhai dIjyo ho ! sada0 araja0 ||12|| dharmmasUrInA paTadhArI, A vInatI suNajyau sArI ho / sada0 / vijayajineMdra gacharAyA, pratapo guru teja savAyA ho / sada0 araja0 ||13|| khusyAlavijaya gururAyA, tehanA padmavijaya mana bhAyA ho / sada0 / caraNakamala supasAvai, zikSa manarUpavijaya guNa gAvai ho / sada0 araja0 // 14 // // dUhA || pRthavIpaTa kAgada karUM, lekhaNa karUM vanarAya / sAyara sagalA misI karUM, tumha guNa likhyA na jAya || 1 || kihAM koila kihAM aMbavana, kihAM cAtika kihAM meha | visAryA navI vIsarai, gurujItaNA saneha // 2 // ama hIyaDo dADimakulI, bharIyo tumha guNeNa / avaguNa eka na saMbharai, vIsArIjai jeNa // 3 // doya nArI ati sAMvalI, pAMNImAMha vasaMta / te tumha darasaNa dekhavA, alajo atiha karaMta ||4|| mIThA bhojana piNa vayaNa, sadagurusuM valI prIta / vIsAryA navI vIsarai, khiNa khiNa Avai cIta // 5 // // athAgre zrImadgururAjASTakaM likhyate // susiddhavidyaughavibhUSitAGgaM, svakIyasadvAkkalayA lalAmam / manojJazAstrajJajanaizca pUjyaM, jinendrasUriM suguruM namAmi // 1 // zraddhAluvRndArcitapAdayugmaM hRdyArthavitpaNDitagItakIrtim / sarvajJapUjAvidhisanmanISaM jinendrasUriM suguruM namAmi ||2|| sadvAgvilAsaM bhavikaprakAzaM, vidyAnivAsaM vilasanmunIzam / tapogaNezaM kRtakarmanAzaM, jinendrasUriM suguruM namAmi ||3||
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 satAM zaraNyaM viduSAM vareNyaM, jinArcapaNyaM mudagaNyapuNyam / dhanyaM guNInAM sudhiyAM pravayaM, jinendrasUriM suguruM namAmi // 4|| saundarya dhairyAdiguNaughayuktaM, nairmalyavidyAmRtapAnaraktam / kandarpadapebhaharaprazaktaM, jinendrasUri suguruM namAmi / / 5 / / sanAtarAM sAdhuzatopasevyaM, gItArthavidvajjanakoTibhavyam / sampUrNapuNyodayajAtalavyaM, jinendrasUriM suguruM namAmi / / 6 / / vizuddhaceSTaM viduSAM variSThaM, jinezvareSTaM dhiSaNAgariSTham / svakIyadharmezvarabhaktipuSTaM, jinendrasUri suguruM namAmi / / 7 / / taponidhAnaM gurumatpradhAnaM, zuddhakriyApAlanasAvadhAnam / ramyAvidhAnaM janatAptamAnaM, jinendrasUriM suguruM namAmi ||8|| sUrIzvarANAM sujanezvarANAM, varASTakaM ya: paThanaM karoti / tadIyapAThAt karaNAt sukhavrajaM (?) bhavedajasraM varadaM narANAm / / 9 / / atha hiraNI // nayanarasamAtaGgAnantAmite varavatsare (1862), lasadi sahamAse paJcamyAM tithau zitapakSake / bhavati subhaTadraGge'kArSIt manoharasadgaNi( NI), stavanamatimedhAyuktAnAM satAM paThanakRte / / 10 / / iti zrIvijayajinendrasUrIzvarANAM gurUNAmaSTakaM jJeyam / // athAgre rAdhaNapuranagaravarNanamAha // // gajala // sArada mAda gaNapati deva, gurupada pUjIyai nitameva / sabahI desamai sukha ThoDa, gurjara mulaka saba siramoDa / suMdara sajala sohai dhAMma, jisamai nagara hai abhirAma / ekahu ekathI Acheka, puravara sobhate sAceka / ridhasuM bharyoM rAdhaNapUra, jinavarabhakti ugata sUra / zrAvaka seThajI rahate ka, gurujana bhAvamai vahate ka /
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 anusandhAna-50 jinavara mAMnatA zubha dhyAna, satarai deharai giNa gyAMna / phabate phUTarai bAjAra, hATAM sobhate hajAra / / tisamai baiThate bahu sAha, karate viNaja mana uchAha / mukhamala maihamudI majUba, khAsai bAsate bahu khUba / thirame pAMbhaDI paTakUla, dekhyAM hota mana mukhatUla / resamI sUtaru aticaMga, kapaDe becate manaraMga / kesara vAsate kaccUra, mahikai syAMma hI kistUra / himaru tAphatAke thAna, vikate navanave kapaDAna / jarakasa vAdale bhI joya, goTA tAra korAM koya / hUMDI likhata hUMDIvAla, melata dvIpakuM ke mAla / rupIyA moharAM vyApAra, vANija rokaDA vyohAra / tina vica rAjakai kamaThAMna, sAyara cautarai subha jAMna / rAjA rAjate nibbAba, karate nyAyake jabbAba / hayavara hIMsate haNaNATa, gayavara gAjate gaNaNATa / thaMbhe gagana ke dalathATa, vahate paMtha nirabhaya vATa / adala nIta hai aisIka, traitA yugga kI taisIka / tinakA sobhate atimahala, tisamai karata hai bahu sahala / tinakai nikaTa hai raMgavAga, dADima karamadA phala lAga / kevaDa ketakI karaNA ka, nIMbU pIlarai varaNA ka / gaharai jalabharai darIyA ka, tiNa para haMsa baga kharIyA ka / iNa para sobhate sasI nUra, vasatI bahUta hai bharapUra / karate rAjahu jiNa thAMna, pharajana pUMgaDAkI khAMna / UMcI havelyAM anahadda, pekhaja upajai manamadda / Alaya avala hI kamaThAMNa, donuM nikaTavartI jANa / vijai devasUrijI paramANa, sAgara sUrIyA pahacAMNa / Alaya opato sudha mAna, gachapati rAjate rAjAna / tapagacha pATanAyaka dekha, manasukha upajai saMpekha / jinainda sUrijI hai nAma, gAdI vIrakI abhirAma /
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 chAjata gyAna guna chattIsa, vAMNI dhAra guNa paitIsa / sAdhu sevate nita pAya, manasudha gAvate gaNarAya / puramai varaNa vasate cyAra, dharate sadA gurusuM pyAra / karatA rAjakA nita kAma, kAyama kulaMbI ridairAma | cita sudha bhakta hai jinadeva, sArai sadA manasudha seva / goDIrAyajIko dAsa, paraco pUravai nita Asa / ihavidha sAMbhalo saba koya, jagamai jAgato jina joya / itanI gajala mai gAIka, kavIjana sunata mana bhAI ||1|| // atha chappaya // akalavAna gunavAMna / jAMna jasavAMna dAMna hita / mAMna mudai nija svAMma / kAMma saba dhAMma pradApita / sakala kAja siddha sAja / rAja nita nIta calAvata / pAvata dharmma prabodha / sodha sAdhu mana bhAvata / iha pragaTa kalaMbI vaMsamai / ridayarAma sAhiba sakhI / gAjaldikhAMna nibbAbakai / kAMmadAra rahijyau akhI // 1 // saM 1862 varSe mRgazudi 5 // zrI paramaizvarajI jIte che // svasta zrIrAdhaNapura sudhAne sarabaopamA virAjamAna anekaguNanIdhAMna ekavIdha asaMjamanA TAlIka duvIdha dharamanA parakAsaka tIna tatavanA jAMNa cyAra kaSAya nivAraka pAMca mAhAvrata pAlaka khaTakAyanA pAlaka sAta bheya nIvAraka ATha mada jIpaka nava vADa brImacArajanA dhAraka dasavIdha jatI dharamanA dhAraka itAdi chatIsa guNe karI vIrAjamAna aneka opamAlAyaka sakalabhaTAraka - purAMdara sakalabhaTArakasIromaNI bhaTArakajI zrI zrI 108 zrI zrI zrI zrIvijaijInAMdra surIsarajI caNakamalAvanu zrIjaudhapurathI tapagaccharA sAMmasata sIgha lIkhAvatAM vanaNA aikaso 108 sadeva tIrakAla avadhArasI / agarA sAMmAcAra zrIjI sAyaborI kIrapA kara bhalA chau zrI gurudaiva cho moTA chau sadA sIgha upare subha nIjara dharamasaneha rAkho cho tINathI vIseSa rakhAvasI jI / zrI zrI zrIsAyaborI darasaNaha zrIcaraNakaMvala 85
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 bheTaso su dIna saphala husI / aparaca hamake comAse pAMnAsI manarupavIjaijI gumAMnavIjaijInai rAkhA sau bohata lAyaka jogya gItArata chai, jodhapura lAyaka cha, parabhAte vakhAMNa pATIye gInAtAsutara vacIje che, rAtare vakhAMNa pArasanAtha cIratara vacIje chai, sAro marajAda vavahAra dharamaro avala chai. pajusaNa bhalA ThATa ujIvA chai, cetapravALa kAtIpunamarau zrIjInarAjarau Uchava zrIdarabArasu bhalA ThATa ujIvo chai, IsA comAsI rahayo gacharI mokalI sobhA chai so AgAu pINa hamakai beThAbeTha comAsau iNAnuIja lIkhAvasI / ne zrIsIgharau dusAlo 1 nArajIraMgaro melIyo chai parabhAMNI bakhatavIjaijI hasatai melIyo chai so sabhAla lesii| pAcho smAcAra zrIsIghane lIkhAvasI / AhA vInatI sIgha samasata lIkhI chai rojI huyanai so hamakai beThAbeTha caMmAso manarupavijaijInuIja lIkhAvasI, ghaNo koI lIkhaNamai Avai thoDo lIkhIyau ghaNo jAMNasI / tathA gurAM bakhatavijejI gaMchanImataM mokalI maMmataM rAkhe chai so IsA jatI huvai jINAnu to ghaNI dIlAsA deNI, eha ghaNe kAmarA chai, pachai to Apa moTA hau saraba jAMNa cho, pINa gachanI mata IsI jatI to thoDA husI, pachai to AparI marajIme Avai so kharI, sIgha to dekhe jIsI lIkhaName Ave, keraNo karAvaNo to Apa sArai cha / ko ju mInakha gItAraMta huvai jINArIto Apanui kImataM rAkhI caMI, jai Apato vaDA chau ne zrIvIrajIrI gAdI vIrAjIyA cho, ghaNA AdarIyAMnuM kevaTo chau so Apa, araja kaThe ketAi lIkhA, sIgharo to lIkhaNaro jora che, pe chai marajI to AparI huvai so kharI, Apato saraba jAMNa cho sAroInu kevaTaNA tathA AtasINarA cAMmAsI harakhaM aThai AyA thA so sIgha Agai kehI ThANA tA 16 ne zrIjI to khetara ThANA 5ro lIkhIyo so sIrIjI lIkhIyo tINa mAphaka gudarAMna kInau, so AgAle ThANA mAphaka khetara dIrAvasI roTI to sArAI cAvai ItarI Apanu vIcArI caMhIjai Apa saraba jAMNa cho, aga lAyaka kAmakAja huvai so liikhaavsii| sIvata 1862 rA phAguNa vada 13 // // athA'gre vijJaptisAjjhAya likhyate // // guru pATIyai padhAro - e dezI / / huM to sarasatI praNamuM pAyA, e to gAvU gachapatI rAyA, guru dina dina teja savAyA, manohara vInatI avadhAro, guru marudhara deza padhAro // 1 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 87 guru gyAMnAdika guNa bharIyo, dIsai samatAguNano darIyo, upama gotama avatarIyo, mano0 // 2 // dIpai haracaMda kula hIro, valai mAta gumAMnade jIro, jiNa jananI jAyo sudhIro, mano0 // 3 // syuM rAdhaNapura rahyA mohI, pavadhAro jodhAMNe sasohI, guru kAMI thayA niramohI, mano0 // 4 // guru dIpai dinamaNIyAlI, jiNa kumati latA jaDa gAlI, guru pratapo koDa dIvAlI, mano0 // 5 // guru pAMce sumate sumatA, guru tIne gupate gupatA, . valI chatrIsa guNe karI khamatA, mano0 // 6 // guru paMca mahAvrata dhArI, guru mahIyala bahu yazabhArI, guru iMdra taNo avatArI, mano0 // 7 // eka vInatI zata sama ginajyau, zrIsaMghanI nija traivaDa jyau, guru vahilI valaNa karejyau, mano0 // 8 // guru AyAM sobhA ghaNairI, eha vAta chai jAMNo anerI, guru zrAvaka madata bhalerI, mano0 // 9 // gurjaradharaloka ThagArA, tiNa mohyA gurujI hamArA, piNa marudharA kAMmaNagArA, mano0 // 10 // mukha syuM syuM bola ja bole, kapaTI jana kapaTa na kholai, valI bholaDA janane bholai, mano0 // 11 // guru khusyAlavijaya supasAvai, kavi padmavijaya mana bhAvai, zikSa manoravijaya guNa gAvai mano0 // 12 // // dUhA // rAmavijaya atiraMgasuM, karai bhaMDArano kAma / vinaya vicakSaNa suMdarA, vidyAvijayanai praNAma ||1|| dAMnavijaya dAtA guNai, maNidhara moTo vajIra / dUjA rAmavijaya namuM, jima mUMdraDI naga hIra // 2 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 88 pRSTha 69 ww www ; ; ; ; ; 69 || icchAkAreNa saMdesaha bhagavan pakhIyaM comAsIyaM saMvaccharIyaM rAiyaM devasIyaM pAMce khAmaNai karI khAmuM, iccha khAmemi jaMkiMcIyaM apattiyaM parapattiyaM bhatte pANe vinaye veyAvacce AlAve salAve uccAsaNe samAsaNe aMtaribhAsAe uvaribhAsA jaM kiMci majjha parihINaM suhumaM vA bAyaraM vA tubbhe jANaha ahaM na yANAmi tassa micchAmi dukkaDaM ||1|| zreyam / // zrIH // 11:11 11:11 69 69 70 70 70 70 70 phataivijaya bhala phAbatA, mANikya motInI mAla / jItasAgara jasaujalo, mohana vacana rasAla ||3|| dolata dolata deyaNo, ityAdika parivAra / trividha trividha kara mAMnajyo, vaMdanA vAra hajAra ||4|| atratya / paM. manarUpavijaya ga. / paM. gumAnavijaya ga. / paM. caMdravijaya ga. / rAjeMdravijaya ga. / dhanavijaya ga. / jItavijaya ga. / kapUracaMda / maganIrAma / panAlAla / mANikyacaMda pramukhanI vaMdanA 108 nityameva avadhArasI / paGkti 7 m 22 28 w 9 10 13 anusandhAna- 50 zabdakoza zabda pulAha dolita sahirAM zirai turarA ikalAsa gala naka vesara jayana dharama mAdala artha palAya dolata zaheromAM zreSTha ? ekhalAsa galuM nAkanuM laTakaNiyuM jainadharma mRdaMga - 1
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 71 0 0 sugaDAMga pApasurata sUtrakRtAMga (jainaAgama) pApazruta pora * : sada vastai sadA vastutaH (?) : 8 73 vimAta 74 74 3 subuddhi parakaratI pAyaka parIyAM 74 * prakRti sainika peDhIo zekhara (mukuTa) 74 * * * seharo vesa * * suMDAlA ukita nipaTa jagamAlama 76 * gaNapati ukti ghaNA jagatamAM AnandI (?) anna ane dhana samudAya prazaMsA 77 anadhana * 3 aes : 77 thATa 77 77 : : : 49 siphata jiMda dhrama anaDa chika rahai daivAMna bhurajAM paranAla dharma anamra chaka thaI jAya che devo(?) buraja praNAlI (khAI) behAla charI 77 : : : : baihAla kaitI 6
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 77 77 77 77 77 77 3 2 3 2 9 9 9 9 9 77 77 77 77 78 78 78 78 78 78 78 78 78 78 78 78 78 78 78 78 79 79 x x x 21 21 21 22 24 24 2 2 2 0 27 27 28 29 4 10 10 5 6 1) 22 22 3 oc 5 e n 1 jaMbUrekhalA jAla sAla pola phAba jokha covaDA paMkata mAjhI ila phAbate cAva vatta pAvAna thappai hAgaDa balavaMkA kumI bhala bhAka pAsarai posAla asthala maihajIta javani jAba chiba pavana ? yoddho zalya daravAjA ? Ananda cauTA paMkti andara (?) ilA (pRthvI) zobhe che (?) cAha vArtA ? sthApe anusandhAna-50 jhATaka (dukAna) (?) sAhasika kamI (ochapa) bhalA (?) ? ? pAThazAlA sthala masjIda yavana (musalamAna) jAso che (?) pravarNa (upajAti) (?)
