Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ - vivecaka : muni zubhaMkara vijaya
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zrAvakadharma vidhAna [ 1444 graMthanA racayitA saMgrahItanAmadheya sUripuSNava zrIharibhadrasUrivara viracita paMcAzaka mahAgraMthAntargata prathama paMcAzakanA vivaraNa svarUpa ] - vivaraNa kartA :mAsanasamrA jagara bhaTTArakAcArya mahArAja zrImad vijayanemi . sUrIzvarajI mahArAjanA paTTAlakAra zAMtamUrti pUjyapAda AcArya mahArAja zrI vijayavijJAnasUrIzvarajI mahArAjanA paTTadhara prAkRta sAhitya vizArada pUjya AcArya mahArAjazrI vijayastarasUrIzvarajI mahArAjane vinaya ziSya muni mahArAja zrIyazebhadravijayajI mahArAjanA ziSya muni zubhaMkaravijyajI - prakAzaka :- zeTha jhaveracanda rAmajI jhaverI. mu. navasArI. mUlya 3-9-0
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ mudrakaH----gAvI dalAla mAhanalAla jAnI. kroznA prInTarI, ratanapeALaamadAvAda. zrI nasi-vijJAna graMthamAlA A ke, DAzIvADAnI pALa amAvAda. mukhya prAptisthAna jhaverI jIvaNabhAi che.lAla saghavI. jemAM vadha tro vora ni. sa Mvata 2475 mahA suda pUrNimA prAptisthAna zAhu jazavaMtalAla giradharalAla , 1238 rUpAsuracaMdana, lAla, amadAvAda. vikrama saMvata 200 IsvI sane 1949
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya nivedana. zrI nemi vijJAna graMthamAlAnuM A 'zrAvaka dha vidhAna ' nAmAMkita bAramuM graMtharatna prakAzita karatAM ame harSa ane kRtakRtyatA anubhavIe chIe. " je graMthanA AdhAre A pustikA racAI che, tenA AdyapraNetA te mahAna sUripuMgava anekAneka graMtha vidcayitA zrImAna haribhadrasurIzvarajI mahArAja che ke jemanuM RNa jaina saMgha keAi kAle pheDI zake ema nathI. A te mAtra te dizAmAM eka nAnA sarakheA prayAsa che. khIjI nI vAta te e che ke amArA atyaMta AgrahathI surisamrAT jagadgurU tapAgacchAdhipati pUjyapAda AcArya mahArAjAdhirAja zrImad vijayanemisUrIzvarajI mahArAja sAhebanA paTTAla kAra zAntamRti pUjyapAda AcArya mahArAja zrImad vijayavijJAnasUrIzvarajI mahArAja sAhekhanA paTTadhara prAkRtavidvizArada AcAya mahArAja zrImadvijaya kastUrasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA vinayanidhAna ziSya ratna munirAja zrIyoAbhadravijayajI mahArAja sAhebana ziSya viDhazcarya munirAja zrIlakaravijayajI mahA rAja sAhebe A kArya hAtha dharI khUba cIvaTathI pAr pADayuM che, tethI teo sahunA ame RRNI chIe. A pustikAnI aMdara samyakatva sahita zrAvakApayegI khAra tratAnI samAjanA vizama ane videzI-vidhamI saMskAronI asarane kAraNe zAkAtura banela jana samudAyanI maneAdazA ane manovRttine lakSamAM lai carcA vicAraNA kabvAmAM AvI che. temaja lakSyAbhaDhya vicAra paNa praznottarInA rupamAM carcA vyavahAramAM kevI rIte te amalI karI zakAya tene
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ anusaMdha karavAmAM AvyeA che, sAtheja mAdaka dinacaryA puNa ApavAmAM AvI che. chevaTe A pustaka prakAzanamAM prathama AthIka sahAyaka gAdharAnA jANItA dAnavIra sahastha zrAddhava zropha choTAlAlabhAinA smaraNArthe temanA suputra ramaNalAla cheTAlAlabhAIe Apela. ru. 600) temaja, anya sagRhasthAe Apela udAra sahAyane ame sAbhAra svIkAra karIe chIe. lI. prakAzake. A grantha prakAzana karavAmAM dravya sahAya karanAra udAra dIla zrAddharyAMnI zubha nAmAvalI. 7. 600 gAdharA nivAsI stra0 zroph ooTAlAla manasukhalAlanA (jee aneka dhArmika saMsthAomAM tathA menejIMga kamiTimAM agragaNya hatA ane jemanuM dhArmika ane sadAcArI jIvana ati prazaMsanIya hatuM. temanA) smaraNArthe' temanA suputra parIkha ramaNalAla IMTAlAla taraphathI. 400 amadAvAda kIkAbhaTTanI poLanA upAzraya taraphathI. 101 sIseAdarAvALA zeTha pAnAcada gulAkhacaMdanA mara Athe. hA. vAlAjI dalAjI. amadAvAda sva0 zeTha dalapatabhAI maganabhAInA dharma patnI lakSmIbena taraphathI. 51 suratavAlA saMghavI cImanalAla khImacaMda taraphathI, 51
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ jagadguru--zAsanasamrAT-sUricakracakravati' tapAgacchAdhipatiprauDhaprabhAvazAlI bhaTTArakAcA deva zrImAna vijayanemisUrIzvarajI mahArAja, sUrisamrATaM jagadvandya - vijayanemirirAT / rAjate rAjatejobhI- rAjamAno dharAtale //
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAntamUrti paramapUjya prAtaHsmaraNIya jainAcArya zrImAna vijayavijJAnasUrIzvarajI mahArAja
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama pUjya prAtaHsmaraNIya prAkRtavidvizArada AcArya zrImadvijayakasturasUrIzvarajI mahArAja janmaH vi. saM. 1957 poSa vada 1 amadAvAda. dIkSA: vi. saM. 1976 phAgaNa vada 3 mevADa suripada: vi. saM. 2001 phAgaNa vada 4 burAnapura ETTE EEEEEEEEEEEEEEEEEE
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ zreSThivayaM cheTAlAla manasukhalAla (godharA) janmaH savaMta 1937 nA aSADa vada 3 dehAvasAna: saMvata 2004 nA caitra suda cha A prakAzanamAM prathama sahAyaka
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. A cAra gati pI anAdi saMsAramAM aneka prakAranAM duHkha bhagavatA chAnA du:khane aMta Ave che ke nahi ? A praznanA javAbamAM * zrI tIrthakara davee jaNAvyuM che ke jenA A duHkhano aMta avazya Ave che, eTaluM ja nahi, paraMtu anaMta sukhanA sthAna rUpa mokSanI prApti paNa te jIvo meLavI zake che. paraMtu te meLavavAne mATe yegyatA tathA prayatnAdikanI jarUra che. athavA te je bhavya jIve che ane jemane saMsAramAM carama pudgala parAvata bAkI che tevA che mokSe jaI zake che. vaLI te mokSane mATe upAya tarIke jJAna ane kriyAne saMyoga jaNAvyuM che. eTale ke jJAna ane kriyAvaDe mokSa meLavI zakAya che. te mokSanI prApti mATe jJAna kriyAyukta be mArgo zrI jinezvara deve jaNAvyA che. temAMnA prathama mArga upara cAlavAthI jaladIthI mekSa meLavI zakAya che, paraMtu te mArga sAmAnya keTinA jIvone aghare lAge che ane tethI te TuMkA mArge janArAnI saMkhyA pramANamAM ochIja hoya che. A TuMkA mArga te pAMca mahAvratAnI ArAdhanA rUpe sAdhudharma jaNAvyuM che. A mArge javAne sAmAnya keTinA che azakta hevAthI zrIjinezvara dee tevA jIvone mATe paNa bIjA prakArane lAMbo chatAM sahelAIthI jaI (AcarI) zakAya te zrAvaka dharma athavA dezavirati dharma jaNAvyuM che. temAM sthala prANAtipAtAdika pAMca aNuvrata, diparimANudi traNa guNatrate ane sAmAyikAdi cAra zikSAtratonI ArAdhanA karavAnI jaNAvI che. A bIjA prakAranA jIvone anulakSIne teone A dharma sAdhavAmAM upayogI thAya tevuM jJAna maLI zake te hetu lakSamAM rAkhIne pUrvAcAryoe aneka granthanI racanA karI che. upara jaNAvela mekSaprAptinA hetune lakSamAM rAkhIne 1444 granthanA kartA prasiddha AcArya mahArAja zrIharibhadrasUrIzvarajI
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ tethI te ane te (jemane TuMkA paricaya AgaLa ApavAmAM Avela che) e poMcAzaka nAmanA granthanI racanA karI che. dareka viSaya upara lagabhaga pacAsa pacAsa gAthAo hAvAthI te pacAzaka nAmathI prasiddha che. temAM teozrIe dezavirata zrAvakrAnA upakAra mATe zrAvaka dharma vidhi nAmanuM prathama pacAzaka (pacAsa gAthAvALuM) banAvyuM che. ane te gAthAo upara prasiddha TIkAkAra zrIabhayadevasUrIdhare TIkAnI racanA karI che. paraMtu te TIkA sa MskRtamAM hovAthI tene lAbha te bhASAnA jANanAra sivAya khIjA jIA laI zake nahi, upayogI granthane lAbha khIjA aneka jIvA paNa laI zake grantha vAMcI (samajI) te dvArAe dezavirati dharmAMnI ArAdhanA karIne Atmahita sAdhI zake te hetune lakSamAM rAkhIne, zAsana samrAT AcArya mahArAja zrI vijayanemisUrIzvarajInA ziSyaratna zAntamUrti AcArya mahArAja zrI vijayavijJAnasUrIzvarajInA vidrAna paTTaziSya prAkRta vizArada AcArya mahArAja zrIvijayakastUrasUrIzvarajInA ziSyaratna munirAja zrIyazeAbhadravijayajInA vidvAna ziSya ratna muni mahArAja zrIzubhakaravijayajIe te prathama pacAzakanA AdhAre zrAvakadharma vidhAna nAmanA gujarAtI granthatI ghaNAja vistArapUrNAMka racanA karI che. A A zrAvaka dharma vidhAna nAmanA granthamAM kaI kaI bAbate ApelI che te jaNAvatAM pahelAM mUla granthakAra AcAryazrI haribhadrasUrIzvarajInuM TUMka varSoMna Apavu ucita heAvAthI ahIM te jaNAvAya che:sUrya granthakAra AcArya zrIharibhadrasUrijInA paricaya. A mahApurUSane janma mevADamAM Avela citrakUTa ( citoDa ) nagaramAM rAjapurAhitane tyAM thayA hatA. teozrI bALapaNamAMja vyAkaraNu, kAvya, nyAya, sAhitya vagerene abhyAsa karI cauda vidyAnA pAragAmI thayA hatA. paraMtu temane jJAnane abhimAna hatA. tethI temaNe
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ evI pratijJA karI hatI ke jenuM kahevuM huM na samajuM tene huM ziSya thAuM. eka vakhata rAjamaMdirathI ghera AvatAM rastAmAM eka jaina upAzraya Avato hato tyAM sAdhvIjI svAdhyAya karatA hatA ane te sAdhvI te vakhate "vi nija ghana rahI jevo jo sAco duSaNiI nI cacayi" e gAthAne pATha karatAM hatAM. A gAthA sAMbhaLIne haribhadra tene artha vicAra karavA chatAM nahi samajI zakavAthI jJAnanA garva rahita thaI sAdhvIjI pAse jaIne kahyuM ke A gAthAne artha samajAvI mane Apane ziSya banAvo ema kahI pote karelI pratijJA jaNAvI. sAdhvIthI dIkSA apAya nahi e jainAcAra jaNAvI sAdhvIjI haribhadrane zrIjinadattAcArya pAse laI gayA. temaNe gAthAne artha samajAvyuM tethI haribhake temanI pAse dIkSA lIdhI. ane prohita maTIne jaina sAdhu thayA. haribhake sAdhvIjIne pitAnA dharma jananI tarIke svIkAryA ane temanI yAdagIrI mATe pitAne te sAdhvIjInA nAma uparathI yAkinI mahatarasUnuM e pramANe temaNe racelA graMthamAM oLakhAvyA che. 'dIkSA lIdhA pachI haribhaka muni pitAnI tIvra buddhithI cheDA vakhattamAM jaina Agamone abhyAsa karIne vidvAna banyA eTale gurUe temanI gyatA joIne AcArya banAvyA. temaNe 1400 athavA 1440 graMthanI racanA karelI kahevAya che. paraMtu hAlamAM te temAM lagabhaga 80 graMtha upalabdha che. je grantha dravyAnu gAdi cAre anuyoga upara racelA che. vaLI anekAnta jayapatAkA, padarzanasamuccaya vagere darzana zAstro paNa temaNe racyA che. temaja gabindu, gadaSTi samuccaya, vizikA vigere ginAM grantha temaNe racyA che. kahevAno sAra e che ke teo dareka viSayamAM prakhara vidvAna hatA, vaLI temanA vakhatamAM caityavAsI jaina sAdhuomAM peThelA saDA sAme temaNe ghaNe virodha karyo hato ane te viSe saMbadha prakaraNa" nAmane temane grantha sAkSI rUpa che.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 700 thI A AcAryazrI kA kALamAM vidyamAna hatA tene cAkasa kALa jaNAyA nathI, tA paNa teo AThamA saikAmAM lagabhaga cha70 sudhImAM thayA che ema te aitihAsika purAvA uparathI sAkhIta thayuM che. temanA jIvana caritranI mAhitI purI pADanAra mukhyatve traNa grantho che--zrIbhadrezvarasUriSkRta - 1 thAvala, te lagabhaga vikramanA bAramA saikAmAM racAela che. zrI prabhAcadrasUriSkRta 2 prabhAvaka caritra visa'0 1334mAM racAela che. zrI rAjazekhara sUriSkRta 3 pramadhakAza vi. sa0 1305mAM racAela che. A traNa granthakAronA AdhAre temanuM jIvanacaritra jaNAvyu che. temAM paNa temanA ziSyA sabaMdhamAM prabhAvaka caritrakAra ane prabaMdha kAzakAra jaNAve che ke-- temane haMsa ane paramahaMsa nAmanA e ziSyA hatA. A baMne ziSye temanA bhANeja hatA. mAmAnA upadezathI temaNe temanI pAse dIkSA lIdhI. jainAgamAtA abhyAsa karyAM. te vakhate bauddhonuM ghaNu jora hovAthI te ziSyoe bauddha zAstronA abhyAsa karavA bauddha maThamAM javA mATe gurU pAse mAgaNI karI; paraMtu te vakhate bhinna matavALA vacce ghaNA dveSa bhAva cAlatA hovAthI gurUe temane tyAM na jatAM peAtAnI pAse rahIneja abhyAsa karavAnuM kahyuM. paraMtu temaNe gurU pAsethI parANe AnA meLavI ane bauddha vidyApIThamAM jai abhyAsa karavA lAgyA. tyAM ghaNAM varSo sudhI abhyAsa karyAM pachI te jaino che evI khabara paDI javAnuM jANIne teo tyAMthI nAzI chuTayA. paNa bauddhonA kulapatinA kahevAthI bauddha rAjAe tene pakaDavAne lazkara meAkalyuM. temAM haMsa marAyA ane paramahaMsa surapALa nAmanA rAjAnI madadathI gurU pAse pahoMcyA ane peAtAnI vItaka vAta kahIne maraNa pAmyA. bauddhothI peAtAnA bane priya ziSyonA nAza thayA jANIne temaja jaina dharmanI hIlA jANIne temaNe bauddhonA kulapatine vAdamAM harAvavA bauddha nagara tarapha
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ vihAra karyAM. surapALa rAjAnI rAjadhAnImAM AvI temaNe bauddhAcAne zAstrA mATe kahe mAkahyuM, bauddAcAye je hAre tene telanI ukaLatI kaDhAimAM homavAnI zarate vAdda karavAnu bhula karyu surapALa rAjAnI sabhAmAM vAda thayA temAM khAMdAcArye kSaNikavAdanu sthApana karyu. tenu AcAryazrIe akATya yukita pUrvaka khaMDana karyu. sabhAmAM bauddhAcA nI hAra thavAthI temane ukaLatI kaDhAImAM hemAvuM paDayu. e pramANe bIjA paNa pAMca cha baudyAcAyAne paNa vAdamAM hAravAthI hemAvu paDayu. evAmAM temanA AjJA gurU jinabhadrasUrie mekalelA e ziSyAe gurUe lakhelI gAthA temane ApI te vAMcavAthI hirabhadrasUrinA krodha zAMta thayA. ane zAstrA baMdha thayA. A pramANe prabhAvaka caritramAM kahyuM che. A bAbatamAM prabaMdha kAzakAra ema kahe che ke temane ziSya paramahaMsa gurU pAse pahoMcatAM pahelAMja rAtre daravAjA baMdha thaI javAthI daravAjA pAse sutA te vakhate bauddha rAjAnA sipAI e tenA ziraccheda karyo haribhadrasUrine khabara paDavAthI temaNe telanI kaDhAie ukaLAvI. pachI AkAza mArge bauddha sAdhuone pakSInA rUpe kheMcI lAvIne heAmavA lAgyA. temanA gurUne A vAtanI khabara paDavAthI temaNe e ziSyeAne cAra gAthAo ApIne mekalyA. te vAMcavAthI temane krodha zAMta thayA. ane tenA prAyazcitta rUpe 1440 granthAnI racanA karI. kathAvalikAra temanA ziSyanI bAbatamAM nIce pramANe kahe cheHtemane jinabhadra ane vIrabhadra nAmanA e vidvAna ziSyA hatA. te vakhate citADamAM bauddhonuM dhaNuM prAbalya hatuM. te hirabhadranA jJAnanI ghaNI IrSyA karatA hatA. te bauddhoe temanA te bate ziSyAne mArI nAkhyA. A vAta jANIne zrI hirabhadrasUri ghaNA dIlagIra thayA ane anazana karavAnuM nakkI karyu. paraMtu zrIsadhe temane pravacananA prabhAvaka jANIne anazana karatA zakyA. tyAra pachI temaNe je granthA racyA temAM
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ tene ante potAnA priya ziSya ane bhANejonA viraha jaNAvavAne savitu evuM pAtAnuM upanAma rAkhyuM. A pramANe granthakArAnA ziSyanI bAbatamAM matabheda chatAM te tene bauddhonA hAthathI nAza thayA te vAta cAkkasa che. kathAvalikAre te AcAryazrIne chellA zrutadhara jaNAvyA che. jo ke hAlamAM temanAM 1440 granthA vidyamAna nathI tema chatAM temanuM raceluM ghaNuM vizAla sAhitya upalabdha che. jemAMnu ghaNu chapAyuM che. keTaluMka chapAyuM nathI. ane keTalAka granthAnAM teA nAma mAtraja maLyAM che. e pramANe mUla granthakAratA TuMka paricaya jANu. ( A paricaya zrI mahAvIra jaina vidyAlaya taraphathI chapAela AcAryazrI haribhadrasUriSkRta aSTaka prakaraNamAM ApavAmAM Avela temanA jIvana caritra uparathI levAmAM Avela che.) have A granthamAM mukhya mukhya viSayo kayA che te kAMIka vistArathI joIe. A grantha mukhyatve traNa vibhAgamAM vaheMcAelA che. temAM prathama vibhAgamAM 1 samyakatvanuM svarUpa khIjA vibhAgamAM 2 khAra tratA rUpa dezaviratinuM vistArathI svarUpa tathA trIjA vibhAgamAM 3 zrAvakanI kaNI (dinacaryA tathA rAtricaryA ) samajAvela che. A upAMta te te viSayane lagatA bIjA aneka prazno ane tenA uttare tathA pariziSTo paNa ApavAmAM AvyA che. A dareka vibhAganuM kAMIka svarUpa A pramANe: -- (1) samyakatva svarUpa vibhAga--jo ke AgranthamAM mukhyatA zrAvaka dharmanI che ( tethI maMgalAcaraNa karyAM bAda AcAryazrIe zrAvaka kAne kahevAya athavA zrAvaka nAma zAthI che te jaNAvyu che) paraMtu te zrAvaka dharmanI ArAdhanA paNa samyakatva pUrvaka hoya teja lAbhadAyI athavA phaLadAyI thAya che tethI athavA te zrAvaka vrata rUpI vRkSanuM samakita rUpI mULa che. jema mULa vinA vRkSa TakI zakatuM nathI tema samakita rUpI mULa vinA zrAvaka dharmI TakI zakatA
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. tethIja samakita mUla khAra vrata uccaravAmAM Ave che. A hetuthI zrAvaka dharma samajAvatAM pahelAM granthakAra mahArAje samakitanuM svarUpa samajAvyuM che. A vibhAgamAM samakita kAne kahevAya ? prathama kayu samakita thAya? te samiti kAne hAya? jIvane samakita haze ke nahi te zAthI jaNAya? A samakitanA keTalA prakAra che ? te samakitane kayA karmo ke che? samakita pAmelA jIvanuM svarUpa kevuM hoya ? tenI prApti thAya tyAre karmAMnI keTalI keTalI sthiti hAya? samatinI prApti sAthe dezaviratinI prApti thAya ke kema vagere hakIkate ghaNI spaSTa rIte jaNAvavAmAM AvI che. te uparAMta samakita kaI vastu che? te dravya che? guNa che ke paryAya ? samakita thavAmAM keTalA jJAnanI jarUra hoya ? nava tattvamAMthI samakita kayA tattvamAM gaNAya ? samakitanI prApti kevA krame thAya ? kayA kayA samakita jIvane eka bhavamAM tathA aneka bhavamAM keTalI vAra prApta thAya? kayA samakitathI jIvane mekSa prApti thAya? vagere ghaNI khInA jaNuAMvavAmAM AvI che. (2) dezavirati vibhAgamAM--A vibhAgamAM dezivarati zAthI kahevAya che. temAM pAMca aNuvratA kayA kayA che te jaNAvIne aNuvrata zAthI kahevAya che, guNavrata tathA zikSAvrata e nAme paNa kayA hetuthI kahelA che te samajAvyu` che. te uparAMta A khare tratA anukrama vAra samajAvIne dareka vratanA keTalA keTalA aticAre che, aticAra kAne kahevAya, aticArathI vrata bhaMga kema nahi te bInA jaNAvI che. A dareka vratane! Tuka sAra A pramANe:~ 1 sthUla prANAtipAta viramaNa vrata--prANAtipAta kAne kahevAya ? zrAvakanA tene sthUla viroSaNa zA mATe? zrAvaka kayA jIvAnI keTalI ahiMsA pALI zake? prANAtipAtanuM vajana zA mATe karavuM? zrAvakanAM trA sAdhunAM mahAvratAnI jema jAvajIva sudhI hoya ke amuka muddatanAM ? dezaviratimAM aticAra kayAre gaNAya tathA vrata
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaMga kayAre gaNAya? A vratanA pAMca aticAranuM svarUpa. A aticAre kyA karmanA udayathI lAge ? zrAvake ahiMsA pALavA kevI kevI jayaNA rAkhavI vagere jaNAvyuM che. 2 sthUla mRSAvAda viramaNa vrata-A vratamAM kanyA Adi saMbaMdhI pAMca meTAM jUThane tyAga karavo te uparAMta bIjA paNa tyajI zakAya tevAM jUThane tyAga kare. vaLI kayA kayA bhAMge A vrata levAya che. tathA A vratamAM paNa pAMca aticAre lAge che tene tyAga karavAnuM jaNAvyuM che. 3 sthUla adattAdAna viramaNa vrata- adatta eTale cerI tene sthUlathI tyAga karavAnuM A vratamAM jaNAvyuM che. A vratamAM kaI kaI meTI cerIne zrAvake avazya tyAga karavo joIe. cora keTalA prakAranA che te tathA A vratamAM pAMca aticAre zAthI lAge te samajAvyuM che. 4 svadAra saMtoSa parastrIgamana viramaNa vrata-A vratamAM svadArI kone kahevAya tathA parastrI kene kahevAya te vistArathI samajAvyuM che. para strInA tyAgamAM svastrI saMtoSane samAveza nathI te jaNAvI A vratamAM kayA kayA mithunano tyAga kara. vaLI A vrata zrAvaka kyA kyA prakAre uccarI zake. sAmAnyathI A vratamAM pAMca aticAre che, chatAM A vrata kaI kaI rIte uccaranArane kayA kayA aticAre lAge vagere yathArtha samajutI pUrvaka kaheluM che. te uparAMta A vrata uccaranAra strIoe paNa A vrata kevI rIte pAlavuM. tene paNa pAMca aticAramAMthI kayA aticAre kyAre lAge te samajAvyuM che. 5 sthala parigraha parimANa vrata-A vratamAM zrAvake pitAnI pAse rAkhavA yogya dhana dhAnyAdikanA upayoganuM parimANu karavuM. A parimANa karavAthI tene zuM lAbha thAya che. mukhyatve nava prakAranA parigrahe che te jaNAvIne A vratamAM kayA aticAre kayAre lAge
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ane vrata bhaMga kayAre thAya che te samajAvyuM che, vaLI parigrahanA nava prakAra chatAM aticAra pAMca ja kema te paNa hetu pUrvaka samajAvyuM che. 6 dikSarimANa (1) guNavrata-A vratamAM cha dizAomAM javA AvavAne niyama karavAnuM che. eTale A cauda rAjalakamAMthI pite vadhAremAM vadhAre cAre dizAmAM tathA upara nIce javAne amuka janAdi vaDe niyama kare che, eTale te niyama karela bhUmi bahAranA badhA pApasthAnakanuM varjana thAya che. ane uparanAM pAMce aNuvratanA pAlanamAM A vrata upayogI thAya che mATe guNavrata kaheluM che, te samajAvIne A vratamAM paNa pAMca aticAre lAge che te zAthI lAge che te samajAvyuM che. 7 bhegopabhega viramaNa (2) guNavrata-A vratamAM bhoga ane upabhoganI vastuonuM pramANa karavAnuM hoya che. temAM bhojana AzrI pAMca aticAre ane karma (karmAdAna) AthI 15 aticAronuM svarUpa vistAra pUrvaka jaNAvyuM che. A uparAMta 22 abha, calita rasa abhakSya vastuo, vyavahArU vanaspatiomAM sacitta acittane vicAra, batrIsa anaMtakAyanuM svarUpa, A vratamAM dhAravAmAM AvatA 14 niyamonuM svarUpa, aNuhArI vastuo vagere vistAra pUrvaka jaNAvela che. 8 anarthadaMDa viramaNa (3) guNavrata-A trIjA guNavatamAM anartha eTale prayajana vinA karavAmAM AvatI nirarthaka pravRttione tyAga karavAnuM jaNAvyuM che. temaja A vratanA pAMca aticAronuM svarUpa samajAvI tenuM varjana karavAnuM jaNAvyuM che. 9 sAmAyika (1) zikSAvrata-A pahelA zikSAvratanuM svarUpa jaNAvatAM sAmAyika zAthI kahevAya te samajI RddhivaMta zrAvakano
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. tathA apardika zrAvakanA sAmAyika vidhi samajAvyo che. tyAra pachI A vratanA pAMca aticArAnuM svarUpa samajAvyuM che. 10 dezAvakAzika (2) zikSAvrata--A vrata mukhyatve chaThThA vratanA saMkSepa rUpa che te jaNAvI temAM gauNa paNe sa tAnA saMkSepa paNa che te jaNAvyu che. tyAra pachI A vratamAM paNa pAMca aticArAne tyAga karavAnuM jaNAvyu che. 11 pauSadhopavAsa (3) zikSAvrata--A zikSAtratamAM pauSadha kAne kahevAya te samajAvI tenA ATha prakAro tathA pAMca aticArAnuM svarUpa jaNAvavAmAM AvyuM che. 1ra atithi savibhAga (4) zikSAvrata--atithi savi bhAga kAne kahevAya te samajAvI, tene vizeSa vidhi, A vratanA traNa prakAra tathA pAMca aticArAnuM svarUpa samajAvyuM che. A uparAMta samakita tathA khAra vratanI samIkSA karavAmAM AvI che. (3) zrAvaka karaNI vibhAgamAM--zarUAtamAM samakita ane khAravratanI samIkSA ApavAmAM AvI che. jemAM vratanA paccakkhANatI peThe aticArAnuM paccakakhANa kema nathI karAtuM te jaNAvI samakita ane deza virati zAthI pamAya, te surakSita kema rahe, temAM kevA prayatna karavA, temaneA viSaya keTalA che, samakita ane khAra tratAnA upAyA kayA che te vistArathI jaNAvAmAM Avyu che. te vratanA pariNAma zAthI utpanna thAya, te sAcavI rAkhavAnA upAya vagere jaNAvI salekhanA vratanuM svarUpa tathA tenA aticAro jaNAvyA che. vaLI zrAvake devA gAmamAM rahevuM, te jaNAvI zrAvakanu prabhAta kArya vistArathI samajAvyuM che. temAM zrAvaka navakAra maMtranA smaraNa pUrNAMka pAchyA paheAre jAge tyAre kaivI bhAvanA bhAve ane divasanA aMte sUtI vakhate kevI kevI bhAve te vistArapUrNAMka sama bhAvanA
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 jAgyuM che. te uparAMta zrAvakanA sa MdhyAvidhi jaNAvyA che. A sAthe manuSyanA bhatranI durlabhatA jaNAvanArAM daza dRSTAnto TuMkANamAM ApyAM che. tyAra pachI kSaNu lAbhadIpanAnuM svarUpa vistArathI jaNAvIne dezavirati zrAvaka pote savirati cAritra levAne kayAre zaktimAna thaze. tenI bhAvanA bhAvavAnu jaNAvyu che. temAM muni mahAtmAonA unnatavihAra alpa upadhi vagere khInA jaNAvI che. chevaTe A bhAvanAAnu phaLa saveganA utpatti che te jaNAvI granthanI samApti karavAmAM AvI che. A pramANe A graMthamAM zrAvakane upayogI dhaNI ghaNI khInAe vistAra pUrvaka samajAvavAmAM AvI che. mATe dharma zraddhALu zrAvakane mATe A grantha ghaNAja upayogI che, tethI dareka zrAvake A grantha vAMcI tenuM avazya manana karavuM joIe. ane tethI peAtAnA dezavirati guNamAM nirmaLatAno lAbha meLavave. aMtamAM jaNAvavAnu ke vidvAna muni mahArAja zro zubhakaravijayajIe A granthamAM zrAvakane dareka viSaya sArI rIte samajAya te mATe ghaNA prazno tathA uttarA ApyA che. ane tethI granthanI upayogitAmAM ghaNA vadhAre kayo che, te jaNAvI viramuM chuM. eja. [lI. A grantha manana pUrNAMka vAMcI sakatI zrAvakrA dezavirati aMgIkAra karanAra thAe. ane dezivarati zrAvakrA potAnA trate pAlavAmAM pramAda rahita thAe evI AkAMkSA rAkhanAra-- mAstara maMgaladAsa manasukharAma zAha. ( zeDa dalapatabhAi maganabhAI zAradAbhuvananA dhArmika zikSaka. )
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA, gAthAka viSaya pRSTAMka samyakatva bhUmikA 1-2 maMgalAcaraNa tathA abhidheyAdi, zrAvaka zabdanI vyAkhyA vigere 1-15 samyakatvanuM svarUpa 3-6 samati kone kahevAya samatimAM upajatA zuzruSAdi guNe. samakita prApti vakhate aNuvrata aMgIkAra karavAnI bhajana zAthI, karmanI keTalI sthiti hoya tyAre dezAvarati prApta thAva vigere. 15-37 samakita pariziSTa samakita dravya che ke guNa che? tathA samati kevI rIte prApta thAya. tathA upazamAdi pAMca prakAranA samakitanuM svarUpa ane praznottara vagere 37-63 dezavirata vibhAga bAra vratonAM nAma. 14-17 8-10 sthUla prANAtipAta viramaNa vratanuM svarUpa tathA tenA aticArAdi. 11-12 rasthUla mRSAvAda viramaNa vratanuM svarUpa tathA tenA aticArAdi. 84-92 13-14 sthUla adattAdAna viramaNa vratanuM svarUpa tathA tenA aticArAdi. 92-100 67-84
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 23 24 25 26 234-38 15-16 svadArA saMteSa parastro viramaNa vratanuM svarUpa tathA tenA aticArasadi. 101-11717-18 sthUla parigraha parimANa vratanuM svarUpa tathA aticArAdi. 118-129 19-20 chaThThA dina viramaNa tanuM svarUpa tathA aMta cArA. 129-138 21-22 sAtamA bhogapabhoga vatanuM svarUpa tathA aticArAdi. 139-162 bhegepama viramaNa vratanuM pariziSTa. 162-219anarthadaMDa viramaNa vratanuM svarUpa. 220-224 anarthadaMDa viramaNavratanA pAca aticAre 224-228 sAmAyika vratanuM svarUpa 228-233 sAmAyika vratanA pAMca aticAra dezAvakAzika vratanuM svarUpa - 238-240 dezAvakAzika satanA pAMca aticAra 241-244 pASa pavAsa vratanuM svarUpa 245-249 pauSadhopavAsa vratanA pAMca aticAre 249-254 atithi saMvibhAga vratanuM svarUpa. 255-260 aMtathi saMvibhAga vratanA pAMca aticAra 260-262 thI 41 samyakatva ane bAra vratanI samIkSA 263-282 vratanI peThe aticArenuM paccakakhANa zAthI nathI. 263-265 samyakatva ane vratanI prAptinA upAya 26 6-271 35 samyakatva ane vratanI sthiratAnA upAya 27-273 36-37, vata pariNAma utpanna karavAnA tathA sAcavavAnA upAya 273-275, 27 31 34
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14.. vratanAM prayatnanuM phaLa 275-276 bAra vratono kAla 276-277 saMkhanA vratanuM svarUpa 278-279 41 zrAvake kevA sthaLa mAM rahevuM. 2 9-282 42 thI 5ra zrAvakanI dinacaryA vagere. 282-5 42-45 zrAvakanI prabhAta caryAthI saMkhyA caryA sudhInuM varNana. 282-296 zrAvakane nidrA vidhi. 47-48 nidrAmAthI jAge tyAre zrAvaka kaI kaI bhAvanAo bhAve te jaNAve che. 303-329 zrAvake savAre ciMtavavAnI bIjI bhAvanAo tathA tenuM phaLa. 330-346 upasahAra.-- 346-350 prazasti. 351 - - 27-303
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharma vi. (pI // - vivecaka: muni zabaMkara vijaya
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI zrAvakadharma vidhAna lekhaka : zubha'karavijayajI
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ che dI namaH | anantalabdhinidhAnAya zrIgautamagaNadharAya namaH // jagadguru-zAsanasamrATa-AcArya zrImad vijaya nemisUrIzvarapAdapa bhyo nmH|| zrI zrAvaka gharma vighAna. vardhamAna jinaM natvA nemisUriM jagadgurum / zrAddhadharmavidhAne'smin, bhASATIkA viracyate // 1 // traNa jagatanA tAraNahAra devAdhideva zrIjinendra bhagavatee saMsArI jInA jIvana ati kaSTamaya anubhavyAM che ane te pramANe sarva jIvonI AgaLa spaSTapaNe prarUpyAM che-jAhera karyo che. e kaSTamaya saMsArI jIvanamAMthI bacavAnA upAya tarIke jJAna darzana cAritrarUpa mokSamArga paNa darzAvyuM che. saMsArI jIvanamAM paNa mukhyatve gRhasthajIvana atyanta upAdhimaya ane satata pravRttimaya che. gRhastha jIvanamAM sAMsArika pravRttiomAMnI evI eka paNa pravRtti nathI ke je pravRtti te samaye vA pariNAme tAtvika dukha
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna vALI na hAya, arthAta dareka sAMsArika pravRtti pravRttikALe athavA pariNAme tattvathI du:khavALI che. e duHkhamAMthI acavAnA upAya tarIke zrIjinezvarAe ati sama vA ati saMskArI jIvAne mATe gRhastha jIvananA tyAga ane sAdhu jIvana AdaravAnA mArgadarzAvyeA che. je mArgomAM sAMsArika jIvananA kAMTA dUra thai vairAgyathI zAntisukha anubhavAya che. parantu je jIvA evA sarva tyAga karI sAdhu jIvana svIkArI zakatA nathI, tevA asamartha ne azakta jIvAne duHkhamAMthI bacAvavAnA upAya tarIke parama kRpALu zrI jinendra devAe hRsyame vA zrAvaLadharma darzAvyA che, ke je dharma svIkAravAthI aneka nirUpayAgI ane kaTAla pravRttio dUra thaI jAya che. ane tethI gRhastha jIvananI azAnti sekaDe savA cha TakA jeTalI athavA rUpie eka AnI jeTalI ochI thaI jAya che, temaja abhayadAna paNa rUpiye eka AnI jeTaluM khullu thaI jAya che. e alpa zAnti athavA alpa abhayadAnanuM paNa e sAmarthya che ke --vamAna phasthitimAMthI jo sakhyAta sAgarApama mAtra sthiti ochI thai jAya tA sAdhu jIvananI parama zAnti pazu avazya prApta kare che ke je sAdhu jIvanamAM abhayadAna saMpUrNa sAe seA TakA jeTalu che. evA e zrAvaka dhama mAM sthUla ahiMsA Adi khAra vrata-niyame che, temaja e mAra vratamAM anugata upaniyame paNa ghaNA che ke jeTalA zakti anusAre svIkArI zakAya teTalA svIkAravA ceAgya che. e alpa vA skUla vrata niyamAvALA dhama te zrAva4 dharma athavA
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanI bhUmikA vita gharma kahevAya che. punaH e alpa niyame upaniyama svIkAravAne paNa asamartha hoya che tevA taddana asamartha--azakta chane paNa bacavAnA upAya tarIke parama kRpALu zrIjinendroe sa tva parma darzAvyuM che, ke je dharmathI ja satya zuM? asatya zuM? dharma zuM adharma zuM ? hitakara zuM ? heya ya upAdeya zuM ? ityAdi sAcA khATAnA vika-saMskAravALe thAya che. A jIva je ke karmanA baLathI vratAdi AdaravAmAM azakta che. paranta vata niyamane vidheya tarIke (AdaravA gya che ema) svIkAravAmAM vA mAnavAmAM te azakta nathI ja, (ane e bAbatamAM paNa jo azakta hoya te te zrAvaka paNa nathI ja.) e rIte vicAratAM zrAvaka kevaLa samyagRSTi ane samyakatva sahita aNuvratadhArI ema be prakAranA che, tyAM zrIharibhadrasUrijIe paNa paMcAlakajImAM e banne prakAranA zrAvakanuM svarUpa zrAvakanA lakSaNa sahita je pramANe kahyuM che te pramANe prathama zrAvaka zabdane artha, tyArabAda zrAvakane prathama dharma samyakatva tenuM svarUpa ne tyArabAda zrAvaka dharmanAM bAra vrata temaja te vratamAM upajavA gya aticAre athavA TALavA gya aticAre te sarvanuM savistara svarUpa A graMthamAM kahevAya che, te A pramANe namiUNa vaddhamANaM, sAvagadhamma samAsao vocchaM / sammattAI bhAvattha-saMgayaM suttaNIIe // 1 // natvA vardhamAna zrAvakadharma samAsato vRkSye samyaktvAdibhAvArthasaMgataM sUtranItyA // 1 //
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna gAthArtha:zrI vardhamAna svAmIne namaskAra karIne samyaktvanI AdivALA ane bhAvAtha sahita evA zrAvaka dharma athavA samyaktvAdi bhAvAvALA zrAvaka dhama athavA samyaktvAdi bhAveAnA viSayavALA athavA bhAvA yukta samyaktvAdi zrAvaka dhamane sakSepathI ane sUtranI nIti vaDe ( sUtrane anusAre) kahIza. // 1 // mAvAtha--parama prabhAvaka caudase cummAlIsa granthanA kartA mahAna buddhivaibhavavALA sarva zAsranA pAraMgata zrIharibhadrasUri bhagavAna zrAvakadhamanuM svarUpa kahevAnA prAraMbhamAM prathama maMgalAcaraNa tarIke zrI mahAvIra svAmIne namaskAra kare che. sarvaziSTa purUSonI e paraMparAgata praNAlikA che ke koI paNa granthanA prAraMbhamAM athavA mAMgalika kAryanA prAraMbhamAM iSTadevane namaskAra karavArUpa maMgalAcaraNu karavu joIe. te pramANe A AcAye paNa maMgalAcaraNa karIne A granthamAM kaceA viSaya kahevAnA che tenI sUcanA tarIke sAthadhamaM= zrAvakadhama kahIza ema jaNAvyuM. punaH e zrAvakadhama samyaktvanI AdivALA che. arthAt zrAvakadhama mAM paheluM samyaktva ne tyAra bAda zrAvakanAM vrata hoya che. prazna:--zrAvakadhama mAM samyaktva paheluM zA kAraNathI ? uttaraH--sava dhama mAM samyaktva (sarvajJa zraddhA Agama zraddhA vA tattvArthe zraddhA) prathama che. kAraNa ke yama niyamarUpa dharmAM matikalpita nathI parantu kAI mahApurUSanA darzAvelA che, te mahApurUSa para jo vizvAsa ja na heAya te tenA
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanI bhUmikA darzAvelA yama niyama AdaravAthI zuM? mATe prathama te mahApurUSanI pratItirUpa zraddhA ne tyArabAda te mahApurUSanA vacana pramANe cAlavA rUpa dharma hoya che. jene evA mahApurUSa pratye vizvAsa nathI te kaye dharma karaze? kayA yama niyame Adaraze? evA avizvAsane mATe to ekaja mArga e che ke te pitAne matikalpita dharma karaze, ane je svamatikalpita dharma Adare che te miyAdaSTi ja jANa. kAraNa ke e svamatikalpita dharma karanAra zuM pUrve aneka mahAna gIzvara-mahAtmAo thaI gayA temanAthI paNa adhika buddhimAna che? pUrvanA mahA gIzvaroe zuM kaI samyadharma nathI darzAvyo ke svamatikalpita dharma AdaravAnI jarUra paDe che? mATe evA miyAdaSTine matikalpita dharma te vAstavika dharma nathI, mATe paheluM samyakatva ne tyAra bAda sthUla ahiMsA Adi zrAvakadharma che, tethI gAthAmAM mAu=samyakatvAdi zrAvakadharma kahyo te yathArtha che. ane te zrAvakadharma samarisaMkSepathI kahevAne che. * prazna-saMkSepathI kahIza" ema zA mATe? uttara-jI be prakAranA che. dharmanuM svarUpa ati vistArathI samajavAnI rUcivALA te vistArarUci, ane TuMkANamAM samajavAnI rUcivALA te alparUci vA saMkSipta rUci che. tethI ahiM atyaMta vistArathI dharmasvarUpa kahetAM saMkSipta rUcivALAne baMdha thAya nahiM mATe saMkSipta rUcivALA ane baMdha thavAne arthe zrAvakadharmanuM svarUpa
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharmavidhAna saMkSepathI kahIza. ane te paNa bhAvArtha sahita kahIza, arthAta dharmanuM tAtparya zuM? te samajAvavA pUrvaka kahIza. prazna -tama zrAvaka dharmanuM svarUpa bhale kahe, paraMtu tame sarvajJa nathI tema vItarAga paNa nathI, tethI tamAre kahele zrAvakadharma visaMvAdavALo ane AzaMkAvALe heya te saMbhavita che, jethI visaMvAda rahita ane zaMkA rahita niHzaMkapaNe jeo zrAvaka dharma samajavAnI IcchAvALA che teone tamAre kahela A zrAvakadhama upayogI nahi thAya. uttara-nA, ema nahi, kAraNa ke huM je zrAvakadharma kahIza te mArI svamatikalpanAthI nizcita karela nahi kahuM paratu suraNa - sUtranI nIti vaDe kahIza, arthAt gaNadharAdi mahApurUSoe kahelAM je game tene anusAra kahIza. je huM mArI svataMtra kalpanAthI nizcita karele zrAvakadharma kahuM te avazya anAdaraNIya thAya, mATe (zrI haribhadrasUri mahArAja kahe che ke, sUtrAnusAre kahelo-kahevAte A zrAvakadharma zrotAone AdaraNIya che. e pramANe pahelI gAthAmAM grantharjAe prathama maMgalAcaraNa karIne tyArabAda abhidheya-viSaya, grantha banAvavAnuM projana ane granthane saMbaMdha e traNa anubaMdha darzAvyA. avataraNa-pahelI gAthAmAM "sAvadha chaM- zrAvakadhama kahIza" ema kahyuM, tyAM prathama zrAvaka zabdane artha zuM te darzAvAya che
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanI bhUmikA paraloyahiyaM sammaM, jo jiNavayaNaM suNei uvutto| ai tivvakammavigamA, sukoso sAvago ettha // 2 // zALA --je jIva ati tIvra (saMkSiNa) karmanA nAzathI upagavALo thayo chatAM paraphekane hitakArI evuM jinavacana samyaka prakAre sAMbhaLe te ahiM utkRSTa zrAvaka jANa. tharA mAvArtha-ahiM "zra dhAtu uparathI sAMbhaLe te zrAvaka, zuM sAMbhaLe? jinavacana, koNa sAMbhaLe? -je koI jIva. prazna -"je kaI jIva jinavacana sAMbhaLe te zrAvaka" ema kahevAmAM je koI "eTale zuM? je kaI te koNa? uttara-zrAvaka kuLamAM utpanna thayelo jIva ja zrAvaka kahevAya ema nahi, paranta kSatriyathI AraMbhIne kaI paNa kuLamAM vA jAtimAM vA vaMzamAM utpanna thayelo jIva jinavacana sAMbhaLe to te zrAvaka kahevAya, jethI brAhmaNanA kuLamAM ja utpanna thayele jIva jema vyavahAramAM brAhmaNa kahevAya, ane anyaja kuLamAM utpanna thayele jIva jema vyavahArathI atyaja kahevAya, tema zrAvaka kuLamAM utpanna thayele ja zrAvaka kahevAya ema dharmanI-guNanI apekSAe nathI, dharmanI apekSAe te kSatriya hoya ke brAhmaNa hoya ke anya ja hoya game te kuLamAM janmele hAya, paraMtu paralokahitaM samyag yo jinavacanaM zRNoti upyuktH| atitIbrakarmavigamAt sa utkRSTaH zrAvako atra // 2 // 1 ahiM zrAvakane zabdArtha tattvadaSTie kahevAya che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna jinavacanane samyak prakAre sAMbhaLe te zrAvaka kahevAya. ahiM sAMbhaLavu e kriyA koi paNa zrotrendriya labdhivALAne (kzendriyavALA sarva jIvAne) hoya che ane zrAvakapaNuM sAMbhaLavAnI kriyAnI apekSAvALu che te e rIte kaNendriya vALA sarve jIvAne zrAvaka tarIke gaNavAnA prasaMga Ave ane ema badhA kaNendriyavALAne zrAvaka kahevAya nahi. mATe e sAMbhaLavAnI kriyA paNa amuka vizeSatAvALIja hAvI joI e, te kAraNathI granthakartAe nivayAM-jinavacana sAMbhaLe te zrAvaka parantu kAipaNa vacana vA bhASA mAtra sAMbhaLavAthI zrAvaka na gaNAya ema kahyuM. ahiM` jinavacana eTale zrIsarvajJa bhagavatAnuM vacana athavA Agama te sAMbhaLavAthIja zrAvaka gaNAya, parantu apAnAM vacana sAMbhaLavAthI athavA apramANa purUSonAM vacana sAMbhaLavAthI zrAvaka na gaNAya, kAraNa ke evAM vacana sAMbhaLavAthI AtmAne kaMi paNa lAbha thatA nathI eTaluM ja nahi parantu bhavavRddhi rUpa viparIta phaLa thAya che. mATe alpajJane apramANu purUSonAM vacana sAMbhaLavAM cita nathI. prazna:--jinavacanaja sAMbhaLavA ceAgya che, ane te sAMbhaLavAthI ja zrAvaka kahevAya ema zA mATe ? uttara-parahoyadi--paraleAkamAM hitakArI hAya tA jinavacanaja hitakArI che, kAraNake jinendra bhagavaMtA sarvAMga hovAthI temanAMja vacana saMpUrNa satya che. mATe jinavacana sAMbhaLavAthIja zrAvaka gaNAya.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanI bhUmikA prazna--jinavacanane paraleAka hitakArI vizeSaNa kahyuM te paralAkane ahitakArI paNa jinavacana haiAya ? uttara--nA. jinavacana ahitakArI che ja nahi, chatAM paraleAkahitakArI vizeSaNu kahyuM te svarupada ka vizeSaNa che. jema agnine uSNa vizeSaNu svarupaka che tema. athavA bIjI rIte vicArIe te jinavacana paraleAkahitakArI ne AleAkahitakArI ema be prakAranAM che. temAM Avazyaka Adi zAstrA te paraleAkahitakArI ne jyAtiSa nimitta ItyAdi jainazAstra AleAkahitakArI che, jo ke jyAtiSaprAbhUtAdi zAstra apekSAe paralAkahitakArI che, para Mtu mukhyavRttie te AleAkahitakArI ja che, mATe jyAtiSa prAbhutAdi zAstrArUpa AleAkahitakArI jinavacana sAMbhaLe te zrAvaka nahi parantu Avazyaka Adi zAstrArUpa paraleAkahitakArI jinavacana sAMbhaLe te zrAvaka kahevAya. prazna:--tamA kahe che ke apekSAe (abhiprAya vizeSaamuka abhiprAyathI) jyotiSaprAbhatAdi zAstrA paraleAkahitakArI che. tAe uparathI ema samajAya che ke abhiprAya vizeSathI paNa je paraleAkahitakArI hoya te paraleAkahitakArIja che, te e rIte abhiprAya ravizeSathI (apekSA vizeSathI) sarva kuzAsanA (kuzAo) paNa paraleAkahitakArI che ema mAnI lye. kAraNake zAstramAM paNa kahyu che ke * je jattiyA ya heU, bhavassa te caiva tattiyA mokkhe | gaNaNAIyA loyA, donha vi puNNA bhave tullA // 1 // - ye yAvantazca hetavo bhavasya te caiva tAvanto mokSe / gaNanAtItA lokA dvayorapi pUrNA bhavanti tulyAH //
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharmavidhAna a gatamAM je ane jeTalAM kAraNo saMsAranAM che te ane teTalAM ja kAraNe mekSanAM che. jethI e bannenAM saMpUrNa kAraNe asaMkhyAta kAkAzanA pradeza jeTalAM che ane paraspara tulya che. A uttara-vAta satya che ke apekSAe je saMsAranuM kAraNa che te mokSanuM paNa kAraNa che, ane e rIte apekSAe tiSAdi jainavacane paralekahitakArI che, paraMtu ahiM te apekSA vinA je sAkSAt paraloka hitakArI jina vacana sAMbhaLe te zrAvaka e spaSTArtha che, tethI sAdhunAM anuSkAnevALuM ane zrAvakanAM anuSThAnavALuM AvazyakAdi dharmazAstra rUpa jina vacana je sAMbhaLe te zrAvaka. e kAraNathI A granthakartAeja anya granthamAM kahyuM che ke - saMpannadaMsaNAI, paidiyaha jaijaNA suNeI y| sAmAyAriM paramaM, jo khalu taM sAkyaM viti // 1 // artha -jeNe darzanAdi (samyakatvAdi) prApta karyuM che e je jIva pratidivasa sAdhunI pAsethI sAmAcArI (sAdhu zrAvakanI kriyAo sAMbhaLe te paramazrAvaka kahevAya. e rIte gharoghahiMya vizeSaNanI sArthakatA darzAvIne have vizeSaNanI sArthakatA kahe che. saMpannadarzanAdiH pratidivasa yatijanAt zRNoti ca / sAmAcArI paramAM yaH khalu taM zrAvakaM truvanti // 1 ahiM kAraNa eTale sthitibaMdhanA tathA anubhAga baMdhanA adhyavasAyo jANavA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanI bhUmikA praznaH-gAthAmAM sadaM=samyak prakAre sAMbhaLe te zrAvaka ema kahevAthI zuM vizeSatA ?. uttara-maMsamyaka prakAre eTale azaTha bhAve-saralA hRdayathI sAMbhaLe te zrAvaka, paraMtu hRdayanI vakatA, gurU ane zAstra pratyenI apamAna daSTithI jinavacana sAMbhaLe te zrAvaka na kahevAya. athavA kaI ema kahe ke kapila AdikanAM vacane paNa palaka hitakArI che, kAraNake jJAviMti vaMdyogo survrivAravavA (caraka parivrAjakane upapAtaupajavuM vAva=pAMcamA brahmadevaloka sudhI che, arthAt caraka ne parivrAjaka darzanavALA pitAnA darzanamAM kahelI utkRSTa kiyAnA baLathI pAMcamA devaleka sudhI utpanna thAya che. e rIte e dazAnAM vacane paNa sagati ApanArAM hovAthI paraleka hitakArI che to te kapilAdivacanane sAMbhaLanAra zrAvaka nahi ne jinavacana sAMbhaLanAre ja zrAvaka ema zA mATe? A zaMkAnA samAdhAna tarIke paNa e same vizeSaNa che te A pramANe-kma=samyaka evuM je paralokahita tene sAMbhaLanAra te zrAvaka, parantu asamyaka paralokahitane sAMbhaLanAra te zrAvaka nahi. tAtparya e che ke jinavacana jema paraloka hitakArI che tema kapilAdi vacanane paNa paraloka hitakArI mAnI laIe, paraMtu taphAvata e che ke jinendravacana jevuM samyak paraloka hita yAvad brahmalokaM carakaparivrAjaka-upapAtaH /
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra zrAvakadhama vidhAna kArI che tevu kapilAdi vacana samyak paleAka hitakArI nathI, kAraNake jinendravacana sAkSAt athavA paraparAe ( zIghra athavA vila e) meAkSanu kAraNa che mATe samyak paraloka hitakArI che, ane kapilAdivacana sAkSAt vA paraparAe paNa meAkSanuM kAraNa na heAvAthI samyak paraleAka hitakArI nathI. te kAraNathI samyak paleAka hitakArI jinavacana sAMbhaLe te ja zrAvaka. : punaH vara to--upayAgavALA thaine sAMbhaLe te zrAvaka, parantu upayAga rahita sAMbhaLe te nahi, kAraNake upayoga vinAnu' nirarthaka che. kahyu che ke-- niddA vigahAparivajjiehi, guttehiM paMjaliuDehiM / bhattibahumANapubvaM, uvauttehiM suNeyannaM // 1 // athaH--nidrA vikathA vaIne guptivaMta thaIne (mana vacana kAyAnI ekAgratA karIne) ane e hAthanI aMjala joDIne evI rIte upayogavALA thaIne jinavacana bhakti bahumAna pUrvaka sAMbhaLavuM (e jinavacana zravaNanA vidhi kahyo.) prazna:vyavahArathI upayAgavALo thaine ane vyavahArathI hRdayanI saraLatA vALo thaIne teA abhavya jIva paNu kAika avasthAmAM jinavacana sAMbhaLe che te te paNa zrAvaka kahevAya ke nahi? nidrAvikathAparivarjitai guptaiH prAJjalipuTaiH / bhaktibahumAnapUrva upayuktaiH zrotavyam //
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanI bhUmikA 13 uttaraH--nA. ativRjavijJamA=ati tIvra kamanA nAzathI upayeAgAdi vizeSaNu pUrNAMka jinavacana sAMbhaLe te zrAvaka kahevAya, parantu atyaMta sakilaSTa kama vidyamAna hoya ne upayAgAdi pUrvaka jinavacana sAMbhaLe te paNa te zrAvaka na kahevAya. kAraNake jJAnAvaraNIya Adi karmI ati tIvra hAya tA jIvanA malina pariNAma hAya che tethI kadAca jinavacana sAMbhaLe te paNa vyavahArathI upayegAdi vizeSaNa pUrNAMka (abhavyavat ) sAMbhaLe, parantu tevI rIte sAMbhaLavAthI kaMI artha saratA nathI, jethI tAtvika rIte upayAgAdipUrvaka jinavacana sAMbhaLavuM teA tyAreja khanI zake ke jyAre jJAnAvaraNIyAdi karmInI tIvratA nAza pAme. praznaH--jJAnAvaraNIyAdi karmInI tIvratA nemantratA kayAre ne kaI rIte samajavI. uttaraH--jJAnAvaraNIyAdi sAta karmonI sthiti utkRSTa 30 kA. kA0 sAgarApama Adi che temAMthI 1 kADAkADI sAgarApamathI kaMIka ochI rahe eTale antaH kADA kADI. sAgarApama jeTalI thAya tyAre karmInI mantratA jANavI. ane ethI adhika sthiti hoya te tIvratA jANavI. kahyuM che ke-- sattaNhaM pagaDINaM abhiMtarao u koDikoDIe / kAUNa sAgarANaM, jai lahati cauNhamannayaraM // 1 // artha :--zruta sAmAyika, samyakRtva sAmAyika, dezivarati saptAnAM prakRtInAM abhyantaratastu koTikoTyAH / kRtvA sAgarANAM yadi labhate caturNAmanyatarat //
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 zrAvakadharmavidhAna sAmAyika ne sarvavirati sAmAyika, e cAra sAmAyikamAMnuM kaI paNa eka sAmAyika jIva je pAme te AyuSya sivAyanI sAta karma pravRtionI sthiti eka keDIkeDI sAga'ropamanI aMdara karIne ja (arthAt antaH ke. ke. sAva jeTalI sthiti karIne ja) pAme. 1 e pramANe ati kilaSTa karmanA nAzathI je jIva upayoga pUrvaka paralokane hitakArI evuM jinavacana samyapha prakAre sAMbhaLe te ja ahiM 3=utkRSTa zrAvaka eTale mukhya zrAvaka kahevAya. e vizeSaNemAMnA eka paNa nyUna vizeSaNathI jinavacana sAMbhaLanAre jIva (bhAva) zrAvaka na kahevAya. athavA guNo padamAM to e padachaMda na karatAM pu to e padaccheda karIe te su eTale zuklapAkSika ane jo te. arthAt te pUrvokta vizeSaNavALe zukalapAkSika jIva jinavacana sAMbhaLe te zrAvakA kahevAya. ahi je jIvane ardha pudagalaparAvartanathI ocho saMsAra bAkI hoya te jIva zuklapAkSika kahevAya, ane ethI adhika saMsAra jene bhamavAne che te kRSNa pAkSika jIva kahevAya. zrAvakadharma saMbaMdhi anya graMthamAM A sthAne pUrvokta vizeSaNa rahita sAmAnya mAtra zravaNa karavAthI nAma zrAvaka ityAdi zrAvakanA aneka prakAra kahyA che. (ane ahiM te bhAva zrAvakane ja artha hevAthI nAmazrAvaka Adi prakAra kahyA nathI.)
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanI bhUmikA 15 avataraNaH--pUrva gAthAmAM samyaktvAdi zrAvaka dhama kahIza ema kahyuM temAM prathama zrAvaka zabdane atha karIne have A gAthAmAM samyaktva zabdane atha kahevAya che-- tattatthasahANaM, sammattamasaggaho na eyammi | micchattakhaovasamA, sussusAI u hoMti daDhaM || 3 || gAthAya--tattvArthInI zraddhA te samyaktva, ane te mithyAtva mAhanIya karmanA kSayApazamathI thAya che. e samyaktvamAM asadAgraha (kadAgraha) na heAya, ane zuzruSA Adi (dharmazAstra sAMbhaLavuM ityAdi) atyanta hoya che. gA // samyaktvanuM svarUpa // bhAvA-tAttvika arthanI eTale jIva ajIva Adi tAttvika padArthonI zraddhA-pratIti eTale jIva ajIva Adi padArtho che ja ane te je pramANe saMjJa bhagavaMtAe darzAvyA che te pramANeja che, parantu bIjI rIte nathI evI hRdayamAM sauMpUrNa khAtrI thavI te samyaktva. kAraNa ke e khAtrImAM jIvanA medhanuM samya=samyak prakAra, sva=paNuM che mATe samyaktva. ahiM samyakRtva" e jainadarzananA pAribhASika zabda che tethI kevaLa jainadarzanamAM ja samyaktva che ema ekAnte nathI, paraMtu jainadarzana sivAyanA koi paNa danavALA jIvane "sarvajJa hAvA joIe ane sarvajJAe kahelu e ja satya bIjI nahi ja." evA hRdayagata tatvArthazraddhAnaM samyaktvamasagraho na patasmin / mithyAtvakSayopazamAt zuzrUSAdayastu bhavanti dRDham /
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya che ke "thapALe te e bAbatevI zrAvakadharmavidhAna saMskAra je daDha hoya te tene paNa samyakatva hoya che, kAraNa ke jagatamAM je sadaguNa che te amuka darzanamAM ja heya anyatra na ja hoya ema ekAnta nathI. jema dunyavI kahevata che ke "pALe teno dharma ne mAre tenI talavAra" e kahevata pramANe je pALe tene dharma che. paraMtu dharma kaI vastu? vA sadgaNa kone kahevAya? e bAbata te zrI sarvane ja AdhIna che. sarvajJa kahe eja dharma ane tevI pUrNa khAtrI te samyatva-e tAtparya, A prazna -jIva ajIva Adi padArthone tAvika padArtho kema kahyA ? uttara-jIva ajIva Adi padArtho zrI sarva darzAvyA che mATe tAtvika padArtho che. nahitara arUpI padArthone koNa jANe ne keNa kahe ? temaja sUmarUpI padArtho je yAtrika vijJAna baLathI paNa na jANuM (I) zakAya tevA sUkama ne Indraya agocara padArthone sarvajJa vinA keNa jANe ne keNa kahe ? je kahe ke IndrAdi deve jANatA haze te tema paNa nathI, kAraNa ke indrAdi deve paNa sarvajJa nathI. athavA satyArthatAna e padane tatvathI eTale bhAvathI arthInuM padArthonuM zraddhAna-zraddhA te samyaktva eve paNa artha thAya. prazna -tatvArtha zraddhA te geSTAmAhilla Adi ninhAne (zAstrane viparIta artha karI temAM kadAgraha
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanuM svarUpa kAraNa ke rAkhanAra te ninheva, teone ) paNa hoya che. jIva-ajIva Adi tattvabhUta padArthone te te paNa svIkAre che. 17 '' uttaraH--samyaktvamAM kevaLa tatvA zraddhA hAya eTalu ja nahi paNa te tattvA zraddhAnuM vA samyaktvanuM e phaLa che ke smi alapado =e zraddhAmAM asagrahadurAgraha na heAya, arthAt jJAnAvaraNIyanA udaye kadAcit viparIta atha samajAyA hoya te " A arthahuM karU chuM vA samajuM chuM te pramANeja che khIjI rIte nathI ja " AvA durAgraha hAya nahi. parantu peAtAnAthI vizeSa jJAnavaMta jo bIjI rIte atha karatA hoya te te svIkArI levA, athavA teA peAtAne samajAevA arthe nizcita na gaNavA, parantu "mane A padanA artha A rIte samajAyA che chatAM jo e atha bIjI rIte thatA hoya te te pramANu che" e rIte mAdhyasthya vRtti rAkhavI joIe. ninhevAmAM peAtAne samajAya evA arthamAM mAdhyasthya vRtti hoya nADuM mATe ninhevAne jIvAjIvAdi padArthonI zraddhA hovA chatAM te zraddhA samyak na hovAthI teone samyaktva gaNAya nahi. tAtparya e ke durAgrahavALI zraddhA paNa samyaktva na gaNAya, parantu durAgraha vinAnI tattvArthAMzraddhA teja samyastatva. '' prazna:--tattvA zraddhA (jIvAjIvAdi padArthonuM jJAna) hovA chatAM paNa durAgraha hoya tenu zuM kAraNa ? ke je durAgrahanA prabhAve jIvAdi padArthonuM vistRta jJAna hovA
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharma vidhAna chatAM paNa samyaktva na hoya (athavA te jJAna samyagajJAna na gaNAya. ) uttara-mithyAtva mehanIya karma ke je mehanIya karmanA 26 vA 28 bhedamAMnuM eka che, tenA udayathI jIvamAM durAgraha sadAne mATe pravarte che, ane durAgraha pravartatAM samyaktvane abhAva hoya che, mATe durAgrahane abhAva ane durAgrahanA abhAvathI utpanna thayelI samyaka tattva zraddhA rUpa samyakatva te pichANovaramA=mithyAtva mohanIya karmanA kSapazamathI (tathAvidha udayanA abhAvathI thAya che. arthAta mithyAtvamehanIyanA kSApamAdikathI eTale kSayathI, upazamathI vA kSayopazamathI) jIvamAM durAgraha vartate nathI tethI chavAchavAdi padArthonI zraddhA-pratIti paNa nirmaLa hevAthI samyaka zraddhA varte che ane e samyapha zraddhA te ja samyaktva. prazna-jIvAjIvAdi padArthanI samyam zraddhA te samyakatva e vAta te ThIka, paraMtu samyaktvamAM jIvAjIvAdi padArthanuM keTaluM jJAna hevuM joIe tene kaMI niyama che? jIvavicAra jeTaluM? ke laghuprakaraNa jeTaluM? ke traNa bhASya sahita 7 prakaraNa jeTaluM? ke bRhatsaMgrahaNa kSetrasamAsa sahita 9 prakaraNa jeTaluM? ke cha karmagraMtha jeTaluM? ke agiAra aMga jeTaluM? ke 45 Agama jeTaluM ke 84 Agama jeTaluM ke te te kALe vartatA sarva zrata jeTaluM ?
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 samyakatvanuM svarUpa uttara:--samyaktvamAM ATaluM jJAna hovuM ja joie evA kaMi paNa niyama nathI, paraMtu sajJabhASita vacana e ja satya" evA hRdayasaMskAra atyaMta dRDha hAvA joie; e ja tAttvika samyaktva che. kahyu che ke-- savvAi jiNesara bhAsiAI vayaNAI nanahA huMti / ia buddhI jassa maNe sammataM niccalaM tassa || 1 || artha:jinezvaranAM kahelAM sarve vacaneA satya ja che parantu anyathA nathI (asatya nathI) evI buddhi jenA hRdayamAM hoya tene dRDha samyaktva hAya che aa tathA jIvAinavapayatthe jo jANai tassa hoi sammattaM / bhAveNa saddato ayANamANe vi sammattaM ||2|| aH--jIva Adi nava padArthIne (nava tavAne) je jIva jANe tene samyaktva hAya che, vA thAya che, ane jIvAdi padArtha na jAgutA hAya tA bhAvavaDe ( hRdaya gata dRDha saMskAra vaDe) e nava padArthanI zraddhA karatA ( sazabhASita svarUpavALA jIvAdi 9 padArtho che ja tathA svaga naraka ityAdi che ja ema khAtrIpUrvaka mAnatA ) jIva ajJAnI hAya ( jIvAjIvAdi padArthonuM savistara svarUpa na jANatA hAya) teA paNa tene samyaktva hoya che rA sarvANi jinezvarabhASitAni vacanAni nAnyathA bhavanti // iti buddhiryasya manasi samyaktvaM nizcalaM tasya // jIvAdinavapadArthAn yo jAnAti tasya bhavati samyaktvam / bhAvena zraddadhAno - ajAnannapi samyaktvam //
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvadharma vidhAna e pramANe samyakatvamAM jJAnane nahi paNa zuddha saMskArane ja niyama che. prazna -je samyakatvamAM jJAnane kaMI niyama nathI te samyagdaSTi jIva jJAnI kahevAya ke ajJAnI? uttara-viziSTa kRtajJAnanI apekSAe koI ajJAnI ne kaI jJAnI. ane matijJAnanI apekSAe samyagaSTi jIva niyamA jJAnI che, kAraNa ke e jIvanuM matijJAna kadAca bahu kSapAmazavALuM na hoya te paNa zuddha saMskAravALuM hovAthI e jIva jJAnI che. matijJAnAvaraNanA atikSapazamathI dunyavI vijJAnavALI buddhi e loka vyavahAre sUmabuddhi kahevAya, paraMtu e tAttvika sUkSama buddhi nathI, kAraNa ke ghaNAM vyAkaraNa bhaNelA, ghaNuM nyAyazAse bhaNelA, ghaNAM darzanazAstro bhaNelA, ane sabhAomAM meTA meTA vAdavivAdathI prativAdIone parAjaya pamADI lekamAM pitAnI buddhine mahAna vaibhava dekhADanArA teomAM matijJAnAvaraNane kSayopazama je ke ghaNe che te paNa e azuddha kSapazama che, ke je kSayapazamathI sat zuM asat zuM ? hitakara zuM ne ahitakara zuM! zuddha zuM ne azuddha zuM? deva ke kudeva keNa dharma keNa adhama keNa? e vastuone zuddhapaNe samajI zakatA nathI. je samajI zakatA hoya te te moTA buddhi vibhAvALA bhaNelA gaNelA che saMsArIne paNa deva gurU mAne kharA? hiMsAne paNa dharma mAne kharA ? naja mAne. vaLI duniyAmAM mATe manAte je buddhivaibhava jIvahiMsAne dharma
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanuM svarUpa 21 mAnavAnuM zIkhavI rahyo hAya, leAlupIene deva gurU mAnavAnuM zIkhavI rahyo hoya, svarga naraka Adi tA jIvane sArA mArge cAlavAmAM prIti ane bhaya upajAvavA kalpI kADhelAM che ema zIkhavI rahyo hoya, Izvara thaine punaH anIzvara thavAnuM zIkhavI rahyo hoya, tA evI viparIta zikSAvALA mahAn buddhivaibhavane paNa samyagdha vA tAtvika jJAna kema kahevAya ? tAtvika jJAna vA samyagUdha tA teja che ke bhale buddhi alpa hoya vA ghaNI hoya patu pUrvokta prakAravALe viparIta sa`skAra na heAya, te kAraNathI alpamuddhivALA paNu sabhyaSTi jIva jJAnI che ane mahAbuddhivALA jIva paNa viparIta saMskAra vaDe ajJAnI che. zAstramAM prasiddha che ke abhavyA 9 pUrva sudhInA abhyAsa kare tApaNu ajJAnI kahevAya, ane samyaSTi jIva navakAra sarakhA na zIkhyA hAya tApaNu jJAnI kahevAya. samyaktvanuM phaLa. * praznaH--samyakatvanuM phaLa zuM ? uttara:--duspUlArUM 3 dAti vata=samyaktva prApta cavAthI zuzraSA eTale dhama zAstra sAMbhaLavAnI icchA kAmInA surasaMgItanA zravaNa rasathI paNa adhika hoya. ityAdi guNa utpanna thAya che ke je cAthI gAthAmAM kahevAze. 1 praznaH--tattvArthaM zraddhAna te samyagdarzana kahyuM, ane 1. ahiMthI zrI pacAzakajInI vRttinA bhAvAtha che.
