Shubh Sangraha Part 05

Author(s): Bhikshu Akhandanand
Publisher: Sastu Sahityavardhak Karyalay

Page 305

WAAAAAAAAAAAA
ઉન્નત દેશ કે દેહાતી કેસે રહતે હૈ?
૨૮૯ નહીં હૈ. યહ યાદ રખના ચાહિયે કિ ઇન વાદવિવાદોં સંમિલિત હો કર લાભ ઉઠાને મેં એક ટકા ભી ખર્ચ નહીં કરના પડતા. હાઈસ્કૂલ મેં પઢને વા પેઢાને કે લિયે ભી ઉનકે બહુત કમ ખર્ચ કરના પડતા હૈ.
પરંતુ ક્યા ડેન્માર્ક કી યહ દશા સદા સે એસી હી ચલી આ રહી હૈ ઔર ડેનમાર્ક કે નિવાસિયોં કે ઇસકે લિયે કુછ પ્રયત્ન નહીં કરના પડા હૈ? ઇતિહાસ ઉત્તર દેતા હૈ -નહીં. ઇનકી વર્તમાન સમૃદ્ધિ કા કારણ ઉનકી પિછલી આપત્તિયાં હૈ. જબ ઉનકા સમુદ્રી બેડા છિન ગયા
ઔર ઇનકે શક્તિહીન હોને કે કારણ ઈનકે દેશ કા એક બડા પ્રાંત ફ્લેશવિગ-હોલસ્ટીન ભી ૧૯૦૫ વિ૦ મેં શત્રુઓ કે હાથ ચલા ગયા તબ ઇસ દેશ કે ઇતના ધક્કા પહુંચા કિ નગર
ઔર ગાંવ સબ જગહ કે રહનેવાલે કિંકર્તવ્યવિમૂઢ હે ગયે ઔર યહી જાન પડને લગા કિ અબ ઉનકા અંત આ ગયા ઔર અબ યહ સદા કે લિયે ધૂલ મેં મિલ ગયે. ઐસા ને મેં કુછ ભી કસર નહીં થી યદિ સચ્ચે દેશભકત કી એક મંડલી, જી-જાન સે ધર્મ કે પથ પર ચલનેવાલાં કી નાંઇ, શ્રદ્ધા ઔર વિશ્વાસ કે સાથ ઉન્નતિ કરને કે લિયે કટિબદ્ધ ન હો જાતી. ધર્મગુરુ ગ્રંટવિગ ને ઈગલેંડ સે હાર ખાને પર જે કામ જારી કિયા થા ઉસી કે ઇસ મંડલી ને ફિર જારી કિયા. યહ મંડલી દેશ કે એક સિરે સે દૂસરે સિરે તક જાતી ઔર લોગ કે બડે જોરદાર શબ્દો મેં સીખલાતી કિ “જાગો, ઉઠે ઔર અપને અપને કામ મેં ફિર લગ જાએ. હાથ પર હાથ ધરે બૈઠે રહના ઔર ભાગ્ય કે કેસના પુરુષ કા કામ નહીં હૈ.” ઈસકા પરિણામ યહ હુઆ કિ દેશ મેં એકદમ સે જાગૃતિ હો ગયી. એકસરે સે ઐસા પ્રેમ હો ગયા જૈસા પહલે સ્વપ્ન મેં ભી નહીં સમઝા ગયા થા. લગે મેં યહ ભાવ ઉત્પન્ન હો ગયા કિ બિના સબકે મિલે ઐસી આપત્તિ કે સમય નિર્વાહ હેના કઠિન હૈ. ઇસ લિયે જહાં તક હે સકે પ્રત્યેક કે અપને દેશભાઈ કી સહાયતા કરની ચાહિયે ઔર સબસે પહલે કિસાને કે હી સહાયતા પહુંચાને કી જરૂરત હૈ, કકિ યહી સબકે જીવનાધાર હૈ.
ઇસ સમય દેહાત કી દશા બડી હી શોચનીય થી. બહુતસી ભૂમિ અચ્છી તરહ નહિ બેયે જાને કે કારણુ ઉસર હો ગયી થી. કિસાન જિતના બોઝ ઉઠા સકતે થે ઉસસે કહીં અધિક ઉનકે સિર પર થા. સાથ હી સાથે ચારિત્રબલ મે ભી યહ લોગ ગિરે હુયે થે. ઇસ લિયે ઉપરવાલી મંડલી કા પહલા કામ યહ થા કિ ઇનકે ઈસકી શિક્ષા દી જાય કિ અછી ખેતી કિસ પ્રકાર હો સકતી હૈ. ઇસ મંડલી ને ઉન કડી શોં કો ભી સુગમ કરાને કી ચેષ્ટા કી, જિન પર કિસાને કે ખેત દિયે જાતે થે. બડે બડે કૃષિવિદ્યાવિશારદ ગાંવ ગાંવ ઘૂમ કર વ્યાખ્યાન દેતે, પ્રયોગ દિખલાતે, ખેતી કરને કી વૈજ્ઞાનિક રીતિયાં બતલાતે, ખરીદને ઔર બેચને કે લિયે સહયોગ સમિતિમાં સ્થાપિત કરને મેં કિસાને કે સહાયતા દેતે ઔર સમઝાતે કિ એકદૂસરે સે મિલ કર કેસે કામ કરના ચાહિયે. કુછ સમય મેં વહાં કી સરકાર ભી ઇસ કામ મેં હાથ બંટાને લગી. કૃષિવિદ્યાલય ઔર ભ્રમણકારી સ્કૂલ ખોલે ગયે, જે ધૂમ ઘૂમ કર કિસાન કે હી નહીં વરન મજૂરોં કે ભી ઉનકે કામ ઉનકે પાસ જા કર સખાતે થે.
ઇસ મંડલી ને ઐહિક ઉન્નતિ કરને કા હી બીડ નહીં ઉઠાયા થા. ઇસને સમઝ લિયા થા કિ અન્નવસ્ત્ર સે હી મનુષ્યજીવન પૂર્ણ નહીં હોતા, વરન ઇસકે સાથ સાથ ચારિત્રબલ કે ઉન્નત કરને કી ભી આવશ્યકતા હૈ. ઇસ લિયે બસને વિચારા કિ ઇન કિસાન કા જીવન તભી સુફલ હોગા જબ યહ ઉદાસી કે ગઢ સે નિકલ કર સંસાર કે સુખ દુઃખ કા સામના પ્રસન્નતાપૂર્વક કરે, ઉત્તમ નાગરિક બનેં ઔર અપની હી ઉન્નતિ ન કરે, વન દેશ કે ભી લાભ પહુંચા; કયાંકિ સબકી ભલાઈ કે સાથ અપની ભલાઈ હોતી હૈ. વૈસે તો ઇસ મંડલી મેં ભિન્ન ભિન્ન પ્રકતિ કે મનુષ્ય છે. પરંતુ ઉપર્યુક્ત બાત પર સબકા મત એક હો ગયા. કુછ તે કિસાન કે યહ સીખલાને મેં લગે કિ ખેતી કિસ પ્રકાર કી જાય કિ ઉનકે સબ તરહ કી સુખ મિલે. કુછ ઇસ યત્ન મેં થે કિ કભી કભી મન બહલાને ઔર ચિત્ત કે પ્રસન્ન રખને કી સામગ્રી
શુ. ૧૯