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 79 79 79 79 79 79 79 79 79 79 79 80 80 81 81 81 81 81 81 82 82 83 83 & & & & 2 0 84 84 84 84 84 m m 55 6 6 9 11 11 2 6 a a 10 10 11 3 3 26 2 18 21 25 2 4 JUU kAyatha devIpUja nApa kalvAra khAtI Damagara sIsagara doyaNa DAva pAhaDa paMcaTyA ikaThoDa jaThai misalata takhata mucchaddhI hAkama hujadArI paratikha bhramarI alajo sArada mAda ridha phabate phUTara majUba mukhatUla himaru tAphatA kAyastha pUjArI (?) / vAgharI (?) hajAma ? kaThiyArA (?) Dabagara sIsuM banAvanAra ? ? ? ? ekasthAne jyAM darabAra (?) siMhAsana mutsaddI hAma phojadArI (?) pratyakSa dharmanI abhilASa sarasvatI mAtA Rddhi zobhAthI phUTaDA (?) kApaDanI jAta khuza (?) ? kApaDanI jAta 91
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 84 84 84 84 84 85 85 85 85 85 86 86 86 86 86 86 86 87 87 87 i i v no to 12 15 20 22 22 18 21 24 25 25 1 4 7 8 17 14 27 kamaThAMna dalathATa kharIyA pharajana pUMgaDA suthA brImacAraja sAMmasata sIgha vanaNA pAMnAsI gInAtAsutara cIratara cetapravALa nArajIraMgaro parabhaNI AdarIyAnuM kevaTo dinamaNIyAlI valaNa mUMdraDI ? sthAne brahmacarya maMca vAdaLa khaDA (?) pharajaMda (?) samasta saMgha vandanA paMnyAsa anusandhAna-50 jJAtAsUtra (jaina Agama) caritra caityaparipATI nAraMgI raMgano bArobAra ( ? ) dariyAne pAra pADanArA (?) sUryanI jema pAchAM vaLavuM mudrA (vIMTI)
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 zrI padmAnandasUri racita zrAvaka - vidhi rAsa ma. vinayasAgara isa racanA ke anusAra 'zrAvaka vidhi rAsa' ke praNetA zrI guNAkarasUri ziSya padmAnandasUri haiM / isakI racanA unhoMne vikrama saMvat 1371 meM kI hai / isa tathya ke atirikta inake sambandha meM isa kRti meM kucha bhI prApta nahIM hai aura jinaratnakoSa, jaina sAhityano saMkSipta itihAsa aura jaina gurjara kavioM meM kucha bhI prApta nahIM hotA hai / ataeva yaha nirNaya kara pAnA asambhava hai ki ye kauna se gaccha ke the aura inakI paramparA kyA thI ? 93 zabdAvalI ko dekhate hue isa rAsa kI bhASA pUrNataH apabhraMza hai pratyeka zabda aura kriyApada apabhraMza se prabhAvita hai / padya 8, 21, 36, 43 meM prathama bhASA, dvitIya bhASA, tRtIya bhASA, caturtha bhASA kA ullekha hai / bhASA zabda apabhraMza bhASA kA dyotaka hai aura padya ke anta meM ghAta zabda diyA hai jo vastutaH 'ghattA' hai / apabhraMza praNAlI meM ghattA hI likhA jAtA hai / vAstava yaha ghattA vastuchanda kA hI bheda hai / isa rAsa meM zrAvaka ke bAraha vratoM kA nirUpaNa hai / prArambha meM zrAvaka cAra ghar3I rAta rahane para uThakara navakAra mantra ginatA hai, apanI zayyA chor3atA hai aura sIdhA ghara athavA pozAla meM jAtA hai jahA~ sAmAyika, pratikramaNa aura pratyAkhyAna karatA hai / pratyAkhyAna ke sAtha zrAvaka ke caudaha niyamoM kA cintavana karatA hai / usake pazcAt sApha dhotI pahanakara ghara athavA devAlaya meM jAtA hai aura sugandhita vastuoM se mandira ko maghamaghAyamAna karatA hai / akSata, phUla, dIpaka, naivedya car3hAtA hai arthAt aSTaprakArI pUjA karatA hai / bhAva stavanA karake dazavidha zramaNa-dharma-pAlaka sadguru ke pAsa jAtA hai / guruvandana karatA hai / dharmopadeza sunatA hai, jIvadayA kA pAlana karatA hai / jhUTha nahIM bolatA hai / kalaMka nahIM lagAtA hai / dUsare ke dhana kA haraNa nahIM karatA hai / apanI patnI se santoSa dhAraNa karatA hai aura anya nAriyoM ko
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 anusandhAna-50 mA~-bahina samajhatA hai aura parigraha parimANa kA dhAraNa karatA hai / dAna, zIla, tapa, bhAvanA kI dezanA sunatA hai aura guruvandana kara ghara AtA hai / vastra ko utArakara apane vyApAra vANijya meM lagatA hai| vyApAra karate hue pandraha karmAdAnoM kA niSedha karatA hai| pratyeka karmAdAna kA vistRta varNana hai / (padya 1 se 34) vyApAra meM jo lAbha hotA hai usake cAra hisse karane cAhie / pahalA hissA surakSita rakhe, dvitIya hissA vyApAra meM lagAye, tRtIya hissA dharma kArya meM lagAye aura cauthA dvipada, catuSpada ke poSaNa meM lagAyA jAe / (padya 35) dvitIya vrata ke aticAroM kA ullekha karake devadravya, gurudravya kA bhakSaNa na kare / munirAjoM ko zuddha AhAra pradAna kare / isake pazcAt dvitIya bAra bhagavAna kI pUjA kare / dIna-hIna ityAdi kI saMbhAla kare / munirAjoM ko apane hAtha se gocarI pradAna kare / pauSadhavrata dhAraNa kare / pratyAkhyAna kare / sacitta kA tyAga kare / pichale prahara meM punaH pauSadhazAlA jAve aura vahA~ par3he, guNe, vicAra kare, zravaNa kare / sandhyAkAlIna tRtIya pUjA kare / dina ke AThaveM bhAga meM bhojana kare / do ghar3I zeSa rahate hue daivasika pratikramaNa aura pratyAkhyAna kare aura rAtri ke dvitIya prahara ke prArambha meM navakAra ginakara caturvidha zaraNa svIkAra karatA huA zayana kare / (padya 36 se 42) nidrAdhIna hone ke pUrva yaha vicAra kare ki zatrujaya aura giranAra tIrtha para tIrtha kI yAtrA ke lie jAU~gA, vahA~ pUjA karU~gA, karavAU~gA / sArmika bandhuoM kA poSaNa karU~gA / pustaka likhavAU~gA aura apanA vyApAra pUrNa kara anta meM saMyama grahaNa karU~gA / vRddha aura glAnoM kI sevA karUMgA / (padya 43 se 44) jala binA chAne hue grahaNa nahIM karU~gA / mIThA jala khAre jala meM nahIM milAU~gA / dUdha, dahI ityAdi DhaMkakara rakhUgA / rAMdhanA, pIsanA aura dalanA ityAdi kAryoM meM zodhapUrvaka kArya karU~gA / cUlhA, IMdhana ityAdi kA yatanApUrvaka upayoga karU~gA / aSTamI caudasa kA pAlana karU~gA / jIvadayA kA pAlana karU~gA / jinavacanoM kA pAlana karU~gA / yatanApUrvaka jIvana kA
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 95 vyavahAra karU~gA / jo isa prakAra karate haiM ve nara-nArI saMsAra se pAra hote haiM / (padya 45 se 47) pAkSika, cAturmAsika aura saMvatsarI ke dina kSamAyAcanA karU~gA / suguru ke pAsa meM AloyaNA grahaNa karU~gA / anta meM paryantArAdhanA svIkAra karU~gA / kavi kahatA hai ki isa prakAra zrAvaka vidhi ke anusAra dinacaryA kA jo pAlana karatA hai vaha ATha bhAvoM meM mokSa sukha ko prApta karatA hai / yaha rAsa padmAnandasUri ne saMvat 1371 meM banAyA hai / (padya 48 se 49 ) jo isa rAsa ko par3hegA, sunegA, cintana karegA usakA zAsanadeva sahayoga kareMge / jaba taka zazi, sUrya, pRthvI, meru, nandanavana, vidyamAna haiM taba taka yaha jinazAsana jaya ko prApta ho / (padya 50) isa prakAra isa rAsa meM zrAvaka kI dinacaryA kisa prakAra kI honI cAhie usakA savistara varNana kiyA gayA hai / yaha varNana kevala bAraha vratoM kA varNana hI nahIM hai apitu usakI vidhi ke anusAra AcaraNa karane kA vidhAna hai / jaisalamera bhaNDAra ke grantha se pratilipi kI gaI hai / yaha kRti prAcInatama aura ramaNIya hone se yahA~ dI jA rahI hai : zrAvaka - vidhi rAsa pAyapauma paNamevi, cauvIsahaM titthaMkarahaM / zrAvakavidhi saMkhevi, bhaNai guNAkarasUri guro // 1 // jahiM jiNamaMdira sAra, aMtu tapodhanu pAviyaI / zrAvaga jina suvicAru, dhaNu tRNu jalu pracalo ||2|| nyAyavaMta jahiM rAu, jaNa dhaNa dhannarau mAulau / sudhI pari vavasAu, sUdhai thAnaki tahi vasau ||3|| tammihiM ihu paraloya, karamihi ihalou puNu / taha nara Au na hou, jasu tahaM ravi Ugamai ||4|| tau dhammiuM uTThei, nisi caughaDiyai pAchilae / jiNi navakAru paDhei, pahilau maMgalu maMgalahaM // 5 //
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 96 takkhaNi melhavi khATa kavaNu devu amha kavaNu guro / amha kavaNa kula vATa kavaNa dhamma iha loga puNu ||6|| kai ghari kai posAla, liyau sAmAiku paDikkamau / paccakkhANu praha kAli jaM sakkau taM paccakhau ||7|| anusandhAna-50 ghAta (ghattA) ariri saMbhari ariri saMbhari davva sacitta vigaIya / tahaM pANaiya vattha kusuma, taMbola vAhaNa sayala / sarIra vilevaNai baMbhacera, disi nhANa bhoyaNae / jo jANaI cauda e paya, nitu nitu karai pramANu / so naru nizcai pAmisI, devahaM taNauM vimANu // 8 // sayaraha e sovu karevi, dhovati pahiravi ruvaDIa / pUjahu e bhAu dharevi, ghara devAlai deu jiNu // 9 // gaMdhihiM e dhUvihi sAra, akkhihiM pullihiM dIvahiM / nevajie phaliphAra, aTTha pagArIya pUja ima // 10 // devahaM e taNauM ju deu, pUjahu jAi vi jiNa - bhavaNi / nimmalu e akalu ubheu, ajaru amaru arahaMta pahu ||11|| pakkhihiM e mukkhi turaMtu, rAga dosa save jo jiNae / raNihi e trihu sohaMtu, nANihiM daMsaNi cAritihiM // 12 // milhiu e cauhiM kasAya, paMca mahavvayabhAru dharu / chavvihiM e jIvanikAya, sadaya manu satta bhaya jo cayai ||13|| ahiM e ga ( ma ? ) dihiM mukka, baMbhagupiti nava sIcavai / AlasI e khaNa vi na dUku dasa dasaviha dhammu samuddhara ||14|| jAivI e posahasAla, erisu du (su ? ) haguru vAMdiyai / mANusa e ti kiri siyAla jAhana deu na dhammaguru ||15|| akkhaI e suhaguru dhammu, sAvadhANa dhammiya suhu / dhammaha mUlumaraMbhu jIvadayA jaM pAliyau || 16 // jhUTau e maM boleha, Alu diyaMtahaM Alu sau / dekhi vie kahaI bhUlehu, paradhaNu tRNu jima manniyaI ||17||
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 97 niya tiya e kari saMtosu para tiya mannahu mA bahiNa / parihari e kUDau so sukari, parimANu pariggahahaM // 18 // jANahu e dhammaha bheu, dANu sIlu tapu bhAvaNai / desaNa e ima NisuNevi guru vaMdivi jaM ghari gayau / / 19 / / dhovaMtIe milhi vi ThAI, tava vasAu samAcarai / prAihiM e pApahaM cAi, nyAihiM dhaNu kaNu melavae // 20 // dvitIya bhASA (ghattA) kahauM panarasa kahau~ panarasa kamma AdANa / iMgAlI-vaNa-sagaDa bhADa-phoDa-jIviya-vivajjau / / daMta-lakkha-rasa-kesa-visa-vaNija kajji ma kayA vi sajjau / / jaMta-pIDa-nillaMchaNai-asaIya posa dava dANu / sara-dahasosu so kima karai havai sumANu sujANu // 21 // lohakAra sunAra ThaThAra bhADai bhuMjaannaM kuMbhAra / anukhIroye jina racikaMti te iMgAlI kaMmi layaMti // 22 // kaMda kau tRNa vaNa phala phullai vikkahiM panna ji labbhai mullai / khaMDaNu pIsaNu dalaNu ju kIjai vaNi viyAju kaMmu sovi kahijai // 23 / / ghaDahiM sagaDa je vAhai vI kahiM, tIjai kammadANi ti DhUkahiM / khara vesara mahiM sudda baliddA, bhADai bhAru vahAvi saddA // 24 // kUva sarovara khANi khaNaMti, aMnu viuDa kaMmu ji karaMti / silA kuTTha kaMmU hala kheDaNu, phoDI kaMmu ju bhUmihiM phoDaNu // 25 / / daMta kesa naha romai cammai, saMkha kavaDDai jo sai summai / kasathUrI Agai ju vi sAhai, so naru Avai dhamu virAhai // 26 // lAkha gulI dhAhaDIya mahUvA, TaMkaNa maNasila vaNija mahUvA / tuvarI vajjAla vasa kUDA, hariyAlA nahu hohI ruvaDA // 27 // sura vasa Amisu anu mAkhaNu, rasavaNijju kima karai viyakkhaNu / duppaya cauppaya vaNiji ju laggau, kesavaNija nemu tiNi bhaggau // 28 // visa kaMkasiyA hala hathiyArA, gaMdhaka loha ji jIvahaM mArA / Ukhala arahaTa ghaTaM raTa vaNijja, ima visavaNija karai ja aNajja / / 29 / /
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 anusandhAna-50 ghANI kolhU aravahaTa vAhai, anudali elau ju kuvi karAvai / iNi pari kahiyai kammAdANu jaMtapIDa pariharai sujANu // 30 // joyaNa nigghiNu aMka diyAvai, vIdhai nAku mukka chedAvai / gAi kanna gala kaMvala kappai, so NilaMchaNadosihiM lippai // 31 / / kukkuDa kukkaDa mora bilAI, posaMtahaM nahu hoi bhalAI / sUvA sAro aMnu parevA, dhammadhuraMdhara nahIM dharevA // 32 // devu deviNu ghaNu jIu ma mArahu, saradaha nai jalu sosu nivArahu / panaraha kammAdANa vicAru, jANivi kari sUdhau vavahAru // 33 / / dhAru dhamaI rasa aMjaNa jovai, jUi ramai ima daviNu na hovai / kuvasaNi ikku vi suu na gaMmIjai, tiya Agati cahuM bhAgihiM kIjai // 34 // pahilau bhAgu nidhihiM saMvArai vIjau puNu vacasA uvadhArai / tIjau dhamma bhogu niradosu cauthai dupaya cauppaya posu // 35 // tRtIya bhASA (ghattA) nisuNi dhammiya nisuNi dhammiya, kUDa tula mANa / kraya kUDo pariharahu kUDa lekha tahaM sAkhi kUDiya dutthiya duhiya savAsaNiya mitta doha na hu vAtaruvaDiyA / devadavvu jo gurudaviNu, bhakkhai bhavu agaNaMtu / viNu sammattiNa so bhamai, ima saMsAru aNaMtu // 36 / / jima AhArahaM taNIya suddhi, muni cAritu lINauM / hATahaM hUtau ghari pahUtu jau bhojana vArahaM / pUjA bIjI vAra karai, vAMsiu navi vArahaM // 37|| dINa gilANahaM pAhuNahaM, saMbhAla karAvai / sai hathihiM sUdhau, AhAru muNivara viharAvai / usaha vesaha vattha patta, vasahI sayaNAsaNa / avaru vi jaM ihaM tittha, taM dei suvAsaNu // 38 // jai tahiM gai na huti sAhu, tau divasa AlAvai / mani bhAvai Avai supattu, tau bhallau hovai / /
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 kavaNu kiyau paccakkhANu, Aju mani ima saMbhArai / vaiThau vAI sacitta cAI, AhAru AhArai // 39 / / kari bhoyaNu niddahavihUNu khaNu iku vi samattau / pAchilai pahari puNa vi, posAlaha gammai / / paDhai guNaiM vAcai suNei, pucchei paDhAvai / aha ja viyAlIya karaNahAru, so Niya ghari Avai // 40 // divasahaM aTThama bhAga so si jImei sujANU / pAchilae do ghaDiya divasi carimaM pacakhANU // saMgha(dha?)haM tIjI karivi, sAmAiku lIjai / tau devasiyaM paDikamevi, sabbhAu karijai // 41 / / rattihiM vItai paDhama pahari, navakAru bhaNeviNu / arihaya siddhi(ddha?) susAhu dhamma saraNaiM paiseviNu // 42 / / caturtha bhASA (ghattA) aMti niddaha aMti niddaha citti ciMtei / setuMjji ujjili caDivi jiNahaM, pUya kaiMyahaM karAvisu / sAhamiya gaurau kari sukaiya, kai putthau lihAvihAtisu / / chaMDavi dhaMdhau iha dharahaM, kai hauM saMjamu lesu / samari silaggau kaiya hauM pheDisu kammakilesu // 43 / / vaMdivi divasu sUri vAdIyayae (?) saMbhalahu bhAviya hu sIkha tumha dIjae / galahu umhAlae tinni vArA jalaM, leviNu galaNu galaNa tumhiai nIsalaM // 44|| sesakAle vi be vAra jalu gAlaho, mITha-jali khAra-jali jIva mA melaho / rAkhau sUkatau tumhi saMkhArau vastrahaM dhovaNu galiya jali kAraho // 45 / / duddha dahi tillu ghiu takka DhaMki vi dharahu / makkhi-ghAe suhamA jIva tahiM paDi marahu /