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 22 zrAvakadharma vidhAna zraddhAna-zraddhA e tathA pratyaya (jinezvaroe ema kahyuM temaja che e khAtrIvALo bedha) che. ane tathA pratyaya e mAnasika abhilASa che, ane mAnasika abhilASa jIvane aparyApta Adi avasthAmAM heI zakatuM nathI ane samyakUtva te aparyAptAdi avasthAmAM paNa raheluM che. kAraNa ke samyakatvane kALa 66 sAgarepama jeTaluM sAdi sAtta ane siddhane sAdi ananta kahyo che. te 66 sAgarepamamAM aparyAsAvasthA aneka vAra prApta thAya che, temaja siddhane te mana che ja nahi te mane vijJAna rahita aparyApta jIvamAM ane siddhomAM samyakatva ke je mAnasika abhilASarUpa che te kema hoya ? uttara--tatvArtha zraddhA e samyaktvanuM kArya che. ane samyakatva te mithyAtvanA kSapazamAdikathI utpanna thavA rogya jIvane rUci rU5 Atma pariNAma che. siddhAntamAM kahyuM che ke-re tamane gharavALI bhAjIveynnovsmkhysmutthe pasamasaMvegAiliMge suhe AyapariNAme pattakaprazasta samyakatva mohanIya karmane udaya upazama ane kSaya e traNathI utpanna thayela ane upazama saMvega Adi liMga-lakSaNavALa zubha AtmapariNAma te samyaktva kahyuM che. e kAraNathI ja mane vijJAna rahita evA siddha vigerene (siddhane ane aparyAptane) samyakatva kaheluM che. tazca samyaktvaM prazastasamyaktyamohanIyakamANuvedanopazamakSayasamutthaH prazamasaMvegAdiliGgaH zubha aatmprigAmaH pratim II
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanuM svarUpa 1. 23 vaLI ahiM bIjI vAta e che ke-samyaktva hoya teja tatvArthanI zraddhA thAya che, ane tatvArthanI zraddhA hoya te samyakatva hoya che ja. e pramANe zraddhAvaMta ane samyakatva avazya hoya ema darzAvavAne kAryamAM kAraNane upacAra karIne tatvArtha zraddhA te samyakatva ema (gAthAmAM) kahyuM che. [ ahiM tatvazraddhA e kArya che ne samyaktva e kAraNa che.] prazna-kadAca e mithyAtva mehanIyanA udayathI hoya che, mATe mithyAtvanA kSapadamAdi vaDe samyakatva guNa pragaTa thaye kadAgraha na hoya ema je kahyuM te te vAstavika che, paraMtu surakSA ItyAdi vacanathI zuzraSAdi guNe daDha thAya ema kahyuM te yukta nathI, kAraNa ke zuzruSAdi guNa jJAnanA ane cAritranA aMza rUpa che, tethI e guNe jJAnAvaraNIya cAritramehanIya ane vIryAntarAya karmanA kSapazamathI pAmavA gya che paraMtu mithyAtvanA kSapazamAdithI nahi, te samaphatvamAM zuzraSAdi guNe avazya hoya ema kema banI zake ? uttara-samyakatva pragaTa thavAmAM kAraNabhUta mithyAtvano kSayapa samAdi je vakhate thAya che te vakhate (tene anusarata) jJAnAvaraNane kSapazama, ane anantAnubandhI kaSAya rUpa cAritramehanIya Adi karmone paNa kSapazama avazya thAya che ja, te kAraNathI samatva pragaTa thaye zuzru SAdi guNe paNa pragaTa thAya che, jema kevalajJAna che ke keva
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 zrAvakadharma vidhAna lajJAnAvaraNIyanA kSayathIja prApta thavA yogya che, te paNa kaSAyamahanIyane saMpUrNa kSaya thayA bAda kevalajJAnAvaraNIya saMpUrNa kSaya thaye kevaLajJAna thAya che. kahyuM che ke variyAIma ratha vAyA [ kevaLajJAnanI prApti kaSAyanA kSaya vinA thatI nathI.] athavA jema samakutva guNa mithyAtva mehanIyanA kSapazamAdikathI pragaTa thavA lAgyA che, te paNa anantAnubaMdhi kaSAyonA zapasamAdipUrvaka ja pragaTa thAya che paraMtu anantAnubaMdhInA udayamAM samyaktva guNa pragaTa thatuM nathI. bhASyamAM kahyuM che ke - paDhamilluyANa udae niyamA saMjoyaNAkasAyANaM / sammaiMsaNalaMbha, bhavasiddhiyAvi na lahati // 1 // artha-pahelA saMjanA kaSAnA (anaMtAnA) udayamAM samyakdarzanane lAbha bhavya che paNa pAmatA nathI. prazna -zuzruSAdi guNemAM vaiyAvRtya guNa tapane bheda havAthI cAritranA aMzarUpa che, ane samyaktva pragaTa thatAM vaiyAvRtya guNa paNa pragaTa thAya te avirati guNasthAnane paNa abhAva thAya, kAraNa ke avirati guNasthAnamAM mAtra samyakatva ja hoya che, paraMtu cAritra hoya nahi, ane pUrvokta rIte te vaiyAvRtya rUpa cAritra paNa prApta thayuM. uttara-nA. ema nahi. samyaktvamAM vaiyAvRtya niyama rU5 cAritra ati alpa aMzavALuM hovAthI cAritranI prathamAnAmudaye niyamAt saMyojanAkaSAyANAm / samyagdarzanalAbhaM bhavasiddhikA api na labhante //
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanuM svarUpa vivakSAmAM (gaNatrImAM nathI, jema samUrNima paMcendriyone saMjJA mAtra hovA chatAM paNa (hetRpadezikI saMjJA che te paNa) viziSTa saMjJAnA (dIrghakAlikI saMjJAnA) abhAve asaMjJI kahA che. viratipaNuM te mahAvate vA aNuvrate rUpa meTA cAritranA sadbhAve ja gaNAya che, kAraNa ke ekAdi senaiyAthI dhanavAna kahevAya nahi, ekAdi pazu rAkhavA vaDe godhanavALe gaNAya nahi, (ane alpa rUpa vaDe rUpavAna gaNAya nahi) tema ati alpa cAritra vaDe virativaMta gaNAya nahi. prazna-samyaktva sAthe zuzraSAdi guNe avazya hAya ema saMbhavita nathI, kAraNa ke anekAntika che (zuzruSAdi guNe hoya ane na paNa hoya). te A pramANe-upazAntameha Adi zreNigata guNasthAnavALA jIne samyakatva che paraMtu zuzruSAdi guNa nathI, kAraNa ke e jIve atyaMta dhyAnastha che, te evI dhyAna dazAmAM zAstra sAMbhaLavAnI IcchA vaiyAvRtyane niyama ItyAdi kevI rIte hoya? uttara -je ke upazAntamAha Adi guNasthAnamAM dhyAnastha jIvane zuzruSA Adi guNa sAkSAt (dekhItI rIte) nathI, kAraNa ke kRtArtha thayelA che, paratu phaLarUpe vidyamAna che, kAraNake zuSAdi guNonuM e upazAntamahatvAdi phaLa che mATe anekAntika kema kahevAya? athavA bIjI rIte vicArIe te ahiM zrAvaka dharmane adhikAra cAle che mATe zrAvakapaNAnI avasthAmAM je samyakatva che te samyaktvamAM (zrAvakane) zuzruSA Adi guNe daDha-atyanta hoya che. mATe
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharma vidhAna samyakatvamAM-zuzraSAdi guNo avazya hoya che ema kahevAmAM kaMI paNa virodha nathI. evA " avataraNa-samyakRtvamAM zuzraSA Adi guNonI avazya utpatti kahIne have te zuzraSA Adi guNe kayA? te nAma pUrvaka darzAvAya che- che samyakatvamAM avazya upajatA zuzruSA Adi guNo sussUma dhammarAo, gurudevANaM jahA samAhIe / veyAvacce Niyamo, vayapaDivattIe [3] bhayaNAu // 4 // gAthArtha -zuzraSA, dharmarAga, samAdhipUrvaka gurUdevanI devagurUnI) viyAvRtyane niyama, (e traNa avazya heya), ane vrata aMgIkAra karavAnI bhajanA heya. 4 bhAvArtha-zuzraSA eTale dharmazAstra sAMbhaLavAnI IcchA. te caturAIvALA kAmI yuvakane deva saMgIta sAMbhaLavAne jeTaluM rasa hoya tethI paNa adhika rasa samyagadaSTi jIvane zAstra sAMbhaLavAmAM hoya, tathA kRtadharma ane cAritradharma e be dharmamAM zratadharmane saga te zuzraSA guNamAM gaNAya, tethI ahiM dharmarAga ema kahevAthI cAritradharmane rAga gaNave. arthAt karmanA balavattarapaNAthI samyagadaSTi jIva jo ke cAritradharma aMgIkAra karI zakato nathI, paraMtu cAstridharmane rAga e heya ke vanamAM bhaTakatAM bhUkhyA thayelA brAhmaNane zuzrUSA dharmarAgo gurudevAnAM yathA samAdhinA / vaiyAvRttye niyamo vratapratipattau bhajanA tu //
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanuM svarUpa 27. ghebara khAvAne je abhilASa hoya tethI paNa adhika abhilASa hAya. tathA gurU eTale dharmane upadeza ApanArA AcArya vigere ane deva te arihaMta bhagavaMta e bannenI vaiyAvRtya (sevA, bhakti, pUjA) karavAne yathAsamAdhi (yathAzakti) niyama heAya. e pramANe samyakatva sAthe e zuzruSA dharmarAga ane devagurUnI vaiyAvRtyane niyama e traNa te avazya heya ane vrata eTale (sthUla hiMsAne tyAga, sthUla asatyane tyAga, sthUla carIne tyAga, sthUla parastrI tyAga ne sthUla parigraha tyAga e) pAMca aNuvrate vigere (bAra vata) ne aMgIkAra karavAnI bhajanA heya arthAt keI samyagadaSTi vrata aMgIkAra kare ane kaI na paNa kare. jo avataraNa-samyakatvamAM zuzruSA Adi traNa avazya hoya te vAstavika che, paraMtu sthUla ahiMsA Adi vrata 1. vrata aMgIkAra na kare e samyagUdaSTi jIva cethA guNasthAnavALo avirati zrAvaka gaNAya, ane zrAvakanAM vrata aMgIkAra kare te te vrate je sabhyatvAnugata adhyavasAyavALAM (pariNAmavALAM) hoya te avirati zrAvaka gaNAya, ane dezavirati anugata adhyavasAyavALAM heya te dezavirati zrAvaka gaNAya. kAraNa ke samyakatva mAtranA yogathI ANuvratanuM pAlana te dezavirati nahi, paraMtu dezavirati cogya pariNAmanA geja aNuvratanuM pAlana te dezavirati gaNAya.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 zrAvakadharma vidhAna (aNuvrata) aMgIkAra karavAnI bhajanA (anAvazya) kema? tenA uttara tarIke granthakartA kahe che - jaMsA ahigayarAo kammakhaovasamao Na ya taovi / hoi pariNAmabheyA, lahu~ ti tamhA ihaM bhayaNA // 5 // gAthArtha -je kAraNathI vrata aMgIkAra karavAne pariNAma karmanA adhika kSapazamathI thAya che, ane samyakatva prApti vakhate te adhika pariNAma nathI ja thato. kAraNa ke vrata pariNAma (zIgha=)sakhyatvanA pariNAmanI pachI thAya che, te kAraNathI ahiM vratanA saMbaMdhamAM bhajanA kahI che (arthAt prathama samyakatva pariNAma. tyAra bAda vratapariNAma) pA bhAvArtha -ahiM kahevAnuM tAtparya e che ke samyakRtva prAptine mATe jIvanA je zubha pariNAma joIe tethI paNa adhika zubha pariNAma thAya te ja vrataprApti thAya che. te kAraNathI samyakatvaprApti vakhate vratanI prApti avazya kema hoya? je kaMI jIvane samyakatvaprApti vakhate ja vratanA adhika zubha pariNAma thaI jAya te sabhyatva prApti ne vrataprApti e bane samakALe paNa thAya; te kAraNathI samyakatvamAM vrataprApti bhajanAe kahI che. vaLI bIjI vAta e che ke samyakatvanI prAptimAM kAraNabhUta darzanamohanIyane kSayopazamAdi che ane vratanI prAptimAM kAraNabhUta cAritramohanIya karmane kSapazama che, yat sA adhikatarAt karmakSayopazamataH na ca tato'pi / bhavati pariNAmabhedAt laghu iti tasmAdiha bhajanA //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanuM svarUpa 29 e pramANe be guNa prAptinAM kAraNa paNa bhinna bhinna che. tethI A bane karmanAM pazama eka sAthe (samakALe) thAya ne na paNa thAya; mATe vrataprAptinI bhajanA che. punaH samyakatvaprAptimAM kAraNabhUta je pazama (eTale pazama) upayogI che tethI paNa adhika te kSapazama thAya te paNa vratanI prApti thAya nahi (paratu sabhyatvanI zuddhatAja vadhatI jAya) kAraNake vratanuM kAraNabhUta karma juduM ja che mATe. - prazna-sakhyatvAdi guNanI prAptinApazame jIvane game te vakhate thAya ke amuka vakhateja thAya? ane amuka vakhateja thatA hoya te tenuM kAraNa zuM? uttara -jIvamAM bhavyatva nAmane anAdi pAriNAmika svabhAva che, ke je svabhAva vaDe jIva deva gurU Adi sAmagrInA yoge parivartana pAme che eTale mithyAtvAdi durgaNe tajIne samyakatvAdi sadaguNe pAme che. te bhavyatva svabhAvanI sthiti paripakava thAya tyAre deva gurU Adi sAmagrInA ge jIvanA mAnasika pariNAme sahaje parivartana pAme che, ane te sAthe tene anusaratI zubha kriyAomAM pravRtta thAya che, ane deva gurUnI sevAnA abhyAsathI kame kame ghaNA vilaMbe vA a5 kALe samyakatvAdi guNa prApta kare che, ane jagatamAM je jIve anAdithI abhavya svabhAvavALA che, te jImAM evuM parivartana ananta kALe paNa thatuM nathI. jema sAdhya roga auSadha prayoge upazAnta thavAnA svabhAvavALe che, ne
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna asAdhya rAga seMkaDA prayAge paNa upazAnta thavAnA sva bhAvavALA nathI. 3. praznaH--bhavyatva paripakava thavAnA samaya kayAre? uttaraH-- anAdi kALamAM ananta pudgalaparAvata jeTaleA anaMtAnaMta kALa vyatIta thaine jyAre chellA eka pudgala dharAvata (caramAva) saMsAra bAkI rahe tyAreja bhavya jIvamAM e parivatanI zarUAta thAya che, temAM paNa pahelA (zarUAtanA) sAdhika adha pudgala parA0 sudhI te deva gurUnI sevAne abhyAsa mAtra cAlu rahe ane teTalo kALa vyatIta thayA Ada (pahelA adha bhAga vItyA mAdA te jIva pUrvAbhyAsanA ceAge avazya samyaktva pAmeja, ane te guNu paNa antarmuhUta mAtra rahIne punaH zIghra naSTa thAya che, parantu have utkRSTathI chellA ardha pudgalaparAvata vItye mAkSe avazya jaze. e antamu. samyaktva pAmIne kAi jIva te e samyaktva sAtheja vratanA pariNAma paNa pAme che, jethI samyaktva ne trata anne samakALe prApta kare che, parantu evA jIvA alpa hoya che. - praznaH--pudgala purAvata eTale keTalA kALa? uttaraHananta avasarpiNI ne ananta utsarpiNIne eka puddagalaparAvata thAya, tevA ananta pudgala parAvato pUrvakALamAM vItyA che ne bhaviSyakALamAM vItaze. avataraNa:--vaLI ahi'samyakatva jo ke granthibhedathI ja thAya che temAM tratA AdaravA cegya che evA adhyavasAyamAtra
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanuM svarUpa varte che, parantu jeTalI kamasthiti zeSa rahe samyaktva thAya teTalIja ka sthiti zeSa rahe vrataprApti thatI nathI, paraMtu ethI paNa alpa sthiti zeSa rahetyAre vrataprApti thAya che. mATe samyaktvayAgya pariNAmathI tayeAgya pariNAma bhinna ane adhika vizuddha che te te adhika vizuddha pariNAma kai rIte? ne keTalA taphAvatavALo ? e praznanA uttara tarIke granthakartA kahe che-- sammA paliya hutte'vagae kammANa bhAvao hoMti / vayapabhitINi bhavaNNava taraMDatullANi NiyameNa || 6 || 31 gAthA--samyaktva ceAgya kamasthitimAMthI pRtha palyApama (2 thI 9 palyApama) jeTalI karmInI sthiti vyatIta thAya tyAre bhavasamudramAM naukA sarakhAM aNuvrata vigere niyamA-avazya bhAvathI prApta thAya che. / 6 / bhAvAH-- samyaktvamAM jJAnAvaraNIyAdi karmInI je sthitisattA (antaH kA. kA. sAgare.) che temAMthI 2thI 9 sudhInA pakSeApama jeTalI sthiti khapAve tyAre aNuvratA pAme. (emAM padhyeyama te asaMkhya vaSa pramANenA kALa che ke jesiddhAntamAM kUvAnI upamAthI prasiddha che. te pakSepama paNa uddhAra patyeApama ItyAdi traNa mukhya bhedavALA temAMthI ahiM sUkSma ahvA pakSepama jANuvA.) e sAmA nyathI kaDIne have kiMcit vizeSathI kahevAya che. che samyaktvAt palyapRthaktve gate karmaNAM bhAvato bhavanti // vratapabhRtIni bhavArNavataraNDatulyAni niyamena || 6 ||
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 zrAvakadharma vidhAna jIva jyAre samyakatva pAmavAnI sanmukha thAya che tyAre prathama te mohanIyAdi karmonI je utkRSTa sthiti 70 ke. ke. sAgarepama Adi che te ghaTADIne eka ke. ke. sAgaropamamAMthI palyopamanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI ochI kare te antaHke. ke. sAgare sthiti kahevAya, eTalI sthiti yathApravRttAvAra nAmanA karaNa vaDe kare. (karaNa eTale AtmapariNAma.) tyAra bAda e vizuddha pariNAmamAM vartatAM rAgadveSanI graMthigAMTha (ghaNuM cIkaNu rAga dveSa ke je jIvane AgaLa vadhavA na de ) samyakatva na pAmavA de evA rAgadveSa udaya thavAnuM sthAna vA prasaMga Ave, tyAM je jIva te ghana rAga dveSamAM sapaDAI jAya te graMthisthAne ja aTakI rahe, koI jIva graMthithI pAcho vaLI jAya (arthAt ethI paNa vizeSa rAgadveSathI azubha pariNAmavALo thaI karmanI ghaNI sthiti bAMdhe) ne ke mahAbhAgyazALI jIva atyaMta vIrthollAsa rUpa apUrvakaraNavaDe (arthAt yathApravRttinA adhyavasAyathI anaMtaguNa vizuddha adhyavasAyavaDe) te graMthi bhedIne trIjuM anivRttikaraNa nAmanuM karaNa (ke je apUrva karaNathI anaMtaguNa vizuddha pariNAmavALuM che te) pAmIne tyAra bAda samyakatva pAme. e vakhate je karmasthiti vate che temAMthI paNa je bethI nava palyopama jeTalI sthitine nAza thAya te jIva skUla ahiMsA Adi pAMca aNuvrate dikaparimANaditraNa guNavate ne sAmAyika Adi cAra zikSAtrate pAme. ne emAMthI paNa ati dIrgha kamasthiti nAza pAme te saMpUrNa ahiMsA Adi pAMca mahAvrata paNa pAme. vaLI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatvanuM svarUpa e Azutra ane mahAvrate dravyathI nahi paraMtu mAvazo= bhAvathI prApta thAya. dravyathI aNuvrate ane mahAvate te samyagadaSTi egya karma sthitithI atyaMta dIrgha sthiti hoya te paNa pAme che ane te jIva anAdikALamAM anantI vAra pAme che ane bhaviSyamAM bhavya jIvane anaMtI vAra pAmavAnI bhajana paNa che. abhavya jIva te bhUta kALe anantI vAra pAme che ane bhAvI kALe anantI vAra pAmaze. kahyuM che ke - saMgranizALa zvA, sure riANuM 3vavALA bhaNio jiNehi so na ya liMgaM motu jao bhaNiyaM // 1 // je saNavAghamA, liMgaggahaNaM kareMti saamnne| tesipi ya uvavAo, ukkoso jAva gevilA // 2 // artha -je kAraNathI sarva jIne greveyakamAM je upapAta (upajavuM) sUtramAM kahela che, te liMgane mUkIne [sAdhunA veSa sivAya] nathI kahyA. kAraNa ke siddhAntamAM kahyuM che ke samyakatvathI bhraSTa thayelA je jIve zramaNapaNAmAM sAdhunuM liMga grahaNa kare che teone paNa upapAta-upajavuM utkRSTathI raiveyaka [ navamA .] sudhI hoya che. parA tAtparya ke-e pramANe samyakatvathI bhraSTa thayelA mithyASTi ne aNuvrate vo mahAvate dravyathI heya sarvajIvAnAM yasmAt sUtre praiveyakeSu upapAtaH / bhaNito jinaiH sa na ca liGga muktvA yato bhaNitam // 1 // ye darzanavyApannA liGgagrahaNaM kurvanti zrAmaNye / teSAmapi ca upapAta utkRSTo yAvat |veyakAn // 2 //
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe che, & kisi zA zrAvakadharma vidhAna che eTaluM ja nahi, paraMtu samyagadaSTi avirativata jIne paNa aNuvrate ne mahAvrata dravyathI heAya che. kAraNa ke karmasthiti ghaNuM che. mATe ja samyakatva yogya sthitisattAmAMthI pRthakatva palyopama sthitisattA ghaTe tyAre ja bhAvathI aNuvrate prApta thAya che, ane te aNuvrate avazya bhavasamudra taravAmAM naukA sarakhAM che. ahiM avazya naukA sarakhAM kahevAnuM kAraNa e ke ethI paNa adhikAdhika karma sthiti ghaTatAM bIjA vizeSa guNe rUpa mahAna jahAje bhavasamudra taravA mATe che, te A pramANe sammattammi u laddhe, paliyapuhutteNa sAvao hojaa| caraNovasamakhayANaM sAgarasaMkhaMtarA huMti // 1 // artha -vaLI samyakatva prApta thayA bAda pRthaphatva 55me zrAvaka (dezavirati) thAya, ane sarvavirati cAritra, 1. dezaviratithI bhavasamudra taravAmAM (mokSa prAptimAM) ghaNe vilaMba thAya che mATe naukA-nAvaDI sarakhuM dezavirati che ne sarvavirati vigerethI bhavasamudra zIgha tarAya che mATe sarvavirati vigere mahAna jahAja tulya (sTImara tulya) che. ahiM dezaviratithI bhavasamudra taravAnuM kahyuM te ghaNI vAra dezavirati pAmIne anta te sarvaviratithI ja bhavasamudra tarAya che ema jANavuM. paraMtu mekSe jatAM sudhI dezaviratija hAya ema nahi. samyaktve tu labdhe palyapRthaktvena zrAvako bhavet / caraNopazamakSayANAM sAgarasaGkhyAntarA bhavanti // 1 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyaktvanuM svarUpa 35 upazamazreNitathA zapakaNi e sarva saMkhyAta sAgaropamane 'antare thAya che. tenA vaLI pRthakatva palyopama Adi sudhI davA cogya karmane nAza keIka jIvane vIryanA ullAsathI karaNAntara pravartatAM bIjAM karaNe apavartanAdi pravartatA) ati zIvra kALamAM (antarmamAM paNa thAya che. kahyuM che ke - evaM apparivaDie, sammatte devmnnuyjmmesu|. aNNayaraseDhivajaM, egabhaveNaM ca savvAiM // 1 // .. . artha -e pramANe devanA bhavomAM ane manuSyanA bhAmAM samyakatva patita na thAya te (e bhamAM) keI paNa eka zreNi vajIne (u50zreNi pAme te kSepaka nahi ne bhapaka pAme te upazama nahi e rIte kaI paNa eka zreNi vajIne bAkInA sarva bhAve (kRta sAmAyika, samyakatva, dezavirati, sarvaviratine 1. dezavirati egya sthitisattAmAMthI saMkhyAtasAgare sthiti ghaTe tyAre sarvavirati, temAMthI paNa saMkhyAta sAgara, ghaTatAM upazama zreNi, ne temAMthI paNa saMkhyAta sAgare ghaTatAM kSapakazreNi prApta thAya-e bhAvArtha. evamapratipatite samyaktve devamanujajanmasu / anyatarazreNivarja ekabhavena ca sarvANi //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 zrAvakadhama vidhAna eka zreNi e pAMca bhAvA ) aneka bhavamAM maLIne pAme che. (e jaghanya pariNAmavALA jIva AzrayI kahyu) ane (utkRSTa pariNAmavALA jIvanI apekSAe vicArIe tA ) ekaja bhavamAM sarve bhAvA paNa prApta kare che (arthAt zrutasAmAvikAdi pAMce bhAvA utkRSTAdhyavasAyI jIvane ekaja bhavamAM prApta thaI jAya che.) // 1 // prazna--jo samyaktva sahita jIva dezAna nava pakSe - pama AyuSyavALA devalavamAM upaje te AyuSya pUrNa thatAM 9 palyeApama krasthiti ghaTI javAthI tyAMthI manuSya bhavamAM upajI dezivarati pAme. parantu nava palyApamathI adhika AyuSyavALA devabhavamAM upaje te nava palyApama pUrNa thatAM krama sthiti paNa tyAM sudhImAM 9 palyApama jeTalI ghaTI jAya, ane eTalI sthiti ghaTatAM te devane dezavirati prApta thavI joie, ane devane dezivarita tA hoya nahi, mATe to sammattammi u laddhe paTiyapuhutteNa sAvao hojjaa[samyaktva prApta thayA bAda ethI nava pacepame zrAvaka thAya] ema kahyuM te kevI rIte ghaTe ? uttaraH--deva bhavamAM samyaktva sahita upajelA deva samyakatva yAgya kamasthitimAMthI jeTalI ghaTADatA jAya che teTalI [vA tethI adhika) navI kamasthiti khAMdhatA jAya che. jethI pariNAme samyakatva yAgya sthiti sattA ghaNA sAgaropama sudhI paNa teTalI ne teTalI kAyama ja rahe che. jethI samyaktva prAyeAgye je antaH kA kA sAgaropama
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ E samyakatvanuM svarUpa sthiti che temAMthI pRtharva patyeApama jevA nAza thA pAmatA nathI, tethI devabhavamAM dezaviratinI prApti thatI nathI. e pramANe samyaktvanI Rpti thavA sAthe dezaviratinI prAptinI bajanA kaDI te yukta che. prA // iti samyaktvasvarUpam // samyaktva pariziSTa (sapraznottara) prazna--samyakatva e zuM vastu che ? e kAI pAya che ke padArthanA guNa che ? ke padAyanI kriyA che? uttara:je vastu jevA svarUpe jagatamAM che te vastune tevA svarUpe khAtrI pUrvaka samajamAM utAravI, te sA ane te AtmAnA eka guvizeSa che. ajIva praznaH--samyaktva e jIva kahevAya uttaraH--samyaktva e AtmAnA zraddhA guNa hovAthI jIva che ajIva nahi. prazna--evA samyaka zraddhA guNa jaina darzanamAM hoya ke anyadarzanamAM paNa hoya ? uttaraH jaina darzanamAM vizeSata: hAya, ane anya darzanamAM alpa pramANamAM hAya, parantu sarvathA na hoya eva
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ e zrAvakadhama vidhAna nahija, kAraNa ke anyadarzanamAM paNa vastu svarUpanA zeAdhaka ane svadarzananA meha na rAkhatAM jagatamAM je sAcu te mhArUM ema mAnanArA kAIka hAI zake che. praznaH--jaina darzanamAM satya tattva che tenuM zuM pramANu uttaraH--sthUla buddhithI eTaluM ja vicArIe ke asatya khAlavAnu' praceAjana kaMika ajJAnathI athavA kaMika svArthane mATe, kaMIka hemAM taNAvAthI, kaMika mAhuthI ane kaMIka svamAna poSavAne hAya che. jethI evA durguNAnA savathA kSaya karIne je paramAtmAe sapUrNa jJAnI thayA che, niHsvAthI anyA che, keInI hemAM ke zaramamAM taNAya evA nathI, nirmAMhI vItarAga che, ane sarvathA abhimAna rahita hAvAthI jemane svamAna pASavAnuM rahyuM nathI, evA paramezvarAne asatya khAlavAnuM karyuM kAraNa che ? asatyanA upAdAna kAraNa vinA asatyanI utpatti kai rIte hoya ? mATI rUpa upAdAna kAraNa vinA ghaTanI utpatti hAya nahi, tema ajJAna krodha mAna leAla bhaya hAsya ityAdi rUpa asatyanAM upAdAna kAraNa vinA asatyanI pazu utpatti na jAya. tethI vItarAga paramAtmAnuM vacana asatya hAya nahi. ane sarvajJa vItarAga eja nina [rAgadveSa jItanAra che, athavA arihaMta che, mATe te jinanAM vA arihaMtanAM vacanA sarvathA satya hAvAthI jaina darzananAM tattvA satya hAi zake che. [mATe jina vacanAnI zraddhA te paNu samyaktva kahevAya. ]
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 samyakatva pariziSTa prazna:-amukane samyakatva che evI khAtrI thaI zake uttara-nA. tathA prakAranA atizaya zrutajJAnIo vA viziSTa avadhijJAnIo vA mana 5ryavajJAnIo vA kevaLajJAnIo sivAya samyakatvanI khAtrI na thaI zake. kAraNa ke karmanA ane mananA paramANuo jevA jeTaluM jenuM atizAyI jJAna che te jJAnIo samyakatva guNane pudagalAlaMbanathI samyakatvaguNa jANe che. ane kevaLajJAnI paramAtmAo te AtmAnA ja [pudgalAbaMdhana vinA ] sAkSAta guNane jANe che dekhe che, mATe vartamAnamAM tenuM viziSTa jJAna na hovAthI samyakatva guNanI khAtrI na ja thAya, paraMtu deva pUjA, gurUpUjA, zAsana prabhAvanA ItyAdi zubha pravRtti emAM nirdabhapaNuM che ema ApaNane saMbhavita hoya te anumAnathI A jIvamAM samyakatvaguNa haze ema samajI zakAya. prazna-bIjA jIvanA samyakatva guNanI khAtrI bhale na karI zakAya paratu potAnA samyaktvaguNanI khAtrI pite karI zake ke nahi ? bIje purUSa satya e che ke asatya tenI khAtrI ApaNe na karI zakIye, paraMtu pite satya balya hoya te pitAne satyanI khAtrI hoya che ja. uttara-samyakatvanI bAbatamAM te pitAnI paNa pUrNa khAtrI na karI zake. kAraNa ke pitAnA samyakatvanI khAtrI mATe paNa pitAne tevuM atizAyI jJAna nathI, mATe
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadha vidhAna vartamAna samayamAM mArAmAM samyaktva che ema jANavAnuM vA kahevAnuM sAhasa na karavuM. samyaktvanI karaNIe daMbha rahita karavI ItyAdi zubha yAgamAM pravRttija cAlu rAkhavI zreya che. prazna:navatattvamAMthI samyakatva kayA tattvamAM gaNAya ? 40 uttaraH--jIvatattva, savaratattva, nirAtattva ane mAkSatattvamAM gaNAya. kAraNake jIvatattvanA 14 bhedamAM sannipaMcendriyAdimAM samyaktva guNa hoya che mATe jIvatattvamAM, ane samyaktva prApta thayeja bhAvasavara ne bhAvanirA gaNAya mATe saMvara ne nirjarA tattvamAM gaNAya. mithyAdaSTinA savara ane nirjarA te tAttvika savara ane nirjarA nathI. mekSamAM te samyakatvaguNa kSAyika bhAve prathamathIja (atimAdi bhavamAMja) pragaTa thayela hovAthI pravarte che. praznaH--sa'vara tattvanA 57 bhedamAM ke nirjarA tattvanA 12 bhedamAM samyaktva evA kAi bheda nathI te samyaktvane savara nirjarAmAM kevI rIte gaNavuM ? uttara:--57 bhedamAM ne 12 bhedamAM savamAM samyaktva anugata-antagata che, mATeja e sava bhedA tAttvika che, ane jo judA bheda hAta te zeSa sava bhedo mithyAsvarUpa thaI jAta, mATe e bhedamAM samyaktva ktibheda tarIke nathI parantu sagata che, jethI eka paNa bheda samyaktva rahita nathI. jema astiAdi samabhagImAM sthAt pada sarvAnugata che. tathA jema zrAvakanAM 12 vratamAM samyaktva sarvAnugata che, tema saMvara ane nirjarA sa'pUNu (sa' bheda) samyaktvamaya che.
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ Y samyakatva pariziSTa prazna-samyakatvane mULa hetu ane uttara hetu ke? uttara tathAvidha bhavyatva ke je anAdi pariNAma jIvasvabhAva che te mULa hetu che, ane ahatimAnAM darzana pUjA gurUdarzanAdi ane zAzravaNa ItyAdi uttara hetuo sahakArI kAraNa vA apekSA kAraNa rUpa che. abhavyamAM ane ghaNA bhAmAM tathAvidha bhavyatva rUpa jIvasvabhAva na hovAthI teone samyakatvanI prApti thatI nathI. prazna-cha dravyamAM samyaktva kayuM dravya? uttara--cha dravyamAM samyakatva kaI paNa dravya nathI, kAraNa ke e guNa che dravya nathI, paraMtu guNa guNInI abheda vivakSA vicArIe te samyakatva e jIva dravya che (bheda vivakSAe jIva dravyane guNa che). prazna-saMsAramAM bhramaNa karatA jIvane kayA kamathI samyakatvanI prApti thAya? uttara --jIvane jyAre chelle 1 pudgalaparAvarta bAdha rahe tyAre temAM kaI paNa vakhate mokSane abhilASa ane mArgAnusArIpaNuM prApta thAya. e pahelAM jIvane mokSAbhilASA heya nahi. temaja mArgonusAritA paNa na hoya. dravyathI devapUjA gurUpUjA Adika heya te kevaLa saMsArasukhane arthe hAya. dravyacAritranI paNa aneka vAra prApti hoya te paNa kevaLa saMsArasukhane arthe ja. (jema abhavya jIvane devagurU pUjA ane cAritranI prApti saMsArasukha ane mAna mahattAdi mATe hoya che tema) e te anaMta pudagalaparAvarta pramANa
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna anAdi bhUtakALa vyatIta thaI jyAre caramAvata (mukti javAne mATe chellA 1 pudgalaparAvata utkRSTathI mAkI) rahe tyAre mArgAnusArItA ane meAkSAbhilASa prApta thatAM e e guNapUrvaka cAgabIjanA svarUpavALAM devapUjA gurUpUjA ne dharmAnuSThAnA prApta thAya ne mitrAdaeNi daSTie pAme. e mitrAdi dRSTie cAgabIjane grahaNa kare che, tethI mAkSanA avasthya kAraNarUpa che, arthAt e dRSTie vaDe jIva avazya mAkSa pAmazeja. kahyu' che ke-- 42 karoti yogabIjAnAmupAdAnamiha sthitaH / avandhyamokSa hetUnAmiti yogavido viduH // 1 // atha :~~~ahi vhelI mitrA STimAM vatatA jIva cAganAM bIja grahaNa kare che (yAganAM bIja pAme che), ke je cAgabIjo meAkSanAM avaya hetu che. ema ceAganA jANakAra (yAgIo) kahe che. yAganAM bIja kayAM te kahe che jineSu kuzalaM cittaM tannamaskAra eva ca / praNAmAdi ca saMzuddhaM, yogabIjamanuttamam ||2|| artha :-zrIjinezvarAmAM prIti divALuM kuzaLa citta, temane namaskAra (stuti stavanAdivacana yogavALA namaskAra) ane atizuddha poMcAMga praNAma vigere (kAyika namaskAra) e pramANe traNa prakAranA zubhayAga te cAganuM pradhAna khIja che,
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva pariziSTa e traNe athavA pratyeka paNa roganuM bIja che) eTale mokSane meLavavA mATe je zubha anuSThAnanI AvazyakatA che te zubhAnukAnanuM Adi kAraNa che. anAdi yathApravRttikaraNamAM vartatAne azuddha namaskArAdi aneka vAra hoya che. paraMtu te pega bIjane utpanna karatA nathI. e ganAM bIja kayAre utpanna thAya ? te kahe che - carame pudgalAvate tathAbhavyatvapAkataH / saMzuddhametaniyamAt nAnyadApIti tadvidaH // 3 // artha -e prakAranuM zuddha gabIja chellA pudgala parAvartAmAM tathA prakAranA bhavyatva paripAkathI avazya (avazya zuddha) thAya che, bIjA keI paNa vakhatamAM A zuddha gabIja utpanna thatuM nathI, kAraNa ke chellA putra parA pahelAM jIvanA pariNAma saMkilaSTa hoya che, ane bhAvamAM atyaMta vizuddha adhyavasAya hoya che, tethI zuddha gabIjane utpattine (athavA mitrAdaSTinI utpattino) kALa Aja che. (arthAt kerI Adi phaLane pAkavAnA AraMbhakALa sarakho A carama putra parA tathAbhavyatvanA paripAkane prAraMbha kALa che. mekSa phaLanI abhisandhi paNa ahiMthIja zarU thAya che. AhArAdi 10 saMjJAone viSka (rokANa), vyakata cetanA, dharmagIonAM darzana, viyAvRtya Adi aneka dharmAnuSThAne ahiMthIja abhisaMdhijapaNe zarU thAya che. jo ke e dharmAnuSThAne pUrvakALamAM sarvathA na heya ema nahi.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharmavidhAna parantu gabIjabhAvavALAM hoya che. ahiMthI te gabIja rUpe ja zarU thAya che. vaLI mithyAtva je ke anAdi kALathI jIvane che, parantu guNasthAna svarUpe nahetuM teja mithyAtva have A vakhate (helI daSTimAM) guNasthAna rUpe varte che. arthAt mithyAtvanI "mithyAtva guNasthAna" e saMjJA chellA putra parA mAM hoya che. te pUrve kevaLa mithyAtva kahevAya che. tathA traNa avaMcaka vega pAmavAnI zarUAta hevAthI zubhAganAM devagurU Adi zubha sAdhane paNa ahiMthI ja zarU thAya che. A vakhate karelI devapUjA gurUdana Adi kaMIka sArthaka thatAM jAya che. kAraNa ke graMthibhedanI najIkanuM yathApravRtta karaNa ahiM pravarte che. athavA e yathApravRtta karaNamAM vartate jIva pUrvokta sadguNe vALo thAya che. A daSTimAM vartatA jIvane baMdha ghAsanA "agninA taNakhA' sarakhe hoya che. che Iti 1 mitrAdaSTi che tyAra bAda mitrAdaSTinA abhyAsamAM aneka bha sudhI vate jIva tArAdaSTi nAmanI bIjI draSTimAM praveze che. jemAM jIvane baMdha "chANAnA agni sara hoya che, cama niyamanI utpatti ahiM thAya che. che Iti 2 tArA daSTi che tyAra bAda tArA daSTinA abhyAsamAM kaMIka kALa sudhI 'vate jIva anukrame balAdaSTi nAmanI trIjI daSTi pAme
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva pariziSTa 5. che, jemAM jIvane bedha kASTanA agninA prakAza sara (baLatA keyalAnA prakAza sarakhA) hoya che. ahiM tatvajANavAnI parama IcchA prApta thAya che ne anuSThAnamAM tvarA hotI nathI, tethI praNidhAna pUrvaka anuSThAna pravarte che. - che Iti 3 balA daSTi che tyAra bAda balA daSTinA abhyAsamAM kaMIka kALa sudhI vartatAM cethI dIpA daSTi nAmanI daSTi pAme che. jemAM jIvane baMdha "dIvAnA prakAza sara hoya che. emAM dharmanI priyatA prANathI paNa adhika vate che. gurUbhaktinA prabhAvathI zrI tIrthaMkaranuM darzana samApatti Adi bhedavALuM thAya che. tathA vyAvahArika vedya saMvedya padathI (heya zeya upAdeyane heya zeyAdipaNe samajavAthI) sUma bedhanI prApti thAya che. tethI dharma adhama sarvajJa ItyAdi vibhAgone tatvathI vA tarkathI samajI zake che. * . Iti 4 dIprA daSTi che * e rIte dIprA dRSTimAM kaMIka kALa sudhI vartate ane AzayamAM vadhate jIva pAMcamI sthira daSTi pAme che. emAM jIvane baMdha "ratnanA prakAza sara hoya che. graMthi bheda thavAthI emAM samyakatva vate che. jethI vedyasa vedya pada paNa vyavahArathI nahi paraMtu anvayArtha pramANe tAtvika varte che. Iti 5 mI sthira daSTi che e pramANe samyaktva pAmavAne anukrama ko. che samyaktvamAM karmanI sthiti che
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharmavidhAna sAta karmanI (AyuSya vinA 7nI sthitisattA je 30 ke. ke. sAgaropama, 20 ke. ke. sA, 70 ke. ke. sArA che te sarva tUTIne 1 keke. sArA thI kaMIka ochI (antaH ke. ke. sAthe) sthiti bAkI rahe tyAre prathama antamuharta pramANuvizuddhi prApta thaI. tyAra bAda antamuM pramANu yathApravRtta karaNa, antamuM pramANa apUrvakaraNa ane antamuM pramANa anivRttikaraNa rUpa adhyavasAye pravartI rahayA bAda samyakatvanI prApti thAya, jethI samyakatva kALamAM sAta karmanI sthitisattA antaH ke ke. sArA pramANa jaghanya ne utkRSTa hoya, (jagha0 thI u0 adhika heya). samyakatvamAM 8 kamane sthatibaMdha sAta karmane sthitibaMdha jaghanyathI ane utkRSTathI paNa antaH ke. ke. sAgaropama pramANu hoya, (jaghanyathI utkRSTa saMkhyAta guNa hoya) ane AyuSya karmane sthitibaMdha ati jaghanya nahi tema ati utkRSTa nahi e hoya, (samya, patita thayA bAda utkRSTa sthitibaMdha hoya paNa utkRSTa rasa baMdha na hoya-Iti karmagrantha. ane u0 sthitibaMdha na hoyaiti siddhAnta). samyakatavamAM AyubaMdha samyaktvamAM vartate manuSya ane tiryaMca vaimAnika devanuM AyuSya bAMdhe, ane deva tathA nArakI manuSyanuM ja -AyuSya vadhe.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva pariziSTa samyakatvamAM rasabandha vigere (ghAtI tathA sthAna bheda) samyakatva prApta thayA pahelAM vizuddhimAM, yathAmamAM, apUrvakamAM, anivRti karaNamAM ne samyaktvaprAptinA prAraMbhamAM baMdhAtI saghAtI prakRtiene rasabaMdha sarvaghAtI baMdhAya, ane baMdhAtI dezaghAtI prakRtione rasabadha paNa sarvaghAtIja baMdhAya, udayamAM sarvaghAtI pravRtione savaghAtI rasa udayamAM Ave ane dezaghAtI prakRtione dezaghAtI rasa udayamAM Ave che. (e rasabaMdha ne radaya anAdithI je rIte che te rIte ja Ave che, taphAvata eja ke kaMIka manda pravarte.) tathA aghAtI pravRtione rasabaMdha ne rasadaya bane aghAtI hoya che. e ghAtI AzrayI baMdhadaya sattA kahI, have sthAna AzrayI A pramANe baMdhAtI azubha prakRtione rasabaMdha catuHsthAnIne badale dvisthAnI baMdhAya, sattAmAM catuHsthAnanI sattA badalIne kristhAna sattA thatI jAya, ane udayamAM yathA saMbhava. nisarga samyakatva ane adhigama samyaktva. jema mArgamAM bhUlA paDelA jIvane kavacit svataH mArga prApta thaI jAya ne koIka te bhemIyAne pUchIne mArga meLavI zake tema samyaktva paNa keIka jIvane svabhAve ja karmasthiti alpa thatAM prApta thaI jAya, te nisaga samyakutva. ane keIka jIvane gurUbhakti zAstrazravaNa devadarzana ItyAdi nimittothI prApta thAya te adhigama samyaktva. samyaktva 5 prakAranuM (tene saMkSipta artha) 1. upazama samyakatva-4 anaMtAnubaMdhI kaSAya ane
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharma vidhAna 3 darzana mehanIya e mohanIya kamanI 7 prakRtie upazAnta thavAthI eTale rodaya ne pradezadaya banene abhAva thavAthI upazamasamya prApta thAya che. 2. kSapazama sabhya---eja 7 mehanIyamAM samyakutva mehanIyane radaya ane zeSa 6 prakRtiono pradezadaya vartatAM kSapa0 sabhya heya che. 3. kSAyika samyA-e sAte prakRtione sarvathA kSaya thavAthI kSA, samyaga thAya che. 4. mizra samyakatva-mithyAtvanAM azuddha pagale te mizra samya. emAM satya ta upara na rAga na TreSa evo antamuM mAtra vilakSaNa pariNAma vate che. 5. sAsvAdana saca-anantAnubandhi kaSAyanA udayavALuM upazama samyakatva. (ahiM u50 sabhyone je antaryu kALa che te jaghanyathI 1 samaya ne utkRSTathI 6 AvalikA jeTale bAkI rahe te vakhate kekane anantAnone udaya thAya che, tethI e patita u5sabhyanuM nAma sAsvAdana che ane ahiMthI have te jIva avazya mithyAtveja javAne che. graMthibhedathI ja samyakatva prApti. mithyAtva, 9nekaSAya, 4 kaSAya e 14 prakArane atyantara granthi (antargoTha) kahevAya che, te gADha rAgadveSAnugata abhyantara granthine bheda bIjA apUrvakaraNamAM thAya che. tyAra bAda anivRttikaraNa pAmyA bAda jIva upazama vA kSApatra sabhya pAme che, tyAM anAdi mithyAdaSTi jIva granthibheda
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva pariziSTa 49 karIne upasabhya. pAme ekama graMthanA abhiprAya che, ane kSayApazama sabhya. pAme e siddhAntanA abhiprAya che. abhavya jIva graMthi bheda najIka ananta vAra Ave, kAi abhavya jIva zrItIrthaMkara bhagavaMtanI Rddhi joIne dhama thI paNa AvA prakAranA satkAra, devaRddhi, cakravarti paNa ityAdi vaibhava prApta thAya che" e pramANe utpanna thayelI buddhivaDe graMthisthAna najIka Ave che, tyAM vaibhavane arthe dIkSA aMgIkAra karI aneka kaTTAnuSThAno karavAthI ajJAna svarUpa zrutasAmAyikanA (zrutadhanA) lAbha pAme che, 11 aMga bhaNI khAramA aMgamAM sAdhika 9 pUrva sudhI bhaNe che, ane utkRSTa pariNAme yatikriyAnA baLethI navamA traiveyake upaje che, chatAM meAkSAbhilASazUnya hovAthI e paNa mithyA kriyA che. e pramANe asabhya jIva anantI vAra granthi najIka Ave che ane ananta vAra navamA traiveyakamAM paNa upaje che, parantu meAkSAbhilASanA abhAve granthileda karI zakatA nathI ane granthibhedanA abhAve samyaktva paNa pAmI zakatA nathI. anAdi kALamAM prathama samyaktva. anAdi mithyAdi jIva kama graMthane mate prathama upazama samyakatva pAme che, ane siddhAntanA mate prathama kSayApazama samyaktva pAme che. anne samyakRtvanI prApti traNa karaNa pUrva kaja che, taphAvata e ja ke kSayeApa0 sabhya0 pAme teA traNa puMjanI racanA upazama samyaktvamAM thAya.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 zrAvakadhama vidhAna traNa pujanI racana upazama samyaktva prApta thAya te ja samayathI (kavacit anivRttinA anya samaye) mithyAtvanAM pudgaleA traNa vibhAgamAM vaheMcAya che. jemAM mithyAtvanA rasa apavartAine adha mAdaka svabhAvavALA thAya tevA mithyAtva pudgalAnu nAma mizra samyaktva vAmizrapuMja, mithyAtvanA mAdaka bhAva savathA apavartAine zuddha puddagalo thAya tenu nAma samyaktvameAhanIya vA samyakRtva puMja vA zuddha puMja che, ane je mithyAtva pudgalAmAM mAdaka bhAva jevA che tevAja kAyama rahyo hoya te te mithyAtva puMja kahevAya. ahiM mithyAtva puMja teA prathamathI che ja, ane navI racanA mAtra e pujanIja thaI che, teA paNa sakhyAmAM traNa puMja thavAthI traNa pujanI racanA" e byapadeza rUDha che. samyaktvanI anyAnya parAvRtti vA saMkrAnti. upazama samyaktvathI jIva kSayApazama sabhya pAme, sAsvAdana samya. pAme,mizra samyaktva pAme. athavA mithyAtva paNa pAme kSaye pazama samyaktvathI jIva upazama samyaktva athavA kSAyika samyaktva pAme, athavA mithyAtva athavA mizrasamya0 pAme (vedakathI kSAcika ja pAme). kSAyika sabhyathI jIva anya kAi paNa samyakatva vA mithyAtva na pAme, mATe e samyaktva apratipAtI che. mizra sabhya. thI jIva kSayeApa0 athavA mithyAtva pAme, sAsvAdana sabhyathI kevaLa mithyAtva bhAva avazya pAme, ane mithyAtvathI mizra samya. athavA kSaye50 sabhya0 athavA upazama sabhya. pAme.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke. samyakatva pariziSTa nizcaya sabhyatva ne vyavahAra samyakatva jJAna darzanAdimaya AtmAne zuddha pariNAma (ke je. dazanAmahanIya Adi AvaraNa karmonA upazama kSaya vA kSapazamathI utpanna thayela hoya) te nizcaya samyakatva, ane e nizcaya samyaktvanI utpattinA hetuo [zrutazravaNu gurU darzana devapUjA jinapratimA ItyAdi te vyavahAra samyaktva che. athavA je nizcaya samyaktva te bhAva sabhya ne vyavahAra samyaktva te dravya sabhya paNa kahevAya. samyakatvane jaghanya ane utkRSTa satata kALa. upazama samyakatvane jaghanya kALa ane utkRSTa kALa paNa antaryuM che. kSapazama sabhyone jagha0 kALa antaIhUrta, ane utkRSTakALa kaMIka adhika 66 sAgaropamane che. kSAyika sabhyasAdi ananta che. mizrane kALa ja ne u0 antaryuM che. sAsvAdanane kALa jaghanyathI 1 samaya, utkRSTathI 6 AvalikA che. vedaka samyakatva ke je kSAyika pAmatAM kSepa ne anya samaya che te 1 samayamAtra che. mithyAtvane kALa bhavyanI apekSAe anAdi ananta ane bhavyanI apekSAe anAdi sAnta tathA sAdi sAnta. sAdi sAMta bhAMgAne jagha0 antamuM ne utkRSTa dezanA artha pudagala parAvarta che. eka bhavamAM ane aneka bhavamAM kayuM samyakatva keTalI vAra pAme ? upazama samyakatva eka bhavamAM be vAra pAme, ane
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ para zrAvakSyamAM vidhAna aneka bhavamAM ja vAra dhAre. kSApa0 sabhya0 eka bhavamAM ghaNI hajAra vAra pAme, ne aneka bhavamAM asaMkhya hajAra vAra pAme. kSAyika samyaktva eka bhavamAM vA aneka bhavamAM pazu ekaja vAra pAme. veka samyaktva paNa eka vA aneka bhavamAM eka vAra pAme. sAsvAdana eka bhavamAM be vAra ane aneka bhavamAM 5 vAra pAme. mithyAtvanI prApti sApa0 sabhya tulya. mizrasa0 nI prApti je ke spaSTa kahI nathI, tApaNu kSayApa0 sabhya0 vat saMbhave. samyaktvayuketa zavasaMkhyA, ane emanuM aMtara. upazama samyaktva pAMca bhavamAM pAme, sAsvAdana paNa pAMca lavamAM pAme, kSaye pa0 sabhya0 palyeApamanA asaMkhyAtamA bhAganA je asaMkhyAta samaya teTalA bhavamAM pAme, vedaka 1 bhavAM pAme, sAyika 1 bhavamAM padma, (mizranA bhava kSApa. samyavat sazave ), mithyAtvanA bhava paNa kSaye 50 sanyA. upazama sabhyatva pAmyA bAda baMdhanyathI muktiantara antama ne utkRSTa antara adha pudgalaparAvata rUpa ananta kALathI kaMika nyUna. e pramANe kSayApazama sabhya. te mizrasabhyamAM paNa siddhinA antara kALa jANavA. kSAyika samyaktva pAmyA bAda jIva teja bhavamAM trIje vA sAthe vA pAMcame bhave paNa mukti pada pAme, jethI vacce mATA AyuSyavALA sarvasiddhine eka ja bhava ravAthI e manuSya bhavArSika 33 sAgaropamanu antara jANavuM, sarvAM siddha
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva pariziSTa sa sivAyanA dhruvasava paNa ekaja vAra thAya. tethI vacce eka deva bhava vA naraka bhava karavAthI trIje bhave mukti pAme. yugalikamAM jAya te yugalikathI deva thaI manuSya thaImukti jAmatAM ceAthe bhave mukti pAme. athavA kRSNuvat narakamAM jaI manuSya thaI devamAM jaI manuSya thaI yukti pAme te pAMca Ava thAya, athavA zrIduH5saha sUrivat manuSyathI devathI manuSyathI punaH devathI manuSya thaI sukti pAme te paNa pAMca sava thAya che. samyaktvanA 67 ela nA lakSaNA. (prava. sArAmAMthI uddhRta.) 4 zraddhA-3 liMga-10 vinaya-3 zuddhi-5 aticAra (kRSNa)-8 prabhAvanA-pa bhUSaNu-pa lakSaNa-6 jayaNA 6 AgAra (6 chIDI)-duM bhAvanA-duM sthAna-e 67 lakSaNa vaDe vizuddha samyaktva hoya che, tenA sakSisAtha - 4 zraddhAjIva ajIva Adi paramArthAnA tatvAnA sastava-paricaya-abhyAsa te mArthAMva, sabhyaprakAre dekhelA (jANelA) che. paramAtha jemaNe evA AcAryAMnI (gurUnI) sevA te supraparamArthalevA, samyaktvathI bhraSTa thayelA ninhA te vyApannadanI, tenA paricayane tyAga te kyApadmaprivartana, ane anya nAnA zAkayAdi sAdhuovigerenA paricayane tyAga karavA te dRSTivakttana e cAra prakAranI zraddhA jANavI. emAM prathama enA paricayathI sammukRtva zuddha thAya che, ane trIjA ceAthAnA paricayathI samyakatva
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharmavidhAna malina ve bhraSTa thAya che mATe bene saMga kare ne bene saMga varja. - 3 liMga-dharmazravaNanI utkaTa IcchA te zubhUla, cAritradharmane rAga te gharAja (zrutalamane rAga zuzraSAmAM antargata che mATe ahiM cAritra dharmane rAga te dharmarAga kaho che). ne devagurUnI bhakti vaiyAvRtyane zakti anusAre niyama rAkhave te sevakuvaikRtyaniyA. e pramANe samyakutvanAM 3 liMga-cinha che, arthAta e 3 cinhathI A jIva samyagRSTi che ema oLakhI zakAya che. 10 vinaya- arihaMta-siddhacaitya-zruta-dharma-sAdhu AcArya-upAdhyAya-pravacana-ane darzana e 10 padane vinaya kara. eTale e 10 nI bhakti pUjA, bahumAnahArdika anurAga, varNasaMjavalanA prazaMsA), avarNavAdane tyAga ane AzAtanAne tyAga kare ema pAMca rIte daza padane vinaya kare. 3 zuddhi-jagatamAM arihaMta deva, arihaMtanuM pravacana ane sAdhu Adi e traNaja sAra che, zeSa sarva asAra che, ema ciMtavavAthI samyakatva zuddha thAya che. 5 aticAra (daSaNa) sarvajJa vacanamAM saMzaya te zaMkA. anya dezomAM abhilASa tha te kAMkSA, sadAcArI sAdhuo vigerenI nindA tiraskAra kare te vicikitsA, anya darzananI prazaMsA karavI te anya prazaMsA, ane anya darzanIne saMstava paricaya vA AlApa saMlApa ItyAdi. e pAMca prakAranI pravRttio samyakatvane malina karanAra hovAthI aticAra (dUSaNa) rUpa che.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva pariziSTa 55 . 8 prabhAvanA-bahuzruta muni zAsananA prabhAvaka che, 1 dharmakathAthI (dharmopadeza ApavAnI labdhithI) zAsana prabhAvanA thAya che, aneka jIvo dharma pAme che, 2 vAdI, prativAdI, sabhya ne sabhApati e cAra aMgavALI sabhAmAM prativAdIone jItavAmAM sAmarthyavALI vAda labdhithI paNa zAsana prabhAvanA thAya che. 3 tiSa nimitta zukana baMgalakSaNa bhUgarbha AkAzaga ItyAdi vijJAna te nimitta kahevAya, tethI zAsana prabhAvanA thAya che. 4 duSkara tapazcaryAthI zAsana prabhAvanA thAya che, 5 prajJapti Adi vidyAdevIo vigere devI tathA deve jenI sahAya karavA tatpara thAya tevA vidyAmannathI paNa zAsananI prabhAvanA thAya che, 6 aMjana pAlepa, tilakaguTikA, kAmaNa, vazIkaraNa ItyAdi siddhiothI zAsana prabhAvanA thAya che. 7 raviva-aneka vicitra kAvyuM zIdhra banAvavAnI zaktithI zAsana prabhAvanA thAya che. 8 e ATha zaktio dharanArA anukrame bahuzruta-dharmakathI-vAdI-nimittItapasvI-vidyAvA-siddha-ane kavi e mAtra kamAvavA kahevAya che. bIjA prakAre 8 prabhAvaka A pramANe-atizaya addhivaMta-dharmakathI-vAdI-AcArya-tapasvI-nimittI-vidyAvaMta ne rAjagaNasanmata. e paNa zAsana prabhAvaka che. 5 bhUSaNa athavA 5 guNa-jinazAsanamAM kuzaLatA, zAsanaprabhAvanA,AyatanasevanA (caityAdi dravyAyatana ane sAdhu Adi bhAva Ayatana tenI sevA), sthiratA ane bhakti e pAMca samyaktvanI zobhArUpa alaMkAra rUpa che. 5 lakSaNa -aparAdhI pratye paNa krodha na karavA rUpa
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 zrAvakadhama vidhAna upazama, deva manuSyanAM sukhA tajIne paNa mekSanAja abhilASa te sa Mvega, nArakanAM ane tiryaMcanAM duHkhathI kheda pAmavA te niveda, ( kvacit savega te bhavarAgya ane niveda te meAkSAbhilASa evA viyAya paNa che). duHkhI thavAne duHkhamAMthI cheDAvavAnI IcchA rUpa anukaMpA, (ahiM' chatI zaktie duHkhI thavAnAM duHkha TALavAno udyama karavA te dravya anukapA ane duHkhInuM duHkha joine hRdaya Ardra thavuM te bhAva anuka MpA. e banne prakAranI vA eka prakAranI anupA), anya dazananAM anya tattvA sAMbhaLavA chatAM paNa sarva jJAkta tattvA uparaja pratIti te Astikaya. e samyaktvanAM pa lakSaNa che, kAraNake e pAMca vastuo vaDe bIjA jIvamAM rahela parAkSa samyaktva paNa oLakhAya che. 6 jayaNA--anya tIthI ene, anyatIthI enA devAne, (mahAdeva viSNu yuddha Adine) tathA anyatIthI ee grahaNa karelA jinapratimA Adi svadevAne vaMdanA na karUM, namaskArana karUM, teNe prathama khelAvyA vinA kiMcita na Alu, vAravAra na kheluM, AhAra Adi na ApuM, tathA gandha puSpAdika na meAkalu'[e bhAvanAva'tane anyatIthI sadhi vaMdanA-nama 1 duniyAdArImAM vyApAra dhaMdhA vigere kAraNe praNAma Adi karavAM e cha e vyavahAra vyavahArathI sAcavavA paDe tenI yatanA, parantu sanyAsI mahAdeva Adine namaskAra Adi karavAthI dhama thAya puNya thAya e buddhie vaMdanAdi chae vyavahAranA niSedha che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva pariziSTa 17 skAra-AlApa-sa lApa AhAradAna-gadhAkridAna e 6 prakAsunI jayaNAmRtanA hAya che.] anya tIthI ene vazvanA Adi karavAthI bIjA dekhanArA bhadrika jIvAne teo pratye (anyatIthIe pratye) bahumAna jAge che, tethI teo paNa anya tIthI enA paricaya vinA paNa mithyAtva pAme che. ahi anukaMpA dAna tarIke mithyA danIAne AhAra Adi ApavAna niSedha nathI, kahyuM che ke-- savverhipi jiNehiM, dujjayajiyarAgadosamohe hiM / sattANukaMpaNaTThA, dANaM na kahiM pi paDisiddhaM // 1 // arthaH--du:khe jItavA ceAgya rAgadveSa ne meha jeNe jItyA che evA sarva jinezvarAe prANIonI anuka pAne arthe dAna ApavAnuM kyAMya paNa niSedha karyuM nathI. // 1 // tathA paratIki devAnI pUjA mATe ane paratIthI e grahaNa karelI jinapratimAnI pUjA mATe gaMdha puSpa Adi pUja sAmagrIo meAkavuM nahi, temaja te devAnA vinaya vaiyAvratya yAtrA snAtrAdi karUM nahi, e niyama aMgIkAra karavAnuM kAraNa e che ke e pramANe karavAthI leAkAnu mithyAtva sthira thAya che, mATe e 6 catanA jALavavI. 6 AgAra-rAjAbhiyAga=rAjAnA heThe kudAgrahathI icchA vinA paNa anyatIthI AneA paricaya karavA paDe te. gaNAbhiyAga=svajana kuTuMba vigere gaNu (samudAyanA) AgrahathI khavairapi jinaiH durjayajitarAgadoSamohaiH / sattvAnukampanArtha dAnaM na kutrApi pratiSiddham // 1 //
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 zrAvakadharmavidhAna vinA IcchAekaMImithyA caryA AcaravI paDe te, balAbhiyoga= kaI baLavAnanA haTha kadAgrahathI mithyAkriyA AcaravI paDe te. devAbhiyoga kuladevI AdikanA AgrahathI vinA IcchAe mithyA kiyA AcaravI paDe te, kAntAravRttikAntAra eTale aTavI vigere durgama sthAna temAM vRtti=AjIvikAne arthe (aTavI sarakhA vikaTasthAnamAM AvI paDatAM jIvana nirvAhanI ApattinA vakhatamAM) keI miAkiyA AcaravI paDe athavA upalakSaNathI roga Adi asahya pIDAnA kAraNe ke mithyA aai IcchA vinA AcaravI paDe che. tathA gurvabhiga=mAta pitA vidyAgurU Adika gurUjananA AgrahathI IcchA vinA keI mithyA kiyA AcaravI paDe che. e 6 prakAranA apavAdanI chUTa rAkhavI te 6 AgAra kahevAya. ahiM sarvatra "abhiyoga eTale AgrahathI IcchA vinAnI pravRtti" e artha che. tAtparya e che ke 6 prakAranI yatanAmAM kahyA pramANe paratIthI kane je vaMdanAdikane niSedha karyo che te vaMdanAdi kiyAe rAjA vigere chanA AgrahathI dravyathI ( bhAva vinA, IcchA vinA ) AcaratAM paNa samyaktvane hAni pahoMcatI nathI. e 6 chIMDI kahevAya che. 6 bhAvanA-zrAvakanAM 12 vratarUpa vRkSanuM samyakRtva mULa che ema ciMtavavuM te mULabhAvanA. samyakatva e dharmarUpa nagaranuM mukhya dvAra che ema vicAravuM te dvArabhAvanA. samyakatva e dharmarUpa devaprasAdanI pIThikA (je uMcI vedikA sarakhI pIThabaMdha-pratiSThAna upara prAsAda sthira rahe te pIThikA) che ema vicAravuM te pIThabhAvanA. jema manuSya pazu vanaspati
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva parizaSTa Adi jagata pRthvInA AdhAra vinA rahI zake nahi tema dharmarUpa jagata paNa samyakatvarUpa pRthvInA AdhAravinA rahI zake nahi ema vicAravuM te AdhArabhAvanA. tathA bhAjana vinA AhAra Adi vastuo vinAza pAme che tema samyakatvarUpa bhAjana vinA dharma vastu vinAza pAme che ema vicAravuM te bhAjanabhAvanA. tathA bahu meMghAM matI ratna suvarNa Adi uttama dravya jema nidhAna vinA (te te vastunI khANa vinA) prApta thAya nahi tema cAritra dharma rU5 ratnAdi dhana paNa samyakatva vinA prApta thAya nahi ema vicAravuM te nidhibhAvanA. e pramANe bAra vrata rUpa zrAvakadharmanuMdezacAritradharmanuM samyakatva e mULa che, dvAra che, pratiSThAna che, AdhAra che, bhAjana che ne nidhAna che. 6 sthAna (6 Astikaya)-vastune asti bhAva eTale vidyamAnapaNuM-hevApaNuM te Astikya 6 prakAranuM che. te A pramANe-1 AtmA che, ema mAnavuM te AtmAstika, 2 AtmA nitya che ema mAnavuM te nityAtiya, 3 puNya pApa vigerene kartA jIva che ema mAnavuM te kartAstikaya, 4 puNya pApanA phaLane joktA paNa AtmA ja che ema mAnavuM te tAstikya, pa puNya pApane jema banyA che tema te bene mekSa hevAthI jIvane mokSa paNa che (je mithyAtvAdi hetuothI karmane banyuM che te tenAthI viparIta samyatvAdi hetuothI karmane kSaya paNa che ) ema mAnavuM te nirvANatiya, tathA samyaga jJAna darzana cAritra e mokSanA upAya paNa vidyamAna che ema mAnavuM
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna te meAkSaupAyastiya. e rIte 6 prakAranI Astiya bhAvanAthI samyaktva nizcala thAya che. e pramANe samyaktvanA kucha khela samAsa | ti satya 67 kSatti 1 // samyaktvanA 1-2-3-4-5-6-10 bheda // ekavidha samyaktva-tatvabhUta arthInI ( sadbhUta padArthInI) zraddhA te. dvividha samyakatva--1nizcaya samyaktva ane vyavahAra samyaktva e enuM svarUpa pUrve kahyuM che, tathA samyaktva mAhanIya kramanA puddagale te dravya samyaktva, ane e pudgalAnA AlakhanathI sAmarthyathI AtmAmAM utpanna thayele tattvarUcirUpa pariNAma te bhAva samyaktva, tathA inameAhanIyanA anudayathI vA upazamathI thayela upazama samyaktva tathA kSayathI thayela kSAyika samyaktva e apaudgalika samyaktva, ane kSayApazama tathA vedaka samyaktva darzana mAhanIyanA (samyamAhanIya puddagaleAnA) udayathI thAya che mATe e 1 jaM moNa ta samma, jaM sammaM tamiha hoi moNaM tu / nicchao iyarasta u, sammaM sammata heU vi // 1 // nizcaya nayanA mate je mauna eTale avikala munivRtta (yathAzakti cathA saMcamAnuSThAna ) te samyaktva che, ane je samyaktva che te mauna ja che. ane vyavahArathI te zubha Atma pariNA ane samyaktvanA hetuo [pratimA Adi] te paNa samyaktva che. prathama atha kahyo che te dravya bhAvanI apekSAe che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva pariziSTa paulika samyakatva. sAsvAdana ane mizra e paNa pagalika che. tathA nisarga ane adhigama e be bheda pUrve kahyA che. trividha samyakatva-sAdhuneja kriyA anuSThAnavALuM samyakRtva te kAraka. rUci mAtra te recaka. te zreNikAdikane. ane pite mithyAdaSTi heI anyane samyakatva utpanna kare tevI mithyA daSTinI rUci te dIpakasamyakatva. [ A samyakatva upadezAdithI vairAgya upajAvavAnI zaktivALA abhavyane vA mithyAdaSTine hoya che]. tathA upazama kSapazama ne kSAyika e traNa prakAranuM sakhyatva che jenuM svarUpa pUrve kahevAyuM che. caturvidha samyakRtva--upazama, kSAyika, upazama ne sAsvAdana e bhedathI. paMcavidha samyatva--upazama, kSAyika, kSApazama, sAsvAdana vedaka e bhedathI. vavidha samyakatva--upa0,50, kSAyika= sAsvA, mizra, vedaka e bhedathI. dazavidha samyakatva--nisargaci 1, upadezaruci 2, AjJAruci 3, sUtraruci 4, bIjaruci 5, abhigamaruci 6, vistAraci 7, kiyAci 8, saMkSeparuci 9, dharmaruci 10 e bhedathI. 1 nisargaci-jinezvara bhagavatee kahelA tane viSe svabhAve karIne rUci thAya te nisarUci. athavA jinezvare batAvelA jIvAdi tattvanuM svarUpa emaja che anyathA heyaja nahiarthAt jAtismaraNa- jJAnanI jema
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharma vidhAna bIjAnA upadeza vinA athavA zrutajJAnanA AdhAre atyaMta zraddhA kare te nisargarUci samyakatva kahevAya. 2. upadezaruci-gurU-mAtA-pitA Adie kahelA vastutatvamAM je rUci utpanna thAya eTale tIrthaMkara gaNudharAdi purUSanA tathA chadmasthapurUSenA upadezathI jIvAdika padArthone viSe je rUci utpanna thAya te upadeza rUci samyaktva kahevAya. 3. AjJArUci--sarvajJanI AjJA upara je bhavya purUSa rUci kare eTale je bhavya, rAga dveSa maha tathA ajJAnathI deza thakI rahita thaI tIrthakara tathA gaNadhara vigerenI AjJAvaDe pravacananA artha thaelA che, ema jANe pite buddhihIna heya te paNa tene yathArtha rIte aMgIkAra kare te AjJArUci samyaktvavALe jIva kahevAya. 4. sUtrarUci-aMga upAMga vagere sUtra bhaNatAM bhaNuvatAM je samyaktvanI prApti thAya che ane atizaya zubha adhyavasAya utpanna thAya che te sUtrarUci kahevAya. - pa. bIjarUci--bIjanI jemaje ekavacana (pada) aneka arthane baMdha karanAra hoya te bIja vacana kahevAya, tevA vacanane viSe je rUci heya te bIjarUci samyakatvavAnuM kahevAya che. jema bIja eka hoya chatAM aneka bIjane utpanna kare che, tema AtmAne eka pada upara rUci heya te aneka padanI rUci utpanna karanArI thAya che. 6. abhigamarUci-abhigama eTale zrutajJAnanA arthane
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva pariziSTa AzrIne je vizeSa prakAranuM jJAna tene viSe jene rUci' thAya te abhigamarUci samyaktvavAna kahevAya che. 7. vistArarUci--sAta na vaDe sapUrNa dvAdazAMgInI vistArapUrvaka vicAraNA karavAmAM jenI rUci vRddhi pAme che te vistArarUci samyaktvavALe kahevAya che. 8. kiyArUci--samyaka prakAre cAritranA anuSThAne eTale kriyA tenI pravRttine viSe je rUci thavI tekriyA rUci samyaktva kahevAya che. A samyakatva jene prApta thAya che tene bhAvathI jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra Adi anuSThAnane viSe rUci utpanna thAya che. 9. saMkSeparUci--jenAmAM vizeSatAthI jANavAnI zakti na hoya tethI je saMkSepathI jANavAnI rUci kare te saMkSepa rUci samyatvavALo kahevAya che. 10. dharmaraci-dharma eTale astikAyAdi dharma tathA zratadharma ane cAritradharma. tene viSe jene rUci hoya te dharmarUci samyakatvavALe kahevAya che. samyakatvanuM saMkSipta svarupa samApta.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezavirati svarUpa. pahelI gAthAmAM "samyaktvAdi zrAvaka dharma kahIza ema kahyuM hatuM. temAM samyakatvanuM svarUpa kahyuM, ane have dezavirati rUpa zrAvaka dharmanAM aNuvrata vigerenuM svarUpa kahevAya che paMca u aNundhAI, thuulmpaannvhvismnnaaiinni| uttaraguNA tu ane, disivvAI imesi tu // 7 // gAthArtha-sthUla prANAtipAta viramaNe ItyAdi aNute pAMca ja che, ane dizitAdi bIna vaDe eja pAMca aNuvratanA mUila guNenA uttara guNa che. bhAvArtha-madhya ra2 tIrthakonA zAsanamAM muninAM 4 mahAvrata che, tema zrAvakanAM ANuvrata te vakhate paNa nathI parantu vIse tIrthaMkaranA zAsanamAM vaMra 3=pAMcaja agvAraM aNuvrate che. zrI neminAtha bhagavaMtanA zAsanamAM zailaka rAjAe zrI neminAtha bhagavaMtanA ziSya pAse paJca tu aNuvratAni sthuulkpraannvdhvirmnnaadiini| uttaraguNAstu anye digvatAdaya eSAM tu HIGo
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezavacaMta svarUpa sa pAMca aNuvrata ane sAta zikSAvrata rUpa khAra prakAranA zrAvakadhama svIkAryAM hatA ema rIlaka rAjAnA udAharaNamAM kaheluM che. zrAvakanAM 5 aNuvrata. (pa mUla guNu.) prazna--aNuvrata eTale zuM? ane te mUla guNa kema hevAya? uttara--aNu,alpa, vrata-niyame te aNuvrata. arthAt sAdhunAM pAMca chatA te mahAtratA che, tenI apekSAe zrAvakanAM tratA alpa che mATe aNuvrata. athavA sAdhu meTA guNavALA che, tenI apekSAe zrAvaka alpa guNavALA che, mATe aNu eTale alpa guNavALA zrAvakanAM vrata niyamA te aNuvrata. athavA zAstravidhi pramANe bhavya janAnI AgaLa pahelI prarUpaNA mahAvratAnI heAya che. ne mahAnatA svIkAravAne asamartha hoya teA ja tyAra bAda zrAvaka vratAnA upadeza apAya che, mATe mahAtratAnI anu=pazcAt upadezAtAM vrata= niyame te aNuvrata. A samadhamAM kahyuM che ke--Sama H'samarthe khunnasaddeALaMpi sAmULa ( tidhamanA upadeza ApatAM yatidhama svIkAravAne asamartha hoya teA tevA jIvanI AgaLa sAdhuoe dezavratAnA upadeza Apave paNa ghaTe che.) mATe e pramANe aNuvratanA ahi' traNa artha kahyA, ane pAMca aNuvratA te zrAvakadhama rUpI vRkSanA mULa sarakhA hovAthI mUlaguNa kahevAya che. zeSa traNa guNavrata ne 4 zikSAtratA e vRkSanI zAkhA prazAkhA rUpe vRddhi sarakhA yatidharmasya asamarthe yujyate taddezanA'pi sAdhUnAm // pa
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharma vidhAna hevAthI vA vRddhi karanArA hevAthI uttara eTale mUla guNathI pachInA guNe te uttaraguNa kahevAya che. prazna-pAMca aNuvrate kayAM kayAM?. uttara-zUlagapANAIvAyaviramaNAINi eTale skUla prANitipAta viramaNa vrata ItyAdi pAMca aNuvrate te 1 skUla prANAtipAta viramaNa, 2 sthUla mRSAvAda viramaNa, 3 skUla adattAdAna viramaNa, 4 svadArA saMtoSa-parastrI gamana viramaNa, ane 5 sthUla parigraha viramaNa vrata. prazna -e pAMca vratane sthUla kema kahyAM? uttara-zUla eTale moTuM jADuM e artha che, ane sUkSma eTale jhINuM bArIka e artha che. tyAM sAdhuonAM 5 mahAvate bahu sUkSamatAvALAM hevAthI ane bahu jhINavaTavALAM hovAthI sUkSama che, ane te apekSAe zrAvakanAM vrate sthUla che. jemAM rUnuM kAMtaNa atyaMta jhINA tAravALuM ane bahu jADA jADA tAravALuM hoya tema sAdhuonA niyamo bahu sUkSama che, ane zrAvakanA niyame tevA sUkSma na havAthI sthUla kahevAya che. athavA bIjI rIte vicArIe te sAdhunI dayA sUkSama eTale sthAvara jI sudhI pahoMcelI che, tethI sAdhunA te sUkSama ane zrAvakanI dayA skUla eTale bAdara che je dvIndriyAdivasa che te pratyenI ja che, temaja e trasa jIve pratye paNa amuka niyamavALI ja 1 kIndriyAdi trasa jIve ja bAdara kema? ekendriya paNa bAdara che te te kema na kahA? uttara-prindriyAdi
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7 prANAtipAtavi. dayA paraMtu sarvIze nahi ke je AgaLa kahevAmAM Avaze. mATe zrAvakanAM vrata sthUla jIva viSayaka hovAthI sthUla che.' zrAvakane ekendriyanI ahiMsAne abhAve che. che 1 sthUla prANutipAta viramaNa vrata che sthUla prANAtipAta viramaNa Adi pAMca aNuvrata kahyAM temAM paheluM aNuvrata savistarapaNe kahevAya che (zrAvakathI je rIte svIkArAya te rIte kahe che.) thUlagapANavahassA viraI, duviho ya so vaho hoI / saMkappAraMbhehi, vajai saMkappao vihiNA // 8 // gAthArtha-sthUla prANavadhanI virati te paheluM aNuvrata che. te prANavadha punaH be prakAranuM che. saMkalpathI ane AraMbhathI. temAM saMkalpa prANavadha vidhi pUrvaka vaje. ( arthAt skUlahiMsAne paNa saMkalpathI tyAga thaI zake. paTanA | bhAvArtha-pUrve kahyA pramANe zrAvaka skUla jIvahiMsAne eTale dvIndriyAdi trasa jIvenI hiMsAne tyAga karI zake che, parantu sthAvara jIvonI hiMsAne tyAga karI zakatA nathI, jIne laukika darzanIo paNa jIva tarIke jANI zake che mATe bAdara, ane ekendriye bAdara che te paNa laukika darzanIo jIva tarIke jANI zakatA nathI mATe. sUkSma ekendriya te sUkSma che ja, paraMtu bAdara ekendriyane paNa e apekSAe sUkSma jANavA. sthUlakaprANavadhAd viratidvividhazca sa badho bhavati / saGkalpA''rambhAbhyAM varjayati saGkalpato vidhinA // 8 //
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ gely here local fire zrAvakadharmavidhAna kAraNa ke gRhaspajIvana nibhAva ja sthAvara jIvonI hiMsA para avalaMbe che. khetI karavAmAM pRthvInI hiMsA. jaLa pIvA DhaLavAmAM pANInI hiMsA. cUlA saLagAvavA, bhaThThIo karavI vigeremAM agninI hiMsA. dhamaNe calAvavA, paMkhA nAkhavA ItyAdimAM vAyunI hiMsA, ane makAna bAMdhavA vigeremAM vanaspatinI hiMsA nityane mATe che. je sthAvara hiMsAne tyAga kare te gRhastha jIvana ja aTakI paDe. e kAraNathI gRhasthone mATe sthAvaranI ahiMsA azakaya che. - banatA prayatna alpa kare paNa sarvathA tyAga karI zake nahi, ane kIndriyAdi skUla jIvanI-meTA chavAnI hiMsA paNa je ke sarvathA tyAga karI zake nahi, paraMtu amuka niyamathI te sarva trasa jIvenI hiMsA aTakAvavI zakya che. te A pramANekIjiyAdi trasa jIvenI hiMsA be rIte thAya che, eka te "A jIvane huM haNuM" e prakAre vasa jIvane haNavAnA ja mukhya uddezathI trasa jIvenI hiMsA thAya che, ane bIjI rIte AraMbha samAraMbhathI eTale khetara kheDavuM, ghara bAMdhavuM, cUlA saLagAvavA ItyAdika gAhasthika kAryomAM prAsaMgika thAya che. khetI vigere kAryomAM rasa jenI hiMsA sAkSAta nathI. e pramANe e be prakAranI trasa hiMsAmAMthI pahelA prakAravALI trasa hiMsAne tyAga zakaya che. paraMtu bIjA prakAravALI trasa hiMsAne tyAga zakaya nathI. mATe zakya tyAgavALI pahelI saMkalpita vasa hiMsAne tyAga kare. kevI rIte tyAga kare? zikSikA eTale vidhipUrvaka tyAga kare eTale gurUnI pAse pratyAkhyAna karIne
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAtipAtavityAga kare paraMtu pitAnA manamAM dhArI levA pUrvaka nahi. te pratyAkhyAnane pATha A pramANe - ____ thUlagaM pANAtivAyaM saMkappao paccakkhAmi jAvajjIvAe duvihaM tiviheNaM maNeNaM vAyAe kAraNaM na karemi na kAravemi sasta bhaMte paDikamAmi niMdAmi garihAmi appANaM vosirAmi e pramANe Avazyaka cUrNimAM pratyAkhyAno pATha ko che. zeSa vidhi AgaLa 9 mI gAthAmAM kahevAze. AThamI gAthAmAM skUla hiMsAne tyAga vidhipUrvaka karavAne kahyo, tyAM vidhi vadhavarjanavidhi ane uttaravidhi ema be prakAre che, te A gAthAmAM darzAvAya che. gurumUle suyadhammo, saMvigmo ittaraM va iyaraM vaa| vajittuM tao samma, vajjei ime ya aiyAre // 9 // gAthArtha -gurUnI pAse jeNe dharma sAMbhaLyo che e saMvigna zrAvaka a5 kALa athavA yAvajajIva skUla hiMsAne tyAga karIne tyAra bAda te zrAvaka A AgaLa kahevAtA aticArone vaje. (aticAro 10 mI gAthAmAM kahevAze. ahiM vajijanu pada sudhI vadha varjanavidhi kahyo, ane tyAra bAda uttaravidhi kahyo.) bhAvArtha-zrAvaka skUla hiMsA tyAgarUpa paheluM aNuvrata (zrAvakane pahelo yama vA mUla guNa) aMgIkAra kare te gurumUle zrutadharmaH saMvignaH itvaraJca itaraM vA // varjayitvA tataH samyak varjayati imAMzcA'ticArAn // 9 //
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 zrAvakadharma vidhAna pitAnI meLe manamAM dhArI laIne nahi, temaja gharakhUNe nahi, kAraNa ke evA chAnA niyamane zIgha bhaMga thavAne saMbhava che, ane gurUnI pAse jAhera rIte aMgIkAra kare niyama lajajA Adi guNe vaDe zIgha bhAgI zakAtuM nathI. jIvanA pariNAma vicitra che, ane pariNAmane parivartana karanArA saMge jagatamAM haravakhate hAjara che, mATe sarva jI sarakhA daDha pariNAmavALA na hovAthI je kaI pratijJA vA niyama kare te gurU samakSa jAhera pAThanA uccAra pUrvaka kare eja vizeSa gya che, eTaluM ja nahi, paraMtu dharmazravaNa paNa gurU pAseja karavuM. pitAnI meLe pustaka vAMcIne nahi. gurU pAse dharma sAMbhaLavAthI aneka zaMkAnAM samAdhAne thAya che. vrata pariNAma na hoya te pragaTa thAya che. vairAgya pariNati kramazaH vadhatI jAya che. mATe vrata aMgIkAra karanAra zrAvaka ke hoya te saMbaMdhamAM graMthakartAe ramUre suyadhAma (gurUnI pAse sAMbhaLe che dharma jeNe) ema kahyuM. praznagurU kone kahevA ? uttara-samyajJAna ane samyak kriyAvALA temaja samyapha prakAre dharmazAstronA bhAvArthane upadeza karanArA evA gurU hoya che. kahyuM che ke - dharmajJo dharmakartA ca, sadA dharmaparAyaNaH // sabhyo zAstrArtha gurute zA athavA.
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANutipAtaviya 71 jo jeNa suddhadhamme, niojio saMjaeNa gihiNA vaa| so ceva tassa bhaNNati dhammagurudhammadANAo // 2 // artha dharmanA jANa, dharmakiyA karanAra, haMmezAM dharmamAM tatpara, ane prANIone dharmazAstrArthano upadeza karanAra te gurU kahevAya. athavA sAdhu ke zrAvaka je keIe jene mRta dharmamAM je hoya teja tene dharmagurU kahe che, kAraNa ke dharma ApavAthI dharmagurU che 1-2 che ahiM gurUmale e pada kahevAthI gurU sivAya anyanI pAse dharma zravaNa na kara ema darzAvyuM, kAraNa ke anyatra viparIta jJAna thavAne saMbhava che, ane suyadhame e padathI zrutadharmaja sAMbhaLavA egya che, ema darzAvyuM, kAraNa ke mRtadharma sivAya anya zAstro sAMbhaLavAthI vratanA pariNAma jAgatA nathI. temaja "gurumUle sucadhame " e padathI pitAnI meLe zAstro vAMcI levAne paNa niSedha darzAvyo, kAraNa ke svataH zAstrI vAMcI levAthI zAstragata tAtparya sArI rIte samajAtuM nathI. tethI sadAcAra Adi samyaka pravRtti paNa thatI nathI. kahyuM che ke na hi bhavati nirvigopakamanupAsitagurukulasya vijJAnam / prakaTitapazcAdbhAga, pazyata nRtyaM mayUrasya che ? artha -jeNe gurUkulanI upAsanA nathI karI tevA svaryajJAnInuM vijJAna nivipaka eTale AtmAne gopavanArUM-rakSaNa karanArUM yo yena zuddhadharme niyojitaH saMyatena gRhiNA vA / sa caiva tasya bhaNyate dharmagururdharmadAnAt.. 2 ||
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara zrAvakadharma vidhAna thatuM nathI. e bAbatanA udAharaNa tarIke jemAM pAchA bhAga pragaTa-ughADo thaI jAya che evuM meranuM nRtya-nAca dekhe. (mera keI gurUnI pAse nRtyakaLA zIkhyo nathI ne nRtya karavA jAya che tyAre pariNAme gudA bhAga ughADo thaI jAya che. tema gurU vinAnuM jJAna pitAnA AtmAne rakSaNa karanArUM thatuM nathI.) mATe gurU pAse zAstra zravaNuM karavAthI saMvi=mekSa sukhanI IcchAvALo thayelo athavA saMsArathI bhaya pAmele jIva ANuvrata aMgIkAra kare. mekSanI IcchA rahita vA saMsArathI nirbhaya jIvane je ke vratanI prApti hoya, paraMtu te mokSane ApanArI na thAya. prazna-zrAvaka aNuvrata aMgIkAra kare te alpa kALa pUratAM ke jIvana paryanta? uttara-rAM eTale Itvare kALa eTale alpakALa sudhI paNa aMgIkAra kare, ne jutha eTale ItarakALa sudhI eTale yAjajIva (jIvana paryanta) paNa aMgIkAra kare, arthAt kaI cAra mAsa mATe, keI varSa mATe, yAvat kaI jIvatAM sudhIne mATe paNa aMgIkAra kare, mahAvratanI mAphaka jIvana paryanta ja nahi. te pramANe A paheluM aNuvrata paNa alpa kALa ne jIvana paryanta svIkAre che Iti prANAtipAtavarjanavidhi e pramANe paheluM aNuvrata aMgIkAra karIne e vratanA aticAra vaje.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAtipAtavi. che aticAra te zuM ? prazna-aticAra eTale zuM? uttara-vatane malina kare evuM viparIta AcaraNa te aticAra. athavA vratane sAkSAt bhaMga nahi paratu ADakatarI rIte bhaMga thAya tevuM AcaraNa te aticAra. athavA tAvika daSTie vratane bhaMga, paraMtu vyavahAra daSTie vratane bhaMga nahi evuM AcaraNa te aticAra, sAra e ke bhaMgAbhaMga lakSaNavALe te aticAra. pahelA aNuvratamAM kayA kayA aticAra kaI ADakatarI rIte lAge che te 10 mI gAthAnA bhAvArthamAM kahevAze. dezaviratimAM aticAranI carcA. prazna-aticAra sarvaviratimAM hoya ke dezaviratimAM paNa? kAraNa ke aticAro upajavAmAM mULa kAraNa saMjalana kaSAyane udaya che. kahyuM che ke - samvevi ya aiyArA saMjalaNANaM tu udayao hoti / mUlacchenja puNa hoMti vArasaNhaM kasAyANa // 1 // sarve aticAre saMjavalana kaSAyanAja udayathI heya 1 vratane sarvathA bhaMga thAya evuM viparIta AcaraNa te anAcAra. ane dezathI (alpa) bhaMga thAya evuM viparIta AcaraNa te aticAra. sarve'pi vAtivArA: sajvalanAnAM tUdayato bhavanti / mUche puravAra dvArA jaNAkhanna" ?
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna che, ane mArI kaSAyanA udayathI tA vratanA mULathI ja cheH (nAza) thAya che. 74 e pramANe vicAratAM kevaLa saMjavalana kaSAyanA udaya sarva virativa taneja hAya che. phreza virativatane teA pratyAkhyAnI kaSAyanA ( pratyAkhyAna ne sa Mjavalana e mannenA ) udaya hovAthI dezavaratimAM aticAranA saMbhava nathI. vaLI e vAta adha besatI paNa che. kAraNa ke dezavirati alpatrata che ane aticArane zAstramAM traNa Adi sarakhA (gaDagumaDa sarakhA) kahyA che. tethI bahu nhAnA kuthune jema gaDha gumaDanA abhAva hoya tema ati alpa tarUpa dezivaratimAM paNa aticAranA abhAva sabhave. te A pramANe--paheluM aNuvrata ( sthUla ahi...sA vrata ) 'sthUla sa`kalpa niraparAdha dvividha trividha ityAdi vizeSaNeAvALuM hovAthI ati sUkSma che, mATe dezapaNAnA abhAva che ( eTale sUkSma vastumAM vibhAga paDe nahi tethI dezavabhAganA abhAva che) te te dezavibhAganI virAdhanA rUpa aticAra kevI rIte hoya ? dezata tApe teja dezavibhAga che, jethI dezavabhAganA bhaMga thatAM dezavratanA savathA nAzaghaTI zake. jema kuMthunuM zarIra ati 1 zrAvakanI ahiM'sA-krayA trasa jIveAnI che. temAM paNa saMkalpathI che, sa'kalpamAM paNa niraparAdhInI che. niraparA dhImAM paNa dviviSe trividhe che, arthAt kramazaH utaratI utaratI ahiMsA che. A saMdhi vizeSa svarUpa zrAvakanI savA vizvAnI dayAmAM dekhA.
