Shubh Sangraha Part 05

Author(s): Bhikshu Akhandanand
Publisher: Sastu Sahityavardhak Karyalay

Page 381

૩૬૫
હિંદૂ ધર્મ મેં સિયોં કા સ્થાન જીવન, મૃત્યુ ઇત્યાદિ સમસ્યાઓ પર બડે બડે ઋષિ સે વાદવિવાદ કરતી થી ઔર કભી કભી ઉનકે હરા ભી દેતી થીં..
ઉપનિષદ્દ પઢનેવાલોં કે માલૂમ હૈ કિ ગાગ ઔર મૈત્રેયી વેદવિદ્યા કે સબ સે બડે આચાર્ય યાજ્ઞવલ્કય સે પ્રાયઃ દાર્શનિક વાદવિવાદ કિયા કરતી થી. એક બાર શંકરાચાર્ય કે ભી એક સ્ત્રી કે હી નિરીક્ષણ મેં શાસ્ત્રાર્થ કરના પડા થા. કર્યો કિ ઉસ સ્ત્રી સે બઢકર કઈ ઔર વિદ્વાન ઉસ સમય થા હી નહીં.
વેદ કી યહ આજ્ઞા છે કિ કોઈ ભી વિવાહિત પુરુષ બિના અપની સ્ત્રી કે સાથ લિયે કિસી પ્રકાર કા ધાર્મિક કાર્ય યજ્ઞ, ઉત્સવ ઇત્યાદિ ન કરે. યદિ વહ કરેગા તો ઉસે પૂર્ણ ફલ ન મિલેગા. ઇસી લિયે સ્ત્રી કો સહધર્મિણ કહા હૈ. વહ સબ બાતોં પુરુષ કી આધી હિસ્સેદાર હૈ.
પૌરાણિક કાલ મેં ભી પ્રિય કે વૈદિક કાલ કે સે હી અધિકાર પ્રાપ્ત છે. સીતા કા ચરિત્ર કિસસે છિપા હૈ ? વે એક આદર્શ પત્ની, આદર્શ માતા ઔર આદર્શ મહારાની થીં. હિંદુ અિયું કે હદય મેં ઉનકે પ્રતિ અબ ભી ઉતની હી શ્રદ્ધા હૈ. આપ સંસાર કે ઇતિહાસ મેં દૂસરી સીતા નહીં દિખા સકતે. વે સમાન અબ ભી પૂજ્ય હૈ. સ્ત્રિય કો યોગ સાધના કી ભી આજ્ઞા થી. જનક કે દરબાર મેં સુલભ નામક યોગિની કે અદ્દભૂત ચમત્કાર દિખાને કી બાત મહાભારત મેં પાઈ જાતી હૈ. ઉન્નીસવી સદી કે સબ સે બડે સંત પરમહંસ રામકૃષ્ણ કે એક યોગિની સે હી આધ્યાત્મિક શિક્ષા મિલી થી.
યુદ્ધક્ષેત્ર મેં ભી પ્રિય કે જાને કી બાત પાઈ જાતી હૈ. સરમા કે ઉસકે પતિ ને હી ડાકુઓ કી જ કરને ભેજા થા, જિહે ઉસને નષ્ટ કર દિયા થા. નમુચી રાજા ને અપની.
સ્ત્રી કે શત્રુઓ સે લડને ભેજા થા જિન્હેં ઉસને પરાજિત કર દિયા થા. યહ વાત સાદ કે પાંચ ખંડ સે સ્પષ્ટ હે જાતી હૈ. ઝાંસી કી રાની વગેરહ કે તે અભી હાલ કે ઉદાહરણ હૈ. ૧૮૫૭ કે બલવે મેં વહ સવાર કી સેના લે કર અંગ્રેજોં સે લડને નિકલી થી ઔર લડત લડતે યુદ્ધક્ષેત્ર મેં મારી ગઈ થી. પટિયાલા મેં આસકુંવરિ ઔર માલવા મેં અહિલ્યાબાઈ કા નામ પ્રસિદ્ધ હૈ. ઈન દેને મહિલાઓ કે શાસન કી પ્રશંસા બ્રિટિશ ગવર્નમેંટ ને ખુલે દિલ સે કી હૈ.
કહા જાતા હૈ હિંદૂ સ્ત્રિયોં કે ઉનકે પતિ અપના ગુલામ સમઝતે હૈ. યહ બાત કિસી હદ તક ઠીક હૈ; કિન્તુ ઇસમેં ધર્મ કા ક્યા દોષ ? ધર્મ તો કહતા હૈ–“વહ સચ્ચા હિંદૂ નહીં હૈ જે સ્ત્રી કે શરીર કો ઈશ્વર કા મંદિર ન સમઝે. જે પુરૂષ સ્ત્રી કે શરીર કે ઘણુ, ક્રોધ યા અનાદર કે સાથ સ્પર્શ કરતા હૈ વહ શુદ્ર હૈ.” મનુ મહારાજ કહતે હૈ–“સ્ત્રી કે શરીર કો ફૂલ સે ભી માર કર પીડિત કરને કી ચેષ્ટા ન કરની ચાહિયે; કર્યો કિ વહ પવિત્ર હૈ” યહી કારણ હૈ કિ હિંદૂ ધર્મ મેં સ્ત્રિયોં કે લિયે, ઉનકા અપરાધ કિતના હી બડા કર્યો ન હે, ફાંસી ઈત્યાદિ કડે દંડ કા વિધાન નહીં હૈ. નીચે મનુસ્મૃતિ ઔર અન્ય ધર્મશાસ્ત્રો સે કુછ હિંદ કાનૂન દેતે હૈ. ઈસસે યહ સ્પષ્ટ હો જાયેગા કિ હિંદૂ સ્ત્રિયો કે સાથ કૈસે બર્તાવ કી આજ્ઞા હૈ.
મનુસ્મૃતિ:(૧) સ્ત્રી કા મુંહ સદૈવ પવિત્ર રહતા હૈ. (અધ્યાય ૫-૧૩૦) (૨) જહાં સ્ત્રિય કા આદર હોતા હૈ વહાં દેવતા બાસ કરતે હૈ. (અધ્યા૦ ૩–૫૫).
(૩) જે સ્ત્રી ઔર બ્રાહ્મણ કી રક્ષા મેં કિસી કી હત્યા કર બેઠતા હૈ, ઉસે પાપ નહીં લગતા. (અધ્યાય ૮-૩૪૯)
(૪) પુત્રી બડી કોમલકાય હતી હૈ. યદિ વહ પિતા કે કષ્ટ ભી પહુંચા તે ઉસે સહ વેના ચાહિયે. અધ્યાય ૪-૧૮૫) - (૫) માતા કા સમ્માન પિતા સે એક હજાર)ના અધિક કરના ચાહિયે. (અધ્યાય ૨-૧૪)