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 anusandhAna-50 sodhivi dhuMsu raMdhaMti pIsahiM dalahiM / pauMji ve vArai culhi ghara hU khalaiM // 46 / / jANavi jIu je IMdhaNaM bAlahiM / aTThami caudasiya-muha te pAlahiM / jIvadayA sAru jiNa vayaNu je saMbharaiM / jayaNa pAlaMti nara nAri te bhava tarahiM / / 47 / / pakkha caumAsa saMvacchare khAmaNA / sugurupAsaMmi jiya kariya AloyaNA / / karai jo Au-pajjaMta ArAhaNA / tAsu paraloi gai hoi ai-sohaNA // 48|| ema jo pAlae pavara sAvaya-vihI / aTThabhava mAhi sivasokkha so pAvihI // 'rAsu padamANaMdasUri-sIsihi iho / tera igahattarai rayau la(?) saMgaho // 49 / / jo paDhai jo suNai jo ramai jiNaharo / sAsaNadevi tau tAsu sAmi dhukaro / jAma sasi sUru mahi meru naMdaNavaNaM / tA jayau tihuyaNe ehu jiNasAsaNaM // 50 // // iti zrAvakavidhi rAsaH samApta miti bhadraM ||ch|| ---x 1. rAsakI prathama gAthAmeM "bhaNai guNAkarasUri guro" aisA pATha hai / 49vIM gAthAmeM "rAsu padamANaMdasUri-sIsihi iho" aisA pATha hai / donoMkA saMkalana kiye jAne para padamANaMdasUri ke ziSya guNAkarasUri dvArA rAsa racita ho aisA pratIta hotA hai| sampAdaka mahodayane padmAnandasUri kI racanA ise batAI hai / vijJa loga nirNaya kreN| apabhraMza kI yaha racanA kAphI sammAna kI apekSA rakhatI hai / apabhraMza ke abhyAsu jana sammArjana va zabdakoza kareMge aisI AzA hai / -zI.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 zrIdevacadamunikRta tejabAI vratagrahaNa sajjhAya 101 saM. munisujasacandra - suyazacandravijayau kAvyanuM mUlya mukhyatve kartAnI kAvya racavAnI zailI, kAvyanA viSaya, kAvyanI bhASAkIya sAmagrI, kAvyanI aitihAsikatA Adi bAbato upara AdhAra rAkhe che. prastuta kRti aitihAsika dRSTie mahattvanI hoi ahIM prastuta karI che. jinezvara bhagavaMto virAdhanA - (pApa) thI bacavA mahAvrato ( cAritramArga) no upadeza Apyo. jeo mahAvrato na laI zake tevA jIvo mATe mahAvratanI apekSAo nAnAM ane saraLa (sugama) avAM pAMca aNuvrato, aNuvratonI puSTi karanArA traNa guNavrato ane saMyamajIvananuM zikSaNa ApatAM cAra zikSAvrato oma bAra vratono upadeza Apyo. tejabAI nAmanI zrAvikAo saM. 1682mAM pUjya vijayAnandasUrijI pAse je vrato svIkAryaM tenuM varNana karatI sundara ovI A sajjhAya devacandrajI nAmanA kavio racI che. kartAo pote konA ziSya che ? kai saMvatamAM kRtinI racanA karI che ? te koIpaNa bAbatano kAvyamA ullekha karyo nathI. jaina gurjara kavio bhAga - 3mAM 17mI sadInA uttarArdhamAM devacandrajI nAmanA kavinI navatatvacopAI, zatruMjaya tIrtha paripATI, pRthvIcaMdakumArarAsa Adi keTalIka racanAo noMdhAyelI che. teo hIrasUrijI ma. nI paramparAmAM mahopAdhyAya bhAnucandrajI gaNinA ziSya hatA. te ja devacandrajI prastuta kRtinA karttA paNa hoI zake che. A bAbatano koI spaSTa ullekha maLato nathI. parantu jaina paramparAnA itihAsa bhAga - 3, pRSTha 408mAM A aMge nIce mujaba noMdha maLe che. "bhaTTAraka vijayasenasUrinA svargagamana bAda saM. 1672mAM tapAgacchamAM be pakSa paDyA tyAre maho. bhAnucandragaNi vagere zrI vijayAnandasUrinA pakSamAM dAkhala thayA. " A uparathI aTaluM kahI zakAya jo saM. 1672 pachI bhAnucandrajI vijayAnandasUrinA pakSamAM gayA hoya to kadAca vratagrahaNa prasaMge bhegA thavAnuM banyuM hoya. te vakhate devacandrajI paNa upasthita hoya ane temanA guNothI AkarSAI
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 anusandhAna-50 athavA tejabAI zrAvikAnA Agrahane laI devacandrajIo A kRti racI hoya ama bane. kRtimAM keTalAMka sthAno aspaSTa che, je mULarUpe ja ahIM utAryA che. A prata zrInemi - vijJAna - kastUrasUri bhaNDAranA saMgrahanI che. prata ApavA badala vyavasthApakono AbhAra. 1. 2. 3 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. zabdakoza poti sudhI = sAcI = 1= vAsara = divasa me mAre vAMhaNi mehUNa lohaDInIta AvI maLe. = = = juvaTuM = jugAra krama = karamiyAM bhAkhya bhAkha thApiNamAso = 15. 16. mANasai 17. adhakI 18. saI 19. 20. 21. maithuna sAkhya sAkha (sAkSI) adatA (ttA) dAna = na ApeluM levuM te varasai ? kuTi = jhuMpaDI = vAhana = = badhA chAkAchola upadasI disiparimANa = laghuzaGkA manasi vadhArAnI = ? thApaNa oLavavI = - manamAM ? choLo upara choLo oka ke vadhu dizAmAM gAthA naM. DhA. 1.1 4 7 67 8 9 9 10 11 11 11 12 13 17 17 18 19 19 23
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 103 22. gamanAgamananaM mApa DhA. 2.1 dhuraMdhara = baLada vehali = vahela - gADaM poThI = poDhiyo DhA.2 gA.8 23. saMputasayyA = ? 24. khalakaMkoDa = khaMkhoLiyaM (?) aMghola = nAhavaM baraTI = baMTI (oka halakuM dhAnya) jhAlara = vAla 28. nAgalI = bAvaTAM jevU oka anAja 29. bhAMga = vaTANAM jevaM oka kaThoLa 30. cINo = aka jAtanuM anAja 31. rAjakadaivakaI = ? 32. goTA - ? DoDI - eka vanaspati AriAM - kAkaDI khIjaDI - eka jhADa oDhavAM - ? ziMghoDA - ziMgoDA 38. niluA - saraghuo - saragavo 40. nivAhaloli - ? 41. agathiA - oka jhADa 42. Auli - dAtaNa mATe 43. aghADoM - oka choDa. 44. AkhaDI - niyama 45. karamAdAna - je vyApArathI karma ghaNA baMdhAya tevo vyApAra 46. cuhalA - cUlA 3 3
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 anusandhAna-50 3 lh @ @ tm 52. mz h h s s sh 47. pANI pATa - ? 48. mATi TopalA - ? 49. ghoNI - nAhaq 50. samaMdha - sambandha 51. AdesathI - ? DhALa 3.1 anarathaDaMDa - prayojana vagaranI hiMsArUpa 53. youM - jouM 54. sokaThAM - jugAra 55. pAlI - charI 56. kaTAraDI - be bAju dhAravALu zastra 57. cUhaletarUM? 58. desAvagAsi - vrato letI vakhate mokaLA rAkhelA kSetrano saMkSepa karI eka alpa AraMbhavALA bhAgamA rahevU 59. atithasaMvibhAga - atithine dAna Apaq 60. gurunigraha - gurubhagavaMtano Adeza 61. annatthaNAbhogeNaM - paccakkhANa bhUlAI javAthI vastu vaparAya te 62. sahasAgAreNaM - sahasAgArathI - icchA na hovA chatAM parANe vastu vAparavI paDe te 11 63. mahattarAgAreNaM - koI viziSTa prayojana UbhuM thAya ne vastu vAparavI paDe 64. savvasamAhivattiAgAreNaM - cittamAM samAdhi TakAvavA mATe vastu vAparavI paDe te m m h mhr 11 aha~ namaH aiM namaH // e60|| zrIsarasatinaiM karUM praNAma, jima sijhai manavaMchitakAma, bAra vratano karUM sajjhAya, puNya ghaNuM jima poti thAya // 1 //
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 105 praNamuM deva sadA arihaMta, zrIsusAdhu guru kiriAvaMta, dharma kevalIno bhAkhyo sAra, taNi tattva dhArUM niradhAra // 2 // kugurU kudeva kudharma pariharUM, mithyAmati saMgati navI(vi)karUM, deva sadA jAMharU (jUhArU) manarUli, chatai yogi vAMduM guru valI // 3 // devataNI sAmagrI vinA, karavI eka caItavaMdanA, pUrva disinaiM sAhamA rahI, eha vAta sudhi sadahI // 4 // dina prati gaNavA dasa nokAra, sudho bhAva dhari niradhAra, Agala pAchala pohocADu valI, jo na gaNAya kAraNa bhaNI // 5 // nokArasi(sI) taNuM pacakhANa, karavaM nita ugamataiM bhANa, rAtriM paNi karavo duvihAra, kAraNi jayaNA koIka vAra // 6 // va(vA)sara prati deharai dokaDA, pAMca mukavA me rokaDA, sAdhAraNanaiM jJAna amAri, dokaDA pA~ca pA~ca mana dhAriM // 7 // je moTi dasa AsAtanA, deharai TAluM ekamanAM, pANi bhojana naI taMbola, vAhaNi mehUNa sayaNa kallola ||8|| vaDINi(nI)ta naiM lohaDIni(nI)ta, thu(yUMka juvaTuM varaju nita devagabhArai e TAlIi, to samakita sudhuM pAlIe (i) // 9 // pihalaI vrata moTA trasa jIva, saMkalapI(pi) ni[ra]pIrAdha aji(jI)va, na haNuM krama bAlAdika taNI, jayaNA Apa kuTaMbaha bhaNI // 10 // kanyA gAya bhominaI bhAkhya, thApI(pi)Namoso kuDi sAkhya, e moTAM je ju(jU)ThAM pAMca, teha taNo pariharUM prapaMca // 11 // khAtra khaNI cori navI karUM, vATa pADi koinuM navi harUM, rAjaDaMDa jehathI hoya, adatAdAnanu pacavu(khu) soya // 12 / / dANacori varasaI mokalI, rUpaiyA soni savI(vi)malI, lAdhI vastu ghaNInaI dIuM, ghaNI na milai aradha dharmaiM dIuM // 13 // cothai vrata kAyAiM sadAM, pAluM jima pAsUM saMpadA, mana vacani jayaNA yoi, brahmavrata mujha eNI pari hoi // 14 // pAMcamaiM parigraha- pacakhANa, icchAI kIdhuM parimANa, dhana rUpaIyA pAMca hajAra, dhAna taNA maNa vaNi hajAra // 15 //
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 anusandhAna-50 vADi(DI)kheta taNo parihAra, ghara khaDakIbadha kalapai cyAra, hATa pAMca rUpuM maNa eka, hema sera dasa rAkhuM cheka // 16|| kuTi mokalI bhaNasai cyAra, valI mokalI pAMca vakhAri, pAMca pharata khAMnAM rAkhI(khi)yAM, copada te paNi [ihAM] bhAkhI(khi)yAM // 17|| gAya bhUiMsanaI bokaDI, pAMca pAMca adhakI AravaDI, pAMca joDi dhuraMdhara taNI, pAMca dAsa-dAsI tima gaNI ||18|| jahavera mujha kalapai be sera, kari saMvara TAluM bhavaphera, sAkara khAMDa tela ghI gola, maNa ba-be saI chAkAchola // 19 / / sera agyAra kapu(pU)ra pramAra(Na), kasturI nava TAMka vakhANi sujhai sopArI maNa vIsa, kesara kalapaiM TAMka cyAlIsa // 20 // pAMca sera hIMgalo siMdUra, varasa divasa mAharaiM bharapUra, sADalA naI kapaDA cyAlIsa, valI kapAsIA bhaNa pAMcavIsa // 21 // gaMdhiANuM bhaNa kalapai vIsa, vaNija kAji mujha vasu jagIsa, pAMca hajAra rUpaiyA taNU e sarvamAna varasa prati gaNuM // 22 // sajanAdika kAraNi upadasI ? jayaNA su(sU)kSama mani vasI, eNipari lIdhuM vrata pAMcamuM, atIcAra TAlI dukha damuM // 23 / / DhAla - 2 chaThaM disI(si) parimANa, vrata havai AvarUM, cihUM (huM) dIsI (disi) gAU solasaI e // 1 // jalavaTa-thalavaTa mAna, e savI(vi) jANavU, jihAM vasuM tihAM thakI e // 2 // UMcuM nicUM(nIcuM)bAra, gAU jAyaQ kagala kAsI(si)danI jayaNA e // 3 // vrata sAtamuM havai sAra, raMgi AdarUM, mAna bhoga-upabhoganuM e // 4 // dina prati sacita vIsa, pAMca vigaya valI, sAThi dravya mujha mokalAM e // 5 //
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 107 Disembara-2009 vAhaNI(vANahi?) joDAM pAMca, taMbola, adha sera, vastra vi(vI)sa mujha mokalAM e // 6 // kusuma bhoga ni[Se]dha, jayaNA kAraNi, pAMca vehali cha gADalA e // 7 // avara vAhana valI sAta, uMTa turaMgama, poThI balada sahU malI e ||8|| saMpuna sayyA sAta, Asana oga(Ni)NIsa, sera DoDha vilaipana e / / 9 / / abrahama taNo niSedha, gAU cyAlIsa cihU(huM) disI(si) dina prati mokaluM e // 10 // mAsaI nAhaNa pAMca, khalakaMkoDiiM, nita aMghola be mokalI e // 11 // dina prati bhAta adhamaNa, pANi(NI) cha ghaDA, pIvA vAvaravA thaIe // 12 / / anaMtakAya batrIsa, bAvIsa abhakhya, jAvajIva kalapai nahI e // 13 / / gahUM cokhA tila jAri, colA maTha ciNA, maga aDadanaI bAjarI e // 14|| kalathI baraTI kAMga-alasI olI(li)yA, tuyari jhAlara java methI e // 15 // nAgalI lAMga masura, cINo kodarA, dhAnajAti mujha mokalI e // 16 / / avara savaiM pacakhANa, rAjakadaivakaiM, kAlAdi tagaraNi jayaNA e(?) |17|| zrIphala AMbA jAti, goTA zesa(la)DI ? colA gulA(vA)ra taNIM phalI e // 18|| caNA phalInI jAti, sUAni(nI) bhAjI, bhAjI tAMdalajA taNI e // 19 / /
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 anusandhAna-50 DoDi(DI)DADima pAna, pahoka gahUtaNo, bAjarI jArino mokalA e // 20 // turiAM ArI(ri)AM jAti, khIjaDi(DI) khaDabu(bU)jAM, kelAM lI(lI)bu oDhavAM e // 21 // koTha sIM(ziM)ghoDA dAkha, niluA kArilAM, galo saraghuo lI(lI)baDo e // 22 // TIMThurAM kaMkoDA, selaDI sopAri(rI), bi(bI)jarUM nai karamadA e // 23 // AbuA nivAhalo lIMbU(bu) sapharajana, araNI agathI(thi)AnI phalI e // 24 / / kelA AMbalAM sAra, dAtaNani(nI)jAti, Auli aghADoM liM(lI)baDo e // 25 / / bIjI nIlavaNi jAti, saghalI AkhaDI, araDu(DU)so mujha mokalo e // 26 // panara karamAMdAna, AjIvakA hetaiM, jAvajIva maI varajavA e // 27 / / varasa prati vyApAra, pAMca hajArano, ghara bhADu mokaluM e // 28 // dina prati cuhalA pAMca, mAthA guthavA sAta, aghI(dhi)kAmaTUM] sujhaI nahI e // 29 / / dina prati maNa pAMca, mujhanaI mokaluM, dalavU khAMDaveM bharaDavU e // 30 // vihavApagaraNi(?) kAji, jayaNA adhikani(nI), bAra sera vali(lI) seka e // 31 / / nita pANI pATa eka, mATi TopalA, varasaI cyAra cIra mokalA e // 32 // dasa bhaNa khArUM zAmva, vIsa maNa AMbalI, dasa maNa mIThu mokaluM e // 33 //
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 109 madha taNo niSedha, dhoNi(NI) AThaja, mAsaiM dhoNI mokalI e // 34 // sagapaNanai samaMdha, vihavA melavA, cyAra su(sU)jhai varasanA e // 35 / / DhAla - 3 havaiM pAluM vrata AThamuM anarathaDaMDa TAluM duradhyAna pApa AdesathI, khapa kari(rI)mana vAluM, bAre vrata mujha mana vasyAM // 1 // cora mAraMto navI(vi)jouM, sati(tI) caDhati(tI)kAThi, ramatA bhavAIA navI(vi) youM, na jAuM sokaThAM vATai bAre vrata mujha mana vasyAM / 2 / / suDi (sUDI) pAlI kaTAraDI, cUhaletarUM agani, viNi dAkhINa Apu nahiM, na thAuM paramAdaI magana bAre vrata mujha mana vasyAM / / 3 / / nomaI sAmAyaka vrataiM, paDikamaNuM soI, mAsaI dasa pohacADavAM, paramAda gamAI, bAre vrata muja mana vasyAM // 4 // dasamaI desAvagAsI(si)I, cauda ni[ya]ma saMbhArUM, sAjhaI saMkhaiMpuM valI, manathI na vI(vi)sArUM bAre vrata muja mana vasyAM // 5 // agyAramai pauSadha vrataI, varasaI posai eka, rUDi pari ArAdhavo, mana dhari(rI) vI(vi)veka, bAre vrata muja mana vasyAM / / 6 / / atita[tha] saMvibhAga vrata bAramaI, karUM sAdhani(nI) bhagatai, sAdhavI zrAvaka zrAvikA, chatai yogi saMyugata, bAre vrata muja mana vasyAM / / 7 / /
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 anusandhAna-50 cAra AgAra saMyuta e, pAluM pacakhANa, cha chIMDI cha mokalI, suNayo guNa jANa, bAre vrata muja mana vasyAM / / 8 / / pacakhAMNabhaMgaI karUM, ekAsa' eka, zrIguru pracaraNa pasAulaiM, mujha hayo viveka bAre vrata muja mana vasyAM // 9 // rAjA gaNa balavaMtano, devatA abhiyoga gurUnigraha AjIvikA, cha chIMDI yoga bAre vrata muja mana vasyAM // 10 // annatthaNAbhogeNaM sahI, sahasAgAreNaM, mahattarAgAreNaM sava (vva), samAhivattiAgAreNaM ___ bAre vrata muja mana vasyAM // 11|| jANo cyAra AgAra e, eNe pacakhANa, bhAje nahI mujha ima kahayuM, zrIguru guNa jANi bAre vrata muja mana vasyAM // 12 / / saMvata solate byAsIiM, UcaryA vrata bAra, zrIvijayANaMdasUrI(ri)kahanaiM, taravA saMsAra __ bAre vrata muja mana vasyAM // 14 // zrAvikA tejabAI taNo, e vrata sajjhAya, devacaMdra muni ima bhaNai, eha sugati upAya, bAre vrata mujha mana vasyAM / / 15 / / cha / cha / cha / cha / cha / cha / cha / C/o. azvina saMghavI kAyastha mahollo, gopupurA, sUrata-1
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 111 kavi RSabhadAsa kRta zrImallinAthano rAsa saM. sAdhvI dIptiprajJAzrI 'kavi RSabhadAsa' e madhyakAlanA sAhitya-jagatanuM bahu ja jANItuM nAma che. A jaina zrAvake 32 thI vadhu rAsAo racyA che, ane laghu racanAo paNa ghaNI racI che. sattaramA saikAnA, khambhAta-jene kavi 'traMbAvatI'nA nAme oLakhAve che (ka. 129) - tyAM temaNe A rAsa saM 1685nA varSe poSa zudi 13ne ravivAre (ka. 290) racyo che. te samaye khambhAtamA 85 jinAlayo ane 42 pauSadhazAlAupAzrayo hatA ema kavi nirdeza Ape che. (ka. 286) A kavinI ghaNI rAsAdi racanAo pragaTa che, prakhyAta paNa che. temanA viSe zrIvADIlAla jIvAbhAI cokasIe Ph.D. mATeno zodhanibandha Alekhyo hovA, paNa jANavA malyuM che. e nibandha prakAzita thAya to kavi viSe ghaNI ghaNI jANakArI prApta thAya e niHsandeha che. A racanA jaina 19mA tIrthaMkara mallinAtha bhagavAnanA jIvanacaritranuM varNana kare che. kavie ja nirdezyuM che tema (ka. 278) jaina Agama-aMgasUtra jJAtAdharmakathAGganA AdhAre temaNe A rAsa racyo che. arthAt te AgamamAM varNavela 'mallijJAta', gujarAtI nirUpaNa te A rAsa ema samajI zakAya che. dUhA, copaI, DhAla vageremAM patharAyelA A rAsamAM 297 kaDI che. tenI eka hastaprati boTAdanA 'A. zrIvijayalAvaNyasUricitkoza' mAMthI jheroksa nakalarUpe prApta thaI che, jenA AdhAre A sampAdana karela che. mane jANavA malyuM che ke A prati te kavi RSabhadAse svahaste lakhelI prati che. e jANatAM mane anahada harSa anubhavAyo che. mallinAtha bhagavAnanuM jIvana hoya, te paNa kavinA hastAkSara parathI UtArI taiyAra karavAnuM hoya, to keTalo Ananda hoya ! 14 patronI A pratanI nakala ApavA mATe te zrIlAvaNyasUricitkoza-boTAdanA kAryakartAono hu~ ahIM AbhAra mArnu chu.