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAtipAtavika 75 sama hovAthI koI vastuthI dabAtAM sarvathA nAza pAme tema dezavrata paNa dezabhaMga thatAM sarvathA naSTa thAya che. ane mahAvatemAM te aticAra saMbhave che, kAraNa ke moTI vastunA dezabhAga hovAthI te dUSita vA khaMDita thaI zake che, jema hastinA zarIre gaDagumaDa thavAne saMbhava che. uttara-dezaviratimAM aticAra na hoya e vAta asaMgata che. upAsaka dazAMga Adi siddhAntamAM dareka dezavratanA pAMca pAMca aticAra kahyA che. je kaho ke te aticAre ekAnta vratanA bhaMgarUpa che, (tratanA sarvathA nAza rUpa che) te ema kahevuM ayukta che. kAraNa ke aticAra te vratano bhaMgaja che ema nahi. paraMtu vratanA bhaMgane eka bheda che. (arthAt amuka prakAre bhaMga thaze te aticAra ne amuka prakAre bhaMga tha te anAcAra, e rIte aticAra te vratanA bhaMgane eka prakAra vizeSa che.) mATe dezavratamAM aticAra saMbhavita che. vaLI aticAra saMjavalana kaSAyanA udayathIja hoya ema zAstramAM kahyuM che te vAta satya che, paraMtu e vAta sarvaviratinA aticAranI apekSAe kahI che, paraMtu dezaviratinA ane samyaktvanA aticAranI apekSAe e vAta nathI, kAraNa ke "vi ja mArA" ityAdi gAthAnI vRttimAM spaSTa karyuM che ke-venAnAvo savitAtijJA avani potu kU dAva tAm (eTale sarvaviratimAM saMjavalana kaSAnA udayathIja aticAra upaje
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 zrAvakadharmavidhAna che. zeSa kayAmenA udaye te sarvavitimAM vratane mULathIja cheda thAya che.) e pramANe vicAratAM dezaviratimAM aticArane abhAva nathI. vaLI eja gAthAnA uttarArdhanI vyAkhyA bIjI rIte karIe te trIjA kaSAyanA udaye (pratyAkhyAnInA udaye) sarvaviratine mULa che, bIjA kaSAyanA udaye (apratyAkhyAnInA) udaye dezaviratine mULa che, ane pahelA kaSAya. (anantAnubI ) nA udaye samyakatvane mULa cheda thAya che. e pramANe bIjI rIte karelI vyAkhyA pramANe paNa dezaviratimAM aticArane abhAva nathI. te A pramANe-jema saMjavalana kavAyanA udaye sarvavirati pragaTa thAya che, ane temAM aticAra paNa lAge che, te pramANe pratyAkhyAna kaSAyanA udaye dezavirati pragaTa thAya che ne temAM aticAra paNa lAge che. temaja apratyAkhyAna kaSAyanA udaye samyaktva pragaTa thAya che ane temAM aticAra paNa lAge che. e rIte nyAya sarvatra sarakhe che. prazna -je kaSAyeAdayathI guNaprApti te ja kaSAyadayathI aticAra rUpa deSanI prApti paNa kevI rIte ghaTe? je vastu je guNa utpanna karanArI te ja vastu temAM deva utpanna karanArI kema hoya? uttara--kAnA udaya vilakSaNa che. vicitra che, tethI je kaSAya je guNane avireAdhI che, te ja kaSAya te guNamAM deSa utpanna karavAmAM nimittibhUta bane che. jema saMjavalanane udaya sarvavirati guNane avirodhI hovA chatAM temAM doSa utpanna karanAre che ema te tame e paNa svIkAryuM che.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAtipAtavi khIjA AcAryo vaLI A bAbatamAM ema kahe che kesamyaktvanA aticAra anaMtAnubaMdhI kaSAyanA udayathI ane dezaviratinA aticAra bIjA kazAyanA udayathI hAya che, kAraNa ke kaSAyAnA unnaya vicitra che. tethI kaSAyanA utkraya kayAreka dezavirAdhaka (deza viASI) hoya che te kayAreka sarva virAdhaka (sarva virAdhI) hoya che mATe. vaLI tamAe je yuAnuM dRSTAnta ApyuM te pazu ayukta che, kAraNa ke bIjuM dRSTAnta tene khAdhaka paNa che. te A pramANe--hastithI atyaMta nhAnA manuSya che ema gaNIe tA te manuSyane gaDagumaDa hoI zake che, tema dezaviratimAM aticAra paNa lAgI zake che. G prazna:--sajvalana kaSAya dezadhAtI hAvAthI sarvavirati guNunA avirAthI heAIne saviratimAM aticAra upajave te saMgata che, parantu khAra kaSAyA te sadhAtI che, tethI samyaktvAdi guNanA bhaMga karanArA ja saMbhave. uttara--pahelA 12 kjAyAne saghAtI kahyA che te saviratinI apekSAeja saMdhAtI che. parantu dezavirati AdikanI apekSAe nahi, tethI dezaviratimAM aticAra hoi zake che ! 9 // iti uttaravidhi. // prasaMgathI zrAvakanI savA vizvAnI dayA / / 20 vizvAnA 1 vase| e hisAbe 1 vasAnI saMpUrNa dayA 20 vizvA pramANu che. temAM trasa ne sthAvaranI bannenI
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 zrAvakadhama vidhAna dayAne samAveza thAya che, ne tevI saMpUrNa 1 vasAnI dayA athavA ra0 vizvAnI dayA muni mahArAjane ja hoya che. zrAvakane kevaLa trasanI dayA hoya che, jethI sthAvaranI dayAnA 10 vizvA jatAM 10 vizvA rahyA. punaH sanI hiMsA paNa saMkalpathI (IrAdA pUrvaka vinA aparAdhe haNa) ane AraMbhathI. (ghara bAMdhavuM vigere gRhastha saMbaMdhi AraMbhamAM IrAdApUrvaka nahi paNa prasaMgathI trasanI hiMsA thAya.) temAM AraMbhajanita trasahiMsAne bacAva zrAvakathI bane nahi, mATe 10 vizvAmAMthI paNa ardha jatAM 5 vizvA dayA rahI. punaH saMkalpa hiMsAmAM paNa niraparAdhIne sAparAdhI. [gunhA rahita ne gunhegAra] trasa jIvemAM niraparAdhInI hiMsAne tyAga hoya che. paraMtu aparAdhInI hiMsAne bacAva na hovAthI 5 visthAmAMthI rAA vizvA rahyA.vaLI niraparAdhI trasamAM paNa sApekSa (je trasa pitAnA upayogamAM Ave te niraparAdhI hovA chatAM pitAne tAbe rAkhave, jemake-hasti uMTa Adi vanapazuo niraparAdhI che, te paNa tene jarUrI upayoga mATe ghera lAvI bAMdhavA vigere) ane nirapekSa. eiTale pitAnA upayoga vinA kevaLa majazekhane mATe niraparAdhI trasanI hiMsA karavI, jema ke zikAra Adi]. temAM nirapekSa hiMsAne bacAva thaI zake, paraMtu sApekSa trasahiMsAne bacAva na thAya tethI ra vizvAmAMthI ardha 1 vizva dayA zrAvakane zeSa rahI. e pramANe muni mahArAjane saMpUrNa 20 vizvAnI dayA ane zrAvakane 1 vizvAnI dayA jANavI, tene saMkSepa A pramANe
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANAtipAtavi. 79 trasa ane sthAvaranI dayA 20 vizvA trasanI dayA 10 vizvA saMkalpajanita (AraMbhajanita nahi) dayA 5 vizvA niraparAdhInI [sAparAdhInInahi] dayA rA vizvA sApekSa nirapekSa nahi) 1 vizvo avataraNa-pUrva gAthAmAM "aticArene varjavA ema kahyuM te aticAra kyA ? (arthAt kayA vratanA kayA aticAra ) te A gAthAmAM kahe che - bandhavahaM chavichayaM, aibhAraM bhattapANavoccheyaM / kohAisiyamaNo, gomaNuyAINa No kuNai // 10 // gAthArtha -babdha, vadha, chavi cheda (aMgacheda), atibhAra, ane bhAta pANIne viccheda (bhUkhyA rAkhavA) e pAMca vastu pazu ane manuSyAdikane mATe krodhAdi doSayukta manavALe thaIne na kare. 10 bhAvArthasthUla ahiMsA vratavALe zrAvakakrodhAdikane vaza thaIne pazu ane manuSyAdikane dera vigerethI bAMdhe te te pahelo bandha aticAra. cAbuka vigerethI mAra mAre te vadha aticAra. chavi eTale zarIrane cheda kare eTale cappa charI Adika zastrathI avayave kApe te chaviccheda aticAra. pazu tathA manuSya pAse gajA uparAMta bhAra vahevaDAve te atibhArAropaNa aticAra. ane AhAramAM baMdhavadhaM chavicchedamatibhAraM bhaktapAnavyucchedam / krodhAdidUSitamanA gomanuSyAdInAM na karoti // 10 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna antarAya kare te bhaktapAnaviccheda aticAra. A pAMce kroSAdithI kare te aticAra che, parantu putrAdikane vinayAdi zIkhavavA mATe hitabuddhie dhanAdi kare te aticAra nathI. kAraNa ke putrAdikanA prANa cAlyeA jAya athavA na cAlyA jAya tenI darakAra krodhAdi kaSAyavALAne hotI nathI mATe tevA nirapekSa ane nirdayane aticAra doSa hoya che. paraMtu hitaSTie vadha ma dhanAdinArane dilamAM dayA hovAthI rakhene vadhu paDatuM vadhu adhanAdi na cAya evI darakAra hoya che, mATe e sApekSa vRttivALAne aticAra DhASa lAgatA nathI. .. A khAkhatamAM zrI Avazyaka cUrNimAM A pramANe kahyu che--anya dvipadanA (manuSyane) ne catuSpadanA (pazunA) hoya che, te paNa nimitta ane ninimita ema e rIte hAya che. temAM zrAvake sanimitta anya karavA, (kaI kAraNasara dvipadAdine bAMdhavA paDe te khAMdhavA), parantu kaI paNa prayAjana vinA baMdha karavA yukta nathI. vaLI prayeAjanathI adha te pazu sApekSa ne nirapekSa ema e prakAre che, tyAM hAlI cAlI na zake, agni Adi upadrava vakhate aLa karatAM paNa chUTI na zake evuM ati dRDha baMdhana mAM te nirapekSa anya ane sugamatAthI halana calana karI zake ane upadravanA vakhatamAM khaLathI jhaTa chUTA thai zake evu narama aMdhana te sApekSa anya. e to baLada Adi pazuone aMge jANavu. dAsa, dAsI, cera, bhaNavAmAM ALasu putra ItyAdikane jyAre bAMdhavAmAM Ave tyAre tene ravataH chUTI
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 81 prANAtipAva jAya evA narama baMdhane bAMdhIne tenuM agni AdikathI rakSaNa karavAnI saMbhALa rAkhyA karavI, ke jethI upadrava vakhate vinAza na pAme. vaLI zrAvaka prathama te evAM pazuo ane dAsa dAsIo vigere rAkhe ke jene bAMdhI rAkhavAnI jarUra na paDe, bAMdhyA vinAja rahe, chatAM tevA pazu Adi na maLe te e ukta vidhi jANo. punaH vadhanA saMbaMdhamAM paNa e ja vidhi jANo, paraMtu taphAvata e ke-niyapaNe tADana karavuM te nirapekSa vadha, ane sApekSa vadha A pramANe-prathama te zrAvaka bhItapariSadu hoya, (arthAt jene dekhIne putrAdi parivAra bhaya pAmI pitatAnA ucita kAryamAM rakta raheparaMtu tema na hevAthI je putrAdi vinaya na kare te marmasthAna cheDIne zarIranA bIjA bhAgamAM lAta vigerethI athavA dara vigerethI eka vAra vA aneka vAra tADanA karavI. e pramANe chavicacheda eTale aMga cheda paNa sApekSa ne nirapekSa che. temAM hAtha, paga, kAna, nAkane je nirdayapaNe chede-kApe te nirapekSa chavi cheda, ane gaMDasthala vA sAthalane anidaiyapaNe chede vA bALe te sApekSa chavi cheda. tathA atibhAranA saMbaMdhamAM prathama te zrAvake pazuo athavA dAsa dAsIo pAse bhAra vahevaDAvavA upara AjIvikA ja na calAvavI, chatAM je bIjI AjIvikAenA abhAve e AjIvikA karavI paDe te bhAravAhI manuSya jeTale bhAra pitAnI meLe upADI zake ane utArI zake teTale ja bhAra tenI pAse vahevaDAva, ane pazuo pAse bhAra kheMcAve heya te jeTale kheMcI zakAya tethI
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 zrAvakadhama vidhAna ? kaMika Ache bhAra bharavA, ane ucita vakhate haLa gADAMthI pazune chUTA paNa karavA. (e rIte vacce vacce pazuone visAmo ApatA javuM.) tathA leAnanA viccheHantazaya tA kAIne paNa na karavA. nahitara ghaNA bhUkhyA thatAM maraNa pAme. e bhaktapAna viccheda paNu andhavat saprayeAjana ne aprayAjana ema e prakAre che, temAM rAganI cikitsA mATe (parahejI paLAvavA) bhUkhyA rAkhavA paDe te sApekSa, ane aparAdhane aMge bhUkhyA rAkhavA paDe te aparAdhIne zAntithI A pramANe kahevuM ke--Aja tane leAjanAdi ApIza nahi, athavA zAnti arthe (upadravane zAnta karavA mATe) upavAsa karAve. vizeSa zu' kahevuM? je rIte sthUla ahiMsA vratamAM aticAra doSa na upaje te rIte yatanA pUrvaka vartavuM. praznaH--vrata te prANAtipAta viramaNanuM (prANaghAta na karavAnuM) che te anya vadhu AdikathI vratamAM doSa kai rIte lAge ? prANadhAta kare teA ja vrata khaMDita thAya, ane jo kaheA ke prANAtipAta sAthe vadhu aMdhArdikanuM pratyAkhyAna che tA vadhu adhAdi karavAthI vratanA bhaMga ja thAya che. vaLI bIjI vAta e che ke je vadha baMdhanAdikanuM paNa pratyAkhyAna hoya te tenI sakhyAmAM vidha Ave che, kAraNa ke pAMca aNuvratAnA darekanA pAMca pAMca aticArAnA pratyAkhyAnathI ghaNAM aNuvratA (30 tratA) thAya che. mATe vadha adha Adikane aticAra tarIke gaNavA yeAgya nathI. uttara:--e vAta satya che, pratyAkhyAna prANAti
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ - : kA prANAtipAtavi pAtanuM ja karyuM che, vadha baMdhAdikanuM nahi, paraMtu ahiM kahevAnuM mAtra eTaluM ja che ke prANAtipAtanuM pratyAkhyAna karyuM tyAre tattvathI vadha baMdhAdikanuM paNa antargata pratyAkhyAna thaI gayeluM ja jANavuM, kAraNa ke vadha baMdha Adika te prANAtipAtanA upAya che. vaLI ame e vadha baMdhAdikane vratabhaMga nathI kahyo, paraMtu aticAra kahela che. kevI rIte te kahIe chIe -vRta be prakAre che. antavRttio ane 2 bAhyAvRttie. tyAM huM A aparAdhI vigerene mAruM (haNuM) evI buddhinA abhAve je krodhAdikanA AvezamAM prANa cAlyA javAnI paNa darakAra vinA bandha AdikamAM pravarte paraMtu prANaghAta thayuM nathI te paNa nirdayapaNA vaDe vatanI apekSA rAkhyA vinA pravRtti karI che mATe antavRttie vratane bhaMga thayo gaNAya, paraMtu prANaghAta na thavAthI bAhyavRttie vratanuM pAlana thayuM che, e pramANe vratane dezathI bhaMga ane derAthI abhaMga pAlana thavAthI aticAra kahevAya che. kahyuM che ken mArayAmIti kRtavratasya, vinaiva mRtyuM ka ihaaticaarH| nigadyate yaH kupito vadhAdIn, krotysausyaaniymaanpekssH|| mRtyorabhAvAniyamo'sti tasya, kopAyAhInatayA tu bhanaH / dezasya bhaMgAdanupAlanAca, pUjyA atIcAramudAharanti // 2 // artha -jeNe "mAruM nahi evuM vrata lIdhuM che tene te jIva maryA vinA ahiM aticAra kema lAge ? te kahIe chIe ke-je vratadhArI A jIva marI jaze evI apekSA
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharma vidhAna rAkhyA vinA ja krodhAdikathI vadha Adika kare che, paraMtu jIvanuM mRtyu thayuM nathI, te mRtyunA abhAvathI te vratadhArIne niyama sacavAya che, paraMtu krodhAdikanA AvezathI nicapaNA vaDe vadhAdi Acarela hovAthI niyamane bhaMga thaye che, e pramANe niyamane dezathI bhaMga ane dezathI pAlana thavAthI evA baMdhAdikane AcAryo aticAra kahe che. je 1-rA ' vaLI vatanI saMkhyA pAMcanI rahetI nathI ema kahyuM te paNa ayukta che, kAraNa ke vizuddha ahiMsA Adi vatemAM banyAdikane abhAva che. e pramANe bandha Adika pravRttio aticAra che, paraMtu vratabhaMga nathI. ahiM bandha Adi pAMca aticAra te upalakSaNa mAtra che, jethI e uparAMta manca tandra prayAga Adi bIjA paNa aticAre jANavAM. (arthAta paheluM Avrata kahIne have asatyanA tyAga saMbaMdhi karAve te paNa pahelA ANuvratanA aticAra che) 11 che Iti prathama sthala prANAtipAta viramaNa vrata che che bIjuM sthUla mRSAvAda viramaNa vata che avataraNa baMdha vadha Adi pAMca aticAra sahita paheluM aNuvrata kahIne have asatyanA tyAga saMbaMdhi zrAvakanuM bIjuM aNuvrata kahe che- thUlamusAvAyassa ya, virai so paMcahA samAseNaM / kaNNAgobhomAliya-NAsaharaNakUDasakkhijje // 11 // sthUlamRSAvAdAcca viratiH sa paJcadhA samAsena / kanyAgobhaumAliMka nyAsaharaNaM kUTasAkSye
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ mRSAvAdavi gAthArtha-sthUla mRSAvAdanI virati-vata te saMkSepathI pAMca prakAranuM che (pAMca aticAravALuM che) 1 kanyA saMbaMdhi jUTha, 2 pazu saMbaMdhi jUTha, 3 bhUmi saMbadhI jUTha, 4 thApaNa eLavavI, 5 beTI sAkSI pUravI, e pAMca prakAranAM jaTha e pAMca aticAra che. 115 bhAvArtha -sthUla eTale meTI vastu saMbaMdhi mRSAvAda : eTale jUTha belavuM te sthUla mRSAvAda ane tenuM viramaNatyAga te sthUla mRSAvAda viramaNa vrata. sUkSama vastuo saMbaMdhi jUThane tyAga mahAvratamAM gaNAya che, tenI apekSAe A bAdara vrata che. che sthala mRSAvAda viramaNavratanA 5 prakAra che 1 kanyA saMbaMdha mRSAvAda, tyAM kanyA eTale kumArI, 2 pazu saMbaMdhi mRSAvAda, 3 bhUmi saMbaMdhi mRSAvAda, 4 nyAsApahAra eTale thApaNa eLavavI, ane 5 beTI sAkSI pUravI. tyAM kanyAne vivAha karavA mATe halakI nyAtanI hoya tene uMcI nyAtanI kahevI, (zadranI kanyAne kSatriyanI chokarI kahevI ItyAdi,) ane keI kanyAno vivAha 1. e pAMca meTAM jUThane tyAga zrAvathI banI zakavA yogya che, nahitara tyAgavA gya jUTha te aneka prakAranAM che, paraMtu jenAthI lokaniMdA vizvAsaghAta ne zajadaMDa thAya evAM dareka jUTha zrAvake tyAga karavA cagya che. nhAnAM jUTha bolavAne prasaMga pagale pagale upasthita thavAthI e sarvane bacAva tha azakya che, paraMtu temAM paNa nidhvasavRtti te na ja joIe.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ } zrAvakadhama vidhAna na thavA devA mATe uMcI nyAtanI hAya tA halakI nyAtanI kahevI. ( jema kSatriyanI chokarIne zUdranI kahevI ityAdi) athavA sadAcArI hAya tA durAcArI kahevI ne durAcArI hoya te sadAcArI kahevI. ityAdi aneka rIte kanyA sabaMdhi jUThe bhrUNavuM. ahiM da kanyA " kahevAthI kumAra dAsa dAsI ItyAdi sarva dvipada sabaMdhi jA te kanyAlika. tathA alpa dUdhavALI gAyane adhika dUdhavALI kahevI, ityAdi rIte gAyanI mAphaka baLada azva ItyAdi sava* catuSpadAnA saMbaMdhamAM viparIta melavu te gavAlIka. tathA bIjAnI bhUmine peAtAnI kahevI ItyAdi bhUmisaMbaMdhi jhUDanA upalakSaNathI zeSa pRthvI Adi saMbaMdhi viparIta khelavuM te apada mRSAvAda athavA bhUmi mRSAvAda. prazna:upalakSaNathI dvipadAdi grahaNa karavAnuM kaheA che. te tene badale prathamathIja mRSAvAdanA prakAra dvipada catuSpada ne apada zabdothI kema na kahyA ? uttara--kanyA AdikanAM 3 ati nidya lAkaprasiddha nhAvAthI kanyAlIka Adi prakAra kahyA che, paraMtu dvipadAlIka Adi prakAra nathI kahyA. praznaH--thApaNa oLavavI e tA ceArI hAvAthI aHttAdAnamAM gaNavAne badale ahi mRSAvAdamAM kema gaNI ? uttara:--ahiM thApaNa eLavavI e adattAdAna ja che, parantu e saMdhi je brUma khelavuM paDe te prapaMca vacanA mRSAvAda che. ane e vizeSatAnA kAraNathI ja e prakAra
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ mRSAvAdavi 87 jUdo pADe che. tathA krodha IrSyA AdikanA AvezathI je vAta bIjAe amuka rIte svIkArelI che te paNa te beTI karAve che. (meM A vAta karI nathI vA kahI nathI ema bole.) temAM pite sAkSI pUre ke huM eno sAkSI chuM, ethI bIjAe karelA asatyavAdanA pApane poSaNa maLe che. mATe e vizeSatAnA kAraNe kUTasAkSI nAmane pAMcama mRSAvAda jUde pADayo che. e rIte pAMca prakArane mRSAvAda kahyo. 11 che avataraNa-pUrva gAthAmAM bIjA aNuvratanA pAMca prakAra kahIne have A gAthAmAM enA 5 aticAra darzAve che te A pramANe iha sahasabhakkhANaM, rahasA ya sadAramaMtabheyaM ca / mosovaesayaM kUDalehakaraNaM ca vajjei parA gAthArtha -A bIjA aNuvratamAM sahasAbhyAkhyAna (kalaMka devuM). rahasAbhyAkhyAna (guhya vAta pragaTa karavI,) svadArA ma-bheda, (strInI gupta vAta prakAzavI), mRSA upadeza, ne kUTa lekhakaraNa (beTA lekha dastAveja karavA.) e pAMca aticAra vajevA. 12 che bhAvArtha-sahasA-vicAryA vinA abhyAkhyAna-achatA deSanuM AropaNa karavuM, eTale jenAmAM je deSa nathI te deSa kahe, jemake tuM cera che. tuM vyabhicArI che, ItyAdi iha sahasAbhyAkhyAnaM rahasi ca svadAramantrabhedaM ca / mRSopadezakaM kUTalekhakaraNaM ca varjayati // 12 //
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharmavidhAna kalaMka ApavuM te 1 sahasAbhyAkhyAna aticAra. tathA rahasAekAntanA kAraNathI abhyAkhyAna-kaMI cheTuM kahevuM te. jemake kaI be traNa jaNa ekAntamAM kaMI salAha vicAra karatA hoya, te teone mATe A loke rAjavirUddha vicAre che ityAdi kahevuM te rahasAvyAkhyAna nAmane bIje aticAra che. tathA pitAnI strIe vizvAsa pAmIne kaMI chAnI vAta karI hoya ne te bIjAne kahevI, athavA strInA upalakSaNathI) mitrAdi koIe paNa vizvAsathI chAnI vAta kahI hoya te bIjAne kahevI te 3 svadArama-bheda nAmane trIjo aticAra che. tathA tyAre A vAta A pramANe A pramANe kahevI e pramANe bIjAne khoTuM zikhavavuM, (jema vakIlo asIlane koraTamAM khoTuM bolavAnuM zikSaNa Ape che) te mRSA upadeza nAmane ceAthe aticAra che. tathA lekha dastAveja vigeremAM evI zabda paMkti goThavavI ke jethI lakhavA yogya arthathI ulaTa artha nIkaLe. (arthAta je bAbata jene lakhI ApavI che te bAbata tene prathamathI samajAvI hoya ane sammata hoya, paraMtu akSara paMkti evI rIte lakhe ke lakhI ApanArane pitAne ISTa artha upaje ne hAmA dhaNIne nukazAna haya, ke jethI takarAra upasthita thAya tyAre lekha vAMcatAM lakhanAranA lAbhane artha maLe) e pramANe prapaMcathI khoTA lekha karavA te kUTalekha nAmane pAMcame aticAra che. ahiM jUnA dastAveja vigere dabAvI rAkhI tadana kheTA dastAveja ubhA karavA te paNa kUTalekha aticAra che, athavA beTA dastAvejanI tenAja akSara sarakhI nakala ubhI karavI, athavA amukanA akSara mareDa jANI
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ mRSAvAdavi 89 laIne tevAja sarakhA akSaronA navA dastAveja ubhA karavA athavA sahIo karavI e sarva kUTa lekha aticAra che. e prakAranA pAMce aticAre bIjA aNuvratadhArIe varjavA. prazna-pahele aticAra jema achatAdeSAropaNane che tema bIje aticAra paNa achatA doSAropaNane tulya che te pahelo ne bIjo aticAra jUdA kaI rIte? uttara-pahele aticAra ekAntanA nimittavALe nathI, temaja vitarka rahita che (eTale vicAra karyA vinA ekadama belavA rUpa che), ane bIjo aticAra ekAntanA nimittavALa ne te paNa vicArIne kahevA rUpa che e rIte pahelA be aticAramAM taphAvata che. prazna A vratamAM asatya balavAne tyAga che. ane abhyAkhyAna te achatA doSanuM ApaNuM hovAthI asatya bolavA rUpa che, te sahasA athavA rahasA, paNa asatya kathana te che ja, mATe sahasAbhyAkhyAna ne rahasAbhyAkhyAna e bene aticAra kema kahevAya ? e bethI te satyavratane bhaMga ja gaNAya. uttara-e vAta satya che, paraMtu anyane upaghAtaka evuM e sahasA vacana ajApadi kAraNathI bolI jAya te saMkilaSTa pariNAmanA abhAve [hAmAnuM buruM karavAnA pariNAmanA abhAve vatanI apekSA rahI che, tethI vratane bhaMga nathI, paraMtu e vacana parane upaghAtaka hevAthI vratane
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna bhaMga ane eka aticAra che. (jANI joine sDAmAne halakA vacanA le te vratanI apekSA bhaMga paNa che, jethI eka apekSAe apekSAe abhaMga hAvAthI bhagAbhaga rUpa ane jo tIvra saMkalezathI pADavA mATe evAM. upaghAta na rahevAthI vratanA bhaga ja thAya che. prazna--vadArA maMtrabhedamAM asatya kathana nathI teA te aticAra kevI rIte ? uttara--peAtAnI srIe je vAta kahI te ja bIjAne kahevAnI hAvAthI jo ke satya che, parantu e chAnI vAta bIjAne kahevAthI strI lAdikanA kAraNe pariNAme ApaghAta paNa kare, mATe anuvAda kathana paNa apekSAe vratanA bhagavALu ne apekSAe abhaMgavALu, hAvAthI svadArA maMtrabheda bhagAbhaga rUpa aticAra che, ekAnte vratabhaMga nathI. prazna--mRSA upadeza (bIjAne khAtu khelatAM zIkhavavuM) e bhagAbhaga rUpa aticAra kevI rIte ane vratabhaMga kaI rIte ? uttara--asatya na meluM, asatya na khelAvuM, e e sa McAgI vrata svIkAryuM" hAya athavA asatya na khelAvuM evuM asaMcAgI vrata svIkAryuM" hAya, teA khIjA pAse khATu elAvatAM vratane ekAnta bhaMga thAya che, parantu " huM asatya na bAluM." evuM asaMcAgI vrata svIkAyu" hAya te bIjA pAse khATu' melAvavAmAM ekAnta trata bhaMga thatA nathI, tApaNu e prakAranA vratamAM sahasAkArathI (akasmAta) 1. vhelA e prakAranA vratamAM sahasAkAra AdithI
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ mRSAvAdavi bIjAne khATA upadeza Ape, athavA ajANatAM bIjAne khoTA upadeza Ape, te aticAra che. athavA atikrama vyatikrama ne aticAra vaDe paNa khIjAne mRSAvAdamAM pravartAvanArane aticAra che. athavA vrata rakSaNanI buddhie upara vRttAnta kathana dvArA mRSA upadeza ApanArane e aticAra che, kAraNa ke vratarakSaNanI buddhi che mATe vratanA bhaMga nathI, parantu bIjAne mRSAvAdamAM pravartAvye tethI vratanA bhaga paNa che mATe aticAra. 91 aticAra che. trIjA prakAranA vratamAM vratanA bhaMga nathI, kAraNa ke mRSapadeza khIjAne khAtu kheAlAvavA mATe che, te vrata peAtAne khATu' na khAlavAnuM che, mATe "huM asatya na kheluM" e vratavALAne bIjA pAse asatya elAvavAmAM vratabhaMga nathI. 2. je prakAranuM vrata aMgIkAra karyuM te vratanA bhaMga thAya evuM ciMtvana te atikrama, te vratabhaMga mATe pravRttine prAraMbha karavA te vyatikrama, vratabhaMganI nikaTa pravRtti te aticAra ane vratabhaMgamAM sAkSAt pravRtti te anAcAra. jema upavAsamAM AhArane tyAga karIne AhAranuM ciMtavana karavuM te aticAra, AhAra mATe uThavuM, cAlavuM, sAdhana meLavavAM e vyatikrama, AhAra khAvA besavuM ne mukha sudhI mAhAra lAvavA te aticAra, ne AhAra mukhamAM mUkI devA te anAcAra. 3. je A tyAga karelI vastune huM upayoga karIza tA amuka prakAranA upadrava thaze ema vaidya athavA jozIe kahyuM che ityAdi paravRttAntakathana aneka rIte sabhavita che.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra zrAvakadharma vidhAna prazna - lekha karavAmAM aticAra kaI rIte? vratamAM te asatya bolavAne tyAga che, asatya lakhavAne tyAga nathI, ' uttara-kAyA vaDe mRSAvAda na karUM" e vratavALAne tathA "kAyA vaDe mRSAvAda na karuM na karAvuM" e vratavALAne khaTa lekha kare te vratabhaMga che, e sivAya anya prakAranA vratavALAne tratabhaMga nathI, te paNa prathamanA be prakAravALAne) sahasAkAra vigerethI athavA atikramAdikathI aticAra jANa. athavA mRSAvAdanA tyAgamAM "mRSA-asatya bolavAne tyAga karyo che paraMtu asatya lakhavAne tyAga nathI karyo," A prakAranA abhiprAyavALA mugdha buddhivALA jIvane eTalI paNa vratapAlananI apekSA rahI che mATe beTe lekha banAva e aticAra che. 1rA che Iti dvitIyANute 5 aticArAH | che trIjuM sthala adattAdAna viramaNavrata avataraNa--e pramANe pAMca aticAra ane pAMca prakAra sahita bIjuM sthUla asatya viramaNa vrata kahIne have sthUla adattAdAna viramaNa nAmanuM trIjuM vrata be prakAra sahita kahe che - thUlAdattAdANe, viraI taM duvihimo viNidilai / saccittAcittesu, lavaNahiraNNAivatthugayaM rUA. sthUlAdattAdAne viratistaM dvividha mA vinirdiSTam / sacittAcitteSu lavaNahiraNyAdivastugatam
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ adattAdAnAvi. gAthArtha-sthUla adattAdAnanI virati e trIjuM aNuvrata che. emAM adatta be prakAranuM A pramANe kahyuM che-1 sacitta adatta,2 acitta adatta. tyAM luNa vigere sacitta padArthonI corI te sacittAdatta,ne hiraNyAdi vastu saMbaMdhi cerI te acitta adatta. ( adatta eTale nahi ApeluM levuM te.) 13 bhAvArtha-sthUla eTale bAdara moTuM, adatta eTale nahi ApelI vastu chAnI levI te adattAdAna, ne te paNa sUma vastunA viSayavALuM nahi, paraMtu bAdara vastu viSayaka ke jenAthI cerIne A5 Ave, lekamAM cAra gaNAya, ne rAjyadaMDa paNa thAya, evI moTI cerIne viramaNa-tyAga te sthUla adattAdAnaviramaNa nAmanuM trIjuM aNuvrata che. ahiM adatta be prakAranuM che. skUla vastu saMbaMdhi ne sUkSamA vastu saMbaMdhi. temAM sUkSama vastu saMbaMdhi adattane tyAga gRhasthathI banI zake ema nathI, te sarvatyAgI sAdhuthI ja banI zake ema che. mATe gRhasthane kevaLa sthUla vastune adatta tyAga banI zake che, te karavA egya che. 1 rastAmAMthI paDeluM tRNakhaluM upADavuM te sUkSama cerI che, nadI vigeremAMthI pANI levuM ne pIvuM e paNa sUkSma cerI che, mArgamAMthI dhULanI capaTI levI te paNa sUkSma cerI che, keIe pheMkI dIdhelI tadana nirUpayegI vastu levI te paNa cerI che. ItyAdi sUkSma cerIethI lekamAM cara kahevAtuM nathI, tema ethI rAjadaMDa paNa thatuM nathI
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharma vidhAna tathA e sthUla adattAdAna viramaNalata be prakAranuM che. 1 sacitta saMbaMdhi, 2 acitta saMbaMdhi. tyAM lUNA phaLa, dvipada, catuSpada vigere sacitta vastuonI corIne tyAga are te sacittAdattAdAna viramaNa, ane suvarNa, tni, pASANa, vastra ItyAdika-acitta vastuonI corIne tyAga te acittAdattAdAna viramaNa. ahiM saMkSipta bheda hevAthI triIjo mizra bheda kahyo nathI. jethI mizrane e be prakAramAM ja antarbhAva jANa. avataraNa-pUrya gAthAmAM bIjA aNuvratanA be prakAra kahIne have A gAthAmAM tenA 5 aticAra darzAve che - vajjai iha teNAhaDatakarajogaM viruddharajjaM ca / DatulakUDamANa, tappaDikhvaM ca vavahAraM // 14 // mATe evI kSudra cerIo sUma cerI gaNAya che, tene tyAgI sAdhuthI ja thaI zake che, kAraNa ke sAdhune rastAmAMnI dhULanI capaTInI jarUra hoya te paNa pUchayA vinA levAya nahi te bIjI vastuonI levAnI vAta ja zI ? ane gRhasthane te evI sUkSma corIo pagale pagale thayA kare che, tenuM pApa baMdhAya che, paraMtu gRhasthathI jIvananA nibhAva mATe e corIo rokI zakAtI nathI, tethI tenuM vrata paNa hotuM nathI. varjayatI ha stenAhRtataskarayogaM viruddharAjyaM ca / . kuTatUlakUTamAnaM tatpratirUpaM ca vyavahAram
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ adattAda navi Tapa gAthA :--1 spenAhata, (coranA mAla leve,) 2 taskarayAga, ( corane corInI preraNA karavI,) 3 virUddharAjya, (zatru rAjyamAM gamanAgamana,) 4 phUTatUlakUmAna, (peTAM kATalAM, khATAM mApa rAkhavAM.) ane 5 tapratirUpa vyavahAra ( sarakhI dekhAtI vastu bheLaseLa karavI.) e pAMca aticAra A trIjA aNuvratamAM vavA. 5 14 / / bhAvAya : tena eTale cora tenI Ahata-lAvelI vastu kaMku ItyAdi (vastra AbhUSaNa ityAdi) vinA mUlye levI athavA ochI ka'mate maLavAnA lAbhathI a5 kimata ApI kharIdavI. te 1 kSemadUta nAmanA aticAra che. tathA taskara eTale cora tene yAga-preraNA karavI ke tuM corI kara evI AjJA karavI athavA cArInA kAryamAM utsAhita karavA te tA yoga nAmanA bIjo aticAra che. tathA virUddha eTale peAtAnA rAjyane zatru, tenu rAjaya eTale lazkara athavA deza, temAM javuM AvavuM te viddhArthamana nAmanA trIjo atisara che. tathA phUTa eTale je vakhate je pramANamAM cAlatAM hoya te pramANathI hIna vA adhika pramANavALAM telAM-kATalAM rAkhavAM te phUTatula, ane cAlu pramANathI hInAdhika mAna eTale pAlI zera ItyAdi mApa rAkhavAM te phUTamAna. e ane maLIne chUTatuTana nAmanA cAthA aticAra che. tathA cekhA thI Adi dareka paDAmAM pratirUpa-sarakhI vastue patrajI athavA carakhI Adika bheLaseLa karIne je vyavahAra-vyApAra karavA te 'tirupaththAra' nAmane
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna pAMcamA aticAra che. arthAt vAMsInA cAkhAmAM jIrAsAra bheLavavI, talanA telamAM zIMganuM tela bheLavavuM, senAmAM trAMbu bheLavavuM. ItyAdi rIte moMghI kiMmatanI vastumAM bhaLI zake evI halakI kiMmatanI vastu bheLavavI ne kiMmata meAMdhI levI te pratirUpa vyApAra che.] athavA sAcA senAne badale nakalI sAtu' vecavuM, mANekane sthAne imITezana naMga sAcAM kahIne vecavAM, sAcAM meAtIne badale khATAM nakalI meAtIne sAcAM kahI vecavAM ItyAdi, nakalI vyApAra tattpatirUpa vyApAra che. prathama kahyA te pratirUpa vyApAra bheLaseLa sabadhi che ane A tatkRtirUpa vyApAra bheLaseLa rUpa nahi parantu sarakhI manAvaTanA nakalI mAla sAcAne sthAne vecavA samadhi che. e pramANe pAMca aticAra A trIjA aNuvratamAM vavA. prazna:-- -- cArI na karavI " e vratavALAne cAranA mAla letAM aticAra kaI rIte ? pAte cArI na karavAnA tyAga karyo che, parantu cAranA mAla levAnA tyAga kyAM karyAM che ? uttara--cAra lAvelA mAla chAnA levA paDe che mATe e cArI che, ane e rIte chAnA mAla lenAra vecanAra paNa cAra che, je kAraNathI kahyuM che ke GR cauraaaurApako mantrI, bhedajJaH kANakakrayI / annadaH sthAnadacaiva, cauraH saptavidhaH smRtaH 11211
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 97 adattAdAnavina cera, cArane preraNA karanAra, cAranI sAthe salAha karanAra, cAranA bheda (marma--chAnI vAte) jANanAra, cArane mAla vecI ApanAra ane kharIdanAra, cArane anna ApanAra, ane cerane sthAna ApanAra e sAta prakAranA cera kahyA che. che 1 te kAraNathI corI kare te vratane bhaMga thAya, paraMtu huM te vyApAra ja karuM chuM, corI nathI karate, evA prakAranI buddhivALAne vratanI apekSA hovAthI vratane bhaMga nathI, paratu upara kahyA pramANe lAbhanA vazathI corane chAne mAla levAthI ne vecavAthI vratane bhaMga paNa che; mATe vatanA bhaMga ne alaMga rUpa hovAthI corIne mAla le veca te aticAra che. prazna -carane corInI preraNA karavAmAM aticAra kevI rIte ? uttara-"huMcorI karuM nahine karAvuM nahie dvisaMgI vratavALA je cArane preraNA kare (cArIne karate hoya te karAve) te tene vrata bhaMga ja thAya che. te paNa ene evI preraNA kare ke-tame hAla nirUdyamI thaIne ALasu jevA kema besI rahyA che? je tamArI pAse bhejanAdi na hoya te huM ApuM, tamArA lAvela mAlane kaI vecI ApanAra nahi maLe te huM vecI ApIza, evA prakAranAM vacanethI cAralokone corI karavAne utsAha Ape te tatvathI je ke corI karAve che, chatAM vratadhArI jIva evI kalpanA kare che
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ lA zrAvakadhama vidhAna ke huM temanI pAse-cArI karAvatA nathI, paraMtu mAtra vacana preraNA karU chu. arthAt huM spaSTa ema nathI kahetA ke tame cArI karI e AzayamAM vratanI apekSA rahelI che, mATe taskara prayAga e aticAra che. (ahi' cArA pAse cArI karAvavA " tame cArI kare" evAM spaSTa vacana khAlI zakatA nathI, parantu tame nizcamI kema beThA che ? ityAdi vacanA ADakatrI rIte cArI karAvavA mATenAM ja che, jethI vrataneA abhaMga ne bhAMga ane hAvAthI taskara prayAga aticAra che.) prazna--virUddha rAjyAtikrama e aticAra kevI rIte ? ne e cArI kai rIte ? uttara--adatta cAra prakAranu che. 1 mAlike niSedhelI pravRtti AdaravI te svAmi adatta, jIvaneA jIva mAlika che tethI jIvanA kahyA vinA athavA te jIvanI sammati vinA te vastu levI athavA sammati vinA te jIvane aLAtkAre tevI pravRttimAM mUkavA te vAdatta. jinezvara bhagavate niSedhelI pravRttio AcaravI te tItharAdatta ane gurUe niSedhela kArya karavuM te guru adatta. ahiM cAlu viSayamAM vratadhArInA mAlika je rAjA che, te rAjAnI zatrudezamAM javAnI AjJA nathI chatAM AjJA lIdhA vinA zatru rAjAnA dezamAM athavA lazkaramAM vyApAra mATe javuM te svAmi adatta hovAthI cArI che. (emAM paNa vratadhArIne chAnI Ava jA karavI paDe che. jo cArI na hoya teA khullI rIte Ava jA kema na kare ? mATe je chAnuM karavuM e cArInuM
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ adattAdAnavi 99 lakSaNa che.) temaja jo rAjAne jANa thAya te rAjadaDa paNa thAya. mATe virUddha rAjyAtikrama e cArI che, teApaNu vratadhArI ema samaje che ke zatru rAjyamAM chAnuM gamanAgamana vyApAra mATe karU chuM parantu ethI rAjyanI phAI vastu huM cAratA nathI, athavA tyAM cArI karavA jatA nathI evA AzayathI vratanA bhaMga nathI. parantu tAttvika rIte cArI hAvAthI vratanA bhaMga paNa che, jethI virUddha rAjyAtikrama e aticAra che, temaja virUddha rAjyAtikrama karanArane "A cAra che" ema leAkamAM kahevAtuM nathI mATe aticAra che parantu vratabhaMga nathI, tema ekAnte vratanA abhaMga paNa nathI. praznaH--kUTa tAla mAna ane pratirUpa vyavahAra e e aticAra kevI rIte ? uttara: khATAM tAla mApathI gharAkanI vastu vadhAre laI levAthI jeTalI vadhAre vastu AvI teTalI cArI gaNAya, ane gharAkane chetaravAthI tene kaSTa thAya che. athavA gharAka ne jeTalI vastu ochI ApIe teTalI paNa cArI karI gaNAya, jethI gharAkane chetarIne vadhAre vastu levI, ne echI ApavI e cArI hovAthI tAtvika rIte vratanA bhaMga che parantu vratadhArI ema samaje che ke koInA gharamAM khAtara pADavuM e cArI che athavA kAinI vastu chAnI uThAvI levI e cArI che, ane A ochAM vA adhika tAla mApa thI ochuM vattu ApavuM levuM ne gharAkane chetaravuM e te vaNikanA vyApAranI kaLA che, e AzayathI vratanA bhaga
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 zrAvakadharmavidhAna nathI mATe beTA tela mApana vyavahAra e bhaMgAbhaMga hevAthI aticAra che. tathA tatpatirUpa vyavahAra paNa gharAkane chetaravArUpa hevAthI tAtvika rIte vratane bhaMga che, paraMtu vaNika kaLAnA AzayathI vratane abhaMga paNa che mATe aticAra che. athavA tenAhata Adi pAMce pravRttio spaSTa cerI rUpa che ema gaNIe te paNa sahasAkAra vigerethI athavA atikama Adi vaDe e pAMce aticAra che. prazna e pAMce aticAra vyApArane aMge kahevAthI je vratadhArI vyApArI hoya te e pAMca aticAra te vyApArIne saMbhavita che. paraMtu vratadhArI je rAjA athavA pradhAna Adi rAja sevake hoya te teone e aticAre hoya ke nahiM? uttara-rAjAne ane rAjasevakene e pAMca aticAro na hoya ema nahiM. pace aticAra hoya. temAM rAjA ane rAja sevaka teija corIne mAla letA hoya athavA vecI ApatA hoya te pahelA tenAhata aticAra, cora lekane sahAya ApavAthI bIje taskara praga aticAra, e be aticAra te spaSTa che. ane virUddha rAjyAtikama aticAra te tyAre hoya ke jyAre sAmetAdi rAjAone bIjA rAja sevake potAnA rAjAnI AjIvikAthI jIve ane sahAya bIjA rAjAne kare (arthAt kuTI gayelA eTale aMdarakhAnethI zatru sAthe maLI gaelA rAjasevakene e aticAra lAge).
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ svadArA saMteSa parastrIvi. 101 tathA rAja bhaMDAranAM dhAnyAdikanI le veca karavA mATe khoTA tela mApa rAkhe to rAjadikane kUTa tela mApane aticAra paNa lAge, temaja e rIte bheLaseLa karatAM athavA nakalI To mAla vecatAM ta-tirUpa aticAra paNa lAge. 14 - Iti tRtIyANuM te 5 aticArAH | cothuM svadArA saMteSa-parastrIgamana viramaNa vrata avataraNu-pAMca aticAra sahita trIjuM ANuvrata kahIne have cothuM svadArA saMteSa para strI gamana viramaNa vrata kahe che- paradArassa ya viraI, urAlaveuvibheyao duvihN| eyamiha muNeyavvaM, sadArasaMtosa mo ettha // 15 // gAthArtha-parastrInI virati te cothuM aNuvrata che, ane te ahiM audyArika tathA vaikiyanA bhedathI be prakAranuM che, temaja A vratamAM svadArA saMteSa paNa grahaNa kare (ane A vratamAM AgaLa kahevAtA aticAre varjavA). che 15 | bhAvArtha -paranI eTale parAyA purUSanI dArA strI te parastrI. tenI virati te ahiM cothuM vrata che-e saMbaMdha. prazna-paradAra kone gaNavI ? paranI dArA te paradArA temAM para-parAyA keNa? uttara-vata aMgIkAra karanAra purUSa sivAyanA sarve purUSa te manuSya jAtinI apekSAe para purUSa jANavA. paradArebhyazca viratirurAlavikuLabhedato dvividham / : etadiha jJAtavya svadArasaMtoSo mo'tra // 15 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 zrAvakadharmAM vidhAna temaja devA ane tiryaMca purUSo paNa pagapurUSa jANavA. teonI strIo je paraNelI heAya athavA rAkhelI hoya te parastrI, (emAM manuSyamAM paNelIne rAkhelI e banne strIA hAya che, ane devI paraNelI nathI te paNa parigrahItA devIe paraNelI strI tulya hevAthI ahi paraNelI jevI gaNavI. tathA aparigrahItAdevIe jo ke paraNelI jevI nathI tema zakhelI jevI paNa nathI, parantu gaNikA sarakhI na paraNelI na rAkhelI hoya che tApaNa te devIo parajAtIya devA rUpa paraSone bhAga yAgya hAvAthI parasIeja che. temaja keTalIka tiryaMca srIe potAne paraNanAra athavA rAkhanAranA abhAva hovAthI vezyA sarakhI che te paNa vratadhArIthI parajAtinA tiryaMca purUSone bhAga yAgya hovAthI parIeja che. e pramANe potAnAthI anya purUSane bAgya srIe te parastrI vA paradArA gaNuAya, mATe te paradArAnI virati te cotha' aNuvrata che. te sAthe svadArA saMtASa paNa e vratamAM hAvuM joIe, kevaLa paradArAviti nahi. parastrInA tyAgamAM svasI satApa antata nathI. praznaH--parastrIne tyAga thavAthI svasrInA satASa sahaje prApta thAya che, tA A cothA vratamAM parastrInA tyAga ne svasrInA satASa e be pratijJAo sayukta kema ? uttaraH--nA. parastrInA tyAga mAtrathI svasrI satApa prApta thatA nathI, kAraNa ke parI eTale paranI paraNelI
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ svadArAsaMtaparastrAvika 103 athavA rAkhelI strI athavA vezyA sarakhI aparigrahItA devIo ne tirthIone samAveza thAya che, paraMtu paraNavAnA ne rAkhavAnA vyavahAravALA manuSyamAM vezyAo parastrI gaNAtI nathI, te kAraNathI vezyAone paNa tyAga darzAvavA mATe svastrIsaMtoSa e adhika pratijJAnI jarUra che. prazna-svastrIsaMteSa e ekaja pratijJA heya te parastrItyAga sahaje prApta thavAthI paradA rAgamana ne svadArA saMtoSa e be pratijJAnI jarUra nahi rahe, mATe svadArA saMtoSa e ekaja pratijJAthI A cothuM aNuvrata thaI zake uttara-nA, tema paNa bane nahi, tenuM kAraNa AgaLa aticAranA prasaMgamAM Avaze. che AdArika deha saMbaMdhi ne vaikriyadeha saMbaMdhi che e cothuM aNuvrata dArika zarIra saMbaMdhi ane vaikiya zarIra saMbaMdhei ema be prakAranuM che, temAM snAyu mAMsa hADa ityAdi sAta dhAtuovALuM zarIra te audArika zarIra, e siddhAnta saMjJA che. e zarIra manuSya ane tiryaMcane hoya che, ane vaikiya zarIra sarvadeva, sarva nAraka, labdhivaMta manuSya ane labdhivaMta tiryaMca paMcendriyane hAya che. paratu sarvanI apekSAe mukhyatve ahiM deva ane nArakane gaNavuM, tethI dArikamAM manuSya strIo ne tiryacIo ane vaikiyamAM devIo (nArakamAM strIo nathI.) e sarvane tyAga paradArAgamana tyAganI pratijJAmAM vezyA
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 zrAvakadhama vidhAna sivAya thAya che, ane svadArA satASa e pratijJAmAM vezyAnA paNa tyAga thAya che, e pramANe e pratijJAvALuM cothu aNuvrata che. vaLI gAthAmAM 'paradAransa ya' e vAkayamAM je 'ya' pada che te anukta samuccayAthe (nahi kahelI khAmata grahaNa karavA mATe) che, tethI jema purUSane paradArA gamanane tyAga e cothu' vrata che tema strIne mATe parapurUSa gamananA tyAga e cothu vrata che. gAthAmAM chellA 'entha' padanA sabaMdha agragAthAnA pahelA 'vajai' padma sAthe che, tethI ahiM (AgaLa kahevAtA aticArAne) varjavA--e atha che. 15. ceAthA aNuvratanA pAMca aticAra. avataraNa--pUrva gAthAmAM ceAthA aNuvratanA e bheda kahIne have A gAthAmAM vajavA cAgya pAMca aticAra kahe che, te A pramANe-- vajaha ittara - apariggahiyAgamaNaM agaMgakIDaM ca / paravivAhakaraNaM, kAme tibbAbhilAsaM ca // o6 // gAthAtha--tvArikAgamana, aparigrahItAgamana, ana gakrIDA, parivavAhakaraNa, ane kAmamAM tItra abhilASa e pAMca aticAra cothA aNuvratamAM varjavA 5 16 5 bhAvA --cothA aNuvratanA pAMca aticAramAM pahelA itvarikAgamana aticAra. tyAM itvarikA eTale alpa kAlamAM varjayatItvarI - aparigrahItAgamanamanaGgakrIDAM ca / para vivAha karaNaM kAme tIvrAbhilASaM ca // 16 //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ svadArA saMtoSaparastrIvi. 105 javAnA svabhAvavALI, arthAt bhADuM ApIne alpakALa mATe rAkhelI vezyA che. tenI sAthe gamana eTale kAmakrIDA karavI te 1 ItvarikAgamana. tathA bIjAe bhADuM ApI rAkhelI kulastrI te aparigrahItA athavA keI kulastrI eTale vezyA sivAyanI keI strI athavA anAtha vidhavA. tathA aparigrahitA eTale vezyA ja ke je pote bhADuM ApIne na rAkhI hoya, paraMtu bIjAe bhADuM ApIne rAkhelI hoya, tathA ke anAtha kulastrI (keI vidhavA athavA kumArI) tenuM gamanasevana te aparigrahItAgamana. e pramANe IvarikAnuM ne aparigrahItAnuM gamana te e aticAra ItvarikA-aparigrahItAgamana aticAra gaNAya. tathA aMga-zarIranA avayava ke je maithunanI apekSAe strInI ni ane purUSanuM liMga e be aMga sivAyanAM stana kAkha sAthaLa mukha ItyAdi anaMga kahevAya. (maithunanuM aMga nahi evA zarIranA avayavo te anaMga. anahi, aMga-maithunAMga te anaMga.) jethI tevA anaMga avayavomAM vA avayanI kIDA te anaMgakrIDA athavA lekamAM kAmadeva zarIra rahita manAya che mATe anaMga eTale kAma, te vaDe kIDA te anaMgakIDA, arthAt atyaMta kAmakrIDA karyA bAda pitAnuM purUSaliMga zithila thatAM punaH kAmakrIDA thAya nahi te paNa atyaMta kAmAbhilASanA vazathI cAmaDA vigerenA banAvelA purUSaliMga vaDe strInI ninuM sevana karavuM te anaMgakoDA nAme trIje aticAra che. kIDA thAya nahi karelA purUSa matacAra
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 zrAvakadharmavijJAna tathA pitAnA putra putrIo sivAya bIjAnA putra putrIenA vivAha karavAM eTale kanyA meLavavAnI lAlace paraNAvavA athavA neha saMbaMdhAdi kAraNe bIjAnAM putra putrIo paraNAvavA (arthAt kanyA meLavavAnI IcchA na heya te paNa sneha saMbaMdhathI mitrAdikanA ane sagAM saMbaMdhinAM saMtAna paraNAvavAM) te paravivAharaNa nAmane aticAra che. ahi uttama zrAvake te pitAnA saMtAnamAM saMkhyAne abhigraha kare eja uttama nIti che. (arthAta ATalAM saMtAna thayA bAda vadhu saMtAna na thavA mATe pitAnI strIne saMga vaje eja uttama che, ke jethI vadhu saMtAnanA vivAha karavAnuM prayojana mULathI nAza pAme, athavA ghaNAM saMtAnomAMthI amuka saMtanenAja vivAhanI ciMtA karavI, zeSa saMtAnanI ciMtA bIjA kare e niyama rAkhe te paNa yukta che.) tathA kAma eTale kAmanA udayavALA maithunamAM tIvra abhilASa athavA kAma eTale kAmagamAM tItrAbhilASa, tyAM zabda ane rUpa e Indriya viSaye kAma kahevAya, ane gadhu rasa tathA sparza e traNa IndriyaviSayo bhega kahevAya. jethI e pAMce IndriyanA viSayomAM tIvra abhilASa te kAmatIThAbhilASa nAmane pAMca aticAra che. ahiM haMmezAM saMgasukha kAyama rahe te mATe vAjIkaraNa Adi prayege vaDe (auSadhIo vaDe) kAmavAsanAne sateja rAkhyA kare te kAmatIvAbhilASa jANe. e pAMca aticAra deSane
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ svadArAsateSa parastrIvi. 107 AcaratAM cethA aNuvratanu ulaMghana thAya che, mATe e pAMca aticAra varjavA gya che. pa aticAranI be pratijJAmAM rahecaNuM. ahiM pahelo IvarikAgamana ne bIjo apariNItA gamana e be aticAra svadAsa sateSa vratavALAne hoya che, ane zeSa traNa aticAra bane vratavALAne hoya che. (jethI svadAra saMtoSIne pAMca aticAra ane parastrInA vratavALAne chellA traNa aticAra che.) e pramANe zrIharibhadrasUrino abhiprAya che, te pATha A pramANe sarAsaMtoSa tame ja apharAtA ItyAdi. tenuM tAtparya A pramANe- che 1 irikAgamana aticAra alpa mudata mATe bhADuM ApIne pitAnI strI tarIke rAkhelI vezyAne mudata sudhI pitAnI A samaje che, caratu parastrI samajato nathI mATe e AzayathI paradAdAgamana virati niyama sacavAya che. tethI vratabhaMga nathI, paraMtu tatvathI vicAratAM te alpa kALa mATe rAkhelI vezyA e paraNelI strI jevI strI nathI paraMtu parastrI che, te kAraNathI vratane bhaMga che, jethI bhaMgAbhaMga rUpa e aticAra jANa. ra aparigrahItAgamana aticAra che A aticAra anAgAdikathI athavA atikramAdikathI thAya che kAraNake svadAra saMtoSIne emAM svastrI samajavA je kaI upAya nathI, tethI aparigrahItAgamana parasI
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 zrAvakadhama vidhAna gamana rUpa hAvAthI vratanA khullA bhaMga che, tethI emAM bhaMgA bhaMga rUpa aticAra nathI. jayAM khullA bhaMga jevA prasaMga hoya tyAM anAleAgAdikathI aticAra hAya che.) 5 pahelA be aticAra kAne hoya? tenI vizeSa carcA ! e e aticAra svadAra satASIne mATe che, parastrI tyAgIne e e pravRttie aticAra rUpa nathI, kAraNake alpakALa grahaNa karelI athavA na grahaNa karelI hAya tApaNu e banne vezyA heAvAthI paradArA nathI, temaja pati rahita kula strI (vidhavA ke kumArI) paNa paradArA nathI, jethI paradvArA tyAganA niyamavALA e ene aMgIkAra kare teA paradArA niyamanA bha Mga thatA nathI, mATe e be aticAra svadAra satASIne che, e zrIharibhadrasUrinA abhiprAya kahyo. bIjA AcAryo kahe che ke--itvaraparigrahItAgamana nAmanA pahele| aticAra svadAra satASIne che, ane aparigrahItAgamana aticAra paradAra tyAgIne che. temAM pahelA aticAra svadArasa tASIne che. te tA prathama kahyA pramANe jANavA. ane bIjo aticAra paradAra tyAgIne che tenuM tAtpa A pramANe--aparigrahItA eTale vezyA, tene jo bIjA kAie bhADuM ApI rAkhelI hoya te teTalA alpa kALa tenI svasrI thavAthI vratadhArIne aMge parastrI gaNAya, jethI tene aMgIkAra karatAM parastrI sevanathI vratanA bhaMga thAya che, parantu tatvathI vezyA haiAvAthI vezyA e kAinI strI na hovAthI parastrI na gaNAya. e apekSAe paradAra tyAgIe vezyA
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ svadArasaMtoSaparastrIvi. 109. gamana karavA chatAM paradAra gamanane abhAva hovAthI vratane abhaMga paNa gaNAya, jethI bhaMgAbhaMgarUpa aticAra prApta thAya che. e eka abhiprAya. punaH bIjA AcAryo bIjI rIte kahe che ke-paradAra tyAgIne pAMca aticAra, ane svadAra saMteSIne traNa aticAra. strIne parapurUSa saMbaMdhi pahelA traNa vA pAMca aticAra hoya che, tene vizeSa vicAra AgaLa kahevAze. anya mate padArA tyAgIne 5 aticAra che bIjA keIe vezyAne alpa kALa mATe bhADuM ApI rAkhI hoya to teTalA kALa mATe tenI strI gaNavAthI parastrI gaNAya, jethI parastrI tyAgI tenuM sevana kare te vatane bhaMga e apekSAe gaNAya, paraMtu tatvathI vicAratAM e parastrI nathI mATe e apekSAe vratano abhaMga paNa gaNAya, mATe itvagamana e parastrItyAgIne aticAra che. | tti strI varSArA tvaritAmajAtivAda: 1 tathA kaie nahi grahaNa karelI nahi paraNelI) anAtha kula strInuM sevana te paNa parastrIvarjakane aticAraja che, kAraNake te anAtha strI lokamAM parastrI tarIke prasiddha che, tethI tenuM sevana vratane bhaMga che, paraMtu kAmInI samajamAM pati vigerenA abhAvathI parastrI nathI mATe vratanI apekSA hovAthI abhaMga che, mATe bhaMgAbhaMgarUpa aticAra che. iti paradAravarjakasyAparigrahItAgamanAticAraH // 2 // e pachInA traNa aticAra banene hoya che te A
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 - zrAvakadharmavidhAna pramANe-svadAra saMjoSIe pitAnI strI sAthe anaMgakIDA karavAne je ke niyama nathI karyo, temaja parastrI tyAgIe pitAnI strI sAthe ane vezyA sAthe anaMgakIDA karavAne je ke sAkSAt niyama nathI karyo, te paNa anaMgakIDArUpa kuceSTAo nirarthaka hovAthI vratadhArIe karavAyogya nathI, kAraNake vratadhArI jIva saMsArathI udvigna hovAthI tatvathI te sarvathA brahmacarya pALavAnI IcchAvALo hoya, paraMtu purUSavedane vA strIvedane udaya sahana na karI zakavAthI vedapIDA TALavAnA upAya tarIke svadAra saMtoSavA parastrIgamana tyAga vrata svIkAre che, ane tevI vedapIDA maithuna mAtrathI zAnta thAya che. mATe parastrI tyAga vA svadAra saMteSanA niyama sAthe anaMga kuceSTAone paNa niyama thayele ja che, chatAM anaMga kuceSTAo kare te tatvathI vratane bhaMga che, paraMtu vratadhArI jIvanI samajamAM anaMga kuceSTAone tyAga nathI thaye tethI vratane abhaMga hevAthI bhaMgAbhaMgarUpa aticAra che. ___ // iti svadArasaMtuSTasya paradAravarjakasya ca mainsisttavAra: rA. e pramANe paravivAha ne tIvra kAmAbhilASa e banne pravRttine paNa tattvathI tyAgaja thaye che, paraMtu vratadhArInI samajamAM ene tyAga nathI, tethI e banne aticAra che. ti vivAtivAlItrAsavAjha ianya mate anaMgakIDAne vizeSa vicAra. anaMgakIDAnA saMbaMdhamAM keTalAka AcAryono bhinna
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ svadArasaMtoSa parastrIvi. 111 abhiprAya che te A pramANe-brahmacArI purUSa ema samaje che ke vrata te maithunanuM che, anaMgakaDAnuM nathI. tethI svadArasaMtoSanA niyamavALe vezyAdikanI sAthe ane parastrI tyAgI parastrI sAthe maithuna kIDA na kare, paraMtu AliMgana Adi anaMgaDA kare tatvathI vratane bhaMga che, paraMtu vratadhArInI samAjamAM vratabhaMga nathI mATe bhaMgAbhaMgarUpa aticAra che. a ta sAmAttaram | tathA svadAra saMtoSIe pitAnI strI sivAya bIjI strI sAthe ane paradAra tyAgIe pitAnI strI ane vezyA e be sivAyanI bIjI strI sAthe manavacana kAyAe mithuna na karavuM ne na karAvavuM ema dvisaMgI bhAMge vrata aMgIkAra karyuM hoya te e gata sAthe tattvathI paravivAhane tyAga ja thaye, kAraNa ke paravivAha e maithuna karAvavA rUpa che, mATe e apekSAe paravivAha karanArane ratabhaMga che, paraMtu vratadhArI ema samaje che ke huM te vivAha karAvuM chuM, maithuna karAvato nathI, e AzayamAM vatanI apekSA rahelI hovAthI bhaMgAbhaMgarUpa aticAra che. praznaH-paravivAha karavAmAM putrAdikane kanyA maLavAnI icchA hoya che, te e rIte kanyA meLavavAnI IcchAvALe vatI jIva samyagadaSTi che ke mithyASTi ? je kaho ke samyagRSTi che te tene (mokSanI IcchA hoya) kanyAnI IcchA heya nahi, kAraNa ke samyagdaSTipaNuM che. (tethI saMsAra vRddhinAM kAraNethI alaga rahenAre hoya.) ane
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 zrAvakadhama vidhAna abhAva che. jo mithyArdaSTi kahe te tene aNuvratAne ja (kAraNa ke zrAvakanAM vrata samyaktva mUla khAravrata kahyAM che. ) te kanyAphaLanI icchAvALA pavivAha te aticAra kema kahevAya ? uttara:--satya che, parantu atyutpanna avasthAmAM ( samyaktva pariNati tathAvidha viziSTa kSayeApazamavALI na hoya tene ) kanyAphaLanI IcchA paNa heAya che. temaja tathA vidha bhadraka mithyASTine paNa dhama mArgamAM praveza karAvavA mATe gItArthI abhigrahamAtra Ape che. jema zrIAsuhasti bhagavAne aNasamajI bhikhArIne paNa dIkSA ApI. punaH e paravivAha varjana te peAtAnAM satAnA sivAyanAM bIjAnAM saMtAneA mATe ucita che, nahitara potAnAM putraputrIonA vivAha na kare te svacchandAcArI thAya, ne tethI leAkamAM paNa zAsananI nindA ne upaghAta thAya. ane jo vivAha karyA hoya tA lagnanA baMdhanamAM AvavAthI santAnA svacchI na thAya ne dharmanA upaghAta paNa na thAya. praznaH--jo tame| ahiM saMtAnAnA vivAha karavAnu ucita jaNAvA che teA prathama sakhyAnA abhigraha karavAnA kahyo te kevI rIte ? uttaraH ATalAM satAnAthI zeSa satAneAnA vivAha na karavA evA niyama tyAre ja ucita che ke jyAre zeSa saMtAnonI cintA khIjA saMbaMdhIe karI zake, athavA te parivavAha vana vratamAM rAkhelI satAnAnI saMkhyA pUrNa
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ svadArasaMtiSaparastrIvi. 113 thatAM bIjA santAne utpanna na thAya tevA upAya tarIke brahmacArI rahevuM ucita che. paravivAhavajanane bIjo artha (matAntare) upara paravivAhano artha potAnAthI anya santAnAdikane vivAha kahyo che, paraMtu para eTale bIje vivAha te paravivAha e artha kare, ane te potAne ja bIje vivAha te paravivAha. te ahiM aticAra che, te A pramANe pitAnI prathama strI maraNa pAmyA bAda saMteSanA abhAve bIjI strI paraNe te te paravivAha eTale bIjI vAranuM paraNavuM aticAra che, athavA eka strI hovA chatAM bIjI strIo paraNe te te paNa paravivAha (bIjIvArano vivAha) kahevAya, e bane rItanA aticAra vadAra saMtoSa vratavALAne che (kAraNa ke tatvathI te vedapIDAnI zAntine arthe eka strIne saMgama yukta che, chatAM aneka strIo paraNe te strI satejanA abhAve ratane bhaMga che, paraMtu vratadhArI ema samaje che ke game teTalI strIo paNa paraNelI hoya te svIo che ne temAM ja saMteSa rAkhavAthI mAre svadAra saMteSa niyama sacavAya che, e AzayathI vratane alaMga paNa che. tethI bhaMgAbhaMgarUpa aticAra che, e rIte paravivAha (pitAnuM bIjI strI sAthenuM lagna) savadAra saMtoSIne aticAra che. strIone mATe cedhA aNuvratanA aticAra. - prazna -jema purUSane aMge e.pAMca aticAra kA
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 zrAvakadhama vidhAna tema strIone mAM e pAMca aticAra che ke nahi ?temaja purUSane jema parastrI tyAga ne svadAra sa MtoSa e e sayukta pratijJA paNa hAya che tema strIone paNa evI be saMyukta vA chUTI pratijJA hoya ke nahi ? uttara--ane svapurUSa sataSa ane parapurUSa tyAga e e pratijJAmAM kaI bheda nathI, kAraNa ke strIne te peAtAnA paraNelA purUSathI anya sarve purUSo parapurUSa hAvAthI tenA tyAga ja hoya che; tethI strIne svapurUSa sa tASamAM ja parapurUSa tyAga AvI jAya che, mATe e pratijJAnI jarUra nathI; jethI parapurUSathI upajavA ceAgya itvaragamana ane aparigrahItagamana e be aticAra nathI, tethI e pAMce aticAra kevaLa svapuruSa AzrayI che te A pramANe- 1 invarapurUSagamana aticAra--potAnA patine adhika strIe hoya tyAre bIjI strInA vArAne divase pote patinI sAthe gamana kare teA tattvathI te divase e strIne mATe potAnA pati paNa parapurUSa hAvAthI vratanA bhaMga che, parantu strI ema samaje che ke e parapurUSa nathI, pazu pati che, e AzayathI vratane bhaMga nathI mATe bhagAbhaga rUpa aticAra che. 2 aparigrahIta puruSagamana aticAra--paraNelA purUSa sivAya bIjA purUSanI sAthe sneha bAMdhIne hajI viSayakrIDA karI nathI, parantu viSayakrIDA karavAnuM mana thayuM che te atikrama athavA parapurUSanuM ciMtavana e atikrama,
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ svadArasaMtASaparastrIvi. 115 1 viSayAthe gamana te vyatikrama, viSacakrIDA mATe sarva taiyArI te aticAra, ane viSayakrIDA karavAthI anAcAra. ahiM anAcAra te vrataneA sarvathA bhaMga che. te te pahelAMnA atikramAdi te aticAra che. athavA sa thA brahmacArI strI potAnA purUSanuM paNa citavana Adi kare te aticAra. e rIte A bIjo aticAra svapurUSa satASanA niyamavALI strIne parapurUSa AzrayI che, ne svapurUSanA paNa tyAgavALI brahmacArI strIne svapurUSAzrayI paNa che. 3 anaMgakrIDA aticAra--potAnA purUSa sAthe AliMgana cuMbana ityAdi (maithuna sivAyanI) anya kucedA kare te ana'gakrIDA aticAra. 4 para vivAha aticAra- potAnAM saMtAnonA athavA saMdhi AdinAM satAnAnA vivAha kare te parivavAha aticAra (ahiM purUSa saMbaMdhi aticAravat patinA maraNa Ada potAno bIjIre vAranA vivAha te paNa aticAra che.) 1 ahiM sarvathA brahmacArI eTale eka divasa vA eka pakSa vA eka mAsa vA cAturmAsa ityAdi alpa kALane mATe paNa svapurUSa tyAganA niyamavALI srI sarvathA brahmacArI gaNAya. 2 tattvathI vicAratAM strI eka pativALI hoya che. patinA maraNa bAda bIjo pati karavA e strIne mATe citta nathI. pUrvakALathI, strInI eja maryAdA zAstrAmAM prasiddha che. purUSone mATe paNa jo ke adhyAtmaSTie te ekaja strI ucita che, kAraNa ke kAmavAsanAne phalita karavAnAM
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane e paNa pAMca rAga aticArIne 116 zrAvakadharma vidhAna 5 tIvra kAmAnurAga-kAmavAsanA sateja karavAne auSadhisevana Adi karavAthI tIva kAmAnurAga aticAra che. e pramANe strIone mATe paNa pAMce aticAra jANavA. che Iti caturtha aNuvrata, che sAdhanomAM Atma jJAnIo sammata nathI, paraMtu gRhasthane sarvathA brahmacarya azakaya che, kAraNa ke gRhasthAmAM vaMzavRddhi ane kAmavAsanAnI pIDA e be mukhya varte che, tethI je eka strIthI e banne saratAM hoya te bIjI strInI jarUra nathI, eTaluM ja nahi paraMtu paraNelI eka strIthI eka putra utpanna thayA bAda vaMzavRddhine Azaya samApta thavAthI tyAra bAda te purUSe brahmacArI rahevuMja ucita che. adhyAtmika daSTie gRhasthane eTaluM ja basa che, chatAM adhika saMtAnotpatinI IcchA e kevaLa lebha ane meha che. temaja saMtAnotpatti bAda paNa strIsaMgama e kevaLa kAmavAsanAne piSavA sivAya bIjuM kaMI nathI. jethI purUSe adhika strIo paraNe te anucita che, temaja strIo patinA maraNa bAda bIjo pati paraNe te paNa anucita che, te paNa e lekavyavahAra prAcInakALathI cAlu che ke purUSe eka strI hayAta chatAM aneka strIe paraNe che, ne strIe te patinA maraNa bAda bIjo pati paraNI zake, strIone e rivAja sarvavyApI nathI, kAraNake uttama kulamAM janmelI kulavaMtI strIo ekaja pati paraNe che, patinA maraNa bAda bIje pati paraNatI nathI. ne apara kulanI strIo patinA maraNa bAda bIje pati paraNI zake che. (lekamAM e nAtaruM kahevAya che.) zAse paNa e
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ svadArateSa parastrIvitra 117 bAbatamAM bhinnatAvALAM che, kAraNake lekettara zAstra bIjI vAra paraNavAne niSedha kare che, tyAre laukika zAstra bIjI vAra paraNavAnI AjJA Ape che, paraMtu koI paNa zAstra eka patinI hayAtImAM bIje pati paraNavAnI AjJA ApatuM nathI. vartamAna yuvatIne prazna-purUSae zAstra racelAM hevAthI e sarva pakSapAta che, strIne mATe hayAta patimAM bIje pati na thAya to purUSathI paNa eka hayAta strI para bIjI strI kema thAya ? uttara-je ke eka hayAta strI para bIjI strI na karavI e lekottara zAstra te kahe che, kAraNake lokottara zAstranI nIti te jema bane tema viSaya vAsanAnAM sAdhanathI alaga rAkhavAnI che, paraMtu tema sarvathA na banavAthI ane vizeSa svachaMdI na banavAnA kAraNe purUSane eka strIthI nibhAva karavAnuM sUcave che. paraMtu kAmarasika purUSe kAmavAsanAnA kAraNathI adhika paraNe temAM zAstra zuM kare? ane zAstrakartA purUSono e pakSapAta che evo AkSepa lakattara zAstrane lAgu paDato. nathI. je laukika zAstro adhika strIo paraNavAnI AjJA ApatAM hoya tene e AkSepa lAgu paDe che. vaLI ahiM viziSTa loka vyavahAra, puNyakarma, pApakarma ItyAdi bAbatanI carcA ghaNI karavA yogya che, paraMtu granthavRddhinA bhayathI eTalI ja sUcanA basa che. ahiM kahevAnuM tAtparya e che ke--lokamAM patinA maraNa bAda bIje pati karavAno rivAja hovAthI paravivAha zabdano bIjo artha je pitAnI bIjIvAra vivAha kara te ghaTI zake che. mATe strIne para vivAha aticAra saMtAnonA vivAha AzrayI ane pitAnA vivAha AzrayI paNa che.
