Shubh Sangraha Part 05

Author(s): Bhikshu Akhandanand
Publisher: Sastu Sahityavardhak Karyalay

Page 364

૩૪૮
શુભસ’ગ્રહ-ભાગ પાંચમા
ખૂરી વાસના ઔર સંકલ્પ વિકĀોં સે મન કા બચાના હૈ. તાકિ શુદ્ધ હૃદય મે` કેવલ પરમાત્મા કે ખાસ ઔર ઉસકે આરાધન કે લિયે સ્થાન હૈ। સકે.”
સૂફી કવિયોં મેં ફિરસ કા જલાલુદ્દીન અગ્રણી હૈ. ઉસકે અતિરિક્ત શાહ લતીફ ઔર એકસ આદિ કઇ સુરી કવિ સિંધ મેં હુએ હૈં ન મહાપુરુષોં કી તંત્રી મે' કેવલ એક સ્વર થા ઔર વહ રવર કેવલ પ્રેમ ઔર વિશ્વપ્રેમ સે સબંધ રખનેવાલા હૈ.
સીસાધુ ઔર સીધ વારાં મે ઇબ્રાહીમ ઔર શમ્સ તબ્રેજ કા નામ વિશેષે લ્લેખનીય હૈ. ઇબ્રાહીમ તે અપની પૈતૃક સ ́પત્તિ છેડ કર જ્ઞાન લાભ કરને કા કહિન તપસ્યા કી થી. મહાત્મા બુદ્ધ ક નાંઇ ઉસને ભી પહલે અપને કોઁપર દૃષ્ટિ ડાલના આવશ્યક ઔર મહત્ત્વપૂર્ણ સમઝા. બહુત સે ઇસાઇ ભી શમ્સ તબ્રેજ કે શિષ્ય થે. વે ઉસકા મુસા દાઉદ ઔર ઇસા કે સમાન પૂજતે થૈ ઔર ઉસકી અન્યાયપૂર્ણ દયા ઔર ધર્માંધતાજનિત પાડપર રાતે થે. યાં મે રબિયા નામ કી એક ભક્તા સ્ત્રી હુઇ હૈ. યહ ભારે યહાં કી મીરાંબાઇ કે સમાન ભગવાન ક આરાધના મે અપના સમય વ્યતીત કરતી થી. ‘મીરાં રામ કી દુલારી' ઇસ તાપ કે વિચાર રબિયા ભી પ્રકટ ક્રિયા કરતી થી. વહેં કહતી થી કિ મુઝે અપને શરીર પર કોઇ અધિકાર નહી હૈ મૈં તે કેવલ ઉસકી (પરમાત્મા ) . સ કારણ ઉસકે પ્રતિ મુઝે અવિશ્વાસ ઔર અબહા નહીં દિખાના ચાહિયે.
ઇન સબ સક્રિયોં કી જીવની કેવલ એક સત્ ચિત્ ઔર્ આનંદ કી ખેાજ મેં બીતી. એક સ્થાન પર જલાલુદ્દીન રૂમી શમ્સ તબ્રેજ સે પૂછતા હૈ “ એ મિત્ર! બતાએ, વાણી કા કયા ઉદ્દેશ્ય હૈ ?' તèજ ઉત્તર દેતા હૈ “પરમાત્મા.” મન, બુદ્ધિ, વચન ઔર કાયા સબ ઉસકી ખેાજ મે લગે હું યહાં ભી तू વહાં ભી જિમી તેરી લક તેર” ઇસ મંતવ્ય કે માનેવાલે આજ ઉસ ધમ મેં બહુત કમ હૈ કિ જિસ ધર્મ કે અનુયાયી ને ઇસ પદ્મ કે લિખા હૈ. પર ંતુ સુખ઼ી ઇસ પદ્યાન્તત સિદ્ધાંત મેં અટલ વિશ્વાસ રખતે હૈ. ઔર ક્રિયાશીલ હોતે હૈ. યહાં અભિપ્રાય સચ્ચે ક્રિયોં સે હૈ, ન ક નામધારી ક્રિયાં સે. ક્યાંક દેહલી કે મૌલાના હસન નિશ્વમી ભી અને આપકા સી પ્રકટ કરતે હૈ.
સી લેાગ શરૈયત (મુસલમાની ધર્મ ગ્રંથ) કે પાબન્દ નહીં હાતે હૈં, ઉનકા વિચાર હૈ કિ નૂર (આત્મપ્રકાશ) દ્વારા ઈશ્વરદન હો સકતા હૈ. હમારે યહાં કે નિર્વાણુ આવા મેક્ષ કા નામ ઉન્હાંતે ક્ન રકખા હૈ.
ગાલી કહા કરતા થા કિ મુઝે ઈશ્વર કી સત્તા કા પ્રકાશ ઈશ્વરીય પ્રેષિત આત્મપ્રકાશ દ્વારા હુઆ, નકિ કિસી ધાર્મિક વાદવિવાદ અથવા શાસ્રા સે. ઈંદ્રિયે ઔર અનુમાન સ સત્ય કા જ્ઞાન કરાતે મે' અસમ હુએ. ઉસ પ્રકાશ સે હી પ્રેમ કી અગ્નિ ભડકને લગી. કભી કભી ગાલી ઈશ્વરીય પ્રેમ મે' પાગલ હા જાતા થા, વહ અપને સમ્મુખ સૃષ્ટિ કે મહાન સૌદ કા અનુભવ કરને લગતા થા. ઉસે શાક, ચિંતા, ભય આદિ કે તે વિચારને તક કા અવકાશ ન મિલતા થા. ઇસ આશય કે રબિયા તે નિમ્નલિખિત શબ્દોં મે પ્રકટ કિયા હૈ ઈશ્વર કે પ્રતિ શ્રદ્ધા મુઝે શૈતાન કે પ્રતિ ઘૃણા કરને તક કા અવકાશ નહીં દેતી.”
સચ હૈ ઇસ વિજ્ઞાન ઔર કલાકૌશલેાન્મત્ત સંસાર કા અધેતિ સે બચાને કે લિયે ઔર જાતિયેાં ! એકદૂસરે કા ગન્ના કાટને સે રાંકને ક્ર નિમિત્ત મૂઠ્ઠી મત અથવા વેદાંતદર્શન કે પ્રચાર કી આવશ્યક્તા હૈ. ભૌતિક ઉન્નતિ કે અંધકારમય જગત મેં કૈવલ આત્મિક પ્રકાશ ો સત્યમા દિખાઇ પડ સકતા હૈ.
(“ભ્રમર”ના એક અંકમાંથી)