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 anusandhAna-50 A racanA viSe kAMI paNa lakhavU te mArA mATe gajA bahAranuM che. chatAM eTaluM jaNAvIza ke kartA kavi pote je prakAre bolatA-lakhatA haze tevIja bhASA temaNe AmAM upayogamAM lIdhI che. jemake ohAlAsa (ullAsa), uzabha (azubha) ityAdi. bhASAvido mATe A bAbata rasaprada ane abhyAsano viSaya bane tema che. kavinI AvI bhASAnA kAraNe ghaNA zabdo samajAtA nathI, e paNa jaNAvaQ joIe. AvAM amuka sthAnoe (?) ema cihna mUkyuM che. ___ kavie kyAMka kyAMka mUkelAM subhASito paNa majAnAM che. mULa saMskRtanAM subhASitone sahajabhAve bhASAmAM avatAravArnu kAma majA, thayuM che. jemake- ka. 83 kramAMkamAM zloka (zaloka) juo : "kAmArathI tasa kIto layA..." 'kAmArthinAM kuto lajjA ?' e padya tarata ja yAda AvI jaze. e ja pramANe ka. 132-33nA dUhA ane ka. 134 mI gAthA paNa vedhaka subhASito lAge che. ka. 163 thI 172 kramAMkanA doharA paNa evAMja sarasa subhASito che, je 'bhoja' rAjAnA nAmollekha sAthe hoI bhojaprabandhamAMthI avatArela che tema turata jaNAI Ave ___ ka. 191 mAM bhairava, kalyANa, naTa rAgano ullekha kavinA saMgItajJAnanI tathA premanI zAkha pUre che. itihAsanI najarathI jovAmAM Ave to, tapAgacchanI be zAkhA thaI, te vakhate ANasUra zAkhAnA mULa AcArya zrI vijayAnandasUrinA rAjyamAM kavie A rAsa banAvyo che (ka. 276). traMbAvatIkhambhAtanuM varNana karatAM tyAMnA viziSTa gRhastha zrAvako ane temanAM sukRtonuM kavie sundara varNana karyu che. pArekha vajIo-rAjIo (be bhAI hatA), jeNe sADA traNa lAkha rUpiyAnuM sukRta kareluM (ka. 280); osavAlavaMzIya sonI tejapAla, jeNe zatrujaya ane giranAranA tIrthoddhAra karAvyA (ka. 281), ane be lAkha lyAharI (calaNa) kharacI hatI; saMghavI somakaraNa-udayakaraNa, osavAla rAjA zrImala, Thakkura jayarAja-jasavIra, Thakkura kIkA-vAghA ityAdinAM nAmo noMdhIne kavie tatkAlIna khambhAtanI aitihAsika sthitinuM citra ApyuM che. khambhAtamAM jIvadayAnI saMsthA te kAle paNa hatI te paNa (ka. 284-85) ahIM noMdhAyuM che. chevaTe vIsA poravADa vaMzanA mahIrAja saMghavInA putra saMghavI sAMgaNanA
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 Disembara 2009 pote putra che, bAra vratadhArI zrAvaka che, ema varNavI rAsa pUrNa thAya che. (ka. 292-93). ka. 288mAM varNana che te pramANe kavinuM ghara, dukAna ne upAzraya najIka najIka hatA, to sAdhuone paNa nirdoSa AhAra tathA nirjana - nirjIva sthaNDilabhUmi A gAmamAM sulabha hovAthI A kSetramAM rahevAnuM munirAjo khAsa mana rAkhatA, tema paNa nirdeza maLe che. // aM namaH // // zrI mallInAthano rAsa // dUhA sarasa sakomala sudarI sugaNi sArasarUpa || sIhalaMkI tu sarasvatI samarai tujha jina bhUpa // 1 // gaNadhara guNa tujha gAvatA thAro saghalai vAsa / guNIaNa guNa tujha samaratA purai puruSanI Asa ||2|| vacana dIo vAghesvarI devI pUre Asa / mallInAtha jinavarataNo raMgi gAsyuM rAsa // 3 // copaI // rAsa racu huM raMgi karI prathama bhupa yama sura mhAharI / pazcIma mahAvademAMhi joya zAlIlAMvatI vIjai tyAMhA hoya ||4|| vItazokA nagarI te mAhi mhAbalaM na (nA) miM rAjA tyAhiM / sabala pratApI jyama ravI deva aneka bhupa karai tasa seva // 5 // vasana sAta nIvArai tyAMhi akara anyA nahI te pUramAhiM / pAlai lokani premaI karI desa vadesi kIrati vIsatarI // 6 // suravIra paMDIta dAtAra vIbudha pUraSano je AdhAra / kavIta kAvya gAthAno jANa pUraSa vInodhI valabha prANa ||7|| dAna sIla kula jJAni karI aneka pUraSa sevai tasa purI / sAta maMtra te sudara huA tehenA jIva nahI jujUA // 8 // sAtai sAta sAyara pari bhaya sAtai strI sudara joI varyA /
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 sAtai nhAnA sAtai guNI sAtiM sAta naragagati haNI / / 9 / / sAtai cAlai ekai cyaMta jyama taraNInA azva atyaMta / rUpa kalA vilachI jeha teNai karI sAtai sarakhA teha // 10 // sAtai matrI chai khyatrI gnAti rahai egaThA dIna ni rAti / eka eka pAkhai na visarai prAhiM bhojana bhelA karai // 11 // // dUhA // bhojana karI karAvIi dukha sukha sUNI kahaMta / dIjai lIjai premasyu metrI ema vadhyaMta // 12 // vacana vAda niM, strI ekAta vaNajaha duri gayA ya / avasarI cUka lobhaI paDyo maMtrI ema palAya ||13|| || copaI / / chai doSa TAlai nara sAra maMtrI rAkhai sAta kumAra / acala dharNa dIThai ANaMda pUraNa vasU vesamaNa abhIcaMda // 14 // mhAbala rAjA te sAtamo maMtrI-melo pUMni havo / / sAtai sAdhakai suNatA dharma jAgyA TAlavA pUrvakarma / / 15 / / varadharma munIkai dIkSA lIi agyAra aMga guruM tyAMhAMkaNI dIi / aneka zAstra bIjAM paNi bhaNai karai sajhAya niM pAtIka haNai // 16 / / sAti nara sAthi saMcarai vihArakarama mahImaMDalI karai / sAtai rAkhyo asyo vIcAra sarakho tapa karavo nIradhAra // 17 // sarakho tapa sahuMi Adarai mAhAbala raSi tyAhA mAyA karai / kahai mastaga dUkhai chai atI teNai chaTha karasyu re jatI // 18|| mana cyaMtai huM moTo ahI parabhavi moTo thAuM tahI / eNai dhyAni tapa adIko karai nArIveda Uparayo sarai // 19 / / mAyA kapaTa ma karasyo koya krodha lobha mAni tapa khoya / tajI IrakhyA sAdhai dharma jAya mugatimhA TAlI karama // 20 // mugatipaMtha mhAbala sAdheha thAnaka keTalAM ArAdheha / tIthaMkara nAmakarama valI jeha teNai thAnakaI nIkAcai teha // 21 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 115 paNi mAyA tapa mahImA juyo trIjai bhavI strIvedaI huvo / teNai mAyA ma ma karayo koya kapaTa tajaI sukhazAtA hoyaM // 22 // mukI kapaTa chai tapa karai mAhAbala te mAyA mani dharai / corAsI lakhi pUrva Aya sAtai jIva te surapati thAya / / 23 / / pAmyA sakharuM jaiaMta vImAna batrIsa sAgara AuM nIdhyAna / kAIka hINa charnu ja kahIza mallItaNuM puru batrIza // 24 // cavyA deva ne pUrI Aya eka ayodhyAnagarI rAya / nAmi nRpa huMo pratIbudha pAlai rAja na gamai ja asyudha // 25 / / aMgadesamhAM caMpA juo bIjo aMgamahIpati huo / kAsIdesa nayara kAsIha zaMkharAya trIjo huo sIha // 26 // kuMNAlA nagarI chai jyAhi cotho rUpI rAjA tyAhiM / adinazatru paMcama rIdhi ghaNI hastanAgapUrano te dhaNI // 27 // paMcAladesa kAMpIlapUra jyAhiM yatrasyutru chaThTho huo tyAhi / mAhAbala jIva cavai sAtamo malInAtha jInavaraniM namo // 28 // jaMbudvIpa anopama jyAhiM bharatakhetra vasaMtuM mAhiM / vIdehadesaniM mIthulApUrI rAjA kubha saragiM yama harI // 29 / / prabhAvatI paTarANI jeha saMsArasukha valasaMtI teha / phAgaNa zudi cothiMsu cavai, rANI kukhi Upano havai // 30 // syUpana caUda dekhai nRpanAri gaja vRSabho sahI lachi vIcAri / kuMzama-dAma caMdo ni sura dhajA kubha zara jala-bharapUra // 31 // sAgara deva-vyamAna sumAra ratnareDha agyanI ja apAra / caUMda syuMpana e nArI lahai jAgI kaMta taNai jaI kahai // 32 // kuMbharAya kahai suta balavaMta hosai cakrI ke arIhaMta / asyuM vacana bhAkhai mukhi rAya vAhANai teDyA paMDIta rAya // 33 // choDI pUstaga bolyA teha cakra kai jina hosai eha / suNa vacana ni harakhyo rAya paMDItani kIdho ja pasAya ||34|| nava mahInA dIna uMpari sAta jAtai jAyA sutA vIkhyAta / mAgazara zudi agyArasi gaNo janama huo ja jinesvarataNo // 35 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 116 anusandhAna- 50 chapana kumArI AvI jyAMhi jina mAtA navarAvyAM tyAhiM / bhUSaNa vastra pihairAvI karI rakhyApoTalI bAdhI pharI ||36|| pachai Idra suragIra leI jAya cosaThi IdraniM hAthe nAhI / eka koDi kalasA lakhI sATi karI sanAtha lahai zubha vATi ||37|| cIvara kuDala deI karI jinavaraniM ghari mukai pharI / naMdIsvara sura yAtrA karI devalokamA pohotA harI ||38|| prabhAvatI jAgI jeTalai sUtA pUjI dIThI teTalai / kubha pItA kharacai bahu dAma malInAtha pADyu tyAhA nAma ||39|| sugaMdha kuzamanI mAlA bahu bIjA gaMdha bhalA je sahu / evI seya sugaMdhI jAya prabhAvatI suvA mana thAya // 40 // malI nAma te mATai dharayuM bIju kArNa e AdarayuM / jIpasai jIna mohAdIka mala / teNai nAma malI jIna bhala // 41 // anukaramaI yovanavai thAya nIlavaraNa dIpai jinarAya / dhanuSa paMcavIsa jehanI kAya laMchana kalasa achai jIna pAya // 42 // lakhyaNa eka sahaisa niM ATha sabala rUpa sudara deha ghATa / kAzapagotra niM IkSAkavaMza melyAM bahu tyAhA guNanAM aMza ||43|| malItaNuM jaga jaMpai nAma rUpi nAri harAvai kAma / bhrahmacAraNI na varai kahuM traNi jJAniM jANai sahuM // 44 // miM pUravi mAyA tapa karyo teNai karamiM strI - veda ja varryo / pUrva maMtra mhArA nara jeha sUMdho tapa karatA valI teha ||45 // chai jIva te rAjA huA rAja karai te sahuM jujUA / te pratibodhAI jyama save soe UpAya karuM huM have // 46 // sovanamai pratImA eka sAra kIdho potAno AkAra / polI mAthai chIdara karai eka kavala nItya mAMhi dharai // 47 // evai nagara ayodhyA dhaNI pratibadha rAjA atya guNI / padamAvatI rANI tasa joya tehano nAma - mohochava hoya // 48 // tIhA phUla taNo eka daDo kIdho paMcavaraNani vaDo I dekhI rAya ralIAyata thAya azo daDo nahIM dujai ThAya // 49 //
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 bolyo tava subadhI paradhAna bhupati tuma ma karo abhImAna / dAdura jali UMdakato atI jANai kupa samuM ko nathI // 50 // tyama tUma rAya vakhANo daDo miM dITho chai ehathI vaDo / malI - mhochavi dITho tadA varasagAThi huI strI jadA // 51 // nAri kumArI jANI karI rAI maMtrIniM pUchayuM pharI / te nArinuM kasyuM sarupa maMtrI kahai yama devIrUpa // 52 // // dUhA // gAhA - gAthai navi rIjhIo / rISabha kahai rAgeNa / raMbhA - rUpya na bhedIo jogI ke darIdreNa // 53 // // copaI // dArIdrI na lahai rasabheha suNI vAta rAjA harakheha / nArI rUpa laghuM adbhuta mIthalAmhA mokalIo duta // 54 // eNai avasari caMpAno dhaNI dUto (?) mokalai kanyA bhaNI / soya kathA sUNatAM syubha thAya ghaNA kAlanuM pAtiga jAya // 55 // arahanaka zrAvakamhA zarai caMpAmAhA te rahaivuM karai / dhana kAjiM te caDhIo vAhANi iMdra vakhANai bahu guNa jANi // 56 // samakItasyuM jehaniM varata bAra paDIkamaNA pUjA vIvahAra / na calAi dharmathI ghaNo vaveka suNI devatA Avyo eka // 57 // kAucharga dhyAni zrAvaka rahai AvI deva tasa ehevuM kahai / mukya dharma khoTo zu karai zrAvaka vAta haIi navi dharai // 58 // AkAzamAhiM UchAlu vANa dhyAna na cUkai zrAvaka jANa / devi parIsahi kIdho dhaNo dharma na mukai te ApaNo // 59 // Utama sAdha taNI e sIma viri marai navi khaMDai nIma | strIakrapA rovata zaNagAra (?) bIhIki navI chaMDai vrata - bhAra // 60 // // dUhA // vIravacananiM jANato sakala bhAva samajheha | asyo sAdha bahu pUraSanA bahua vacana khameha ||61 || 117
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 anusandhAna-50 na calyo navI kopyo tahI bhaSai jAma sIAli / aho aho dUkhara karai avaMtI ja sukamAla // 62 / / zrAvaka dUkhara dekhya kari tuTho suravara sAra / khasI thaIni Apato maNimai kuDala cyAra // 63 / / zrAvaka soya mIthalAM gayo malyo kubhani mAni / kuDala do tIhA dIi ghAlyA malI kAni // 64|| zrAvaka tyAhAthI saMcaryo Avyo caMpAmAhi / aMgarAyaniM te malyoM kuDala ApyAM tyAhi // 65 // bhUpi sAhA saMtoSIo pUchI acarIta vAta / kahai malI kumarItaNuM dIThU rUpa vIkhyAta // 65 / (66) / nAri dhyanani kAraNi jaNa jo NAso jAya / suNI bhupa vivala huo duta pAThavai rAya // 66 / (67) / / // copaI // eNai avasari kuMNAlA rAya 5SI(pI) bhupanA sahu guNa gAya / nArI dhAraNI teni kahI biTI sabAhu sudara lahI // 67 / (68) / / varasagAThi dina putrItaNo ghari ochava tava mADyo ghaNo / pUtrIniM zaNagArai mAya kholai baisArai tava rAya ||68/(69) / / pUchai savI syabhA te mAhiM asyuM rUpa dIrcha kuNi kyAhi / bai karajoDI bolyo dUta malIrupa jagamhA adabhuta // 69 / (70) / / nArI aMba Ikhurasa vADha vAti naranI galatI DAMDha / / rUpirAya huI IcchayA ghaNI dUta mokalyo mIthalA bhaNI // 70 / (71) / mali kAni kuDala havai doya sAdhi uMSaDI tehanI joya / sonIniM teDai teNai ThAya melyoM sAdhi kahai kubharAya // 71 / (72) / enI sAdhi melI navI jAya koho to navA nIMpAIiM rAya / eNai vacane khIyo bhupAla pUra bAhira kADhyo samakAla [72(73) / / zaMkharAya kai AvyA teha bhAkhyuM vItaka hutuM jeha / rUpa vakhANuM malI taNuM vAti mohyo rAjA ghaNuM // 73(74 / / dhana nArI paranaMdyA mAna na dIi tyAha jogedara kAna / bIjAnu mana na rahai ThAmi dUta mokalyo malI kAmi ||74 / (75) / /
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 valI adhIkAra sUNo narajana malI bhrAta chai malI dIna / cItrazAla krIDAno ThAma Avyo nara malapaMto tAma ||75 / (76) / / malI bihaininuM dIThU rUpa narakhI pAMcho valIo bhupa / mani lAyo kahI Avyo ahI tyArai dhavya bolI valI tahI // 76 / (77) / / e malIno hai, lugha bhupa(?) e malIkumarInuM rUpa / suNatA khIyo soya kumAra kuNa cItAro eha gumAra // 88(78) / / aNateDyo Avyo kyama Ahi malI rUpa narakhyuM teNai kyAhiM / ANo bAdhI ANai ThAmi rAkho jIvato te kuNa kAmi // 78 / (79) / / ANyo bAdhI nara tatakAla karai vInati sUNya bhupAla / malI taNo dekhI aMguSTa lakhyu rUpa thayo jakhya tuSTa // 79 // (80) / lakhI rUpa dekhADai tahI rAyarosa UtarIo nahI / saMDAso chedAvyo tyAhi cItAro kopyo mana mAhi / / 80(81) / / vaNa UparAdhi dIdhI DaMDa karai rAya kyama eha akhaMDa / jakhya ArAdhyo jaI bahu bhAti vara dIdho tava DAbhai hAthi // 81 / (82) / / malI taNuM paTI lakhyu sarUpa bheTyo adInasyatru bhupa / paTa dekhADI ubho rahyo rAjA tava kAmAtura thao // 82 / (83) / zaloka - // kAmArathI tasa kIto layA maMza-AhArI taza kIto dayA / madipAnI tasa kIto sauca dAradrI tasa kIto kIyA (?) // 83(84) / dUhA // kAmArasiM rAjA huo dUta pAThavai tyAhi / chaTho dUta havai Avato suNo kathA kahuM AhiM // 84(85) / DhAla / / kAna vajADai vAsalI / kathA kahu malI taNI jasa guNa byahu hoya / eka vAra eka tApasI tyAhA AvI joya / / 85 / (86) / /
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 kuMmarI sUdhI zrAvyakA tasa navI bolAvai / caracA kIdhI dharmanI tava te dUkha pAvai // 86(87) / / harIhara bhrahmA thApatI sItApatI rAma / jaga saghalai vApI rahyA paramezvara nAma ||87 / (88) // malI kahai suNi tApasI jo saghalai sAMI / asyuca vastamhAM te thayo ema na malai kAMI // 88(89) / / jo sahunaI sAMII ghaDayAM zA nhAnA moTA / / eka sukhIA sarayA kasaI ekanaI nahI roTA // 89 / (9) / / IsiM nAri na olakhI vara ApI bhAgo / sutamu sIsa vaDArIuM ziri hAthya na lAgo // 90(91) / / balI dvArikAM kahAnanI gopI luTAI / bAlika pari bAlI taNAM cIvara leI jAI // 91 / (92) / e paramesvara tAharo mujha jInavara devo / anaMtajJAna nArI nahI sUra karatAM sevo // 92 / (93) / / karatA thApai karamaniM tu na lahai marama / mAnabhrISTa thaI tApasI kAI na rahI zarama // 93 / (94) / / dveSa dharI tyAhA cItavai jogiNi dhutArI / hu~ paraNAvaM ehani jyAhAM hoi bahu nArI // 94 / (95) / / cokhA kyaMpilapurya gaI yatazatru rAjA / sahaisa nAri tehani dharI byahuta dIvAjA // 956(96) / / cokhA nRpani jaI malI nRpa dai bahumAna / aMtevara dekhADIoM puchaI deI dAna // 96(97) / / aMtevara Aq valI ti dIrcha kyAhi / mukhi marakalaDo mukatI hasatI mana mAMhi / / 97 / (98) / nAlIdvIpanA mAnavI bhakhi zrIphala tyAhi / eha vyanAM mani cItavai nahI khAvU kyAhiM // 98 / (99) / / tyama tuM rAjA cItavai aMtevara sArUM / 'asI nAri kyAhiM nahI dhyana jIvata mhArUM ||99 / (100) / /