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 zrAvakadharma vidhAna pAMcamuM sthUla parigraha viramaNa vrata. avataraNa-zrAvakanuM cothu aNuvrata kahIne have pAMcamuM Azuta kahevAya cheicchaaprimaannN khalu, asayAraMbhaviNivittisaMjaNagaM / khettAivatthuvisayaM, cicAdavirohao cittaM // 17 // gAthArtha--azubha AraMbhanI nivRttine utpanna karanAra (azubha AraMbhane ghaTADanAra) evuM kSetrAdi vastuo saMbaMdhi IcchAnuM pramANa-niyamana teja pAMcamuM sthUla parigraha viramaNa vrata che, ane citta tathA vittanA (cittanA ane vaibhavanA) avidhathI (anusarIne) vicitra prakAranuM che. (aneka prakAtuM che.) 1NA bhAvArtha-upayogamAM AvatI vastunI IcchAnuM pramANa athavA te IrachA vaDe grahaNa karavA yogya upayogavALI vastuonuM pramANa eTale ATalIja vastuo upagamAM levI, adhika nahi, evuM niyamana te IcchA pramANu (vA parigraha pramANa) kahevAya. eja zrAvakanuM pAMcamuM ANuvrata che. prazna-e rIte vastuonuM pramANa bAMdhavAmAM lAbha zuM? utta--asadAraMbhaviNivittisaMjaNAM eTale azubha AraMbhamAM pravRtti na thAya eja lAbha che, kAraNa icchAparimANaM khalu ashaarmbhvinivRttisjnkm| kSetrAdiSastuviSaya, cittAdyavirodhatacitram // 17 //
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigrahavi 119 ke IcchA pramANathI, athavA parigraha pramANathI tyAga thayelI vastuone azubha vyApAra-pApa vyApAra baMdha thaye tethI te vastuonA pApAraMbhanI nivRtti rUpa lAbha te thayo ja, paraMtu jeTalI vastuo chUTI rAkhI che te vastuo kaMIka zubha vyApAra vaDe paNa prApta thaI zake tevI hoya che, mATe zubha vyApArathI te vastuo meLavatAM paNa azubha AraMbhanI nivRtti thAya che, ema baMne rIte pApAraMbha baMdha thAya che e moTo lAbha che. jIvahiMsA Adi moTA pApAraMbhamAM pravartavAnuM prAyaH ghaNuM dhanAdi meLavavA mATe hoya che, ane IcchA pramANa vratathI ghaNuM dhanAdi meLavavAnuM baMdha karyuM tethI a5 dhanAdi meLavavA mATe alpa AraMbha vALA suMdara vyApAramAM bahu pravRtti thAya che, tethI ghaNe pApAraMbha baMdha thAya che. 9 prakArane parigraha A parigraha pramANanA niyamamAM je vastuo parigraha tarIke gaNAya che te 9 prakAranI che. dhana, dhAnya, kSetra, vAstu, rUpu, suvarNa, kuSya (vAsaNa) dvipada, (dAsa dAsI) ne catuSpada (hasti adhAdi pazu vigere) gAthAmAM Adi pada che te vastunA aneka prakAra darzAvanAra che. tethI aneka prakAranAM kSetra. aneka prakAranAM dhana ItyAdino niyama te parigraha pramANa vrata che. punaH e niyama 'citAdaviraha eTale citta deza vaMza Adikane avidhI eTale - anukULa hevAthI
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 zrAvakadharma vidhAna citta eTale vicitra prakArano che. athavA "virAdavirohae" eTale vitAdikanA dhanAdikanA) avidhithI athavA vRttAdikanA-AcAra vicAranA avirodhathI vicitra prakArane che. arthAt A parigraha pramANa vrata citta deza vaMza dhana ane AcAra Adikane anusarIne vicitra prakAranuM eTale aneka prakAranuM che. te A pramANe- keIka nirdhana hoIne paNa vizALa manavALo (udAra cittavALo) hoya che, te kaI ghaNe dhanavAna hovA chatAM laghu cittavALe (kRpaNa) heAya che iti cittama. tathA koIne ghaNuM dhana hoya che te keIne alpa dhana hoya che. Iti vittama. tathA koI dezamAM dhAnyAdikane ghaNe saMgraha rAkha paDe, te ke dezamAM alpa saMgrahathI paNa nabhe, Iti dezavizeSa:, tathA ke rAjavaMzI hoya te ke brAhmaNa vaNika Adi vaMzane heya, ane tene prAyaH rAjyAdikane saMbhavAsaMbhava hoya che. (arthAt rAjavaMzI heya te tene prAya: rAjya prAptine saMbhava hoya che. ne brAhmaNa vaNika Adikane prAyaH rAjya prAptine saMbhava nathI.) Iti vaMzavizeSa:. mATe parigraha vrata lenAra purUSa pitAnA citta vitta Adikane anusarIne vrata letA hevAthI parigrahavata aneka prakAranuM che. 1LA 1 ahiM citta vittAdikanuM anusaraNa A pramANevizALa cittavALe purUSa adhika parigrahane tyAga karI zake che ne kRpaNa alpa tyAga karI zake che, ghaNe dhanavAna
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigrahavi pAMcamA parigraha pramANa vratanA 5 aticAra. avataraNa--pUrva gAthAmAM parigrahanA prakAra ane vratanA aneka prakAra kahIne have e vratanA 5 aticAra kahe che, te A pramANe-- khettAi hiraNNAI dhaNAi dupayAi kuppamANakame / kothaLa--payALa-baMdha-jALa-mA iLo urU // 8 // 121 gAthA--kSetrAdikanA pramANamAM sayeAjana aticAra, suvarNAdikanA pramANamAM (niyamamAM) pradAna aticAra, dhanAdikanA pramANamAM aMdhana aticAra; dvipadAdinA niyamamAM kAraNu aticAra ane kuSyanA niyamamAM bhAva aticAra. (paryAyAntara aticAra) e pramANe pAMca vastuonA pramANamAM anukrame saceAjanAdi vaDe aticAra na AcaravA. / 18 / bhAvA--parigraha jo ke 9 prakAranA che tApaNa aticAranI khAkhatamAM pAMca mukhya parigraha gaNIne tenA ghaNA parigraha chUTA rAkhe che, ne alpanI alpa parigraha chUTA rAkhe che, dula bha dhAnyAdivALA dezamAM dhAnyAdi parigraha vizeSa rAkhavA paDe che ne sulabha dhAnyAdi dezamAM alpa dhAnyAdi parigraha rAkhI zakAya che. rAjavaMzI rAjyAdi parigraha chUTA rAkhe che,ne vaNika Adi rAjyAdi parigrahanA tyAga karI zake che. e pramANe parigrahanA niyama sane eka sarakhA nathI. kSetrAdi hiraNyAdi dhanAdi dvipadAdi kupya mAnakramAn / yojana pradAna bandhana kAraNabhAvarna karoti ||18||
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 zrAvakadharma vidhAna pAMca aticAra kaI rIte upaje che te kahyA che. te saMkSe pamAM A pramANe - 1 kSetrAdikamAM-eka kSetra bIjA kSetra sAthe joDI devuM te aticAra. 2 suvarNadikamAM--adhika suvarNAdi bIjAnI pAse vA bIjAnA nAme ApavuM. 3 dhanAdikamAM-adhika dhana amuka mudata bAda laIza ema baMdhAraNa karavuM. 4 dvipadAdimAM-garlotpanyAdi vaDe adhika dripada rAkhavA. 5 kukhya pramANamAM-halakAM vAsaNa badalIne eka bhAre vAsaNa karAvavuM. e pAMca aticAra atyaMta saMkSepamAM kahIne have tenuM savistara svarUpa A pramANe - - 1 (kSetrAdimAM) sajana aticAra-kSetra traNa prakAranuM che. tyAM araghaTTa (2) Adi vaDe pANI siMcIne khetI karavA gya bhUmi te setu kSetra. varSAdanA jaLa vaDe dhAtpatti thAya tevI bhUmi te ketu kSetra, ane je bhUmimAM varSAdathI ne kRpAdi jaLathI bannethI dhAnyaniSpatti thAya evI bhUmi te setu ketu kSetra. ahiM je eka be ItyAdi kSetrane niyama karyo hoya ne tethI adhikanI IcchA thatAM sAthenAM kSetranI vaccenI vADa vigere antara teDIne eka meTuM kSetra banAve tyAre tatvathI te adhika parigrahanI icchA phalita karavAthI vratane bhaMga thaye che, paraMtu niyama
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigrahavi 123. lenAranI samaja evI che ke mAre te eka kSetrane niyama che, nAnA moTAne niyama nathI, tethI eka kSetrAdine niyama sacavAya che, e Azaye vatanI apekSA hevAthI vratane bhaMga nathI mATe bhaMgAzaMgarUpa aticAra che. che Iti saMjanAticAraka che tathA ghara vigere vastu mAM paNa eja saMjanAticAra che. jemake eka gharane niyama hoya ne be gharanI IcchA thatAM sAthenuM makAna kharIdI laI vaccethI bhIttine AMtara teDI saLaMga eka ghara banAve to e rIte vAstune aticAra paNa yathAyogya samaje. ahiM kSetrAdimAM Adi padathI vAstu ghara grahaNa karavuM. te traNa prakAranuM che. bhUmi chedIne bheMyarA sarakhAM banAvela ghara te khAtagraha, bhUminI upara caNatara karI uMcuM banAveluM ghara te udbhUita graha ane nIce joya ne upara ghara te khAteaichUta gRha, vaLI Adi zabdathI e rIte gAma nagara vigere paNa sarva kSetrAdimAM antargata gaNavAM. jethI gAma nagara vigere sarvamAM saMjanAticAra hoya che. 2 (hiraNyAmAMdi) pradAna aticAra-hiraNya eTale suvarNa, rUpuM ItyAdi dhAtuonuM jeTaluM pramANa cAtumasa Adika mudata sudhI rAkhyuM hoya, ne te mudata daramyAna nAM ja turNa thayela rAjA Adika pAsethI vizeSa maLatuM heya te te adhika maLeluM suvarNAdi bIjA koI saMbaMdhIne pradAna eTale Ape ne kahe ke mAre niyama pUrNa thatAM
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 zrAvakadharma vidhAna sudhI A suvarNAdi mArI pAse rakhAya nahi mATe hArI pAse rAkha, ne niyama pUrNa thaye huM laI jaIza. A pramANe adhika suvarNAdi bIjAnI pAse rAkhe te tattvathI vratane bhaMga thayuM che, paraMtu vrata sAcavavAnI apekSAe bIjAne sepyuM che, tethI vratane bhaMga niyama lenAranA AzayamAM nathI mATe bhaMgabhaMga rUpa pradAna aticAra che. 3 (dhanAdikamAM) bana aticAra-gaNima, dharima, meya, ne chedya e bhedathI dhana 4 prakAranuM che. tyAM sopArI Adi vastuo gaNIne apAya che mATe gaNima, geLa, khAMDa vigere vastuo dharIne-telIne apAya che mATe dharima. ghI tela Adi vastuo mApIne (zerIA accherIyAmAM bharIne) apAya che mATe meya, ne maNi, ratna Adi parichedIne eTale parIkSA karIne apAya levAya che mATe pariche. e rIte cAra prakAranA dhanamAM je je dhanane eTale jeTale niyama karyo hoya tethI adhika labhya dhanAdi (niyamanI mudata vItyA bAda saheje maLI zake evI vastuo) athavA alabhya dhanAdi (niyamanI mudata vItyA bAda je vastu maLavI durlabha hoya tevI vastuo) maLavAne prasaMge upasthita thAya tyAre vrata bhaMganA bhayathI kahe ke A vastuo huM mAsA Adi mudata bAda laIza, athavA gharamAMnuM dhana dhAnyAdi vecAI gayA bAda laIza. (jethI gharamAM niyama uparAnta na vadhe, ema kahIne te vastuo alaga kathaLA vigeremAM bAMdhIne tene ghera ja
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigrahavana .. 125 rAkhI mUke, athavA AMdhIne alaga na rAkhe te cAmAsA Adi mudata bAda huM avazya ApIza" evI vacana kabUlAta karAvI tene ghera ja rAkhI mUkavuM e madhana aticAra che. kAraNa ke niyamanI mudatamAM icchAnidhi rUpa phalitAtha na hAvAthI vratanA bhaMga che, parantu peAtAnI pAse na rAkhavAthI vratanI apekSA che. mATe vratanA alaga paNa che, jethI bhagAbhaMga rUpa aticAra che // iti dhanAdiviSaye banya nAticAraH // 4 (dvipadAdikamAM) kAraNu aticAra--dvipada eTale putra zrI dAsI dAsa nAkara popaTa menA ityAdi, ane Adi zabdathI azva baLada gAya ityAdi pazu vaga, teonuM je pramANu karyuM hoya temAM garbhAdhAna vaDe adhika pramANu thatAM kAraNa aticAra jANavA. (kAraNa eTale garbhAdhAna karAvavuM te.) te A pramANe--kAie eka varSa e varSa ityAdi muta sudhI amuka saMkhyA jeTalA dvipada (dAsa-dAsI) vA catuSpado (pazu pakSI) rAkhavAM, adhika na rAkhavAM evA niyama lIdhA, ane e mudata daramyAnamAM jo garbhAdhAna thai prasava thaze te mArI rAkhelI sakhyAmAM vadhArA thatAM vratabhaMga thaze evA bhayathI ghaNA vakhata sudhI dAsa dAsIomAM pazuomAM ane peAtAnI strI AdikamAM garbhAdhAna thavA dIdhuM nahiM, paraMtu jyAre niyama pUrNa thavAne alpa mudata (eTale prasava niyamita muddata bAda thAya eTalI alpa mudata) khAkI rahI tyAre dvipada catuSpadAnA garbhAdhAna karAvyA, have e garbhAdhAnA prasava jo ke
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 zrAvakadhama vidhAna niyamita muddatta Ada thavAthI sa MkhyAnA vadhArA mudata bAda thavAnA che, parantu niyama vALI mudatamAM garbhAdhAna karAvyAthI garbhamAM rahelAM dvipada catuSpadethI sakhyAne vadhArA thayelA ja che, parantu prasavathI mahAra gaNAtI saMkhyAnA vadhArA thayA nathI, e pramANe eka rIte sakhyAnA vadhArA thavAthI vratanA bhaMga che, ne bIjI rIte sakhyAmAM vadhAre nahi thavAthI vratanA abhaMga che, mATe bhagAbhaMga rUpa aticAra che. // iti dvipadAdiviSaye kAraNAticAra: h 5 kruSyamAM 'bhAvAntara aticAra--Asana zayana vAsaNu vigere gharavakharI te mukhya kahevAya, tenI saMkhyAne niyama Ine paryAyAntara karI adhika parigraha kare tA bhAvAntara aticAra che, te A pramANe--kAie 10 thALa vA tapelAnuM pramANu rAkhyuM, tyAra bAda kAi rIte vIsa thALa bhegA thayA. tethI TrusanA niyamanA bhaMga na thavAnA kAraNe e e thALanA ekeka moTA vA jADA thALa karAvI dasanA niyama sAcavye, e rIte bhAvAntara eTale rUpAntara karatAM tattvathI vratane bhaMga che, paraMtu saMkhyAnI apekSAe niyama sacavAyAthI vratanA abhaMga paNa che. mATe bhagAbhaga rUpa aticAra che. e rIte zeSa gharavakharInuM paNa jANavuM. // iti bhAyAntarAticAraH // ahi keTalAka AcAryo A pramANe kahe che ke-- 1 vRttimAM bhAva aticAra kahyo che, parantu ahiM samajavAnI sugamatA mATe bhAvAntara aticAra kahyo che.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ parigrahavitra 17 bhAva eTale adhikanI IcchA, te IcchAvaDe "amuka mudata bAda huM A vAsaNa vigere laI jaIza mATe tAre A vAsaNa vigere bIjAne na ApavAM." e pramANe kahIne niyamanI mudata sudhI gharavakharI keIne nahi ApavAnuM kabUla karAvI bIjAne tyAM rAkhI mUke te bhAvathI aticAra che. prathama kahelA aticAramAM "bhAvAntara' padano upayoga thaI zake, paraMtu bIjA arthamAM kevaLa bhAva" aticAra ja kahevAya. e pAMca aticArane mULa sUtramAM (siddhAntamAM) kheravatthAmANuIme kSetra vAstu pramANatikrama aticAra, hiraNya suvarNa pramANatikama aticAra ItyAdi aticAranAM nAme che. ane A graMthamAM saMjana aticAra, prahAna aticAra ItyAdi nAma kahyAM che, paraMtu zrutane anusAre eTale zratamAM kahela kSetra vAstu pramANAtikama ItyAdi pademAM aticArane vicAra karatA bhaMgamAM ane aticAramAM kaMI paNa vizeSatA spaSTa nathI. e kAraNathI vratane bhaMga ane aticAra e benI vizeSatA spaSTa darzAvavAne arthe A granthamAM saMjana, pradAna, baMdhana ItyAdi aticAra bhAvanA darzAvI che. jethI bhaMgAbhaMgarUpa aticAra spaSTa samajAya che. prazna-siddhAntamAM kahelI aticArenI khettavatthapamANuIme ItyAdi paripATI choDIne granthakartAe saMjana, baMdhana ItyAdi navI paripATI kema kahI ? uttara-granthartAe pahelI gAthAmAM prathamathI ja
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 zrAvakadharmavidhAna pratijJA karI che ke A graMthamAM ja saMgarya ItyAdi padothI zrAvakadharma je rIte saMgata (ghaTato) haze te rIte kahIza. mATe A gAthAne vA aticAranA nAmane bhAvArtha e ja che ke je pratijJAne phalita karanAra che. mATe saMgata bhAvAthane arthe aticAranAM nAma jUdAM kahyAM che. temaja A sAjana baMdhana pradAna Adi aticAra bhAvanA darzAvavAthI e sivAya sahasAbhyAkhyAna Adi aticAro ke jenI saMgata zrAvakadharma viSayika bhAvanA nathI kahI tenI paNa eja bhAvanA vicAravI. (arthAta sahasAkAra AdithI aticAronI utpati kahI che te paNa "zrAvakadharma saMgata rIte kahIza" e pratijJA sAcavavA mATe che,) temAM (vRttikartA kahe che ke-) mArA yathA bedhane anusAre keTalAka aticAranI spaSTa bhAvanA darzAvI che, ne keTalAka aticAronI spaSTa bhAvanA hajI AgaLa darzAvAze. praznaparigraha nava prakArane hevAthI tenA aticAra paNa nava levA joIe, tene badale pAMca parigrahanA pAMca aticAra kema kahyA ? uttara-keTalAka parigraha paraspara antargata karIne nava parigrahane pAMca parigrahamAM samAveza karI pAMca aticAra kahyA che. ane tema karavAnuM paNa kAraNa ke pahelA bIjA vigere vratanA pAMca pAMca aticAra kahyA te A pAMcamA vratanA paNa pAMca aticAra sarakhI saMkhyAmAM kahevAya te ziSyane madhyamagati madhyama saMkhyA sugama paDaze ema
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ diphaparimANu 129, ziSyanA hitane aMge pAMca ja aticAra pAMcamA vratanA kahyA che, paraMtu cAra athavA cha aticAra (athavA nava aticAra) kA nathI. che 18 che - Iti paMcamANuvrate pAMca aticAre che | paheluM guNuvrata diparimANa vrata che avataraNa-e pramANe pAMca aNuvratanA prakAra tathA aticAra kahIne have eja pAMca aNuvratane guNakArI traNa guNavrato tathA tenA aticAra kahevAne prasaMga che, tyAM prathama dizipramANu nAmanuM paheluM guNatrata kahe che ur3AhotiriyadisaM, cAummAsAikAlamANeNa / gamaNaparimANakaraNaM, guNavvayaM hoi vinayaM // 19 // gAthArtha cAra mAsa Adi kALanA pramANa pUrvaka urdhva dizAmAM adizAmAM ane tirya dizAmAM (uparanIce ne ADuM e traNa dizAe athavA cAra dizA, cAra vidizA, upara tathA nIce e dasa dizAe) javAnuM pramANa karavuM te paheluM diziparimANa nAmanuM guNavata che ema jANavuM 1lA bhAvArtha -pApAraMbha jema bane tema alpa karavAnA uddezathI dizAparimANavrata che. daze dizAomAM lokAnta sudhI je pApAraMbha chUTe che te pApAraMbhane atyaMta TuMke karavA mATe amuka dizAomAM amuka jajana vA amuka hadathI uparAnta urvAdhastiyaMgadizaM, cAturmAsyAdikAlamAnena / gamanaparimANakaraNaM, guNavataM bhavati vijJeyam // 19 //
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna gamanAgamana na karavuM ane vyApAra aMdha karavA e prakAranA niyama A vratamAM levAya che. 130 praznaH--pApArabhanA tyAga te pahelA ahiM`sA aNu. vratamAM AvI jAya che te A vrata jUdu kema ? athavA e e vratamAM zuM taphAvata ? uttara:--pahelA ahiMsA aNuvratamAM sthAvaranI catanA ane trasahiMsAnA savA vizvA jeTalA tyAganA niyama te amuka kSetra vA hada sudhI nathI, parantu lekavyApI niyama che, jethI sa`pUrNa leAkamAM vatatA sthAvaranI hiMsA mAkalI rahI che, ne trasa saMdhi zeSa pApAraMbha paNa meAkaLA che, mATe te mahAna kSetrArabhane TukA karavA mATe A dizA parimANuvrata che, ane e ta ahiMsA Adi pAMce aNutratAne spaSTa guNuka che. te A pramANe--daze dizAomAM jeTalA kSetranA niyama karyAM te kSetrathI uparAntanA sa kSetranI hiMsA baMdha thai. vaLI tyAM gamanAgamananA abhAve koInI sAthe asatyavAdanA paNa tyAga thayA, tyAM rahelI vastuonuM adatta aMdha thayuM. tyAM rahelI strIenA paricaya adha thayA, ne tyAM rahelI vastuonA saMgraDa paNa aMdha thayA, mATe dizAparimANu vrata pAMce vratane guNakArI hAvAthI guNuvrata che. te daza dizAnA niyama A pramANe-- 1. uva diza parimANu--paryaMta vA vimAnamAM amuka hada sudhI uMce gamanAgamana karavuM, tethI vizeSa ce na caDhavuM. te pazu cAturmAMsAdi amuka muddata sudhI paNa hAya ne yAvajjIva paNa hAya.
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ dipirimANu 131 - 2. adizi parimANa:-kUvA vigeremAM athavA atyaMta uMDA pradezomAM amuka hada sudhI nIce utaravuM, vizeSa nIce na utaravuM evo niyama amuka mudata sudhI kare te., 3. tiryagadizi parimANu-pUrva pazcima uttara ne dakSiNa e cAra dizAomAM tathA agni naitrAtya vAyavya ne izAna e cAra vidizAomAM amuka hada sudhI javuM, adhika dUra na javuM, te paNa amuka mudata sudhI e niyama kare che. e pramANe diziparimANavrata 3 prakAranuM che. Iti dizi parimANaguNuvratasya bhedatrayam che 19 avataraNapUrva gAthAmAM pahelA guNavratanA athavA chaThThA zrAvaka vratanA 3 bheda kahIne have A gAthAmAM enA pAMca aticAra kahe che- vajai uDAikkamamANayaNaM pesaNomayavisuddha * taha ceva khetta vuTTi, kahiMci saiaMtaraddhaM ca // 20 // gAthArtha - urvAtikama, adheDatikrama, tiryagatikrama temaja kSetravRddhi ane kaIka RtyantardhAna (vismaraNa) e 1 kautuka arthe athavA kaMI prayajana arthe nIce utaravAnI jarUra hoya che, ane e banemAM ane gAmanAgamana kriyAmAM ghaNe pApAraMbha rahyo che. jethI adhika uMDA pradezonA pApAraMbha baMdha thAya che. varjayati urcAdikramamAnayanaM preSaNobhayavizuddham // tathA caiva kSetravRddhi kathaJcit smRtyantoM ca // 20 //
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 zrAvakadharmavidhAna pAMca aticAra pahelA guNavatanA dikparimANa vratanA) che. je 20 . ' pahelA guNavratanA (dizi parimANa vratanA) 5 aticAra || bhAvArtha-udarvAdi atikrama eTale urva dizAnuM ulaMghana, adizAnuM ullaMghana, ane tiryagadizAnuM ullaMghana eTale niyamita kSetrathI adhika upara nIce ne tI javuM e traNa dizAnA 3 aticAra, temaja kSetravRddhi eTale niyamita kSetrathI adhika kSetra vadhAravuM, ane kaI dizAmAM keTalo niyama che te bhUlI javuM te smRtiantardhAna e pAMca aticAra che. e pAMca aticAra pahelA guNavratamAM varjavA, tenuM vizeSa svarUpa A pramANe - 1 uddhaparimANatikrama atisAra - dizAmAM parvatAdika mATe asaka hada sudhI gamanAgamanane niyama karyo, tyAra bAda ethI adhika uce parvatAdi para rahelI vastunI jarUra paDI, tethI te te jaI zake nahi. tyAre bIjA keIne moklI te vastu maMgAve, athavA nIcenI vastu upara mokalavAnI jarUra paDatAM paNa bIjA keI dvArA te vastu upara mokale, e rIte kaI vakhata mokalavAne aticAra, te kaI vakhata maMgAvavAno aticAra, te kaI vakhata eka ja vakhate mokalavA-maMgAvavAne ubhaya aticAra.. e pramANe niyamita kSetrathI adhika dUra uMcethI bIjA dvArA mekalavA maMgAvavAmAM niyama dhArIne anAmegAdikathI ane
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ dikparimANa 13 atikramAdikathI ja aticAra hoya che, paraMtu kevaLa bhaMgAbhaMga rUpa aticAra nathI. jethI na karemi e niyamavALe pite adhika upara jAya te vratano bhaMga thAya che, paratuM upaga zUnyatAdi kANuthI athavA upara caDhavAnA cityanAdikathI aticAra lAge che. ane "na kArayAmi evA niyamavALAne bIjA keI dvArA vastu maMgAvatAM ekalatAM vatane bhaMga thAya che, ane upayoga zUnyatA che ciMtvanAdi kAraNe aticAra lAge che. "na kami' gratavALAne bIjA dvArA vastu maMgAvatAM ekalatA deSane abhAva che. 2 adhaparimANutikama aticAra-urvadizAvat nIcI dizAmAM sarakhI rIte vicAravuM. - 3 tiryaparimANatikama aticAra-udhvadizAvatu AThe dizAmAM sarakhI rIte vicAravuM. 4 kSetravRddhi aticAra-pUrvokta daza dizAomAM je kSetrAtikama aticAra kahyA te aticAre uparAnta A kSetravRddhi aticAra che, e aticAra kevaLa eka dizA gata nathI paraMtu be dizAne sahaMgata che. jethI te ekeka dizAgata aticAra rahita vizuddhivALAne paNa A aticAra saMbhavita che, te A pramANe keIe pUrva pazcimamAM dareka dizAmAM 100-100 jina javAnI chUTa rAkhIne kaMIka kAraNe upasthita thatAM ke eka dizAmAM (pUrvamAM vA pazcimamAM) adhika javAnI jarUra paDI, tyAre eka dizAmAM 90 jana dhArI bIjI dizAmAM 110 ejana dhArI lIdhA,
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134. zrAvakadharma vidhAna jethI ane dizAmAM 200 janane saravALo meLavI lIdhee pramANe eka dizA vadhArIne bIjI dizA ghaTADavAthI niyamadhArI samaje che ke mAre 200 ejana sarakhA ja rahyA. e AzayathI vratanI apekSA rahetAM vratabhaMga nathI, paraMtu je dizi vadhArI te dizine pApAraMbha prathama baMdha hate te chUTo thatAM tatvathI vratane bhaMga thaye, jethI bhaMgAbhaMgarUpa aticAra che. prazna-vadhArelI dizine pApAraMbha tUTe thavA sAthe ghaTADelI dizine pApAraMbha baMdha paNa thaye, jethI na lAbha ke na hAni ema kema nahi? uttara-nA, ema nahi, kAraNa ke vratanI yathArthatAne bhaMga thAya che, ane pApabhIrU jIva pApakSetra ghaTADavAnA prayatnavALe hoya, paraMtu vadhAravAnA prayatnavALo na hoya, e pApabhIranA lakSaNa pramANe te je dizi jeTalI niyata karI che te dizine ghaTADe te ISTa che, paraMtu vadhAre te ISTa nathI. jethI kaI eka dizimAM 10 ejana ghaTADe te ISTa che, paraMtu koIpaNa dizimAM vadhAre kare ISTa nathI. 5. smRti atardhAna -ati vyAkuLatA athavA atipramAda athavA buddhinI ochAza ityAdi kaI kAraNathI se ejanane niyama karyo haze ke 50 janane niyama karyo haze ? e pramANe niyamanuM pramANa gamana karatI vakhate bhUlI jAya ane evA saMzayathI 50 ejana (je khAtrI pUrvaka che te)thI upara adhika yojana jAya te smRti antardhAna aticAra che. smRti eTale maraNane antardhAna
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ 135 dipha parimANu vilayanAza te saMskRti antardhAna e zabdArtha che. ahiM 100 thI adhika niyama nathI e khAtrI che tema 50thI nyUna niyama nathI e paNa khAtrI che, jethI 100 thI upara gamana kare te sAkSAt vratabhaMga che, ne 50 thI upara gamana kare te sAMzayika hovAthI vratane bhaMga nathI. e pramANe bhaMgAbhaMgarUpa aticAra che. ahiM vratadhArI vatanI apekSAvALe che ke 100 thI upara te na ja javAya e Azaye aticAra che. prazna: A guNavratamAM urdhvagamana ne aAgamana kahyuM te parvatAdi urva dizAmAM adhika javAnI ane kUvA vigere uMDA pradezomAM adhika utaravAnI zI jarUra hoya ? tathA A aticAramAM kaI matAntara che ? uttara:-ahiM vRddha saMpradAya A pramANe che ke - parvatAdi urva pradezano je niyama karyo che te niyamathI adhika uMce vA parvatanA zikhara upara kaI vAnara vA pakSI vastra vA AbharaNa laI gayuM hoya te tyAM sudhI upara caDhavAnuM A niyamavALAne kalpatuM nathI, paraMtu je tyAMthI vastrAdi svataH paDIne niyamita kSetramAM AvI paDyuM hoya te levuM kalpa, athavA bIje kaI caDhIne laI AvyA hoya te - paNa levuM kape. Aja banAva aSTApada giranAra ItyAdi parvatemAM 1 banI zake che. 1. vRttikartAe A vAta vRddha saMpradAyane anusarIne lakhI che. jethI vRddhonA prAcIna samaye e banAva aticAra gya.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 zrAvakadharma vidhAna e pramANe nIce kUvA vigeremAM utaravAnuM paNa vicAravuM che, paraMtu vartamAna kALamAM te parvata upara caDhavAnAM sAdhane atyaMta sulabha thavAthI parvata upara vasavATa vyApAra ityAdi sarva vyavahAra tirlaga dizA tulya nagara grAmAdi sarakhA pravarte che, jethI parvatAdikathI nIce rahela zrAvaka parvata uparanA vyApArAdi pApArathI nivRtta thavAne mATe paNa urvadizAno niyama kare ane vAnara gRhita AzaraNAdi mATe upara caDhavAnI vAta te dUra rahI, paraMtu vyApArane arthe paNa upara na caDhe, e pramANe prAcIna kALamAM parvatAdi upara caDhavAne prasaMga niyamavALA zrAvakane aMge jema vAnara gRhita AbharaNAdi kAraNavALA kahyo che, tema hAlamAM parvatAdi upara caDhavAne prasaMga evAM a5 kAraNe mATe nahi, paraMtu nIce vat sarva vyavahAra mATe saMbhave. punaH prAcIna kALamAM uDatAM vimAna vizeSataH vidyAdharAdikane ane keIka kaLAdharane hevAthI vimAna dvArA AkAzamAM caDhavAno pracAra alpaprAyaH hato. parantu vartamAna kALamAM te yAMtrika kaLAvALAM vimAne (eraplene) yuddhAdi vyavahAramAM ne vyApAra vyavahAramAM temaja grAmAntara vyavahAramAM atyaMta pracAravALAM che. tethI urvaniyamavALAne elenathI AkAzamAM caDhavAne paNa 1. kUvA vigeremAM utaravAnuM kAraNa kUvAmAM kaMIka - vAsaNa vA AbharaNa ItyAdi vastu paDI gaI hoya ane te kUvA vigerenI uMDAI niyamathI adhika heyate niyamadhArI pite utare te vratano bhaMga thAya. paraMtu bIje kaI
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ dikparimANu 137 niyama hAi zake che, parantu parvata para caDhavAtA niyama ane AkAzamAM caDhavAno niyama e be niyamamAM eTale taphAvata che ke parvata upara caDhavAmAM jema vyApArAdi pApArabha tyAga karavAno hetu hAya che, tema AkAze caDhavAmAM e hetu nathI. tathA (vRddha saMpradAya pramANe) tiya dizAnuM je pramANa karyuM che te traNe karaNathI (mana, vacana, kAyAthI) ullaMdhana karavA ceAgya nathI, tema kSetravRddhi paNa karavI nahiM. kevA prakAranI kSetravRddhi te kahe che--niyamadhArI zrAvaka utarIne lAvI Ape te vratabhaMga na thAya. eja rIte kAlasAnI khANAmAM utaravAnuM, suvarNAdikanI khANeAmAM uDe utaravAnuM kAraNa vyApAra arthe che, e pramANe kUvAmAM ane khANAmAM utaravAnA hetu jUdA jUdA che. punaH uMDAM bhAMyarAmAM utaravAnuM paNa kAraNa yathAsa bhava vicAravu. ahiM vRddhasampradAya pramANe mAM ne adheAmAM niyama uparAnta javAmAM vratabhaMga kahyo che, parantu aticAra kaI rIte ? te jo ke hyuM nathI, parantu vratabhaMga uparathI ja samajI zakAya che ke vratabhaMga hetunA sthAnamAM aticAra anAbhAga ane atikramAdi tathA sahasAkArathI hoya che, tema ahiM paNa anAbhAgAdithI aticAra che, kevaLa sApekSa nirapekSa svarUpavALA bhagAbhaMga aticAra nathI. parantu anAbhAgAdikathI bhagAbhaga aticAra che. vRttikartAe peAtAnA abhiprAyathI tA urdhva apeA ne tiyaga dizAomAM anAbhAgAdikathI (ne kSetravRddhi tathA smRtiantardhAnamAM bhagAbhagathI) aticAra spaSTa kahela che.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 zrAvakadharmavidhAna pUrva dizAmAM niyamita bhUmi sudhI vAsaNe vigere laIne vecavA jAya, paraMtu te vAsaNa vigerenuM mUlya pramANa bhUmithI adhika jAya te maLI zake che, tethI pazcima dizAmAM rAkhelI pramANa bhUmine pUrva dizAmAM vadhArIne AgaLa jAya te kSetravRddhi kahevAya. AvA prakAranI kSetravRddhi karavI gya nathI. (mATe pramANa kSetramAM vadhAro karIne AgaLa jAya te vratabhaMga thAya, paraMtu niyamadhArI samaje che ke meM pramANamAM vadhAre karyo nathI, paraMtu dizi vadhArI che, A AzayathI vratabhaMga na hovAthI bhaMgAbhaMga rU5 aticAra che.] punaH (vRddha saMpradAya pramANe) smRti antardhAnathI eTale anAgAdika vaDe saMzaya paDavAthI niyamita kSetrathI uparAnta jAya te yAda AvatAM (vAsaNAdi vecyA vinAja) pAchA vaLI javuM, ane je saMzaya na hoya te AgaLa javuMja nahi, tema bIjAne paNa (vAsaNAdi vecavA) mekala nahi, ane AjJA vinA bIje kaI jaIne (gumAstA vigere jaIne vAsaNAdi vecI) je dhana laI AvyA hoya te grahaNa na karavuM. temaja bhUlathI pate jaIne dhanAdi lAvyA hoya te te paNa grahaNa na karavuM. [zubha mArge khacI nAMkhavuM che chAta vRddhasampradAyana paMcAticAra bhAvArtha che e rIte A diziparimANa vratamAM pahelA traNa aticAra anAgAdithI che. ne bIjA be aticAra vatanI sApekSa nirapekSatAne AdhAre bhaMgAbhaMga rUpa che. tathA
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagopabhegavi 139 pAMca aticAranuM svarUpa prathama vRtti kartAe pitAnA abhiprAyathI kahyuM ne bIjuM svarUpa vRddhasaMpradAyane anusarIne kahyuM. iti dizi parimANuM prathama guNavataM paMcAticArayukatama che 20 che sAtamuM bhege pagaviramaNavrata. guNavaMta bIjuM avataraNa-traNa prakAra ane pAMca aticAra sahita paheluM guNavrata athavA chaThTha zrAvakavrata kahIne have sAtamuM zrAvakatrata athavA bIjuM guNavrata kahevAya che, te A pramANe vajjaNamaNaMtaguMbariaccaMgANaM ca bhogao mANaM / kammayo kharakammAiyANa avaraM imaM bhaNiyaM // 21 // gAthArtha -anantakAya uMbaraphaLa ane atyaMga e. traNa AhAranuM bhegathI (bhajanathI) varjana (eTale e traNenA AhArane tyAga) ane zeSa jogya padArthonuM pramANa bAMdhavuM te bhoge paga parimANa vrata che, temaja karmathI 1 "vRddhasampradAya" e pada kaMIka sthAne adhika spaSTArtha mATe kahevAya che, ne kaMIka sthAne cAlu arthathI kaMIka jUdI paDate artha darzAvavAne heya che. A sthAne cAlu arthathI kaMIka bhinnatAdarzaka che. varjanamatakodumbayaMtyaGgAnAM ca bhogato mAnam / karmakataH kharakarmAdInAmaparamidaM bhaNitam // 21 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 zrAvakadharmavidhAna (vyApArathI kharakarmAdikanuM varjana (ghaNI hiMsAvALA paMdara nirdaya vyApArane tyAga, te paNa bIjuM gopaloga viramaNa guNavrata kahyuM che. je 21 bhAvArtha-A sAtamuM bhegopaga parimANu athavA upaga paribhAga parimANa nAmanuM bIjuM guNavrata be prakAranuM che. eka bhejanathI ne bIjuM kamathI. tyAM bhejanathI vA bhegathI bIjA guNavratanuM svarUpa A pramANe - | bhajanathI bIjA guNavratanuM svarUpa che | upa-ekavAra athavA aMdara, bhAga-bhajana karAya te. AhAra pANu khAdima svAdimanuM bhajana upabhega kahevAya, athathA jene upabhoga karAya te AhArAdi padArtho paNa upabhega kahevAya. tathA pari-vAraMvAra athavA bahArathI bhega-upayogamAM Ave te vastra strIAdikane upaga paribhAga, athavA jene vAraMvAra athavA bahArathI upayoga karAya te vastra strI Adi padArtho paNa paribhega kahevAya. (e pramANe pahelo artha kiyAvAcaka ne bIje artha padArthavAcaka che.) tAtparya ke eka vAra bhegavavAmAM AvatI AhArAdi vastuo upabhoga ne vAraMvAra bhegavavAmAM AvatI vastra Adi vastuo paribega kahevAya. 1 mukhamAM ane udaramAM jAya che mATe AhAra Adi vastuo zarIranI aMdaranA bhagavALI che. 2 vastrAdi vastuo zarIranI bahAra bhegavAtI vastuo che. e rIte hepagya vastuo be prakAranI che.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavi 141 ghaNe sthAne te upabhegane badale bhAga ne paribhegane badale upabhega zabda pracalita hovAthI A bIjA guNaktanuM nAma bhogapabhera vrata che, paraMtu A vRttine anusarIte upabhega paribhAga vata kahIe to paNa cAle, (cAlu arthamAM vizeSataH bhegepabhega zabdano upayoga karavAmAM Avaze.) tyAM upaga ane pariga e benI AsevAvALA padArtho (e be kriyAmAM sevAtA padArtho) te upaga pariga upacArathI kahevAya, temaja e padArthone upArjana karavAmAM mULa kAraNabhUta kharakarmAdi vyAyAre te paNa upacArathI upaga pariga e zabdathI oLakhAya che, mATe upagya parigya padArthonuM vrata, te bhejanathI ane tene upArjana karavAmAM kAraNabhUta kharakamodi vyApAronuM-karmonuM vrata te karmathI ema be prakAre upaga pariga vrata che. tyAM gAthAnA pUrvArdhamAM bhajanathI bhege paga vrata karyuM chete A pramANe 1 anantakAya bhajanane tyAga, (vizeSa svarUpa pari zizamAM kahela 22 abhakSyamAM che.) A sAtamA zrAvaka vratamAM sauthI prathama te anantakAya vanaspatio ke jemAM ekeka zarIramAM ananta ananta chava upaje che. mAre che ane antarmuhUrta sudhI jIvatA rahe che tevI vanaspationA AhArano tyAga karavAne kahyo che. e anantakAya vanaspatie kaI kaI? te kahe che-
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 zrAvakadharma vidhAna savvA ya kaMdajAi, sUraNakaMdo ya vajakaMdo ya / allahaliddA ya tahA allaM tae allakaccUro // 1 // artha-sarva prakAranI kedanI jAtio, sUraNa kaMda, vaja kaMda, lIlI haLadara, lIluM Adu, tathA lIle kacere ityAdi anantakAya vanaspatio zrAvakane sarvathA varjanIya che. je 1che sa = jAti TU vajha % ArdraharidrA ca tathA Ardra tathA AdrakaccUraH // 1 // 1 lIlA kaMda, [lasaNa, sUraNa, Adu, vAkaMda, haladara, kacUra, palAzakanda, gRjanakaMda, DhakaMda, kalekakaMda, magarakaMda, matha, mULA, Alu baTAkA), pIMDAla, hastikaMda, manuSyakaMda, sakarakanTa (sakarIyAM) ItyAdi.] kizalaya, (ugatA aMkura) nuhI, (vajatarU, kharasANI), luNavRkSanI chAla, kuvArI, girikarNikA, zatAvarI, ugatAM kaThoLa, gaLe, kamaLa AmalI, (bIja-ThaLIye na baMdhAyela hoya tevI AmalI) ciMcaNika, pAlakhanI bhAjI, amaravela, suravAla (prasiddha vAla nahi) ItyAdi ghaNI jAtinI ananta kAya vanaspatio che, te zrAvakane khAvA yogya nathI. lekamAM vanaspati be prakAranI che. 1 sAdhAraNa vanaspati, ne 2 pratyeka vanaspati. temAM pratyeka vanaspatimAM ekeka zarIramAM ekeka jIva hovAthI e vanaspati ati alpa jIvavALI che, mATe temAMnI keTalIka vanaspatio zarIranA nibhAva arthe bhegya che. ane anantakAya vanaspati te prati zarIre ananta jIvavALI hovAthI
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 143 bhogapabhogavi. che 2 udumbara Adi 5 prakAranA phaLane tyAga che udaMbara Adi eTale udumbara phaLa, tathA umbaraphaLa umbara eka prakAranuM vRkSa che tenuM phaLa, kAkombara) vaDanuM phala, (vaDanA TeTa), piMpaLanuM phaLa, (caNIbora jevaDAM thAya che te), pIpaLAnuM phaLa, e pAMca prakAranAM phaLa uMbarapaMcaka vA udumbarapaMcaka kahevAya che. te zrAvakane kape nahi. che 3 atyaMgane (mAdaka padArthone) tyAga che bheganAM atizaya kAraNavALAM aMga te atyaMga (arthAta atizaya bhegAMge te atyaMga), ane te madya, mAMsa, madirA, mAkhaNa, rAtribhojana, phUlamALA, candanAdi, strI e sarve bheganI atizayatAvALAM aMga che. (arthAt dehane mAdaka, piSaka ne zeSaka evI e vastuo che mATe atibhegAMga che) ahi uMbarapaMcaka ane atyaMga e be kahevAthI sarva prakAranA AhAra pANI khAdima svAdima padArtho je zarIranI aMdara bhAgya che te, ane te uparAnta zarIranI bahAra paNa upabhegamAM AvatA mALA, candana, strI, vastra, Asana, zayyA Adi padArtho paNa grahaNa karavA jethI e sarva padArthonA upabhegane AzrayIne je vrata aMgIkAra karavuM te bhejanathI 7 muM bhogapabhoga vrata sarvathA tyAga karavA yogya che. A bAbatanuM vizeSa svarUpa A vratanA pariziSTamAM ja 22 abhaNyAntargata anantakAyanA vistAramAMthI jANavuM,
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 zrAvakadharmavidhAna che. emAM padArthone sarvathA tyAga karIne ane padArthonuM parimANa karIne e be rIte vrata aMgIkAra karAya che, paraMtu kevala tyAgathI ja e vrata che ema nahi. che karmathI bhege paga vata 15 prakAranuM che mma eTale AjIvikAne mATe je AraMbha karavA te karmathI eTale nirdayalakane ucita je mahAna hiMsAvALA pApAraMbha ke je mahA pApAraMbhe koTavAlInA kAmamAM gusipAlanA kAmamAM phijadArI bAtamIdArI vigere dhaMdhAmAM) heya che te, ane aMgArakarma ItyAdine (aMgAra karma, vanakarma, sADIkama, bhADAkarma, sapheTakarma, lAkhane vyApAra, itane vyApAra, rasane vyApAra kezane vyApAra vizvavyApAra yaMtrapilana, nila inakama, dAgni, sarazeSaNa, asatiSaNa e 15 prakAranAM karmAdAna-pApAraMbhamAM) paNa tyAga (emAM parimANa nahi, te karmathI bhegopaga vAta che. e pramANe be prakAranuM (bhajanathI ne karmathI) A bIjuM guNatrata karyuM che, a zrAvakane cagya upabhega (bhojana) A guNavatamAM vRddha sahAya (pUrvAcAryonuM kathana ) A pramANe che zrAvake prAsuka eSaNIya (zrAvakane kalpe e) AhAra kara e zrAvakane utsarga mAga che, paraMtu tema na banI zake te anekaNIya AhAra paNa sacitta vajIne kare, punaH je sacitta vajIne na banI 1. e darekanA artha ne vizeSa svarUpa AgaLa kahevAze.
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAge prabhAvi. 15 zake te anantakAya vanaspati ane bahubIja kAvane AhAra kare. tyAM AhAra cAra prakAranA che-azana, pAna, khAdima, svAdima. temAM azanamAM Adu, mULA, mAMsa, ityAdi khAvAM varSe. pANImAM mAMsanA rasa ane diza Adi pIvAM vaje. khAdimamAM baLa Adi pAMca prakAranAM phaLa khAvAM vaje. ane svAdimamAM madha Adi svAdiSTa vastuo vaje. e upabhegividha. // zrAvakane ceAgya paribhoga e pramANe paribhAgamAM eTale vastra Adi bhAgya padArthomAM prathama vacce jADuM zveta ne alpa mUlyavALuM paheravuM ceAgya che. (kAraNake emAMja pApArabha alpa che.) temaja amuka sakhyA pramANamAM (alpa saMkhyAe) paheravAM, (parantu jarUra uparAnta meTAine arthe vastronI ghaNI joDa saMgraha karavI vA avanavAM adalakhaDhala karyo karavAM nahi.) parantu zAsana prabhAvanAne arthe (dehare upAzraye jatAM, prabhunI pUjA karatAM, gurUnA sAmaiyAmAM jatAM, rathayAtrAdi varagheADAmAM jatAM ItyAdi prasaMge) ati uttamAttama vA devaduSya (rezamI pavaAdi) jevAM vasrA paheravAM, parantu vastranuM saMkhyA parimANu te parimita rAkhavuM. kRtibhojanataH bhogApabhogavidhiH|| // zrAvakane cAgya karma-vyApAra // zrAvaka vyApArAdi pApAraNanI prarghAtta na kare e zrAvakanA uttama mAga che, chatAM jo vyApAra vinA AjI 10
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 zrAvakadhama vidhAna vikA na nabhe tA mahA ArabhavALA pApa vyApArA je 15 kAMdAna tarIke oLakhAya che te na kare. (te 15 pApa vyApArAnuM spaSTa svarUpa A vratanA aticAronA vadhuna prasaMge kahevAze.) paraMtu ati alpa pApa vyApArAthIja AjIvikA calAve. prazna:-AhArAdi bhAgya padArtho mATe jema upabhAga bhiAga le che. tema kama mAM upabhAga paribhAga bheda che ke nahi ? uttara--bhAgya vastuvat ka`mAM paNa upabhAga bheda che. prahAravyavaharaNAdi vivakSAe (zasrAdikanA vyApAranI apekSA e) je krama ekaja vAra karAya te upabhAga, ane je vyApAra vAravAra karAya te bhAga. keTalAka AcA kramanA saMbaMdhamAM (aMgArakarmAdi karmAdAnAmAM) upabheAga pArabhAga bheda gaNatA nathI, parantu upabheAga paribhAgavratamAM kramanuM pratipAdana (aMgArakarmAdi kama bhedane) upabhAgAdikanA (upabhAga paribhAganA) kAraNabhAve pratipAdana kare che. (arthAt upabhAga paribhAganA padArthoM upArjana karavAmAM aMgArakama kAraNabhAve tenA tyAga karavA kahyu che.) pApA kAraNabhUta che, tethI vratamAM paNa 5 sAtamA upabhAga pirabhAga vratamAM 5 ne 15 aticAra u avataraNa have upabhAga paribhAga tratanA ane karmodAna ( bhAga ). vratanA aticAra kahe che
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavi. 17 saJcittaM paDibaddha, apaula dupaula tucchamakkhaNayA / vajjai kammayao vi ya, itthaM aMgAlakammAI // 22 // gAthAtha-sacitta bhakSaNa, sacita pratibaddha bhakSaNa, apaphavabhakSaNa, duH5vabhakSaNa, ne tucchaThThala bhakSaNa e bhejana saMbaMdhi pAMca aticAra varjavA, ane ahiM karmathI paNa aMgArakarma Adi 15 kharakarmo varjavAM. ra2 bhAvArtha -bhojananA saMbaMdhamAM vicArIe te zrAvake prathama niravadya (pApAraMbha jemAM nathI e) AhAra kare, e utsarga mArga che. (zrAvakane sarvotkRSTa dharma che.) ane karmanA saMbaMdhamAM (AjIvikAnA saMbaMdhamAM) vicArIe te niravadya karma vaDe jIvavuM. (arthAt pApAraMbha vaDe AjIvikA na karavI.) e utsarga mAge che. mATe e be uddezanI apekSAe bhejananA 5 aticAra ane karmanA 15 aticAra kahyA che. te A pramANe- che bhogapabhoga vratamAM bhejana AzrayI 5 aticArA upara kahyA pramANe utsarga mArganI apekSAe A aticAra che, eTaluM ja nahi paraMtu je je viSayanuM pratyAscittN, pratibaddhamapakvaduHpakvatucchabhakSaNakam / .. vajayati karmakato'pi cAtra-aMgArakarmAdi ' rara . . aticAra be prakAre che, tyAM utsargavidhinI apekSAe avidhi pravRti te paNa aticAra, eTale virAdhanA svarUpavALe apavAda te aticAra, ane pratyAkhyAta viSayamAM sApekSa pravRtti te paNa aticAra.
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 zrAvakadhama vidhAna myAna karyuM che te te viSayamAM pravRtti karavI te paNa aticAra che, kAraNa ke tratanI apekSAvALA jIvane anAbhAga ( upayoga zUnyatA ) ane atikramAdi ( ciMtavanAdi ) kAraNathI aticAra utpanna thAya che. jo anAbhAgAdikathI thayelI pravRttine aticAra na gaNIe te vratanA savathA bhaMga thAya. ( mATe evI vrata sApekSa virUddha pravRttione aticAra tarIke ja gaNavI ucita che.) mATe je je bhAnya padArthonA tyAga karyo hAya te te padArtho na khAvA, parantu bhUlI javuM' ityAdi kAraNathI khAya te aticAra lAge te A pramANe-- ' ' : ' ' ', ' 1 saccittabhrakSaNa aticAraH--kanda, phaLa, pRthvIAya ityAdi sacitta bhakSaNa kare te. ( A aticAra saci ttanA tyAgIne manAbhAgavA atikramAdikathI che. ane nAbhAgAdi kAraNa vinA sacitta lakSaNa jANI joine kare tA vratanA bhaMga thAya che. ) 2. saccitta pratibaMdha bhakSaNa aticAraH-- sacitta padArthanI sAthe sakhadhavALA ( caTele ) padA guMdara vigere athavA pAkAM phaLa vigerete saccita pratiSaddha kahevAya. athavA citta vaDe mizra (talamizrita javadhANA 1 guMdara ane pAkAM phaLane gala acitta che, parantu vRkSa ane goTalI ThaLIyA khIja e sacitta che, mATe 'dara tathA pakava phaLanA garbha sacitta nahi paNa pratibaddha gaNAya che.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ * megApabhogavi. 149 ityAdi) te paNa sacitta pratibaddha AhAra. tevA padArthonuM bhakSaNa karavuM te sacita pratibaddha aticAra. ahiM sacitta pratibaddhano tyAga sAvadya AhAranA tyAgIne hoya che, tethI sAvadyAhAra tyAgI je sacitta pratibaddhanuM bhakSaNa kare te vratane bhaMga thAya che (arthAt vratanI sApekSatA zodhIne bhakSaNa kare to paNa vratabhaMga thAya che.) mATe ahiM anAga ane atikramAdi vaDe (upaga zUnyatAthI bhakSaNa kare athavA bhakSaNanuM ciMtavanAdi kare tenAthI) aticAra che (paratu sApekSa nirapekSatAthI bhaMgAbhaMgarUpa aticAra nathI.) athavA pAkuM khajUra vigere khAvAnI vRttimAM khajUrano DhaLI sacitta che mATe tene tyAga karIza, parantu khajUra garbha acitta che mATe tenuM bhakSaNa karIza, evI buddhithI pAkuM khajUra vigere phaLa mukhamAM nAkhe te sacittAhAranA tyAgIne (sAvadyAhAra tyAgIne) aticAra lAge. kAraNa ke DhaLI sacitta che mATe vratane bhaMga che, paraMtu garbha acitta che mATe vratane bhaMga nathI tethI vatanI apekSA hovAthI ahiM bhaMgAbhaMgarUpa aticAra che. e pramANe acittapratibaddhanA bhakSaNane aticAra be rIte che. 3. apakavaiSadha bhakSaNa aticAra-agnimAM pakAvyA vinA kAcAM dhAnya khAvAM te apakavauSadhi bhakSaNa aticAra che (sacittanA tyAgIne kAcAM dhAnya sacitta hevAthI tenA bhakSaNane tyAga hoya che, tethI kAcAM dhAnya khAya te vratane sAkSAt bhaMga che. paraMtu anAgathI athavA atikramAdikathI khAvAmAM Ave te aticAra gaNAya che.)
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna athavA ghauM' vigere anAjanA leTa apakavaauSadhi che, temAM kAika sacitta dANA pIsAyA vinAnA rahI gayA hoya to tevA lADhane sAthe-kulera khAtAM leATa pIsAyalA che mATe acitta che evI buddhithI khAtAM vratanI sApekSatAe vratanA bhaMga nathI, paratu lATamAM rahI gayelA dANA citta paNAnA saMbhavavALA hovAthI vratanA bhaMga paNa che, mATe bhagAbhagarUpa aticAra che. e pramANe A aticAra paNa anAbhAgAdiSTathI ane bhagAbhagathI ema e rIte che. 50 praznaH--jo apakava auSadhio sacitta hoya te te saMbaMdhi aticAra " sacitalakSaNa" nAmanA pahelA aticAramAM antagata thAya che, teA apakava auSadhi bhakSaNanA dA aticAra kema kahyo ? ane jo acitta hAya te aticAra ja nathI, mATe apakava auSadhi aticAra punarUkta rASavALA che. uttaraH~~e vAta satya che, parantu ahiM sacitta kSakSakSu ane sacitta pratibaddha bhakSaNa e pahelA be aticAra sacitta kendra sacitta phaLa ItyAdi saMbaMdhi che, ane apakava bhakSaNAdi traNa aticAra zAti Adi auSadhi (dhAnya) saMba Mdhi che, mATe viSaya bhedathI e be aticAra jUdA che, jethI emAM punarukti dASa nathI. ( sacittapaNAvarta tulya che. ) ane te 1 sukAM dhAnyamAM sacitta, acitta ne ceAnisacitta ema traNe jAtinA dANA hAya, mATe pIsAyalA leTamAMne dANA paNa sacitta hovAnA saMbhava te parantu nizcita nahi.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhoga vi. 151 kAraNathI ja mULa sUtramAM (siddhAntamAM) apauliesahibhakakhaNyA ityAdi aticAra kahela che. 4. dupakevabhakSaNAticAra-dhAnyane agnimAM rAMdhIne nahi paNa bhuMjIne-zekIne khAvAthI A aticAra lAge che, kAraNa pahuMA caNA piMka vigere duSpakava eTale ardhapakava auSadhiomAM kaIka dANe barAbara zekA hevAthI sacitta rahevAne saMbhava che, tethI sacittanA tyAgIne evI ardhapakava auSadhio khAvAthI vatane bhaMga thAya che, paraMtu niyamadhArI samaje che ke agnimAM zekAyela hovAthI acitta che, evI buddhithI bhakSaNa karatAM vatanI apekSA hovAthI vratane abhaMga paNa che, mATe bhaMgAbhaMga rU5 aticAra che. [ ahiM pratyAkhyAna sacittanuM che mATe sAkSAt vratabhaMga na hovAthI anAgAdivaDe aticAra nathI, je duSpakava auSadhi bhakSaNane tyAga karyo hoya te dupakava auSadhi bhakSaNa aticAra anAgAdi kAraNathI heya.] pa tucchauSadhibhakSaNa aticAra-je auSadhi (dhAnyAdi)nA bhakSaNathI udaratRpti na thAya, bhakSaNAgyaga alpa heya ne chotarAM ThaLIyA vigere pheMkI devAnuM ghaNuM heya evI lolupatA mAtra sUcaka vastuo te tuccha auSadhi kahevAya. jema ke maganI, maThanI. tuvaranI, ceLAnI lIlI ziMge (mAMnA lIlA dANA) kAcI athavA zekIne khAvI te. tathA bera, jAbu ItyAdi atikAraka phaLa khAvAM te tucara auSAdha bhakSaNa kahevAya. sAvadha AhAranA (sacittA
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 zrAvakadhama vidhAna hAranA) tyAgIne tuccha auSadhi sAvadya hAvAthI tenA sAkSAt bhakSaNathI vratanA bhaMga thAya che, mATe anAbhAgAdikathI khAvAmAM Ave te aticAra che. athavA atyaMta pApabhIrU zrAvake, acitta AhAra aMgIkAra karyo che, temAM je tRptidvAraka vastu sacitta hAya te acitta karIne khAya, kAraNake sacittanA tyAga che. parantu je auSadhio sacitta hovA chatAM tRSikAraka paNa nathI, te tevI auSadhione paNa lAlupatAnA kAraNe acitta karIne khAya tA tattvathI vratane bhaMga che, (kAraNa ke uttama zrAvakane khAvAnI leAlupatA na hovI joIe, tene badale lAlupatA spaSTa jaNAya che, ane te paNa citta cIjanI hAya tA jUdI vAta che, paraMtu sacittanI lAlupatA che. jethI A tucchaauSadhibhakSaNamAM uttama zrAvakanI e rIte pratisevA vate che, mATe bhAvathI vratanA bhaMga che, paraMtu acitta karIne khAvAthI cittanA niyamane dravyathI bhaga nathI mATe bhagAbhagarUpa aticAra che. e rIte A pAMcamA aticAra paNa anAbhAgAdikathI temaja bhagAbhaMgathI ema be rIte che. e tuccha auSadhi bhakSaNanA aticAra pramANeja rAtribhAjana ane mAMsabhakSaNa vigere tratAmAM paNa aticAra thAyeAgya jANavA. prazna--tuccha auSadhIo apakava adha pakava ne ripakava ema traNa prakAranI hoya che. tyAM apakava hAya te tenA bhakSaNanA aticAra trIjA aticAramAM (apava bhakSaNanA
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 bhogapabhogavi. aticAramAM) gaNI zakAya, ardhapakava hoya to teno aticAra cethA duSpakava aticAramAM gaNI zakAya, ne barAbara paripakava hoya tyAre te aticAra ja na hoya te tuccha auSadhi bhakSaNane jude (pAMca) aticAra kahevAnuM zuM kAraNa? uttara-e vAta satya che, paraMtu pahelA be aticAra ne pachInA be aticAramAM (1-ra ne 3-4mAM) jema sacittapaNuM sarakhuM che, paraMtu anauSadhi ne auSadhi rUpa taphAvata che, tema A pAMcamA aticAramAM sacittapaNuM ne auSadhipaNuM tulya che. (arthAta pahelA cAra aticAra sAthe sacittatva ne auSadhitva vaDe yathAsaMbhava samAnatA che) te paNa tuchapaNa ne atura7paNAnA bhedathI jUdA che. (arthAt prathamanA cAra aticAra atucchapaNAnA viSayavALA che ne pAMcame aticAra ta75NAnA viSayavALo che tethI pAMca aticAra jUde pADayo che.) e pramANe rAtribhojana ne mAMsabhakSaNa ityAdi temAM paNa anAmegAdikathI aticAra vicAravA. (kAraNa ke sAkSAta vratabhaMganA viSayavALA hovAthI anAgAdi vaDe aticAra utpanna thAya che, bhaMgAbhaMgathI prAyaH aticArane asaMbhava che.) che karmavatanA 15 aticAra che " (5 karma-5 vyApAra-5 sAmAnya utsarga mAgathI te zrAvake pApAraMbhavALA vyApAra vaDe AjIvikA na karavI, paraMtu tema na banI zake te A
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 zrAvakadharmavidhAna nIce kahelA 15 kamadAna vyApAra avazya varjavA. te A pramANe - 1 aMgArakarma aticAra-kayalA pADavA, bhaThThIe karavI, ne keyalA vecavA (emAM chae kAyanA jInI virAdhanA sAkSAt che, mATe varjanIya che.) upalakSaNathI, agnithI cAlatAM bIjA paNa kArakhAnAM vigere moTA AraMbha vajanIya che. emAM bhADabhuMjAne vyApAra, kuMbhAranA nibhADAne vyApAra, luhArI vyApAra, sonIne vyApAra,kaMsArAne vyApAra, ITe pakavavI, cUne pakavave. hathiyAra ghaDavAnAM kArakhAnAM calAvavAM, sonuM, cAMdI gALavI, lekhaMDa Adi dhAtuo dhavAnAM kArakhAnAM ItyAdi agnijanya aneka vyApAra varjavA. - 2 vanakarma aticAra-jaMgalo kApavAnA kaMTrAkaTa rAkhavA, phala phaLa patra ItyAdi ekeka aMganA vyApAra karavA, (zAkabhAjI vecavA ItyAdi), loTa daLavAnA saMcAthI leTa vigere daLavA. dALanA bharaDavAnAM kArakhAnAM karavAM, ane vaidakIya vyApAra ItyAdi vyApAramAM lIlI sukI ghaNI vanaspationI sAkSAt hiMsA che, ne te prasaMge chae jIva nikAyanI hiMsA che. 3 zakaTakarma aticAra-baLada Adi pazuo vaDe vahana karavA yogya sarva prakAranAM vAhane gADAM gADIo vigerenA dhaMdhA, arthAta vAhane banAvavA, vecavA, vAhanenAM aMga banAvavA vecavAM,e zakaTakarma che. (zakaTa eTale gADuM) emAM AgagADIo sTImara vigere yAtrika vAhane banA
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhoge pabhova0 155 vavA vecavAnA vyApAranA paNa samAveza thAya che. A dhaMdhAmAM aneka trasa sthAvara jIvAnA kaccaraghANa thaI jAya che. maLaDhA vigerene vadha anya Adi aneka duHkhanuM kAraNu che, mATe A pApArabha vajranIya che. 4 bhATakakama aticAra--gADAM, gADI, baLada, pADA, uMTa, gardabha, khaccara, gheADA ityAdi pazuA vigerene bhAra vahevaDAvavA mATe mIjAone bhADe ApavAM te bhATakaka 5 phADIkama aticAra--phADI eTale phADavuM, tADavuM, khaNavuM, khAdavuM, ityAdi kriyAnI mukhyatAvALA dhaMdhA te phADI kama. emAM kUvA khAdAvavA, talAva khAdAvavAM, vAva khAdAvavI, naherA khAdAvavI, jamIneA kheDavI, (khetIkama karavuM), khANA kheAdavI, patthara ghaDavA (salATanA dhaMdhA karavA,) ityAdi vyApArAmAM pRthvIkAyanI sAkSAt hiMsA che ne te prasaMgamAM chae jIvanikAyanI hiMsA spaSTa che. // iti 5 kaNa u - danta vANijya aticAra--hAMthI dAMtanA dhaMdhA [ane bIjA paNa trasa jIvAnA dAMtanA tathA hADakAMnA vyApAra,] emAM je jaMgalamAM hastio utpanna thAya che te jaMgalanA bhIla vigere DhAkA vyApArIe prathama kahyA pramANe dAMtanA jaththA jaladI meLavavA mATe jIvatA hAthIone mArI nAkhe che,. mATe e rIte hAthIdAMtaneA dhaMdhA vajranIya che, parantu jyAM hAthIdAMta taiyAra maLatA hoya tevA sthAnAmAMthI taiyAra
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 zrAvakadhama vidhAna kharIdI vecavAmAM ucita che (emAM hAthIonI sAkSAt hiMsA karavA-karAvavAno abhAva che, ne anumatinA jo ke sadbhAva che, parantu anumatinA tyAga zrAvakathI banI zaka nathI, mATe taiyAranI kharIdI ucita che.) e pramANe zakha vigerenA rAjagAra paNa yathAsa'bhava anucita ucita vicAravA. 7 lAkha vANijya aticAra--lAkhanI utpattimAM aneka kRmi thAya che, temaja manazIla te TaMkaNakhAra bAhya trasa jIveAnI ghAtaka vastu che, nIlI gaLInI utpatti paNa trasa jIvAtpatti pUrNAMka che, dhAvaDI madIrAnu aMga che, ne dhAvaDIneA kalka (AthA) kRmi jIvAnI utpattivALA che, mATe lAkha, maNasIla, TaMkaNakhAra, gaLI, dhAvaDI ityAdi vastuonA dhaMdhA te lAkha vANijya kahevAya. 8rasavANijya aticAra--rasa eTale bahu AraMbha vALA pravAhI padArtha. temAM mAkhaNu ( emAM chAzamAMthI ahAra kADhayA bAda antarmuhUtamAM trasa jIveAnI utpatti thAya che.) carakhI [trasanA vadhathI utpanna thayela ane mAMsa rUpa hAvAthI niMgAda ane trasa jaMtuonI utpattivALI che.] madya [emAM madhupuDAnI mAkhIone uDADavA dhUmADo ApavAthI aneka mAkhIonA vinAza thAya che. ane madha e madhumAkhIonI lALathI baneluM hovAthI bIjA aneka trasajIvAnI utpattivALu che.] madirA [emAM paNa trasanI utpatti che, temaja buddhinA nAza karanAra che mATe.] e vastuonA vyApAra zrAvakane mATe anucita che. (mAMsanA vyApAra paNa emAM antagata che.)
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavi. 157, 9 kezavANijya aticAra-manuSya ane pazuone vecavAnA dhaMdhA te kezavANijya. (dAsa udAsIne gulAma tarIke vecAtA laI te gulAmane bIje sthAne vecavAno dhaMdhe keTalAka dezamAM cAle che, A dezamAM paNa pahelAM hatuM, hAla jAhera nathI.) A dhaMdhAmAM manuSyAdikane parAdhIna banAvavA ane temane vadha baMdhana tADana AdikamAM nimitta bhUta thavuM e anucita che. mATe zrAvake A vyApAra varjavA yogya che. 10 viSa vANijya aticAra-aphINa, gAMjo, caDasa, vachanAga, jheracalAM, haratAla, semala, ItyAdi jherI vastuo vecavI, temaja haLa, zastra, kuhADA, kerALA, saMcA ItyAdi vecavA te zrAvakane anuzcita che. e vastuo trasa sthAvara ane haNanArI che e spaSTa che. | Iti. pa vANiyAni che 1 keTalAka dezamAM putrIo vecavAne dhaMdhe paNa prasiddha che. jene kanyAvikraya kahe che. gujarAtamAM je ke emAM vivAhanuM svarUpa varte che, paraMtu pitA pite khAvAne mATe amuka rakama le che tethI kanyAnuM vecANa gaNAya che, eTaluM ja nahi paraMtu eka ThekANethI rakama laI vaLI kaI bahAnuM kADhI bIjA varane vece che. ema aneka vara pAsethI rakama paDAve che. vaLI A bAbatanA dalAlanI paNa chUpI TeLIo hoya che. e sarvane kezavANijya che.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 zrAvakadharmavidhAna 11 ya~pIlana aticAra-telanI ghANImAM tala pIlavA pIlAvavA, zelaDInA kemAM zelaDI pIlavI pIlAvavI, sarasava pIlavA pIlAvavA, eraMDA pIlavA pIlAvavA, jaLanA reTa pheravavA, ItyAdi yAtrika sAdhanothI tilAdika dhAnyo vigere pIlavA pIlAvavAnA dhaMdhAmAM tilAdi dhAne svataH sacitta hevAthI sthAvaranI hiMsA che, trasa jIvayukta hovAthI trasanI hiMsA che, temaja tila vigere ApIne tenA badalAmAM tela vigere levAne vyApAra te paNa ahiM antargata che. laukika zAstramAM paNa kahyuM che ke-rAhunA ram (daza khATakIsthAna jeTaluM 1 cakra-canTa) che. jethI zrAvake A pApAraMbhanA vyApAra varjavA yogya che. prazna-vartamAna samayamAM cAlatI mIlene vyApAra kayA karmAdAnamAM uttara-zakaTarma vAhanene aMge che, ane cannapIlana karma tela pIlavAnI mukhyatAo che. tethI zakaTa kamamAM samAveza na thatAM cannapIlana karmamAM mIlene samAveza thAya che. kAraNa ke mIla jana presa ItyAdi mahAna yaMtramAM kapAsanuM pIlana ane rUnuM pAlana hevAthI pIlanakriyAnI mukhyatAe mIla jIna presa ya-pIlana karmAdAna che, ne emAM paNa chae javanikAyane vadha hovAthI zrAvakane varjanIya che. 12 nilainakama aticAra-jemAM nirdhvasa (nirdIpaNAnA) pariNAma vate che evuM karma te nirlachanakama (niru=atyaMta, laMchana aMgachedAdi karma te nirlajIna kama)
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavi. 159 emAM (AbhUSaNArthe manuSyanA ne damana arthe baLadAdinA) nAka kAnanA vedha karIne AjIvikA calAvavI, baLada vigerene DAma daI AMkavA, baLadAdikane aMDa cheda kara, uMTenI pITha gALavI ItyAdi kriyAomAM kuzaLatA meLavIne tethI AjIvikA calAvavI te nirlaMchana karma zrAvakane varjanIya che. 13 asatI poSaNa-zrIe rAkhI teone anItimAM utArI devezyA sarakhe dhaMdho karAvI) te dvArA AjIvikA calAvavI, arthAta kuTTaNakhAnAne baMdha karavo te. tathA popaTa, menA, bilADIo, kutarA, kUkaDA, mera, tetara ItyAdi tinuM piSaNa karI temane vecIne athavA ramata zIkhavIne te dvArA AjIvikA calAvavI te. e durazIla prANuonuM piSaNa te spaSTa pApAraMbha che. ahi sarakasavALA hasti, siMha, vyAgha, azva Adi tiryane piSe che, madArIo mAMkaDA. rIMcha, sarpa ityAdinuM piSaNa kare che ne te dvArA AjIvikA calAve che, e sarva AjIvikAe asatISaNamAM gaNAya, tathA hiMsaka manuSya sAthe vyApAra levaDadevaDa ItyAdi asatIpoSaNa che. 14 davadAna aticAra-pahADa parvata vA jaMgalomAM agni saLagAvIne ghAsa vigere vanaspatio bALavI te davadAna 1 vyasanathI 2 puNyabuddhithI ne 3 cAri prajanathI ema traNa prakAre che. tyAM kevaLa kutuhaLamAtrathI dava saLagAva te vyasanathI, parvatane havaDAvavAthI puNya thAya che, ema samajIne, bhIlavigere loka pitAnA maraNa prasaMge kuTuMbI
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 zrAvakadharmavidhAna ene kahetA jAya ke mArA kalyANane arthe tamAre ATalI dIvALIe (parvata bALavA eja dIvALI) karavI e pramANe puNya samajIne davA Ape, te puNyArthe. ane jUnI vanaspati bALavAthI navAM ghAsa vigere ugatAM pazuone caravAnuM thaze athavA navuM dhAnya nipajaze evI buddhithI dava bALave te cArI arthe. e pramANe dava bALavAthI aneka trasa che. baLI jAya che mATe zrAvakane davadAna varjanIya che. 15 sarakazeSa aticAra-sarovara vigeremAMthI pANI kADhavuM te sarakazeSa kahevAya. arthAt kSetrAdikamAM dhAnya nipajAvavAne mATe sarevara, nadI, kuMDa ItyAdi jaLAzayamAMthI jaLanI nIke kAThI kSetrAdikamAM pANI laI javuM te, (heromAMthI pANI laI javuM te paNa sara zoSa). A prakAranA vyApArathI AjIvikA calAvavI te zrAvakane mATe anucita che, emAM paNa trasa jIvenI hiMsA spaSTa samajAya tevI che. Iti ... sAmAnya karmANi prazna-meTA pApAraMbhavALA vyApAro e 15 ja che? ke adhika che? uttara-nA, 15 thI paNa ghaNA adhika che, ke je darekanI gaNatrI karavI azakya che, mATe ati pracalita e. 15 karmAdAna vyApAra kahyA. prazna-AjIvikAnA prAyaH sarva vyApAra pApAraMbhamaya che te AjIvikA karavI kaI rIte? 1 ghADAo vigerenI rezane vyApAra, dAktarI dhaMdho ItyAdi ghaNAM karmAdAna vyApAra che.
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavila 161 - uttara-sarva AjIvikAe pApAraMbhavALI prAyaH heya che, paraMtu pApAraMbhanI taratamatA hoya che. keI ghaNA pApAraMbhavALI te kaI a5 pApAraMbhavALI. jethI jema bane tema ochA pApAraMbhavALI [ jemAM traNa sthAvarone sAkSAta vadha nathI tevI AjIvikA karavI yogya che. jema kApaDane vyApAra, jhaverAtane vyApAra, cakAsIne vyApAra ItyAdi yogya AjIvikAo che. prazna-e 15 karmAdAnemAM aticAra paNuM kaI rIte? anAgAdikathI ke bhagAbhaMgathI ? ' uttara-je je AjIvikAne tyAga karyo hoya te AjIvikAmAM anAmegAdi vaDe pravRtti thAya, (vismaraNAdi kAraNathI ajANye pravRtti thAya athavA e vyApAranuM ciMtavinAdi thAya te aticAra lAge che, ane jANIne pravRtti karavAthI vratane bhaMga thAya che.) prazna-A bIjA guNavatathI zuM lAbha che? uttara-cauda rAjakamAM jeTalA bhAgya padArtho che te upabhegamAM Ave ke na Ave te paNa sarva padArthonA AraMbhanuM pApakarma baMdhAyA kare che. tethI jIvananirvAhane jarUra jeTalA padArthone pramANasara chUTA rAkhI bAkInA sarva padArthone tyAga karavAthI ghaNA padArthone avatajanya pApAraMbha baMdha thAya che. praznapAMca aNuvrata ane dikaparimANa vrata e che tethI ghaNA bhogepagya padArthonA pApAraMbha baMdha thAya che, te tethI zeSa rahelA padArthone pApAraMbha sAtamA vratamAM
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16ra zrAvakadharma vidhAna saMvaravA gya che ke jagatavatI sarva bhAgya padArthonA pApAraMbha saMvaravA (TuMkA karavA) yogya che? uttara-je chae vrata aMgIkAra karyA bAda vA sAthe sAtamuM vrata aMgIkAra kare te zeSa padArthonA pApAraMbha saMvaravAnA viSayavALuM gaNAya, paraMtu kevaLa eka sAtamuMja vrata aMgIkAra kare te jagatavartI sarve padArthonA pApAraMbha saMvaravAnA viSayavALuM thAya che. kAraNa ke zrAvakanAM bAra tratAmAM dareka vrata ekaluM paNa aMgIkAra thaI zake che. punaH guNakartA tarIke te sarva gyArthaviSayika che. prazna-je paheluM guNavrata pAMce aNuvratane guNakartA che te sAtamuM vrata kene guNa kartA che? uttara-bhegapaga vrata prathamanA chae vratane guNakartA che, te A pramANe -tyAga karela bhAgya padArtho meLavavA mATe thatI hiMsAne tyAga thaye, te padArthone aMge mRSAvAdane paNa tyAga thaye, te padArtho chAnI rIte meLavavAne tyAga thaye, te padArthonA sparzAdi viSaye bhogavavAne tyAga thaze, te padArthonA saMgrahane tyAga thaye, ane chUTI rAkhelI dizA sudhInA padArthomAM paNa saMkeca-saMkSepa thaye, e rIte chaene guNakartA che. | Iti saptama bhogapabhogate (dvitIyaguNavrata) 20 aticArA | sAtamA bhogapabhoga viramaNavratanuM pariziSTa bhagapaga viramaNa vrata khAvA pIvAnI, paheravA
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavi. 163 oDhavAnI ane bIjI paNa ghaNI jIvana jarUrI vastuo saMbaMdhi che. emAM sAtamuM vrata itvarika (alpakALa) ne cAvatruthika (yAvajIva) ema be prakAra che. paraMtu emAM cauda niyama rUpa antargata vrata denika tathA rAtrika che. enAthI Itvarika vratagata vastuo paNa saMkSepAya che ne yAvatahathikatagata vastuo paNa saMkecAya che. jema chaThThA diziparimANa vratane saMkSepa dezAvakAsika nAmanA 10 mA vrata (bIjA zikSAtrata)mAM che tema sAtamA vratane saMkSepa cauda niyamamAM che. temAM paNa bhakSyAbhaDhya padArthone niyama sauthI prathama che. mATe te bhakSyAbhasthanuM svarUpa zrAvaka dharmamAM atyaMta upayogI hevAthI ahiM saMkSepamAM kahevAya che - me 22 abhakSya che paMcuMbari cau vigaI himavisakarage ya savvamaTTI y| rAibhoyaNagaM ciya, bahuvIyaaNaMtasaMdhANA gholavaDA vAyaMgaNa, amuNiyanAmAI pupphphlaaii| tucchaphalaM caliarasaM, vajje vajANi bAvIsaM // 2 // artha-pAMca prakAranAM uMbarAdi phaLa, 4 mahAvigaI 9, hima (barapha) 10, viSa 11, karA 12, sarva prakAranI mATI 13, rAtribhejana 14, bahubIja 15, anaMtakAya 16, paJcodumbaracaturvikRtIhimaviSakarakAzca samRttikAzca / rAtribhojanakameva bahu bIjAnantasaMdhAnAni // 1 // gholavaDavRntAkAn-ajJAtanAmAni puSpaphalAni / tucchaphalaM calitarasaM varjayet bAni dvaaviNshtiH||2||
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 zrAvakadharma vidhAna bALa athANuM 17, ghelaDAM 18, riMgaNuM 19, jenAM nAma na jANyAM hoya evAM ajANyAM phaLa phUla vigere 20, tuccha phaLa 21, calitarasa 22, e varjavA gya 22 abhakSya varjavAM. 1-rA 5 uMbaraphala-vaDanA TeTA, pIpaLInA TeTA, pIpaLAnA TeTA uMbaraphala (gularaphaLa),ne kacuMbaraphaLa (athavA kAluMbaraphaLa) e pAMca prakAranA vRkSanAM phaLa ke jenAM bIja khasakhasanA dANAthI paNa jhINAM hoya che ne garbhabhAga alpa hoya che. ene khAnArA chAla bIja ne garbha traNe sAthe khAya che. paraMtu emAM bArIka trasa jaMtuonI utpatti haMmeza hoya che, jethI trasanI virativALA zrAvake te khAvA yogya nathI. temaja evI ja jAtinAM aMjIra vigere phaLa paNa abhakSya che. 6 madha-agatarAMnuM, bhamarInuM ane mAkhInuM ema traNa prakAranuM madha che. temAM vizeSataH bhamarInuM ane mAkhInuM banAveluM madha upagamAM Ave che, paraMtu emAM bArIka trasa jInI utpatti madhapUDAmAM madha hoya tyArathI ja hoya che mATe abhakSya che. madirA-mahuDAM vigere padArthone ghaNA divasa sudhI palALI kahevaDAvI tene Athe thavA daIne amuka kiyAethI temAMthI rasa kheMce che te sAkSAt madirA-gharU che. ane e dArU kephI pINA tarIke pIvAya che. tathA auSadhI tarIke banAvAtA drAkSAsa vigere Asa ane ariSTa che ke sAkSAt madira nathI. te paNa enI banAvaTa keTaleka aMze madirAne maLatI che, temaja madirAnuM keTaluMka tatva emAM
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 bhogapabhogavi. raheluM che, tethI e paNa madirAnuM rUpAntara che. e sarvamAM trasa jatuonI utpatti haMmeza hoya che. temaja madirA buddhine sAkSAt nAza karanArI che, tAmasa vRttine vadhAranArI che, ghelachA utpanna karanArI che, aviveka uddhatAI Adi aneka daNanI mAtA che, adhyAtma vRttinI bhUmikAne paNa nAza karanArI che, te adhyAtmanA aMkura phUTavAnI te vAta ja zI? mATe evI aneka durguNenI mAtA madirA mahAvigaI tarIke prasiddha che, tethI te varjavA gya che. temaja Asa ane ariSTo paNa madirAnAM rUpAntara hevAthI vajanIya che. emAM madirA jeTalA ugra avaguNa nathI, tepaNa madirA tulya hovAthI vivekI purUSoe varjavA cogya che. bhasma rasAyaNe ItyAdi aneka nirdoSa auSadhenI hayAtimAM evA sadoSa AsavAdi auSadhane upaga pApabhIrU jIva na ja kare. 8 mAMsa-mAMsanI utpatti dayAvALAne kamakamATI upajAve tevI che. dara samaye emAM bAdara nigodanA anaMta jInI ane asaMkhya trasa jIvanI utpatti cAlu hoya che. madirAnI mAphaka mAMsa paNa buddhine bhraSTa karanAra, tAmasa vRttine utpanna karanAra ane nirdayatAnuM mUrtimaMta svarUpa che. madirA ane mAMsa dekhatAM ja ghUNA-jugupsA utpanna kare che, tevA e padArthone teo hAthamAM ane mukhamAM kevI rIte mukatA haze? parantu viSTAnA kIDAone viSTA e jugupsanIya padArtha 1 upalakSaNathI bhAMga, gAMjo, mAjama, caDasa ItyAdi cIjo paNa kephI hovAthI abhakSya che. aphINa e viSamAM gaNAya che. te viSa abhakSyamAM jANavuM.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 zrAvakadharma vidhAna nathI, tema dArUDIA nirdaya ne madira mAMsa jANe kaMI ja ghaNA pAtra nathI, mATe uttama jIvene te e sarvathA varjanIya che. pra--tame kahe che ke madirA mAMsa e buddhibhraSTa karanArA padArtho che. ne duniyAmAM daSTi pheravatAM te ema jaNAya che ke jeo madira mAMsanA AhArI che, teo ja bahu buddhimAna kaLAkuzaLa ane camatkArI zodhakhoLa karanArA che. pUrve nahiM sAMbhaLela ane AzcaryamAM garakAva kare evAM AgagADI, DrenegrApha, TeligrApha, Teliphona, reDI, pheTogrApha ItyAdi aneka yAgnika sAdhananI zodha e madirA mAMsanA AhAravALAoe karI che, ane vanaspati AhAravALAnI tevI buddhivabhAvavALI camatkArI zodhakhoLe sAMbhaLI nathI, tema vartamAnamAM dekhAtI paNa nathI, mATe madirA mAMsane AhAra buddhine bhraSTa karanAra che e vAta baMdhabesatI nathI. uttara-"buddhine bhraSTa karanAra che e vAkyathI buddhine abhAva na jANa. parantu saddabuddhine bhraSTa karI dabuddhi vadhAranAra che, e bhAvArtha che. kAraNa ke duniyAmAM daSTi pheravatAM ema spaSTa jaNAya che ke madirA mAMsanI bhakSaka duniyA kevaLa dubuddhinI duniyA che, sadabuddhine chAMTe paNa e duniyAmAMthI zeLe jaDe tema nathI. ane vanaspati AhAravALI duniyA e ja eka saguNI duniyA che. je madirA mAMsa jevA azlIla AhAravALI duniyA buddhivALI heya te dubuddhivALI duniyA zuM vanaspati AhAravALI che? pApathI je svarga maLatuM hoya te durgati puNyathI ja
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavi. 167 maLe e jema nyAya che, tema vanaspati jevA nirdoSa AhArathI ja dubuddhinI utpatti rahI, e viparIta nyAya sajajane kema mAne ? mATe madirA mAMsane AhAra dubuddhine ja utpanna karanAra che e spaSTa che. prazna-parantu ajaba zodhakhoLa karanArI buddhine durbuddhi kaI rIte kahevAya? uttara-madirA mAMsanA AhAravALAonI ajaba zodhakheALanI buddhimAM dubuddhipaNuM A pramANe che vartamAna vijJAnanA zodhakoe e ze zA mATe karI che? e zodhaka pite koNa che te jANavA samartha nathI. pote potAnI zodha karavI e buddhinuM prathama kArya che. jaDa vastuonAM sAMgika vijJAna zedhakone zuM upayogI thayAM? tema jagatane paNa e dhaLa zuM upayogI thaI? kevaLa eka bIjAnuM chetarIne jhuMTavI levuM, baLajabarIthI parAI mAla milakata paDAvI levI, manuSyane saMhAra kara, pazuone saMhAra kare, eza ArAma ne mejamajAhe bhegavavI, lAkhe ne karoDe manuSyonAM khUna karIne paNa bIjAnAM rAjya paDAvI levAM, pazu jIvanathI paNa adhika adhama mAnava jIvana bhegavavuM, ityAdi rIte kevaLa jagata saMhAra ane vyavasthita lUMTaphATa, cArIo, vyabhicAro sivAya e ajaba zodhaLone karyo upayoga ? e buddhibhavamAM vA vijJAnamAM koI paNa sthAne mAnava guNane aMza paNa zeLe jaDe che? mATe e vartamAna vijJAne vijJAna nathI, paraMtu prANI saMhAranAM sAdhana che. mATe e vijJAne sadbuddhi nahi paNa dubuddhi che. buddhi
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 zrAvakadharma vidhAna te kahevAya ke huM keNa chuM ? tenI zodha kare. mAnavajIvana zuM che? manuSya te zuM ? pazu te zuM? jIva zuM? jaDa zuM? puNya zuM ? pApa zuM? dharma zuM? adharma zuM? guNa zuM? avaguNa zuM? mane hitakara zuM? ahitakara zuM ? jagatane hitakara zuM? ahitakara zuM? ItyAdi zodhakhoLa karavI, ane jagatane tathA pitAne je hitakArI hoya te kArya karavuM te buddhi kahevAya. have kahe A saguNone aMza paNa yAMtrika vijJAnamAM che? mATe jagatasaMhArI yAMtrika vijJAnanI zodha te sadabuddhi vaibhava nathI. buddhine vaibhava te vanaspati AhArIne ja hoI zake. kAraNa ke madirA mAMsAhAra jeTalA tAmasI ane durbaddhijanaka che teTalA ja sAtvika ane buddhikAraka vanaspati AhAra che. uparanA sadgaNe vanaspati AhAravALI duniyAmAM ja maLI zakaze. dharma-adharma puNya-pApanA viveke e duniyAmAM ja jIvatA rahI zake che, mATe madirA ane mAMsAhAra AtmAthI jene sarvathA varjanIya che. ane enI chAyAmAM paNa ubhA rahevuM e pApa che. vaLI mAMsa raMdhAtuM hoya te vakhate paNa trasa jIvenI utpatti cAlu hoya che. emAM upajatA jI mAMsanA sarakhA ja raMgavALA hoya che. aMgrejI davAomAM paNa mAMsa Ave che. jemake- Cod Liver oil-koDalivara Aila-emAM dariyAnI mAchalInuM tela che. e mAchalInuM nAma keMDa che.
