Book Title: Samprat Sahchintan Part 12
Author(s): Ramanlal C Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh
Catalog link: https://jainqq.org/explore/002056/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana bhAga Jain Education mematahaRI CU TOP Personaloge od 5 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana bhAga bAramo laka ramaNalAla cI. zAha prakAzaka zrI muMbai jaina yuvaka saMgha 385, saradAra vallabhabhAI paTela roDa, muMbaI 40OOG. muMbai : mAra. Ara. zeThanI hAM mupa [ & Ara. Ara. zeThanI kAM. muMbai 50 C) 2 , amadA nA dara rU 2 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SAMPRAT SAHACHINTAN (Part 12) (A collection of articles on various subjects) by Dr. RAMANLAL C. SHAH Published by Shree Mumbai Jain Yuvak Sangh, 385-Sardar Vallabhbhai Patel Road, Mumbai-400004 - First Edition: SEPTEMBER 2000 Price: Rs. 50-00 prathama AvRtti : sapTembara 2000 mUlya : rUA. 50-00 NO CPYRIGHT lekhakanAM sarva lakhANonAM anuvAda, saMkSepa, saMpAdana ke punarmudraNa mATe koi kopIrAiTa rAkhavAmAM AvyA nathI. prakAzaka : zrI muMbai jaina yuvaka saMgha 385, saradAra vI. pI. roDa, muMbai-400004. mudraka : mudrAMkana DI/57, gautamanagara, ela.TI. roDa, borIvalI (vesTa) muMbai-400092. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arpaNa hRdayajJa, marmajJa, murabbI mitra DaoN. jayazekhara jhaverIne snehAdarapUrvaka 1 ramaNalAla cI. zAha Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DaoN. ramaNalAla cI. zAhanAM pustako ekAMkIsaMgraha * zyAma raMga samIpe jIvanacaritra-rekhAcitra-saMsmaraNa * gulAmono muktidAtA hemacaMdrAcArya vaMdanIya hRdayasparza, bhA. 1 2 berathI brigeDiyara tiviheNa vaMdAmi pravAsa--zodha-saphara evaresTanuM ArohaNa ja pAsaporTanI pAMkhe nyU jhIlenDa rANakapura tIrtha upAdhyAya zrI yazovijayajI zrI mohanalAlajI mahArAja zeTha mota zAha prabhAvaka sthaviro, bhAga 1 thI 5 * uttaradhruvanI zodha rA * pradeze jaya vijayanA oNsTreliyA pAsaporTanI pAMkhe uttarAlekhana nibaMdha sAMprata sahaciMtana, bhAga 1 thI 120 abhiti [ sAhitya-vivecana gujarAtI sAhityanuM rekhAdarzana (anya sAthe) narasiMha pUrvenuM gujarAtI sAhitya - bhuMgAku zima " DilehA *samayasuMdara * kritikA * gurjara phAgusAhitya 1962nuM graMthastha vAr3amaya naLa damayaMtInI kadhAno vikAsa Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMzodhana-saMpAdana : * naladavadanI rAsa * jaMbusvAmI rAsa (samayasuMdara kRta) (yazovijayajI kRta) * kuvalayamALA * mRgAvatIcaritra copAI (udyotanasUri kRta) (samayasuMdarakRta) * nalarAya-dadatI caritra (RSivardhanasUrikRta) dhajA zAriri copAi (guNavinayakRta) * be laghu rAmakRtio (jJAnasAgarakRti ane kSamA kalyANakRta) * naladavadaMtI prabaMdha (vijayazekharakRta) dharma-tattvajJAna * jaina dharma (i8I AvRtti) jaina dharma (hindI AvRtti) * jaina dharma (marAThI AvRtti) bauddha dharma nihanavavAda * Shraman Bhagwan Mahavir & Jainismn . Buddhisn-An Introduction . Jina Vachana * vIra