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 paNi malI strI Agali aMtevara hArai | te nAri tuMjha dhari nahI to syu chai tyAharai ||100|(101) | sUNatA IchyA uMpanI nRpa karyo vIcAra / eka adbhuta nArI bhalI mujha kasI hajAra // 101 // (102) || kuDalIo // rAya kahai paTaNi rahIi kai vanamAMhi vAsa / eka mitra rAjA bhalo kai jogIno dAsa / kai jogIno dAsa eka vari sUdara nArI / kai dari lIjai jAya chatra eka kai vyApArI / soIi sovana - DholIi kai bhuDI bhomija grahIi / maMdIra kea masANa, rAya kahai paTaNi rahii ||2| ( 3 ) || // copaI // vasIi mhoTA nagara majhAri dharaNi toha anopama nAri / asyu cItavI rAjA tyAhiM dUta pAThavyo mIthalAmAMhi ||3 | (4) // chai duta malyA teNai ThAya samakAliM vInavIo rAya / putrI mAgai jujUA rAya kuMbharAyanaI caDhyo kaSAya ||4| ( 5 ) || vara kanyAniM mAgai jeha adhama pUraSa jagi kahIi teha | kADhI mokalyA saghale dUta chai rAyaniM valagAM bhuta // 5 // ( 6 ) // haDaselyA hAkyA dUtaDA valyAM soya bhairava bhutaDA / potAnA rAjAnaM malai karai vAta ghaNu kalakalai ||6 // ( 7 ) / / narapati nAri kathA mukIi kanyAnahI paNi gAlyo dIi / chai dUtaniM karyA phajeta navi sAkhai nara jeha saceta ||7|(8)|| suNi vacana nRpa khIyA tyAhi dUta mokalyA mAhomAhi / ApaNi jAvuM mithalA bhaNI kubha taNai karasyu revaNI ||8| ( 9 ) || kaTIka saja chai tyAhA karai mIthalA upari te saMcarai / AvI vITyoM nagarI - koTa kuMbharAya pari detA DoTa || 9| (10) || kuMbharAya karai saMgrAMma chai rAya dala jhUjhai tAma / vaDhatA kubha na cAMlai jasiM bhaMDI poli gaDhamhA rahyo tasi || 10 | (11) / / 121
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 anusandhAna-50 vITI koTa rahyA SaTa rAya Akala-vAkala saha ko thAya / IdhaNa pANi joIi ana kima rahai thIra lokonAM mana // 11(12) / / kubharAya saMkaTamAM paDai dhari dhIrya sAhAmo navI bhaDai / lAjai mukha dekhADau nahI khyatrIniM layA chai ahI // 12 // (13) / / vANiga vAyadai layA thAya dAtA laja kuNa bhukhyo jAya / paMDIta lAja Utara navI thayo khyatrI layA nhAsI gayo ||13|(14) / / kubharAya zaMkANo jasaiM malI budhi vImAsai tasaI / pItA taNai kahai ma karo kheda cyatA havaDA karasyu cheda // 14 // (15) / / dUta mokalo virI kani Ave pUtrI desyuM tani / eka eka mAnavI jANai jema chai taNai kahai varIvo tema // 15 // (16) / / dUta mokalyo mana oholAsiM a(A)vyo nRpa virIniM pAsi / kA tumyo chAnA Avajyo malIniM paraNI jAajyo // 16 // (17) / / chaD taNai chA ema kardA paraNevA manaDuM gahigaDaM / ko kohoniM na jaNAvai vAta rAti chai nagaramhA jAta / / 17 / (18) / kubharAyaniM malIA tyAMhiM chai naI ghAlyA oraDAmAhiM / parabhAti uMThai narabhupa narakhai malI pratimArUpa // 18(19) / / dekhI harakhai haIA majhAri evaM rUpa nahIM saMsAriM / nAgakumArI kai kyanarI vIdyAdharI kai sUrasUdarI // 19 / (20) / e kanyA varasai jo Aja jANuM pAmyo trIbhovana rAja / ema cItavatA saghalA rAya malI kumarI paragaTa thAya / / 20 / (21 / / malIrUpa dIThu jeTalai pratImArUpa ghaTyuM teTalai / haMsagati hIDai kAmyanI caMdamukhI sudara bhAmyanI // 21 // (22) / / mRganayaNIniM kuDala kAni cItrAlakI nIlai vAni / sovanamekhalA nevara pAya dekhI cakIta thayA tyAhAM rAya / / 22 / (23) / / jyArai rAgI huA ghaj UghADyuM pratimA DhAkaNuM / dUragaMdha gaMdhamAhithI uMchalai chai rAya tava pAchA Talai / / 23 / (24) / bhogI chai sugaMdhI sadA dUragaMdha mAhiM vazA nahI kadA / akalANA dai pAchA pAya melAM egaThA saghalAM rAya // 24 // (25) / /
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara 2009 karo dUgaMchA kA tamyo rAya e to chai sovana pratimAya / amRta AhAra karUM huM jadA eka kavala deuM pratimA tadA ||25| (26) || teNi gaMdhi tuma pAchA khaso carama zaririM kima oholaso / zarIrabaMdha huuM sAtai dhAti suNo soya nara Utma jAti ||26| (27) / / rasa lohI mATI niM meda asathI maMjA zakrasu bheda / ei sAtiM baMdhAI deha Utma tyAhA kyama dharai saneha ||27|(28) / / carama - kothalI mAhiM hADa naraniM dUragatiM paDavA khADa / nathI pUraSano vAka lagAra mohiM kIdhA jANa gumAra ||28| (29) || jeniM moha lyakhyamIno ghaNo chaliM karI dravya lai parataNo / jeniM moha ghaNo nIjakAya te parajIva haNIniM khAya // 29 // (30) || z2ehani moho nAri upari layA alagI mukai dhariM karI jAcanA bala karI varai jogI thaI strI puMThi pharai ||30|(31) // jANai sAramhA sAra chai eha paNi e sabala dUgaMdhi deha / Upari sudara, mAhi asAra jazo cItaryo ThaMDIla ThAra (311 (32) // // dUhA // abhyaMtara vISa sama jANIi bAhairi amRta udAra / gujA - phala sama jANavA strInA bhAva vIkAra ||32| ( 33 ) || mIDAnI parI vATalI rAkhaDI rAkhI ma joya / nArI ziri dIvo dharai dUragati paDavA toya ||33| (34) || 123 gAthA || jalakI bhIti pavanakA thaMbhA devala dekhI huA azaMbhA / bAhairi bhItara gaMdha dugaMdhA to kAM bhulo murikha aMdhA ||34 | (34) // // dUhA // kAmabhoga vISazala samA vaMchiM sukhanI hANi / mallI kahai nara sevatA lahIi duragati khANi // 35 // ( 36 ) || Isi AgamamAhA kahayuM te adIkA saMsAri / chatA bhoga chADI karI nIja mana ANai ThAra || 36 | ( 37 ) ||
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 kazA bhoga mAnava taNA bhoga bhalA suramAhiM / tIhai bhoga tuma bhogavyA tohuM bhukhyAM tuma Ahi ||37| (38)|| // copaI // ANai ThAmiM tuma Icho bhoga jo tuma pAmyA sura saMyoga / batrIsa sAgara nyunya kAI Aya eka hAtha sudara yaho kAya ||38| (39) / / kAma kuceSTA jyAhAkaNi nahI sukhabhari kAla gamADai tahI / sAhayabi sevaka nahi teNai ThAri mAkhaNa sarakho pharasa vIcAri ||39| (40) / / pAce vimAnaM uMpajai jeha saptalavI sura ketA teha | anusandhAna- 50 jJAti lavanu adIkuM Aya to te devatA mugatiM jAya ||40| ( 41 ) || paMcama vimAni upajai jeha eka avatArI hoi teha | cyAra vimAnamAhiM avatarai bhava saMkhyAtA te paNi karai ||41 | (42) || pAca vimAna niM nava grIveyya vacanavAda tIhA nahI rekha / lezA eka sakala chai sadA te mRtalokya na Avai kadA // 42 // (43) // anaMtara pAca vimAniM joya cosaThi maNanAM motI hoya / bIjai ThAmi kubhapramANa nAdi lINA rahai sura jANa || 43 | (44) // // DhAla // // to caDhIo ghana mAna gaje // suranA sukha chai atI ghaNA e manamAM cyuMtyu thAya to / rayaNa vimAna chai syAsvatA e kAla sukhiM tyAhA jAya to ||44| (45) / / rUpa sakomala tehanAM e atihiM sugaMdhI deha to / kesa mucha DADhI nahI e tejapUja sura teha to // 45 // (46) || rudhIra carba nasa nakha nahI e roma-rahIta tana joya to / parasevo aMgi nahI e rogarahIta tana hoya to // 46 // (47) || jarA na Avai devaniM e sUkhIA lIlavIlAsa to / madhura vacana mukhya bolatA e sakharI sAsa usAsa to ||47 (48) // batrIsa sahisa varasa ja gaI e hoi AhAra IchyAya to / sola mAsa gayA pachI e sAsa usAsa ja thAya to // 48 // (49) / / traNi jJAnanA tuma dhaNI e pUraviM sura avatAra to /
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 125 PEEEEEEEE chai maMtra pUraviM sahI e sAtamo huM nIradhAra to / / 49 / (50) / / mAyA-tapiM thayo sudarI e tuma naranA avatAra to / deva vaveka tuma kyAhA gayo e Icho bhoga asAra to // 50(51) / / suNI vacana nRpa lAjIA e ahIApoha kareha to / jAtIsmaraNa pAmIA e surano bhava dekheha to // 51 // (52) / / suranAM sukha saMbhAratA e kahai dhIga mAnavadeha to / uzabha bhoga nArI taNA e phokaTa bhogavyA eha to // 52 / / (53) mAnava bhoga ama vozare e Ircha nahI suraloka to / mugati taNAM sukha AgaliM e saghalAM sukha chai phoka to // 53 / / (54) amyo buDA saMsAramA e kADhyA malIiM Aja to / caraNe sIsa namAvatA e nahI rAjanuM kAja to // 54 // (55) malIkumarIiM kara grahIe ANyA pItAni pAza to / caraNe namIA nRpataNaie vasasyuM saMyama vAza to // 55 // (56) kuMbha pItA harakhyo ghaNuM e malI budhi paramANa to / mohota vadhArayuM mahIali e bujhavyA puruSa sujANa to // 56 // (57) // copaI // chai pUraSa tyAhA bujhyA sahI kahai dIkhyA lesyu gahaigahI / malI kahai deuM varasIdAna dharasyu cheDhai saMyamadhyAna // 57||(58) jAo maMtra ghara tuma chai jahI varasa pachI Avejyo ahI / dIkhyA lesya maMtrI sAta mochava karasai mAhAro tAta ||58 // (59) sUNI vacana rAjA gayA jAma nava lokAMtika AvyA tAma / bujhI bujhI malI bhagavaMta leI saMyama tAro jagajaMta // 59 / / (60) suNi vacana jina detA dAna eka koDi aTha lAkha nIdhyAna / savA pora lagaI jina deha bhavi jIva vyanAM navya leha // 60 // (61) maNi motI Apai dokaDA lyAhArI rUpaIA rokaDA / gaja ratha ghoDAM bhUSaNa deha letAM lenArA thAkeha // 61 / / (62) vastradAna dIi dAtAra ujala mukha karato AvakAra / haIDai harakhI Apai dAna, nAcaMtA mADiM jina kAna // 62 // (63)
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 anusandhAna-50 || dUhA // gajavI ghora taDakA thakI kajala huI masya vana / eNI pari lAI bApaIA jaloMte jaladhara dIna // 63||(64) kAlamuha karI vaMkamuha rataDamuha karI jAsa / / teNai dIni e kavaNa guNayu phala dIi palAsa // 64 // (65) rISabha kahai dhana kyarapI aMtiM avadhiM jAya / aMdhavaNai utAvalo cagalai kAlI gAya // 65 // (66) bApaIDo jala roI magai biMdu na na lahai teNai ThAri / marUdese mehe cItavai paDi AsuM pIuM vAri // 66 // (67) marUdese nara cAlIo taru dekhI te dhAya / dUma tapaMtA cItavai Avai karai ama chAhya ||67||(68) tarazo lukyo nara dhazo dekhai naIveM tIra / naI cyaMtai parasevathI tAdUM hoya zarIra // 68||(69) bhoja kahai syuM janamIo jAcIka dUbala aMga / te kahai UdariM syu dharayo karai jAcanA bhaMga // 69 // (70) bhoja-parIkSA-kAraNiM Avyo paMDIta eka / eka ghara leI nIkalyo kahai murikha avaveka ||70 // (71) jaga saghalo jAcyo pharI Thelyo joI kapAla / bhoja akhyara navI vAcato dIi dAna bhupAla // 71 / / (72) vAko vaha(hA)lo nArinaiM zrotA paMDIta laga / dhIgaTa vAhAlo zAkyanI dAtA vaha(hA)lo jaga // 72 // (73) || DhAla // hu ja akelI / nIda na Avai re // jaganiM vAhAlo malI jINaMdo re / jagani kIdho atI AnaMdo re / dhanaMda samA kIdhA jana tyAhiM re / nArI na olakhi nIjagharamAMhi re // 73 / / (74) yama karai pUraSA atyahiM apAro re bholi ! huM tAhAro bharatAro re / malI daha homAgyuM dAno re teNai valIA ama dehI vAno re // 74||(75)
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 127 harakhI nAri di AsIso re malI jIvayo koDi varIso re / / SAsara pihairato mujha bharatAro re teNai kIdho solai zaNagAro re // 75 / / (76) mAri sADalai sAdhA trIso re pirUM paTolA havai nasadIso re / pihairaNi kAcalI galIiM bolI re havai huM pihairU navaraMga colI re // 76 / / (77) jADA caraNIA ni mazavaraNA re pihairUM pAca paTAnA caraNA re / cAlA baraTI khAtAM telo re sAlI dali huI havai ghRtarelo re // 77 // (78) sAMThI khUpaDAM mAhAM zo vAso re rahivA lIdhA sakhara AvAso re / zalA khATalA mAkaNa AlA re ANyA DholIA sovanathAlA re // 78 // (79) pihirai bhUSaNani Abho re jAcika janano valIo varaNo re / jina nami huo jaga AnaMdo re varasIdAna dai malI-jiNaMdo re // 79 // (80) dIkhyA-avasara huo yArai re chai rAya AvyA nara tyArai re / AlyAM nIja byeTAni rAjo re potai sArai AtamakAjo re // 80 // (81) // DhAla // // baiTho nAyaka tyAhi te sabala harakhI // rAga-desAkha / Atama kAja sArai jina malInAtho Avai aMdra aMdrANIa deva sAthI / syaNagArato nagarIa nagaranAtho kesara caMdana chAMTaNAM tyAha thAto // 81 // (82) malI dIkSa letA || AcalI / bhaMbhA bherIa nATIka sabala thAi sura gAdrapa devatA tyAha gAi / malI mastagi khupa te tava bharAi jayaMtI zabakAM tyIhA saja thAi ma0 // 82 / / (83) zabakAmAMhi baisato malInAtho dIi kuMbhanA(?) mAnava tyAha hAtho / pachai aMdra sura sIbIkAni khaMdhi letA cAlyA puruSa jina malyanI sUti(stuti) karetA ||m0||83||(84) gaja asva ratha pAlakhI pUThi cAlai dhaja cAmara chatra nara soya jhAlai /
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 anusandhAna-50 kanaka-kalasalA masatagi dharai ja nArI jana bolatA vANIaM atyahiM sArI ||m0||84(85) DaMDA rasa pAtra khelA ja khelai bahu pUraSa sAthiM mIthalA mehelai / sihizrAvanamAMhiM svAmI ja Avai dIkhyA kAraNi UtarI saja thAvai ||m0||85||(86) azekha virakha talI Aviyo malInAtho nIja mastaga U~pari dharata hAtho / paMcamuSTa karatoM jina vana mAhyoM / mAgazara zudi ekAdasI atyAhyo ||m0||86||(87) aThamatapa pacakatA malInAtho pUThaI traNisahiM pUraSano hoya sAtho / prathama vai cArItra tyAMha lIdhuM khIriM pAraNu mIthalAMmAhi kIdhuM // 87 // (88) azvasena ghari pAraNuM soya thAi paMcadIvasyu dudabhI deva vAhai / guNagrAma dAtAranA deva gAi vIzvasena trIjai bhavi mokSa jAi // dAtA mokSa hoI ||aaclii // 88 // (89) moTo dAna-mahImAya te kahyo na jAi karNa kRSNani vIkramo bhojarAi / harIcaMda bali jAcatAM darIdra jAi jasa jehano Aja adIko gavAi |daataa0||89||(90) dAni darIdrapaNua te avaza jAi hihISatA hAthIA ghari baMdhAi / chai khaMDano rAya te Apa thAi chatraratna sira upari sahI dharAi daa0||90||(91) nara pAyakA koDi AgalauM jAi guNa jAcyakA paMDItA soya gAi /
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 129 kalAvaMta te jotyasyu jaMtra vAhai bhairavarAga kalyANa niM naTa thAi ||daa0||91||(92) cApela cApi ani tujha colAi karai khADanI khailaniM pUraSa nAhai / luvA ANatA atalasa balIa lAhai Dholi bIjaNau bhIa nArivAi (?) // 92 / / (93) vasatra bhuSaNaiM vAdhatI nara sobhAi / dUdha sAkara kaDhI ani subhaTa pAi / baiTho mAlIi sukhaDI sakhara khAi cAvai pAna kapUra kapha kahII na thAi / dA0 // 92 / / (94) sadAkAla te sukhabhari soya jAi ANyAM sovana DholIA nara suvAi / talAI teNai galagalI dIli thAi cApai padhyamanI puruSanA soya pAi ||daa0||93||(95) caMdana kesara ghasI ani aMgi lAi moTA mohota Apai chatrapatIa rAi / aMdrI nIramala rUpani dIragha Ai ghari dUjhatI mahai khIA suMdara gAi ||daa0||94||(96) bhava caDhata caDhatA nara tAsa jAi hari cakradhara Ibha nara soya thAi / asyo dAnamahImA kahai jinarAi vIzvasenanI sIdhagatI soya thAi / / dAtA mokSa hoI // 15 // (97) // dUhA // mugati paMtha dAtA lahai jinavara dAna pasAya / jyAhA jyAhAM hoi prabhu pAraNuM duMdabhI nAda ja thAya // 96 / / (98) // DhAla //