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagopavitra 169 Cod Liver Puls-kaMDalivara pIlsa--e ja mAchalInA kALajAnI goLIo che. ScottEmulsion Bovri-skoTa Imelazana oNvarila- baLada ane pADAnA amuka aMganuM mAMsa. Virol-virola-gAyanA magajamAMthI kADhela mAMsane rasa. Befiren Wine-biphAIrana vAIna-gheTAnA mAMsayukta brAnDI (dArU). Carlic Liquid-kAralika likavIDa-mAMsamizrIta davA. Sarovani Tonic-saravAnI dainika-spiriTa sahita (spiriTa paNa madirAnuM rUpAntara che). Extract Chicken-eNsaTrekaTa cikana-kukaDInA baccAne rasa. Besonive-esenaIva-DukkaranI carabI (carabI e mAMsa che.) Pepsint Powder-pisinTa pAuDara-kUtarAnI ane DukkaranI be gaLInuM cUrNa. Mumbai-muMbaI-mANasanA ane janAvaranA kALajAmAMthI athavA rUdhiramAMthI banAve che, ane ucethI paDI gayelAne khavaDAvavAmAM Ave che te. Cologne Water-kolana vaoNTara-emAM paNa sugaMdhI dArUnuM mizraNa hoya che. ItyAdi aneka aMgrejI davAo madirA mAMsavALI hoya che mATe te paNa upayogamAM levA yogya nathI.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharma vidhAna 9. mAkhaNa--kAsamAMthI bahAra kADhelA mAkhaNamAM zIvra trasa jIvenI utpatti cAlu thAya che, emAM paNa mAkhaNanA ja raMgavALA bArIka trasa jIve upaje che, mATe chAsamAMthI mAkhaNa bahAra kADhIne tarata tapAvavA cUlA para mUkavuM, paNa ghaNI vAra rAkhI mUkavuM nahi. jo ke madirA mAMsa nI jema mAkhaNa tAmasa vRttine utpanna karatuM nathI, paraMtu atyaMta mAdaka ane kAmottejaka che tathA IndriyanA vikArone uzkeravAmAM vizeSa bhAga bhajave che. 10. hima-banAvaTI barapha ane kudaratI barapha e bane jAtinA barapha jaLanA piMDa che. ene AhAra vizeSataH mejazokha tarIke che, pIvAnA pANIne kerA mATalA vigeremAM unDALAmAM pIvA jevuM ThaMDuM banAvI zakAya che, athavA TAMkA kUvAnAM jaLa ati ThaMDAM hoya che, te paNa ethIe vizeSa ThaMDuM pANI pIvAnI meja mATe baraphano upayoga thAya che, te zrAvakane mATe anucita che. kAraNake zrAvake tRSAnI zAnti arthe mukhyatve acitta pANI pIvuM, tema na bane te kAcuM pANI gALIne pIvuM e vidhi che. te barapha e pIvAnA pANI tarIke pANI nathI, temaja gALavAnuM te. rahyuM ja kyAM? tathA baraphanI banAvaTa ghaNA moTA AraMbha samAraMbhavALI hevAthI chakAyanI hiMsAvALI che. mATe kevaLa jazekhanI khAtara e sarva AraMbhanuM nimitta thavAya che, tethI barapha tathA AisakrIma ItyAdi baraphanI banAvaTe abhakSya che. 11 viSa-jherI vastuo te viSa kahevAya. aphINa
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavi. 171 somala, vachanAga, haratAla, saMkhIyA, ItyAdi jherI vastuo aneka che. emAMnI ghaNI kharI jherI cIjo (aphINa vagere) vyasana tarIke vaparAya che, ane keTalIka IndriyonA unmAda mATe vaparAya che. zrAvaka zrudhAnI upazAntine arthe ghauM cekhA ityAdi nirdoSa vanaspatione AhAra kare e vidhi mAge che. tethI mAja ane vyasana tarIke jherI vastuo vAparavI bina jarUrI che. mATe abhakSya che. te sAthe jherI cIjo jIvane muMjhAvanArI, gabharAvanArI, pitAnA ane paranA prANane haranArI hovAthI e sadeSa vastuo che. phakta davA tarIke upayoga pUratI levAya te jarUrI che, paraMtu nirogI chatAM baLa vadhAravAne be majazekha mATe levAya te abhakSya che. vaLI jherI vastuonA AhAravALA manu ganAM deha thuMka pesAba jhADe ityAdi paNa jherI bane che, jethI dehAdika upara AvI paDatA kSudra trasa jIvene nAza thAya che, mATe avaguNakArI hevAthI abhakSya che. rAjasattAmAM paNa A jherI vastuonA vaparAza para aMkuza mukavAne lAIsansa vigere levAM paDe che. ethI ja sAbita thAya che ke A vastuo jIvanane hAnikartA che. 12 karA-AkAzamAMthI kAce jaLagarbha patthara jevA ghana svarUpe paDe che te karA kahevAya che. e paNa kAcA jaLane piMDa hovAthI ane jaLa tarIke upayogamAM Avate nathI tethI bina jarUrIyAtanI apekSAe tathA asaMkhya jaLajIvAtmaka hevAthI abhakSya che. temaja acitta pANI pIvuM athavA gALeluM pANI pIvuM e vidhi emAM sacavAtuM nathI.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 zrAvakadharma vidhAna jyAM uttama zrAvakane sacitta jaLa paNa abhakSya che tyAM karAnI te vAtaja kayAM rahI ! 13 bhUmi-pRthvIkAya-mATI, khaDI e sudhAnI zAnti arthe AhAranI vastu nathI. ane sacitta hoya te asaMkhya pRthvI jIvAtmaka che mATe abhakSya che. kAcuM mIThuM haMmezAM sacitta ja hoya che, mATe abhaya che. (AhAramAM uparathI levA mATe acitta kareluM mIThuM bhakSya che, paraMtu sacita mIThuM abhakSya che.) eka AmaLA pramANe mIThAmAM (vA sacitta pRthvImAM) jeTalA jIve che teTalA jIvo je pArevA jevaDAM rUpa kare, te jaMbudvIpamAM paNa na samAya. mIThuM siMdhava (sapheda siMdhava acitta che, mATe lAla siMdhava) tathA pRthvImAMthI nipajatA khAra e pRthvIomAM eTalA ghana jIve che ke tenA nAnA DhephAne cakravatInI baLavAna strI cUrIne 21 vAra zilA para zilAthI lasoTe, te paNa te acitta banI zakatuM nathI. jethI e vastuone acitta banAvavAmAM agni zastra samuM bIjuM zastra nathI. bhaThThImAM pakavavAthI mIThuM barAbara acitta thAya che cUlA para pANImAM cAsaNavat ukALavAthI paNa barAbara acitta thAya che. loDhI upara ghaNuM lAla zekavAthI acitta thAya che. emAM bhaThThImAM pakaveluM mIThuM be cAra varSo sudhI acitta rahe che, ane zeSa vidhithI acitta kareluM mIThuM comAsAmAM 7 divasa, ziyALAmAM 15 divasa ne unDALAmAM 1 mAsa acitta rahI sacitta banI jAya che; ema zrI vIravimalajI mahArAje sacitta acitta sakjhAyamAM kahyuM che. vaLI sacitta khAra ane
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagopabhegavi. 173 sarAkaDAne badale nhAvA devA mATe seDAkhAra AmaLAM kaDI sAbu arIThAM ityAdi vastuone upaga ucita che. surokhAra, sAjIkhAra, TaMkaNakhAra ne phaTakaDI acitta che. vaLI mATI khAvAthI zArIrika roga thAya che, nAnA bALakone peTamAM meTA kRmi thAya che e dekhItI vAta che. peTamAM pAMDuroga, patharI vagere thAya che. e rIte pRthvIkAyamAM. mATI khAra mIThuM vagere upara darzAvyA pramANe abhakSya che. 14 rAtribhojana-AhAra saMbaMdhi sarva jyaNA divasanA prakAzamAMja sAcavI zakAya che. divase saMpatima vasa jIvo alpa AvI caDe che, mATe divase ja prakAzamAM bhejana. karavuM e zrAvaka dharma (vidhi mArga che. rAtre jayaNA na sacavAtI hovAthI temaja bArIka ane skUla trasa jIne saMpAta (AvI paDavuM) adhika hovAthI rAtribhUjana abhakSya che. vaLI rAtrine kALa paNa azubha kALa che. mAkhI vigere keTalAka jaMtuo gharamAM bhIMta Adi sthAne sthira thayA heya te jIve paNa dhUmADA vigerethI nAza pAme che, bhayabhIta bane che, mAkhI Adika je bhejanamAM paDe che, temaja e kaI azakaya parihAra nathI ke divase khavAya nahiM. ne rAtre ja khAvuM paDe. mATe je divasane kALa bhejana mATe anukULa ne hitakArI che te rAtribhUjana adhika daSavALuM hevAthI abhakSya ja thayuM. vaLI rAtribhejanavALAne divasa carima Adi vrata niyame paNa kaI rIte heya? mATe. rAtribhUjana abhakSya che.
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1174 zrAvakadharmavidhAna 15 bahubIja-je phaLamAM bIjathI bIjanI vacce garbha na hoya paraMtu bIjene piMDa heya, ne saheje chUTAM paDI zake nahi, temaja garbha alpa ne bIjA ghaNAM heya te bahubIja kahevAya, paraMtu eka phaLamAM ghaNuM bIja hoya te bahubIja ema nahi. emAM riMgaNa, paMpiTA vigere bahubIja phaLa che. papaiyAnAM bIja piMDa rUpa nathI, chUTAM chUTAM che mATe bahubIja nathI. dADamamAM bIjathI garbha adhika che, ane dareka bIja sarva bAju garbhathI gherAyeluM che ne heje chUTAM paDI jAya che mATe bahubIja nathI. dadhI tUrIyAM vigere phaLamAM bIja ghaNuM che, paNa sau bIja pitapotAnAM judA jUdA garbhagRhamAM goThavAyelAM hAI eka bIjA sAthe piMDita nathI tethI bahubIja nathI. e pramANe bahubIja abahu bIjane vizeSa jANa. prazna-bahubIja phaLe abhakSya hevAnuM zuM kAraNa uttara-riMgaNAM vigere bahubIja mAdaka hevAthI temaja buddhinI hAni karanArAM hevAthI abhakSya che. bIjuM kAraNa e che ke dareka bIjamAM akeka paryApta jIva che, tethI bahabIjanA bhejanamAM bahubIja bhegAMja levAthI teTalA jInI hiMsA nirarthaka thAya che, ane dUdhI Adi phaLamAM bIja ghaNAM hovA chatAM chUTAM pADI zakAvAthI kevaLa garbhabhAga AhAramAM laI zakAya che, jethI garbhane ekaja jIvavA garbha ne chAlanA be jInI ja ati alpa hiMsAthI garaja sare che. mATe evI alpa hiMsAvALI vanaspatio-phaLa
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavi. 175. je vidyamAna che te ghaNI hiMsAvALAM phaLanuM bhajana nirarthaka hevAnI apekSAe paNa abhakSya che. 16. saMdhANa (lIluM athANuM)-liMbu, kerI, guMdAM, kerAM, karamadAM, lIlAM marI, cIbhaDAM, maracAM vigerenuM athANuM sUkAI jAya tevA taDakA ApyA vinAnuM lIlAzavALuM hoya te te abhakSya che. taddana lIluM athANuM khATAM phaLonuM heya te traNa divasa bhaya hoI te uparAnta abhakSya che, kAraNake tyAra bAda trasa jIvanI utpatti zarU thAya che. ane khATAM nahi evAM phaLanuM lIluM athANuM teja divasa bhakSya heI bIjA divasathI abhakSya che. athANuM mAtra majazekhane AhAra che, kAraNake e vastu udarapUrti mATe nathI, kevaLa svAda ne bhejananI lahejata levA mATe che, enA AlaMbanathI udarapatinI cIjo vadhu pramANamAM khavAya che, tethI ja athANAne vyavahAra vizeSa che, mATe svAda ane lahejatanI - 1 tAtvika rIte vicAratAM te athANuM abhakSya bane che, kAraNa ke kerI Adi phaLane vizeSa taDakA ApI taddana sUkAM karavAmAM Ave te tela masAlo lAgI zakate nathI. tela masAlo lAgavAne heja paNa lIlAza joIe, nahitara phaLa ane tela masAle bane alaga ja rahe che, jethI phaLane rasa tela masAlAmAM na utare te athANuM banAvavAne kaMI artha nathI, tethI banAvanArAo saheja lIlAza rAkhe che ja, mATe prAya: athANuM mAtra abhakSya che ema kahevAmAM kaMI virodha jaNAtuM nathI.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 zrAvakadharma vidhAna apekSA pariNata zrAvakane hoya nahi, tethI athANA jevo abhakSya AhAra pariNata zrAvakane ucita nathI. vaLI athANuM kadAca upaga rAkhIne bhakSya banAvIe te te varSo sudhI bagaDatuM nathI, paraMtu te daramyAnamAM athANuM bharavAnI, bahAra kADhavAnI ItyAdi sAvacetI na rakhAya ne saheja pANIvALA hAthathI kADhavAmAM Ave, bhejavALA sthAne goThavavAmAM Ave, jaLane chAMTo paNa na lAge evI sAvacetI rAkhavAmAM na Ave, te jaladI calita. rasa thaI abhakSya banI jAya che, kAraNake sAvacetInA abhAve te trasa jIvanI utpattine lAyaka thaI jAya che. tethI evI jabarI khaTapaTathI te athANAnI lahejatanI lAlasA ghaTADavI eja vizeSa ucita che. gholavaDAM_dvidala] kAcuM dUdha, kAcuM dahiM ne kAcI chAza e ukALyA vinAnAM traNa prakAranAM kAcAM gerasa ane dvidala eTale jenI dALa paDatI hoya evAM kaThoLa vagere dhAnya, e bene saMbaMdha thatAMnI sAtheja tarata (eTale kAcA gerasamAM kaThoLa Adi dvidala maLavA sAtheja) trasa jInI utpatti zarU thaI jAya che. kudaratI niyama ja e che ke jema divAsaLI ghasavAthI tarata agni utpanna thAya che, tema gorasa ane dvidalanA saMgathI tarata trasa jInI utpatti thAya che. (ddhibe, dala ardha vA phADavA dALavALAM bIja tadvidala bIja kahevAya. emAM paNa taphAvata e che ke dvidaLa e bIja jANavAM, paraMtu sAMgarI Adi phaLa nahi. temaja je bIjanI be phADa thatI hoya paraMtu tela na nIkaLatuM hoya tevAM bIja ahiM
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhoge panAgavi0 177 dvidaLa tarIke gaNavAM, paraMtu tela nIkaLI zake evAM dvidaLa bIja kAcA rasamAM abhakSya thatAM nathI. dvidaLabIja caNA, maga, maTha, aDada, tuvara, vAla, cALA, kalathI, vaTANA, laga, gavAra, methI masura ItyAdi sukAM lIlAM kaThaLa AkhAM, tenI dALa, tene leTa, ane methInI bhAjI vigere e sarva dvidaLa che. temaja kaThoLanI ziMga, pAMdaDAMnI bhAjI e sarva kAcI vastuo. temaja rAMdhelI vastuo paNa kAcA rasa sAthe abhakSya che. tethI dUdha dahiM ane chAsa barAbara ukALyA bAda ja temAM dvidaLa meLavI zakAya. vaLI kAcA gorasamAM zikhaMDa Adi sarakhAM kAcAM rUpAntaromAM paNa kAcAM pAkAM dvidaLa abhakSya che; mATe pariNata zrAvake bhejana vakhate dvidaLa abhakSyane barAbara upaga rAkha ucita che. 19 rIMgaNuM-rIMgaNAM, vaMtAka, veMgaNa ItyAdi nAma rIMgaNAnAM ekArtha vAcaka che. e bahubIja hevAthI abhakSya che. te uparAnta enA TopamAM [biMTanA sthAne TepamAM bArIka trasa jIvenI utpatti cAlu hoya che. te uparAta mAdaka vikArI ane nirvasa (nirdaya) pariNAmane utpanna karanAra hovAthI abhakSya che. rIMgaNanI sukavaNI paNa abhakSya che. 1 purANa Adi anya darzana zAstromAM paNa rIMgaNane niSedha karyo che. te A pramANe yastu vRntAkakAliMgamUlakAnAM ca bhakSakaH / anta kAle sa mUDhAtmA, na samariSyati mAM priye ! // 1 // artha-vaLI je puruSa rIMgaNAM kAliMgaDAM ane mULAnuM bhakSaNa karanAra che te mUDhAtmA puruSa he priyA ! (viSNu
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 zrAvakadhama vidhAna 20 ajANayAM phaLa vigere je phaLanAM nAma guNa vigere jANavAmAM na hoya evAM phaLa vigerene khAvAthI kadAcita jherI hoya te jIvanuM jokhama thAya che, kadAcita kerI na hoya te bhakSya haze ke abhakSya tenI zaMkA rahe che. mATe ajANyAM phaLa phala viMgere lakSya hoya te paNa ajANapaNAnA kAraNathI abhakSya che. 21 tuccha phaLa-je phaLa puSpa vigere khAvAthI tRpti thAya nahi, khAvAnuM alpa ne pheMkI devAnuM ghaNuM hoya, tevAM phaLa vigere tuccha phaLAdi kahevAya. emAM pIlu, pIca, gudAM, mAra, bera, ati kemaLa maganI ziMga, ceLAnI ziMga, maThanI ziMga, aDadanI ziMga vigere zige, e sarva tuccha phaLa che. vaLI bahu kamaLa hoya te anaMtakAya tarIke paNa abhakSya che. vaLI bera guMdAM vigeremAMthI ati cikaNuM ThaLIyA bahAra pheMkI devAthI tenA para AvI paDatA mAkhI Adi moTA nAnA trasa jIve paNa pitAnA prANa gumAve che. ane eThA ThaLIyA vigeremAM asaMkhya sammacihama maLe paNa utpanna thAya che. bIjA trasa jIve paNa utpanna thAya che, mATe evA asAra phaLa vigere abhakSya che. pitAnI patnine kahe che) antakALa vakhate mAruM smaraNa karaze nahi. vaLI anya darzanamAM ema paNa kaheluM saMbhavAya che ke-rIMgaNAnA zAkane dhUmADe AkAzamAM jatAM AkAza mArge jatuM vimAna (deva vimAna) aTakI jAya che. e pramANe anya zAstromAM rIMgaNa, kAliMgaDAM ne mULA abhakSya kahela che.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhago pabhogavi. 16 rara calita rasa-rasa eTale varNa, gaMdha, rasa ne sparza e cAre jenA calita thayA hoya eTale badalAI gayA hoya evA sarva jAtanA bhejane calita rasa kahevAya. ane tevA calita rasa bhejanamAM asaMkhya trasa jInI utpatti cAlu thaI jAya che mATe abhakSya che. tyAM vidhipUrvaka banAvelA je bhojanane jeTale kALa kahyo che te kALa uparAnta avazya calita rasa thAya che, ane prati kULa saMgamAM te te pahelA paNa calita rasa thAya che. tyAM bhejanane kALa A pramANe - rAMdhela anAja, roTalA, roTalI, narama pUrI, zAka, khIcaDI, zIre, bhajIyAM, pUDalA, dUdhapAka, bAsudI vigere jaLavALI rasavatIo te ja divase bhakSya, bIje divase vAsI thAya che; ne rAtrinI zarUAtathI ja bigADa zarU thAya che. mATe rAtri vyatIta thaye abhakSya che. mIThAIo barAbara pAkI banAvI hoya ane sAvacetI pUrvaka zuSka sthAne rAkhavAmAM AvatI hoya te comAsAmAM 15 divasa, unDALAmAM 20 divasa ne zIyALAmAM 1 mAsa bAda calita rasa thavAthI abhakSya thAya che, ne kacAza paDatI banAvI heya temaja bhejavALA sthAne rAkhI hoya te e kALa pahelAM paNa varNa gaMdha Adi badalAelA mAluma paDe tyArathI ja abhakSya che. leTa-cALyA vinAne hoya te keTalAka divasa mizra rahIne tyAra bAda acitta thAya che. tyAM bhAdaravA mAsamAM nahi cALele leTa 5 divasa mizra, A kAtikamAM 4 divasa mizra, mAgasara piSamAM 3
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 zrAvakadhamavidhAna divasa mizra, mahA phAgaNamAM 5 prahara mizra, caitra vaizAkhamAM 4 prahara mizra, ane jeTha ASADhamAM 3 prahara mizrA rahI acitta thAya che. paraMtu je divase daLe heya te ja divase cALyo hoya te sarva RtuomAM teja divase acitta che, jethI cALyA pachI be ghaDI bAda acitta thatA munimahArAjane paNa kalpanIya thAya che. khera thayela leTa. abhakSya che. ahiM keTalAka calita rasa abhayanAM nAma ane svarUpa kahevAya che- 1 loTaATe enI bhaya abhajyatA upara darzAvI che. 2 jalebIena leTane Athe pAchale divase karI bIje divase jalebI banAvAya che mATe e vAsI AthAmAM vasa nI utpatti hevAthI abhakSya che. 3 hala-e paNa leTane A be traNa divasa saThAvIne banAvAya che mATe azakya che. dUdhIne hala te ja divasane banAvela te divase bhakSya che. 4 mA -dUdhane mA narama paDate ke kaThaNa teja divase lakSya che. paraMtu ghImAM zekI pAke karyo hoya te be cAra divasa cAle che. 5 mAvAnI miThAI-baraphI, peMDA, ghArI, jAMbU vigere turatanA banAvelA mAvAnA heya te be cAra divasa cAle che, tyAra bAda rasAdi badalAtA calitarasa thAya che. 6 murabba-pAkI cAsaNane ghaNI mudata cAle che. kAcI cAsaNIne jaladI calita rasa thaI abhakSya thAya che, mATe cAsaNI pAkI karavI.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagapabhogavi. 181 7 sarabata-kAcI cAsaNInuM bane che ne pANI vizeSa hoya che mATe bIje divase abhakSya. 8 sira-lIlI vanaspationo bane che mATe bALa athANAnI peThe abhakSya che. 9 kerI-ArkA nakSatrane sUrya thayA bAda abhakSya thAya che. 10 pApaDa-zekele teja divasa bhaya, taLelo bIje divase paNa bhakya. 11 lIlI caTaNuM-khaTAzavALI ne pANI tathA anAjanA dANA vinAnI hoya te traNa divasa uparAnta abhakSya. khATI cIja na paDI hoya te bIje divase abhakSya. khATI cIja hoya chatAM anAjane dANe vA veTa mizrita heya te bIje ja divase abhaya. 12 pavAna-sUkhaDI, methI pAka, aDada pAka, sAlama pAka Adi pAka jaLanA sparza vinA sArA zekI taLIne banAvelA hoya te tene kALa comAsAmAM 15 divasa, unhALAmAM 20 divasa ne ziyALAmAM 1 mAsa che. tyAra bAda calitarasa thatAM abhakSya thAya che. 13 curamAnA lADu-bhAkharInA hoya te te ja divasa bhakSya, bIje divase vAsI thAya, ane pAkA taLelA uDIyA (muThIyA)nA hoya te traNa cAra divasa bAda abhakSya thAya. punaH e ja lADune ghImAM zekI pAke lAla dANAne banAvyA hoya te pakavAna jeTalA kALa che.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 zrAvakadharmavidhAna 14 rAMdheluM dhAnya-svavAranI rasaI bhAta dALa zAka moTA divasamAM svAda lAgavAthI calita rasa thayelI jANavI, ne te abhakSya thAya che. roTalI sAMjare bhakSya che. 15 bhAta-sAMje rAMdhelA bhAta vacce hoya te chAzamAM sUbADUba rAkhavAthI bIje divase bhakSya che, savArane rAMdhele bhAta chAsamAM rAkhavAthI paNa bIje divase abhakSya che. vaLI je chAzamAM bhAta DUbAvavAne che te chAza paNa alpa jaLa vALI ne ghaNI jADI joIe. tevI chAsa paNa bhAta upara 4 AMgaLa taratI rAkhavI, ne bIje divase havAramAM e bhAtanA dANA chUTA pADI devA joIe. vaLI chAsamAM DUbAvelA bhAtane 8 praharane kALa che te bhAta raMdhAyo heya tyArathI gaNave, paratu chAzamAM DUbA heya tyArathI na gaNa, vaLI te paNa comAsAnA varSAdanA divasamAM e kALa paNa prAyaH ucita nathI, unDALA ziyALAnA sUkA divasomAM e kALa ucita che. 16 dahindudhamAM divasanA keI paNa TAIme khaTAza nAkhIe te paNa be rAtrI vItyA bAda te dahiM abhakSya che, jethI havAre khaTAza nAkhI hoya te 16 prahara kALa ne saMdhyA samaye khaTAza nAkhI heya te 12 praharane kALa gaNave, mukhya vAta e ke bIjI rAtrI vItyA bAda havAramAM ja te dahiM abhakSya gaNavuM. 17 dUdha havAre dohyA bAda cAra praharane kALa che, te paNa garama karyuM hoya te e kALa che, kAcuM dUdha
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 gApabhokavi aniyata vakhate calita rasa thAya che, mATe havAre kaI paNa vakhate dehelA dUdhamAM ja prahara vItye khaTAza meLavavI joIe, ne sAMje dehelA dUdhamAM rAtrinA 12 vAgyA pahelAM khaTAza nAkhavI. rAtre agiyAra vAgye dehelA dUdhamAM paNa 12 vAgye khaTAza nAkhavI. nahiMtara kalAka bAda ja abhakSya gaNAya. arthAt dUdhane 4 praharane kALa te baporanA bAra vAgyA sudhImAM dohelA dUdhane che. tyAra bAda dehelA dUdhane kALa rAtrinA 12 vAgyA sudhI ghaTata ghaTata jANo. 18 chAza-pUrvokta kALavALA dahinI banAvelI hA havAre levI hoya tyArathI 16 prahara kALa bhakSya che, paranuM e kALa dahinI mAphaka be rAtri vyatIta thayA bAda samApta thaI jAya che, mATe dahiMvat chAzane kALa sarakhI rIte gaNave. - 18 kAMjI parAsa-kAcI chAsanI athavA garama chAsanI Asa (nItaryuM pANI) tene kALa paNa dahiM ne chAzanI peThe jANa, jethI be rAtri vItyA bAda abhakSya. ra0 dhI-ziyALAmAM atyaMta ThaMDI vakhatanuM taiyAra thayeluM tAjuM ghI DabAe vigeremAM sIla baMdha karavAthI kaMika mahinAo sudhI surakSita rahe che. paraMtu e ja sIla baMdhane teDayA bAda aniyata divase sudhI bhakSya rahI tyAra bAda calita rasa thAya che. keTalAMka ghI te sIlabaMdhamAM paNa calita rasa thaI jAya che mATe te abhakSya che. nitya vAparavA mATe rakhAtAM sIlabaMdha vinAnAM ghI
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 zrAvakadharmavidhAna Asare 1 mAsa lagabhaga sudhI pahoMce che, bAda calita rasa thAya che, ghInA saMbaMdhamAM niyata kALa nathI, tethI jyAre vAsavALuM thAya vA raMga badalAye jaNAya vA svAdaphera thAya tyArathI abhakSya jANavuM. banAvaTI ghI vartamAna kALamAM ( vejITebala dhI) Ave che te prAyaH abhaya saMbhave che. kAraNa ke khAvAmAM besvAda lAge che ne taLatAM durgadha Ave che. sArA ghImAM dagAthI bheLaseLa karavAnA upayogamAM Ave che. 21 baLI-vayAelI gAyanuM dUdha 10 divasa abhakSya, bheMsanuM 15 divasa abhakSya, bakarInuM 8 divasa abhaya che, e abhakSya dUdhanI baLI karavI yogya nathI, ane keIe karelI baLI khavAya paNa nahi. e asthi dUdhane te tenAM baccAMne ja pAI devuM yogya che. 22 khATAM kaLA-vaDAM-rAtre leTane Athe karI savAre vaDAM-kaLAM karavAmAM Ave te abhakSya che. temaja hekaLAM-vaDAMnA leTamAM ukALyA vinAnI kAcI chAza bheLavI heya te te dvidala (vidaLa) DhokaLAM vaDAM paNa abhakSya che. dvidala na thAya e rIte savArane Athe karIne banAvelAM kAM vaDAM te divase ja bhakSya che. 23 khAkharA--ghauM bAjarI vigerenA barAbara zekA celA ne sUkI jagyAmAM sAvacetIthI rakhAtA khAkharA saheja kharA jevA lAge tyAre abhakSya jANavA. - 24 rAba ne gheMsa- anAja gheDuM ne chAza ghaNI te rAba, ne anAja vadhAre ne chAza ochI hoya te tevA
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavi. 185 dhelA anAjane pheMsa kahe che. emAM rAbane kALa 12 prahara ne paeNsane kALa teja divasa pUrato che, tyAra bAda abhakSya. 25 rAItuM-dvidaLa vinAnAM rAItAM keLAMnAM, drAkSanAM ne khAreka vigerenAM thAya che, tene kALa 16 prahara che. ane dahiM garama karIne meLavelA dvidaLavALA rAItAne kALa teja divasa pUrata che. (sAMja sudhI che.) ra6 zekeluM vA taLeluM dhAnya-dALIyA, dhANI, mamarA, pauMA vigere zekelAM dhAnya ane telamAM athavA ghImAM taLelA dALIyA (maganI dALa, caNAnI dALa) mamarA pauMA vigerene kALa pakavAna sarakhe che, jethI comAsAmAM 15 divasa, unDALAmAM 20 divasa ne zIyALAmAM 1 mAsa kALa vItyA bAda abhakSya che. ra7 khAMDa-mAsAmAM abhaya che, mATe Adro pahelAM bUruM banAvI rAkhavuM. 28 gALa-sAkara-banAvaTI goLa Ave che te abhakSya che, mATe ravAne pAke goLa temaja ghADavAne khAtrIvALe geLa bharyo che. sAkara, patAsAM, buruM haMmeza bhaya che. ra9 tela-kArtika sudi pUnamathI phAgaNa suda 13. sudhImAM ghANI karAveluM tela phAgaNa comAsAmAM ne varSo comAsAmAM bhakSya che, ane e ja be comAsAnI ghANInuM tela abhakSya che, mATe kArtika comAsAnI ghANInuM tela 8
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 zrAvakadharmavidhAna mAsa mATe bharI rAkhavuM. te paNa upayoga pUratuM, vAraMvAra bahAra kADhI bIjuM sIlabaMdha rAkhavuM, nahitara khulluM vA baMdha mukha vinAnuM tela zeDI mudatamAM calita rasa thAya che. 8 mAsamAM talamAM ghaNuM trasa jI upajavAthI ghANI thAya nahi. - 30 me -khajUra, khAreka, badAmane magaja vigere bIja kADhelA mevA, kAjU, pistA, cAroLI, drAkSa, Alu, aMjIra, magaphaLI, kaparuM, kekaDI, sUkAM bera vigere kArtika comAsAmAM bhakSya, 8 mAsa abhakSya. 8 mAsamAM vAparavA mATe phaLa pheDIne kADhelAM bIja te divase bhakSya gaNavAM. keTalAka te sUko mevo mAsAmAM ja abhakSya mAne che. - 31 bhAjI pAMdaDAM-sarva prakAranI bhAjI, nAgaravelanAM pAna, aLavInAM pAna (patravela) vigere pAna mAtra 8 mAsa abhakSya che. 3ra sukavaNuM-comAsAmAM abhaya che, kAraNa ke temAM trasa jenI utpatti che. 33 pravAhI davAo-bajAramAM vecAtI pravAhI davAo athavA dAktarane tyAMthI apAtI vilAyatI pravAhI davAo trasa jIvonI utpattivALI hevAthI temaja aneka prAsaMgika doSavALI hovAthI abhakSya che. pravAhI ukALA vigerenI jarUra paDe tyAre teja divase ukALe banAvI teja divase upayogamAM le te ucita che, bIje divase abhakSya thAya che. zIzAmAM paka hoya tethI trasa jIve utpanna na
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogava. 1819 thAya ema nahiM. kAraNa ke jaLanA bhAgavALI vastuo zIzAmAM baMdha hoya te paNa temAM trasa jIvanI utpatti thAya che. 34 biskUTa-ghauMnA loTane A kahovaDAvIne banAvAya che mATe abhakSya. 3pa seDA vigere-soDA, lemaneTa, jIMjara, rejhabarI, kelDa Drinka, kelDa krIma. pIkaapa, bivakAsa, ela Tenika, elalAIma, lithie, amarika, cerI siDara, cepeInasIDara, kavInAIna Tenika, e sarva pINAM khANuM aNagaLa pANInA ne bahu prAsaMgika dezavALAM hoIne trasa jIvenI utpattivALAM hovAthI abhakSya che. emAMnI ghaNI vastunI mAMdagImAM jarUra hoya te ghera teja divasa mATe tAjI banAvaTa ucita che. 36 bIDI vigere-bIDI, cheke, calama, cuMgI, sigAreTa, tamAku e sarva vyasane dehane nukazAna karanAra hovAthI temaja prAsaMgika hiMsAvALAM hovAthI abhakSyaanAcaraNIya che. 37 atRtivALI asAra vastuo-sItAphaLa rAyaNa, guMdAM, jAMbu, karamadAM, bera, zetUra, phAlasA e vastuo je ke svatantra rIte satpatti Adi kAraNe abhakSya nathI, paraMtu e vanaspatio khAvAthI tRpti thatI nathI, ane khAdhA bAda pheMkI dIdhela ThaLIyA vigerethI trasanI hiMsA thAya che, mATe e mojazokhanI vastuo na
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 zrAvakadharma vidhAna khAvI ucita che, ane jo khAvAnI jarUra hoya te khAdhA bAda ThaLIyA vigerene rAkhamAM ceLI pheMkI devA ThIka che vA dhULamAM raLavA ThIka che. - 38 ziMgaDAM-IndriyonA vikArane uttejIta karanAra hevAthI, tathA taLAvamAM enA velAmAM ne phInI AsapAsa jaLanA kAraNathI aneka trasa jIvanI utpatti hevAthI abhakSya che. mukhyatve kAmavRddhi karanAra hovAthI abhakSya che. - 39 piMka vigere-bAjarInAM kaNasalAMmAM ane juvAranAM kaNasalAMmAM moTA trasa jatuonI utpatti che. khaMkherIe te seMkaDo trasa jIve te raMganA nIce paDelA cAlatA sAkSAt dekhyA che. emAM bAjarInAM kaNasalAMne agninA bhaDakAmAM zekavAmAM Ave che, ane juvAranA kaNasalAne bharasADamAM zekavAmAM Ave che, tyAra bAda bAjarInA pekane gophaNa AdikathI kheMcIne ane javAranA poMkane kapaDAmAM jhuDIne pADavAmAM Ave che, e rIte bhaDakAmAM ne bhaThThImAM e sarva trasa jIva baLI jAya che mATe abhakSya che. khaMkherI khaMkherIne zekavAmAM Ave te paNa sarva khaMkherAtA nathI. ghauMne paka paNa trasa jIve baLI javAnA kAraNathI abhakSya che. 40 haDIyA (uMdhiyuM)---tuvaranI AkhI zigane temaja vAlera vigerenI AkhI zigene huDIyuM kahe che. emAM saDelI ne kehelI zigomAM moTA trasa jI upajelA heryA che, te paNa baphAI jAya che; ane bIjI ziMgomAM bArIka trasa jaMtuo baphAya e vizeSa. mATe huDIyuM abhakSya che.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhoga bhogava 159 41 kobIja-karamallA--e pAMdaDAnA piDa che, ane pANI bharAi rahevAnA kAraNe trasa jIva yukta hoya che, khAre mAsa vAya tA yAgya che, nahiMtara 8 mAsa te. vajranIya che. e vanaspatimAM phulAvara thAya che je kulanA piDa che te paNa kAbIja tulya vajranIya che. 42 saragavAnI ziMga-zIyALA sivAya 8 mAsa vajanIya che.. 43 keLAM khIjavALAM ne khIja vinAnAM ema be prakAranAM keLAM che. temAM khIjavALAM pAkAM keLAMnI chAla ukhADI khIja kADhI lIdhA bAda acitta thAya che, ne khIja vinAnAM keLAM chAla utAryo mAda zIghra acitta che. e ane keLAM chAla sahita paNa sacitta ja che evA jo ke nizcaya nahi parantu khIjavALAM keLAM khIjanA kAraNathI sacitta pratibaddha tA che ja. 44 seApArI--cAmAsAmAM je divase bhAgI hoya teja divase bhakSya, mIjA divasathI abhakSya, elacI paNa e rIte cAmAsAmAM bhalyAbhakSya che. 8 mAsa banne vastu bhalya che. elacI seApArIne cUlAmAM rAkhI mUkavI vizeSa ThIka che. 45 dana viruddha vanaspatio--pa DALAM sapanA AkAravALAM lAMmAM hAvAthI sarpanI bhAvanA utpanna kare che, e apekSAe vanIya che. jema mAMsAhAranuM smaraNa karAvanAra ghekhara paNa mAMsAhArIne mAMsAhAra tyAga karyAM bAda varjya hAi zake che tema.
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 190 zrAvakadharmavidhAna 46 kALI megarI-e jo ke nAnA pAtaLA sapakAra jevI che te paNa temAM sapakAranI buddhi paDeLAM jevI nathI, tethI tene vyavahAra che. te paNa jene nAnI sApaNe nI bhAvanA utpanna karatI hoya teNe e megarI paNa varjavI. vIMchIA-vIMchI Adi mudra jatune lagabhaga maLatA AkAravALI keTalIka vanaspatio spaSTa vachI Adi jevI dekhAya che, ne tevI bhAvanA utpanna kare che, mATe varjanIya che. phaNasa-enI pezIo mAMsapezInI bhAvanA utpanna kare che mATe varjanIya che. bhUruM-brAhmaNa vargamAM jenA pANInA pApaDa karavAmAM Ave che tevAM meTAM keLA jevAM phaLa te devInA bhegAdika arthe vadhya prANane badale upayogamAM Ave che tethI vadhya prANInI bhAvanAvALuM e phaLa varjanIya che. 47 TAmeTAM--e phaLe paNa kaIka dene aMge vajanIya che. nA vyavahArU vanaspati vigeremAM sacitta acittane vicAra che. - sacittanA tyAgIne samajavA mATe nIce lakhelI vastuomAM sacitta acittapaNuM kaI rIte hoya che ne kaI rIte nathI te ati saMkSepamAM darzAvAya che - dhAnya-ghauM, maga, bAjarI, DAMgara, juvAra vigere dhAnyanAM bIje (dANA) sUkAM hoya temAM keTalAMka acitta ne keTalAMka sacitta ne keTalAMka nisacitta hoya che, paraMtu e vibhAga
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgApabhAvi0 chadmasthathI spaSTa samajAya nahiM mATe asaMskRta dhAnya sacitta gaNavAM. 191 lATa--AkhuM dhAnya daLAvyuM hoya teA cALyA vinAnuM mizra ne cALyA bAda acitta. dALa DhaLAvI hAya tA te leTa acitta. bhuMjelAM dhAnya zekelA caNA pAMka vigere mizra, parantu retImAM pAkA sekAyA hoya te citta. dhANA jIrU suvA ajamA--khAMcyA mada cALeluM acitta, nahi cALeluM mizra, variyAlI--kAcI citta, zekelI acitta. mIThuM --kAcu, lAla siMdhava sacitta ( cittane vidhi prathama kahyo che.) zveta siMdhava acitta. cAka khaDI--sacitta, kharapha karA sacitta, calita rasa--( jenuM svarUpa prathama savistara kahela che te) cittanA tyAgIne na kalpe. pANI-traNa ukALAnuM acitta, ochA ukALAnuM mizra, te kAcu' sacitta vA mizra. keAI vAra e pANInA abhAve sAkara vA rAkhathI pANI e ghaDI bAda acitta thAya che, parantu e ghaNeA vakhata rAkhI mUkAya nahi. lIlI caTaNI--mIThuM nAkhIne sArI laseATAyAthI e ghaDI bAda acitta. dADama, jamarUkha--sacitta che, dADamanA dANA chUTA
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 zrAvakadharmavidhAna karyA bAda ane jamarUkhane samAryAthI paNa acitta na thAya. jamarUkha agnizastrathI prAyaH acitta. zelaDI, kerI--e banene rasa kADhyA bAda be ghaDIe acitta. keLAM-bIvALAnAM bIja ne chAla kADhyA bAda ne bIja vinAnAM chAla kADhyAthI acitta. " cIbhaDAM, sAkaraTeTI vigere pAkAM hoya tenA bIja kADhI lIdhA bAda be ghaDIe acitta, kAcAM phaLa bIja kAtyAthI acitta na gaNAya. agnizastrathI acitta. zrIphaLa vigerenuM jaLa ke parAmAMthI kADhyA bAda be ghaDIe acitta. - khAreka, khajura, drAkSa vigeremAMthI ThaLIyA kADhyA bAda be ghaDIe acitta. sopArI-bhAgyA pachI be ghaDIe acitta. badAma vigerenAM mIMja-cheDAmAMthI bIja bahAra kAcA bAda be ghaDIe acitta. guMdara-vRkSamAMthI kADhyA bAda be ghaDIe acitta. A sivAya sacitta acittane vyavahAra ghaNI vastuene samajavA jevuM che, ahiM graMthamAM keTaluM lakhAya! mATe te vizeSa vigata zrI gurU pAsethI jANavI ucita che. chadmasthane A sacitta haze ke acitta tenI khAtrI na hevAthI e sarva maryAdita vyavahAra ja ati upayogI che. khAvAnI lolupatA jema jema ghaTatI jAya tema tema sacittane ne abhakSyane tyAga thatuM jAya che, mATe jema bane tema jIbhanI lolupatA ghaTADavI.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavi 193 16 3ra anaMtakAyanuM vizeSa svarUpa che (22 abhakSyamAM antargata 16 me bheda) je vanaspatinA eka zarIramAM ananta jIva hoya te anaMtakAya, athavA je anaMta jIvanuM sAdhAraNa (sarvanuM) eka zarIra hoya tevI vanaspati te sAdhAraNa vanaspati. enuM trIjuM nAma nigeda che. te vanaspatio je ke ghaNI jAtinI che, te paNa zAstromAM 32 prakAra mukhyatve kahA che te A pramANe- sanvAI kaMdajAI sUraNakaMdo, a vajjakaMdo, a| allA haliddAa tahA adaM, taha allakaccUropa // 1 // fsatAvarI, virANI, tarIke jovA sasu vaMzaja ra tahajAra TULago roDha //rA iirsi, niraparA viviMgAbena kaNasthA. tad jUgAvaThThI choDo, kamAvaThThI ja rA mUlA24 taha bhUmiruhA35 virUDhAra, Dhakvatthulo27 a tahA / sUaravallI 2- a puNa pallaMko28 komalIM'biliA.. // 4 // AlU , taha piMDAlU, battIsaM jANiuM annNtaao| buddhivatA IAI vajjayevvaM payatteNaM / / 5 // bhUmikaMda-bhUmimAM kaMda rUpe vadhatA vanaspatinA gaThThA te anantakAya che, jemAMnAM ghaNAM nAma sUraNakaMda vigere AgaLa kahevAya che te. (vajakaMda, sUraNakaMda Adi keTalAMka
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 zrAvakadharma vidhAna nAme prasiddha che te judAM kaheze, te ane te uparAntanA bIjA sarve bhUmikaMda anantakAya che. ekeka zarIramAM ananta ananta jIva che, ne asaMkhya zarIrane e piMDa che. 1 sUraNukaMda-A kaMda malabAramAM vizeSa thAya che. ene ghaNe meTa thavAne be traNa varSa sudhI bhUmimAM vadhavA de che, moTuM sUraNa eka maNa lagabhaga vajananuM thAya che, sUraNanI be jAti che. khujalI ne mIThI. temAM khujalI sUraNa khAvAthI mukha sUjhI jAya che, ne bIjA aneka deha vikAra thAya che. mIThI jAtinuM sUraNa maLa rokanAra ne raktapittane kapAvanAra che. enuM bIjuM nAma jatIkaMda che. bIjuM vanasaraNa thAya che tenA kaMdanuM paNa zAka kare che. 2 vabhUkaMda-e paNa eka jAtine bhUmikaMda che. 3-4 lIlI haladara, lIluM Adu-Adu ne haLadara prasiddha che, te lIluM anantakAya che. AdunI sukavaNI te suMTha kahevAya che, ne sUkI haLadaranuM nAma haladara ja che. A baMne vastu lIlI je ke anantakAya che, te paNa sUkI thayA bAda bhakSya tarIke AhAranA upayogamAM levAya che. 5 lIlo kacare koMkaNa prAMtamAM e ghaNAM thAya che. kacUrAne sugaMdhI padArthomAM nAkhe che, ene vAsa sAre che tethI ghasIne zarIre paNa paDe che. kapUrakAcalI e kayUrAnI ja eka jAti che. ene SaDyUro paNa kahe che e anantakAya che. * prazna-jema sUkuM Adu ne sUkI haladara bhakSya gaNAya
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgoSabhAva 195 che tema khIjA paNa kaMda vigere (baTATA, sakarIyAM, sUraNa ratAlu Adi) sUkAM thayA bAda bhakSya gaNAya ke nahi ? ane e rIte sUkI sava anantakAya khAvA ceAgya kharI ke nahi ? temaja kaMdamULa sUkA thayA Ada savathA acitta thAya ke nahi? uttara--jema sUkuM Adu ne haladara bhakSya che tema bIjI ane takAya vanaspatie sUkI hoya teA bhakSya che ema nahi. sUkI anantakAya jo ke acitta hoya che, parantu zakyAbhanA viveka kevaLa sacitta cittane ja avalakhIne nathI, parantu trasa jIvAnI utpatti ane tenA keTalAka guNa doSane avalakhIne paNa lakSyAbhakSyanA vyavahAra che, mATe jeTaluM acitta eTaluM bhakSya hAya ema nathI. prazna--sU kuM Adu ne sUkI haladara jo bhakSya che ane bIjI anaMta kAya vanaspatie sUkI hoya teA paNa bhakSya nathI teA e bAbatamAM mukhya taphAvata kaI khAkhatanA haze, nyAya te savatra sarakhAja hoI zake. uttara--sUkI suMTha ne sUkI huMladara je vakhate lIlI hatI te vakhate anantakAya hAvAthI sUkI thayA bAda emAM varNa, gandha, rasa, sparza evI rIte badalAyA che ke A kaMdamULa che vA anantakAya che evI bhAvanA khIjI sUkI ana takAyanI peThe rahetI nathI, bIjI anantakAya vanaspatiAmAM evuM parAvartana nathI, temaja suMDamAM teA nAma parAvartana paNa thayuM che.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 zrAvakadharma vidhAna pra suMDa haladaramAM jema vaNadi palaTAya che tema , paNa palaTAya che ke nahi? jevA guNa lIlAmAM hatA tevAja guNa sUkAmAM haze? uttara je guNanI apekSAe joIe te lIlA Adu ne lIlI haladaramAM guNe vaidakIya daSTie saumya hoya che, ne zuSka thayA bAda tIvra thAya che, temaja lIlAza vakhate anantajInuM astitva e ja abhakSyamAM mukhya kAraNa hatuM. je zuSka thayA bAda te kAraNa na rahevAthI e be vanaspatie bhakSya tarIke gaNI zakAya evI thAya che. bIjI anantakAmAM evA guNa nathI. - pra-bIjI anantakAnA zArIrika guNe vaidaka zAomAM aneka sArA varNavelA che te te guNenI apekSA e bIjI sUkI anantakA bhastha kema nahi? uttara-daka zAmAM zArIrika guNe anantakAyomAM ne ke aneka kahA che, paraMtu kevaLa zArIrika guNe sArA havAnI apekSAe bhakSyAbharyA viveka nathI. { prazna-je zArika guNene avalaMbIne paNa bhakSyAbhaDhya viveka nathI te bIjuM evuM kayuM mukhya kAraNa che? uttara---acittApaNA vigerenI sAthe AtmAnA sAtvika guNomAM je dakhalagIrI na upaje evA guNa heya athavA te sAtvika guNe vanaspatimAM vidyamAna hoya te te apekSAe bhakSya gaNI zakAya che, jethI acitta hoIne tAmasa guNuvALI (vanaspati) hoya athavA AtmAne
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ gopabhegavi 197 sAtvika guNa upajavAmAM bAdhaka hoya athavA upajelA sAtvika guNane haNanArI hoya te evA guNavALI vanaspati (vA bIjuM kaI dravya paNa) acitta hoya te paNa abhakSya che, suMTha ne haladara tevA avaguNavALI nathI mATe bhakSya che, ne bIjI anantakA sUkI acitta chatAM keTalIka tAmasa guNa upajAvanArI hoya che, te keTalIka mAdaka hoya che. ItyAdi avaguNene aMge zeSa anantakAco sUkI ne acita hoya te paNa abhakSya che. jema lasaNa, DuMgaLI, mULA vigere anantakAya vanaspatio sUkI hoya ke lIlI hoya, sacitta hoya ke acitta hoya, te paNa AtmAmAM tAmasa guNa utpanna karanArI che, ke jenA prabhAve AtmAmAM Atma dharmanA mArgane (IzvarI mArgane oLakhavA jevI buddhi upajatI nathI. kadAca IzvarI mArga eLakhavA jevI buddhi pragaTa thaI hoya te paNa te buddhine haNe che, ne dunyavI mArgamAM ghasaDI jAya che. ema aneka duNene aMge masyAbhaDhyano viveka vicArAya che, paraMtu kevaLa sacitta acittatAne aMge ja vA ochAvattA onI hiMsAne aMgeja bharyAbharyo viveka nathI. prazna-jema tAmasa Adi avaguNanA abhAve suMTha ne haladara be vastuo bhakSya che tema bIjI ke anantakAya evI nahi hoya? ke je bhakSya hoI zake ? uttara-gaLe e paNa anantakAya che, paraMtu e bahu saddaguNavALI hovAthI lIlAza vakhate kevala ananta jIvAtmakapaNAnA kAraNe abhakSya che. je eka jIvAtmaka heta
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 zrAvakadharma vidhAna te e lIlAza vakhate paNa bhakSya gaNAta, jethI e gaLe sUkI thaye bhakSya che, kAraNa suMTha ne haladaranI mAphaka jANavuM. e rIte anantakAya te dUra rahI paraMtu pratyeka vanaspati hoya te paNa je AtmAnA sAtvika guNanI ghAtaka hoya te abhakSya ja che, jema rIMgaNa vigere pratyeka vanaspatio pratyeka che te paNa sAtvika guNanI ghAtaka hovAthI evI aneka vanaspatio abhakSya che. mATe sUkA baTAkA, sakarIyAM vigere acitta che te paNa sAtvika guNanA ghAtaka hovAthI temaja azuddha bhAvanAne (anantakAya bhakSaNanI bhAvanAne) utpanna karanAra hovAthI abhakSya che. paraMtu Adu haladara tevAM na hovAthI abhakSya nathI. vaLI bIjI vAta e che ke-bhakSyAbharyane viveka Ajane na nathI, paraMtu prAcIna kALathI cAlyA Ave che, mATe ApaNA bhavabhIrU pUrvAcAryoe vanaspatio vigerenA guNa doSa jANIne tathA bhakSakanA vartamAna ane bhAvI guNa deze vicArIne bhakSyAbhaDhyanI je maryAdA bAMdhI che te maryAdA pramANe ja vartavuM vA mAnavuM te hitakArI che. parantu AvI bhakSyAbhaDhya vigere bAbatomAM svamati kalpanA sarvathA nirUpagI che. bhakSyAbhaDhyanA prarUpaka mahAna AcAcenI buddhi kyAM ane ApaNA jevA kSudra vaka jIbhanA yupIenI buddhi kyAM? IndriyajIta (Indriya vaDe chatAyalA InDiyAdhIna) AtmAe abhakSya ne bhAsyanI eNkti tarapha kheMce ne jitendriya AtmAo ja abhakSyane abhakSyanI yuktimAM ja utAre temaja bhAmAM paNa bina
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 bhagopabhogavi. jarUrI bharyo ke meja zekhanAM bhane paNa abhakSyanI jema varjanIya ne anAcaraNIya samajI zake. mATe bhakSyAbhalyane viveka prAcIna maryAdA mujaba yathArtha svIkAra e ja zreyaskara che. 6 zatAvarI-zatAvarInA velA jevA cheDa 2-3 phuTa uMcA hoya che. ene gaThThA je kaMda nathI, paraMtu mULIyAM hoya che, ane so sudhI mULIyAM hovAthI enuM zatamULI evuM bIjuM nAma che. enAM bora jevAM nAnAM phaLa hoya che te pAkavAthI rAtAM thAya che, AnAM mULIyAM jhINA tAMtaNa jevAM gucchAdAra hovAthI jhumakhA jevAM dekhAya che. ane mULa upara chAla hoya che, emAM khAvA gya vastu chAlanI aMdaranA garbhamAM sUtaranA tAMtaNe sarakhAM jhINAM mULIyAMnA derA hoya che. ane e dorAne vaLagelo garbha paNa khAvAmAM mIThAzavALe che, lIlAM mULane chelIne lAla utArIne) cUkavavAmAM Ave che. ene mukhya guNa dhAtupuSTi hovAthI iMdriyavikArane uzkere che, ane te sAthe e mULIyAM ananta jIvAtmaka hovAthI anantakAya che. 7 virAlI kaMda-ene vele hoya che. tene kaMda anackAya che. enuM bIjuM nAma bheTakeluM che. emAM sAdu bhaMyakeLu ne dUdha bhecakeLu e be jAti che. sAdA bheMyakoLAne vela gheDAne khAvAnA upayogamAM Ave che mATe e velAne gheDavela paNa kahe che. e velAne zigo Ave che, enA kaMdanuM zAka ane hala thAya che, guNamAM uNa che. tathA dUdha bhaMyakeLAne vele ghaNuM varSa sudhI
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 00 zrAvakadharma vidhAna Take che, e kaMda ghaNe svAdiSTa hevAthI svAdu kaMdA, IkSu kaMdA ityAdi nAma che, enA kaMdane dekhAva bahArathI rAkhanA raMga sAro che, ene kApavAthI (kaMdane kApavAthI) dUdha je cIkaNe padArtha nIkaLe che svAda tUre mIThe che ne jIbhamAM ravaravATa kare che. enI utpatti A dezamAM ghaNA sthAne thAya che. 8 kuArI(kumArI) A vanaspati paranALa AkAranI lAMbI ne puSTa che, athavA tADanA tADachAnuM je 4-5 hAtha lAMbu chIMTa hoya che te tADadITanA AkAra sarakhI che, ene jhINAM mULIyAM hoya che. enI ziMgone (dAMDA kuTI upara terA Ave che tene) zelara kahe che, enAMsarve aMga anantakAya che, kahe eLIye A kuvArInA rasane ane pAThAnA pAnane bane che, A vanaspatine keTaleka sthAne gharamAM chata upara laTakAvI rAkhe che. te paNa ghaNI mudata sudhI sUkAtI nathI eTaluM ja nahi paraMtu enA DIMTamAMthI aMkura phUTane vadhatI rahe che, ene kumArapAThu athavA ghIkumArI Adi aneka nAmathI oLakhe che, enA pAThAne garbha ati rasadAra hoya che. enuM loka athANuM kare che, zelaranuM zAka ane kaDhI kare che. paraMtu e anaMtakAya vanaspati hovAthI zrAvakane te abhakSya che. ( 9 thuvara-yuvara athavA zera te kAMTAvALA paNa hoya che. ne kAMTA rahita paNa hoya che, dezI thuvara kAMTA ane pAMdaDAM ane puSpavALo hoya che, traNa dhAravALe thuvara cAra pALavALe thuvara nAgaphaNI thuvara kharasANI e sarva
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhagApabhAgava 201 thuvaranI jAtio che, enAM mULIyAM pAtaLAM taMtu jevAM hoya che. enAM pAMdaDAM ane dAMDAmAMthI che thatAM dUdha sarakhuM jADuM dUdha nikaLe che. kharasANI thuvara ekalI DIrIAnuM ja jhADa hAya che, vilAyatI thuvara suMvALI dAMDInA ne suMvALA pAnavALA hoya che. dareka chuvaranAM sarve aMga anantakAya che. A thuvaranAM aMga meAjazekhathI khavAya evAM nathI, paraM'tu auSadhIomAMja amuka amuka sa'skArathI upayeAgamAM Ave che, dezI thuvaranA pAMdaDAMnuM athANuM kare che, zrAvakane e anaMtakAya hovAthI abhakSya che. 10 gA--libaDA upara temaja bIjA aneka vRkSa upara vA anyatra paNa gaLeAnA velA thAya che. parantu vaidakamAM sarvotkRSTa gaLA liMbaDA uparanI gaNI che, gaLAnA kada paNa hAya che. temaja puSpa ane lIlA raMganAM caNA jevaDAM phaLa paNa hoya che. enA phaLa uparanuM chotarUM kADhI lIdhAthI aMdaranuM khIja be phADa vALu (dvidaLa) hoya che. e gaLAnA kada tA anantakAya che. * 11 lasaNa-DuMgaLI-e prasiddha anantakAya che. 12 vAMsakArelAM-vAMsanA kadanI TIsIe, athavA vAMsanA kada anantakAya che. vAMsanA mATA pAMdaDAMne bIja pratyeka che. enA khIja ghauMnA dANA jevAM heAya che. kumaLA vAMsanA kumaLA kadanuM athANuM thAya che, je ana takAya hAvAthI zrAvakane abhakSya che. ahi vAMsakArelAM te kArelAM jAtinuM zAka vizeSa nahi, paraMtu vAMsanA kadanI TIsIe che.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama tridhAna 13 gAjara--e prasiddha anantakAya che, gAjara e nAma kadanuM che ke je jamInamAMja lAMbu vartulAkAre vadhe che. e kadanI uparanA cheDa hAtha lagabhaganA hoya che. lIlAM gAjarane kAika roTalI sAthe khAya che, tenuM zAka paNa thAya che, athavA mAIne khAya che. parantu anantakAya hAvAthI zrAvakane abhakSya che. 202 ~ 14 lUNInI bhAjI-- lUNI e kaMda mULa nathI parantu pAMdaDAnI bhAjI che, te nAnI ne mATI (jaMgalI ghAlikAne rAjaghAlikA nAmanI ) che, ene nhAnAM jIMDavAM ane temAM bIja thAya che. lUNInA nAnA cheADa hoya che, enA nAnAM ne meTAM pAMdaDAMnuM zAka thAya che, e pAMdaDAM ati kemaLa hovAthI anantakAya che. (jene khALavAthI sAjI utpanna thAya che te.) 15 lAda vA padminIka e koI eka vizeSa che. te anantakAya che. 16 garamara (girikaNikA)--e vanaspati kaccha kAThIyAvADamAM prasiddha che. enuM athANuM karavAmAM Ave che, parantu e anantakAya heAvAthI zrAvakane abhakSya che. 17 kisalaya--vRkSane athavA che|Da vigerene zAkhA enA khUNAmAMthI je navI TIsIe-aMkurA phuTe che te kisalaya kahevAya, ne te TIsIemAMthI navA pAMdaDAM kuTe te prathama avasthAmAM ati komaLa ne suMvALAM hAya che, te kisalaya patra kahevAya. e ane anantakAya che. vAstavika
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavi 20 3. rIte sAdhAraNa vanaspati hoya ke pratyeka vanaspati hoya paraMtu tenI navI kuTa te sarva anantakAya che. jIva vicAramAM anantakAya vanaspatinA bheda gaNAvyA che temAM paNa kaMdA aMkura kisalaya e pado vaDe kaMda aMkura ane kisalane anantakAya kahyA che. punaH bIjane vAvatAM tarata je vikasavAra avasthA thAya che te vikasvara avasthAne silaya kahela che, temaja e bIjane aMkura vadhIne yAvatuM pahelAM be patra utpanna kare tyAM sudhInI avasthAne paNa ananta jee maLI banAvelI hevAthI e paNa silaya kahevAya che, temaja dAMDImAM madhya sthaLe rahela pahelAM be patra paNa jADAM ne kamaLa hovAthI kisalaya tarIke anantakAya gaNavAmAM Ave che, kahyuM che kesbyo vi kisalao khalu, uggamamANo aNaMtao bhnnio| taM cetra vivaDato, hoi paritto aNaMto vA // 1 // artha-sa kisa ugatI vakhate anantakAya kahela che, ane te ja vadhatAM antarmuhUrta bA pratyeka 1 A be patra methInI bhAjI vigeremAM dAMDImAM vacce rahelAM hoya che, tene haMmeza mATe anantakAya gaNavAmAM Ave che, mATe upayegavaMta zrAvake e be patrane cuMTatA nathI, tevo vyavahAra che. sarvamapi kisalayaM yatkhalU dagacchadaNatako bhaNitaH / tadeva vivardhamAnaM bhavati pratyeko'nanto vA // 1 // 2 sarva kisalaye anantakAya hevAthI ja u5yegavaMta
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 zrAvakadharmavidhAna athavA sAdhAraNa thAya che. [pratyeka vanaspati hoya te antamuhUrta bAda pratyeka thAya che, ne sAdhAraNa vanaspati hoya te sAdhAraNa rahe che.] 18 khIrasuA kaMda-e kaMdanI jAti che. enuM bIjuM nAma karU athavA kharasaI che. 19 thegakaMda-ga prasiddha che, ene kaMda ane juvAra jevAM bIja tathA enI bhAjI e traNe varjanIya che. mAravADamAM e vizeSa prasiddha che. 20 metha-A vanaspati nadI vigerenA kinAre thAya che, enAM mULane nAgaramotha kahe che te sugaMdhIvALAM hevAthI sugaMdhI tela vigeremAM nakhAya che, emAMnI bIjI bhadramotha nAmanI jAti che. banne prakAranI methanAM mULa anantakAya che. 21 lUNunI chAla-lUNa e vRkSa AkArane choDa che. ene kaMda nathI, paraMtu e vRkSanI chAla mAtra ane takAya che, zeSa aMgo pratyeka che. rara khileDI kaMda-e kaMdanI jAti che te anantakAya che. 23 amarelI--mULa vinAja vADa vA vRkSAdi upara enA pILA tAMtaNa vadhe che, eka tAMtaNe teDIne zrAvake methInI bhAjI vigerene DAMkhaLI sahita cuMTe nahi paratu cheDamAMnAM moTAM moTAM pAMdaDAM eka eka laIne cuMTe, je e rIte na cuTe ne jhumakhAbaMdha cuTe te anantakAyanuM bhikSaNa avazya thAya che, mATe upaga rAkha joIe.
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavi. 205 bIjI vADa upara nA hoya te eja paLe tAMtaNe vadhIne vADane athavA vRkSane DhAMkI de che, ema jALAnI mAphaka vadhe che. amUka vakhate sUkAI paNa jAya che. e tAMtaNAo khAvAnA upayogamAM AvatA nathI paraMtu auSadhI tarIke upayogamAM Ave che, mATe anantakAya hevAthI e abhakSya che. 24 mULA-mULA e ati prasiddha che. enAM dhoLAM vA rAtAM mULa anantakAya che, ane zeSa patra puSpa phaLane dAMDI e cAre pratyeka che, paraMtu trasa jIvanI utpattivALAM hevAthI mULAnAM pAMca aMga abhakSya gaNAya che. mULAnI zigane magara kahe che. temAMthI rAI jevAM bIja nikaLe che e sarve abhakSya che. 25 bhUmaDA-comAsAmAM varSAda vakhate jamInamAM kANamAM ke bhItamAM aneka sthAne dAMDI sahita chatranA AkAranA aneka vaNI bhUmiDA thAya che, kavacit kUtarAnA kAna kahe che, keI bilADIne Tepa kahe che ema aneka nAmathI oLakhAya che, e bhUmiphaDA khAvAnA upayogamAM AvatA nathI, paraMtu auSadhanA upayogamAM Ave che. ene dAMDI, chatra ane mULa traNa aMga hoya che te traNe anantakAya che. virUdra--kaThoLane rAtre pANImAM palALI rAkhIne savAre tenA aMkura phUTyA pachI je zAka karavAmAM Ave che te ati kemaLa hevAthI sAdA kaThoLa karatAM je ke svAdiSTa thAya che, paraMtu palALI rAkhavAthI e anantakAya thAya che, ane kuTelA aMkura paNa anantakAya che mATe e
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 206 zrAvakadharma vidhAna kaThora abhakSya che. mATe AkhuM kaThoLa palALavuM hoya te be traNa kalAkathI vizeSa rahevA devuM nahi, kAraNake aMkuranI utpatti thatAM anantakAya che. " ra7 "Dhaka vatthale-vatthalAnI bhAjI, prathama ugatI vakhate anaMtakAya che. paNa chedayA pachI pharI uge te anaMtakAya nahi. - 28 sUcavela [sUarakaMda]-A suvaravelane kaMda ne vele be hoya che. kaMda jamInamAM ghaNe uDe hoya che, sUvaranA vALa sarakhA taMtu e kaMda upara hoya che tethI temaja sUarane (Dukkarane) e kaMda ghaNe prIya hoya che, tethI enuM sUarajaMda athavA DukakarakaMda evuM nAma che, ne velanuM sUAvela vA Dukkarela nAma che. Dukkare jamIna chedIne e kaMda kADhIne khAya che. ane manuSyonAM upayogamAM paNa ene kaMda Ave che. ' - 29 pAlakhanI bhAjI-pAlakhAne nA choDa thAya che. tenAM pAMdaDAM bahu komaLa ne pAtaLAM hoya che, ' mATe enAM pAMdaDAM anantakAya che. enI bhAjInuM zAka thAya che, lekamAM e bhAjI prasiddha che. - 30 kamaLa AmalI-bIja pragaTa na thayAM hoya tevI komaLa AmalI anantakAya che. ahiM AmalInA upalakSaNathI bIjA sarve kamaLaphaLo anantakAya che, kahyuM che ke-majA = sa sitr6 vijAparA-sarva jAtinAM komaLa phaLo, gupta navALAM phaLAdi ane ziNa vigerenAM patra e anantakAya che.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavi. 287 31-32 Alu piDAla vigere-Alu eTale ratALu athavA baTAkA, piMDAlu-kaMda vizeSa, temaja khelADu (DuMgaLI), sakarakaMda (sakarIyAM) vigere kaMda prasiddha anantakAya vanaspatio che. ' e pramANe upara kahelI 32 sivAya bIjI aneka vanaspatio anantakAya che. pANInI sevAla lIla phaga ityAdi aneka vanaspatio anantakAya che. emAM keInuM mULa te koIne kaMda te keInuM patra ItyAdi keInuM eka aMga te keInAM be aMga keInAM traNa aMga keInAM pAMca aMgane keInAM sarva aMga anantakAya hoya che. paraMtu anantakAya vanaspati saMpUrNa sAMgopAMga anaMtakAya heya e niyama nathI. A prazna--A vanaspati sAdhAraNuM ane A vanaspati pratyeka ema eLakhavAnuM kaMI lakSaNa che. ? | uttara-hA. jIvavicAramAM tenAM lakSaNa A pramANe kahyAM che. gUDhasirasaMdhipavvaM, samabhaMgamahIrugaM ca chinnarUhaM / ... sAhAraNaM sarIraM, tabivarIyaM ca patteyaM // 1 // - artha-gupta navALI vanaspati (jenI nase pragaTa na thaI hoya tevAM patrAdi.) guma sAMdhAvALI vanaspati, bhAgavAthI sarakhA bhAga thAya evI, tAMtaNA pragaTa na thayA hoya evI, ane chedIne vAvatAM pharIthI uge e 6 lakSaNa gUDhazirisaMdhiparva samabhaMgamahIrukaM ca chinnruhm| sAdhAraNaM zarIraM tadviparItaM ca pratyekam // 1 //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharmavidhAna vALI vanaspatinuM zarIra sAdhAraNa zarIra jANavuM (arthAta e cha lakSaNamAMnA koI eka be Adi lakSaNa vaDe sAdhAraNa vanaspati eTale anantakAya vanaspati jANavI.) ane ethI viparIta lakSaNavALuM pratyeka vanaspatinuM zarIra jANavuM che Iti 32 anaMtakAya. 16muM abhakSya . sAtamA bhegepabhega viramaNavratamAM cAda niyamonI TuMka samaja ane dhAravAnI samajutI. sevA-da- vivAda-vo- thALa-sargha-vinTeLa-se-dvirNi--reNuM 1 sacitta-jemAM ja hoya te sacitta kahevAya che. anAja vigere je vAvavAthI ugI zake te sacina kahevAya che. kAcu zAka, kAcuM pANI, kAcu, mIThuM vigere te acitta thaI jAya tyAra pachI sacitta gaNAya nahi, keTalIka pAkelI vastuo bI kADhI nAkhyA pachI be ghaDI (48 miniTa) bAda acitta thAya che. 2 dravya-AkhA divasamAM jeTalI cIjo mahemAM nAkhavAnI hoya te dareka jAtanI cIja judAM judAM dravya gaNAya. jema ke dUdha, bhAta, IlAyacI vigere khAvAmAM AvatI cIjanI gaNatarI karavI. dhAtu, AMgaLI, mukhamAM nAkhIe te dravya gaNAya nahi, sacitta-dravya-vikRti-upAnattAmbUla vastra kusumeSu / vAhana-va-rizA-karAra-pu 1|
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgA5bhagava 209 che 3 vigai-bhakSya vigai che cheH--dUdha, dahI, ghI, tela, gALa ane kaDA vigai. (kaDA eTale zro tathA telamAM taLAya te athavA kaDhAimAM zekIne thatI cIo, mIThAi zIza lApasI vigere.) dareka vigainA pAMca pAMca niviyAtAM che. (vigai-vikAra utpanna karanAra. niviyAtu-vigainA vikAra svabhAva haNavA mATe temAM khIjI vastu nAMkhI banAvAya te.) 7 vigaImAMthI darareAja kamamAM kama eka vigaDhanA teA vArA krUtI tyAga karavA joie vigaInA tyAga traNa rIte thAya che. 1 mULathI tyAga, 2 kAcI tyAga, 3 niviyAtAM tyAga, 6 vigaienA uttara bhedo nIce pramANeH-- 14 1 phdha pAMca prakAranuM- 1 gAyanuM, 2 bheMsanuM, rU bakarInuM, 4 gheTInu, 5 uMTaDInuM. (te sivAyanAM vigaImAM gaNAya nahi.) 2 dahIM cAra prakAranuM--1 gAyanu, 2 bheMsanu', 3 bakarInuM, 4 gheTInu'. 3 ghI cAra prakAranu'--1 gAyanuM', 2 bhe'sanuM, 3 aka rItu', 4 gheTInu. - 4 tela cAra prakAranuM-- 1 talanuM 2 sarasavanu, 3 alasInu, 4 khasakhasanu', (te sivAyanAM vigaImAM gaNAya nahiM. ) 5 gALa e prakAranA--dvIaA goLa ane kaThaNa gALa 6 kaDA vigaI e prakAranI~~dhImAM taLelI ane telamAM taLelI. ( cha vigaNanAM niviyAtAM vage 2nI vizeSa vigata paccakhANa bhASya ane gurUgamathI jANavI.)
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 zrAvakadharmavidhAna 4 vANuha (upAnaha) -jeDAM, buTa, caMpala, mejA vigere, tenI saMkhyA niyata karavI. bhUlathI paNa Ave te jayaNa rAkhavI. 5 taMbela-pAna, sopArI, IlAyacI, taja, laviMga vagere mukhavAsanI vastuo vajanathI (aLAdika) rAkhavI. 6 vastra--paheravAM oDhavAnAM vastranI saMkhyA nakakI kavI. dhArmika kAryamAM jayaNA rAkhavI, bhUlathI bIjAnuM paherAya te gaNAya nahi. 7 kusuma--suMghavAmAM AvatI dareka vastuo tenuM vajana nakkI karavuM. ghI vigerenA DabbA suMdhAya nahi suMghavAnI jarUra paDe te te vastu AMgaLI upara laIne ja suMghavAne abhyAsa rAkha. 8 vAhana-musApharInAM sAdhane pharatAM, caratAM ane taratAM ema traNa prakAranAM che. temAM 1 pharatAM-gADI, moTara, relve, TrAma, eroplena vagere. 2 caratAM-DA, uMTa vagere sArInAM pazu vAhane 3 taratAMvahANa AgaboTa tathA jaLa mArge javAnAM je je sAdhana hoya che. A traNenI bhegI ke judI judI saMkhyA nakkI karavI, ( 9 zayana--sUvA mATe pAtharavAnI cIjo sAthe besavAnAM Asanene paNa samAveza thAya che. khATalA, palaMga, gAdalAM, khurazI AdinI saMkhyA nakkI karavI. 10 vilepana--zarIre lagADavAnAM dravya tela, attara senTa Adi vajanathI rAkhavAM. (kAMsakA-kAMsakI-dAMtIyA vagere paNa ahIM saMkhyAthI dhArI levAM.)
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhogapabhogavi. 211 11 brahmacarya--ahIM brahmacaryane mukhya artha maithuna tyAga tathA kRtrima rIte thatA zukanA kSayane nirodha paNa samaja. svadArA saMtoSavALAe paNa pramANa karI levuM kAyAthI pALavuM, mana ane vacananI jayaNA. parastrIne tyAga. 12 dizA-4 dizA, 4 vidizA, uMce ane nIce ema 10 dizAmAM javAno niyama kare che. dharmane mATe jayaNA. 13 snAna-sarvoge nhAvAnI saMkhyA niyata karavI, dharmArthe jayaNA. 14 bhakata pAna-AmAM khorAka ane pANInA vajanane samAveza thAya che. divasamAM vaparAtA kherAka pANInuM vajana nakkI karavuM. cauda niyama uparAMta nIcenI "chakAya vigere bAbatenA paNa niyama dhAravAmAM Ave che. | cha kAya. e 1 pRthvIkAya-sacitta pRthvI rUpa zarIravAlA che tathA tenAM nijIva zarIre paNa samajavAM. mATI, mIThuM, cune, kSAra Adi vAparavAne vajanathI niyama dhAra. aDakavA vigerenI chuTa. 2 apakAya--pANI, barapha, karA, jhAkaLa vigere pIvA tathA vAparavAne niyama dhAra. (eka maNa, be maNa Adi) niyamavALAe pANInI cakalI nIce tathA baheLA pANImAM(taLAva, nadI vigeremAM), nhAvuM nahi paraMtu vAsaNamAM pANI rAkhI snAna karavuM. varasAdamAM javA AvavAnI chuTa.
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra AvAdhama vidhAna 3 teukAya--cUlA, sTava, bhaThThI tathA aneka jAtanA dIvA vigerethI teukAyanA upayAga thAya che. saMkhyAthI niyama karavA. athavA eka, be, traNa gharanA cUlA, kaDhAinA cUlAnI chUTa rAkhI hoya te tyAM anela mIDAI vagere khavAya. dIvAsaLI AdinI chUTa. 4 vAukAya~pa'khA, pUThAM, lugaDAM vagere dvArA thAya che. tenA tathA hIMcakA, supaDuM, dheAkA, sAvaraNI, bhuMgaLI A badhI vastuonA sakhyAthI (1-2-3) niyama dhAravA. 5 vanaspatikAya--lIaAtarI eka athavA be Adi vAparavI. athavA vajanathI chedana bhedana maLIne kula vajana nakkI karavuM. phUTamAM gaNatrI rAkhavI. 6 trasakAya----aLasIyAM, macchara, DAMsa, mAkhI, manuSya, pazu, mAchalAM vigere niraparAdhI trasa jIvAne nirapekSapaNe jANI joine haNavAnI buddhithI haNavAM nahi. dareka pravRttimAM upayAga rAkhavA. aa jayaNAe dharma 1 asima --thiArathI AjIvikA calAvavAna dhaMdhA arthAta ahIM vAparavAnAM hathiAza vigerene samAveza thAya che. taravAra, baMduka vigerene tyAga, temaja cappu, suDI, kAtara, sAya, khAMDaNI, khAMyaNIo, sAMbeluM AAdinI saMkhyAne niyama karavA. (TAMkaNI, lI mATe jayaNA rAkhavI. ) 2 masikama --zAhIneA zAstra tathA nAmu Adi
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgApabhAvi. rAya lakhavAmAM upayoga thAya che. pensIla, holDara, khaDIyA, zama AdinA sakhyAthI niyama karavA. 3 kRSima--khetI karIne AjIvikA calAvavAnA dhA. khetImAM upayegI haLa, kAza, kAdALI, pAvaDA vigerene AmAM samAveza thAya che. tenA sakhyAthI niyama rAkhavA. // niyame dhAravAnA bhAvAtha jagatanA badhA padArthI bhegopalegamAM AvatAM nathI, chatAM te pratyekanA ArabhathI utpanna thatA doSo ApaNane aviratipaNAe lAgatAM rahe che. niyame dhAravAthI chUTa rAkhela sivAyanA AraMbha samAraMbha ke pApavRttine tyAga thAya che. tethI ajANatAM temAMthI AvatAM bhAgamAMthI bacI javAya che. dharmanI ArAdhanAmAM AtmAnA adhyavasAya nimaLa thAya che. ane AgaLa vadhAya che. rAtrie dhAravAnA niyamAnI samajutI upara pramANe divasa saMbaMdhI samajavuM, paraMtu rAtrImAM keTalIka khAkhatamAM tana tyAga tathA ochIvattI jarUrIyAtanA pramANamAM ochAvattApaNuM rahe, mATe jarUrIAta pramANe dhAravuM. keTalAkamAM thoDA ghaNA jANuvA lAyaka pheraphAra che tenI samaja A pramANe-dhaNIkharI vastuone tyAga ja raheze. chatAM jarUrIyAta pramANe chUTa rAkhI zakAya. 1 rAtre cAvihAra vALAne xaNAhArI cIjo vAparavI paDe tA tenI amuka vajana ke sakhyAmAM chuTa rAkhavI ane
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhAma vidhAna jeTalI cIje hoya teTalAM dravya dhAravA (1-2-3) aNAhArI cIja vAparavAnI chUTa. brahmacaryamAM vadhArIe kAyAthI sarvathA brahAcarya pAruM e pramANe besavuM. gRhasthAe bIja vigere tithie, payagaNAdi parve, AyaMbIlanI oLIe, kalyANakanA divase e sarvathA brahmacarya pALavAno niyama kara. te sivAyanA divasamAM paNa saMkhyA tathA vakhatathI pramANu karavuM. * aNAhArI vastuo * paraMparAthI vaparAtI aNahArI cIjanI vyAkhyA mahopAdhyAya mIyazovijayajI mahArAja A rIte bAMdhe che - - vastu aniSTa IcchA vinA, je mukhamAMhi dharIje re, . cAra AhArI bAhire, te aNahAra kahIe re; : eha jugataruM je lAhI, vata paccakhANa na khaDe re. phakta jarUra paDe to ja cAra jAtanA AhAra sivAya che 2vAda sahita vastu IcchA rahitapaNe moMmAM rAkhI zakAya, te aNahAra levAthI paccakhANune bhaMga thatuM nathI. aNAhArI cIjonA vaidakIya guNa doSa jaNAvatAM pahelAM nIcenI janAo jarUrI che- ke aNAhArI cIjo game tevA saMjoge heya te paNa jarUra paDe ja vAparavI. 2 AcArya mahArAja agara rAjananI AyAthI ja vAparavI. zabda (sakAelI) ja vAparavI ane banatA sudhI visvAdA *-(2vA hita mALA ravA jaze nahi tevI.) heya
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ gopabhogavi. 215 5 bIna jarUriAte bahAra thuMkI nAMkhavI. ka ekalI levAya, agara te game teTalI aNuhArI cIjo bhegI karI cUrNa rUpe agara guTikA rUpe vizeSa phAyadA mATe vAparI zakAya. 7 mAtra thuMka mAraphata ja gaLAmAM utArAya. 8 keI paNa saMjogomAM upavAsa daramyAna vaparAtA pIvAnA ja pANI sAthe levAya nahi. nahi te AhAra thaI jAya.' 9 upayoga karyA bAda ochAmAM ochuM be ghaDI sudhI pANI pIvAya nahi. nIce ApavAmAM AvelI aNahArI cIjomAM jenI Agala nizAnI (*) karelI che te cIjonA svAda ane upayoga mATe bemata che, mATe yogyAyogyatAne vicAra karI lejanA karavI, anubhavI gurUjana pAse khAtrI karyA pachIja vAparavI. aNAhArI auSadhe ane tenA guNa. 1 agara-tarasa mUcha darakAra, zItala, vAI apasmAra vagere mATe. 2 aphINa-prAhI, pIDAzAmaka, uMgha lAvanAra ane paraseve vALanAra. aphINa+kesara kolerAmAM upayogI. khAsaMgha-gAhI, dama udharasa maTADanAra ane pauSTi. ja AkaThAnuM paMcAMga-vAtahara, kaphadha, ulTI karanAra ane parase vALanAra, 5 eLIo-caka, rUtu lAvanAra ane navaraH. ja mA mAphahara, taragsa muMjhavA ane pakSane te dUra karanAra pauSTi che ativiSanI kaLI-pAzA, kaTu, dina jhAya nA. mANAnI lAlasA, mAjI dhAbI abhimAna,
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 214 zrAvakadhama vidhAna huM upaleTanu lAkaDuM --vAtahara, tarasa tathA ulTIne nAza karanAra. 10 kareNanI jaDa--vara#, mastaka zULa maTADanAra. 11 karIAtu--varA, sAraka, arUcinAzaka, 1ra kasturI--aganuM kheMcAvuM, AMcakI, vAyu, tRSA, ulTI tathA zeSa nAzaka. 13 Da--sAraka, pAcaka, ane jvarA. 14 kesar--kaDarAga, mastakathaLa, ulTI, zItaLa, staMbhaka, pauSTika. 15 kIMdar--uSNu, kaphadma, raktAtisAra ane javarA, svedala. 16 kAthA--dAMtamAMhI lehI AvatAM reAkanAra, staMbhaka, zItaLa, 10 keramULa--rUcikAraka, mULaghra ane vAtahara. *18 kuMvAr--apacA maTADanAra, recaka, gumamra, pittazAmaka, aralavRddhi maTADanAra. 19 khArA--peTanA du:khAvA maTADanAra, 20 kherasAra--kapha zAmaka, dAMtane hitAvaha, udharasa maTAnAra. 21 kheranuM mULa tathA chAla-raktazodhaka. 22 gugaLa--vayasthApaka, vAtahara, zeAdhaka. 23 gaLA--varA, zItaLa, pittazAmaka, mUtrala, tRSA, dAha ane bhrama nAzaka. 24 gaumUtra--mUtrala, sAraka, maLAvarodhaka, udara roga maTADanAra, recaka 25 citrakamULa--'bhaka, peTanA duHkhAvA upara phAyadAkAraka, vAtahara, dIpana, pAcaka. 26 cimeDavAtahara, pauSTika, cakSuSya, 27 ciDa (telIA) . devadAranuM lAkaDuM sUtroodhaka, maLAvarodhaka, Aphreza heDakI mUrchA maTADanAra, vAyuhara, dIpana, pAcaka. 28 yunA--ziLasa, aNu maTADanAra. 29: cApaNInI tRSAvara, muMjhavaNa dUra karanAra, pAki, vAtarAganAzaka
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ gA5bhAvi 30 jaThThA (tamAkunI jAta)--kapha nAzaka, vAtAnulAmana, vAtahara. 31 varkhAra mUtrala, uSNu, dIpana, pAcaka. 3ra jherIgADhalI--apacA maTADanAra, javaraghra, pASTika, cUMka maTADanAra. 33 jherI nALIera (TAparU) ---pauSTika, javarA, apacA jhADA ane cUka maTADanAra. 34 TaMkaNa khAra--mUtrala, rUtu lAvanAra, veNu lAvanAra. 35 dAbhanuM mULa--astizULa ulTI rokanAra, vAMtIhara, mUtrala, raktastaMbhaka, 217 36 tamAku (kAI paNa jAtanA paTa vagaratI, khAvAnI agara sudhavAnI)--kazAmaka, hIsTIrIA, dAMta sajjaDa thavA (baMdhAI javA) upara phAyadA kAraka. 37 tagara uTI mATe. 38 triphaLA--sAraka, pitta zAmaka, dAha, tRSA, mujhavaNa dUra karanAra. 39 cAranuM mULa--dhadUra karanAra, guma ane adilA upara guNakArI. 40 dADamanI chAla--udharasa maTADanAra, kapha nAzaka, pittazAmaka, grAhI. 41 dhamAsA--ulTI, udharasa. tAva, dAha ane heDakI maTADanAra, mUtrala. 42 nirmaLI--mUtrala, zULa gALA nAza karanAra, rUcikara *43 naka--vAMtIkara, sakhta ulTI karanAra, sa`viSa kADhavA mATe. 44 pAnanI jaDa--vAtahara, uSNu, rUcikAraka, meALanAzaka. 45 puMvADa bIja-varA, cAmaDInA deSa dUra karanAra 46 phaTakaDI--grAhI, raktastaMbhaka, 47 mucakaNa (mucaka)--pittanI ulTI, vAyu saMbaMdhI mAthAnI pIDA maTADanAra, tRSAhara. 48 mehuDAnI chAla udharasa ane kapha nAzaka, zItaLa. 49 bAranI chAlazrama, zoSa nAzaka, zAmaka, grAhI. 50 meraDInAM mULa varA;- kapha pittanAzaka,
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 zrAvakadharma vidhAna pa bAvaLanI chAla raktAtisAra, atisAra ane khAMsI maTADanAra. para bI (bIvale-raktapitta nAzaka, raktastaMbhaka, rAhI. paka baLa (elIAnI jAta)-sAraka, Artava zodhaka. 54 bherIMgaNuM mULa-jvaragha, paDakhAnu zaLa, dama, udharasa ane hRdayaroga upara phayadA kAraka. papa malayAgarU-tRSA, dAha maTAnAra, vara nAzaka,svAdu, raktapitta nAzaka. pa6 majITha-zaLa, arza, rakatAtisAra, tathA pitta zAmaka. 57 mareThI-gaLAne sojo, he AvavuM, udharasa maTADanAra, 58 rakha (sarva jAtanI)-dAMta sApha karanAra. 58 rehanI chAla-vAtahara, pauSTika, zodhaka. lIbaDAnuM paMcAMga (chAla, DAMkhaLI, pAna, mULa, mahera)paSTika, varagha, zitaLa, ulTI baMdha karanAra, pittazAmaka, tRSAha, muMjhavaNa nAzaka, 1 vakhabhe-peTane duHkhAve, Apharo maTADanAra, AhAra pAcA, bhedaka, vAtahara. 2 vaDagrudha grAhI, atisAra, kelerA upara kAyA mArA. 63 gaMdhIle vaja-grAhI, gaLAno zeSa, maLAvarodha, kola. 64 surekhAramUtrala, svala, zitaLa. B5 sAjIkhAravAyuhara, dIpana, pAcana. 6 sukhaDanI jAta zItala, pittazAma, che haLadara- apacAne nAza karanAra, kapha, pauSTika 68 hImajanA , muMjhavaNa dUra karanAra, sArA, 69 haraDenI prajA mAkhyA, cAra TakA, zItala * hIrAboLa-pAvAvanA, vibhAga : .
