Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 06
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
પ્રત્યય, તેની અપેક્ષાએ અસરૂપ એવા જીિ પ્રત્યયનો (-રૂ-૨9 થી વિહિત ઔત્સકિ જીિ પ્રત્યયનો) નિત્ય જ બાધ કરે છે. કારણ કે એ
પ્રત્યય -રૂ-૧૦ ના પછીનો અપવાદ છે. અર્થક્રમશઃ- કરવું તે. કરવાની ઈચ્છા. //દ્દા
ऋवर्णव्यञ्जनाद् ध्यण् ५।१।१७॥
વળ (% અથવા ઋ) જેના અન્ત છે એવા ધાતુને તેમજ વ્યજનાન્ત ધાતુને ધ્ય(૧) પ્રત્યય થાય છે. આ ધ્યનું પ્રત્યય; કૃત્ય પ્રત્યય હોવાથી “તત્ સાચાના રૂ-રૂ-૨૧' થી સકર્મક ધાતુને કર્મમાં અને અકર્મક ધાતુને ભાવમાં થાય છે. શ્ર અને પર્ ધાતુને કર્મમાં અથવા ભાવમાં આ સૂત્રથી ધ્ય() પ્રત્યય. “નાનો ૪-રૂ-૨૦’ થી ને ? વૃદ્ધિ પામ્ આદેશ. “િિત ૪-૨-૨૦” થી વુિં ધાતુના ૩ ને વૃદ્ધિ મા આદેશ... “નિટ ૪-૧-999' થી ૬ ને શું આદેશ... વગેરે કાર્ય થવાથી ફાર્યમ્ અને પાચમું આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થક્રમશઃ - કરવા યોગ્ય અથવા કરવું જોઈએ. રાંધવા યોગ્ય અથવા રાંધવું જોઈએ .9ણી
पाणि-समवाभ्यां सृजः ५।१।१८॥
grળ અને સમય (સમુ + વ ઉપસર્ગ) પૂર્વક કૃનું ધાતુને પ્રત્યય થાય છે. પામ્યા કૃત અને સમવન્વતે આ અર્થમાં પાળિ+કૃન. અને સમવષ્ણુનું ધાતુને આ સૂત્રથી ઘણુ પ્રત્યય. ઘોઘા) ૪-રૂ-૪? થી કૃણ ધાતુના ઝ ને ગુણ ૬ આદેશ. sનિટ૦ ૪-9-999 થી પૃનું ધાતુના ને આદેશ. પતિ અને સમવસર્ણ નામને ‘સાતું. ૨-૪-૧૮' થી પ્રત્યયાદિ કાર્ય થવાથી પfor g: અને સમવસર્યા રç: આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ- હાથથી બનાવવા યોગ્ય દોરી. સારી રીતે બનાવવા યોગ્ય દોરી. “કસ્તુપાળ -૪” થી
૧૪