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 130 anusandhAna-50 // cAli-catura caMdrAnanI / / thAya AnaMda te atIghaNo malI dharata zubha dhyAna re / teNai dIna tyAha upAIuM bhalaM kevalanyAMna re // 97 / / (99) dIi jAnavara tIhA desanA || AcalI // samosarNa sura tyAhA racai malI paraSadA bAra re / malI jiNaMda dIi desanA dharmabheda kahai cyAra re ||dii0||98||(200) dAna ni sIla tapa bhAvanA ArAdhe saha koya re / / dasavIdhi dharma yatI taNo vyavarI kahai soya re ||dii0||99||(201) sAdha khyamA dharai atI ghaNI ArajavapaNuM a apAra re / mAna ni lobha duriM karai tapabheda kahuM bAra re ||dii0|200||(202) saMyama satI rAkhai sadA Atama nIramala hADi re / koDI eka rAkhai nahI bhrahmavarata nava vADi re |dii0||1||(3) jala mATI navi cApIi vIgai nahI naracyAra re / Apa vakhANa naMdhyA nahI nahI pApa vyApAra re ||dii0||2||(4) muDa muDAvyu tiM valI jo mugatinai kAmi re / nArI sahu mAtA jasI mana rAkhaje ThAmi re |dii0||3||(5) vATiM vAta na kIjIi kathA paraharI cyAra re / IchyA mana rUdhe munI leje nIrasa AhAra re |dii0||4||(6) DaMbha ADaMbara ma ma kare bAjI Toli taji hAza re / (?) nImatAne mula maMtara kahI (?) vasai duragati vAza re ||dii0||5||(7) Asa taje paraba mohochavi ma ma rahai eka ThAmi re / joha mastaga mana muDIuM nIja AtamA kAmi re ||dii0||6||(8) sAra asAra lukhu valI peTa bharIa ma khAya re / Ali bhADaM nIja dehani yama cAlyuMa jAya re ||dii0||7||(9) uMkhAla pukhAla dhovU nahI rAtiM rakhi ma ma khAya re / dIvaza nIdrA rakhe tu karai lIdhI joha dIkhyAya re // 8 // (10) sIda vadhArato romaniM UpADai kasyu sAvare / mugatI nohi tujha tyAhA lagai nAvai javya samabhAva re ||dii0||9||(11)
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 mIhI kapaDA nahu pihairaNA nAsai duri yAhA nAri re / yAhA dukha pAmai Agyalo na revu teNai ThAri dii0||10||(13) bAhiri bhItara rahai Ujalo guNa DhAkato Apa re / guNa bolai nara avaranA tajai thoDui pApa re ||dii0||11||(13) sadhaiNA nahI dharmanI anya dai Upadesa re / bujhavI mokhyamA mokalai potai naragi paravesa re ||dii0|12||(14) tADhi taDako khamai mana vyanA Apai AhAra sahu koya re / murikha e mana cItavai ethI duragati hoya re ||13||dii0||(15) jina kahai kapaTa mAyA tajI karo sAdhana soya re / mugati desai tujha AtamA dujo nahI koya re ||dii0|14||(16) || DhAla // guru gItAratha mAragI jotA sUNI desanA jInavara kerI / li nara bahu dIkhyAi malInAthani prathama same(mo)saNi / saMgha thApanA thAi || ho jInajI / mIThI madhurI vANI / AcalI // 15 // (17) bhIsama paramukhya munIvara moTA, gaNadhara aThAvIsa / sAdha bhalerA saMyamadhArI saMkhyA sahisa cyAlIsa / ho jInajI0mI0 // 16 // (18) sAdhavI baMdhamatI je paramukha paMcAvana hajAra / eka lakhya vAhAsI sahaisa bhaNIjai zrAvakano parIvAra ||17||(19) traNa lakhya sAta hajAra zrAvIkA cotho zagha susAro / bAvIsa sahaiM jasa kevalanyAMnI malItaNo parIvAra ho jI0 // 18 // (20) manaparyAya munIsvara moTA satarasahiM paMcAsa / bAvIsa sahiM jasa avadhijJAnI huM tasa pagale dAsa ho jii0||19||(21) cha sahi aDasaThI pUrvadhara pekho cauMda sahi vAdI mAna / sahiM ogaNatrIsa munIvara moya vaIkarI labadhI-nIdhyAna hojii0||20||(22) sahisa aThAvIsa ATha sahai copana seSa sAdha nItya vaMdu / cyAlIsa sahisa pratekabudha huA narmi nItya AnaMdu |hojii0 // 21 // (23)
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 anusandhAna-50 rajuprajJA munI eni kahIi (hoi) varata dharai te cyAra / paMcavaraNa cIvara vaNa mAni sacelakalapa nara sAra ho jI // 22 // (24) bi pratIkramaNa kahyAM jinazAzani dUSaNa lAgi karatA / ghaNo kAla rahai muni eka thali doSa lahI rahai pharatA / / 23 / / (25) malIiM nava tattva prakAzAM trINa tattva paNi bhAkhyAM / satarabheda saMyamanA bhAkhyA cyAra sAmAIka dAkhyAM ho jI0 // 24||(26) Avazyaka SaTa jInazAsanamAhiM dharmabheda kahyA cAra / doya bheda dharmanA kahai to zrAvakanAM vrata bAra ho jI0 // 25 // (27) cArItra traNI kahyA teNai thAnakI ATha mAsa tapa sAra / UpakaraNa jina soya prakAsai jInakalapIniM bAra / hojI0 // 26 / / (28) thIvarakalapani caUda prakAzAM ajIAni pacavIsa / asyo paMtha prakAsai svAmI vyAhAra karai jagadIsa ho // 27 // (29) devadukSa eka lakSa sovana, sadAkAla te hoI / Upasarga nahI e trInani ekuM paramAdakAla na koI / hojI0 // 28 // (30) aDhAra doSa nahI jIna pAsaI vANI guNa pAtIsa / prAtIhAra AThai nIti hoI atIsahi jasa cotIsa ho jI // 29 // (31) || DhAla // // tugIAgira sIkhari sohai // (rAga parajIo) // cotIsa atIsahi mallI kerA prathama rUpa apAra re / sveda mala nahI roga aMgi deha sugaMdhI sAra re // 30 // (32) cotIsa atIsahai mallI kerA / AcalI / sAsa niM UsAsa sakharo Ujala AmiSa sAra re / rUdhIra jina gokhIradhArA adrISTi AhAra nIhAra re / co0||31||(33) koDAkoDi sura marnu pasuA joyanamAhiM samAya re / vANi joyana lagi suNIi bujhai suranara gAya re ||co0 // 32 / / (34) bhAmaMDala jIna pUThi pragaTyuM ravimaMDalathI sAra re / joaNa savAso lagai bhAI roga nahI ja lagAra re |co0||33||(35) vairavIrodha nahI mAnuvamanumA baisai gaja niM gAya re /
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 133 sAtai Ita mAhAM nahIa koe mArI maragI jAya re ||co0||34||(36) ativRSTi anAvRSTI nahI jagi durabhakhya re / bhi nahI svacakra-parano zrIjinaguNa tujha lakhya re ||co0||35||(37) dharmacakra AkAzi cAlai cAmaradhara sura Isa re / ratna sIghAsaNa pAdapITho chatra varNi tuha sisa re ||co0||36||(38) Idradhvaja AkAsi uMco kamala nava jina pAya re / rUpa kanaka niM ratnamaNimii racai gaDha sura rAya re |co0|37||(39) samosaraNi corUpa sudara azokhatarUa bhajaMta re / adhomukha te kahuM kaMTIka sakala vIrakha namaMta re |co0||38||(40) dudubhI AkAzI vAjai anakuMla vAi vAya re / paradakSaNa paMkhIA detA zukana bolatA ya re // co0||39||(41) gaMdhodaka hoi puphavISTI paMcavarNa phUla re / deva DhIcaNa lagai racatA joaNa eka asula re |co0||240||(242) DADhI mucha nakha kesa na vadhai aNahutai sura koDi re / rati chai anakula iMdrI namu jina kara joDi re ||co0||41||(43) // dUhA // atIsahai bahu janavara taNA malyA deha zubha aMza / kAzapa gotre upano IkSyAga jehano vaMza // 42 // (44) // copaI // vaMza veDI mali jinarAya suragati pAmai mAtapItAya / mahiMdra devaloMka cothu yyAhi suranAM sukha bhogavatAM tyAhiM // 43 // (45) kubera jakSa jina sevai pAya veruTTA jakSaNI guNa gAya / e zrI jinavarano parIvAra jina karatA jagani upagAra // 44 // (46) vihAra karaMtA Avai tyAhi sametazakhara parabata chai jyAhi / mAsa eka aNasaNa Adarai kAotsargamudrA jinavara dharai // 45 / / (47) phAgaNa zudi bArasi dIna jarsi mokSa pahutA jinavara tasiM / paMcasahi munIno parIvAra mugatIpUrI-gaDha pAmyAM sAra // 46 // (48) janama jarA maraNa jyAhAM nahIM roga zoga bhi bhukha na tahI /
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 anusandhAna-50 paMcavaraNa kAyA nahI rUpa jJAni narakhai sakala sarUpa // 47 // (49) anaMta sukhamAhI jhIlai teha te sukhano navi Avai cheha / ajharAmara paDavU nahI kadA anaMtu bala darasaNa chai sadA // 48 // (50) ehetuM sIdhapaNuM java thAya cosaThi idra AvyAM ahI dhAya / nIravANa mohochava karatA deva kAyA dihaina karai tatakheva // 49 // (51) sIbakA eka caMdananI karai sanAna karAvI jinani dharai / bisAri caMdana copaDai mohiM sura devI tyAhA raDai // 50 // (52) vAyatra vAgati leI jAya cItA racI chai jeNai ThAya / jinani poDhADai pagi lAgi agyanakumAra mukaMtA Agi // 51 // (53) vAyaMkumAra vAiro karai kesara caMdana aMbara dharai / agara kapura cuA tyAhA dharIi deha daihaina eNI pari karI // 52 // (54) meghakumAra sura Avyo havai karI chaTAni cahai oholavai / DADhAM upalI jinanI jeha sudharma IzyAMNedra lai teha // 53 // (55) DADha heThalI lai camaredra DAbhI DADhA lIi baledra / pUjI pakhAlI DAbaDai dharaiM kAmabhoga tIhA navi karai // 54 // (56) DADhA nIra chATai lavalesa roga zoga dUkha duri kalesa / bIjA sura harI sukhani kAmi hADa daMta lIi teNai ThAmi // 55 // (57) zrAvaka agyanIniM pUjeha ketA nara rikSAni leha / / ketA bhasama lagAvai aMgi jinanuM nAma japai manaraMgi // 56 / / (58) suravara thubharatna namai karai naMdIsvara dvIpi saMcarai / / jina pUjI niM TAlaI zoSa gayA deva karI pUNyapoSa // 57||(59) malInAtha je mugatiM gayA ekaso varasa ghariM jinavara rahyA / copana sahisa navasahiMja varIsa saMyama pAlai jina yagadIsa // 58||(60) copana hajAra navasahi varSa joya eka dIna uMNo bhAluM soya / eTaluM jina kevalaparayAya sahaisa paMcAvana varasanuM Aya ||59 // (61) lahI kevala mugati saMcarai rISabha kavI guNamAlA karai / karama khapai pUNya hoi ghaNuM samakIta nIramala te ApaNuM // 60 // (62) eka guNa rAjAdIkanA gAya te nara sukhIA AhAkaNi thAya / prAhiM pAmai parabhavi hANi lobhi adhama karyo guNakhANi ||61 / / (63)
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 135 eka vakhANai nAri sarUpa AhA sukha nahI parabhavi dukhakupa / ragata maMza hADanA khaMDa soya vakhANI amRtakaMDa // 62 // (64) eka to vesara joDai AhiM ahI kaNi dukhIo hoi prAMhiM / parabhavi dukha pAmi nIradhAra sAra pUraSa ni karai asAra // 63 / / (65) eka murikha joDai guNa bhADa Abhavi parabhavi tasa mukhi khADa / DhAkyA bola paragaTa uMcarai thAi bhADa cogatimhAM pharai // 64 / / (66) kuguru kudeva taNA guNa gAya artha sIdha kasI navi thAya / suguru sudevanI naMdyA karai dharama uMthApI cogati pharai // 65 // (67) azA kakavya huA jagi bahuM kavatAM pAra na pAmyA kahuM / suguru sudeva taNA guNa gAya A bhavi parabhavi sukhIo thAya // 66 // (68) stuti karatAM lahai lAgI joya iMdra taNI padavI to hoya / vAdhI lahai to gaNadhara thAya tIvara rAgi huo jinarAya // 67 / / (69) lahi lAgAnuM thAnaka eha jinavaranA guNa stavii jeha / rAvaNa pari tIrthaMkara thAya karama khapI ni mugati jAya // 68 // (70) ehevA jina stutinA guNa lahI mallInAtha miM stavIM sahI / pUrava pAttika cAlyAM vahI sakala sIdha nIja maMdira thaI ||69 / / (71) pUraviM tu na dITho kyAhi to jIuM pharato cogatimAhi / kahIiM na vaMdyA tAhArA pAya to sIdhagati mujha kyAhAthI thAya // 70 // (72) tAharA guNa navi bolyo kadA to kyama jAi bhavaApadA / kahIiM na kIdho tAhAro dharma to kyama truTai AThai karama // 71 / / (73) syupani tuM dITho jo haMta to mujha bhavano Avata aMta / tAhAro dharama anamodhyo haMta to mujha sukhIo thAata jaMta / / 72 / / (74) anaMtakAla mujha puraviM gayo tAhArA nAma vinAM ahI rahyo / havai mujha sIdhAM saghalAM kAma pAmyo mallI jinesvara nAma // 73 / / (75) stavatAM sukhazAtA mujha aMgi jaIna dharma sAdhu manaraMgi / jasa kIrati jagamhA bolAya malInAtha thAro mahImAya // 74 // (76) tu ThAkura huM tAhAro dAsa mi kIdho tujha guNano rAsa / guNi bhaNa[i] suNai sAbhalai teni bAri syubha-suratarU phalai // 75 // (77)
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 phaloM manoratha saghaloM Aja zrIguruM nAmi sIdhA kAja / vijayAnaMdasurisvara nAma jehanA jaga bolai guNagrAma // 76 / / (78) teha taNai caraNe anusari malInAtha guNa velI karI / sakala kavInaM nAmI sIsa mi gAyo jinavara jyagadIsa // 77||(79) jJAtAdharmakathAMga susAra chaThai aMgi eha vIcAra / samadha soya tyAhAthI maiM grahI rAsa racyo haIaDai gahaigahI // 78 // (80) trAbAvatImhA gAyo rAsa jyAhA chai aDhAra varaNano vAsa / jJAti corAsI vANiga vasai dAna pUNya karatA oholasai // 79 // (81) pArikha vajIo ni rAjIo jasa mahImA jagamhA gAjIo / aUThalAkha rUpaka pUNya ThAmi amAri palAvI gAmogAmi // 80 // (82) osavaMsi sonI tejapAla zetruja gIra UdhAra vIsAla / lyAhArI doya lAkha kharaceha trAbAvatIno vAsI teha // 81 / / (83) somakaraNa saMghavI UdaikaraNa adha lakhya rUpaka te puNyakaraNa / usavaMsi rAjA zrImala adhalakhya rUpaki kharacai bhala // 82 // (84) Thakara jairAja ani jasavIra adhalakhya rUpaka kharacai dhIra / Thakara kIkA vAdhA jeha adhalakhya rUpaka kharacai teha / / 83 // (85) asyuM nagara traMbAvatI sAra ratnahema rUpaka dAtAra / bhogI pUrapani kRraNAvaMta vANiga choDai bAdhyAM jaMta // 84(86) pasu pUraSanI paMDA harai mAdA narani sAjA karai / ajA mahISanI karai saMbhAla zrAvaka jIvadayA pratipAla // 85 / / (87) paMcAsI jinanA prAsAda dhaja toraNa tIhA ghaMTAnAda / bihaitAlIsa yAhA poSadhazAla karai vakhANa mUnI vAcAla // 86 // (88) poSadha paDIkamaNu pujA ya pUNya karaMtAM dADhA jAya / prabhAvanA vAkhyAni jyAhi zAmIvAchila hoi prAhi // 87 // (89) UpAzaro deheraM ni hATa atyaMta dUri nahI te vATa / ThaMDila gocari soholI Ahi muni rahivA hIDai ahI prAhi ||88||(90) asyuM nagara traMbAvatI khAsa mi joDyo malinAthano rAsa / koNa saMvachara mAsa dIna vAra guDhapaNaI kIjaiM vIstAra // 89 // (91)
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 saMvata bANa sIdhI ghaMTa caMda posa mAsi huo AnaMda / . Ujala paravI terasi ravivAra rAsa taNo kIdho vIstAra // 90||(92) prAgavaMsi vIso vIkhyAta mihairAja saMghavI mukhya kaihai vAta / saMghavI sAgaNa suta tasa hoya dvAdaza varatano dhorI soya // 91 / / (93) tAsa pUtra pUrai mana Asa kavItA zrAvaka rISabhadAsa / gAyo malinAthano rAsa sakala saMghanI pohotI Asa // 92 / / (94) // DhAla // dITho re vAmA ko naMdana dITho / rAga - dhanyAsI // Aso re mUjha Aja phali mana Aso bhrahmasutA caraNe nami kIdho, mallInAthano rAso re / mUjha pohotI mananI Aso || AcalI // 293 // (295) mera mahI sAyara sasI jyAMhiM jaba laga sUra prakAso / java laga sIdhazalA suranAM ghara tava laga rihaijyo rAso re ||muujh0||94||(96) sUNI sAbhalI ji nara cetyA chuTI bhavano pAso / rISabha kahai e rAsa sUrNatA anaMta sukhamhA vAso re // 95 / / (97) mujha pohotI mananI Aso / itI zrI mallInAtha rAsa saMpUrNa // zubha bhavatU / / kalyANamastuM / chaH / / gAthA - 295 / / (297) / / kaThina zabdArtha kaDI kra. artha zabda mAhAvademAMhi vIjai mahAvideha (kSetra)mAM vijaya (kSetra vizeSa) vyasana vasana
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusandhAna-50 www 9 akara anyA vInodhI kara-rahita anyAya vinodI maMtrI/mitra cintA-vicAra kSatriya jJAti maitrI * dharaNa cyaMta khyatrI gnAti maMtrI dharNa Uparayo thAnaka nIkAcai jaiaMta sAgara nIdhyAna yatrasyutru sahI reDha cakra lakhI sATi sanAtha UpAryo jaina dharma-prasiddha 20 sthAnaka sudRDha kare jayaMta (vizeSa nAma) sAgaropama (kAla-mApa) nidAna jaitrazatru * * MMM22Yyy 303 seya kAucharga siMha Dhagalo cakrI 60 lAkha snAtra-snAna sveda (?) kAyotsarga ? vairI? duSkara dhAva (?) yakSa aMguTho lajjA azuci viri dUkhara dhavya jakhya saMDAso layA asyuca