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAgApabhAvi0 71 triphaLA gaumUtra gALI--jhADA sApha lAvI peTane vAyu dUra karanAra. ADI, kaphairalI, khAra, ga ucI, cuDaDI, suNIla, kA, dIkAmArI. nAhIyA, bhasma, ( sa` AtanI) sadhIlIMgarI viMgere paNa anAhArI gaNAya che. 219 ( A lakhANu vaidarAja hiMmatalAla ke. zAha. bI. esa. sI. taraphathI prakAzita thayela patrikA uparathI vadhArA ghaTADA sAthe Apela che.) // iti sAtamA bhogapabheAga viramaNavratAdhikAre 14 niyamAnI samajutI!
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ che Akarma anarthadaMDa viramaNavrata. guNatrata trIjuM che avataraNa-sAtamuM bhoge paga vata kahIMne have AThamuM zrAvaka vrata anarthadaMDa viramaNa nAmanuM trIjuM guNavata) kahevAya che tahaNatthadaMDaviraI aNNaM sa caunihA avajjhANe / pamayAyarie hiMsappayANapAvobaese ya // 23 // gAthArtha-tathA anarthadaMDa viramaNa nAmanuM trIjuM guNavata cAra prakAranuM che. 1 apadhyAna (duSyona) saMbaMdhi, 2 pramAdAcaraNa saMbaMdhi, 3 hisA(sa)pradAna saMbaMdhi, ane 4 pApepadeza saMbaMdhi, e cAra prakArane anarthadaMDa varjavA cogya che. 23 bhAvArtha-jIva je pApa pravRttio kare che emAM keTalIka pravRttio to gRhastha jIvananA nibhAvane aMge karyo vinA cAle nahi evI hoya che, ne keTalIka pApa pravRttio jarUrI kAraNa vinAnI nirarthaka hoya che. athavA upayoga uparAMtanI adhika hoya che. evI kAraNa vinAnI nirarthaka pravRttionuM nAma anarthadaMDa che. (atrathI artha=projana jemAM evA daMDa pApa vyApAra vaDe AtmAne che. arthAt jemAM kaMI paNa prajana nathI evA A leka saMbaMdhi vyApAra (pApa vyApAra) vaDe AtmAne kaMi tathAnarthadaNDaviratiramyat sa caturvidho'padhyAnam / pramAdAcaritaM hiMsApradAnapApopadezaM ca // 23 //
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane dasa rdha pArtha te anaka) tenI vistRta-tyAga karavA te. e trIju juna che, athavA 8 nuM zrAvavrata che. A vrata paNa ne guNata che te A pramANe-kAraNa vinAnI haMsA na kare kAluM vanAnuM sthUla nyU nyU le. kAranA cArI na kare. kAraNa vinA padi vo nahI ane kAraNa vinAnA parigraha na rAkhe, tethI pAMca varSanuM gata. che, nAce trIjI akharca daDanI ke mukhya prakAra vana De 1 gupta A rodra dhyAna) anarthaDe. 1 dAna aneka, 2 pramAdAcaraNa anaMda be anya padeza anatho e prakAranA zarIramAM huM na 1 Ata dhyAna ane 2 rodradhyAna ema be prakAranuM che. temAM A dhyAna paNa viyAga aniSTasaMcaLa ityAdi 8 prakAranuM che, ane raudradhyAna paNa hiMsAnubaMdhi Ade 8 prakAranuM che. e ADe durdhAne anartha Da che, kAra nA viyAgathI cAhe teTalA zAka satApa kanI Ta vastu bhAgyamAM punaH maLavAnI hAya tA maLe ne huM mArI ya te na maLe mATe zeka satApa vigerethI kacchita vastu maLatI nathI, temaja zAka satApa karavAthI neSTa vastu dUra thatI nathI, iSTa vastu meLavavAne va. aniSTa vastu dUra karavAne mATe prayatna karavA e jarUrI hAya, kAraNa kema ane kama e bethI phAsa sakri thAya che, parantu zeka satApa karavAthI kaMI paNa siddhi thI nathI, mATe zoka saMtApa ityAdi A dhyAna te ana
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 222 zrAvakadharmavidhyatA kaMDa che. e pramANe hiMsA vigerenAM raudra dhyAne te mahA bhayaMkara dayAna che. hiMsAo vigerenA dhyAnathI-satata ciMtAthI narakAdi durgati prApta thAya che. zarIrAdi avazya kAraNamAM paNa raudra dhyAnanuM avazya prajana nathI, mAtra jarUra pUratA udyamanI ja AvazyaktA che. tethI raudra dhyAna paNa anarthadaMDa che. ahiM gRhastha jIvananA ucita nibhAva pUratI artha sAmagrIone mATe te artha sAmagrI meLavavA saMbaMdhi citArUpa je ArtadhyAna vA raudradhyAna te arthada che, paraMtu adhika artha sAmagrI mATenI ciMtA tathA Avazyaka arthasAmagrImAM paNa adhika paDatI ciMtA e sarva anarthadaMDa che. para pramAdAcaraNa anarthadaMDA nidrAvikathAviSayakaSAya ne madha e pAMca prakA pramAda che. te saMbaMdhi anarthadaMDa A pramANe vinA kAraNa avasara vinA paNa uMghavAnI Teva, vinA, kAraNanI rAja kathA, deza kathA, bhajana kathA, ne strI kathA e cAra prakAranI vikathA-kuthalIe karavI, (emAM chApAM vAMcavAne zekha, nevela vAMcavAne zekha, ItyAdI aneka mojazekhanI vArtAone samAveza thAya che.) sparzendriyAdikanA viSayamAM adhika pravRtti ane krodha mAna mAyA lebha rUpa kakSA (adhika paDatA kaSA) e anarthadaMDa che. tathA aphINa gaje bhAMga madirA Adi mAdaka vastuo mAjazekha mATe khAvI pIvI te anarthadaMDa che. je zarIra nirmadanIya dhAnyAdithI piSAya che, te madirAdi madanIya padArtho khAvA
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ anarthadaDavi. 223 nirarthakaja che. e pace pravRttio zarIrAdi kAraNe arthadaMDa paraMtu vinA kAraNe vA adhika pravRtti anarthadaMDa che. athavA zubha kAryamAM ALasa te paNa pramAdAcaraNa che. 3 histra pradAna (hisAnAM upakaraNa bIjAne ApavAM te) anarthadaMDa hiMsAnAM sAdhana je ghaMTI-khAMDaNI-haLagADAM-zastraviSa ItyAdi vastuo bIjAne ApavI te hiMsApradAna anarthadaMDa che. pitAnA putrAdikane saMbaMdhanA kAraNathI ApavAM paDe te arthadaMDa che, paraMtu je sagA saMbaMdhI nathI, tevAne evAM hiMsaka sAdhane mAgyAM ApavAM te anarthadaMDa che. sagAMsaMbaMdhine paNa mAge tyAre banatA sudhI na apAya evA upAyamAM rahevuM. che 4 pApapadeza anarthadaMDo dareka manuSya pitatAnA gRhastha kAryonI ciMtAmAM prAyaH tatpara hoya che, te paNa eka prakAranI evI khoTI Teva paDelI hoya che ke bIjAne kaMIne kaMI te kAryanI bAbatamAM zIkhAmaNa ApavI, mATe evA prakAranI khoTI TevathI bIjAne kahevuM ke-tame ALasu thaIne kema beThA che? varasAdanA divasa AvyA che te khetaranI kheDa kema 1 prathama te zrAvake hiMsAnAM upakaraNanAM aMgo chUTe chUTAM karIne jude jude ThekANe mUkavAM, jethI mAganAra saMbaMdhine paNa kahevAya ke-emAMnI eka cIja kayAM ne bIjI cIja kayAMya paDI haze, kaMI ThAma ThekANe vyavasthita nathI, ityAdi ucita uttara ApI zakAya.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 224 AvaSama vidhAna karatA nathI? tyAre hajI satAna nI tA khIjI ma karatA nathI ? A kanyA ATalI mATI thaI chatAM vivAhu krama karatA nathI? chekarAne dhe. kema lagADatA nathI ? gharanI bhIMta paDavA AvI che tene kema sudhAratA nathI cAmAsu Avyu che te chAparU kema caLAvatA nathI ? khetaramAM dvAra khAI jAya che te vADa kema karatA nathI ? ItyAdi aneka prakAranA pApadeza sagA saMbaMdhane ane pArakAne paNa pUchyA vinA ne vinA pUchaye paNa ApIe chIe teA putrAdikane pUchyuM upadeza-salAha ApavI te adaMDa ne vinA pUchaye vinA saMbaMdhine pApopadeza ApavA te anaiDa che, upadezanA upalakSaNathI sAvadya kAryomAM pravRtti karAvavI te paNa anatha 'Da che. (kevaLa pApA padezaja anaDa che ema nahi). 58mA anarthaDe viramaNu vratanA 5 avataraNu--4 prakAranA anatha daMDa enA 5 aticAra che te kahe che-- aticAra / kahIne have kaMda kukkuiyaM, mohariyaM saMjuyAhigaraNaM ca / uva bhoga paribhogAiregayaM cettha vajjei // 24 // 1 vinA pUchaye salAha ApavI te leAkamAM DALa DahApaNuM (peAtAnA DahApaNanA DALa) kahevAya che. kAraNa ke puchayA chatAM paNa pApa kAryomAM salAha ApavAnI na hoya to vinA pUchaye salAha ne zIkhAmaNA ApavI te zrAvakane ucita kema hoya ? kandarpa ke kucyaM maiaukhaye saMyutAdhikaraNaM ca // upabhogapari bhogAtirekatAM cAtra varjayati // 24 //
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ anarthadakavi 225 gAthArtha - kaMdarpa (kAdIpaka vacana), kaumucca (kAmadIpaka bibhatsa ceSTAo), maukharya (vAcALatA), saMyuktAdhikaraNa (DelAM upakaraNe), ane bhegAtirikta (adhika parigraha) e pAMca prakAranA aticAra AThamA vratamAM varjava che 24 che bhAvArtha-A anarthadaMDamAM paNa je je nirarthaka pravRttio heya te ja aticAra rUpe gaNAya che. tevI nirarthaka pravRttio vyakti bhede che ke aneka che, te paNa ahiM pAMca aticAranI cAla paripATI pramANe nirarthaka pravRttio mukhya 5 prakAranI kahI che te A pramANe - 1 kandape aticAra-kAmavAsanAne uddIpana kare evAM vacanAdi te kaI kahevAya. ahiM zrAvake khaDakhaDa hasavuM kape nahi, hasavAnA prasaMgamAM mukha malakAvyA pUratuM alpa hasavuM ucita che, mATe strI Adika sAthe hAsyamahanIyane uddIpana karanAra hAsya kriyA tathA viSaya vAsanAne uttejIta karanAra khaDakhaDa hAsya karavuM te aticAra che. A aticAra pramAdAcaraNa vratane che. 2 kIku aticAra-kandapa aticAramAM pite hAsya karavAne saMbaMdha che, ane A aticAra bIjAne hasAvavA saMbaMdhi che, jethI mukha phulAvavuM, mukhathI vAjIMtra pazuzabda Adi dhvanio upajAvavA, netranA kaTAkSa karavA ItyAdi zarIranA avayavethI evA cALA karavA ke tethI bIjA leka khaDakhaDa haze, temaja bhAMDa bhavaiyA sarakhI
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 zrAvakadharmavidhAna bibhatsa kuceSTAo karI bIjA lekanI kAmavAsanAo uttejIta karavI te aticAra che. kAraNa ke zrAvake aMganA evA cALA na karavA ane evAM vacano na bolavAM ke jethI bIjAone hasavuM Ave, temaja kAmavAsanA uttejIta thAya. mATe A cALA aticAra che. A aticAra paNa pramAdAcaraNa viratine che. 3 makharca aticAra-mukharane bhAva te mukharatA arthAt dhIThAInAM vacane (Agraha darzaka vacane) bolavA tathA jema tema asaMbaMdha belyA karavuM, ema bahu belavAnI TevathI lekamAM labADI gaNAya che, enA bolavAnI kiMmata lavAre karavA jeTalI che. e sarva prakAranI vAcA LatA bakavAda te pApapadeza viratino aticAra che. 4 saMyuktAdhikaraNa aticAra-ghaMTI, gADuM. ukhala, muzala ItyAdi hiMsAnA adhikaraNonA-upakaraNonA avayave joDAyelA taiyAra rAkhe, ethI bIjAone mAgI laI javAnI sugamatA rahe che, ane mAMgavA Ave tyAre taiyAra upakaraNe hevAthI na ApavA jevuM bahAnuM upajAvavuM azakaya thAya che, athavA keTalAka te vinA mAge ja sUcanA mAtra ApI tarata uThAvI jAya che, ane zaramamAM nA kahevAya nahi, mATe hiMsAnAM upakaraNe kAmamAM Ave evA taiyAra joDAyelAM rAkhI mUkavAM te hisapradAna anarthadaMDa viramaNavratane aticAra che. ahiM zrAvake hiMsAnAM upakaraNonA avayavo chUTe chUTA karI nAkhI jude jude ThekANe mUkI devA, jethI mAgavA AvanArane "AnuM amuka amuka
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ anartha vi 227 aMga kayAMya paDyuM haze, " ityAdi nahi ApavAnuM ucita nhAnuM kADhI zakAya. 5 adhika parigraha aticAra--upabhAganI vA paribhAganI vastu jarUra pUratI levI joie. tethI adhi le te aticAra. jema ke--snAna karatI vakhate ghaNuM tela ne ghaNAM AmaLAM talAva Adi sthAne nAnAthe laI jAya teA tenA lAbhathI bIjA paNa ghaNAM leAkeA nhAvAne sAthe Ave, tethI niraka pApArabha thAya. e rIte ghaNAM tAMbUla vigeremAM paNa jANavuM, mATe vidhi mAga e che ke-zrAvake ghera ja pANI gaLIne nhAvuM, ane ghera nhAvAnuM na ane te ghera ja tela AmaLAM cALI AmAM mastakamAMthI kheravI nAkhIne taLAve jAya, ne tyAM paNa kinAre besIne khAme khAbe nhAya ne nhAeluM pANI taLAvamAM na jAya tevA prayatna kare. gherathI lATe vA tapeluM Adi nhAvA laI javuM jethI pANI gALI zakAya. ne tema na ane tA khAkhe khAkhe nhAya. ityAdi aneka kAryamAM jarUra pUratA ja AraMbha karavA ucita hoya, ne tethI adhika Araba kare teA pramAdAcaraNa vratanA aticAra lAge. e rIte 3 aticAra pramAda vratanA, 1 hi`sapradAna vratane, ne 1 pApopadeza vratanA che. eka dadi aticAra AkuTTivaDe (jANI joine) karavAthI vratano bhaMga thAya che, ne anAleAgAdi vaDe karavAthI aticAra gaNAya che. praznaH--4 prakAranA anaDamAMthI traNa anatha I DanI viratinA aticAra kahyA, parantu durdhyAna nAmanA ceAthA
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 zrAvakadhama vidhAna prakAranA avayaDa viratinA atiyAra kema na kaNera uttara--durdhyAnanI viratimAM anAbhAgAdi vaDe durSyAbanI pravRtti te dAnAticAra che, ema upalakSaNathI jANavu. anyakartAe spaSTapaNe kahyo nathI. (vRttimAM kahyo che.) // iti tRtIyaguNuvratasyAticAraNaH " 5 navamuM sAmAyikatrata (paheluM zikSAvrata) / avataraNu--pAMca aNuvrata ne traNa guNuvratanuM svarUpa kahIne have zrAvakanAM 4 zikSAvratA sAmAyika vigere che temAM pahelA sAmAyika nAmanA zikSAvratanuM svarUpa kahevAya che. zikSA eTale vAravAra sevavA cAgya vrata te zikSAvrata. sikkhAvaryaM tu etthaM, sAmAiyo tayaM tu viSNeyaM / sAvajjeya rajogANa bajjaNA sevaNAruvaM // 25 // gAthAya --ahiM zikSAvrata te sAmAyika nAmanuM vrata jANavuM, ane te sAvadya cAmeAnA tyAgavALu' ane niravadha cegAne AdaravA rUpa jANavuM. 5255 AvAya zikSA eTale sAkSAne sAdhanArI amuka ceSTA, tenI mukhyatAvALuM vrata te zikSAmatAM zikSA e prakAranI che. 1. grahaNuzilA, 2 sevana zikSA grahaNa eTale vAravAra aMta chagIkAra karavAM, ne Amravana eTale zikSA sva somAcikaM mo tarpha tu vijJeyam / sAvacetarayogAmI varjanAsevanArUpam // 25 //
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika vrata tene pALavAM. ahiMsA Adi ANa ne guNavate eka ra bahaNa karAya che je ziva eka divasamAM paNa aneka jAra zahaNa karAya che e taphAvata che che "sAmAyika zabdano artha sama rAgadveSa rahita jIvane Aya lAbha te samAya kahevAya, kAraNa ke sama guNavALe jIva nirUpama sukhanA hetu evA apUrva jJAna darzana cAritra Adi paryAye vaDe pratisamaya joDAya che. (arthAtu pratisamaya jJAnAdi paryAmAM varte che mATe te jIva sama kahevAya che.) mATe evA samAya nA prajanArthe (jJAnAdi lAbhane arthe) je kiyAnuSThAna karAya te sAmAyika kahevAya. ane e kriyAnuSThAnamAM sAvadya gone (pApa vyApArane) tyAga ane niravadyogone (zubha pagane) Adara (grahaNa-Asevana) heya che, jethI A anuSThAnamAM sAghane tyAga e mukhya lakSaNa che, ane te sAvadya tyAga amuka kALanI maryAdAvALa hoya che, mATe A sAmAyikatrata grahaNa karIne dvividha trividha AraMbhAdikano tyAga karIne svAdhyAyAdika (be ghaDI sudhI) karavAM. prazna--jinapUjA e zubhayoga che, te sAmAyikamAM jinapUjA thAya ke nahi? uttara-sAmAyikamAM jina pUjA na thAya, kAraNa ke A sAmAyika zikSAtrata te sAdhunA AcAravat bhAvapUjA che, sAmAmi Da kara samako hava sAyamo vaha jmhaa|
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 zrAvakradhama vidhAna (je kAraNathI sAmAyika karye chate zrAvaka sAdhu sarakhA che.) e vacana pramANe sAdhu jema jinapUjA rUpa dravya pUja na kare tema sAmAyikamAM zrAvaka paNa dravyapUjA vA jinapUjA na kare. vaLI jinapUjA mATe snAna karavu joie, AbhUSaNa paheravAM joIe, te sAmAyikamAM ane nahi, kAraNa ke A sAmAvikramAM snAnanA deha vibhUSAnA vigerenA tyAga hAya che. bhAvastavamAM ArUDha thayela jIvane dravyastavanuM kaMI pratyeAjana nathI, kAraNa ke dravya stava te bhAvastavanI prApti mATe che, ane te bhAvastava te sAkSAt prApta thayA che te dvavyastavanuM have khIjuM zuM prayeAjana heAya ? prazna--sAmAyikane vidhi garIba ane tavaMgara ane mATe eka sarakhA che ke jUdo che? uttara----garIba ane tavaMgara e ene mATe jUdo vidhi che te A pramANe-- alpaSTikanA sAmAyika vidhi (4 sthAne). ahi' zrAvaka e prakAranA che. 1 mahuddhi ka (mATA vaibhavavALA rAjA-sAmanta ityAdi), ane apaki (sAmAnya Rddhiva'ta athavA aRddhiva'ta). tyAM je alpardhika zrAvaka hoya te deharAsaramAM, sAdhunI pAse, pauSadhazALAmAM, athavA peAtAne ghera jyAM pAtAnuM citta Thare tyAM sAmAyika kare, athavA anyatra paNa jyAM kaMi kAmakAja vinA esI rahyA hAya tyAM kare, ema pAMce sthAne sAmAyika kare. temAM prathamanA 4 sthAne te sAmAyika avazya kare ane pAMcamA sthAne
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika vrata 231. nivRtti hoya te kare ane pravRttivALo hoya te na kare ema bhajanA jANavI. alpaddhikane kaI paraMpara bhaya na hoya; (rAjyAdi taraphathI vA keI zatru Adikano bhaya na hoya.) keInI sAthe kaMI takarAra na thaI hoya, (ke jethI ghara bahAra nIkaLatAM herAna thavAnuM heya.) tathA koInuM devuM na hoya ke jethI ghara bahAra nIkaLatAM leNadAra taraphathI kheMcatANa thavAnI hoya, vaLI devAdArane dekhIne kaI pakaDe pakaDAve nahi kAraNa ke pakaDe te vratabhaMga thAya. (gherathI sAmAyika laIne upAzraye jatAM vacamAM pakaDAvAthI vratabhaMga thAya che) ane kaMI paNa pravRttimAM na hoya te e alpaddhika zrAvaka gharathI ja sAmAyika laIne upAzraye jAya. tathA upAzraye jatAM isamitimAM upayogavALo thaIne, vacana samitimAM sAdhunI mAphaka sAvadya bhASAne tyAga karIne, eSaNA samitimAM kASTha vA patthara ItyAdikanI jarUra paDaye ajJA laIne paDilehIne pramAIne grahaNa kare, e ja pramANe kASThAdikane mUkatI vakhate kare, ema AdAna nikSepa samitimAM vartate, (eTale grahaNa karavAnI ne bhUmi upara mUkavAnI vastune AjJA laI je pramAIne le ane mUke) ane parijhApana samitimAM baLakhe nAkane mela vigere vivekathI visAje ane vivekathI visarjana karate zuddha bhUmi jue ane pramAje. (e pramANe pAMca samitinuM pAlana kahyuM) tathA jyAM ubhuM rahe tyAM paNa traNa guptinuM pAlana kare. e vidhio upAzraye jaIne sAdhuone vaMdanA karIne sAmAyika uccare.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 zrAvakadhama vidhAna nimate lagAvyuM. ityAdi prasiddha pAThamAM niyama' ne adale 'sAhU' zabda uccare, (parantu cAlu vidhi pramANe te niyama pada uccaravA ceAgya che.) tyAra bAda kariyA vahiya kime. tyAra mAda AleAcanA laIne AcAryAdikane krama pUrNAMka caDhatI uttaratI padavI pramANe vaMdana kare. punaH paNa gurUne vaMdana karIne pujI pramAne bhUmi upara besI gurUne praznAdi pUche athavA svAdhyAya kare. (laNe gaNe) e pramANe deharAsaramAM paNa sAmAyika vidhi jANavA. tathA petAne ghera sAmAyika kare athavA pauSadhazALAmAM sAmAyika kare te upAzraye javAnuM hAtu' nathI e taphAvata che. (zeSa vidhi yathAsaMbhava pUrvavat jANavA). 5 mahinA sAmAyika vidhiA je zrAvaka rAjA sAmanta Adi mahA vaibhavavALA hoya teNe sAdhuvaMdana tathA devava Mdana karavAne arthe potAnI sarva Rddhi sahita ghaNA ADaMbarathI javuM, jethI lAkane paNa dhama upara vizeSa zraddhA thAya. kAraNa ke uttama purUSoe Adara karelA (pratikti vaibhavI ane meATA janAe Adara karela) sAdhue leAkamAM paNuM bahu Adara mAnavALA thAya che. jo AvA mahuddhi ke! gherathIja sAmAyika laIne jAya tA azva hasti Adi vaDe adhikaraNa thAya. (arthAt Akhara ahita javAmAM sAvaghArabha thAya.) mATe ghera sAmAyika na che, temaja sAmAyika laIne deva gurU pAse page cAlIne 1 A sAmAyika vidhi cAlu rUDha vidhi rUpa nathI, parantu sAdhu. patyu pAsanA saMbadhi prAcIna vidhi che.
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika vrata 233 ja javuM paDe. (ane mahaddhi ke teA hasti Adi upara besIne javAnu'hAya) mATe ghera sAmAyika na kare. vaLI A pramANe ADaMbara sahita gurU pAse janAra mahaddhika ne zrAvaka hAya tA tene mATe ubhA thavuM vigere satkAra na hoya, ane jo bhadraka hAya tA (zrAvaka na hoya te) tene satkAra thavA ucita hAya tethI tene mATe prathamathI Asana karI rAkhavuM, (besavAnI sagavaDa karI rAkhavI,) ane AcAya pote prathamathIja ubhA rahe. (prathama beThelA hoya ne bhadraka mahuddhi ka Avye ubhA thavuM te AcAya ne ucita na hovAthI prathamathI ubhA rahe). jethI uThavA saMdhi ane besI rahevA saMbaMdhi doSa na upaje te kAraNathI ubhA rahe, tyAra Ada te mahaddhika zrAvaka vA bhadraka zrAvaka sAmAyika kare. A sAmAyika sUtrane AlApaka (sUtra pATha)cAlu paddhati mujaba - che. e pramANe sAmAyika karIne iriyAvahiya' pratikramI sAdhuone yathAyeAgya vaMdana karI pUchavAnu` hAya te pUche athavA bhaNe gaNe. ahiM sAmAyika karanAra mahaddhika mugaDha kuMDala vIMTI ityAdi AbhUSaNAne zarIra parathI utArI mUke. (peAtAnI sAthe AvelAne teTalI vAra soMpe), temaja phUlanI mALA tAmUla ne uttarIya vA vigere vaje. e pramANe sAmAyikanA vidhi jANavA. // 25 // 1 upara kahelA sava sAmAyika vidhi sakSepamAM ane prAcIna paraparA pramANe che. sAmAyika pratikramaNa tyAdi sAmAcArIe AcAcenI paraparAmAM kaMika hInAdhika paNa thAya che, ane te hInAdhikatA aza amatsarI samAnya Adi guNavALA gItAthI ja banI
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 zrAvakadhama vidhA 5 navamA sAmAyika zikSAvratanA 5 aticAra avataraNu--pUrva gAthAmAM sAmAyika vratanI vidhi darzAvIne have A gAthAmAM e sAmAyika zikSAvratanA 5 aticAra kahe che maNavayaNakAya duppaNihANaM, iha jattao vivaje // saiakaraNayaM aNavadviyassa taha karaNayaM caiva // 26 // gAthA--maneAdupraNidhAna, vacana-NidhAna, kAcadupraNidhAna (duzciMtavana, ducana, duSTa kAyapravRtti) e traNa aticAra tathA smRtyakaraNa (sAmAyika yAda na AvavuM,) ane anavasthita karaNa (jema tema ApavuM. ) e pAMca zake che, mATe sAmAyikatA cAlu vidhi upara kahelA vidhi sAthe sarva rIte maLatA na hoya te sa'bhavita che, vaLI pASAnA 80 bhAMgA pramANe sAmAyika vidhi paNa jUdA jUdA prakArane hoya, parantu bhavabhIrUe tA cAlu paraparA mujaba sAmAyika vidhi karavA cAgya hAya, jema pAhanA 80 bhAMgAmAMthI cAlu rUDhImAM amuka eka bhaga pravarte che tema, puna: ahiM paheluM sAmAyika uccaryAM bAda dariyA vahI pratikramavAnI kahI che, parantu te kayA prakAranA sAmAyikamAM kaI rIte te mATe che ItyAdi vizeSatA zrIgItA`thI jANavA yogya che. kAraNa ke kAIka gacchamAM pahelI karemi bhaMte bAda iriyAvahiya pratikramAya che, parantu temAM A pATha AlaMbana rUpa thatA nathI, kAraNa ke te vidhimAM vidhi paNa uparanA pAThamAM saMpUrNa karyAMya dekhAtA nathI. 'manovacana kAya duSpraNidhAnaM iha yatnato vivarjayati / smRtyakaraNakaM anavasthitasya tathA karaNakaM caiva // 26 //
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika vrata 235 aticArane ahi sAmAyika nAmanA navamA zrAvaka vratamAM athavA pahelA zikSAvratamAM prayatnathI vavA. // 26 // bhAvA--muhurrAdikALa pramANavALu' sAmAyika vrata aMgIkAra karanAra zrAvakane sAmAyikamAM vatatAM manamAM Ata dhyAna raudradhyAna ciMtavavuM, te mananuM duHpraNiyAna e aticAra che. sAvadya vacana elavu te vacananuM duSpra NidhAna e aticAra che. ane kAyAthI sAvadya pravRtti karavI te kAyAnuM dupraNidhAna e aticAra che. tathA meM sAmAyika kayu` ke nathI karyuM te saMbhAravuM nahi te smRti akaraNa aticAra che. mAkSanAM anuSThAneAmAM karyAM na karyAnA upayoga avazya rAkhavA joie. chatAM te na rAkhe te aticAra che. tathA sAmAyika laIne kALa pUrNa thayA vinA adhUrU mUkIne UThI jAya athavA kALa pUrNa thayA hoya te jANe nahi e rIte sAmAyikane jema tema ATopI levu' athavA avyavasthita besI rahevuM te anavasthita karaNa nAmane aticAra che. e aticArAnI vizeSa spaSTatA A pramANe-- 1 maneAdupraNidhAna aticAra--sAmAyika laIne gharanI ciMtA kare, kuTuMbanI ciMtA kare, vyApAranI ciMtA kare e rIta AhaTTa haTTa (Ata vazAta) dhyAnane prApta thAya te tenuM sAmAyika niraka jANavu. A aticAra anAbhAgatA ityAdi kAraNathI jANavA, parantu jANIne dRdhdhitavana kare ta| vratabhaMga thAya che.
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 zrAvakadharma vidhA 2 vacana kjhiNiyAna aticAra-sAmAyikamAM zrAvaka je kaMibhASA bole te mukhe muhapatti rAkhIne viya karIne le ane je ughADe mukhe bole temaja vicAra karyo vinA sAvadya vacana bole te tenuM sAmAyika nirarthaka jANavuM. A aticAra anAmegAdikathI che. 3 kAyaduSpaNidhAna aticAra-sAmAyikamAM bhUmine joyA pramAryA vinA bese vA ubho rahe, ane e rIte ajayaNAe pravartatAM hiMsAnA kAraNathI sAmAyika karyuM na gaNAya, A aticAra paNa anAgAdithI che. 4 mRtyakaraNa aticAra-pramAdanA vazathI mahAre sAmAyika kayAre karavAnuM che te na saMghare, temaja meM sAmAyika karyuM ke nathI karyuM ? e yAda na kare vA yAda na Ave evA zrAvakanuM kareluM sAmAyika paNa niSphaLa che. A aticAra paNa anAgAdisthI che. pa anavasthita karaNa aticAra-sAmAyika karIne tarata pAre athavA IcchA pramANe game te vakhate pAre ane te e pramANe anAdasthI kareluM anavasthita sAmAyika zuddha nathI. (TIkAmAM kahela e pAMca aticAranI 5 gAthAone artha che.) . @-upara kahelI 5 gAthAonA arthamAM te sAmAyika nirthika kaheluM hovAthI vAstavika rIte evA deSathI sAmA cikane ja abhAva thAya che. ane aticAre te vratanI malinatA rUpa hoya che, te sAmAyikanA abhAve e pAMca
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAmAyika vrata 230 doSo aticAra kema kahevAya ? vratanA bhagaja kahevAya, jethI maneAdupraNidhAnAdi doSo ticAra nathI. uttara--e vAta satya che, parantu e doSa anAlA gAdikathI (upayAganI zUnyatAe vA akasmAta rIte mananA dudhdhi tavanAdi doSomAM pravRtti thai jAya te) aticAra che. ane jANIne doSamAM pravarte te vratanA bhaMga che. * prazna--mana vacana kAcAthI azubha vyApAra karUM nahi ne karAvuM nahi ema dvividha viSe (cha korTanuM) sAmAyika hAya che, tethI mana vigerenA dupraNidhAnathI (azubha ciMtavana vigerethI ) karelI pratijJAnA bhaMga thAya che mATe tattvathI sAmAyikanA abhAva thAya che, vaLI pratijJAbhaMganuM prAyazcita karavuM paDe che, ane mananuM dudhdhi tavana tajavu e te ati duSkara che, kAraNa ke mana caMcaLa che, jethI cAravAra mananA azubha ciMtavanAthI vAraMvAra sAmAyikanA bhaMga karIne vAraMvAra prAyazcitta karavAM ethI te sAmayika na karavu e uttama che. uttara--nA ema nahi, kAraNa ke sAmAyika dvividha trividha karavAthI manathI azubha na citavuM, ItyAdi 6 pratyAkhyAnA karyo che. mATe koi ekane bhaMga thaye paNa bIjA pAMca pratyAkhyAnAnA bhaMga nathI, tethI sAmAyikanA atyaMtAbhAva nathI. SzALAva che), ane mithyAta mAtrathI maneAdupraNidhAnanI zuddhi thai zake che, mATe sAmA yika na karavu te uttama beca nahi. sarvavirati sAmAyikamAM paNa jema guptinA bhaMgamAM mithyAduSkRta mAtra prAyazcitta
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 zrAvakadharma vidhAna kahyuM che. tema zrAvakanA sAmAyikamAM paNa jANavuM. vaLI jANi rAH bhUrAjabhAnu ari zuddha (anuSAne no abhyAsa paNa prAyaH ghaNA bhava sudhI karela zuddha thAya che.) e vacana pramANe eka ja sAmAyika mAtramAM zuddha sAmAyika thatuM nathI, paraMtu eka bhavamAM aneka vAra sAmAyika kare ane tevI rIte aneka bhava sudhI sAmAyika karate rahe te ja sAmAyika zuddha thAya che. 26 ItinavamA sAmAyikazikSAvratanA pAMca aticAreya: che dazamuM dezAvakAzika vrata (bIjuM guNavrata) avataraNu-sAmAyika nAmanuM paheluM zikSAtrata kahIne have dezavakAzika nAmanuM bIjuM zikSAtrata athavA 1muM zrAvakatrata kahevAya che- disivayagahiyassa dimAparimANasseha paidiNaM jaMtu / parimANakaraNameyaM avaraM khalu hAi viNNeyaM / / 26 / / - 1 dharmanAM dareka anuSThAna prAraMbhamAM ja zuddha heya ema prAyaH bane nahi, kAraNa ke anAdi kALane jIvane abhyAsa azubha yoga vALe che te tarata na jAya, jethI prAraMbhanAM anuSThAne e te zuddha anukAnane abhyAsa mAtra che, jema nizALIAne nizALamAM bhaNavA besADIe te paheleja divase bhaNIne vidvAna thatuM nathI, paraMtu varSonAM varSo vyatIta thaye thAya che, tema dharmAnukAna zuddha thavAne paNa bhavana bhava vyatIta thAya che. digvatagRhItasya dikparimANasyeha pratidinaM yattu / parimANakaraNametadaparaM khalu bhavati vijJeyam // 26 //
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 239 dezAvAzika vrata gAthA--diza parimANu nAmanuM chaThThuM vrata grahaNa karelA zrAvake jeTaluM dizA pramANu rAkhyuM che temAMthI pratidina punaH pramANu karavu' (sakeAcavuM) te ahiM dezAna vAzika nAmanuM bIjI zikSAvrata athavA 10muM vrata che ema jAvuM. // 26u bhAvA--chaThThuM digparimANa vrata e jeTalI mudata sudhInuM kayu" hoya teTalI muddatane mATe teTaluM dizA pramANa chUTuM che ja, parantu teTalA pramANu sudhI javA AvavAnuM dararAja ane nahi, keTalAya divasa javA AvavAnI jarUra na hoya ne kAIka divasa jarUra hAya, mATe je divase ema lAge ke Aje maryAdita kSetra sudhA javAnA prasaMga nathI tA te divase shavAramAM ja jeTalA kSetra sudhI javuM saMbhavita hAya teTalA kSetranuM pramANu kare ne bAkInA kSetraneA niyamatyAga kare. punaH rAtre te teTaluM kSetra pazu vyavahAra mATe upayAgI na heAvAthI temAMthI paNa ati alpa kSetra chUTu rAkhI bAkInA kSetranA tyAga kare. ema eka divasamAM e vAra pramANu AMdhavuM' te dezAvakAzika vrata che. jema chaThThA vratamAM cAturmAsa mATe 100 mAIla cAre dizAmAM chUTA rAkhyA hatA, temAMthI je dIvase 25 mAilathI adhika javuM saMbhavita nathI ema jaNAya te divase 25 mAIla sudhI javAnuM pramANa aMgIkAra karI zeSa 75 mAilanA tyAga kare. rAtre peAtAnuM gAma vA nagara cheDI kayAMya javAnuM nathI ema jANI punaH 25 mAilanA paNa tyAga karI gAma jeTaluM ja kSetra Tu' rAkhe, A pramANe dararoja saMvita kSetra
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 zrAvakadharmavidhAna aneka vAra tidivasa karavuM u jeTalA kSetranuM pramANa savAre ane rAtre be vAra karavuM athavA eka vAra karI rAtre punaH saMbhAravuM, athavA eka divasamAM eka prahara be prahara suMdhI aMgIkAra karavAthI aneka vAra paNa karavuM. gAthAmAM "paIdiNuM=pratidivasa" e pada kevaLa divasa darzaka nathI, paraMtu upalakSaNa vALuM hevAthI prahara Adikane (mUhurtane) paNa sUcavanAruM che. jethI A zikSAtrata prahare prahare paNa badalI zakAya che. pratidina paNa badalI zakAya che ne eka divasamAM be vAra paNa badalI zakAya che. muhUrta muhUrta paNa badalI zakAya che. vizeSa e ke eka aho rAtra mATe savAre kareluM pramANa bIje trIje prahare vA rAtre ghaTatuM ghaTatuM karI zakAya paNa adhika adhika pramANa na karAya. adhika pramANe te saMpUrNa ahorAtra vItyA bAda ja thAya, ane kaI paNa divasa chaThThA vratanA pramANathI adhika pramANa paNa na karI zakAya. jethI chaThuM vrata nityane mATe avasthita che ne dazamuM vrata anavasthita che, ne chaThThA vratanA saMkSepa rUpa che. temaja ahiMsAdika trasenA paNa saMkSeparUpa che.) ahiM zabdArtha pramANe-chaThThA di5rimANavratanA deza= dezabhAgamAM avakAza avasthAna te dezAvakAza, ane evA dezAvakAzathI banatuM pratyAkhyAna te dezAvakAzika vrata kahevAya. avataraNa-pUrva gAthAmAM dezAvakAzika vratanuM svarUpa kahIne have tenA aticAra kahe che - 1 gAthAmAM kahela phividha zabda e rIte ja atyaMta sArthaka che.
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezAvakAzikatrata. 241 vajjai iha ANayaNappaoga pesappaogayaM cev| saddANurUvavAyaM, taha bahiyA poggalakkhevaM // 28 // gAthArtha-A dezAvakAzika vratamAM Anayana prayoga aticAra, prakhya pravega aticAra, zabdAnupAta aticAra, rUpA nupAta aticAra ane bahAra pudgala prakSepa aticAra e pAMca aticAra varjavA. 28 che dazamA dezAvakAzika vratanA 5 aticAra che bhAvArtha- dezAvakAza vratamAM jeTaluM kSetra chUTuM rAkhela che tethI uparAntanA kSetramAMthI koI vastunuM prajana hoya, tyAM pite jaIne laI Ave te vratane bhaMga thAya mATe tevA bhayathI keInI sAthe saMdeza mokalI te vastu maMgAve, athavA anya kaMI prayajana siddha kare te 1 nayana prayoga aticAra lAge. athavA pite na jatAM dAsa dAsI vigerene ekalI vastu maMgAve vA anya keI prayajana siddha kare te 2 pRSya prAga aticAra, (Sya eTale sevaka varga) tathA niyamita kSetrathI bahAra rahelA koI puruSAdikane belA hoya te pite khuMkhAre kare, khAMsI khAya vA kaMI avani kare, jethI te mANasa mane bolAve che ema varjayati ihAnayanaprayoga preSyaprayogakaM caiva / zabdAnurUpapAtaM tathA bahiH pudgalakSepam / / 28 //
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 zrAvakadharmavidhAna samajI jAya. e rIte khAMsI Adi zabda tenA kAnamAM pADe te 3 zabdAnupAta aticAra. tathA niyamita kSetrathI bahAra rahelA keI purUSadikane bolAvavA mATe niyamita kSetramAM ja ubho thaIne ve cAlI AvIne pite dekhAva de, jethI te purUSAdi potAne bolAve che ema samajI jAya te evI rIte rUpa=potAnA rUpane (potAne) anupAta te purUSAdikanI daSTimAM AvavuM te 4 rUpAnupAta aticAra, - tathA e rIte ja bahAra rahelA purUSAdikane bolAvavAne bahira-bahAra kSetramAM tenA para puddagalaprakSepa=kAMkare vigere kai pudagala padArtha pheke te 5 bahira pudagalaprakSepa nAmane aticAra jANa. e pAMca aticAra dezAvakAza vratamAM varjavA. e pAMce aticAra vratanA bhaMgAbhaMga rUpa che, kAraNake niyamita bhUmithI bahAra na javAthI vratane abhaMga che, paraMtu bahAranA kSetrane pApAraMbha aTakAvavA udeza na sacavAyAthI tattvathI vratane bhaMga che. ahiM niyamita bhUmithI bahAra na javAne uddeza e che ke tyAne pApAraMbha baMdha thAya, ane te pApAraMbha pite kare ke bIjAnI pAse karAve te paNa tenA phaLamAM kaMI phera paDatuM nathI, paraMtu eka taphAvata che ke vratadhArI zrAvaka pote jAya te jayaNa pUrvaka javAthI pApAraMbha alpa thAya che, ne bIjAne mokalatAM ajayaNAthI pApAraMbha adhika thAya che (chatAM pitAne niyamita bhUmithI bahAra na javAnuM
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ dezAvakAzikAgrata. 243 vrata che mATe bIjAne mokale che, ne bIjAne mokalavAthI pApAraMbha adhika thAya che mATe aticAra che.) emAM pahelA be aticAra anipuNa buddhivALAne sahasAkAra Adika kAraNathI (arthAt anAmegAdi kAraNathI thAya che. ane chellA traNe aticAra eka prakAranA bahAnAvyAja-miSathI utpanna thAya che. prazna-jema chaThThA di5rimANa vratanA saMkSepa rUpe dazamuM dazAvakAzika vrata kahyuM tema ahiMsA Adi Avratane sakSepa karavAnAM vate kema na kahyAM? uttara-A bAbatamAM vRddho ema kahe che ke chaThThA vratanA upalakSaNathI zeSa pAMca aNuvrata vigerene saMkSepa paNa eja dazamA vratathI jANave, kAraNa ke aNuvratAdikane paNa saMkSepa avazya karavA yogya che. ane je dareka vratanA saMkSepa mATe paNa judAM judAM vrata gaNIe te zrAvakanAM 12 vratanI saMkhyA kAyama na rahe. (mATe sarvanuM saMkSepa viSayika thata ekaja che.) prazna-ahiM keTalAka ema AzaMkA kare che ke-dazamuM vrata dizAparimANa vratane ja saMkSepa kare che (bIjAne nahi), kAraNa ke enA pAMce aticAra dizA saMkSepane avalaMbIne kahyA che, te tamo aNuvratAdikanA saMkSepavALuM paNa che ema kaI rIte kahe che? uttara-jema upalakSaNathI zeSa vratanA sakSepane paNa dezAvakazikatrata kahyuM che tema upalakSaNathI ja te te vratanA . :
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 zrAvakadharmavidhAna aticAra paNa dezAvakAzikane anusaratA jANavA. (arthAta dezAvakAzika vratanA aticAranA upalakSaNathI zeSa vratanA saMkSepa saMbaMdhi aticAro paNa dazamA vratanA je aticAre che teja jANavA.) athavA prANAtipAtAdikanA saMkSepamAM prANAtipAtAdi vratanA je vadha baMdha ItyAdi aticAre che te ja aticAra saMkSepa rUpe ghaTI zake che, ane digyatanA saMkSepamAM kSetrane saMkSepa hevAthI (udghatikramAdi aticAra uparAnta) zabdAnupAtAdi aticAra paNa hoI zake che. mATe zabdAnupAtAdi jUdA aticAra darzAvyA. (arthAta dezAvakAzika vratamAM saMkSepa sarva vratane che, tema aticAra paNa sarva vratanA che, taphAvata e ke kevaLa digyarimANa vratanA aticAra mULa vratanA paNa che ne saMkSepanA paNa che.) sarva vratanA saMkSepa saMbaMdhei jUdA jUdA aticAra darzAvavA ja joIe e niyama nathI. kAraNa ke rAtribhejana Adi keTalAe vrata bhedamAM jUdA jUdA aticAra darzAvyA nathI. che Iti dazamA dezAvakAzika vratanA pa aticAra | che Iti dvitIya zikSAvratamU | agyAramuM piSadhopavAsa vrata (trIju zikSAtrata) avataraNa-dazamuM dezAvakAsika vrata kahIne have agyAmuM pauSadhapavAsa nAmanuM vrata ke je trIjuM zikSAvrata che. te kahevAya che -
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 245 pauSadhepavAsavata. AhAra-dehasakkAra-baMbhAvAvAraposaho yannaM / dese savve ya ima, carame sAmAiyaM NiyamA // 29 // gAthA--AhAra pauSadha, zarIra satkAra paSadha, brahmacarya pauSadha, ne avyApAra pauSadha e cAre prakAra dezathI ane sarvathI gaNatAM 8 prakArane paiSadha che. tyAM chellA AThamA prakAranA pauSadhamAM sAmAyika avazya karavuM joIe che 29 che. bhAvArtha-paSa dharmanI puSTine-paSaNane je dha-dhakare te pauSadha eTale parva divasanuM dhamanuSThAna (parva divase avazya karavA gya dharmAnuSThAna te paiSadha.). navamuM sAmAyika vrata jema aneka vAra sevavAthI temaja dazamuM dezAvakAza vrata paNa aneka vAra sevavAthI zikSAvrata AhAra-dehasatkAra-brahmA-vyApArapauSadho yannam / deze sarvasmizca idaM carame sAmAyikaM niyamA // 29 // 1 A bAbatamAM koI ema kahe che ke pauSadha anuSThAna parva divase ja thAya paraMtu anya divase na ja thAya ema ekAnta niSedha kare che. paraMtu parvadinAnuSThAnama e pada je ahiM vyAkhyAmAM kahyuM che te anya divasa mATe ekAnta niSedha karanAruM nathI, parantu parva divase avazya karaNayanuM sUcaka che. vizeSa nivRttivALo zrAvaka anya divase paNa AvuM uttama dharmAnuSThAna kare temAM deSa zuM? je anAjJA doSa gaNIe to A bAbatanI carcAvALA graMthamAM anya divasomAM pauSadhavidhine bhAvArtha paNa maLI Ave che mATe AjJA virUddhAcaraNa deSa ane kAntika che.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ = 1. * * 246 zrAvakadharma vidhAna che tema pauSadhavata paNa aneka vAra eka divasamAM eka vAra, parantu mAsa Adika mudatamAM aneka vAra) sevavA gya hovAthI zikSAvrata che. tyAM pauSadha vrata mukhyatve 4 prakAranuM ne uttara bhede 8 prakAranuM che. te A pramANe 1dezathI AhAra pASadha-amuka eka vigaI athavA eka avigaInuM (eka niviyAtAnuM) athavA eka AyaMbilanuM bhajana athavA ekaja vAra ke beja vAra bhejana karavuM ( arthAt ekAsaNuM vA ekalaThANuM karavuM) athavA besaNuM karavuM vA tivihAra upavAsa kare te dezathI AhAranA tyAgarUpa deza AhAra paiSadha. 2 sarvathI AhAra viSadha-ahorAtra paryanta, cAre prakAranA AhArane tyAga kare (arthAt cauvihAra upavAsa kare) te. 3 dezathI zarIra satkAra piSadha-snAna karavuM, udvartana karavuM, (tela masaLavuM.) vilepana karavuM, phUlamALA paheravI, attara senTa vigere sugaMdhIe lagAvavI, bahu mUlyavALAM vastra paheravAM, AbhUSaNa paheravAM, keza eLavA cALavA, sAbu ghasa, dAtaNa karavuM, AMkhanuM aMjana karavuM, ItyAdi aneka prakAranI zarIra zobhAmAMthI kaI eka be Adi zebhAne tyAga kare te dezathI zarIrasatkAra pauSadha. - 4 sarvathI zarIra satkAra piSadha-upara kahelI sarva zarIra zebhAone tyAga kare (phakata alpa mUlyavALAM vastra paheravAM te.)
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadhe pavAsa vrata. 247 pa dezathI brahmacarya piSadha-divaseja brahmacarya pALavAne niyama kare, athavA kevaLa rAtre ja brahmacaryane niyama kare, athavA ekaja vAra athavA be ja vAra brahmane tyAga kare te dezathI brahmacarya pauSadha. 6 sarvathI brahmacarya padha-aherAtra paryanta sarvathA brahmacarya pALavuM te. 7 dezathI avyApAra paiSadha-khetIkarma, vAhanakarma, grahakarma ItyAdi (arthAt dukAna vigerenA) aneka vyApAramAMthI koI paNa eka be Adi vyApArane tyAga kare te. (ahiM sarva sAvadya vyApArane tyAga te pauSadha che, paraMtu derAsara upAzraya vigere dharma saMbaMdhi kAryo te vyApAra tarIke ahiM na gaNavA.) 8 sarvathI avyApAra vidha-sarva prakAranA vyApArano tyAga kare te. (ahiM derAsara saMbaMdhi dravya pUjA rUpa vyApArane paNa tyAga thAya che.) e AThe prakAranA pauSadhamAM pahelA ? pauSadha sAmAyika sahita nathI, sAtame deza avyApAra pauSadha sAmAyika sahita paNa heya ne rahita paNa hoya, ane AThama sarva avyApAra paiSadha niyamA sAmAyika sahita thAya che. emAM je sAmAyika na kare te AThamA pasahanA phaLathI vaMcita thAya che, athavA sAmAyikanA phaLathI paNa vaMcita thAya che, (kAraNa ke kaMI paNa pravRtti karavAnI ja nathI te sAmAyika karavAmAM harakata zuM? sAmAyika karavAthI eka vratamAM
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 zrAvakadharmavidhAna sahaje be vratano lAbha maLe che, ane lAbhAkAMkSI jIva te sahaje maLane lAbha kema javA de? mATe AThame pauSadha sAmAyika sahita saphaLa che. prakSA-sAmAyika vrata jema upAzraye dehare pauSadhazALAe ane ghera ema cAra sthAne karavA yogya kahyuM, tema pauSadhavata kayA sthAne karavuM? uttara-sAmAyika vratanI jema pauSadha vrata paNa eja cAra sthAne karI zakAya che. (A vidhi mukhyatve sAmAyika sahita AThamA paiSadhanI che.) e cAramAMnA keI paNa sthAne pauSadhavata uccerI AbhUSaNAdinA tyAga sahita bhaNe gaNe dhyAna kare ane bhAvanA bhAve ke A prakAranA sAdhuguNene huM kayAre pAmIza! A guNe prApta karavAmAM hajI huM asamartha chuM. ItyAdi rIte sAdhu guNanI bhAvanA bhAve. vaLI sAmAyikamAM be ghaDI Adi kALa pramANa sudhI sAdhu sarakhe zrAvaka che, te AThamA pauSadhavatamAM dina pramANa vA rAtri pramANa vo dinarAtri sudhI sAdhu sarakhe che. e pauSadha pratyAkhyAna sthala che ane sAmAyika pratyAkhyAna sUkSma che. (kAraNa ke sAmAyika a5 kALa mAtra che. ane sUkSma niyamavALuM che, ane pauSadha vrata dIrdhakALanuM ane kevaLa sAmAyikathI kaMIka sthUla niyamavALuM che), tethI je AhArAdi pauSadhanI mAphaka avyApAra pauSadha paNa 1 e 8 bhedanA asagI sigI Adi sarva maLIne 80 bhAMgA thAya che, arthAta 80 prakAre judu judu pauSadha vrata laI zakAya che, paraMtu vartamAnamAM sarva bhAMgAnI pravRtti nathI.
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 249 pauSadhe pavAsa vrata. annatthaNAbhogeNe Adi AcAra sahita aMgIkAra karAya teja enI sAthe levAtuM sAmAyika sArthaka thAya. tathA pauSadhavatavALAe paNa sAvadya vyApAra karavAnA nathI ja, te kAraNathI je sAmAyikavrata paNa sAthe na uccare te sAmAyikathI maLatA vizeSa lAbhathI vaMcita rahe athavA sAmAcArI bhedathI jema sAmAyika trividha trividhe uccarAya che tema piSadhavata paNa dvividha trividhe uccare te sAmAyikanuM prayojana pauSadhamAMja antargata thaI jAya che, tethI bhinna sAmAyika vratoccAra che ke prayojanavALA nathI te paNa meM pauSadha ne sAmAyika e be vrata aMgIkAra karyA che evI bhAvanAvaDe sAmAyikAra saphaLa che. parala che agyAramA poSakatanA 5 atIcAra che avataraNa-pUrva gAthAmAM piSadha vratanA 8 prakAra kahIne have A gAthAmAM aticAra kahevAya che- appaDiduppaDilehiyapamajjasejjAi dajjaI ettha / . sammaM ca aNaNupAlaNamAhArAIsu savvesu // 30 // gAthArtha-1 apratilekhita duSpatilekhita zasyA saMsmAraka, 2 apramAjita-duSpamArjita zayyAsaMstAraka, 3 apratilekhita-pratilekhita uccAra prazravaNa bhUmi, 4 apramAjita-dukhamArjita uccAraprazravaNa bhUmi e cAra aticAra atisuprabhupekSitAmAtAhi vA= 1 samyak cAnanupAlanamAhArAdiSu sarveSu // 30 //
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 zrAvadha vidhAna tathA AhAra Adi cAremAM 5 samyak ananupAlana e pAMce aticAra A 11mA pauSadhavratamAM varjavA. // 30 5 bhAvApAMca aticAramAM e aticAra zayyA sastAra (saMthArA) saMdhi ane e aticAra uccAra prazravaNunI ( vaDInIti laghunItinI) bhUmi saMbadhi che. ane 1 aticAra AhArAdikanI avidhinA che. tathA zayyA saMthArAnA ane uccAraprazravaNanA je che e aticAra kahyA temAM eka paDilehaNA (pratilekhanA samadhi eTale STithI jovA) saMdhi che, ne bIjo pujavA pramAvA sabadhi che. jethI e dareka aticAra apratilekhita duHpratilekhita e e padavALA ne apramArjita du:pramArjita e e e padavALA che. tenAM spaSTa bhAvArtha A pramANe-- 1 apratilekhita duSkRtilekhita zayyAsaMstAraka aticAra. pauSadhatratavALA zrAvakrane gAdI gAiDAM pAtharavAnA hoya nahi parantu dalanA ghAsa athavA kuza jAtinA ghAsa tathA kAMbala ne vastra Adi pAtharavAnAM hoya che. te darbhAdi vastu zarIranI dItA jeTalI pAtharI hoya teA te pathArI zayyA kahevAya, ane zarIranI dIrghatAthI TuMkI aDhI hAtha pramANa pAtharI hAya to te pathArI sa`stAraka-sathArA kahevAya. ahiM zayyA athavA saMthArA te zayyAsathArA eka zabda che. vaLI e zayyAsa'thArA paNa najarathI jIvajaM tu joI ne ane hAya tA catanApUrvaka rajoharaNAdikathI dUra karIne yathA
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ pauSadhapavAsa vrata. 251 sthAne mUkIne pAtharavAne heya che, temAM dRSTithI samyapha prakAre upayoga pUrvaka jevuM te pratilekhanA-paDilehaNA kahevAya, ane vastrAdikane caravaLAthI pUjavuM te pramAjanA kahevAya, daSTimAM na Avela jaMtu paNa pramArjanAthI dUra thAya che. mATe jaMturakSaNArthe paDilehaNane prArthanA e banne kiyA upayogI che. paiSadhavatI zrAvake e pramANe zAsaMthArAnuM paDilehaNa ne pramArjana karIne temaja e rIte pAtharIne kAyabAdhA TALavA javuM paDayuM hoya te AvIne punaH paDilehaNa karavuM joIe. zayyAsaMthAro pAthare joIe, paraMtu tema na pAthare ane paDilehaNa na kare arthAt pratilekhanA karyA vinA (daSTithI barAbara joyA vinA) pAthare va zayana kare te apratilekhita, ane kadAca jue to upagazUnyatAe anAdarathI jema tema joIne pAthare to duSpatilekhita kahevAya. jethI e pramANe joyA vinA ane jue to jema tema joIne zayyA vA saMthAre pAthare te apratilekhita duSpatilekhita zapyAsaMstArakanAmane pahelo aticAra gaNAya. vaLI A aticAra kevaLa zA saMthArAne aMge ja che ema nahi paraMtu bAjoThI pATalo ItyAdikane aMge paNa e jANa. 2 apramArjita duSpamArjita zasastAraka aticAra. upara kahyA pramANe zayyA saMsmArakane rajoharaNAdikathI pramArja joIe, ane na pramAje te aticAra gaNAya.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2para zrAvaka dharmavidhAna punaH pauSadhamAM upayogI bAjoTha pATalA Adikane paNa raharaNAdika vaDe na pramAje te aticAra che. (mATe kaI paNa pauSadhApagI vastu pramAryA vinA upagamAM levI nahi.) prazna-pauSadhavratI zrAvaka rajoharaNa rAkhe? uttara-hA rAkhe. sAmAyikanI samAcAra prasaMge zrI Avazyaka cUNimAM kahyuM che ke -"rajoharaNa vaDe pramAjanA kare, kAraNa ke sAdhunuM aupaguhika rajoharaNa hoya te mAge, ane je aupagRhika rajoharaNa na hoya te vastranA cheDAthI paNa pramArjanA kare." mATe pauSadhavatI zrAvake paNa jeharaNa rAkhavuM joIe. 3 apratilekhita duSpatilekhita uccAra prazravaNa bhUmi aticAra. piSadhavatI zrAvake vaDInIti karavAnuM sthAna te uccAra bhUmi, ne laghunIti karavAnuM sthAna te prazravaNabhUmi. e bane bhUmine dRSTithI jevI, ane jaMtu hAya te yatanA pUrvaka dUra karavA, jethI evI pratilekhita bhUmimAM uccAra prazravaNa karavA joIe, paraMtu tema na kare ane kadAca jue te jema tema anAdarathI jue te apratilekhita duSpatilekhita uccAra prazravaNa bhUmi nAmane trIjo aticAra che. (ahiM prazravaNa mAtru pesAba ekAWvAcaka che. tathA bhUminA upalakSaNathI mAtrAnI kuMDI paNa jevI.)
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 253 pauSadhopavAsa vrata, 4 apramAjita pramAjita uccAra prazravaNa - bhUmi aticAra. trIjA aticAramAM jema bhUmine jovA saMbaMdhi aticAra kahyuM tema A aticAra bhUmine pramArjavA saMbaMdha che, jethI uccAra bhUmine pramAje nahi ane pramAje te upayoga zUnyatAe jema tema anAdarathI pramAje te apramArjita duSpamAjiMta uccAra prazravaNa bhUmi aticAra che. prazna-dezathI AhAra tyAga vigere pauSadhamAM te zrAvaka chUTo (sAmAyika rahita) che te evA chUTA zrAvakane sAdhuvat zayyA saMthAre kevI rIte hoya? temaja uccAra prazravaNanI bhUminuM pramArjanAdi paNa kevI rIte hoya? kAraNa ke A vidhi te sAdhu sarakhA niyamavALA zrAvakanI hoI zake che chUTAnI nahi. uttara-e vAta satya che, kAraNa ke prathamanA 6 pisahamAM zrAvaka chUTo che, paraMtu sAtamA mAM bhajanAe sAmAyikavALe ane AThamAmAM niyamA sAmAyikavALo hoya che, jethI AThamA pauSadhavALo zrAvaka sAdhu sarakhI avasthAvALo hovAthI zayyAsaMthAre ne uccAra bhUmi e banneno vidhi sAdhu sarakho hoya che, mATe e cAre aticAra sarvathI avyApAra pauSadhavALAnA che, paraMtu prathamanA pisahavALAne nahi. tathA e cAre aticAra vratanI malinatA thavAthI che. jethI dezabhaMga rUpa aticAra che. )
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna 5 samyaka ananupAlana aticAra, pauSadhavratI zrAvaka AhAra pauSadhanA niyama laIne sa prakAranA AhAranI vA dezathI AhAranI icchA kare, ane khIje divase pAraNAnAM rasika bhAvatA AhAra nipajAve te AhAra pauSadhanA ananupAlana aticAra tathA zarIra satkAra pauSadha karIne zarIranI uddatanA kare, zezabhAne arthe nakha keza Adi samAre, zarIre garamI lAge te jaLa siMcana kare, paMkhAthI havA khAya, ItyAdi rIte zarIra satkAra kare tA e ananupAlana aticAra zarIra satkAra saMbaMdhi jANavA. tathA brahmacaya pauSadha laine leka paraleAkanA viSaya bhAganI icchA kare athavA sparzodi suMdara viSayAnI icchA kare teA prAcaya pauSadhanA anaMnupAlana aticAra gaNAya. tathA avyApAra pauSadha laIne sAvadya vyApAramAM pravarte, athavA amuka vyApAra karyo che ne amuka nathI karyo ItyAdi sAvadha vyApArAnI IcchA kare te avyApAra pauSadhanA ananupAlana aticAra che. mATe A pauSadhavratanuM pAMca aticAra rahita zuddha pAlana karavuM, // iti ekAdazI vaiSadhavratasyAticArA u -254 bAramu atithi vibhAga vrata (cAthu* zikSAvrata ) avataraNu--pUrva gAthAmAM pauSadha vratanA aticAra kahIne have A gAthAmAM atithi vibhAga nAmanuM 12mu zrAvaka vrata athavA cechu' zikSAvrata kahevAya che.
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ atithivibhAga vata. 255 aNNAINaM suddhANa kappaNijANa desakAlajutaM / dANaM jaINamuciyaM, gihINa sikkhAvayaM bhaNiyaM // 31 / / gAthArtha -zuddha ane sAdhune kape evA annAdikanuM (anAdikanuM) muni mahArAjane deza kALa yukata dAna devuM te ucita che ane eja gRhasthanuM zikSAvrata kahyuM che. 31 bhAvArtha-dAna zIla tapa ane bhAvanA e 4 prakAranA dharmamAM dAna devuM e paNa zrAvakano dharma che. tyAM abhayadAna ane supAtradAna e be dharmadAna che, temAM ahiMsA Adi aNuvrata abhayadAnanI mukhyatAvALA che ane bAramuM atithisaMvibhAga drata supAtradAna rUpa che. e bane dAna mokSa phaLane ApanArAM che ane zeSa ucitadAna, kIrtidAna ne anukaMpA dAna bhegaphaLane ApanArAM che. cAlu adhikAra atithi saMvibhAgarUpa supAtradAnane che. prazna-atithi saMvibhAga zabdano artha zuM che? uttara-nidhittarAH sarve, vattA e mAtamanA ! ___ atithiM taM vijAnIyAccheSamabhyAgataM viduH // artha -amuka tithie dharma karo, amuka parve A dharma kare. temaja amuka tithinA parve utsava mahotsa karavA e sarva vyavahArane je mahAtmAe tyAga karyo che. (ane tethI annAdInAM zuddhAnAM kalpanIyAnAM dezakAlayutam / dAnaM yatibhya ucita gRhiNAM zikSAvrataM bhaNitam // 31 //
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 zrAvakadhama vidhAna tithinI apekSA vinA dararoja dharma kriyAvALA, parvanI apekSA vinA daraja parvatulya dharmAnuSThAna karavAvALA, ane amuka tithie dravya utsavanI apekSA vinA darareja bhAvamahatsavavALA arthAt upazAntAdi saNathI dararoja atyaMta AnaMdavALA) evA muni mahAtmAo te atithi jANavA, ane pitAne mATe karelA AhArAdikamAMthI temane samyaga vidhie kaMika bhAga Ape te saMvibhAga kahevAya, jethI atithi saMvibhAga eTale muni mahArAjane zuddha ane kalpanIya AhAra vigerenuM dAna ApavuM ane te paNa dezakAlane anusarIne ucita dAna ApavuM. prazna-zuddha AhArAdi kene kahevA? uttara-brAhmaNa, kSatrIya, vaizya ne zuddha, teoe pitapitAnI jAtine egya AjIvikA karIne meLavela AhArAdi te zuddha, paraMtu brAhmaNa heIne khetIne baMdha karIne ane vaizya heIne cAmaDAne baMdha karIne ItyAdi jAti virUddha dhaMdhAthI nahi meLaveluM te zuddha, ane te paNa kapaTa prapaMca ne dagalabAjIo ramIne meLaveluM nahi te zuddha. prakSA-kalpanIya AhArAdi kone kahevA? uttara-muni mahArAjane AhAra grahaNa karavAmAM je uddamAdi kara deSa dekhavA paDe che, te dezothI rahita hoya te kalpanIya AhArAdi kahevAya. prazna:-dezakAlayukta AhArAdi kone kahevAya?
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ atithisaMvibhAga trata 257 uttara-je dezamAM je AhArAdi ucita hoya te deza ucita, ane dAna devAne avasare dAna devuM te kAla ucita che, paraMtu anucita vastunuM ane rAtrikAlAdi anavasare dAna devuM ucita nathI. mATe e pramANe kSetra ane kALa akALano vicAra karIne dAna devuM ucita che. atithisaMvibhAgane vizeSa vidhi. pauSadhopavAsanA pAraNAne divase muni mahArAjane dAna daIne ja pAraNuM karavuM. ane je atithisaMvibhAga vrata na svIkAryuM hoya te pauSadhanuM pAraNuM pArIne athavA pAryA vinA paNa muni mahArAjane dAna Ape. tyAM prathama sAdhune dAna ApyA bAda pasahanuM pAraNuM karavAne vidhi je deza kAla tevA prakAra hoya to te uttama vastra AbhUSaNa Adi paherIne upAsare jaI muni mahArAjane nimaMtraNa kare ke "Apa bhikSA grahaNa karavA padhAro te vakhate eka sAdhu pahalA taiyAra kare, bIjA sAdhu muhapattinuM paDilehaNa kare ane trIjA sAdhu pAtranI paDilehaNa pramA jenA kare. gRhasthane pAraNAno bahu vilaMba thatAM antarAya deSa ane muni mahArAja na Ave tyAM sudhI AhAra sAcavI rAkhavA rUpa sthApanA deSa na upaje te kAraNathI munirAja tarata taiyArI kare. temAM paNa gRhastha je pahelI parisImAM nimaMtraNa kare ane te vakhate namukakArasahiyaMnA pratyAkhyAnavALe koI muni hoya to sAdhue vaheravA javuM, ane je namukakArasahiyanA paccakhANavALA koI muni na hoya te 11
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 zrAvaka dharma vidhAna vahAravA na javuM, kAraNa ke AhAra vaherI lAvIne sAcavI rAkhavA paDe to munine paNa sthApanA doSa upaje, parantu gRhastha jo ghaNeAja Agraha kare ane javuM paDaze ema jaNAya teA lAbhAlAbha vicArIne vaheAravA jAya ane pratyA khyAna pUrNa thAya tyAM sudhI sAcavI rAkhe. athavA pAraNAvALA ke pAraNA vinAnA koI sAdhu ugvADaperisimAM packhANa pAravAnA hoya temane te AhAra Ape. temaja e sAdhuno samudAya te nima traNa karanAra zrAvakanI sAthe jAya. (eka sAdhune gAcarIe na mAkalAya.) tyAM e sAdhu AgaLa cAle ne zrAvaka pAchaLa cAle, tyAra bAda e muni mahArAjane ghera laI jaIne Asana ApI besavAnI prAthanA kare, jo ese tA ThIka nahitara zrAvake te vinaya karyo gaNAya. tyAra bAda AhAranI je je vastu hAya te pAte ja vaheArAve athavA pAte AhAranuM bhAjana hAthamAM dharI rAkhe ne bIjo kAI vaheArAve, athavA to bIjo kAI vaheArAvatI vakhate sarva vastue vaheArAvI rahe tyAM sudhI pAte ubhA rahe. e e sAdhu paNa AhAranI vastue bhAjanamAM thADI bAkI rahe teTalI ja grahaNa kare sapUrNa na le, kAraNa ke jo saMpUrNa grahaNa kare tA te vastune mATe puna: AraMbha karavA paDe tethI munine doSa upaje. e pramANe munimahArAjane vaheArAvIne ane vadana karIne visarja, ane muninI sAthe keTaleka sudhI jai vaMdana karIne pAche vaLe. tyAra bAda pAraNuM karavA bese, temAM je vastu munirAje lIdhI hAya te khAvI ka2e, ane na lIdhI hoya te vastu khAvI kalpe nahi.
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ atithisaMvibhAga ta. 259 che atithi saMvibhAga vatanA 3 prakAra. 1 jaghanya atithi saMvibhAga - pauSadha vratanA divase upavAsa haya, cAra praharano pauSadha hoya ane AgaLa pAchaLanA be divasa ekAzana ke besaNa kaMI na hoya te paNa pAraNAne divase munine vaherAvIne ja ane je cIja vahorI hoya teja cIjanuM bhojana karavAne niyama heya te e jaghanya atithi saMvibhAga. 2 madhyama atithi saMvibhAga - pauSadha vratanA pAchalA divase kaI paccakakhANa na haya, pauSadhanA divase cAra praharane ke ATha praharane pisaha hoya, ane pAraNAnA divase ekAsaNu vA besaNa hoya, muni mahArAjane vaherAvIne ja ane je vastu vahere te vastunAja bhejanane niyama hoya e madhyama atithi saMvibhAga. 3 utkRSTa atithi saMvibhAga - pauSadha vratanA pAchalA divase ekAsaNa tathA pAraNAne divase paNa eka saNa ane pauSadhane divase cauvihAra upavAsa sAthe ( cAra praharane vA) ATha praharane pasaha hoya, muni mahArAja je vastu herI jAya te ja pAraNanA ekAsaNamAM khAvI, A prakArane niyama utkRSTa atithi saMvibhAga che. e traNa prakAranA atithi saMvibhAga pauSadha vratanI sAthe ja saMbaMdhavALA che, ane vartamAnamAM atithi vibhAgane e viziSTa vidhi pracalita che.