prabhunAM vacano - jinatattva, bhAga 1 thI 6 tAo darzana * kapUziyano nItidharma adhyAtmasAra, bhAga 1-2 saMkSepa * sarasvatIcaMdra, bhAga 1 (pAThaya saMkSepa) anuvAda rAhula sAMkRtyAyana (sAhitya akAdamI, dilhI) bhAratanI rASTrIya saMrakRti (nezanala buka TrasTa, dilhI) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMpAdana (anya sAthe) * manISA - zreSTha nibaMdhikAo zabdaloka * cinayAtrA * nIrAjanA akSarA avagAhana * jIvanadarpaNa * kavitAlaharI samayaciMtana tattvavicAra ane abhivaMdanA * mahattarA zrI mRgAvatIzrIjI * jaina sAhitya samAroha, gucacha 1- 2 3-4 * zrI vijayAnaMdasUri svargArohaNa zatAbdI graMtha zrI yatIndrasUri dIkSAzatAbdI graMtha prakIrNa * ena. sI. sI. * jaina lagnavidhi Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukrama putrabhIti. 2. maMgala, aSTamaMgala, mahAmaMgala paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyA 4. aNusAsio Na kuppijjA 5. 14mI eprila, 1944 pokemona 7. paMnyAsa zrI varasaMgavijayajI oNsTreliyA 9. jaina darzanamAM kALanI vibhAvanA 10. jaina dharma vaizvika stare 11. sahIne varlDa mA che tu yA tti rUzvaI 127 12. jala jIvana jagamAMhi 137 13. apabhraMza dUhAnuM sAhitya 152 14. matta sivivA, nirakha 3 vaSNa! I 162 Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaoNpIrAiTanuM visarjana mArA pragaTa thayela sarva graMtho ane anya sarva lakhANonAM anuvAda, saMkSepa, saMpAdana, punaHprakAzana ityAdi mATenA koI paNa prakAranA kaoNpIrAiTa havethI rAkhavAmAM AvyA nathI. anya koI vyaktine ke koI prakAzakane koi paNa graMthanI prathama AvRtti mATe kaoNpIrAITa ApelA hoya to tenuM paNa visarjana karavAmAM AvyuM che. have pachI prakAzita thanArA mArAM koI paNa lakhANa mATe kaoNpIrAITa raheze nahi. ramaNalAla cI. zAha muMbaI tA . 1-1- 1992 Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putra bhIti - hamaNAM hamaNAM pAzcAtya dezomAM, vizeSataH amerikAmAM kizora vayanA dIkarAe mAtApitAnI ke bemAMthI koI ekanI hatyA karI hoya evA kissAonuM pramANa vadhatuM jAya che. ajJAna, uzkerATa, zALA-kaoNlejamAM anya vidyArthIo sAthe vera, mAdaka dravyonuM vyasana, jugAra, nANAMnI jarUra, IcchA na saMtoSAvI, khoTI caDavaNI karanAra mitronI sobata athavA ekalavAyApaNuM vagere kAraNo uparAMta ganarivolvaranI sulabhatA e paNa eka mahattvanuM kAraNa AvA kissAmAM kArya karI jAya che. kizoro uparAMta yuvAna ke tethI moTI vayanA putre pitAnuM khUna karyuM hoya evA banAvo tyAM tathA anya dezomAM paNa banatA rahe che. putre potAnAM mAtA ke pitAno vadha karyo hoya evA banAvo ItihAsamAM paNa jovA maLe che. nAnAMmoTAM rAjakuTuMbomAM gAdI mATe athavA garAsa mATe AvI keTalIye ghaTanAo banI haze jenI noMdha itihAsanA pAne na levAI hoya e svAbhAvika che. dIkarA taraphathI potAnI hatyA thavAno Dara bilakula na hoya, paNa e sAme bolaze, apamAna karaze, dhamakI Apaze, vaDha vaDha karaze, sagAM saMbaMdhIomAM vagovaNI karaze, potAnI saMpatti pacAvI pADaze ke uDAvI deze, milakatanA bhAga mATe korTe