________________
૨૧૫
યહ તો ચેરી હૈ, ८८-यह तो चोरी है.
(એક ઉચ્ચ-હૃદય મિત્ર ને અપની બહન કો એક સુંદર ચિઠ્ઠી લિખી, ઉપગી સમઝ કર ઉસકા કુછ અંશ, ઉનકી આજ્ઞા સે, યહાં દિયા જાતા હસં“ત્યાગભૂમિ)
Sજી! તમને યહ ઠીક નહીં કિયા કિ બચ્ચાં કે કાનાં મેં છેદ કરવા દિયે. ખેર, યદિ કર હી દિયે તો ઉન્હેં કુછ ઐસી ચીજે ન પહનાના, જિસસે વે છે જો કે ત્યાં બને રહે. ગહને-કપડે પહનના બનિયો કા કામ હૈ, હમ તો બ્રાહ્મણ હૈ. બ્રાહ્મણ કા કામ હૈ ખૂબ વિદ્યા પઢના ઔર ઉસકે દ્વારા સમાજ કી સેવા કરના ઔર ઉદરપોષણ કે લિયે સમાજ જે દે ઉસપર જના. ભિક્ષા માંગના બ્રાહ્મણ કી જીવિકા કા સાધન હોના ચાહિયે, અધિક સે અધિક યેગ્યતા પ્રાપ્ત કર કે અધિક સે અધિક સેવા કરના ઔર જીવનનિર્વાહ કે લિયે કમ સે કમ લેને કા નામ ભિક્ષા હૈ. પ્રકૃતિ પ્રતિવર્ષ ઉતના હી પેદા કરતી હૈ, જિતના ઉસકે બચ્ચે કે લિયે આવશ્યક હેતા હૈ; તબ યદિ હમ લોભ કર કે, અપની આવશ્યકતા સે અધિક બોર કર કે, દૂસરાં સે ચૂરા કર રખ લેંગે; તો ઉનકો ભૂખ મરના પડેગા ઔર સમાજ મેં વિષમતા ફૂલેગી. આભૂષણ પહનને કી ચિ ચુરાને કી વૃત્તિ પૈદા કરતી હૈ, ઉસ વૃત્તિ કા ઉમૂલન હોના આવ
શ્યક હૈ, યહ બનિયાવૃત્તિ હૈ. ઘર મેં ઔર બાહર–સમાજ મેં ભી યહ કલહ ફેલાતી હૈ, યદિ તુમ ઇસ બાત કે સમઝ લોગી તો સસુરાલ કે પારિવારિક જીવન મેં ભી તુહે સુખ મિલેગા. બનિયા-વૃત્તિ ચોરી કા સભ્ય નામ હૈ, વૈશ્યાવૃત્તિ સે યહ ભિન્ન છે. અને રાષ્ટ્ર યા સમાજ કી સંપત્તિ કે જે બઢાતે હૈં ઉનકા નામ હૈ વૈશ્ય, ઐસે વૈશ્ય તે રાષ્ટ્ર કે અભિમાન કી ચીજ હેશે. આજ દેશ કે ઐસે હી સચ્ચે ભિક્ષોપજીવી બ્રાહ્મણે ઔર રાષ્ટ્ર કી સંપત્તિ બઢાનેવાલે વૈ કી જરૂરત હૈ. સચ્ચે ક્ષત્રિય ભી ચાહિયે, જે રાષ્ટ્ર કી રક્ષા કે લિયે મર મિટને કે તૈયાર હો. વે ક્ષત્રિય નહીં', જે કરે રાજા બન બેઠતે હૈ ઔર અપને ભોગ-વિલાસ મેં ખર્ચ કરને કે લિયે પ્રજા કા ખૂન ચૂસતે હૈ
ને પ્રજા કા ખૂન ચૂસતે હૈ. જે બલવાન વિદેશી આક્રમણ કરનેવાલે કી ગુલામી કરતે - હૈ ઔર અપની દુર્બલ પ્રજા પર રોબ ગાંઠતે હૈં, વે ક્ષત્રિય નહીં; ઉનકે લિયે હમારી ભાષા મેં કેઈ નામ હી નહીં. હમારા સાહિત્ય ઉન્નત સમય કા હૈ, આજકલ કે યે લોગ ગુલામી કી ઉપજ હૈ; પરમાત્મા કરે, ઇનકે લિયે ભાષા મેં કોઈ શબ્દ ઉત્પન્ન હોને કે પહલે યા તો એ ચલ બસે યા હમ સ્વાધીન હો જાય. નહીં તો યહ શબ્દ સમાજ પર અપના અસર હમેશા ડાલતા રહેગા ઔર વહ ઇસી બિમારી કે કીટાણુ ફેલાતા રહેગા.
ઉપર સંપત્તિ બઢાને કા જિક્ર આયા હૈ, વહાં સંપત્તિ બઢાને કે માની હૈ. નવીન સંપત્તિ ઉત્પન્ન કરે કે બટાના ચુરાઈ હુઈ ચીજ કે દૂસરે કે ઉપયોગ કે લિયે દેને પર જે મુનાફા લિયા જાતા હૈ ઉસકે માની સંપત્તિ બઢાના નહીં હૈ, દ્રવ્ય કે એક હાથ સે દૂસરે હાથ મેં ચલે જાને કા નામ હી ઢબે પાર્જન નહીં હૈ. આજકલ ઈસીકે લોગ દ્રવ્યોપાર્જન કહને લગ ગયે હૈં. દૂસરે કે અજ્ઞાન સે લાભ ઉઠા કર હમ લોગે સે કઇ બાર પૈસા ઠગતે હૈ. ઇસ ઠગાઈ મેં વકીલ બૅરિસ્ટર સર્વએ . સ વૈશ્ય કિસાન હૈ; વે સેઠ સાદૂકાર નહીં; જે બડી ભારી તદ લે કર હવેલિયે મેં બૈઠે બેઠે સૂદ ખાતે હૈ યા વૈશ્ય હૈ ભૂગર્ભશાસ્ત્રી ઔર કારીગર લોગ, જે ભૂગર્ભ સે અનેક પ્રકાર કે દ્રવ્ય નિકાલ કર ઉન્હેં શુદ્ધ કર કે સમાજ કી સંપત્તિ બઢાતે હૈ.
ગહને પહનને સે કોઈ ખડા ઔર સુંદર નહીં હો સકતા, સચ્ચા સૌદર્ય તો હદય કી ચીજ છે. જિસકા હદય જિતના હી અધિક શુદ્ધ ઔર પવિત્ર હોગા, વહ ઉતના હી સુંદર હૈ. મૈ ચાહતા હૂં કિ તુમ બચ્ચે કા સૌંદર્ય બઢાઓ.
(ફાલ્ગન–૧૯૮૫ ના “ત્યાગભૂમિમાંથી)
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