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ 260 zrAvaka dharma vidhAna che bAramA atithi saMvibhAga vatanA tathA zikSAvratanA) 5 aticAra. avataraNa-pUrva gAthAmAM bAramA vratanuM svarUpa kahIne have A gAthAmAM bAramA atithi saMvibhAgavratanA 5 aticAra kahevAya che- saccittaNikkhivaNayaM, vajai saccittapihaNayaM ceva / kAlAikkamaparavavaesaM macchariyayaM ceva // 32 / / gAthArtha -1 sacitta nikSepa, 2 sacita pidhAna, 3 kAlAtikrama. 4 paravyapadeza, ne 5 mAtsarya e ja pAMca aticAra bAramA vratamAM varjavA. 3ra che A bhAvArtha--A nIce lakhelA 5 aticAre anAbhegAdikathI (upayoga zUnyatAthI vA sahasAkArathI vA atikAmAdikathI) thAya che te 5 aticAra A pramANe 1 sacitta nikSepa aticAra--muni mahArAjane dAna devA gya acitta kalpanIya AhArAdi vastu sacitta vastumAM vA sacita vastunI upara sparzAvIne mUke ane tevI sacittanA saMgha-sparzavALI vastu munirAjane vahorAve te aticAra. 2 sacitta pidhAna aticAra-pidhAna eTale DhAMkaNa, arthAt dAna devA gya AhAradikanI upara (DhAMka sacittanikSepaNakaM varjaryAta sacittapidhAnakaM ceva / kAlAtikrama-paravyapadezaM matsarikatAM caiva // 32 //
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ atithixvibhAga vrata. 261 sunI mAphaka) sacitta vastu mUke ane te rIte sacittanA sabaTTavALI vastu vaheArAve te aticAra. e banne aticAra dAna na devAnI buddhie thAya che, temaja vaheArAvavAnA vidhi na jANavAthI paNa thAya che. 3 kAlAtikrama aticAra-geAcarInA vakhata na thayA hoya te vakhate munine vinati karavA jAya, temaja muni mahArAja gAcarI karI rahyA pachI vinaMti karavA jAya tA e rIte vinatinA kALanA atikrama ( abhAva) hovAthI kAlAtikrama aticAra che. A aticAra dAna na devAnI buddhie paNa mane che ne gAcarInA vakhata na jANuvAthI paNa bane che. temaja mahArAjanA svataH padhAravAnA vakhata jANIne AghA pAcho thaI jAya te te paNa kAlAtikrama aticAra che. A aticAra kevaLa dAna na devAnI buddhie mane che. 4 parabyapadeza aticAra-dAna na devAnI buddhie peAtAnI vastune pArakI kahe jethI muni le nahiM. parapadezanA upalakSaNathI svavya padeza aticAra paNa dAna devAnI buddhie pArakI vastune peAtAnI kahevAthI thAya che. emAM parapadeza aticAra anAbhAgAdithI che ane svabhyapadeza aticAra vaheArAvavAnA vidhinA ajJAnapaNAthI thAya che. 5 mAsa aticAra-muni bhikSA mATe Ave tyAre Akroza karIne ( AvyA have jhoLI pAtarA laine ityAdi vacaneAthI tiraskAra karIne) vaheArAve e muni Azrita mAtsaya aticAra, ane bIjo raka sthitinA gRhastha sArI
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 zrAvakadharma vidhAna bhakitathI vaherAvatAM tenI prazaMsA sAMbhaLIne vA svataH jANIne zuM huM e rakathI paNa utarUM chuM? evA abhimAnathI pite paNa atyaMta bhakita dekhADI vaherAve che tevI IrSA adekhAI anya dAtAra Azrita mAtsarya aticAra che. e pAMce sadeSa pravRttio vratanA vismaraNathI vA dAnanI vidhinA ajANapaNAthI vA saMbhramathI ityAdi rIte anAgathI thAya, athavA sahasA thAya, athavA atikama Adi vaDe (dAna na devAnI ciMtavanAdi vaDe) thAya te aticAra, paratu dAnavrata laIne dAna na devAnI buddhi jANI joIne thAya ane tethI tevI pravRttio Acare te atithi saMvibhAgavatane bhaMga thAya che. ahiMsApekSa nirapekSa saMbaMdhi bhaMgAbhaMganI mukhyatAvALe aticAra nathI. 32 che Ini bAramuM atithi saMvibhAga drata tathA tenA aticAre che Iti sabhyatva sahita sAticAra dvAdaza gratAni
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva ane khAra vratanI samIkSA 263 ahiMsAdikanA pratyAkhyAnanI jema ahiMsAdikanA aticArAnuM paNa pratyAkhyAna kema nahi ? avataraNa--e pramANe sthUla ahiMsAdika 5 aNuvrata, digparimANuAdi 3 guNavrata ane sAmAyikAdi 4 zikSAvrata maLI zrAvakanA 12 vratanuM ane te darekanA 5-5-5-5 5-5-20-5-5-5-5-5 maLI 1 75 aticAranuM svarUpa kahIne have ahiMsA vigerenuM jema pratyAkhyAna hoya che tema emAM saMbhavatA aticArAnuM paNa pratyAkhyana kema na hoya ? dareka sthAne e aticArAne 'vajra vA' eTaluM ja mAtra kema kahyuM ? e AzakAnA samAdhAna tarIke A gAthA kahevAya che etthaM puNa aiyArA, No parisuddhe hoMti savve | akhaMDaviraibhAvA, vajjai savdattha to bhaNiyaM ||33 // gAthA--vaLI ahiM akhaMDa viratinA bhAvathIpariNAmathI sarva vrato vizuddha vatatAM hoya to e kahelA aticArA upajatA nathI te kAraNathI satra (savA~ teAmAM) aticArAne vavA eTaluMja mAtra kahyu che. (paraMtu vratAnI 1 lekhanA Adi bIjA upavratAdikanA aticAra sahita sarva zrAvaka vratAnA 124 aticAra che, parantu 12 vratanA 75 ja che. temAM samyakattvanA 5, paMcAcAranA 39 ne salekhanAnA 5 e 49 sahita 124 aticAra che. atra punaraticArA no parizudhdheSu bhavanti sarveSu / akhaNDaviratibhAvAd, varjayati sarvatrAto bhaNitam // 33 //
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 zrAvakadharmavidhAna sAthe vratonA aticAranuM paNa pratyAkhyAna karavuM ema kahyuM nathI.) 33 bhAvArthaahiMsAviramaNa Adi zrAvaka vratane rAdhaka (aTakAvanAra) apratyAkhyAna kaSAya che, mATe apratyAkhyAna kaSAyanA udayathI dezaviratine lAbha jIvane thato nathI. paraMtu apratyAkhyAnI kavAyanA kSapazama rUpa anudaya varte tyAre dezavirati guNa pragaTa thAya che. ane e vakhate pratyAkhyAna kaSAyane udaya ja heya che, paraMtu kSapazama nahi ane jethI e udayamAM vartate pratyAkhyAnI kaSAya che ke dezavirati guNane mULathI nAza karavA samartha nathI, paraMtu vratane dezabhaMga karI deSa upajAve che ne tethI vratane malina karI zake che, mATe pratyAkhyAnI kavAyanA tIvra udayathI vratamAM sadoSa pravRttio thAya che te ja aticAra che. jema sarvaviratIne aticAremAM saMjavalana kaSAya kAraNabhUta che tema dezaviratinA aticAramAM pratyAkhyAnI kaSAya kAraNa bhUta che. paraMtu e aticAra upajAvanAra pratyAkhyAna kaSAya jyAre atimanda udayavALo thAya che tyAre dezavirati akhaMDita ane nirmaLa vate che. te vakhate vadhabaMdhAdi aticAra rUpa sadeSa pravRttiomAM jIvasvabhAve ja prava te nathI. mATe tevA akhaMDavirati rUpa tAvika dezaviratinA pariNAmathI (pratyAkhyAna kaSAyanA maMda pariNAmathI utpanna thaela vizuddha jIva pariNAmathI) jyAre sarve zrAvaka vrata vizuddha vartatAM hoya che tyAre e aticAro upajatA nathI. te kAraNathI vratanI mAphaka aticAronuM pratyAkhyAna hetuM
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva ane bAra vratanI samIkSA 265 nathI. te mATe aticArene varjavAnA kahyA che, paraMtu pratyA peya (pratyAkhyAna karavA gya) nathI kahyA. je aticAro paNa pratyAkhyAna yogya hoya to 12 zrAvaka vratonI mAphaka e paNa vrate thavAthI vratanI saMkhyA bArane badale (1+75) 87 thAya, ane evI vrata saMkhyA te kayAMya paNa kahI nathI. vaLI keTalAka AcAryo te pratibaMdhaka kaSAyanA udayaneja aticAranuM kAraNa mAne che. jethI teonA abhiprAya pramANe kaSAyane udaya vicitra hoya che tethI pratibaMdhaka kaSAya deza virAdhanAnuM kAraNa ne sarva virAdhanAnuM paNa kAraNa che. mATe samyakatvanI sarva virAdhanA (abhAva) paNa anaMtAnubaMdhInA udayathI che ne zaMkA kAMkSA Adi aticAre rUpa dezavirAdhanA paNa anaMtAnubaMdhinA udayathI che. temaja deza viratinI sarva virAdhanA (abhAva) paNa apratyAkhyAnI kaSAyanA udayathI che ne vadha baMdhAdi aticAra rUpa deza virAdhanA paNa apratyAkhyAna kaSAyanA udayathI che. A anya AcAryonA abhiprAyamAM pratibaMdhaka kaSAyane madadaya vratanI utpatti karanAra che ne te sAthe dezabhaMga rUpa aticArajanaka che, ane tIvra udaya vratane khaMDita karI mULathI nAza karanAra che e bhAvArtha che. 33 che samyakatva ane vratanA upAya vigere che avataraNa e pramANe prathama te ahiM samyaktvanuM svarUpa, vratanuM svarUpa, ane vratanA aticArenuM svarUpa kahyuM. vaLI ahiM je samyaktva svarUpa kahyuM te cAlu adhi
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 zrAvakadhama vidhAna kAramAM saMkSepamAM (Tu'kANamAM) kahyuM che, tethI jo adhika vistRta (vistArathI) svarUpa jANavuM hoya te AgamathI jANavuM evI bhalAmaNa grantha kartA A gAthAmAM kare che. [ A graMthamAM gAthAne anusarIne te samyaktva svarUpa sa MkSepamAM kahyu che. para'tu vivaraNamAM kaMIka adhika svarUpe kahyuM che, temaja pariziSTamAM paNa kahyuM che.] suttAdupAyarakkhaNa- gahaNapayattavisayA muNeyavvA / kuMbhAracakabhAmaga-daMDAharaNeNa dhIrehiM // 34 // gAthA--samyaktvanI ane vratanI prAptinA upAya, e anenuM rakSaNa, e anenuM grahaNu tathA prayatna ne viSayA (e pAMce viSayA) dhIra purUSAe kuMbhAra cakrane bhamAvanAra daMDanA dRSTAnte AgamathI siddhAntamAMthI jANavA. (ahiM kahyA nathI.) 1 34 5 1 5 samyakatva ane dezavirati pAmavAnA upAya / / bhAvAtha--muni mahArAja Ave tyAre uThIne ubhA thavuM, vinaya karavA, sevA karavI ityAdi AcaraNAthI samyaktvana lAbha ne dezivatinA lAbha thAya che, mATe samyakatvanI ane dezaviratinI prAptimAM sAdhu mahAtmAnIsevA bhakti upAya che. athavA jAti smaraNa jJAnathI paNa samyakatva thAya che, tathA zrI tIrthaMkara bhagavaMtanAM vacanA sAMbhaLavAthI eTale jinendra zAstro sAMbhaLavAthI paNa samyakatva prApti thAya che, temaja tItha kara sUtrAdupAyarakSaNa - grahaNaprayatnaviSayA jJAtavyA / kumbhakAracakrabhrAmakadaNDodAharaNena dhIraiH ||34||
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva ane bAra vratanI samIkSA 267 bhagavaMtanA prathamaziSya zrI gaNadhara bhagavatenAM ane temanI paraM parAmAM thayelA AcArya upAdhyAya vigerene satsamAgama karI teonAM vacana sAMbhaLavAthI samyakatva thAya che, mATe jAti smaraNAdi paNa upAya che, athavA pahelA anaMtAnubaMdhI kyAyane kSayaparAma te samyakatva prAptine upAya che ne bIjA apratyAkhyAna kaSAyane kSayopazama dezavirati prAptinuM kAraNa hevAthI dezaviratine upAya che. e pramANe sAdhu purUSonA samAgama, vacana zravaNa, sevA bhakita, jAti maraNa, tIrthakarAdikanA vacane, ane svapratibaMdhI kaSAyeno kSapazama te samyakatva pAmavAnAM ane zrAvaka dharma pAmavAnAM kAraNe athavA upAya che. je Iti upAya che 2 samyakatva ne dezaviratine surakSita rAkhavAno vidhi tathA zrI jinamaMdire darzana pUjA karavA javuM, upAzraye javuM tathA zrI jinamaMdira ne upAzrayenuM saMrakSaNa karavuM e pramANe Ayatana sevA (dharmasthAnanI sevanA) karavI, paraMtu vinA projane pArake ghera na javuM. kIDA, vinoda, kutuhala, khela, tamAsA karavAne tathA dekhavAne tyAga kare. viSayone uttejana maLe evAM vikArI vacane na bolavA ItyAdi kupravRttiono tyAga karavAthI prApta thayela samyakatva ane zrAvaka vrate sArI rIte surakSita rahe che, mATe azubha pravRttione tyAga kare. Iti rakSaNam che - 3 che samyakatva ane dezaviratino grahaNavidhi
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 zrAvakadharmavidhAna mithyAtvane tyAga athavA samyakatvanuM grahaNa mana vacana kAyAthI mithyAtva karuM nahi karAvuM nahi ne karavAne anumehuM nahi ema 9 prakAre thAya che te A pramANe - 1 mithyAtvanuM AcaraNa manathI citavuM nahi. 2 manathI ciMtavAvuM nahi. (huM evI pravRtti na kare ke jethI mArA nimite bIjA ja mithyAtva AcaravAne vicAra kare- e phaLitAthai.) mithyA AcaraNa keI bIje puruSa manathI ciMtave te huM temAM anumata na thAuM. 4 mithyAtva vacana uccakuM nahi. 5 mithyAtva vacana uccarAvuM nahi. bIjAne bolavAnuM vA mithyAtva kriyAo karavAnuM kahuM nahiM). 6 mithyAtvanAM vacano bIje kaI bolato heya te te sAruM che ema jANuM nahi. 7 mithyAtva kriyAo karUM nahi. 8 mithyAtva kriyAo bIjA pAse karAvuM nahi. 9 mithyAtva kiyAo bIje kaI karate hoya te te pravRttine sArI jANuM nahi. dezavirati saMbaMdhi zrAvaktA bate anumati sivAya grahaNa karAya che te A pramANe- 1 trasanI hiMsA 1 manathI karUM nahi, 2 vacanathI karUM nahi, 3 kAyAthI karUM nahi, 4 manathI karAvuM nahi, 5 vacanathI karAvuM nahi, 6 kAyAthI karAvuM nahi. e 6 keTi.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva ane khAra vratanI samIkSA 26 2 trasanI hiMsA 1 manathI karUM nahi, 2 vacanathI karUM nahi, 3 kAyAthI karUM nahi, ema 3 kaTi athavA 1 manathI karAvuM nahi, 2 vacanathI karAvuM nahiM, 3 kAyAthI karAvu nahi. ema bIjI rIte traNa keTa. 3 trasanI hiMsA mana vacana kAyA e traNamAMthI kAi paNa becega vaDe [ mana vacanathI athavA mana kAyAthI athavA vacana kAyAthI ema traNa bhAMge] karUM nahi e e kATi ane karAvuM nahi e e keTi ema 4 kATi. 4 trasanI hiM`sA kAi paNa e ema e keTi athavA karAvuM nahi koTi ema 2 koTi. e pramANe aNuvratAdi tratA grahaNa karAya che. // iti grahaNam // 4 // samyakatvamAM ne dezatAmAM prayatnavidhi / ceAga vaDe karUM nahi e bIjI rIte e 6-4-3-2 keTie samyakattva ane aNuvratAdi teA grahaNa karyA bAda tenuM vAraMvAra smaraNa karavu, temaja je sAvadyonA vrata niyame grahaNa nathI karyAM evA sAvadya vyApArInI pa tyAga karavAmAM prayatna karavA ane sAvadya vyApAzamAM pravatatAM banI zake teTalI yatanA karavI e sava prayatna kahevAya. tyAM samyakttvamAM mane anya tIrthIonAM devakulA dina kalpe, anya tIthI eno saMga na ka2e, tenI sAthe AlApa salApa na ka2e. e rIte samyakattvano
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 270 zrAvakadharmavidhAna prayatna, ane zuddha jaLa vAparavuM, kASTa chANAM ItyAdi joI khaMkherI upayogamAM levAM e te vastuonA bhega pari bhaga trasa jenI rakSAne arthe vidhipUrvaka karavA. e. dezavratano prayatna che. | | iti prayatnavidhi che pa ne samyakattava ane dezaviratine viSaya che jIva ajIva Adi nava ta pratye zraddhA rAkhavI te samyaktva che, mATe samyakatvano viSaya jIvAjIvAdi tattva che, ane skUla saMkalpathI niraparAdhIne nirapekSa prANivadha na kare ItyAdi rUpa dezavirati hovAthI dezaviratino viSaya jIva ItyAdi che. Iti viSaya. e pramANe upAya, grahaNa, rakSaNa, prayatna ne viSaya e pAMca bAbato vizeSathI kahI nathI te paNa kuMbhAracakane bhamAvanAra daMDanI peThe grahaNa karavI, arthAta jema kuMbhAranA cakanA eka dezabhAgamAM daMDa nAkhIne daMDa vaDe cakano te eka ja dezabhAga bhamAvatAM cakranA sarve dezabhAge bhamavA mAMDe che, tema ahiM samyakatva ane zrAvaka te saMbaMdha vata ane vratanA aticAra rUpa eka dezanI prarUpaNA karavAthI samyakatvanA ane tenA zeSa upAya Adi dezanI prarU 1 pahelA aNuvratane viSaya trasa jIva, bIjA aNuvratane viSaya jIva ne ajIva, trIjA aNuvratane viSaya grahaNa dhAraNa yogya padArtho, cothA aNuvratane vizva parastrI (tathA para purUSa) pAMcamA aNuvratane viSaya dhana dhAnyAdi nava prakArane parigraha. ItyAdi rIte vratanA vize vicAravA.
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ sabhyatva ane bhAra tanI samIkSa. pA paNa adhyAhArathI grahaNa karavI, ane te prarUpaNA siddhAntamAMthI kahevI, kAraNake A prakaraNa saMkSipta hovAtha ahiM e pAMca dezabhAgeAnI prarUpaNA karI nathI. athavA dathI jema cakranuM bhramaNa thAya che tema sutrathI upAyAdika pAMcanuM jJAna thAya che. mATe te upAyAdika bAbatA siddhAntamAMthI jANavI. 5 34 5 huM ita samyakatva ane 201 tAnA upAyAdi upAya zu karavu... ? - avataraNu----samyakatva ane zrAvaka vratanA vigere kahIne have e bannenI sthiratA mATe te sabadhi upadezanI prastAvanA A gAthAmAM kare che gahaNAduvari pattA, hoi asanto vi viraipariNAmo / akusalakammodayao, paDar3a aNNAiliMga miha ||35|| gAthA--samyakatva ane vratAnuM grahaNa karyA bAda prayatnathI--teno abhyAsa-udyama karavAthI vrata pariNAma na hAya tA paNa prApta thAya che, ane jo abhyAsa na kare ( udyama na kare ) te azubha kamano udaya thavAthI vrata pariNAma hAya te paNa patita thAya che, ane jina vacananA tathA vratanA avarNavAda melavA ityAdi te patita pariNAmanu lakSaNa che. 535 // bhAvA --cAlu prakaraNanI 9 mI gAthAmAM gurUmUle sudhammA ityAdi gAthAmAM je grahaNa vidhi kahyo che te grahaNAdupari prayatnAt bhavatyannapi viratipariNAmaH / akuzala karmodayataH partAta avajJAdi liGgamiha ||35||
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27ra zrAvakadharma vidhAna vidhithI samyakatva sahita zrAvaka vratanuM grahaNa karyA bAda temAM pratidina udyama rAkhave, kAraNake tranA abhyAsathIudyamathI virati pariNAma je vrata letAM pahelAM azubha karmanA udayathI na vartate heya te paNa pragaTa thAya che, jethI tAtvika viratipaNuM prApta thAya che. kevaLa vrata pariNAma ja prApta thAya eTaluM nahija paratu samyakatva pariNAma paNa prathama na hoya te pragaTa thAya che. ane jIva je vrata lIdhA bAda tenA abhyAsamAM na hatuM ane ALasu pramAdI thaIne bedarakArI rAkhe te vrata pariNAma vartate heya te te paNa azubha karmanA udayathI patita thaI jAya che. mATe avazya abhyAsa kare. prazna - vratano abhyAsa karmanA udayane teDavA kaI rIte samartha che? uttara-virati AdikanA vighAtaka karmo sepakramI hoya che, ne bhavyanAM e sepakamI karmI vratanA abhyAsathI truTI zake che. (athavAnikAcita hoya te paNa abhyAse zithila thaI pariNAme sarvathA paNa truTI jAya che.) mATe abhyAsathI virati pariNAma pragaTa thAya che. prazna-vratane pariNAma prathama hAIne abhyAsanA abhAve patitapariNAma thAya che te patitapariNAmanuM lakSaNa zuM ?. uttara-vatane pariNAma vartate hoya te vakhate jIvane vate pratye, vratanA upadezaka gurU pratye ane vratadhArIo pratye Adara bhakti bahumAna vartato hoya che, ne pariNAma
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ rakatva ane bAra katanI samIkSA raha3 patita thatAM teo pratye anAdara abhakti thAya che ane nidA kare che, e ja lakSaNa che. 3pa : 8 ta kari upanna karavAne ane sAcavI rAkhavAnA upAya avataraNa-samyakatva ane zrAvaka datanA saMbaMdhamAM have upasaMhAra tarIke prAsaMgika upadeza apAya che - namhA niccasatIe, bahumANeNaM ca ahigayaguNammi / paDivakkhadugaMchAe, pariNaiAloyaNeNa ca // 36 // gAthA-te kAraNathI aMgIkAra karelA guNone (samyakatva ane tene nitya saMbhAravA vaDe. bahumAna vaDe, pratipakSI guNanA tirasakAra vaDe ane pariNAmanA vicAra vaDe emAM (samyakatvamAM ne ratamAM haMmezAM yatna kare. emAM haMmeza yatna kare" e artha AgaLa kahevAtI 3SmI gAthAmAMthI anusare che 36 / bhAvArtha-pUrva gAthAmAM kahyuM ke abhyAsathI-udyamathI virati pariNAma na hoya te utpanna thAya che, ane abhyAsa vinA virati pariNAma hoya te paNa patita thAya che, te kAraNathI samyakatvanuM ane tenuM haMmezAM smaraNa karavuM. bahu mAna karavuM. tathA samyakatvanA pratipakSI mithyAtva pratye, ane tene pratipakSI hiMsA Adi durgaNe pratye jugupsA-uga bhAva-asUyA bhAva rAkhave temaja sAmyatva tasmAt nityammRtyA bahumAne na cAdhikRtaguNe / pratipakSajugupsayA pariNatyAlocanena ca // 36 // 18
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 274 zrAvakadharma vidhAna ane vratanAM zubha phaLa tathA mithyAtvane hiMsAdikanAM azubha phaLa jenA A lekamAM ane paralokamAM sArA ane mAThA vipAka bhegavavA paDe che te rUpa bannenA pariNAmane vicAra kare ke jethI samyakatvAdi pariNAma na hoya te utpanna thAya ane kadI patita thAya nahi. . 36 avataraNa-pUrva gAthAmAM rahele apUrNa saMbaMdha A gAthAmAM pUrNa karAya che- titthaMkaramattIe, susAhujaNapajjuvAsaNAe ya / uttaraguNasaddhAe, ya ettha sayA hoi jaiyavvaM // 37 // gAthArtha-(pUrva gAthAmAM kahelA upAye uparAnta) zrI tIrthakara bhagavaMtanI bhakti vaDe, uttama sAdhu jananI tIrthakarabhaktyA susAdhujanaparyupAsanayA c| uttaraguNazraddhayA cAtra sadA bhavati yatitavyam // 37 // 1 zrI tIrthakara bhagavaMtanI bhaktithI tIrthakara tulya guNa prApta karavAne saMskAra paDe che, je ke prApta thayela guNa prAyaH mAgonusArI hoya athavA samyakatva hoya athavA zrAvaka vrata hoya. te paNa e prApta thaelA a85 guNemAM adhika guNa prApta karavAno abhilASa je vartate heya te ja sArthaka che, te kAraNathI tirthaMkarabhaktIe kahyA bAda sAdhunI sevA rUpa upAya kahyo che ke je sevAsAdhupaNAnI rUci utpanna kare che. e pramANe e sarva upAyo adhika guNa meLavavAnI rUcithI ja meLavAya che. jethI mArgAnusArIe samyakatvaguNane abhilASa rAkha. samyakatva guNavALAe zrAvaka tene ne zrAvakatratavALAe sAdhutrane abhilASa rAkhe.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva ane bAra vatanI samIkSA 275 paNuM pAsanA-sevA vaDe, tathA pradhAna uttama guNo (mahAvrato) meLavavAnI zraddhA-IcchA-rUci vaDe, samyakatvamAM ane vratamAM sarvadA prayatna kare egya che. 37 | bhAvArtha-samyakatva ane te aMgIkAra karyA bAda pUrva gAthAmAM kahelA nityasmaraNa Adi upAya vaDe ane A gAthAmAM kahelA zrI tIrthaMkara prabhunI bhakita Adi upAyo vaDe samyapha prayatna satata cAlu rAkha. ahiM uttara guNa zraddhA kahI te samyakatva guNa hoya te zrAvaka vrata rUpa adhika guNano abhilASa rAkha, ane zrAvaka vrata rUpa guNa heya te mahAvrata rU5 guNane abhilASa rAkhe. e bhAvArtha jANo. e pramANe nitya smaraNathI uttara guNa zraddhA sudhI be gAthAmAM prAsaMgika upadeza karyo. 37 e prAsaMgika upadezamAM kahelA prayatnanuM phaLa. che avataraNa-35-36 37 e traNa gAthAmAM nityasmaraNa Adi je prayane kahyA te prayatnanuM phaLa zuM? te darzAvavA pUrvaka A gAthAmAM tenuM (prayatnonuM) tAtparya kahe che - . evamasaMtovi imo, jAyai jAovi Na paDai kayAI / tA etthaM buddhimayA, apamAo hoi kAyavvo // 38 // gAthAtha-e pramANe nitya smaraNa Adi prayatna vaDe evamasannapi ayaM jAyate jAto'pi na patati kadAcit / tasmAdatra buddhimatA apramAdo bhavati kartavyaH // 38 //
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 zrAvakadharma vidhAna samyakatvano tathA vratano pariNAma na hoya te utpanna thAya che. ane utpanna thaIne paNa kadI patita thatuM nathI. te kAraNathI samyaktva ne zrAvaka vrata aMgIkAra karIne buddhimAnee temAM sadA apramAda rAkha. (arthAt kSaNabhara paNa pramAda na kare.) 38 che bhAvArtha-gAthArtha vat che 38 che 8 zrAvaka vrato yAjajIva, 4 vrata alpa kALanAM. avataraNa-pUrve 12 zrAvaka vrata kahAM temAM kayAM to yAvaja jIva sudhI hoya ne kayAM vrata alpa kALanAM heyara te A gAthAmAM darzAve che- ettha u sAvayadhamme, pAyamaNuvvayaguNavvayAI ca / AvakahiyAI sikkhAvayAI puNa ittarAI ti // 39 // gAthAI-vaLI A zrAvaka dharmamAM prAyaH aNuvrata ane guNavrate yAjajIva sudhI paNa hoya che, ane 4 zikSAvite te alpakALavALAM ja hoya che. te 39 che 1 prazna-tratanA pariNAma rahitane vrata uccarAvavAM e miththA kriyA kema nahi ? uttara-bhaMmithyASTi mArganusArI jIvana paNa karthathI vratapaNa karAya che. kAraNa ke chAstha gItArthe tAtvika jIva pariNAmane prAyaH na jANuM zake. vyavahArathI ja zubha pariNAma jANIne tAre paNa kare, je ema na kare te tIrthocchedane prasaMga Ave. atra tu zrAvakadharme prAyo'NuvrataguNavratAni ca / yAvatkathikAni zikSApratAni punaritvarANIti // 39 //
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakta ane bAra vratanI samIkSA 277 bhAvArtha-sati dharmamAM pa mahAvata jema ekAnta yAvajajIva sudhInAM ja hoya che tema zrAvaku dharmamAM 5 aNu tra ane 3 guNavate ekAMte (niyama)yAvajIva sudhInAM hoya ema nahi, cAturmAsa Adi kALavALAM paNa hoya che, mATe gAthAmAM pAyaM prAyaH zabda che, jethI 8 zrAvaka te cAvaja jIva paNa hoya ne alpakALanAM paNa hoya. paraMtu 4 zikSAtrate te alpa kALanAM ja hoya paraMtu yAvajIva sudhInAM na haya, kAraNa ke zikSAvata zabdano artha ja e che ke zikSA eTale abhyAsa eTale vAraMvAra grahaNa te zikSAvrata. temAM sAmAyika ane dezAvakAzika e be vrata pratidina ane eka divasamAM paNa vAraMvAra uccaravA rUpa che - grahaNa rUpa che, ane paiSadhapavAsa tathA atithi saMvibhAga e be vrata amuka amuka divase (kaI kaI divase " arthAt tithiomAM, parvamAM, kalyANakamAM) grahaNa karAya che. mATe e cAra zikSAtrate Ivarika-alpakAlIna che..3 che Iti zrAvakadharSe samyakatva bhUla dvAdaza trata svarUpa che che ke * * * * | zrAvakadharmamAM saMlekhanA vatanuM svarUpa che * * * avataraNu-e pramANe 12 prakArane zrAvakadhama (1ra zrAvakalata) kahIne have paryanta (jIvitane anta) saMkhanA vata AdaravA gya che te kahe che. -
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ge zrAvakadhama vidhAna. saMlehaNA ya ante, NaNiyogA jeNa pavvayai koi / tamhANo iha bhaNiyA, vihisesa mimassa vocchAmi // 40 // gAthAthavaLI jIvitane antu salekhanA vrata paNa hAya che. parantu te niyamA-nizcita nathI, kAraNa ke kAika zrAvaka dIkSA paNa aMgIkAra che (tene salekhanA hAya nahi.) te kAraNathI ahi zrAvaka dhama'mAM salekhanAnuM svarUpa kahyu nathI, jethI have zrAvaka dhamanA je zeSa vidhi (prakINu vidhi) te kahIza. // 40 // bhAvAtha -jIvitane aMte je anazanavrata AdaravAmAM Ave che te salekhanA vrata kahevAya. A vratane zrAvakanAM Ara vrata sAthe nahiM kahevAnuM kAraNa e ke samyakatva ane Ara tratA zrAvakanA cAlu jIvanamAM 8 varSanI vayathI dezeAna pUrva kroDa varSa sudhI prAyaH nirantara hoya che, ane salekhanA mata AyuSya pUrNa thavA Ave tyAre pate hAya che. vaLI te . paNa je zrAvaka sAdhuvrata aMgIkAra na karetene AzrayI che. ane sAdhuvrata aMgIkAra karelane AsalekhanA vrata saMlekhanA cAnte na niyogAt yena pravrajati ko'pi / tasmAnneha bhaNitA vidhizeSamasya vakSye // 40 // 1 atizaya jJAnavALA muni mahArAja vigerethI AyuSyanA antanI khAtrI hoya teA AgAra-chUTa vinAnuM (yAvajajIva) anazana vrata (cAre AhAranA tyAga rUpa vrata) aMgIkAra kare, e nirAgAra anazana ane AyuSyanA antano saMbhava mAtra jANe te amuka mudatanuMja anazana vrata svIkAre te sAgArI anazana
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva ane Ara vratanI samIkSA 279 zrAvakanuM hAvAthI hoya ja nahi tethI zrAvakane Ayu paryante pazu hoya ja evA niyama nathI, te kAraNathI pUrvokta 12 vratothI salekhanA vratane juduM pADayuM che. 40 // zrAvake kevA gAmamAM rahevuM // avataraNa--have zrAvaka dhamanA prakINa vidhi je 3mI gAthAthI zarU thayA che, temAM vratoneA kALa kahIne tyAra khAda salekhanA vratanI sUcanA karIne have zrAvake kevA gAmamAM rahevuM jethI zrAvaka dhama kharAkhara sAcavI zakAya ne dharmAMnI tuSTi puSTi thAya te darzAve che-- nivaseja tattha saTTo, sAhUNaM jattha hoi saMpAo / ceharAI jammi, tayaNNasAhammiyA caiva // 41 // gAthA--je gAmamAM sAdhuenuM Agamana thatuM hAya, je gAmamAM derAsarA hoya, ane pAtA sivAyanA bIjA svadhamI bhAie (zrAvakA) vasatA hoya tevA gAmamAM ja zrAvake rahevuM vizeSa ceAgya che. 5 41 // bhAvA--vratadhArI zrAvaka krugrAmamAM vasato hoya to tyAM azikSita ane kSudra vRttivALA grAmya janAnA sasagathI vratamAM aneka jAtanAM dRSaNe utpanna thai pariNAme vratabha'ganA paNa prasaMga Ave, kAraNa ke vratanAM rakSaka ane pASaka jinacaityeA na hoya, sAdhu mahAtmAonA satsaMga na hoya, te| AtmAnA suMdara pariNAmane sAcavavAnuM sAdhana zuM? AtmA to nimittavAsI hAvAthI prAyaH durjananA saMsargathI nivaset tatra zrAddhaH sAdhUnAM yatra bhavati saMpAtaH / caityagRhANi yasmin tadanyasAdhamikAzcaiva // 41 //
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8x zrAvakadhama vilsana doSavALA ane satsa MgathI vALeA ane che. mATe vratadhArI zrAvake je gAmamAM derAsara hoya te gAmamAM ja rahevu joIe jethI prabhunAM darzana, trikAla pUjA, caityava'na ityAdikathI samyaktvanuM rakSaNa ane poSaNa thAya. temaja sAdhu mahAtmAonuM Agamana vAraMvAra thatuM hoya to gurUnAM daza na, vyAkhyAna zravaNa, jJAnanI vRddhi, za'kAdinuM nivAraNa, supAtradAna ane upAzraye sAmAyika pratikramaNa pauSadha Adi karavAthI samyakatva sahita tenuM paNa rakSaNa ane peASaNa thai zake che. temaja svadhI zrAvake vasatA hAya to te zrAvakeAne dhama mAM joDavA, sthira karavA, sAdhI vAtsalya karavuM ityAdi rIte parIpakAra ane zAsana prabhAvanA karI zakAya che. temaja potAnAthI adhika dhama bhAvanAvALA zrAvakAne joi temanuM anukaraNa anumeAdanA vagerethI peAtAnA samakita guNanI daDhatA tathA dezaviratimAM sthiratA vagere AtmalAbhanI prApti thAya che. zAstramAM sAdhu munirAjanA AgamananA lAbha jaNAvatAM kahyu` che ke-- sAhUNa vaMdaNeNaM nAsati pAtraM asaMkiyA bhAvA / phAsudANe nijara, ubaggaho nANamAINaM // | 1 || a-sAdhu mahAtmAne vaMdana namaskAra karavA vaDe pApanA nAza thAya che. dhamamAM aneka prakAranI zakAvALA pariNAma dUra thai ni:zakita pariNAma thAya che. ( arthAt dharmAMmAM niHzaMka bhAva thAya che. ) prAtsuka supAtra dAna devAthI sAdhUnAM vaMdanena nazyati pApaM azaGkitA bhAvAH / prAkadAne nirjarA upagraho jJAnAdInAm // 1 //
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ samyakatva ane bAra vratanI samIkSA 281 kamanI nirjarA thAya che, ane jJAnAdikanA pitAne upakAra thAya che. e pramANe sAdhunA samAgamathI thatA guNa darzAvyA. te 1 | jina caityanA lAbha jaNAve che - micchadasaNamahaNaM, sammaiMsaNavisuddhiheuM ca / ciivaMdagAivihiNA, panataM vIyarAgehiM // 2 // artha-gAmamAM jina caheya te mithyAtva darzana, mathana-nAza thAya che, samyak darzananI vizuddhinuM kAraNa thAya che. e pramANe caityavaMdanAdika vidhi vaDe guNa prApta thAya che ema zrI vItarAga bhagavaMte kahyuM che. (mATe zrAvake cityavALA gAmamAM vasavuM.) che 2 sAhammiyathirakaraNe vacchallaM sAsaNassa sArotti / maggasahAyattaNao, tahA acAso ya dhmmaao||3|| artha-sAdharmikane dharmamAM siNa karavAthI sAdhamivAtsalya thAya che, jethI sAdharmivAtsalya e ja zAsanane sAra che, tathA dharma mArganA sahAyakapaNAthI (dharmanAM sAdhana upakaraNa vigerenuM dAna ApavAthI paNa sAdhami vAtsalya thAya che, ane tethI) dhamane nAza thatuM aTake che. eka pithanamaNane samakizujitu jo caityavandanAdividhinA, prajJaptaM vItarAgaiH // 2 // sArmikasthiA karane, vAtsalyaM zAsanasya bAra iti / mAtAnA sALA, jAyi ghAsa
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 zrAvakadharma vidhAnaH e pramANe sAdharmika vasatA hoya evA gAmamAM rahevAthI sAdharmika bhakitane lAbha maLe che, ne tethI pitAnuM samya kutva ane te adhika dIpe che mATe sAdharmika vALA gAmamAM rahevuM. che zrAvakanuM prabhAta kArya ( zrAvakanI dinacaryA) avataraNa-have zrAvake prabhAtathI prAraMbhIne saMdhyAkALa sudhImAM zuM zuM karavuM te viSayavALI zrAvakanI dinacaryA kahevAne prasaMga che, tyAM prathama zrAvake prabhAte uThIne zuM karavuM te saMbaMdhi zrAvakanI prabhAta caryA kahevAya che - NavakAreNa viboho, aNusaraNaM sAvao vayAiM me / jogo ciivaMdaNamo, paccakkhANaM ca vihipuvvaM // 42 // gAthArtha-zrAvaka paroDhamAM jAgatAM ja paMca parameSThine namaskAra kare. pachI huM zrAvaka chuM ane mAre amuka amuka prakAranA vrata niyama che te saMbhAre. pachI dehaciMtA Adi kAya bAdhA TALavAnA vyApAramAM pravarte, pachI caityavaMdana kare. vidhi pUrvaka pratyAkhyAna grahaNa kare. e pramANe prathama prabhAtika kArya karavAM. 42 bhAvArtha-1 namaskAra smaraNa-jAgrata thatAM sAthe paMca parameSTine namaskAra karavA rUpa navakAra mahAmaMtranuM smaraNa karavuM. ahiM keTalAka AcArya kahe che ke (vA e padathI) vizeSatA rahita kaI paNa prabhunA namaskArane pATha kare. ane keTalAka kahe che ke-zadhyAmAM rahelA zrAvake namaskAreNa vibodhaH, anusmaraNaM zrAvako vratAni me / yogazcaityavaMdanaM pratyAkhyAnaM ca vidhipUrvam // 42 //
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA 283. navakAra maMtranuM manamAM smaraNa karavuM. (paNa namaskAra kriyA vA pAThane uccAra na kare.) kahyuM che ke navakAraciMtaNaM, mANasammi sejAgaeNa kAyavvaM / / suttAviNayapavittI, nivAriyA hoi evaM tu // 1 // artha-zapyAmAM rahelA zrAvake manamAM navakAra maMtranuM ciMtavana karavuM, manamAM ciMtavavAthI navakAra rUpa sUtranI avinaya pravRtti nivArI che ema jANavuM. [ arthAt zayyAmAM rahIne namaskAra kare ane sUtrapATha bhaNe to sUtrane (nAmaskAra sUtrane) avinaya thAya che, mATe zayAmAM te manathIja namaskAra pATha bhaNave. spaSTa nahi-e bhAvArtha.] 2 svatratAnusmaraNa-e pramANe namaskAra sahita jAgrata thaIne huM koNa chuM, ne ke huM ityAdi vicAramAM ciMtavana kare ke huM zrAvaka chuM ane mAre amuka amuka vrata niyama che. tathA huM keNa chuM? e vicAramAM ema paNa ciMtave ke huM amuka kulane chuM, amuka jAtine chuM ane amukano ziSya chuM. Iti dravya smaraNa. tathA huM amuka gAmamAM chuM, amuka ghara vigere sthAnamAM chuM. Iti kSetra smaraNa tathA A prabhAta kALa che iti kAla smaraNa. ane vaDI nIti vA laghu nIti AdikamAM kaI jAtanI bAdhA vate che ema ciMtavavuM te bhAva smaraNa e pramANe dvavyAdi 4 prakAranuM smaraNa karavuM. namaskAracintanaM mAnase zayyAgatena kartavyam / sUvAvinaya nirvivAritA mata purva tu nA .
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284. zrAvakadharmavidhAmAM 3 coga-pUrvokata rIte cAra prakAranuM smaraNa karIne tyAra bAda laghunItinI bAdhA hoya te laghunIti jaI Ave athavA vaDInItinI bAdhA upaje te vaDInIti jaI Ave. e laghunIti Adi vyApAra te pega jANa. 4 caityavaMdana-dehanI bAdhA dUra karI AvIne tyAra bAda kAyAnI ne mananI samAdhi (svasthatA) thavAthI caityavaMdana nAdi kiyA bhAva pUrvaka thatAM bhAvAnuSThAna rUpa thAya che, mATe deha bAdhA dUra karIne cityavaMdana kare eTale pUjA pUrvaka 8 jinezvaranI pratimAnAM vaMdana kare, ne te paNa vidhipUrvaka vaMdana pUjana kare. 5 pratyAkhyAna-Agamavidhi pUrvaka caityavaMdana karIne tyAra bAda vidhi pUrvaka namukakAra sahiya Adi pratyAkhyAna kare. gAthAmAM kahela vihipuravaM e pada caityavaMdana ane pratyAkhyAna e bemAM joDavuM. ahiM caityavaMdanane vidhi te caityavaMdana saMbaMdhi graMthathI jANu, ne pratyAkhyAnane vidhi pratyAkhyAna bhASya Adika graMthethI jANa. . 42 che taha 'ceIharagamaNaM, sakAro vaMdaNaM gurusagAse / paccakkhANaM savaNaM, jaipucchA "uciyakaraNijaM // 43 // 1 A tyavaMdana gharamAM karavAnuM che, te te jagyAnuM cityavaMdana che ke je prabhAtanA pratikramaNa sAthe joDeluM che. 2 A pratyAkhyAna AtmasAkSIe gharamAM karavAnuM che. utsarga mAge zrAvakane bhajana saMbaMdhi ekazana pratyAkhyAna hoya, paraMtu pANIne mATe namukkAra sahiye Adi paNa heya. tathA caityagRhagamanaM satkAro vandanaM guruskaashe| pratyAkhyAnaM zravaNaM yatipRcchA ucitakaraNIyam // 43 //
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ AinI dinacaryA 285. gAthAya tathA vAsaramAM javuM, tyAM prabhunA puSpA diyara satkAra karavA, caityavaMdana karavu, tyAra bAda gurU pAse jaI pratyAkhyAna karavuM, zA sAMbhaLavu,zune sukha zAlA pUchavI, ane tyAra bAda gurUne mATe ucita vidhi sAcavavA. 543u bhAvAtha-6 daherAsaragamana--AtmasAkSIe pratyAkhyAna karyA bAda zrAvaka pAte maharSika (vaibhavavALA) hAya te saparivAra Abara sahita daherAsara jAya, jethI mArgamAM kaiMka jIvA dhamanI anumodanA kare. dharma mArga pAme ne zAsana prabhAvanA thAya. tyAM jaIne pAMca abhigama mahuddhi nA ane pAMca abhigama apaddhikanA (vA ubhaya sAdhAraNa) tane derAsaramAM praveza karI prabhune dekhatAMja e. hAtha joDI puSpAdikathI pUjA karavA rUpa satkAra kare. (saMhi snAna vilepana rUpa aMgapUjA tathA vAsakSepa pRSaprakSepa Adi aMga pUjA karavI, kAraNa ke snAtrapUjA te prabhAta kALe hAya che.) tyArakhAda caityavaMdana kare. apazrvika zrAvaka "hAya tA ADaara vinA potAnI sthitine anusAre pavitra vastraAbhUSaNAdi paherI deharAsare jAya. zeSa 'vidhi prAyaH mahuki tulya. 1 chatra, cAmara meAjaDI, khaMga, mukuTa e pAMcanA tyAga rupa pAMca abhigama mahardikanA 2 sacittadravyanA tyAga, acittane atyAga, akhaMDa uttarAsaMga, aMjaligrahaNu, ne ekAgratA e 5 abhigama maharSiMkanA ne addhikunA sAdhAraNa che.
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 zrAvakadharma vidhAna: - 7 gurUdanane pratyAkhyAna derAsaramAM devavaMdana karyA bAda upAzraye AvI gurU mahArAjanAM darzana karI gurU pAse pratyAkhyAne grahaNa kare. prathama ghera je pratyAkhyAna karyuM che te AtmasAkSIe pote pAThoccAra pUrvaka karela hoya teja athavA pariNAma vizeSa thAya che tethI adhika pratyAkhyAna gurUnI samakSa gurUe uccarelA pAThathI grahaNa kare. (AtmasAkSIthI gurUsAkSIvALA niyama adhika daDha thAya che.) 8 1 Agama zravaNu-gurU pAsethI pratyAkhyAna grahaNa karIne temanI pAsethI Agama zravaNa kare ke jethI zrAvaka saMbaMdhi dharmAnuSThAnene vizeSa dha thAya. - 9 sukhazAtA pRcchA-Agama zravaNa karIne uThatI vakhate gurU mahArAjane zarIra saMbaMdhi sukhAkArI pUche, ane saMyama rUpa yAtrAne sukhe nirvAha thAya che ke nahi te pUche, A rIte zAtA pUchavAthI gurUne vinaya karyo gaNAya. 1 A Agama zravaNa te prayAkhyAnAdi saMbaMdhi gurUne upadezazravaNa, paraMtu vyAkhyAna nahi.. 2 icchakAra suharAI sukhatapa zarIranigabAdha tyAdi pAI rUpa zAtA pRcchA jANavI. paraMtu e pATha yukta vaMdana karyA bAda punaH svabhAvamAM sukhazAtA pUchavA rUpa jarUrI vastunI vizeSa pRcchA karIne tyAra bAda ucita karaNa rUpa auSadhAdinI egya vyavasthA karavI. gocarI padhAravAnuM nimaMtraNa paNa che ke icchakAra nA pAThamAM AvI jAya. che te paNa svabhASAmAM punaH nimaMtraNA karavI e ucita vidhi che.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ 287 zrAvakanI niyala 10 ucitakaraNa-zarIra tathA saMcama saMbaMdhi sukha samAcAra pUchavAthI te saMbaMdhamAM auSadhAdikanI jarUra heya te tenI yogya vyavasthA kare, ane jo tema na kare te sukhazAtA pUchavAne kaMIja artha nathI. mATe sAtApR cchAne sArthaka karavAne auSadhAdikanI ucita vyavasthA kare. [auSadhAdinA dAnathI zrAvaka saMyama sAdhanamAM hetubhUta thavAthI puNyAnubaMdhI puNya upArja kare che. ] che 43 - '' viruddha vavadA, jAje tada moNAM ja saMvara "phadAjamaNavA, sA'lapa ja kakA gAthArtha-ucita karaNa bAda avirUddha vyApAramAM pravarte, pratyAkhyAnane kALa prApta thaye bhejana kare, tyAra bAda graMthi sahitAdi pratyAkhyAna kare, tyAra bAda derAsare jAya, tyAM Agama zravaNa kare. tyAra bAda sAMjare derAsare jaI pUjA vaMdanAdi kare, athavA tyAra bAda upAzraye gurUne vaMdanAdi kare. . 44 | bhAvArtha-11 avirUddha vyApAra-gurU tathA bIjA muni mahArAje mATe auSadhAdinI jarUra hoya te tenI aviruddho vyavahAraH kAle tathA bhojanaM ca saMvaraNam / . caityagRhAgamazravaNaM, satkAro vandanAdi ca // 4 // 1 utsarga mAge bhejana saMbaMdhi ekAsana pratyAkhyAna heya, paraMtu A graMthi sahitAdi pratyAkhyAna tivihAra ekAzananAM bhajana bAda zeSa vakhatamAM acita jaLa pIvA mATe hoya che. 2 daherAsara pAse ya upAzraye.
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ 288 zrAvakadharma vidhAna. cogya vyavasthA karIne pachI ghera AvI paMdara karmAdAna rahita AjIvikA arthe vyApAramAM pravarte. je vyApAramAM na pravarte te piSya varga vigere sadAvAthI (bhajanAdi arthe duHkhI thavAthI) dharmane bAdhA thAya temaja jainazAsananI nindA thAya. mATe dharmane bAdhA na upajavA mATe AjIvikA mATe pravRtti kare. 12 kAle bhajana-tyAra bAda zarIranA Arogyane anukULa kALa prApta thaye athavA pratyAkhyAnane kALa paNa kaMika adhika thaye chate ( pratyAkhyAnane kALa pUrNa thatAM tarata nahi paNa kaMika adhika vyatIta thaye) bhajana karavA bese. ahiM Arogyane anukULa kALa vinA akALa bhajana kare te ajIrNadi thavAthI zarIrane bAdhA upaje, ane pratyAkhyAna pUrNa thayA vinA akALa bhajana kare te dharmane bAdhA upaje, te kAraNathI e kahelA kALe bhejana karavuM eja hitakArI che. kahyuM che ke- jiNapUyociyadANaM pariyarasaMbhAlaNA uciyakiccaM / ThANuvaveso ya tahA, paJcakkhANassa saMbharaNaM // 1 // artha-zrI jinezvara bhagavaMtanI pUjA karIne ucita dAna daIne, (supAtradAna Adi ucitadAna daIne) parivArane saMbhArIne, ( keNe keNe jojana karyuM che ne keNa keNuM bAkI che tenI tapAsa karIne) temaja bAkInA rahelanI rogya sucanA karIne vA sAthe besADIne e rIte bhejanA jinapUjocitadAnaM parikarasaMbhAlanA ucitakAryam / sthAnopavezazca tathA pratyAkhyAnasya saMsmaraNam // 1 //
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ virati paNa na rahevuM na eka pra zrAvakanI dinacaryA 289 saMbaMdhi ucita kriyA sAcavIne eka sthAne besIne tathA pratyAkhyAnane saMbhArIne (ane pArIne tyAra bAda) bhajana kare. ItyAdi vidhie bhojana te dharmabhejana che ne e vidhithI anya prakAre bhajana kare che te adhama bhejana che. - 13 saMvaraNa pratyAkhyAna-jana karyA bAda graMthi sahita Adi ATha prakAranA saMketa pratyAkhyAnemAMnuM je ucitta lAge te graMthi sahitAdi eka pratyAkhyAna aviratipaNuM na rahevA mATe grahaNa kare, kAraNa ke apramAdI zrAvakane eka kSaNa mAtra paNa pratyAkhyAna vinA rahevuM na pAlave, (mATe bhajana saMbaMdhi viratipaNe cAlu rAkhavA graMthi sahitAdi eka pratyAkhyAna grahaNa kare. zrAvakane paNa graMthi sahitAdi pratyAkhyAna ghaNuM ja upayogI che. kAraNa ke jyAM sudhI mukhamAM kaMI prakSepavAmAM na Ave tyAM sudhI graMthi sahitAdikathI viratipaNe cAluja rahe che. be vAra bhajana karanAra ne bhejana ane pANInA vakhata sivAyane sarva vakhata viratipaNuM prApta thavAthI 1-1 kalAka utkRSTa bhejana samayane ane 1 kalAka aneka vakhata pANI vigere pIvAno kALa bAda karatAM zeSa 21 kalAkanuM akhaMDa viratipaNuM gaNAya che. 14 citragraha gamana-pUrvokata rIte bhajana karI rahyA bAda avasara prApta thaye deharAsara javuM, (vyAkhyAna sAMbhaLavA mATe.) ane AgamazravaNa-tyAM caityagRhamAM jyAM gurU mahArAja vyAkhyAna ApatAM hoya tyAM jaI vyAkhyAna sAMbhaLavuM. mULa gAthAmAM "ceIharAgamasavarNa caityaguhAgama zravaNa" e samAsAnta vAkyamAMthI ceharAgama=caitya thi sahita
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 299 zrAvaka dharma vidhAna gRhe javuM ne savaNuM=sAdhu pAse jinAgama zravaNa karavuM, e rIte be pada chUTAM pADI zakAya che, athavA ceIlara caityagRhamAM AgamasavaNuM-Agama sAMbhaLavuM, e rIte paNa be pada chUTAM pADI zakAya che, mATe bane rIte tAtparyArtha sarakho ja che. prazna-sAdhu caityagRhamAM rahetA haze? ke jethI tyAM vyAkhyAna kare! uttara-nA, sAdhue cityagRhamAM nivAsa karatA nathI, paraMtu tyAM vyAkhyAna karI zake che. jethI upAzraya e te vyAkhyAnanuM sthAna che ja, paraMtu vyAkhyAna prAyaH cityagRhamAM vizeSataH hoya che, mATe cityAgraha e paNa Agama vyAkhyAnanuM bIjuM sthAna che ema jaNAvavAne mATe caityagRhe Agama zravaNa kahyuM che. siddhAMtamAM kahyuM che ke jattha puNa anissakaDaM, pUriti tahi samosaraNaM / pUti samosA, trAsa bipa ri III iharA logaviruddhaM, saddhAbhaMgo ya saDANaM // 1 jina bhavana baMdhAvanAra zrAvake jina bhavana bhagate ja e eka sabhA maMDaSa baMdhAvavAnI vidhi che ke je maMDapamAM sAdhuo vizrAma laI zake, temAM A vyAkhyAna sabhA karavAnI hoya che, kAraNaka zrAvakane ne sAdhune samudAya jinabhavanamAM ja darzanArthe ekatra thAya che, tethI sAdhuone vyAkhyAna karavA mATe ane zrAvakene sAMbhaLavA besavA mATe eja sthAna vizeSa anukuLa bane che. yatra punaH anizrAkRtaM pUrayanti tatra samavasaraNam / pUrayanti samavasaraNaM azAsati nizrAcaityeSvapi // 1 // tathA roja zraddhAmaM% zrAddhanAbU
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinaca ma sabhA athaje gAmamAM anizrAkRta (satra gacchanuM sAdhAraNa) caitya hAya te sthAne sAdhue sameAsaraNa pUre, (vyA khyAna sabhA kare, ) ane bIjI' caitya na heAma tA (anizrAkRta caitya na heAya te ) nizrAkRta caityamAM paNa ( phoi eka gacchAdikanI nizrAvALA caityamAM paNa) vyAkhyAna kare. // 1 // je vyAkhyAna sabhA na kare tAlAvirUddha ( sAdhu thaI ne sadupadeza na Ape ane kevaLa gocarI AdinI svapravRttimAMja pravarte te te leAkavirUddha ) gaNAya, ane tethI zrAvakAne zraddhAbhaMga paNa thAya. ( kAraNa ke gurUnI sadupadeza maLatA rahe to zraddhA kAyama rahe ne tema na ane to zraddhAnA bhaga thAya, ane keTalAka te ema paNa kahevA lAge ke sAdhu thaine kaMI upadeza sA e sabhaLAvatA nathI. phakata vakhata Aya eTale gAcarI pANI sabhAre che. ityAdi rIte zraddhA bhaga thAya che.) e pramANe caityagRhamAM javA pUrvaka mAgasazravaNa kahyuM tethI ema na jANI tenuM ke sAdhu caityamAM rahetA haze. sAdhuone rahevAnuM sthAna tA yAdi ja kema che, paraMtu nizAna nahi. kAraNa ke zrI vyavahAra bhASyamAM sAdhuthI caityamAM rahevAya ke nahi te saMbadhamAM A pramANe kahyuM che-- jara vina AhAkam attikathaM tavi brajayaMtehiM / bhattI khalu hoi kramA, iisa AsAyaNA pazmA // 1 // yadyapi nAdhAkarma bhaktikRta tathApi varjayadubhiH / bhaktiH khalu bhavati kRtA, itarathA AjJAtanI paramA || 1
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28ra zrAvakadhama vidhAna sAdhunuM zarIra dunmigaMdhamalassAvi, taNura(ga)ppesa'NhANiyA / ubhao vAubaho ceva, teNa Tuti na cehae // 2 // tiNNi vA kar3aI jAva, thuIo tisiloiyA / tAva tattha aNuNNAyaM, kAraNeNa pareNa vi // 3 // arthabhakita kRta citya sAdhune mATe jo ke AdhAkama daSavALuM nathI te paNa tene tyAga karatA sAdhuo vaDe bhakitata catyanI nizcaye bhakita ja karAya che. tethI temAM prabhunI bhakita karavAne badale anyathA pravarte te (je temAM rahe te) parama AzAtanA thAya che. 1 tathA durabhi gaMdha yukata melavALA evA sAdhunuM zarIra paNa snAna rahita hoya che, tethI baMne prakArane vAyu pravAha paNa azuddha-malina heAya che, tethI sAdhuo caityamAM na rahe che 2aa athavA caityamAM darzanAdika kAraNasara AvavuM paDe to durabhigaMdhamalazrAvi-tanurapi eSA'snAnikA / ubhayorvAyuvahazcaiva tena tiSThanti na caitye // 2 // timro yA karpati yAvat stutIstrizlokikAH / tAvattatrAnujJAtaM kAraNena pareNA'pi // 3 // 1 nizrAkRta citya, anizrAkRta caitya, bhakti caitya, maMgaLa caitya ne zAzvata citya e 5 prakAranA citya kahyAM che. temAM eka zrAvake pitAnA kharce prabhunI bhakti arthe banAveluM caitya te bhakti caitya sAdhune mATe baMdhAveluM nathI tethI AdhAkarma delavALuM nathI. kAraNa ke sAdhune uddezIne je AhArAdi padArtho banAvavAmAM Ave te AdhAkama doSavALAM che, te doSa bhakita caityamAM rahevAthI sAdhune nathI. te paNa sAdhu temAM na rahe.. che azuddha malika nathI ane
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ AvakanI dinacaryAM 293 utkRSTa kAraNa prApta thaye paNa traNa zleAkavALI traNa stutie jyAM sudhImAM kahevAya tyAMsudhI ja ( eTaleAja kALa) caityanI aMdara rahe evI AjJA che. // 3 // e upara kahelAM Agama vacanA pramANe sAdhune caityamAM rahevAnA spaSTa niSedha karyAM che. mATe sAdhuo caityamAM rahe nahi, parantu (caityanA sabhA maMDapamAM) Agama vyAkhyAna Ape tenA niSedha nathI. (e prAbhAtika vidhi kahyo. ) // mruti prAbhAtika vidhi 5 // zrAvakanA sadhyA vidhi / 15 satkAra vaMdanAdi (devava Mdana)--tyAra bAda sAMjare deharAsaramAM jai prabhunA satkAra-pUjA karIne tathA caityava danA karIne caitya saMbaMdhi te vakhate upasthita thayela khIjA DhAya paNa saMbhALIne gurU mahArAja pAse javuM. 16 gurUvaMdana--sAMjare deharAsare devavaMdana karyAM bAda upAzraye AvI gurUva'dana kare. 17 pratikramaNa--gurUvaMdana karIne cha Avazyaka rUpa pratikramaNa kare. 1 madhyAnha vidhi AhAra ane vyApArane hAvAthI dhArmika vidhinA prasaMgamAM te a`i kahyo nathI.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 294 zrAvakadharmavidhAna prazna:--zrAvakane jema samyaktva ane bAra vrata aMgIkAra karavAnAM kAAM che tema pratikramaNa karavAnI vidhi kahyo nathI, mATe zrAvake pratikramaNa karavuM yukta nathI, kAraNa ke upAsaka dazAMgasUtra vigeremAM kahyuM nathI, temaja zrAvakaprajJapti AdikamAM paNa kahyuM nathI, temaja A granthakartAe paNa zrAvakanA prabhAtavidhimAM paNa ciivaMdaNamAM paccakakhANuM ca vihipuvaeN e 42 mI gAthAnA vAkayamAM caityavaMdana ne prayAsthAne mAtra kahyuM che, paraMtu prabhAtamAM pratikramaNa karavAnuM kahyuM nathI, te ahiM sAMjare pratikramaNa karavAne vidhi kaI rIte kahe che? uttara-je ke upAsaka dazAMga AdikamAM nathI kahyuM te paNa zrIanugadvAramAM kahyuM che te A pramANe- ...jaM imaM samaNe vA samaNI cA sApae vA sAviyA vA tacitte tammaNe jAva umao kAla chavyihaM AvassayaM kareMti se taM louttarithaM mAvAvassayaM // (je kAraNathI zramaNa vA zramaNI vA zrAvaka vA zrAvikA tacittane tanmana yAvat thaIne banne vakhata je cha prakAranuM Avazyaka kare te sAdhu AdikanuM Avazyaka lakattara bhAvAvazyaka kahevAya.) e pATha uparathI zrAvakane paNa prabhAte ne saMdhyAe be vakhata pratikramaNa karavA vidhi kahela che. yadimaM zramaNo vA zramaNI vA zrAvako vA zrAvikA vA tacitta tanmanAH yAvad ubhayaM kAlaM SaDvidhamAvazyakaM kurvanti siha raju roja mAvAvAyelIm |
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinaco 25 prA--tratadhArI zrAvakane natanA aticAra AlAcavA mATe pratikramaNa sambhave, natu rahita zrAvakane pratikramaNa karavAnI zI jarUra ? chUTA zrAvakane kayAM aticAra lAge che ke jethI tu rahita chUTA zrAvakane pratikramaNu karavAnI jarUra hoya ? uttaraH----pratikramaNanI kriyA kevaLa vratanA aticAra AlecanA mATeja che ema nathI, parantu karavA ceAgya sukRtyAne na karavAM ityAdi kAraNathI paNa pratikramaNu che. zrAvanA vaMditA sUtramAMja hyu che ke-- paDisiddhANaM karaNe, kivANamakaraNe paDikramaNaM / asaddahaNe a tahA, vivarIyaparUvaNAra a ||1|| atha--je je kRtyAnA zrIjinezvarAe niSedha krI che te akaraNIya kRtyeAne karavAthI ane karavA ceAgya suvye na karavAthI, tathA satya tattvA pratye zraddhA na rAkhavAthI ane viparIta prarUpaNA vAthI e cAra kArasudhI pratikramaNa karavAnuM hoya che.1 e pramANe zAstramAM vratarahita zrAvakane paNa e vAra pratikramaNa karavuM kahyuM che. 5 44 5 " jai vissAmaNamucio 'jogo mavakAracita nAIzro / zivamaLa dhimuvaLa, saraLa gurudevavAnuM kA pratiSiddhAnAM karaNe kRtyAnAmakaraNe pratikramaNam ! azraddhAne ca tathA viparItaprarUpaNayA ca // 1 // yativizrAmaNamucito yogo namaskArabhinnAdikaH / gRhagamanaM vithivAyanaM, smaraNI gurudevAnaMdInAm // 45 //
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna gAthAtha--sAdhunI vizrAmaNA (vaiyAvRtya) karavI, tathA navakAranuM ciMtavana ityAdi zrAvakanI bhUmine yogya zubha yoga ArAdhavA, tyAra bAda ghera javuM, vidhipUrvaka zayana karavuM, ane zayana karatI khate pazu gurU deva vagerenuM smaraNa karavuM. // 45 // 296 bhAvAtha:-18 sAdhu veyAnRtya--saMyama kriyAdikI thAkelA muni mahArAja puSTa kAraNe (gADha kAraNe) zrAvakAdi dvArA thAka dUra karavAnI icchA rAkhe che, mATe tevA parizrama pAmelA sAdhuonuM vaicAvRtya-vizrAmaNa karavuM. 19 dhyAna--jo tevuM vaiyAvRtya karavAnuM nahAya tA pratikramaNa karIne pacaparameSTi navakAranuM dhyAna karavuM. ahiM ucitayeAga kahyo che te ema sUcave che ke kaMi dhArmika abhyAsa na hoya te navakArAdikanuM ciMtavana karavuM, ane jo prakaraNAdikanA abhyAsa karyAM hoya tA tenA atha vigerenuM ciMtavana karavuM, athavA prakaraNAnA sUtra ane anuM parAvartana karavuM. ahiM parizrama pAmelA koi dhI zrAvakanuM pazu vaiyAvRtya karavuM kahyu che. tyAra bAda gRhagamana e rIte svAdhyAya dhyAna karI rahyA mAda ghera javuM. 20 vidhi nidrA--tyAra bAda ghera AvI vidhipUrNAMka zayana karavuM. ahiM' vidhi A pramANe--jinava'dana karavuM (caityavaMdana karavuM) ane divasanA pratyAkhyAnane savarI-sa kAcI bIjI vizeSa pratyAkhyAna karavuM e vidhi che. (cAra maMgaLanuM
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA 297 smaraNa karI navakAranA dhyAnapUrvaka nidrA levI) athavA prabhunA dharmAcAryanA ane bIjA paNa mahA zIlavaMta purUSonAM caritranuM manamAM smaraNa karatAM sUI rahevuM. avataraNa-vidhipUrvaka nidrA karavI ema pUrva gAthAmAM kahyuM tethI ahiM nidrAne vidhi darzAve che - abbaMbhe puNa viraI, mohadugaMchA satattacintA ya / itthIkalevarANaM, taviraesuM ca bahumANo // 46 // gAthArtha vaLI abrahmacaryanI virati, mohanIyanI durgachA, svatatvanI cintA, ne strInA zarIrane vicAra ane te strI kalevaranA tyAgI zIlavaMtemAM bahumAna karavuM, e vidhipUrvaka zrAvaka nidrA kare. je 46 bhAvArtha--abrahmavirati-strI paribhegarU5 abrAcaryane tyAga karo. tenI bhAvanA A pramANe-zrIdeva gurUnuM smaraNa tathA zIlavaMta mahApurUSonAM caritra saMbhAravAthI strIparibhoganI vAsanA manda thAya che, mATe e rIte abrahmacaryanI virati karavI. . Iti abrahmavirati che , mabrahmaNi punarviratiH mohajugupsA svatatvacintA ca / snIkalevarANAM tadvirateSu ca bahumAnaH // 46 // 1 abrahmamAM mukhyatve strI saMbaMdhi tyAga bhAvanA zrI paMca vastumAM A pramANe kahI che te paMca vastumAMthI udbhata strI tyAganI bhAvanA che strI parivajana saMbaMdhi bhAvanA paMca vastumAM muni mahArAjo bhAvavAnI kahI che te bhAvanA zrAvakane paNa upayogI hevAthI kahevAya che te A pramANe-
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvaSama vidhAna parva paTTamANassa kammadosA ya hojja itthIsa | rAgo'havA viNA taM, vihiANuTThANao ceva ||875 // atha e pramANe sajama vidhimAM pravartatA muni mahAtmAne tathAvidha veda meAhanIya karmAMnA udayathI strI pratye rAga upaje te tenA tyAganI bhAvanA AgaLa kahevAya che te pramANe bhAvavI, athavA strI sabaMdhi rAga na upaje te paNa vihita anuSThAnathI ja ( tevI bhAvanA bhAvavAno muni dha hovAthI ja ) strI tyAganI bhAvanA bhAvavI || 875|| 198 sammaM bhAveazvAI, asuhamaNahatthi aMkusasamAI / visayavisAgayabhUAI, NacaraM ThANAI eAI // 876 // atha-muni mahAtmAe vA zrAvake (azubha) manarUpI hastine damavAmAM aMkuza sarakhA ane viSayeA rUpa viSane zamAvavAmAM auSadha sarakhAM A nIce lakhelAM sthAna (bhAvanA sthAne) bhAvavAM. 1 8765 ( zmazAnAdi ekAntamAM gItA sahita rahelA sAdhue prathama to jIvaleAkanu asthirapaNuM bhAvavuM. // 877 5 ) te A pramANe jIa jobvaNamiTTI, pibhasaMjogAi asthiraM savvaM / visamakharamAruA iya-kusaggajalabiMduNA sarisaM ||878 // atha-vita ( AyuSya ), yauvana Rddhi ane priya padArthonA sayeAga ItyAdi sarva bhAveza asthira-cacaLa che, ane viSama kaThora pavanathI haNAtA kuzAstravatI (dadi dhAsanI aI upara TharelA ) jaLabiMdu sarakhAM asthira che ( arthAt e kAI bhAva zAzvata nathI) !! 278 || visayA yaduHksaruvA, ciMtAvAsabahudukkhasaMjayaNA / mAiMdAlasarisA, kiMvAgaphalovamA pAvA 879 // arthAM-IndriyanA viSayo IndrajAlikanI mAyAthI banAvelI Indra jALa sarakhA che, cintAnA prayAsavALA ane ghaNAM du:khAne utpanna
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA 299 karanArA che mATe duHkha svarUpa che temaja kipAka phaLa sarakhA (anubhavatAM-khAtAM madhura paNa pariNAme prANa hastAra evA ).. ane pAparUpa che. . 870 tatto ya mAigAmassa niANaM ruhiramAi bhAvejjA / . kalamalagamaMsasoNi a-purIsapuNaM ca kaMkAlaM // 880 // . artha-tyAra bAda trIjanamAM jIvane utpanna thavAmAM nimitta bhUta rUdhira vigere (strInuM rUdhira ne purUSanuM zukra) che tenI alita bhAvavI, tathA strIonuM kaMkAla-hADapiMjara kalamathI (jaDaramAM rahelA azuci kAdavathI), mAMsathI ane rUdhirathI tathA viSTAthI bharapura che ema bhAvavuM. (ahiM "mAIgAma" mAtRzrAma eTale strI samudAya,) 880 | tasseva ya samarAgAbhAvaM saha tammi taha viciMtijjA / saMjhabbhagANa va sayA, nisaggacalarAgaye ceva / / 881 // . artha-teja strIjanamAM samarAgano abhAva hoya che te vicAro, [arthAta strInI pitAnA pratye samaprIti (athavA purUSo pratye samaprIti)nathI chetI, purUSa strI pratye jeTalo prema rAkhe che eTale prema strIone puNya mATe hato nathI, jethI e viSama prItino vicAra karo] athavA kadAcit kaI strI sakhI prItivALI hoya te te strIono samarAga paNa samIti paNa] saMdhyAnAM vAdaLa raMgenI mAphaka haMmezAM svabhAvathI ja calita rAga rUpa hoya che (arthAta samaprIti sthira rahetI nathI) 881 che asadAraMbhANa tahA, sasi logagarahaNijjANa / paraloaveriANaM, kAraNaya ceva jatteNaM / / 882 / - ' artha--vaLI je kAraNa ke strIono samUha lokamAM niMdanIya zAkane paralane zatru bhUta evA sarva prakAranA pApAranuM maraNa che
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 0 zrAvakadharma vidhAna tasseva yAnilAnalabhuagehiMto vi pAsao sammaM / pagaI duggijjhasla va, maNassa duggijjhayaM ceva // 883 // artha-je ke caMcaLa evA vAyu agni ne sapane prahaNa karavA vA sthira karavA svabhAvathI ja muzkela che, paraMtu ethI paNa strIonuM mana ati dugrAhya che. arthAta samajI zakAya evuM nathI, athavA strIonuM citta evuM caMcaLa che ke tene caMcaLa cittane sthira karavuM ati muzkela che, athavA agni ane sapane grahaNa karavA jema bharyakara che, tema strIonuM citta grahaNa karavuM tethI paNa ati bhayaMkara che. che 883 5 jaccAiguNavibhUsiavaradhavaNiravikkhayaM ca bhAvijjA tasseva ya ainiyaDIpahANayaM ceva pAvassa // 884 // artha-punaH te strIo jAtikuLa ItyAdi guNo vaDe alaMkRta evA uttama bhartAranI paNa apekSA rAkhatI nathI, e te strIonA pApamAM teonI mAyA eja atipradhAna che. 1884 che ciMteI kajjamannaM, aNNaM saMThavA bhAsae aNNaM / pADhavai kuNaI annaM, mAyaggAmo niyaDisAro // 885 // artha-strIo cittamAM kaMI ciMtave che ne kriyAmAM kaMI kare che, bele che kaMI prAraMbhe che kaI ne kare che kaMI mATe mAtagrAma (strIo) mAyA pradhAna che. je 885 5 tarahevA zApanA, mukazo ja sAbita saisokkhamokkhapavigasajjhANarivuttaNaM taha ya 886 / / avaLI te mAtRgrAmanuM (strIonuM) svabhAve ja vAravAra nIcagAmIpaNuM vicAravuM. [arthAta strIo nIcI daSTivALI ane nIcA mAge gati karavAvALI che ema vicAravuM] ane sadAkALanA sukha
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA 301 vALA mekSane prApta karAvanAra saddadhyAnamAM zatru sarakhI che (arthAta dharma zukala dhyAnamAM aMtarAya karanArI che)ema vicAravuM. 886 accuggaparamasaMtApajaNaganirayANalegaheuttaM / tatso avirattANaM, iheva pasamAilAbhaguNaM // 887 // artha--ati ugra ne parama saMtApa utpanna karanAra narakanA agninuM vA naraka rUpa agninuM eka kAraNa che, ane te kAraNathI strIothI virakta thayelA chane A lekamAM ja upazamane lAbha ItyAdi guNe pragaTa thAya che. che 887 paralogammi a sai tavizagabIjoo ceva bhaavijjaa| sArIramANasANegadukkhamokkhe susokkha ca / 888 // artha-sarvadA te strIo pratye vairAgyanA kAraNathI ja paralekamAM zarIra saMbaMdhine mana saMbaMdhi aneka durane nAza thAya che, atyaMta uttama sukha prApta thAya che. 888 che bhAvemANassa imaM gADhaM saMvegasuddhajogasta / .. khijjai kiliTukammaM caraNavisuddho tao niyamA // 889 // artha e pramANe strIo saMbaMdhi saMkalezanI bhAvanA bhAvatA saMvega vaDe zuddha yogavALA chavanA kilaSTa karmo (azubha karmo) kSaya pAme che, ane te pApa karmo kSaya pAmavAthI avazya cAritranI. zaddhi thAya che. e 889 che ' e pramANe muni mahAtmAe bhAvavA gya strI saMklezanI bhAvanAne zrAvaka paNa prabhAtamAM uDIne bAdhaka doSanI vipakSa bhAvanA tarIke bhAve athavA te A 46 mI gAthAmAM kahelI ebhe puNa viraha ItyAdi strItyAganI bhAvanA tarIke bhAve te zrAvakane purUSa vidane udaya vibAdhA karanAra na thAya.
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 zrAvakadharmavidhAna mehazaMchA-tathA strI pratyenA mehanI jugupsAtiraskAra kare, eTale strI paribhegamAM heturUpa purUSada vigere mohanIya karmanI nindA karavI. jemake strInuM aMga atyaMta lajA Ave evuM che, tethI khulluM na rAkhatAM nirantara DhAMkI DhAMkIne rAkhavuM paDe che, mATe najare dekhavA egya nathI, bibhatsa che, ne atyaMta durgadhavALuM che, evA tiraskAra pAtra strInA zarIrane kAmIjana rUpa karamIyA-kIDA paribhegane mATe kevI rIte Icache che? athavA kAmIjana rUpa karamIyAonuM mana emAM kaMI paNa dubhAtuM nathI te kharekhara bhavanI dazAja evI adhama che | iti mehadugachA che svatacintA-pitAnuM vIrya ane mAtAnuM rUdhira e be malina padArthomAM strInuM zarIra utpanna thayeluM tathA nava chIdrovALuM, melavaDe utkaTa ane hADakAMnI zRMkhalAsAMkaLa (vA hADakAMnA mALA) rUpa evuM strInuM zarIra che e pramANe strIonA zarIranI azuci bhAvanA bhAvavI. zIlavratadhArInuM bahumAna-abrahmacarya thI sarvathA nivRtta thayelA zrIsthalibhadra sarakhA muni mahAtmAonuM tathA vijayazeTha sarakhA zIlavatI zrAvakanuM ane vijayA zeThANI ItyAdi zIlavratadhArI zrAvikAonAM caritra vicArI teo pratye atyaMta bahumAna (antaraMga prIti) karavuM. jemake 1. mukha 1, nAsikA 2, cakSu 2, stana 2, gudA 1, ni ra, kAna 2, e pramANe strInA zarIranAM 1ra chidra che, paraMtu ahiM keI apekSAe 9 kahyAM che, nava chidra purUSanA zarIrane hoya che te 2 enine badale 1 purUjha cinha gaNavuM ne 2 stana na gaNavA. e 12 ne 9 chidromAMthI sadA durgadha vahyA kare che.
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryAM 303 vandanIya che, ane tevA AtmAe vaDe teo dhanya che te A traNa leka pavitra thayA che ke jeoe traNa bhuvananA jIvAne phleza upajAvanAra evA kAmadeva rUpI mahAmahUnA nAza karyo che. kahyuM che ke-- dhanyAste vandanIyAste, taitrailokyaM pavitritam / yaireSa bhuvanaklezI, kAmamallo nipAtitaH ||1|| e pramANe zIlavata mahAtmAe nu' bahumAna bhAvavuM, sthUlibhadra neminAtha bhagavaMta ItyAdi mahA satyavrata ne zIlavaMta mahAtmAonA tathA vijayazeTha, vijayA zeThANI, subhadrA satI, sItA satI ityAdi tIenAM nAma sA~bhAravAM, tenA guNu saMbhAravA, ityAdi rIte vedodayanI khAdhA dUra thAya tema vavuM. // nidrAmAMthI jAgrata thayela zrAvakanI aneAbhAvanA. ta avataraNu----nidrA karavAnA vidhi darzAvIne have nidrAmAMthI age tyAre zrAvake kevA zubhayAgamAM vavuM te darzAve che-- suttaviddhassa puNo, suhumapayatthesu cittavinAso / bhaThiviNe vA ahigaraNovasamacice vA // 47 // " gAthAya tathA sUIne jAgelA zrAvakanA cittavinyAsa sUkSma padArthomAM hoya (arthAt jAgrata thayelA zrAvake sUkSma padArthanA vicAra karavA.) athavA bhasthitinuM nirUpaNa suptavibuddhasya putraH sUkSmapadArtheSu vittavinyAsaH / bhAvasthitinirUpaNe vA adhikaraNopazamacice vA // 47 //
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 304 zrAvaka dharma vidhAna vicAravuM, (saMsArasvarUpa vicAravuM) athavA adhikAraNene upazama vicAra (pApa sAdhanene ghaTADo kaI rIte thAya? te vicAravuM). 47 bhAvArtha-brahmacaryanI bhAvanA sahita sUtela zrAvaka nidrAmAMthI jAgrata thAya tyAre 1 karmapariNAma, 2 AtmapariNAma vigerene vicAra kare, athavA 3 saMsAranuM svarUpa vicAre, athavA 4 adhikaraNathI nivRtta thavAne vicAra kare, arthAt e cAra bhAvanA ciMtave. te A pramANe - rako rAjA nRpo raGkaH, svasA jAyA janI svsaa| duHkhI sukhI sukhI duHkhI, yatrAsau nirguNo bhavaH // 1 // artha-raMka te rAjA thAya che, ne rAjA te raMka thAya che, bahena te mAtA thAya che, ne mAtA te bahena thAya che, duHkhI hoya te sukhI thAya che, ne je sukhI hoya te duHkhI thAya che. e pramANe A saMsAramAM viparIta parAvartane haMmezAM thayA kare che tethI A saMsAra kaI paNa guNa vinAne che. (arthAt A saMsAra AtmAne kaMI paNa guNakartA nathI paratu atyaMta avaguNakartA che.) che 1 e pramANe bhavanI nirguNatA vicAre athavA haLa gADAM yaMtra ItyAdi je je sAvaghanAM sAdhana che tene upazamAvavAne (ghaTADavAne vA tyAgavAne) vicAra kare, arthAt A mahArAM hiMsAnAM sAdhanothI huM kayAre nivRtta thaIza? e pramANe bhAvanA bhAve. e 47 che 1 ahiM zrAvakane jAgavAne samaya rAtrine ce prahara che, sarvatra pubyAvarattakAle e pATha hevAthI rAtrine pahele pahora ane
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvAnI dinacarcA 305: avataraNa zrAvaka prabhAtamAM jAgrata thAya tyAre je ciMtavana karuM te cAra prakAranAM citavana pUrva gAthAmAM kahIne punaH A gAthAmAM bIjA 4 prakAranAM dhama citaSana kahe che AuyaparihANIe, asamaMjasaceTThiyANa va vivAge / khaNalAbhadIvaNAeM, dhammaguNesuM ca vivihesu // 48 // !. gAthA-AyuSyanI pratisamaya hAnimAM, tathA anu cita ceSTAonA vipAkamAM; (prANivadhAdikanA mULamAM ) kSaNa lAbhanI dIpanAmAM, (alpa kALamAM ghaNA lAbhanI ane ghaNI hAninI vicAraNAmAM athavA meAkSanA avasaranA lAbhanI vicAraNAmAM ) temaja dharmathI thatA vividha prakAramA guNAmAM cittavinyAsa karavA, arthAt e cAra vastuonuM cintavana karavuM:|| 48 5 ++ bhAvAtha zrAvake prabhAmAM jAgrata thaIne sUkSma pudA thoSThine vicAra karaveA ItyAdi kahIne 'punA AcuMSyanI hAni AdinA paNa vicAra karavAnuM kahe che, te A pramANe // 1 AyuSyanI vyatisamaya hAninuM cintayamA Lis chellA prahara e be prahara zrAvaka ane sAdhu aneMne mATe jAgratinA che. ne nidrAkALa e madhya praharanA che, jethI' rAtrinA trIjo prahara samApta thaI ceAthA prahara prArabhAtA jAgrata thaI jAya ane prathama 4ra mI gAthAnA bhAvAmAM tratAnusmaraNamAM kahelI drazyathI kSetradhI kALathI ne bhAvathI ema cAra prakAranI dhabhAvanA bhAve * AyuHparihANI asamakSa saceSTitAnAM vA vipAke Y kSaNalAbhadIpanAyAM dharmaguNeSu ca vividheSu // 48 // 20
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadharma vidhAna jIvanuM pUrva bhavamAM baMdhAeluM AyuSya vizeSamAM vizeSa 3 palyApamanuM yugalika manuSya ane yugalika tiya canuM, 33 sAgarApama devanuM ane 33 sAgarApama nArakInuM hoya che. te pratisamaya ghaTatuM jAya che. jIva jayArathI pUva bhavamAMthI chUTA thayA tyArathI tarata para bhavanuM (jyAM utpanna thayA tyAMnuM) AyuSya zarU thAya che, te udaya AvI nirjare che. prathama samaye AyuSyanA anaMta pudgale niryA, te vakhate pUrvokta AyuSyamAMthI 1 samaya eche thayA, je samaye khIjA anaMta pudgalA udayamAM AvI nirjaryAM tyAre e samaya ochA thayA. trIje samaya trIjA ana ta pudgala udayamAM AvI niryAM, tyAre traNa samaya ochA thayA. e pramANe pratisamaya lAgavAi bhAgavAI ne ghaTatAM ghaTatAM utkRSTa athavA samayAdi hIna bAMdhelA AyuSyanA sarva samayeA dhIre dhIre nAza pAmatAM jIva maraNa pAme che, ane pramAdamAM rahI dhama kAya karI zakatA nathI; jethI jIvane khAdhIne AyuSya hAninA sabaMdhamAM A pramANe upadeza vacana kahyuM che-- samastasattvasaMghAnAM kSayatyAyuranukSaNam / AmamallakavArI, kiM tathApi pramAdyasi || 1 || 306 atha--he jIva! sarva prANIonA samUhanuM AyuSya kAcA mATInA kuMDAmAMthI jharatA pANInI jema pratisamaya kSaya pAmatuM jAya che, te paNa tuM pramAda kare che ? !! vaLI jIva pUrva bhavamAMthI jeTalu AyuSya mAMdhI lAgye che, te uparAnta eka samaya mAtra paNa vadhAravAne samatha nathI. tema AyuSya vadhavAnA upAyeA nathI, parantu ghaTavAnA
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryAM upAyA tA aneka che. jo AyuSya vadhavAnAM upAyA jagatamAM vidyamAna hota teA zrI tIrthaMkarA ane cakravarti Ane upAyAnI uNapa nahAtI, jethI teo dhAre te AyuSya vadhArI zake. parantu AyuSya vadhAravAnI mamatamAM zrItIrthaMkara cakravatI . enuM paNa kai cAle tema nathI. tIrthaMkarA tA jo ke vItarAga hAvAthI jIvana maraNanA abhilASa rahita hoya tethI temane tA AyuSya vadhAravAnI IcchA naja hoya, parantu adhika jIvitanA abhilASI cakravatI vAsudeva vigere mahAsamatha purUSo tA AyuSya vadhavAnA upAyA heAta tA avazya AyuSya vadhArI zakata, parantu AyuSya vadhavAnA upAya IMja nahi, tethIja cakravatI Adi mahAsamatha purUSo AyuSya pUrNa thaye sava Rddhi cheADIne A jagatanA tyAga karI jAya che, (ekalu manuSya AyuSyaja vadhArI zakAtuM nathI eTaluMja nahi paraMtu devAdiSTa kAI paNa AyuSya kSaNamAtra vadhArI zakAtuM nathI. eTale devatAo paNa peAtAnuM AyuSya pUruM thaye samasta RddhinA tyAga karIne cyavI jAya che.) 307 vaLI jIva jeTalu AyuSya pUrva bhavamAMthI upArjana karI lAvyo che teTaluM sapUrNa bhAgave evA paNa niyama nathI, kAraNa AyuSya ghaTavAnA upAyA tA cheja. jethI je jIvAe atita ke nikAcita adhanathI AyuSya mAMdhyuM hoya te te saMpUrNa AyuSya lAgave, parantu tathA prakAranA adhyavasAyAthI jo zithila 'dhanathI AMdhI lAgye hoya te te zithila AyuSya ahiM amuka amuka AghAtaka nimitto maLavAthI jaladI kSaya pAmI jAya che, jethI seA varSanA AyuSyavALA jIva
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna 308 so varSa pUrNa na karatAM game te vakhate adhavacamAM pazu maraNa pAmI jAya che. zAstramAM AyuSya ghaTavAnA jema cha upakramA kahyA che, tema AyuSya vadhavAnA atikramA kayAMya nathI kahyAM. te upakrame A pramANe-- / AyuSya ghaTavAnA 7 upakramo (nimitto.) In ajjhavasANa nimitte, AhA re veyaNA parAghAe / phAse ya ANapANU, sattaviha jhijjhara AU ||1|| atha H--adhyavasAya, nimitta, AhAra, vedanA, parAghAta, sparza, zvAseAcchavAsa e sAta prakAranA upakrameAthI AyuSya ghaTe che. zA Twe 1 adhyavasAya--atyanta kAmarAga, atyanta sneha, ne atyanta bheMya e traNa prakAranA adhyavasAyathI AyuSya ochu' thAya che. emAM kAmarAganI 10 dazAo kahI che, temAM aMtima dazA maraNa che. te 10 dazA A pramANe ciMtei daTTumicchaha, dIhaM nIsasaha taha jare dAhe / bhattaaroaNa mucchA, ummAya na yANaI maraNaM // 1 // adhyavasAya nimitte AhAre vedanA - parAghAte / rUpa ca prANApAneSu saptavidhaM kSIyate AyuH // 1 // 1 3 4 citayati draSTumicchati dIrgha niHzvasiti tathA jvare dAhe / 9 To bhaktArocanaM mUrcchA unmAdo na jANAti maraNam // 1 //
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ 309 zrAvakanI dinacaryAM artha:--1 strInu cintavana kare, 2 strIne dekhavAnI IcchA kare, 3 dIrgha nisAsA mUke, 4 jvara (tAva) Ave, 5 agamAM dAha upaje, 6 leAjana para arUci thAya, cha mUrchA Ave, 8 unmAda vadhe, huM elAna mane, 10 maraNa pAme. e kAmanI daza dazAo che. e kAmarAgathI AyuSya tUTavAmAM pANI pAnArI parakhavALInuM dRSTAnta che. sneharAganA saMbaMdhamAM sAtha vAha ne sAvAhInu ane bhayathI maraNu pAmavAnA saMbadhamAM gajasukumAra jamAIne huMNIne nagaramAM praveza karatAM vAsudevane (kRSNune) dekhatAM tarata maraNu pAmelA sAmila brAhmaNu sasarAnuM dRSTAnta che. e traNenAM AyuSya dIgha hatAM, parantu atyaMta kAmarAga Adi kalpita adhyavasAye vaDe AyuSya pUrNa karyAM vinA maraNa pAmyA. mATe ati vikalpita rAgAdi AyuSyanA upakramA che. $', ... ya 3. + 2 nimitta--viSa ane zastra ItyAdi nimitto vaDe AyuSya ghaTe che. -- 3.AhAra atiAhArathI ane AhAranA abhAvathI AyuSya ghaTe che. temaja atisnigdha ArhArathI athavA tana lUkhA AhArathI AyuSya ghaTe che, temaja vikRta AhArI ( kADhelA saDelA AhArathI.') ane apathya AhArathI AyuSya ghaTe che. ' L 3 JF #F 4 vedanA--zULa vigere vedanAthI AyuSya ghaTe che. 5 parAghAta kuvAmAM paDavAthI vA pApAtathI AyuSya ghaTe che.