caDaze, mAnasika trAsa Apaze, kyAMka jatAM-AvatAM ke dAnAdimAM nANAM ApatAM aTakAvaze, bhUkhe mAraze ityAdi vividha prakAranI ciMtA keTalAMye mAtApitAne vRddhAvasthAmAM rahe che. emAM paNa zArIrika mAMdagI ke parAdhInatA pachI evI ciMtA vadhI jAya che. putranI (tathA putravadhUnI paNa) satAmaNIthI trAsIne koI mAtApitAe jhera khAIne, bArImAMthI paDatuM mUkIne, gaLe phAMso khAine, baLI marIne potAnA jIvanano aMta ANyo hoya evA samAcAra avAranavAra chApAMomAM vAMcavA maLe che. keTalAka potAnI vedanA potAnA manamAM ja samAvIne besI rahe che, have potAno kharAba vakhata Avyo che evuM samAdhAna meLave che, mauna jALavIne dharmadhyAna tarapha vaLI Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 jAya che athavA mAnasika vedanAnI abhivyaktinA abhAve Diprezanane kAraNe sUnamUna banI jAya che athavA gAMDA thaI jAya che. je putranA janma mATe AturatApUrvaka rAha jovAtI hoya, janma vakhate utsava thato hoya, lADakoDathI ene ucheravAmAM Avato hoya, bhaNAvI gaNAvI vepAradhaMdhe lAgaDavAnAM athavA anya koI prakAranI tejasvI kArakirdIvALo banAvavAnAM svapnAM sevyAM hoya, jenI pAchaLa potAnI jAta nicovI nAkhavAmAM AvI hoya evA putra ke putro jyAre kRtajJa bane che, mAtApitAne mAnasika saMtApa karAve che ke hatyA karavAnI hada sudhI pahoMcI jAya che tyAre saMsAranI viSamatA kevI bhayaMkara che te samajAya che. vastutaH vRddhAvasthAmAM to putra mAtApitAno sahAro banavo joie. nItizAstrakAro kahe che : pUrve vayasi putrAH pitaramupajIvanti / antime vayasi putrAn pitopajIvatI / / [pUrva vayamAM eTale bAlyakALamAM putra pitAnA sahAre jIve che ane aMtima vayamAM pitA putrone sahAre jIve che. ] saMsAramAM mAtApitA ane saMtAno vaccenuM ugra koTinuM vaimanasya pramANamAM to nahi jevuM ja jovA maLe che. Ama chatAM e saMbaMdhomAM vividha prakAranI taratamatA rahe che. nehabharyA vAtsalyabharyA gADha saMbaMdho jIvana paryata TakI rahetA hoya evAM saddabhAgI mAtApitA aneka jovA maLaze. zravaNanI pitRbhakti to ajoDa che. Ama chatAM be peDhI vacceno verabhAva paNa anAdi kALathI cAlyo Ave che. soharAba ane rUstama jevI dazA ghaNe ThekANe pravarte che. e mATenAM zArIrika, mAnasika, naitika ane AdhyAtmika evAM ghaNAM kAraNo che. putra game teTalo moTo thayo hoya chatAM mAtApitAne te nAno ja lAge che ane evA vyavahArano Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putrabhIti atireka thatAM putranuM svamAna ghavAya che. eka karatAM vadhu saMtAno hoya to saMpattinI vaheMcaNIno prazna Ubho thAya che. mAtApitA vahAlA putranA pakSapAtI bane che. putravadhUo gharamAM AvatAM dIkarAo mAtApitA sAthe mana mUkIne vAta nathI karI zakatA. beya pakSa sAcavavA jatAM putra kaphoDI sthitimAM mUkAya che. mAtApitA azakta che, emanI mAnasika graMthio ane vahemo baMdhAI gayA che. have teo jhAjhuM jIvavAnA nathI. teo bojArUpa bane che. patnI sAthe AkhI jiMdagI kADhavAnI che. AvA AvA vicAre be peDhI vaccenuM aMtara vadhatuM jAya che, vinaya ane lajjA lopAtAM jAya