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 139 kaDI kra. artha sarajyAM sarayA aMtevara nAlIdvIpa antaHpura nAlikeradvIpa guphA dari 108 revaDI 109 115 126 revaNI kaTIka viroM oholaso Utma zakra ThaMDIla ThAra 126 127 133 134 135 vATalI bhIti zala kaTaka-sainya vairI ullAso uttama zukra-vIrya sthaMDila (zuddha bhUmi) rUpa sthAna vartulAkAra-goLa (?) bhIta zalya (sallaM kAmA, visaM kAmA no sandarbha) 'lavasattama' nAmano deva-prakAra graiveyaka nAme devaloka-prakAra lezyA carabI UhApoha azubha visarjita thAva mahattva 9 lokAntika, devajAti vinA nahi le kRpaNa 140 142 142 saptalavI grIveyya lezA carba ahIApoha uzabha 146 151 152 153 156 159 vozare mohota lokAMtika vyanA navya leha kyarapIAM 160 165
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 kaDI kra. 166 169 175 178 180 182 182 182 183 185 185 186 187. 187 188 193 199 201 202 203 208 210 212 218 220 220 222 zabda bApaIDo jAcIka SAsara zalAM yArai gAdrapa khupa zabakAM sUti DaMDAra sihizrAvana azekha virakha pacakatA vai dIva padhyamanI vyavarI bhrama varata naracyAra muDa uMkhAla pukhAla mIMhIM sadhaiNA zagha vaIkarI nIdhyAna rajuprajJA artha bapaiyo- cAtaka yAcaka khAsaDAM-jUtAM saDelAM jyAre gAMdharva zibikA stuti (?) dAMDiyArAsa sahasrAmravana azokavRkSa paccakkhANa letA vaye-umare divya padminI vivarI - vivaraNa sahita brahmacarya vrata niraticAra - doSamukta muNDa - mAthu ? ? ? saMgha vaikriya nidhAna Rju-prAjJa anusandhAna- 50
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 141 kaDI kra. artha zabda jInakalapI 226 jinakalpa-eka sAdhanA vizeSa, te karanAra sAdhu sthavirakalpa-sAdhuonI AcaraNA AryA-sAdhvI 227 227 227 vihAra thIvarakalapa ajIA vyAhAra devadukSa Ita durabhakhya 228 235 devadUSya vastra Iti-upadravo durbhikSa-dukALa bhaya 235 235 bhi 238 kaMTaka 238 240 241 247 kaMTIka vIrakha asula rati narakhai rikSA AhAkaNi prAhiM AhA bhADa 256 261 261 262 264 vRkSa zULa vinAnAM Rtu nirakhe rakSA-bhasma ahIM kane prAyaH ahIM bhAMDa kukavi saMbaMdha pIDA dahADA-divaso vATa . C/o. devIkamala jaina svAdhyAya mandira operA, pAlaDI, navA vikAsagRha roDa, amadAvAda-7 REEEEEE 266 kakavya 278 285 samadha paMDA dADhA vATha 287 288
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 anusandhAna-50 suzrI kaumudI baladoTA - likhita 'nArada ke vyaktitva ke bAre meM jaina granthoM meM pradarzita saMbhramAvasthA'' * - isa zodhapatra ke bAre meM kucha vicAra - muni kalyANakIrtivijaya isa lekha meM nArada sambandhI jo kucha likhA gayA hai usa para kucha samIkSA karanI Avazyaka hai, aisA lagane se yahAM para kucha vicAra prastuta kie jA rahe haiN| pahalI bAta to yaha hai ki, pUre lekha kA vihaGgAvalokana karane se lagA ki lekhikA ko jahAM para bhI nArada zabda paDhane-sunane milA vahAM se use uThAkara unhoMne usakA samanvaya karane kA prayatna kiyA hai| unakA prayatna yadyapi sarAhanIya hai tathApi isase yaha bhI pratIta hotA hai ki unheM paramparA kI abhijJatA evaM granthasandarbho kA ucita upayogaviSayaka bodha baDhAnA jarUrI hai| 'isibhAsiyAI' meM jo nAradaRSi (arhat nArada)kA adhikAra hai ve to pratyekabuddha muni haiM / unakA pracalita nArada ke sAtha koI vAstA hI nahIM hai / phalataH isake AdhAra para yaha kahanA ki "zrotavya-zravaNIya kA sambandha pramukhatA se nAmasaMkIrtana tathA gAyana se hai" ityAdi, yaha ucita nahIM hai / sAtha hI, Rgveda ke nArada, rAmAyaNa ke nArada yA bhaktisUtra ke racayitA nArada se bhI isibhAsiAI ke nArada kA koI sambandha abhI taka prasthApita nahIM huA hai / vAstava meM to una tInoM kA paraspara koI sambandha hI nahIM hai / kevala nAmasAmya se saba ko paraspara juDe hue mAnanA yaha samanvaya kI icchA kA atireka lagatA hai / tathA, "aneka parasparavirodhI matoM kA tathA vizeSaNoM kA milAna * anusandhAna-49 meM prakAzita
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 143 karate hue unheM (jaina granthakAroM ko) jo kaThinAI mahasUsa huI, isI ke kAraNa jaina AcAryoM kI saMbhramAvasthA dikhAI detI hai / " - aisA likhanA kucha jaldabAjI lagatI hai| kyoMki jaina paramparA meM tresaTha zalAkA puruSa ke antargata nau vAsudeva - baladeva va prativAsudeva ke samakAlIna nau nAraMda kA bhI astitva svIkRta hai / aura ye nau nArada, isibhAsiAI ke pratyekabuddha nArada va sthAnAGga-samavAyAGga-bhagavatIsUtra-tattvArthasUtrAdi meM nirdiSTa nAradoM se tathA Rgveda-purANAdi meM nirdiSTa nAradoM se bhinna hI hai| phira jaba inakA paraspara milAna hI aprastuta hai taba use karane meM jaina AcAryoM meM saMbhramAvasthA dikhAI detI hai - aisA kahanA kaise ucita hogA ? vAstava meM nire zAbdika adhyayana se va sAmyavaiSamya se koI vidhAna kiyA nahIM jA sakatA / aisA karane se kabhI pUrvasUrioM kA avinaya hotA hai aura apane ajJAna kA prakAzana bhI, jo hameM anadhikArI banA sakatA hai| sthAnAGgasUtra meM va tattvArthasUtra meM jisa nArada kA ullekha hai vaha vyantaranikAya kI gandharva jAti kA deva hai / usakA nikAyagata svabhAva hI gAna-saMgIta kA hai / (RSibhASita meM jo devanArada aisA ullekha kiyA gayA hai vaha pratyekabuddha nArada RSi kI pUjyatA kA dyotana karatA hai, kintu usakA sthAnAGgasUtra ke vyantaranikAyagata deva nArada-gandharva ke sAtha koI anubandha nahIM tathApi "nArada kA trailokyasaMcAritva dhyAna meM rakhakara unheM vyantaradeva kahA hai, aura, gAyanapravINatAnusAra unheM vyantaradevoM ke cauthe 'gAndharva' upavibhAga meM sthAna diyA hai'' - aise lekhikA ke kathana se yaha mAlUma paDatA hai ki lekhikA ke dimAga meM eka bAta baiThA dI gaI hai ki - 'jo nArada hotA hai (cAhe koI bhI ho, para nAma se vaha nArada honA cAhie), use trailokyasaMcArI hI honA cAhie aura use gAyanakuzala bhI honA caahie| aisA hone ke kAraNa vaha hara jagaha isI bAta kA samanvaya yena kena prakAreNa kara rahI hai / / sAtha hI, RSibhASita ke 'zrotavya' kA anvayArtha sunane yogya - zrutajJAna se hai, nahi ki 'zravaNIya gAyana' se / ataH aise artha nikAlanA vAjiba nahIM lagatA /
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 anusandhAna-50 samavAyAGgasUtra meM, honevAle ikkIsaveM tIrthaMkara ke rUpa meM jinakA ullekha kiyA gayA hai ve nArada zrImunisuvratasvAmI ke tIrtha meM hue haiM / jaba ki kRSNa vAsudeva zrIneminAtha prabhu ke tIrtha meM hue haiM / aba yahAM "nArada ikkIsaveM tIrthaMkara honevAle haiM isakA kAraNa yaha ho sakatA hai ki vAsudeva kRSNa bhAvI tIrthaMkara honevAle haiN|" - aisA vidhAna karanA kahAM taka saMgata hai yaha socanA cAhie / aura "vAsudeva kRSNa kA prathamataH narakagAmI honA aura nArada kA na honA eka ajIba sI bAta hai / " - yaha khuda eka ajIba sA vidhAna hai| kyoMki, prathama to jaina zAstroM ke anusAra, vAsudeva kA jIva 'nidAna' kara ke vAsudeva banatA hai, phalataH usakI adhogati nizcita hI hai / dUsarA, vAsudeva apane bhava meM bhI itane yuddha va Arambha-samArambhAdi karate haiM ki unakI narakagati nizcita hI hai / para isase yaha kaise nizcita ho sakatA hai ki (vAsudeva ke samparka meM Ane se) nArada bhI narakagAmI ho ! kyoMki nArada koI 'nidAna' karake to hue nahi, nA hI ve kucha Arambha-samArambhAdi baDe pApa bhI karate haiM ki jisase ve narakagAmI baneM ! aisI visaMgatiyAM isa zodhapatra meM aura bhI haiM, kintu saba ko batAne kA koI avasara nahIM hai / sAra itanA hI hai ki aise zodhapatra likhane ke lie kucha adhika sajjatA ho yaha Avazyaka pratIta hotA hai| binA sajjatA se likha dene meM saMzodhakIya vizvasanIyatA ko Thesa laga sakatI hai /
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 145 granthaparicaya : 'tarkarahasyadIpikA' no anuvAda : bhAratIya tattvajJAnanA vidyArthIo mATeoka upahAra 'tarkarahasyadIpikA' : zrI haribhadrasUrikRta 'SaDdarzana samuccaya'nI TIkA. TIkAkAra zrI guNaralasUri. gujarAtI anuvAda : Do. nagInabhAI jI. zAha, prakA. : zrI 108 jainatIrthadarzana bhavana TrasTa, pAlItANA-amadAvAda-muMbaI. I.sa. 2009, pR. 724+78. mUlya : 580/-. zrI haribhadrasUri kRta 'SaDdarzana samuccaya' grantha bhAratIya darzanono sArasaMkSepa rajU karatI oka praziSTa kRti tarIke vikhyAta che. samadarzI zrI haribhadrasUrio AmAM darzanonuM saMkSipta darzana karAvavAno abhigama rAkhyo che. A laghukRti para zrI guNaratnasUrio 'tarkarahasyadIpikA' nAme vistRta TIkA racI che. mULa granthamAM sUcirUpe saMgRhIta dArzanika binduone TIkAkAre tArkika carcA rUpe aTalI vizadatAthI ane adhikRtatAthI cA che ke A TIkA mahAbhASyanI kakSAo pahoMcI gaI che. pratyeka darzanonA siddhAnto cokasAIpUrvaka upasthita karI te te darzana dvArA tenA samarthana mATe prayojAyela tarko TIkAkAra vistArathI samajAve che. jainamatanA nirUpaNamAM anya matono prativAda karavAmAM Avyo che, kiMtu A carcA dhIra-gambhIra bhAve thaI che, kyAMya kaTutA, kaTAkSa ke karkazatA DokAtI nathI. TIkAno vAkyavinyAsa sugrathita, spaSTa ane arthagariSTha hovA chatAM dUrAnvayI ke kliSTa nathI, balke prasAdamadhura saMskRtagirAno rasAsvAda karAvanAro che. A prauDha kRtino gujarAtI anuvAda A granthamAM ApavAmAM Avyo che. anuvAdaka che bhAratIya tattvajJAnanA labdhapratiSTha vidvAna Do. nagInabhAI jI. zAha. A praziSTa granthano anuvAda darzanazAstronA prakhara abhyAsI vidvAnanA haste thAya o oka subhaga saMyoga gaNAya. oka adhikArI vidvAnanA hAthe thayelo A anuvAda, mAtra anuvAda na rahetAM vizada vivaraNanI kakSAo pahoMcyo che. saMskRtano paryApta abhyAsa na hoya tevA vidyArthIo paNa A anuvAdanA AdhAre A praziSTa granthamA ThasoThasa bharelI tarkasamRddhi sudhI pahoMcI zake avo A anavAda che. zabdazaH bhASAntarane badale arthavAhI gujarAtI rUpAntara che tethI
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 anusandhAna-50 sugama ane supAThya che. ___DaoN. nagInabhAIle lakhelI prastAvanA bhAratIya tattvajJAnanA abhyAsIo mATe aka upahAra samAna che. mULa grantha, granthakAra tathA TIkAkAra vize to temaNe amAM vigate vicAraNA karI ja che, uparAMta A granthamA carcita darzanonI rUparekhA ApI che ane A granthamAM nathI samAvAyAM avAM uttarakAlIna bhAratIya darzanono paricaya paNa Apyo che. A vyApaka-vizleSaka prastAvanA thakI A granthane navaM parimANa sAMpaDe che. grantha, TIkA tathA anuvAda traNeya adhikArI jananA hAthe mAvajata pAmyA che - A prakAzananI vizeSatA che. A anuvAda dvArA gUrjaragirAnA granthabhaNDAramA oka ratnano umero thayo che ane bhAratIya darzanazAstronA abhyAsI varga mATe aka aparihArya chatAM upakArI bane arbu sAdhana upalabdha thayuM che. pustaka mudraNadoSathI mukta ane pariziSTothI sajja che. mudraNa-bAMdhaNI-kAgaLa uttama prakAranA che. - upA. bhuvanacandra
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 147 mAhitI : navAM prakAzano 1. jaina AgamomAM AvatAM prAkRta vizeSanAmono paricayAtmaka koza : 1, 2 prakA. : zrI 108 jaina tIrthadarzana bhavana TrasTa, pAlItANA, I. 2008 "Prakrit Proper Names - Vol. 1-2' nAme, DaoN. mohanalAla mehatA ane DaoN. ke. Ara.candra dvArA sampAdita-saMkalita, lA.da. vidyAmandiranI granthazreNimAM prakAzita sandarbha-granthano DaoN. nagIna je. zAha dvArA thayela gurjara anuvAda. eka atyanta upayukta ane mUlyavAna sandarbhagrantha gujarAtImAM upalabdha karAvavA badala anuvAdaka ane prakAzaka abhinandanane pAtra Thare che. AgamaviSayaka keTaluka sAhitya, A (aMgrejI) granthanA prakAzana pachIya, prakAzamAM AvyuM ja hoya. teno paNa Avo (pUraka) koza bane te jarUrI che. uparAMta, Agametara sAhitya paNa vipula mAtrAmA upalabdha che. temAM AvatAM nAmono paNa Avo koza koI kare to icchavAjoga che. alabatta, A kAma samUha-kArya (Team-work) nI rIte ja thaI zake. 2. zrIjinaraGgasUri-granthAvalI, saM. mahopAdhyAya vinayasAgara, prakA. : ema.esa.pI.esa.jI. cairiTebala TrasTa, jayapura, I. 2009 kharataragacchanA A. zrIjinaraGgasUrino sattAkAla sattaramo zataka hato. temaNe racelI bhASAbaddha vividha laghu padyAtmaka racanAono saMgraha. 3. puNyacaritamahAkAvyam, kartA : paM. nityAnanda zAstrI, saM. A. vijaya somacandrasUri, ma. vinayasAgara, prakA. ema.esa.pI.esa.jI cairiTebala TrasTa, jayapura, I. 2008 20mI zatAbdImAM vidyamAna kharataragacchIya sAdhvIzrIpuNyazrInuM jIvana varNavatuM A kAvya che, je vi.saM. 1967 mAM racAyuM hovAno prastAvanAmA ullekha che. 18 sargamAM patharAyeluM A kAvya che. vividha pariziSTothI A kAvyagrantha
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 anusandhAna-50 vibhUSita che. 4. praznottaraikaSaSTizatakakAvyam - kalpalatikATIkAsahita, racayitA : zrIjinavallabhasUrijI (vikramano 12mo saiko), TIkAkAra : mahopAdhyAya zrIpuNyasAgarajI, sampAdaka : A. zrIvijayasomacandrasUrijI ma.-vinayasAgarajI, prakAzaka : rAndera roDa jaina saMgha - surata, ema.esa.pI.esa.jI. cerITebala TrasTa, jayapura, I.sa. 2008 ___A grantha praznottarAtmaka 161 prahelikAo dharAve che. aneka citrAlaGkAro A prahelikAomAM prayojAyA che. granthamA mUkavAmAM AvelI TIkA (racanA vi.saM. 1680) A prahelikAonA ukelamA ghaNI sahAyatA pUrI pADe che. sampAdana ane mudraNa uttama rIte thayuM che. vipula aitihAsika sAmagrI pUrI pADatI prastAvanA ane granthanI upayogitAmAM vadhAro karanArAM pariziSTothI A grantha alaGkata banyo che. or s im AgamapadyAnAm akArAdikrameNa anukramaNikA-1 2. prAkRtapadyAnAm akArAdikrameNa anukramaNikA-2 saMskRtapadyAnAm akArAdikrameNa anukramaNikA-3 4. triSaSTizalAkApuruSacaritrazlokAnAm akArAdikrameNa . anukramaNikA-4 ___- saM. muni zrIvinayarakSitavijayajI, pra. zAstrasandeza, surata, vi. 2065 zAstrasandezamAlA-granthAGka 25, 26, 27, 28 sandarbhagrantho e saMzodhananI anivArya mAMga rahI che. jaina paramparAno itihAsa jevA itihAsaviSayaka grantho ke jaina gUrjara kavio jevA sUcigrantho vagara mAtabara saMzodhananI kalpanA paNa na karI zakAya. ane vadhu sAcuM kahIe to sandarbhagranthonI sahAyatAthI ja saMzodhana vadhAre pramANita temaja paripUrNa bane che. vaLI sandarbhagranthonI upayogitA mAtra saMzodhana pUratI ja sImita nathI; paNa abhyAsa, vyAkhyAna, racanA va. jJAnane lagatI badhIja pravRttiomAM sandarbhagrantho prAyaH anivArya banI rahe che.. sandarbhagranthonI ATaATalI jarUriyAta hovA chatAM paNa AvA granthonuM