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 zrAvakadharma vidhAna 6 -jherI dehavALAnA sparzathI (jema viSa kanyAnA sparzathI AyuSya ghaTe. 7 zvAsocchavAsa-ati zvAsocchavAsa levAthI tathA zvAsocchavAsa baMdha karavAthI ema baMne rIte AyuSya ghaTe che. e pramANe AyuSya ghaTavAnA 7 upakrama 1 AyuSya apavartanIyane anapavartanIya ema be prakAranuM che, temAM je AyuSya upakrama maLatAM ghaTe te apavartanIya, ne upamethI (Ayu ghaTavAnA nimittothI) paNa na ghaTe evuM AyuSya anapavartanIya kahevAya. deva, nAraka, yugalika carama zarIra ne uttama zarIrI e pAMcanuM AyuSya anAvartanIya vA nirUpakramI hoya che, ne zeSa manuSya tirdhAnuM AyuSya apavartanIya ne anapavartanIya ema banne prakAranuM hoya che. prazna-AyuSya je rIte bAMdhyuM hoya te rIte udayamAM AvavuM ja joIe te koInuM ghaTI zake ne keAInuM AyuSya na ghaTI zake ema banavAnuM kAraNa zuM? uttara-jamihagADhanikAyaNabaddhaM siDhila ca taMjahAjogaM / ItyAdi vacanAnusAre pUrva bhavamAM je vakhate AyuSya bAMdhyuM teja vakhate tathA prakAranA yoga ane pariNAmane anusAre gADha nikAcana baMdhathI (ati daDha baMdhathI) athavA zithila baMdhathI [DhIlA baMdhathI bAMdhyuM che, te kAraNathI A bhavamAM udaya vakhate paNa daDha udayamAM AvavAthI adhyavasAyAdi 7 upakrame lAgatA nathI, arthAta e che upakramothI AyuSya ghaTatuM nathI. ne je prathamathI ja zithila baMdhathI bAMdhyuM che te udaya AvatI vakhate zithila udaya AvavAthI e sAte upakramo AyuSyane asara karI zake che. arthAta upakramothI AyuSya
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA 311 kahA che, paraMtu AyuSya vadhavAne keI upAya zAstramAM kahyo nathI, mATe he jIva! AyuSyanI samaya samaya hAni thatAM paNa saMpUrNa AyuSya pUruM bhegavAze e niyata nathI, keNa jANe kaI vakhate acAnaka maraNa Avaze tenI khabara nathI, te pramAda zA mATe kare che? ( 2 asamaMjasa ceSTAonA vipAkanI bhAvanA che prANionI hiMsA karavI, asatya vacana bolavuM, corI karavI, vyabhicAra sevavA, dhana dhAnyAdikane adhika tUTI jAya che. prazra-je e pramANe zithila AyuSyavALe jIva AyuSya pUrNa karyA vinA adhavacamAMja maraNa pAmI jAya te jogavatAM bAkI raheluM AyuSya bIjA bhavamAM bhagave ? uttara-nA. te AyuSya bIjA bhavamAM kaI rIte bhagavAtuM nathI, paraMtu teja bhavamAM bhagavAI pUrNa thaI jAya che. * prazna-eka vAra kahe che ke sopakrama AyuvALA jIva adhurA AyuSya maraNa pAme, vaLI kahe che ke eja jIva bAkInuM AyuSya bIjA bhavamAM na bhogavatAM teja bhavamAM pUrNa kare, e vAte vyAghAta (paraspara viruddha vacana) jevuM zuM kahe che ? uttara-ema kahevAmAM vadate vyAghAta jevuM kaMI ja nathI, tenuM kAraNake AyuSya be prakAranuM che. 1 dravya AyuSya eTale AyuSyanA muddagale, ne 2 kAla AyuSya eTale 100 varSa ItyAdi kALane niyama. temAM kALa AyuSyanI apekSAo AyuSya tUTe che, paraMtu dravya AyuSya, te saMpUrNa bhagavAya che, kAraNake alpakALamAM maraNa pAmatAM AyuSyanA muddagale bahu jaladI ane ghaNuM ghaNuM bhagavAI jAya che, jethI eka paNa pudgala bhegavavAne bAkI raheto nathI ane tyAreja maraNa thayuM kahevAya che.
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 zrAvakadhama vidhAna ' ... saMgraha karavA vigere ceSTAo karavI te sarva asamajasa cennAe (anucita kriyAo-asadAcAra ) kahevAya, e azubha ceSTAonuM phaLa dugati che. kahyu` che ke vahamAraNa : abbhakkhANadANaparadhaNavilovaNAdINaM / savvajahaNNo udao, dasaguNio ekasikayANaM // 1 // - atha -vadha, (haNI nAkhavuM) mAravu, abhyAkhyAna devu', (khATu' kalaMka Apavu) para dhana vileApana karavuM (cArI karavI) ityAdi azubha kriyAemAM kAi paNa eka vAra karelI azubha kriyAnA--azubha AcaraNanA sarvAM=jaghanya udaya 10guNA hAya che, arthAt kai paNa azubha AcAranu phaLa jaghanyathI dazagaNuM bhAgavavuM paDe che. jema koi jIvane ekavAra haNavAthI jadhanyathI 10 vAra haNAvu paDe che. e jaghanya adhyavasAya AzrayI kamanA 10 vAra vipAkAdaya kahyo, parantu adhika adhika adhyavasAthe ekeka vAra AcarelA durAcArAnu phaLa parabhavamAM sA vAra hajAravAra lAkhavAra kreDavAra ItyAdi aneka vAra bhAgavavuM paDe che. zrImad upAdhyAyajI mahArAje paNa sajjhAyamAM kahyuM che ke-- 4 hoya vipAke dazagare ekavAra kiye karma / gatasahasa doDI gamere, tIvramAtranA marmaruM-mALI. atha"ekavAra kareluM kama ucamAM Ave tyAre daza gaNuM udayamAM Ave che, e jaghanya adhyavasAyane mama vadha-mAraNa-abhyAkhyAna-dAna paradhanavilopanAdInAm / sarvajaghanya udayo dazaguNitaH sakRtkRtAnAm // 1 //
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA - 31 3 (rahasyo jANa, ene tIvra tIvratAra bhAvanA vaDe (adhyavasAya vaDe) eka karma karyuM hoya (bAMdhyuM hoya) te se gaNuM hajAragaNuM cAvata kroDe gaNuM paNa udayamAM Ave. (mATe baMdhana ane vipAka e be vilakSaNa che, kAraNa ke ekavAra bAMdheluM karma ekavAra udayamAM AvavuM joIe tene badale aneka gaNuM udayamAM Ave e vilakSaNatA che.) mATe hevA prANivadha Adi azubha AcaraNa na kara, jema bane tema azubha AcAre ghaTADavA gya che, eka jIvanA svartha mATe aneka prANIonA vadha asatyavAda vigere anekavAra sevavA paDe che ane tiryaMca gatinAM tathA naraka gatinAM duHkha anekavAra bhogavavAM paDe che. che 3 kSaNa lAbha bhAvanA che! vaLI he jIva!.ekaja aMtamahUrta mAtra je mahAra parigraha vA prANivazvamAM pravaryo te tethI baMdhAyelA karma vaDe tiryaMca gatimAM saMdhyAta va duHkha bhogavavuM paDe che. pahelI nArakImAM 1 sAyarepama sudhI dukha jogavavuM paDe che. cAvat sAtamI nArakImAM 33 sAgarepama sudhI dukAma jogavavuM paDe che. mATe prANi vadhAdika durAcAranAM e mAThAM Li che. e pramANe azubha karmanAM azubha phaLanI ciMtavanA kare. ahiM kANu attamuhUtAdi kALa, temAM je zubha thA azubha karmane lAbha meLave te kSaNalAbha bhAvanA. ane te ahiM azubha ayavasAya vaDe moTA azubha karmane lAbha eLe te kahI, ane zubha karmanA lAbhAnI bhAvanA paNa e anusAra viparIta vicAravI. jema ke he jIva je tuM paNa
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ azubha para utpanna karI zakatA kALa sudhI 314 zrAvakadharma vidhAna mAtra antarmuhUrta paNa zubha adhyavasAyamAM pravate te manuSyagatinAM 3 palyopamanAM sukha upArjana karI zake che, devanAM 33 sAgaropamanAM sukha upArjana karI zake che. athavA mekSanAM sAdi ananta kALa sudhInAM avyAbAdhA sukhane paNa utpanna karI zake che. e pramANe alpakALanA azubha pariNAmathI ghaNA dIrghakALanI duHkhonI paraMparA utpanna kare che, ane alpakALanA zubha pariNAmathI ghaNuM dIrghakALanI sukhanI paraMparA paNa upArjana karI zake che. A vAta antarmuhUrtanA nezcayika adhyavasAyane anusarIne kahI, ane vyavahArathI sthUla daSTie kSaNa lAbha dIpanA (kSaNa lAbha bhAvana) bIjI rIte che te A pramANe - manuSyanuM AyuSya zAstramAM je ke saMkhyAtA varSa sudhInuM vA asaMkhya varSa sudhInuM kahyuM che te na gaNatAM leka vyavahAranI daSTie 100 varSanuM AyuSya pUrNa gaNAya che te pramANe gaNIe, ane te rIte saMpUrNa jIMdagI sudhImAM paNa je kevaLa paisAgarepama jeTaluM alpa zubha karma bAMdhyuM heya te 100 varSanA 36000 divasanA hisAba pramANe ekaja divasamAM hajAre koDa pAma jevaDA moTA kALanuM sukha upArjana karyuM ema gaNAya. jethI alpakALanA zubha adhyavasAya vaDe dIrghakALanuM zubha karma upArjana thayuM e kSaNa lAbha dIpanA jANavI. temaja eja 100 varSamAM nAraka saMbaMdhi 1 sAgarepama jeTaluM duHkha kama upArjana karyuM heya te eka divasa mAtranA azubha pariNAma vaDe hajAro phoDa palyopama sudhInuM duHkha kama upArjana karavAthI
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA 315 e paNa azubha karma saMbaMdhi kSaNa lAbha dIpanA jANavI. vaLI e vAta te kevaLa 1 sAgaropamanA hisAbe thaI, paraMtu je ghaNA sAgaropamanuM eTale 33-33 sAgarepama jeTaluM sukha vA duHkha upArjana karyuM hoya te 100 varSanA 36000 divasanA hisAbe tetrIsa guNa kALa sudhInuM sukha duHkha upArjana karyuM gaNAya. tene hisAba A pramANe-36000 divasa vaDe sAgaropamanAM 10 kaDA keDI palyopama ne bhAMgatAM 36000)10.0000000,0000000(27777777777 997ra000 28000 eka divasamAM 27 abaja 77 kroDa 77 lAkha 77 hajAra sAtase sittotera eTalA pApanuM sukha duHkha upArjana kare. (1 sAgaropamanI apekSAe) punaH e gaNatrI AyuSya karmanA hisAbe karI che, paraMtu je devagati ne narakagati nAmakarmanA hisAbe karIe te devagatine baMdha 10 keDAcheDI sAgaropamane che, ne narakagatine baMdha 20 keDA keDI sAgaropama che, te ethI paNa ghaNA lAkha kroDa pApanuM sukha duHkha upArjana karyuM gaNAya. mATe he jIva! eka divasa jeTalA alpa baMdhakALamAM hajAre kroDa va lAkha kroDa palyopamanuM sukha duHkha upAjana thAya che, mATe tuM evA alpa kALa paNa pApa puNya karIza te ghaNA kALanuM duHkha sukha upArjana karIza, mATe dukha aniSTa hovAthI duHkhane upArjana karyuM ucita nathI.
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 zrAvakadhama vidhAna jethI sukha paNa apa kALamAM ghaNu upArjana thAya che, tA tevA ghaNA lAbha manuSya bhavamAM meLavI zakAya tevA che tene zA mATe cUke che? AvA avasara karI pharIne maLavAnA nathI. mATe jema ane tema puNyAnubaMdhI puNyarUpa sukha meLavavAnA udyama kara ke jenA prabhAve meAkSanuM ananta sukha paNa avazya maLazeja. upara gaNAvelA sukha duHkhanA kALanI gaNatrI mATe kahyuM che ke-- narapasu suravaresu ya, jo baMdhai sAgarovamaM ekaM / paliomANa baMdha, koDisaharasANa divaseNaM ||1| a--je purUSa (100 varSAyuvALA) azubha pariNAma vaDe narakagati saMbaMdhi 1 sAgaropamanI sthiti mAMdhe, athavA zubha pariNAma vaDe devagati samadhi 1 sAgaropamanI sthiti khAMdhe te te purUSa eka divasamAM hajAro koDa palyeApamanI sthiti khAMdhe che. 51 // athavA kSaNalAbhadIpanAnA khIjo atha vicArIe te kSaNa-meAkSa sAdhananA samaya-avasara tenA lAbha-lAMbha saMdhi dIpanA-prakAzanA bhAvanA te kSaNalAbhadIpanA ahiM mAkSasAdhananA avasara te dravyathI kSetrathI kALathI ne bhAvathI 4 prakAranA che. te A pramANe-- narakeSu suravareSu ca yo badhnAti sAgaropamamekam / vetarai data koTisahasrANAM divasena // 1 //
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ 31. t zrAvakanI dinacaryA . 1 dravyathI lAbha ahi dravya eTale manu yapaNuM, te mAkSasAdhananA avasara che ema bhAvavuM te dravya bhRgulAladIpanA. A manuSyapaNa' pAmavuM atyaMta durlabha che, kAraNake jIva anAdi kALathI avyavahArarAzivALI sUnigeAdamAM sAdhAraNa vanaspati rUpe ananta janma maraNu karIne, temAM paNa eka zvAseAcchavAsamAM sAdhika 17 bhava thAya tevA 259 AvalikA pramANu apa AyuSyavALA aparyosAnA bhav ane tethI adhika AvalikAe pramANa antarmuhUta jevaDA paryAptAnA bhavane AMtare AMtare karIne anaMta kALa bhamyA che, te daramyAnamAM koi bhavitavyatAnA yoge sUkSma pRthvIkAya Adika pratyeka pRthvIkAyArdikanA aMsakhya utsarpiNI avasarpiNI sudhI asa`khyAta bhava, bhAdara nigedanA 70 kADA koDI sAgaropama sudhI nirantara asaMkhyAta bhava, temaja Adara pRthvIkAyAdikanA paNa 70 kADA koDI sAgaropama sudhI asa'khyAtA bhava (aparyAptaparyomanA bhegA) bhamIne, arthAt khAdara ekendriyAdi darekanA 70 kADA kADI sAgaropama sudhInA asaMkhyAta bhava bhamIne kAi bhavitavyatAnA ceAge sthAvarapaNuM cheDI trasaDhAyamAM AjIva utpanna thayA,temAM paNa dvIndriyAki traNanA bhegA sa`khyAta hajAro varSa sudhI sakhyAtA bhava bhamIne (jo pratyekanI pRthaka pRthak vicArIe te sakhyAtA varSopramANu sakhyAtA bhava jemAM paryAptAnA nirantara ATha ATha mAtra bhava thAya che tevA sakhyAtA bhava bhamIne) tathA prakAranI bhavitavyatAnA cAge A jIva paMcendriyamAM utpanna thayA, temAM paNa asanI paMcandriya tiryaMcAnA jaLacarAdikanA jUdA jUdA 7-7 bhuva zamIne ane gajamAM 8-8 bhava bhamIne tathA narakagatimAM "
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 318 zrAvakadharma vidhAna utkRSTa 33 sAgaropamanA bhava bhamIne ananta puNya prabhAvanA sAmarthya vaDe tathA prakAranI bhavitavyatAnA ge daza daSTAnta manuSya bhavanI dulabhatA jaNAvanAra 10 daSTAnto. colaga-pAsaga dhaNe-jUe-rayaNe ya sumiNa-cakke ya / cammajuge paramANU dasa diTuMtA maNuyalaMme // artha-1 cullaganuM, 2 pAsAnuM, 3 dhAnyanuM, 4 vratanuM, 5 ratnanuM, 6 svapnanuM, 7 cakranuM, 8 carmanuM, 9 yuganuM, 10 paramANuMnuM ema manuSya bhavanI durlabhatAnA 10 daSTA te jANavAM. 1 A daSTAtone sAra nIce pramANe 1 cullaga (bhajana)-brAhmaNa upara khuza thaela cakravartI tene varadAna mAgavA kahe che. tyAre nirbhAgI brAhmaNa strInI salAhathI tenA rAjyamAM dararoja eka eka ghera jamavAnI mAgaNI kare che, pahele divase cakravatIne tyAM bhajana karI dararoja eka eka ghera jamatAM jamatAM te brAhmaNanuM AkhuM AyuSya pUruM thAya te paNa pharIthI cakravatIne ghera jamavAne vAre Ave nahi ane kadAca bahuja lAMbuM AyuSya heya ane pharIthI rAjAne tyAM vAre Ave, paraMtu sukta karyA vinA hArI gaele manuSya bhava pharIthI meLave nahi. 2 pAsaga (pAsAnuM)-caMdragupta nAmanA rAjAne cANakaya nAme buddhimAna maMtrI hatA. teNe rAjAno bhaMDAra dhanathI bharavA mATe vepArIone bolAvI jugAra ramADe. cANakya pAse daivI pAsA hevAthI te vepArIo ramatamAM badhuM dhana hArI gayA. gaeluM dhana meLavavAne vepArIo pharI pharIne rame te paNa te dhana pAchuM meLavI : zake nahi. kadAca meLave te paNa hArI gaele manuSya janma pharI maLe nahi.
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryAM 319 3 dhAnyanu --bharatakSetramAM sarvAM dhAnyane eka DhagalA karI temAM eka zera sarasavanA dANA bheLavIne te dANAne temAMthI vINI kADhavAne vRddha zrI game teTalI mahenata kare teA paNa judA pADI zake nahi. mAtA ke kadAca tema karI zake to paNa gumAvela manuSya bhava pharIthI maLe nahi. 4 dyUta (jugAra)--pitA pAsethI rAjya levA IcchatA rAjaputre rAjAnI zarata kabula karI, temAM 1008 thAMbhalAvALI rAjasabhAmAM dareka staMbha para ekaseA ATha khuNA che. ramatamAM eka vakhata jIte tyAre eka khuNA tyA gaNAya. hAre tyAre jIteluM badhuM jAya. AvI ramatamAM kadAca rAjaputra peAtAnI kalAthI 108 khuNAvALA 1008 staMbhone jItI le, paraMtu pApakarmAMthI hArela manuSya bhava pharI maLI zake nahi. 5 ratnanuM--eka zeThe dhaNuM dravya vecIne kiMmatI ratne bhegAM karyA hatAM. te zeDa kAma prasaMge potAnA putrone hakumata sAMpI bahAragAma gayA tyAre ajJAnI putroe dUra dUrathI AvelA aneka jhaverIone te ratnA vecI nAkhyAM. dhera Avela zeThe A vAta jANI putrAne ThapakA ApIne kahyuM ke vecI nAkhelAM badhAM ratno pAchAM lAvaze nahi tyAM sudhI dharamAM AvavA daIza nahi. putra te badhAM ratne pAchAM meLavI zake kharA ? kadAca dhArA ke meLave paraMtu pramAdI jIva gaelA manuSya bhava Icche te paNa meLavI zake nahi. huM svaxnuM--dezAMtaramAM pharavA gaelA eka rAjaputra kAI dhama zALAmAM rAtre eka bhikhArI sAthe sUtA. bhAgyayeAge te baMnene pUrNimAnA caMdranuM svama AvyuM. vidhi jANanAra rAjaputrane aThavADiyAmAM rAjya maLyuM te bhikhArIne te svamathI khIra maLI. bhikhArI potAne pharI te svama Aveane rAjya maLe tevI IcchA dararAja rAkhe che, paraMtu pharIthI te svapta maLe kharU`? kadAca bhAgyayoge maLe tA paNa gaelA manuSya bhava maLe nahi.
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. ' zrAvakadharma vidhAna ( 7 cakaM (rAdhavedhanuM)-aneka prakAranI cakra racanAthI yukata thAMbhalA upara rahela putaLInI DAbI AMkhane telanA pratibiMbamAM joIne vidhavAnuM kAma ati kaThaNa che, te paNa mAne ke kalAnA ge karI zake. paraMtu dhArmika anuSThAne sivAya manuSya bhava pharIthI maLa, ghaNeja muzkela che. 8 cama (pUrNacaMdanuM)-uMDA pANInA kahamAM rahelA eka kAcabAne te kahanA pANI upara rahela sevAlamAM chidra paDavAthI ke pUrNimAnA caMdanAM darzana thayAM. te caMdra pitAnA bALa baccAM vagerene dekhADavA mATe temane bolAvavA kAca gaye. paraMtu ddhi pUrAI javAthI pharIthI te kAcabAne caMdranuM darzana thayuM nahi. kadAca bhAgyayoge chidra paDavAthI pharIthI tene caMdranuM darzana thAya, paraMtu puNya vinA manuSya bhava pharIthI maLa azakya che. 9 yuga ane samelanuM-baLadanA skaMdha para rakhAtI dhUMsarI ane samelane kaI deva samudranA pUrva pazcima kAMThe mUke. samudranA taraMgothI athaDAtAM te be bhegAM thAya ane yuganA chidramAM sAmela AvI jAya te banavuM muzkela che, tema viSayenA upabhogamAM Asakata rahelA jIvane pharIthI manuSya bhava pAma ghaNuM muzkela che. 10 paramANunuM cUrNa --kaI devatAe kautukathI kASTa vagerenA thAMbhalAnuM cUrNa karI eka naLImAM bharI merUparvatanA zikhara upara ubhA rahI phUMka mArIne te cUrNane cAre dizAomAM vikherI nAkhyuM. te deva pAcho pharIthI kASTane paramANuone staMbha banAvavAnuM che te banI zake kharo ? kadAca bane paraMtu hArI gaela mAnava bhava mahApuNyanAM saMyama vinA pharIthI maLI zakato nathI. uparanAM daza daSTAtothI durlabha manuSya bhava pharIthI meLavavAnI AkAMkSA nakAmI che. kAraNake anaMtI puNyanI rAzi ekaThI karyA
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA 321 vaDe durlabha evA A manuSya bhava prApta thayA, parantu jinarAjanA dharma anAdi kALathI prApta na thayA, jinarAjanA dharma prApta karavAnuM sthAna A manuSyabhava che, evA prakAranI bhAvanA bhAvavI te dravyathI kSaNalAladIpanA kahevAya. 2 kSetrathI kSaNalAlabhAvanA--saMsAra cakramAM bhamatAM bhamatAM kadAca manuSya bhava tA prApta thayA, parantu temAM pazu jo anAya kSetramAM janma thAya tApaNa nakAmA che, kAraNa ke tyAM svapne paNa . dhama evA akSara. sAMbhaLavAnA nathI. jema pazue peAtAnuM avivekI pazujIvana vyatIta kare tema pazujIvana jevuM jIvana pUrUM karavAnuM hoya che, vaLI apekSAe te pazujIvanathI paNa ati duSTa jIvana anAya kSetramAM hoya che, kAraNa ke--rAjyAnA kaleza nirantara dhagadhagatA hoya che, eka bIjAnuM rAjya, saMpatti, dhana vagere paDAvI levuM, lUTI levuM, jhuMTavI levuM, ne tene mATe lAkhA mAnavAnA saMhAra karI nAkhavA te paNa ka'I visAtamAM nathI. jyAM vanaspationAM zAka samAravAM ane manuSyAnI kataleA karavI e emAM kaI taphAvata na jaNAtA hAya, mAMsAhAra ne madirApAna jevAM mahAabhakSyAnAM bhakSaNu pazusahaje bhakSAtAM hAya evA sivAya temaja sadanuSThAna vagere zubha kAryo karyA sivAya pharIthI manuSya bhava maLatA nathI. mATe jo pharIthI manuSya bhava meLavavA hAya teA puNya rAzi ekaThI karavA mATe dararAja yatna kara. // iti deza dRSTAntAH || -1
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 322 zrAvakadhAma vidhAna duSTa anAryajIvanamAM dharma jevI vastu kaI rIte saMbhave ? agnimAM zItalatA saMbhave te evA duSTa anAryajIvanamAM dharma viveka zAnti ityAdi saddaguNa saMbhave. mATe anArya kSetramAM upajavAthI paNa manuSya bhava hArI javAya che ne pariNAme durgatija prApta thAya che. mATe Arya kSetramAM janma tho te duSkara che. dharma akSaronuM zravaNa Arya kSetramAM ja maLe che. huM keNa chuM? jIva zuM? ajIva zuM? puNya zuM? pApa zuM? ItyAdi samajaNa Arya kSetramAMthI maLe che. zAnti sukhanAM sAdhano AryakSetramAMthI maLe che, mATe Arya kSetramAM janma tha e durlabha che. evA prakAranI bhAvanA bhAvavI te kSetrathI kSaNalAbha dIpanA kahevAya. punaH Arya kSetramAM janma thavA chatAM paNa mAchImAra bhIla-koLI Adi kSudra kuLamAM janma thaye heya te tyAM paNa duSTa pariNAmavALuM jIvana vyatIta thAya che, ne AtmAnI unnata dazA thavAnAM sAdhane maLatAM nathI. mATe uttama jAti kuLamAM janma tha durlabha che. AtmAne viveka vinaya AcAra vicAra AdikanI sabhyatAo uttama jAti kuLamAM prApta thAya che. vaLI uttama jAti kuLamAM janma thavA chatAM je IndriyanI pUrNatA na hoya ne aMdhapaNuM, baherApaNuM, apaMgapaNuM ityAdi aMgavikalatA hoya te dharmasAdhana na thAya. vaLI aMga paripUrNa hovA chatAM je zarIra nirogI na hoya te dharmAnuSThAne banI zakatAM nathI, tethI niregatA prApta thavI durlabha che, vaLI nirogI zarIra hovA chatAM paNa je AyuSya alpa heya te paNa dharmasAdhanane avasara maLatuM nathI, jethI dIrgha AyuSya prApta thavuM durlabha che. e pramANe manuSyatva
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA 323 AdinI durlabha bhAvanA te tetrI kSaNalAla bhAvanA jANavI. kahyuM che ke - mAgurAnA, rahAna zAharSa juAi savaNomgaha sadA saMjamo ya logaMmi dulahAI // 1 // artha-manuSyapaNuM, A kSetra, uttama jAti kuLa, uttama rUpa, Arogya, dIrgha AyuSya, buddhi, zAzravaNa, avagraha, zraddhA ne saMyama e bhAve va avasara prApta thavA te A lemAM atyaMta durlabha che. 1 e pramANe dIrgha AyuSya heIne paNa je buddhi na heya te zAzravaNanI jijJAsA na thAya. kadAca zravaNa jijJAsA rUpa buddhi hoya te zAstrazravaNa ati durlabha che, kAraNa ke muni mahAtmAone jega sarvatra sarvadA maLI zakatA nathI. kadAca zAstra zravaNane vega maLe te kadAgraha hovAthI artha ulaTo samajAya, kadAca artha samajI zakAya te te zAstrArtha vA tatvArtha pratye zraddhA thavI (vizvAsa besa) durlabha che. kadAca zraddhA thAya te te pramANe caraNa AcaravA rUpa saMyama pALa ati dukara che. e pramANe e manuSyapaNuM Adi bhAve eka pachI eka ati durlabha che evI bhAvanA bhAvavI te kSetrathI kSaNalAbha dIpanA. 3 kALathI kSagulAbha dIpanA-suSamasuSama, suSama, suSamaduSama. duSamasuSama, duSama ne dupamaduSama e nAmanA 6 mAnuSya kSetra-jAtiH kularUpArogya-AyuSkaM buddhiH / apAvara-zraddhA saMyamI durjana para
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 324 zrAvaka dhama vidhAna ArAvALA avasarpiNI kALa che,ane duSamaSamathI suSamasuSama sudhInA ulaTA 6 nAmanA 6 ArAvALA utsarpiNI kALa che. te anenA judA judA 10 koDAkoDI sAgaropama pramANa kALa che. jemAM avasarpiNInA pahelA AreA 4 kADAkoDI sAgaropamanA, bIjo ArA 3 kADAkoDI sAgaropamanA, trIjo AA 2 kADAkoDI sAgare pamanA, ane cothA ArA khetAlIsa hajAra varSa nyUna 1 kaDAkADI sAgarApama pramANu che. pAMcamA Are 21000 varSanA ne chaThTho AA 21000 varSanA che. utsa gItA. 6 ArA eja rIte ulaTA pramANavALA che. jemAM pahelA ArA 21000 varSanA ityAdi ulaTA kramavALA che. emAM dhama nA avasara avasarpiNInA trIjA ArAne cheDe,temaja cothA ArAmAM ne pAMcamA ArAmAM che. utsarpiNI kALamAM dharmanA avasara trIjA ne cothA ArAmAM hoya che. zeSa ghaNA kAhAkADI sAgare pamA jeTaleA kALa dharmazUnya heAya che. kAraNa ke zeSa kALamAM yugalikAdinA sadbhAvamAM tIrthaMkara bhagavaMtA, gaNudharA, munio vigerenA abhAva hoya che. mATe dharmanA avasara sarva kALa nathI. parantu te amuka kALamAMja prApta thAya che. mATe he jIva! tuM A avasarpaNInA pAMcamA ArAmAM dha yukta kALamAM varte che, mATe e avasarane lAbha levAnu cUkIza nahi. pAMcamA ArA bAda chaThThA ArAmAM to dharmanAja viccheda ane manuSyanA paNa dhIre dhIre kSaya thatA jaze. bhUmi upara AkAzI upadraveA aneka thaze. evA sahAra kALamAM vanaspatione pazu abhAva thatAM. mAMsAhAra para jIvana nirvAha cAlaze, evA duSTa kALamAM dharmanA avasara nathI. dharmanA avasara pAMcamA ArA
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvanI dinacaryA 325 sudhI ja che. mATe A pAMcamA ArAmAM dharmane lAbha prApta kare te hitakArI che. evI bhAvanA bhAvavI te kALathI kSaNa lAbha dIpanA che. ' 4 bhAvathI kSaNu lAbha dIpanA bhAvanI apekSAe kSaNa padano artha bodhi eTale samyakatva tene lAbha ciMtavo te bhAvathI kSaNa lAbha dIpanA. te A pramANe dharmanI prApti samyakatvathI eTale tAtvika zraddhAthI che. zrI jinezvaree jIva ajIva Adi je te darzAvyAM che te ja ta che anya nahi. anAdi kALathI jIvane e bedhi kSaNa prApta thayo nathI. mATe ja bhUtakALamAM ananta pudgala parAvarta sudhI rakhaDo che, ane hajI paNa jo e bhAva kSaNa bAdhi) prApta nahi thAya te bhaviSyamAM ananta pudgala parAvarta sudhI jIvane rakhaDavuM paDaze. abhavya jIvane bhAva kSaNanA alAbhathI ja anAdi ananta kALa saMsAramAM rakhaDavuM paDe che. bhavya jIvane tathAvidha bhavyatvanA paripAkathI bhAva kSaNa (baMdhi) prApta thAya che, ane e bhAva kSaNane e mahAna prabhAva che ke antarmuhUrta mAtra paNa je ekavAra bhAva kSaNa prApta thAya te bhaviSyanA ananta puddagala parAvata saMsAra truTIne mAtra ardha pudgala parAvartanA jeTalaja alpa saMsAra bAkI rahe che. jIvAjIvAdi padArthonA jJAnathI e bhAva kSaNa prApta thAya che, ane jJAnAvaraNIya karmanA tathA vidha kSayapazamanA abhAve jIvAjIvAdi tatvenuM viziSTa jJAna na thAya te "mera na kavi patra= teja satya che ke je zrI jinezvarAe kahyuM che, aithavA jinezvarAnuM
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ kara zrAvaka dhama vidhAna ekeeka vacana satya che. A prakAranA dRDha saMskAra vA bhAvanA mAtrathI paNa bhAva kSatrunA lAbha (meAdhi lAla) thAya che, ane utkRSTathI adha puddagala parAvata vItyA bAda e jIva avazya mukita pada pAme che. ityAdi samyakatva lAbhanuM cintavana te bhAvathI kSaNa lAbha dIpanA kahevAya. mULa gAthAmAM khaNu lAbha dIvAe emAM dIvaNAe nA dIpanA atha karIne pUrvokata ciMtavanA kahI, parantu dIvaNAe padanA adIpanA na karIe, ne dIva-NAe ema e pada chUTAM pADIne dIva eTale dIpa ( dIpaka-dIpana) athavA dvIpa (beTa) ema e atha karIe ane NAe padanA atha jJAta-udAharaNa-prakAzana karIe, tyAre kSaNu lAbha dIpajJAta ane kSaNa lAbha dvIpajJAta e e pada ane. temAM kSaNa lAbhanuM prakAzana te je rIte kSagulAbha dIpanAnI ciMtavanAmAM kahyu' te ja, ane dIpajJAta -dIpanuM [dIpakanuM] udAharaNa vA prakAzana A pramANe-- aMdhayAre mahAghore, dIvo tANaM sarIriNaM / evamannANatAmisse, bhIsaNammi jiNAgamo || 1 | atha-mahA ghAra aMdhakAramAM jIvAne jema dIpaka (dIvA) rakSaNa (prakAza) karanAra che, tema ajJAna rUpI bhaya ra aMdhakAramAM jIvAne jenAgama-jina pravacana eja rakSaNa karanAra che // 1 // tathA dvIpajJAta- dvIpanuM udAharaNa vA prakAzana A pramANe-- aMdhakAre mahAghore dIpastrANaM zarIriNAm / evamajJAnatAmizre bhISaNe jinAgamaH // 1 //
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvanI dinacaryA dIpo tANaM sarIrINaM, samudde duttare jhaa| dhammo jiNidapatraco, tahA saMsArasAgare // 2 // artha-jema duHkhe tarI zakAya evA samudramAM jIvene dvIpa (beTa) zaraNa ApanAra che, tema saMsAra rUpa samudramAM DUbatA ane zrI jinezvarane kahelo dhama zaraNarUpa che. 1 che 4 dharmanA vividha guNanI ciMtavanA. che zrata dharma ane cAritra dharma e be prakAranA dharmanA guNa-upakAra-phaLa te dharmaguNa ane te A leka saMbaMdhi vividha prakAranAM dharmaphaLa ane pAka saMbaMdhi vividha prakAranAM je dharma phaLa tenI ciMtavanA karavI te vividha dharmaguNa ciMtA kahevAya. te A pramANe - . (1) zrata dharma phala ciMtA-jIva ajIva punya pApa AzravasaMvaraniza baMdha ane mekSa Adi sat tatvenuM jJAna zratathI- zAstrathI thAya che. svarganAM paugalika sukha ane narakanAM duHkha zrata dharmathI samajAya che. hita, ahita, heya seya upAdeya Adi vidhAne zrata dharmathI samajAya che, ane te samajIne heyane choDavAne, cane jANavAne ane upAya ane AdaravAne udyama banI zake che, ane samabhAva prApta thAya che. mATe evA zrata dharmanuM he jIva! ArAdhana karavA yogya che. kahyuM che ke - zrutigamyaM phalaM tAvat saddharmasya zivAdikam / zamajanyasaukhyarUpaM tu, sAkSAdevAnubhUyate // 1 // dvIpastrANaM zarIriNAM samudre dustare yathA / dharmo jinendraprajJaptaH tathA saMsArasAgare // 2 //
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna atha--saddhamanAM meAkSa Adika (mAkSa ane svargAdi) sukhanAM phaLa te zAagamya che (vA zraddhAgamya che, anulava gamya nathI. ) parantu upazamathI utpanna thayeluM saddhanuM sukha svarUpa te sAkSAta ja anubhavAya che. (tAtpaya e che ke-zruta dharmanuM phaLa paraMparAe meAkSa che, te vamAnamAM zraddhAgamya che. parantu eja zrutarUpa saddharmanuM zIghra phaLa je upazamAi te te vartamAnamAM sAkSAta sukha svarUpe anubhavAya che ja.) 5 iti zruta dharma phsa cintA / (ra) cAritra dharma phlacintA. e zrutadhanI bhAvanA kahIne have cAritradhama nI bhAvanA kahe che te A pramANe-- nirjitamadanAnAM, vAkkAyamanovikArarahitAnAm / vinivRtta parAzAnAmiva mokSaH suvihitAnAm // 1 // a--je munioe kAmadevane jItela che evA (arthAt cAre kaSAyathI rahita ane traNa vedathI rahita che evA alpakaSAyI ane apavenrI athavA akaSAyI ne avedI munione, tathA mana vacana kAyAnA vikAra rahita (arthAt traNa guptie gupta) evA munione tathA jeAne pArakI AzA nivRtta thaI che ( arthAta pArakI AzA rAkhanArA nathI) evA suvihita munione (Agama vacanane anusarIne cAlanArA munione) A leAkamAMja meAkSa sukha che. Iti cAritra dhama phlacintA // athavA vivihesu dhammaguNesu e padamAM dhamma guNeru padanA arthe je "dharmanA upakAra vA dhanAM 328
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA - 329 phaLa" ema karela che tene badale bIje artha vividha prakA2nA dharma je kSetra Adi (vA kSamA Adi) te ja guNe te vividha dharmaguNa kahevAya, te vividha dharmaguNenAM kAraNa svarUpa ane phaLa e traNanI bhAvanA bhAvavI, e tAtparya. che 48 che 41 kAraNabhAvanA-kSamA Adika dharmo AtmAnA che, te pazama bhAve ane kSAyika bhAve pragaTa thAya che, athavA kSamA Adika Atmadharmone pragaTa karAvavAmAM jaina pravacana e kAraNa rUpa che, athavA dhAdiktAM je bAhya kAraNa che te ja kSamA Adi dharmanAM kAraNe-AlaMbane che. ItyAdi rIte ciMtavana karavuM te dharmaguNonI kAraNa bhAvanA. 2 svarUpabhAvanA-kSamA Adika dharmaguNe AtmasvarUpa che, pudgalasvarUpa nathI. AtmAmAM ananta Arjava ne ananta mukita Adika saddaguNa che. saMsArI jIvamAM hInAdhika che, sarvajJamAM saMpUrNa che. punaH kSamA dharma 5 prakAra che te A pramANe-upakArIne upakAra vicArI temanA pratye kSamA rAkhavI te upakAra kSamA. apakArI chava mAre apakAra (avaguNa) karaze ema vicArI apakArI pratye kSamA rAkhavI te apakAra kSamA. jo ke dhAdi karIza to durgati Adi mAThAM phaLa bhogavavA paDaze ema durgatinA DarathI kSamA rAkhavI te vipAka kSamA. zAstramAM kSamA dhama kahyo che mATe kSamA rAkhavI e pramANe AgamanA avalaMbanathI kSamA rAkhavI te vacanakSamA, ane kSamA e Atmadharma che e samajIne kSamA rAkhavI te dharmakSamA. ItyAdika rIte kSamA Adi dharmaguNonuM svarUpa cittavavuM te svarUpa bhAvanA. 3 phalabhAvanA-kSamA Adi dharmaguNonuM A lokamAM upazama Adi sukha prApta thAya che, ne paralokamAM svagodi prApta thaI
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 zrAvakra dharma vidhAna avataraNa--A gAthAmAM paNa prabhAte uThIne zrAvaka je bhAvanA bhAve te kahe che-- bAhagadosavivakkhe, dhammAyarie ya ujjayavihAre / mAra vizvAno, saMvegarasAyAM te kA gAthA--( zrAvaka prabhAte uThIne pUrvokata bhAvanA bhAve te uparAnta) khAdhaka doSanA pratipakSI arthAMmAM tathA dharmAcAya mAM, tathA ughatavihAramAM ItyAdi zubha arthomAM cittavinyAsa (cittasthApana-cintavana) kare te e prakAranA cittavinyAsa saMvegarUpa rasAyaNu Ape che. ( arthAt e bhAvanAothI bhavavairAgya utpanna thAya che.) 54llA bhAvA--zrAvaka prabhAtamAM uThIne je je bhAvanA bhAve temAMnI keTalIka bhAvanAo pUrva gAthAomAM kahIne punaH A gAthAmAM paNa kahe che-- 5 1 bAdhadoSavipakSa bhAvanA ! ', AtmAnA guNane khAdhA karanArA (vighAtaka) doSo kAma krodha mAna mAyA lAbha dhanarAga kuTuMkharAga deharAga ItyAdi anukrame meAkSaphaLa prApta thAya che. krodhAdi kaSAye karavAthI A lAkamAM ane paralokamAM je du:kha bhogavavAM paDe che te du:khAnA abhAva thAya eja kSamA AdikanuM phaLa che. e pramANe dharma guNAnA phaLanI bhAvanA teA prathama aMte anusAre ( dharma guNa eTale dharmanA upakAra athavA dharmAMnAM phaLa e a vakhate) kahevAyela che. zrutigamya phala tAvat ityAdi gAthAo phaLanI bhAvanAvALI che, mATe phaLanI bhAvanA pahelA arthAMmAM kahyA pramANeja spaSTa che. bAdhakadoSa vipakSe dharbhAcAyeM codyatavihAre / evamAdicittamyAsaH saMvegarasAyanaM dadAti // 49 //
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dina caryA 331 aneka che, e deze vaDe dharmAdhikArI AbhA madha pAme che, eTale zratadharmathI ane cAritra dharmathI ja thAya che, mATe e kAma koThAdi de bAdhaka deza che. e bAdhaka de AtmAne bAdha na upajAve-pIDA na kare evA prakAranI vipakSa-pratipakSa bhAvanA bhAvavI te bAdhakoSavipakSa bhAvanA. kahyuM che ke jo jeNaM vAhijatti, doseNaM veyeNAiksieNaM / so khalu tassa vivakkhaM, tabisayaM ceva jhAijA // 1 // (paMcavastuka 890 ) atha-je zrAvaka vetanAdi (dravya Adi) je delavaDe bAdhA pAmate heya te zrAvaka tenA taddhiSayika vipakSane ja yo yena bAdhyate doSeNa vedanAdiviSayeNa / sa khalu tasya vipakSaM tadviSayaM caiva dhyAyet // 1 // 1 ceyaNAI evo pATha paNa che, tyAM cetanA eTale strI artha che ahiM strI saMbaMdhi bhAvanAnuM kAraNa zrI paMcavastumAM kahyuM che. te A pramANe gos afriaa, jAvaM tefha viho vitA thANaM ca itthiyAo, tesiMti visesa uvaeso 1893 // . (ara tu trAdhA re tevAM tapaNA viSayA. sthAnaM ca striyaH teSAmiti vizeSa upadezaH // 893 // ) artha--ahiM vratone adhikAra hevAthI te vratanA pratipakSI Indriya viSaye che, ane te viyenuM pradhAna sthAna strIo che, te kAraNathI ahiM vizeSa upadeza strI saMbaMdhi che. (arthAta strInA tyAgane upadeza mukhya che.) 493
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 zrAvakadharma vidhAna ciMtave. kahevAnuM tAtparya e che ke kaI zrAvaka alpa dhanavALe hevAthI dhana vaDe pIDAte hoya, keI zrAvakane strI na maLavAthI kAmathI pIDAte hoya, keI zrAvakane putrAdi parivAra na hovAthI putrAdikanA duHkhavALo hoya, ane kaI zrAvaka zarIra sAruM na rahevAthI regavaDe pIDAte heya, vaLI putrAdi artho maLyA chatAM te arthe pratikULa maLyA hoya te tevA pratikULa lAbhathI pIDAtuM hoya ema aneka rIte bAhya artho mATe bAdhAvALe hoya. temaja kaI zrAvaka phodha svabhAvavALo hevAthI, ane te kodha vaDe aneka anartha anubhavavAthI krodha vaDe pIDAte hoya. keI abhimAna vaDe pIDAte heya eTale keI abhimAnI hoya, tema ke mAyA prapaMcavALa hoya, koI lebhI haya, ityAdi rIte pitapatAnA je bAdhako vartatA heya te bAdhaka je rIte upazAnta thAya (ghaTe) te rIte tenI pratipakSa bhAvanA bhAvavI. 1 bAdhakadoSone upazAna karavA mATe pratipakSa bhAvanA A pramANe- arthavipakSa bhAvanA-he chava! je arthane mATe tuM rAtadina udyama karI rahyo che, te artha-dhana kharcanA nibhAva jeTaluM maLavuM te hArI kAbunI vAta nathI, piSyavarganA piSaNa pUratuM dhana meLavyA vinA je ke chUTake nathI te paNa teTaluM e na maLatAM atyaMta uga na pAmIza. pUrva bhavamAM te lAbhAntarAyAdi pApakarmo upArjana karyA che te karmonuMja A phaLa che, mATe tene rAjIkhuzIthI sahana kara. tuM AtmAne cintAmaya karIza te paNa udyamathI je maLavAnuM haze te maLo, ane uga nahi kare topaNa udyamathI je
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryAM atthammi rAjabhAve, tasseva uvaaNAisake / bhAveja dhammaheuM abhAvamo taha ya tasseva // 2 // ( paMcavastu // 891) arthe rAgabhAve, tasyaiva upArjanAdi saMklezam / bhAvayet gharmahetu abhAvaH tathA ca tasyaiva // 2 // maLavAnuM haze te maLaze. mATe udyama karavA e peAtAnA kAmunI vAta che. ane enDru vattuM pedA karavuM e pUrNAMkanA kAjInI vAta che, mATe udvega karIza nahi. eTaluMja nahi parantu kha-nibhAva pUratuM maLatu hoya te adhika meLavavAnA udyama na karIza, kAraNaE dhana jema jema vadhatuM jAya che tema tema dharmabhAvanA ghaTatI jAya che. jIva rAtadivasa mahA Ata dhyAna raudradhyAnamAM vate che, mATe adhika meLavavAnA lAbhamAM na paDIza. vaLI tuM jANe ke " adhika dhana meLavIne dhamamAM vAparIza " A bhAvanAe dhana kamAvAtA udyama karavA e te! caMdananA kAyalA karIne kamAvA sarakhA dhadhA che, mATe evI meAhamayI dhama bhAvanAthI paNa adhika dhana kamAvAnI lAlavRttimAM na taNAiza. 1 333. DAmarAgavipakSa bhAvanA--strInA zarIranI ane ceSTAonI asabhyatA vigere ciMtavavI te. saMtitivapakSa bhAvanA-dhana dhAnyAdi saMpUrNa hoya parantu putrAdi saMtati na hoya teA zrAvakre udvega na karatAM cintavanA karavI --saMsAramAM putrAdi parivAra upAdhi che, dhakAnA jeTale avasara atyAre che teTalA avasara parivAranI cintA vakhate na hAya, vaLI jema jema piravAra vadhe tema tema tenA bharapeASAdi arthe dhanavRddhine udyama paNa karavA paDe. jethI parivAra vRddhie khevaDI upAdhi vadhatAM dharmAMkA kai vakhate karI zakAya ? rAta divasa
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 zrAvakadharma vidhAna artha arthamAM rAgabhAva upajatAM (arthAt dhana lebha vadhatAM) tene upArjana karavA vigeremAM saMkaleza pariNAma vadhe che, ane dharmane arthe dhana upArjana karavAne vicAra kare, tethI te dhanane upArjana na karavuM eja vizeSa uttama che. ItyAdi rIte bAdhaka nI vipakSa bhAvanA bhAvavI. . 2 | parivAranI sAravAramAM ane tenA piSaNadikamAM ArtadhyAna raudradhyAna vadhatuM jAya, ane zrAvakane te jema bane tema saMsAranAM adhikaraNa ochAM karavAnAM hoya che, tene badale vadhAravAno vicAra kare e pariNata zrAvakane ucita kema kahevAya ? vaLI anya darzanamAM aputrIyAne durgati kahI che tema jaina darzanamAM durgati kahI nathI. mATe zrAvake saMtatinA abhAve uga na kare, paraMtu saMtati nathI te ghaNuM zreSTa che, dharma kAryo sukhe samAdhe sAdhI zakAya che, ane putrAdi nimitte upajatAM Arta raudradhyAnamAMthI sahaje bacI javAya che, e rIte saMtati saMbaMdhi bAdhaka doSanI vipakSabhAvanA vicAravI. e pramANe dhana strI saMtati Adi bAhya bAdhakoSanI vipakSabhAvanAe kahI, ane krodha, mAna, mAyA, lobha Adi abhyantara bAdhakanI vipakSabhAvanA krodhAdinAM durgati Adi kaTuka phaLone avalaMbIne vicAravI. zAstramAM kaSAyane je rIte kaTuka phaLavALA varNavyA che ane jIvane je rIte saMsAramAM bhamAvanArA kahyA che te rIte e abhyantara bAdhaka doSanI vipakSa bhAvanA bhAvavI. 1 zrI aSTakamAM paNa kahyuM che kedhrmaarth yasya vittahA, tasyAnIhA griiysii| prakSAlanAddhi paMkasya, dUrAdasparzanaM varam / artha-je zrAvakane (vA anyane) dharmane arthe dhana kamA
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 235 bAvanI dinacaryA ra dharmAcArya bhAvanA samyakatva (upalakSaNathI cAritra dharmanI prApti karAvanAra gurU te dharmAcArya. jo ke sAmAnyathI sarve gurUo [AcAryo] dharmAcAryuM che, paraMtu vizeSa lakSaNathI te jene je gurUthI dharma prApta thayo hoya te tenA dharmAcArya kahevAya. tevA dharmAcAryanA upakArano badalo vALa azakaya che te saMbaMdhi bhAvanA cintavavI te dharmAcArya bhAvanA. praznaH -dharma pamADanAra keI zrAvaka vA zrAvikA hoya to te dharmagurU vA dharmAcArya gaNAya ke? kAraNa ke jema kumArapALane pUrva bhavano jIva potAnA zeThanA dharmAnuSThAnathI dharma pAmyo, ema aneka dhama gRhasthonA upadezathI vA karaNIthI paNa jIvo dharma pAmI zake che. vAnI IcchA thAya tenAthI te tevA dhananI IcchA na karavI e ja zreSTa che. jema page kAdava lagADIne paga devA tethI te kAdavane sparza na kara (kAdavathI dUra rahevI eja uttama che. 15 kAraNa ke parigraha ane AraMbhane jema bane tema varjavA rUpa je parigraha AraMbhano avyApAra teja dharma che. paraMtu dharmArthe paNa parigraha AraMbhane vyApAra te dharma nathI. AraMbha parigrahanI upAjanA saMkaleza pariNAma vinA thatI nathI. vaLI e rIte je AraMbha parigraha vadhAravo e dharma hoya to hiMsA mRSAvAda corI ne maithuna ItyAdi pApAraMbha paNa dharmanA bahAne vidheya thAya, vaLI evA AraMbha parigraha vadhAravAmAM je dharma buddhi mAnavAmAM Ave che te yUladaSTi jIvonI mAnelI che, sukSmadazI cho e buddhine tAtvika buddhi vA dharmabuddhi mAnatA nathI.
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 336 zrAvakadharma vidhAna uttara-gRhasthanA upadezathI dharma prApti koI koI jIvone hoya che e vAta satya che, paraMtu tethI gRhasthane dharmAcArya tarIke mAnavA vA dharmAcArya zabdathI prasiddha rIte kahevA, e zuddha vyavahAra nathI. kAraNa ke zabdono upaga paNa AbhUSaNavat yathAsthAne zobhe che. gaLAno hAra keDe paheryo hoya to na paherAya ema nahi, paraMtu e rIte AbharaNano upayoga vivekavALo na kahevAya, tema paMcamahAvratadhArI mahAmunione aMge ghaTato zabda gRhasthane aMge upayogI karIe to e upayoga vivekapUrvaka na gaNAya. mATe gRhasthathI dharmaprApti thaI hoya to te gRhasthane vidyAgurU tarIke mAnI tenuM ucita rIte bahumAna karavuM, karelA guNane jANavo e vastu yogya che. paraMtu A mArA dharmAcArya che evI prasiddhi karavI, athavA e rIte mAnavuM e viveka nathI. punaHgrahasthanAM upadezAdikathI je pote dharma prApta karI pratrajyA aMgIkAra karI hoya te upakArI gRhasthane aneka rIte dharmopadezAdika dvArA sAdhu dharma prApta kasave, to ja dharmopakArI gRhastha dharma pamADyAno badalo vALI zakAya che. e rIte gRhastha vidyAgurUne te badalo vALI zakavAne mArga che, paraMtu dharmAcAryathI dharma pAmyAne badalo vALI zake azakaya che, kahyuM che ke - sammattadAyagANaM, duppaDiyAra bhavesu bahuesu / savvaguNameliyAhi vi, uvayArasahassakoDIhiM // 1 // samyaktvadAyakAnAM duSpratikAro bhaveSu bahukeSu / sarvaguNamilitAbhirapi upakArasahasrakoTibhiH // 1 //
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA atha--samyakatva dhama pamADanAra gurUno upakAra sarva guNo cukata hajAro kroDa upakArI vaDe ghaNA savo sudhI paNa dupratikAra che. (duHkhe madalo vALI zakAya tevo che) // 1 // arthAt samyakatva pamADanAra gurUnI hajAro bhava sudhI vinaya vaiyAvRtya kare te paNa dharmAcAryanA upakArano badalo vALI zakAtA nathI. 337 5 3 muninA udyavahAranI bhAvanA // ughata eTale municarcAmAM prayatnavALA vihAra ugra AcAra te udyavahAra. arthAt mAsakalpa vihAra, 42 doSa rahita geAcarI, alpa udhi ane rAga dveSanA ghaTADA vA abhAva ityAdi prakAranA munimahAtmAeno ugra AcAra cintavavA te udyatavihAra bhAvanA. kahyuM che ke-- aniyayavAso samudANacAriyA, annAyauMchaM pairikkayA ya / appo hi kalahavivaJjaNA ya, vihAracariyA isiNaM prutthaa|| 1 // aniyatavAsaH samudAnacAritA, ajJAtauMcha pratiriktatA ca / alpopadhiH kalaha vivarjanA ca, vihAracaryA RSINAM prazastaH // 1 // : 6 zrI ThANAMgajI AdikamAM mAtapitA Adi upakArIne badale tene dhama pamADavAthI ja vaLe che, khInna hAre upAye paNa vaLatA nathI ema spaSTa darzAvyuM che, tema dharmAcAryanA dha pamADayAnA upakArane badale vaLavA azakaya che. kAraNa ke dharmAcAya tA pote ja dhamI che, mATe e badaleA vALavAne kavacit avakAza tyAreja hoya ke jyAre dharmAcArya kadoSathI patita thayA hoya te 22
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakadhama vidhAna atha--1 aniyatavAsa, 2 samudAnacAripaNuM, 3 ajJAtaG7, 4 pratiktitA, 5 alpa upadhi, ane 6 kalezavarjana e muni mahAtmAonI prazasta carcA che. // 1 // A bhAvanAe A pramANe bhAvavI-- 338 1 aniyatAvAsa=eka sthAne ghaNA vakhata na rahevu te aniyatavAsa saMbaMdhi bhAvanA A pramANe-ahA ! munimahAtmAonA dhama keTalA utkRSTa che, muni mahAtmAe 8 mAsanA RtubaddhakALamAM eka gAma vAnagaramAM eka mAsathI vizeSa rahetA nathI, ane cAmAsAmAM ekaja sthAne 4 mAsathI vizeSa rahetA nathI. e rIte ekaja varSamAM nava vakhata vihAra karanAra hovAthI nava kalpa vihArI hoya che. e rIte vAyuvat apratibaddhavihArI munienI leAkeAttaravihAra carcA ati prazasta che. ,, 2 samudAnacAritA-vaLI muni mahAtmAe ucca nIcakuLamAMthI (mahaddhika hoya ke apaki hoya te sanA dharAmAMthI) geAcarI vaheArI lAve che tethI samuddAnacArI che. ahiM ucca nIca kulamAM nIca kula zabdathI alayaddhi kanAgarIbanA gherathI " e atha che, ane te paNa je kALamAM je jAtio ati ninda karyAMvALI hovAthI aspRzyAdi vyavahAravALI hoya tevI ninda jAtione vane zeSa garIbavargamAMthI gAcarI lAvavAnA vyavahAra jANavA. aspRzyAdi vyavahAravALI jAtiomAM gocarI karavAthI lAkAmAM zAsate patita avasthAmAMthI kAI paNa upAye uddhRrI punaH prathamanA jevI dha avasthA mADe te e rIte dharmAcAryanA upakAranA badalA paNa vaLI zake che.
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA 339 nanI nindA thAya che, mATe leka vyavahAramAM jema ucita manAtuM hoya te rIte ja muni mahAtmAo paNa ucita lema vyavahArane anusare che, paNa ucita leka vyavahArane sarvathA anAdara karatA nathI. kAraNa ke logaviruddharacAlaka virUddhane tyAga munimahAtmAo paNa kare che. ahiM paNa loka e zabdathI nyAya nIti ane dharma vastune samaja nAre uttama janavarga e artha che, paraMtu sarva jana mAtra te leka e artha nahi. 3 ajJAta uMcha-pitAnI jAti kula Adi jaNAvyA vina gocarIe karavuM te ajJAta uMcha kahevAya. arthAta mArAM jAti kula Adi uttama jANIne gRhasthane mArA pratye rAga thavAthI mane AhAra Apaze evA AzayathI, sIdhI rIte vA ADakatarI rIte paNa gRhasthane pitAne paricayana karAvavuM ane e rIte aparicita rIte gocarI lAvavI e munimArga che te saMbaMdhi bhAvanA bhAvavI. 4 pratiritatA-munine rahevA gya upAzraya Adi sthAna pazu napuMsaka ane strIovALuM hoya te te pratirikata sthAna kahevAya. evA sthAnamAM munine rahevuM ucita nathI, kAraNa ke pazuo maithuna kriyA khullI rIte karatA hovAthI te dekhIne kAmarAga utpanna thAya, tathA napusakenI asabhya ceSTAothI paNa kAmarAga utpanna thAya, ane strIo te sAkSAt kAmarAganI mUtija che, jethI e traNenI vastIvALI jagyAmAM na rahevuM te pratiritatA e muni dharma che. tenI bhAvanA bhAvavI.
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 0 zrAvakadharma vidhAna 5 a5 upadhi bhAvanA-zrAvaka prabhAtamAM uDIne pitAnAM vastrAdi adhikaraNa (hiMsaka) upakaraNane ghaTADavAnA AlaMbana mATe muni mahArAjanI a5 upadhino vicAra kare ke he jIva! upakaraNe jeTalAM a5 thaze teTalI upAdhi alpa thaze. e upakaraNonI pAchaLa tenI sAravAramAM keTalo badhe kALa vyartha jAya che, eTale kALa dharmakAryamAM jAya te kevuM sAruM? mATe upakaraNe jema bane tema ghaTADavAM sArAM che, muni mahAtmAo adhika upakaraNothI upajatI adhika cintA ane vyartha kALavyaya na karavA mATe saMyamanA sAdhanamAM jeTalAM ochAmAM ochAM upakaraNo joIe teTalAja rAkhe che, jemAM sthavirakalpI munirAje 14 odhika ( nipagI) upakaraNa rAkhe che, ane jinakalpI muni jaghanyathI 2ne utkRSTathI 12 audhika upakaraNa rAkhe che. jiNA bArasarUvANi, therA coddasarUviNo / ajjANaM pannavIsaM tu, ao ur3e uvaggahaM // 1 // artha--jinakalpI munione bAra prakAranA upakaraNe ane sthavira munione 14 prakAranAM upakaraNa hoya, tathA sAdhvIone 25 prakAranAM upakaraNa hoya e audhika upakaraNa (nitya pAse rAkhavAnAM) hoya che ane ], ethI adhika upakaraNanI jarUra paDe te te aupagrahika (mAgIne kArya pUratAM rAkhIne gRhasthane seMpI devA yogya) rAkhavAM, jinAnAM dvAdazarUpANi sthavirANAM caturdazarUpANi / AryANAM paJcaviMzatiH tu ata urdhvamupagrahaH // 1 //
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA 341 e rIte muninI upAdhi audhika ne aupagrahika ema be prakAranI hoya che, tyAM odhika upakaraNe A pramANe- pattaM pattAbaMdho, pAyaTThavaNaM ca pAyakesariyA / paDalAi syattANaM ca, gocchao pAyaNiogo // 772 // tiNNeva ya pacchAgA, rayaharaNaM ceva hoi muhapotI / eso duvAlasaviho, uvahi jiNakappiyANaM tu // 773 / / - (paMcavatu) artha-pAtra, pAtrabandhana, pAtrasthApana (jenA para pAtra goThavAya evuM vastra vizeSa), pAtrakesarikA (pAtra paMjavAnI pUMjaNI), paTala (pallA e vastravizeSa), rajastrANa (dareka pAtrane vaTavAnuM eka ja vastra), gucachaka (pAtronI upara sthApavAnuM vastra vizeSa), e 7 prakArane pAtraniyoga (pAtra parikara, vA pAtraparivAra) che. 772 - tathA 3 pracchAdaka (zarIra uparanAM vastravizeSa, kAmaLI sahita) 1 rajoharaNa (e), ne 1 muhapatti e pAMca zArIrika upakaraNe ne pUrvokta 7 pAtranAM upakaraNa maLI 12 prakAranI upAdhi jinakalpI munine heAya che. pa773AA pAtraM pAtrabandhaH pAtrasthApanaM ca pAtrakezarikA / paTalAdi rajastrANaM, ca gucchakaH pAtraniyogaH // 772 // trayazca pracchAdakAH rajoharaNaM caiva bhavati mukhpotikaa| eSa dvAdazavidhaH upadhirjinakalpikAnAM tu // 773 //
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342 zrAvakadharma vidhAna ee ceva duvAlasa, mattaNa airega colapaTTo a| eso a codasaviho, uvahI puNa therakappaMmi // 779 // (paMcavastu) artha-jinakalpI muninA e ja 12 upakaraNamAM mAtraka (pAtra vizeSa)ne calapaTTa e be adhika gaNatAM e 14 prakArane upAdhi sthavira kalpI munine hoya che. emAM paNa sAdhvIne 25 upakaraNa hoya che te granthAntarathI jANavAM. ] 'e pramANe muni mahAtmAo ati alpa upadhivALA hoya che, ane gRhasthanI upadhinI te sImA ja nathI, gAgADAM bharAya te e khUTe nahi eTalAM upakaraNe te gharamAM rAkhe che, ane ghara bahAra kSetrAdi upakaraNe te judAM. A rIte bahu upakaraNavALA gRhasthane dharmacintAne avasara kayAMthI maLe? mATe he jIva! je upakaraNe atyAre vidyamAna che temAMthI paNa jema bane tema ghaTADo kare ucita che. - 6 saMkleza parivarcana bhAvanA-bAhya ne abhyanara ema be prakArane saMkaleza che. temAM strI kuTuMba dhana dhAnya zarIra Adi saMkalezanAM je sAdhane te bAhya saMkaleza, ne eja sAdhanA nimittathI upajate rAgahepa te abhyatara saMleza. abhyantara saMkaleza pariNAma bhede asaMkhya lokAkAzanA AkAza pradeza jeTalA vividha davALe che, jene saMkalezasthAne kahevAmAM Ave che. muni ete caiva dvAdazamAtrakaM-atirekaM colapaTTazca / eSa ca caturdazavidha upadhiH punaH sthavirakalpe // 779 //
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryAM 343 mahAtmAe strI kuTuMba Adi bAhya saMkalezAnA sAkSAt tyAga karyo che, jethI e nimitte gRhastha jevA duradhyavasAyA thavA azakya che, te sAthe anantAnuSadhi Adi 12 kaSAyeAthI thatA utkaTa pariNAmavALA abhyantara sakaleza paNa tyAga karyo che, kevaLa sa'jvalana kaSAya janya alpa saMkaleza pravarte che. tene dUra karavA mATe rAta dina dharmAnuSThAneA Acare che, zAsrA bhaNe gaNe che, para jIvAne dharmopadeza Ape che, ityAdi zubha pravRttiothI theADA ghaNA kALe paNa te alpa sakalezane kSaya avazya thaze ja, jyAre mArA sarakhA tA hajI mAhya salezanA tyAga karavAmAM paNa atyaMta pAMgaLA ne niLa che. mArA evA zubha avasara kayAre Avaze ke huM paNu muni thaI sava sakalezanA kSaya karavA udyamavaMta manIza. (A sthAne jee ema mAnatA hoya ke strI kuTuMba Adi bAhya sAdhanAnA tyAgathI ja zubha pariNAma pragaTe che, te ema kaMi nathI. jIva samartha thAya te bhAgamAM paNa ceAganA pariNAma varte, gRhasthapaNAmAM paNa mukti pAme, mATe gRhasthapaNu cheADIne sAdhu thavA karatAM gharamAM rahIne ja dhama sAdhana karavuM sArUM che, mana caMgA te katharoTamAM gaMgA ' ityAdi udAharaNA kahe che. evAM vacanA bhavAbhinaMdI jIvAja uccArI zake che, kAraNa ke te ajJAnI jIvA eTaluM paNa jANatA nathI ke mukti zuM che? ne zAthI maLe che, sAdhupaNuM zuM che? ne gRhasthapaNuM zuMche? vaLI ema paNa vicAratA nathI ke ananta jIvA mukti pAmyA te gharakhArI rahIne ke gharakhAra tyAgIne? moTA cakravatI sarakhA maddhikA 7-7 khaMDanI dhruva " 9
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344 zrAvakadharma vidhAna vasyA; sarakhI Rddhione sarpa jevI jANI, cheDIne jaMgalamAM jaI te te badhA ajJAnI haze ? temane gharabAra vhAluM nahi hAya? vaLI jherathI jo jIvana jIvAtuM hAya te amRtane mATe kaleza kANu kare. sava mAjI saMkaleza agnithI saLagatA gharamAM jo sukhe dharmasAdhana thatuM hoya to vAgha varU ne ADIvALA ja galeAnA ne padegtAno Azraya yAgI mahAtmAe zA mATe zodhe? mATe e nizcita che ke--saLagatA gharamAM kadI sukhe rahevAya ja nahi, ghara e teA jAjavalyamAna agni ja che, bIjuM kaM'I nathI. (e pramANe sakalezaparivarjana bhAvanA bhAvavI. ) cha ! ughata vihAra bhAvanA // vaLI zrAvaka prabhAte uThIne udyata vihAranI eTale ugra municaryA aMgIkAra karavAnI bhAvanA bhAve. A svagata bhAvanA che, te A pramANe-- kaiyA hohI so vAsaro u gIyatthagurusamIvammi | savvavirayaM pavajjiya, viharissAmi ahaM jaMti // 1 // artha-ahA! evA mArA divasa kayAre Avaze ke je divase huM zrI gItA gurUnI pAse sava virati pratrajyA aMgIkAra karIne gurU sAthe vihAra karIza! // 1 // ityAdi rIte ugra vihAranI zubha bhAvanA bhAve. kadA bhaviSyati so vAsarastu gItArthagurusamIpe / sarvavirataM prapadya vihariSyAmi ahaM yasmin // 1 // 1 ahiM munipaNu aMgIkAra karavA sabaMdhI ugra vihAranI bhAvanA kahI. te sAthe zrAvaka dharmamAM paNa ugra carcAnI bhAvanA bhAve
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryAM 345 // zrAvakanI bhAvanAnuM phaLa-svega // zrAvaka e pramANe 47 mI gAthAmAM kahela kudumavayasthenu vivijJAo= sUkSma padArthomAM eTale karmAMnA pariNAma ane AtmAnA pariNAmamAM citta vinyAsa-bhAvanAthI prAraMbhIne A udyata vihAra sudhInI bhAvanAo prabhAte uThIne bhAve, tenuM svarUpa darzAvIne have e bhAvanAe! bhAvavAthI zuM phaLa prApta thAya te kahe che. e prabhAtanI bhAvanAe zrAvakane savepa rasAyana Tre=sa vega rUpI rasAyaNa Ape che. savega eTale saMsAra upara udvega athavA meAkSa pratye rAga te rUpa rasAyaNu Ape che. ahiM savegane rasAyaNanI eTale amRtanI upamA ApI che tenuM kAraNa e ke jema cadrodayAdi bhasmA (mAtrAo) ityAdi rUpa rasAyaNA (pArA vigerenI auSadhI) rAgI purUSanA rAga maTADI tuSTi puSTi karI punarjIvana Ape che, tema saMsAreAdvega rUpa rasAyaNu--amRta bhavarAgI bhavya jIvanA bhava rega maTADI (janma jarA maraNu rUpa vyAdhi maTADI) meAkSapada Ape che, ke jemAM janma nathI, jarA nathI, maraNa nathI, bhUkha tA paNu ucita che. te A pramANe--he jIva! teM aNuvratAdi tA tA aMgIkAra karyAM, parantu eTalAthI tArI siddhi nathI ja. hAre cAritra aMgIkAra karavuM eja hArA purUSAtha che. zrAvaka dharma tA asamate mATe che, mATe tuM sama kayAre thaIza? vaLI A zrAvaka dharmAMmAM paNa darzana pratimA Adi jevI 11 pratimAo rUpa ugra carcAvALA kayAre thaIza ? AnI A sthitimAM kayAM sudhI rahIza ? mATe have kaMika purUSAtana pragaTa karI munimArga aMgIkAra kara, ane
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 zrAvakadharma vidhAna nathI, tarasa nathI, roga nathI, krodhAdi kaSAyo nathI, ItyAdi saMkalezanuM eka paNa sAdhana nathI. zAzvata ananta sukhanuM sthAna che. te 49 che avataraNa-e pramANe zrAvakane prabhAtamAM uThIne bhAvavA cogya bhAvanAo kahI, te sAthe zrAvakanI prAbhAtika paricaryAthI prAraMbhIne bIjA divasanI prabhAtika pari caryA sudhInI vidhi temaja te pahelAM saMpUrNa jIvana paryatane vratAdi vidhi e sarva kahIne have A prakaraNanA upasaMhAra (samApti)mAM e vidhionuM phaLa dekhADe che - gose bhaNio ya vihI, iya aNavarayaM tu ciTThamANassa / bhavavirahabIyabhUo, jAyai cArittapariNAmo // 50 // gAthArtha-zrAvakane prabhAta saMbaMdhi vidhi kahyo. e pramANe nirantara pUrvokta zrAvaka anuSThAnamAM pravartatA zrAvakane saMsAra virahanA kAraNabhUta e sarva virati cAritrane pariNAma avazya thAya che. 50 che bhAvArtha_e pattaLa vide e gAthAthI prAraMbhIne dara vivaraNe e gAthA sudhI zrAvakane prabhAta vidhi temAM paNa hajI hArI zithilatA hoya te pratimAo jevI ugra caryA aMgIkAra kara; paraMtu AnI A sthitimAM na rahIza, ItyAdi rIte zrAvakapaNAnI ugra caryAnI bhAvanA (munimArganA lakSyane tajayA vinA) bhAve. goSe bhaNitazca vidhiriti-anavarataM tu tiSThataH / bhavaviraha bIjabhUto jAyate cAritrapariNAmaH // 50 //
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA 347. kahyo, ane samyakatva mULa bAra vratane vidhi te A paMcAzakanA prAraMbhathI ja kahevAya che. mATe e prAbhAtika vidhi ane dina vidhi vA jIvana vidhi je deza virati cAritrarUpa (samyakatva mULa bAra vrata rU5) kahyo che te vidhi anuSThAnene nirantara- pratidina Acarate zrAvaka anne sarva virati cAritranA pariNAmane avazya prApta kare che. kAraNa ke dezaviratinA ati abhyAsathI paryanta sarva virati pariNAma pragaTa thAya ja. prazna:-dezaviratinA abhyAsathI sarva virati cAritrane pariNAma prApta thAya te antarmuhUrtamAM thAya ke te bhavamAM prApta thAya ke anya bhavamAM? uttara -dezaviratinA utkRSTa abhyAsathI vA adhyavasAyathI antarmuhUrtamAM paNa sarva virati pariNAma prApta thAya, madhyama adhyavasAye te bhavamAM dezanA pUrva koDa varSane ane paNa cAritra pariNAma thAya, ane jaghanya adhyavasAthe aneka bha sudhI dezavirati pAmIne paNa sarvavirati pariNAma thAya, mATe dezaviratithI sarvavirati pAmavAmAM keI niyata kALanuM attara nathI. sarvotkRSTa antara nA pu6gala parAvarta jeTalA ananta kALanuM paNa che, arthAt carama pudagala parAvartamAM keI anAdi mithyASTi jIva dezana ardha pudagala parAvarta saMsAra zeSa rahe upazama samyakatva sahita dezavirati pAmIne te zeSa saMsAranA paryanta cAritra pariNAma pAme te dezavirati ne sarva virati vacce eTaluM utkRSTa antara hoya.
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ 348 zrAvakadharmavidhAna praznasaMbhaLAya che ke utkRSTa dezavirati zrAvaka 12 mA azruta devaleke utpanna thayA che, ane devalokamAM to avirati bhAva che, te dezaviratithI anantarapaNe sarvavirati paNuM kevI rIte hoya?. uttara-dhamanuSThAnanuM mukhya phaLa mekSapada che. ne dezavirati anuSThAnanuM anantara pradhAna phaLa cAritra che, ne e bane anuSkAnethI je kamazaH anuttara devaloka ane bArame devaloka che, te to prAsaMgika phaLa che athavA gauNa phaLa che. mATe praghAna phaLa prAptinI tathAbhavyatvasthiti paripakava na thaI hoya tyAMsudhI e bane anuSThAna temaja samyakatva e traNe dharma vaimAnika devalokanA phaLane ApanArA che, ane tathAbhavyatvasthiti paripakava thatAM samyakatvAnuSThAne dezavirati vA sarvavirati phaLane Ape che. dezaviratidharma sarvavirati phaLa Ape che. ne sarvavirati dharma mekSaphaLa Ape che, e e dharmonAM anantara pradhAna phaLa jANavAM, ne paraMpara pradhAna phaLa te pahelA be dharmAnuSThAnenuM mekSaphaLa che. e pramANe traNe dharmonA phaLane anukrama hovAthI A gAthAmAM dezaviratine nirantara abhyAsa karanArane cAritrapariNAma rUpa phaLanI prApti kahI, paraMtu mokSapadanI prApti kahI nathI. prazna--dezavirati zrAvakane bhAvI cAritranA adhyavasAya vate ke nahi ke kevaLa vartamAna dezaviratinA adhyavasAya vate? uttara-jema samyakatvanAM adhyavasAyasthAne bhAvI dezavirati ne sarvavirati garbhita heya che, tema dezaviratinAM
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryA 349 adhyavasAya sthAne bhAvI sarvavirati garbhita ja hoya,virahita na hoya, ane je bhAvI sarvaviratinA pariNAma garbhita na hoya te te dezaviratinA adhyavasAja nathI ema jANavuM. mATe dezavirati zrAvakane sarvavirati pAmavAnA maratha avazya heya. have dezavirati zrAvakane dezaviratinA anantara pradhAna phaLa rUpe je cAritra pariNAma thAya che te cAritra pariNAma kevA prakArane thAya che? te kahe che-avaghiAvI mU= bhavavirahanA bIja bhUta eTale saMsArane nAza karavAmAM mULa kAraNa rUpa e cAritra pariNAma teja bhavamAM vA. anya bhavamAM paNa thAya che. praznadezaviratinA phaLarUpa cAritra pariNAmane bhavaviraha bIjabhUta vizeSaNa ApavAnuM zuM kAraNa? zuM anuttarAdi phaLa ne mekSaphaLa e bane phaLa cAritra pariNAmanAM ja che, te kevaLa bhavavirahabIjabhUta cAritra pariNAma prApta thAya ema kahevAnuM tAtparya zuM? ane vizeSaNa paNa ghaTe ke nahi? * - uttara-ahiM "maviduvamUtro (mekSanA bIja bhUta) e vizeSaNathI e nizcita karyuM ke sarvaviratinA cAritranuM mekSaphaLa eja tAtvika phaLa che ane tethI dezaviratine je cAritra pariNAma prApta thAya che te paNa e tAtvika phaLa ApanAre ja cAritra pariNAma prApta thAya che, paraMtu anuttarAdi sukhane ApavAvALe prAsaMgika phaLadAyI cAritrapariNAma prApta nathI thatuM, ema kahevAthI dezaviratinI
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 zrAvakadharma vidhAna paNa pradhAnatA darzAvI. kAraNa ke apradhAna dezavirati anukAna vALo jIva teja kahevAya ke je sukhanI lAlasAvALo hoya, ane evI laukika sukhonI lelupatAvALA jIvanamAM e dezavirati anuSAne tAtvika dezavirati rUpa nathI. paraMtu nidAnagarbhita hevAthI atAtvika che, ane evA atAtvika dezavirati anuSThAnovALAne cAritra pariNAma upaje te paNa tAtvika phaLavALe mokSa phaLavALa) cAritra pariNAma na upaje e spaSTa che. tethI A gAthAmAM avivImUta e vizeSaNathI sarvaviratinuM tAtvika phaLa ane dezaviratinI pradhAnatA e be vastu pragaTa karI. A gAthAmAM viraha e pada zvetAMbara zrIharibhadrasurinI kRtine sUcave che, kAraNa ke zrIharibhadrasUrikRta graMthamAM pate kartA tarIke pitAnuM spaSTa nAma na darzAvatAM viraha e pada darzAvyuM che. jema zrIyazovijayajI upAdhyAyajI mahArAje pitAnuM nAma granthanA paryanta ne jaNAvatAM grantha prAraMbhamAM endra padathI jaNAvyuM che. jethI endra padathI prAraMbhAtA grantha zrIupAdhyAyajI kRta che, ema spaSTa thAya che, tema ahiM paNa viraha padathI A granthanA kartA "yAkinI mahattAsUnu" upanAmavALA AcArya bhagavAna zrIharibhadrasUri spaSTa thAya che. je 50 A pramANe prathama paMcAzaka zAstranuM vistAra pUrvaka vivaraNa tenI TIkAnA anusAre karavAmAM AvyuM che. A zrAvaka dharma vidhAnamAM alpajJatA ane upaga zUnyatAdinA kAraNe koI paNa vigata siddhAnta tathA mahApurUSa praNIta
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrAvakanI dinacaryAM 351 sAmAcArI virUddha lakhAela hoya te micchAmi dukkaDa pUrvaka kSamApanA sAthe viramuM chuM. ane A grantha saMpAdana karavAmAM mArA parame|pakArI jJAna gurU parama pUjya AcArya mahArAja zrImAna vijayakastUrasUrIzvarajI mahArAjanI asIma kRpA dRSTithI sala thayA chuM tethI teozrInA sadA RNI chuM. temanA anahada upakAra bhUlAya tema nathI. A grantha vAMcI aneka bhavyAtmA samyakatva yukta Ara vratane grahaNa karavAmAM utsuka thAya eja abhyarthanA. - rAptiH H-- risamrAT jagadvandyo, vijayane misarirAT / rAjate rAjatejobhirdIpyamAno bhuvastale tadIyapaTTapIyUSa - dIdhitirvyavahAravid / zAntamUrtiH prapUjyazrI, vijJAnasUripastataH tatpaTTapadmapadmeza - prAkRtavidvizAradaH 1 kriyAruciH prazAntAtmA, kastUrasUriruttamaH tadvineyaratnasaddharma-dezakaH kavisattamaH / yazobhadramunirnAmnA tadantevAsinA mayA // z // 2 // // 3 // || 4 ||
Page #379
--------------------------------------------------------------------------
________________ 352 zrAvakadharma vidhAna zubhaGkareNa zrAddhAnAM hitAya vratakAviNAm / sUripurandarazrImad- haribhadramunIzvaraiH gumphite jIvajAtAnAM jIvAtukalpapustake / nAmnA paJcAzake zAstre, vidhiratnamahodadhau // 6 // zrAddhadharmavidhAnAkhyaM dhUryapazcAzakasya nu / kRtaM vivaraNaM cAru, gurUNAM kRpayA satAm // 7 // sahasradvayapazcAbde vaikramIye ca gacchati / mAghasya pUrNimAyAM tat pUrNa jIyAd dhruvaM ciram // 8 // // iti sUripurandara-sugRhItanAmadheya-pUjyapAda-AcAryamahArAja-zrIharibhadrasUrIzvara-viracitazrIzrAvakardhamavidhAnAtmaka-prathama paMcAzakavivaraNaM samAptam //
Page #380
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhaTe ra -8 (c) 3003010000000000000000000 OOOOOOOOOOOOOOOOOOOO ( zrI nemi-vijJAna-granthamAlAnA = prakAzanA :1 zrI prAkRtavijJAna pAThamAlA (dvitIyAvRtti) 4-0- 2 4 2 zrI stanzana pArzvanAtha caritra 4 3 siri ArAmahA kahA 4 4 siri dhuNavAla kahA 5-6 karuNarasa kadaMbaka prAkRta tathA saMskRta x 7 zrI bhAnucaMdra gaNi caritra | sUya sahastranAma stotra siri taraMgavaI kahA 10 siri jabusAmi caritta 11 zrI paMca parameSThi namaskAra stavavRtti 12 zrI zrAvakadharma vidhAna - have pachInA prakAzana : 1 zrI saMkSipta prAkRta zabda rUpamAlA 2 zrI saMkSipta prAkRta dhAtu rUpamAlA 3 abhidhAna citAmaNi gurjara sAnuvAda 4 zrI bhadrezvarAcAryakRta-kahAvali bhA. 1 (prAta) --: prAptisthAna :1 ja09NalAla choTAlAla saMghavI The. DozIvADAnI poLa, amadAvAH. 2 jasava talAla giradharalAla zAha 1238 rUpAsuracaMdanI poLa, amadAvAda, DOCOMODOOOOOO: COOOOOOOOO ODDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDDD 3= =Na