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 149 sarjana javalleja thAya che, temAM mukhya kAraNa e che ke AvAM sarjano bharapUra niSThA, medhAvI pratibhA ane puSkaLa zArIrika zrama mAMge che. samaya-saMyoga-sAdhananI anukUlatA paNa jarUrI bane che. badho vakhata kaMi A badhuM upalabdha nathI thatuM, paNa thAya che tyAre anUThaM sarjana nIpaje che. Aq ja eka mahAmUlu sarjana eTale uparanA 4 daLadAra sUcigrantho. muni zrIvinayarakSitavijayajIe 8 varSanA parizramathI A anukramaNikAo taiyAra karI che. cAra granthomAM kula maLIne 626 granthonA 1,77,000 zloko akArAdikrame goThavAyA che. granthamA dareka zloka- prathama caraNa ane te zloka je granthamAM hoya te granthanAma-zlokakramAGka noMdhavAmAM AvyA che. A 4 sUciono kramazaH paricaya - 1. AmAM 44 Agama-bhASyAdi gAthAonI anukramaNikA che. pAchaLa 'saMvegaraMgazAlA' granthanA zlokonI svatantra anukramaNikA che. 2. 373 prAkRtagranthonI gAthAonI anukramaNikA. 3. 205 saMskRtagranthonA zlokonI anukramaNikA + 'lokaprakAza' granthanI svatantra anukramaNikA. 4. triSaSTizalAkApuruSacaritranA tamAma zlokonI anukramaNikA + upA. zrIyazovijayajI racita 'vairAgyakalpalatA-vairAgyarati' A be granthonA zlokonI bhegI anukramaNikA. A cAre bhAgamAM nIce mujabanA cha pariziSTo chApavAmAM AvyA cha : 1. 373 prAkRtagranthonI akArAdikrame kartA ane zlokasaMkhyA sAthenI anukramaNikA. 2. 205 saMskRtagranthonI upara mujabanI anukramaNikA. 3. uparanA 373+205 = 578 granthonuM viSayavAra vibhAjana uparanA ja 578 granthonuM kartAvAra vibhAjana 5. aSTaka, viMzikA vagere saMkhyAvAcaka-zabdovALu nAma dharAvatA granthonI sUci
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 anusandhAna-50 6. ekasarakhA nAmavALA granthonI yAdI jo ke A pariziSTothI grantha vadhu upayogI banyo che, chatAM AgamagAthAsUcI ke triSaSTizlokasUcI sAthe A pariziSTono bilkula sambandha na hovAthI tyAM chApavA anAvazyaka lAge che. abhyAsIonI suvidhA mATe, A anukramaNikAmAM levAmAM AvelA badhA grantho eka ja sthale upalabdha thAya te hetuthI, kula 543 granthonI saMzodhita vAcanA zAstrasandezamAlA-granthAGka 1 thI 24 mAM prasiddha karavAmAM AvI che, te paNa anumodanIya che. eka vAta atre samajavA yogya che ke najare caDatA tamAma sAkSIpAThonAM sthAna AmAMthI nahi maLe. tevI apekSA paNa na rAkhI zakAya, kAraNa ke sAkSIpAThomAM jainadarzana sivAyanA paNa ghaNA viSayone lagatA zloko hoya che, jyAre AmAM jainadarzanane lagatA grantho ja grahaNa karAyA che. te paNa 626 ja. temaja A 626 granthomAM ja je zloko sAkSIpATha tarIke uddhRta hoya te ahIM nathI samAvAyA. gadya sAkSIpAThonAM sthAna paNa AmAM na sAMpaDe te svAbhAvika che. AthI 'eko bhAva: sarvathA yena dRSTaH' jevA ajJAtamUla zlokono AmAM samAveza na thAya te maryAdA banI jAya che. A badhuM kahevA pAchaLano Azaya e jaNAvavAno che ke A kArya kaMi A dizAnA parizramanI pUrNAhUti nahIM, paNa zarUAta che. aneka rIte AvI ghaNIghaNI anukramaNikAo banAvavAnI jarUra che.. ante, A grantho dvArA munizrIe jainazAsananI anupama sevA karI che, saMzodhakonI anivArya jarUriyAta pUrI pADI che ane granthasarjananI eka navI dizA cIMdhI che te niHzaGka che. te badala A munivaryane hArdika dhanyavAda. 5. jaMbucariyam kartA : muni guNapAla, saM. muni jinavijayajI; punaH saM. sAdhvI candanabAlAzrIH; punaH prakAzaka : bhadraGkara prakAzana, amadAvAda; saM. 2065, I. 2009 . siMghI granthamAlAmAM I. 1959mAM sampAdita-prakAzita A grantha punaH prakAzita thayela che. AmAM mUla prakAzanagata zuddhipatra pramANe bhUlo sudhArI levAmAM AvI che. tathA sAteka upayogI pariziSTo taiyAra karI makavAmAM AvyAM che. siMghI
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 151 sirIjanA vividha grantho judA judA munivaro dvArA pragaTa thayA che, thatAM rahe che. temAM mahadaMze mULa sampAdaka-prakAzakAdi gauNa bane te rIte preraka sAdhuo tathA dAtA saMsthAo vagerenAM nAmo, phoTA vagere bharavAmAM Ave che, je viveka ane aucitya vihoNuM ja lAge che. prastuta prakAzana evA avivekathI mukta che te noMdhapAtra bAbata gaNAya. sughaDa ane suvAcya mudraNa. 6. nayarvizikA : kartA tathA TIkAkAra temaja anuvAdaka : A. abhaya zekharasUri, prakA. divyadarzana TrasTa, dhoLakA, saM. 2065 zrIharibhadrAcAryanI viMzati viMzikAo e jainono prasiddha zAstragrantha che. e granthanu nAma 'vizikA' upADIne racAtI A nibandhAtmaka racanA che. kartAe pUrve nikSepaviMzikA tathA saptabhaGgI vizikA paNa racela che. potAnA dIrgha zAstrAvagAhananA paripAkarUpe pote je anuprekSA karI, temAM potAne je tarkasaGgata jaNAtI sphuraNAo thaI, tene kartAe A vizikAorUpe rajU karela che. A racanAo vidvattApUrNa nibandhAtmaka jarUra gaNAze. paNa tene 'zAstra'no darajjo Apavo te utAvaLa gaNAze. potAnI sphuraNAone vizada banAvavA mATe kartAe TIkA uparAMta anuvAda paNa pote ja racela che, je temanI cintanadhArAne samajavA mATe sahAyaka nIvaDI zake che. 'naya'nA abhyAsIone vicArottejaka pustaka. 7. bhAratIya tattvajJAna : (zrIharibhadrasUrikRta SaDdarzanasamuccaya paranI zrIguNaratnasUrikRta TIkA 'tarkarahasyadIpikA'no gurjara anuvAda). le. DaoN. nagInadAsa je. zAha. prakA. 108 jaina tIrthadarzana bhavana TrasTa, pAlItANA, I. 2009 ___ DaoN. mahendrakumAra jaine karela hindI bhAvAnuvAda Upara ekaMdare AdhArita A anuvAda che. prastAvanA abhyAsapUrNa ane vistRta che, to paNa temAMnA amuka hissAne bAda karatAM hindI prastAvanAnA anuvAdarUpa te jaNAya che. banne anuvAdonI tulanA avazya thaI zake tema che. anuvAdagranthanA pR. 472 para sammatitarkaTIkAnI 2 gAthAo uddhRta che, je mUla-TIkAkAre ja TAMkelI che. A gAthA hindImAM ane tadanusAra ja gurjarAnuvAdamAM A pramANe che: mukhyasaMvyavahAreNa saMvAdivizadaM matam / jJAnamadhyakSamanyaddhi, parokSamiti saGgrahaH / /
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 anusandhAna-50 Ano anuvAda A pramANe che : "avisaMvAdI vizada jJAna pratyakSa che. te mukhya ane sAMvyavahArikanA bhedathI be prakAra che. pratyakSathI bhinna bAkInAM badhAM jJAno parokSa che. A sAmAnyapaNe pramANono saGgraha che." A sthale - "mukhyaM saMvyavahAreNa saMvAdi vizadaM matam / " A pramANe vAcanA hovI joIe, ema samajAya che. kemake ahIM pratyakSa ane parokSa e be prakAranA jJAnanuM saMkalita-saGgrahAtmaka pratipAdana che, tethI pratyakSanA be bhedanuM punaHpratipAdana anAvazyaka jaNAya che. jo kharekhara be bhedanuM pratipAdana karavU hota, to "mukhya-saMvyavahArAbhyAM" evI rajUAta karavI paDI hota. ahIM zlokano artha Ama ghaTAvI zakAya : "mukhyaM, saMvyavahAreNa saMvAdi, vizadaM jJAnamadhyakSaM matam; anyaddhi parokSam, iti saGgrahaH / " ___A viSayanI cokasAI mATe sammatitarka-TIkA joI, to tyAM paNa 'mukhyasaMvyavahAreNa' evo ja pATha sampAdita thayo che. 'saMvAdi vizadaM' ema che. parantu, vicAra karatAM 'mukhyaM saMvyavahAreNa' pATha ja vadhu samucita lAge che.. sammati-TIkA (pR. 595)mAM A be padyonA peregrApha Upara je viSayaparicayanI paMkti []mAM te granthanA sampAdakoe lakhI che, temAM paNa kazaMka khUTatuM jaNAya che. temaNe lakhela paMkti Ama che : [mukhyavRttyA saMvyavahAreNa ca parokSapramANasya svarUpavibhajanam] / have Upara noMdhyuM tema jo 'mukhyaM' evo pATha ja ucita jaNAto hoya to 'mukhyavRttyA saMvyavahAreNa ca' evaM tAraNa ayogya Thare che. vaLI, A padyamAM to pratyakSa-parokSa banneno saGgraha pratipAdita che, ane sampAdako phakta 'parokSapramANasya' eTaluM ja noMdhIne aTakI jAya che; pratyakSanI vAta ja teo vIsarI gayA che ! prAsaGgika rIte e paNa jANI zakAya che ke TIkAmAM TAMkelAM be padyonuM sthaLa sammatitarka granthanA pR. 595 mAM jaDe che. have mahendrakumAranA anuvAdamAM mudraNadoSane kAraNe phakta '59' evo AMkaDo chapAyo che, to zrInagInabhAInA gurjara bhASAntara-granthamAM paNa '59' no ja AMka 'jovA maLe che ! astu. AvI kSatine pariNAme mULa sandarbha sudhI pahoMcavAnuM jijJAsuo mATe keTaluM kaThina bane, te ja kahevaM prApta che.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 153 AvA grantho nirantara anekonA adhyayanano viSaya hoya che. tethI teno sarasa anuvAda AvA mAnya ane adhikArI vidvAnonA hAthe thAya to tethI abhyAsu jano upara moTo upakAra ja thato hoya che. parantu, Ama karatI veLAe jUnAM kAryomAM rahI gayelI bhUlornu parimArjana paNa thAya, to te adhikArI vidvajjanono upakAra savizeSa banI Ave. dA.ta. pR. 342, eSaiva copamA ajIvAnAmapi / ahIM 'abjIvAnAmapi' joIe. pR. 438, tataH kathaJcidanavacchinno che, tyAM 'kathaJcidavicchinno' hoya, to artha sAthe saMgati thAya. pR. 457, - niHzvAsAdijIvaliGgasadbhAvAbhyAM jIvasAkSAtkAripratyakSalakSaNe'pi - ema che, tyAM- 'niHzvAsAdijIvaliGgasadbhAvA'bhAvAbhyAM jIvasAkSAtkAripratyakSakSaNe'pi' ema hovU vadhu ThIka bhAse che. pR. 483,- 'ye sarvadravyebhyo vyAvRttyA tasya paraparyAyAH sambhavanti te sarve pRthaktvato jJAtavyAH / ' A paMktino artha- "ghaDo je samasta para padArthothI pRthak che te badhA ghaDAnA para paryAyo che' Avo karavAmAM Avyo che, tene badalesamasta para padArthothI pRthak hovAne kAraNe ghaTanA jeTalA paraparyAya che te badhA pRthaktvanI-(vyAvRttinI) cintA karatAM ghaTanA svaparyAya bane che. jemake (ghaTamAM) 'maThapRthaktva' ityAdi ghaTanA svaparyAya bane che." Avo hoya to te vadhu samucita lAge che. pustaka daLadAra che. sAIjha DemIne badale krAUna thAya to te AvA daLadAra grantho mATe vadhu yogya bane. mudraNa, AvaraNa, bAinDiMga vagere AkarSaka, sughaDa. abhyAsu jano mATe kharekhara upayogI ane upakAraka anuvAda-grantha. 8. jayantIprakaraNavRtti : kartA-zrImalayaprabhasUri, saM. sAdhvI candanabAlAzrI, prakA. zrutajJAnaprasAraka sabhA, amadAvAda, vi.saM. 2065, I. 2009. jaina dvAdazAGgIgata paJcama aGgasUtra vyAkhyAprajJaptisUtramA jayantI nAme zrAvikAno bhagavAna mahAvIra sAtheno saMvAda noMdhAyo che. te adhikArane kendravartI
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 anusandhAna-50 muddo banAvIne racAyela A grantha che. mUla grantha prAkRta 29 gAthAtmaka che. jenI racanA paurNamika A mAnatuGgasUri dvArA vi.saM. 1260mAM thaI che. temanA ja ziSya zrImalayaprabhasUrivare 6600 zloka pramANa vRtti te grantha upara lakhI che, je saMskRta-prAkRta padyAtmaka che, ane aneka kathAothI sabhara che.. A granthanI ekamAtra tADapatra prati khambhAtanA zrI zAntinAtha prAcIna tADapatra bhaNDAramA upalabdha che. anyatra kyAMya AnI prata hovAnuM Aja paryanta jANavAmAM AvyuM nathI. A grantha- prathama sampAdana A. zrIkumudasUrijIe vi.saM. 2006mAM kareluM. temaNe uparyukta tADapatra pratinA AdhAre A sampAdana karyu hatuM. te grantha Aje ajJAta tathA alabhyaprAya hovAthI tenuM punaH prakAzana A pustaka rUpe thayuM che, je AvakAradAyaka che. AvA prAcIna aprApya grantho A rIte punaruddhAra pAme te icchavAjoga che, ane te mATe uddhArakone dhanyavAda ghaTe che. __punaH sampAdikA sAdhvIjIe, A prakAzanamAM sAteka pariziSTo, anukramaNikA, tathA thoDAka aMze zuddhIkaraNa eTaluM karIne A granthane yathAvat chapAvyo che. pratAkArane badale pustakAkAre karyo che te vAJchanIya pheraphAra gaNAya. mukhapRSTha upara mUla sampAdakanuM nAma lakhIne punaHsampAdakanuM nAma lakhAta to aucitya jaLavAta. azuddhiornu keTaleka aMze mArjana thayuM haze, chatAM hajI tenuM pramANa rahe ja che. prakAzana karavA pUrve mUla pothI pAse punaH javA je, hatuM. tethI ghaNo lAbha thayo hota. pariziSTo sArAM che ja, temAM mULa prAkRta grantha (29 gAthAtmaka) ne paNa eka pariziSTa tarIke mUkyo hota to jijJAsuone mULa kRti sudhI javAnuM sugama banata. granthanA mUla srotasamAna zrIbhagavatIsUtrano mULa sandarbha paNa pariziSTarUpe mUkI zakAyo hota to vadhu uttama kAma banata. ekaMdare upakAraka svAdhyAyayogya prakAzana. AvA durlabha granthane punaH jIvana ApavA badala sampAdikA sAdhvIjIne punaH punaH abhinandana. 9. indudUtam (khaNDakAvyam); kartA : upAdhyAya zrIvinayavijaya gaNi, 'prakAza' TIkAkAra : - A. vijayadharmadhurandharasUri, pra. vardhamAna jaina ta.vi. grantha prakAzana - pAlItANA, saM. 2064, I. 2008 gacchapati A. vijayaprabhasUrijI upara lakhela vijJaptipatrarUpa ane meghadUta
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disembara-2009 155 kAvyanI pAda (samasyA) pUrtirUpa A khaNDakAvya eka alaGkArAdikAvyaguNamaNDita prAsAdika racanA che. tenA paranI A TIkA sAthe A kAvya pUrve prakAzita thayeluM che. sambhavataH A tenuM ja punaH mudraNa che. pUrva mudraNa viSe koI sUcanA A pustakamAM jaDatI nathI. TIkAkArano achaDato nAmollekha bhUmikAmAM jovA maLe, te sivAya TIkAkArano uparaNAM vagere upara thavo joIe tevo ullekha kyAMya jovA maLato nathI.sahaja anudAratA kaho ke pachI AvI bAbato viSe anabhijJatA kaho, je kaho te, tethI ja Ama banavA pAmyuM hoya te spaSTa che. pariziSTo sArAM che. paNa te pUrvanA prakAzanamAMthI levAyAM che ke navAM koIe taiyAra karyAM che, te jANavAyU~ koI sAdhana AmA che nahi. Adhunika sampAdana paddhatimAM AvI vigato paNa ghaNuM mUlya hoya che. atyAranA munivarone ane abhyAsIone rasa paDe tevU preraNAdAyaka prakAzana. 10. jaina-tarkabhASA ( saTIka) kartA : upAdhyAya zrIyazovijayajI gaNi; TIkA - 1. 'ratnaprabhA' - A. vijayodayasUri, 2. tAtparyasaGgrahA' - paM. sukhalAla saMghavI; saM. muni trailokyamaNDanavijayaH, pra. jaina grantha prakAzana samiti, khambhAta, I. 2009 jainatarkabhASA A pUrve vi.saM. 2007mAM ratnaprabhATIkA sAthe prakAzita thaI hatI. te prakAzanamA rahelI mudraNAdi azuddhio, avyavasthitatA va. dUra karIne tenuM punaH sampAdana karavAmAM Avela che. tenI sAthe siMghI-sirijhamAM prakAzita tAtparyasaGgrahA paNa joDavAmAM Avela che. upayogI pariziSTo, TippaNIo, anya TIkAkAronA keTalAMka pratipAdana paratve vicAraNAtmaka lekha va. paNa mUkAyelAM che. jainanyAya-pramANazAstramA praveza mATeno uttama grantha ane tenAM rahasyo samajavA mATenI uttama TIkAo. 11. siddhahemacandrazabdAnuzAsanaDhuMDhikA (bhAga-2) saM. munivimalakIrtivijaya, pra. kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navamajanmazatAbdI smRti-saMskArazikSaNa nidhi - amadAvAda, I. 2009 siddhahemazabdAnuzAsana-bRhadvRttinAM tamAma udAharaNonA samAsavigrahasAdhanikA va. samajAvatI TIkArnu sampAdana. jenA A dvitIya bhAgamAM bIjA adhyAyanA
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 anusandhAna-50 bIjo-trIjo-cotho ane trIjA adhyAyano pahelo ema kula cAra pAda samAvAyA che. vyAkaraNanA abhyAsIo mATe zikSakanI garaja sAre tevo grantha. 12. siddhahemalaghuvRttyudAharaNakozaH saM.-munidharmakIrtivijaya, muni trailokyamaNDanavijaya, pra.-kalikAlasarvajJa zrIhemacandrAcArya navama janmazatAbdI smRti - saMskAra-zikSaNanidhi, I. 2009 siddhahemazabdAnuzAsana-laghuvRttinAM tamAma udAharaNa-pratyudAharaNonI sthAnanirdeza sAthenI sUcI. saMzodhana-vAMcana ityAdimAM atIva upayogI grantha.
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ Jain Education Intemational p ainelibrary.org