che. emAM paNa moTo saMgharSa thatAM hatyA ke ApaghAtanI ghaTanAo bane che. kyAreka putre pitAnI ke pitAe putranI hatyA karI hoya evI ghaTanAo paNa bane che. potAnAM karmano udaya ane RNAnubaMdha anusAra badhuM bane che evuM samAdhAna keTalAka keLave che. badalAtA jamAnAmAM ApaNane lAge che ke ApaNAM mAtApitA karatAM ApaNe vadhu DAhyA, samajadAra chIe, paraMtu thoDAM varSomAM ja ApaNAM saMtAno paNa ApaNA mATe evA ja vicAra karatA thaI jAya che. kahyuM cheH We think our fathers fool so wise we grow; Our wiser sons, no doubt will think us so. mANasane potAnA dIkarAo taraphathI jeTalo Dara hoya che teTalo dIkarI taraphathI nathI hoto. vastutaH potAne dIkarIno Dara lAge evA kissA javahAM ja bane che. mAtA-pitAne dIkarI mATe premabharI lAgaNI ekaMdare vadhu rahe che ane je samAjamAM dIkarI mAtApitAnuM ghara choDI sAsare jAya che e samAjamAM dIkarIne mAtApitA mATe uSmAbharI sAcI lAgaNI, jhaMkhanA, umaLako, darakAra vagere vadhu rahe che. jamAInA Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 caDAvyAthI ke bhAbhIonA maheNAM-ToNAMthI trAselI dIkarI mAtApitAthI viparIta thaI gaI hoya evI ghaTanAo nathI banatI evuM nathI, paraMtu emAM paNa aprIti savizeSa hoya che, Dara nahi. pitA ane putrano uchera eTale jUnI peDhI ane navI peDhIno uchera. baMne vacce taphAvata haMmezAM rahevAno. duniyA satata parivartanazIla che. navI peDhIne enI jIvanazailI hoya che. yuvAno potAnI rIte AgaLa cAlavA Icche che. vRddho have azakta banyA hoya che. teo sthiratA jhaMkhe che. temanAmAMthI sAhasikatA cAlI jAya che. saMtAno juvAna che, taravarATavALAM che, sAhasika che, svapnazIla che. emanI AgaLa lAMbo bhaviSyakALa che. AthI be peDhI vaccenA aMtaramAM jyAre paraspara vaimanasyanI graMthio pAkI thaI gaI hoya che tyAre saMgharSa ugra svarUpa dhAraNa kare che. putra pacIsa-pAMtrIsanI uMmarano thAya e pachI ene potAnA pitA tarapha saMpUrNa Adara ja rahyo hoya evA prasaMgonuM pramANa ghaNuM ghaTI jAya che. oskara vAIlse kahyuM che, 'Children begin by loving their parents. After a time they judge them. Rarely, if ever, do they forgive them.' bAlyakALamAM ane kizorakALamAM bALakone potAnAM mAtApitAno vizeSataH pitAno Dara rahe che. kaMIka bhUla karI hoya, khoTuM bolyA hoya ke khoTuM karyuM hoya to methIpAka maLaze evI manamAM bhIti rahe che. nAnuM bALaka gabharAya che. AkuLavyAkuLa banI jAya che. emAM paNa pitAno svabhAva jo kaDaka ane krodhI hoya, hAthano chUTo hoya to bALakane vadhu Dara lAge che. bApanA eka ghAMTAthI bALaka cUpa thaI jAya che. paNa pachI bALakanA manamAM pitA mATe eka prakAranI graMthi baMdhAI jAya che. yauvanamAM AvelA dIkarAo pitAnI sAthe vicAravinimaya kare che. kyAreya dalIlabAjI paNa thAya che. paNa ghaNAkharA pote sAcA hoya to Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putrabhIti paNa pitAnI sAme bolatA nathI. emanuM apamAna karatA nathI. paraMtu pitA jyAre atizaya kaDaka bane che tyAre dIkarA uddhata javAba ApatA thai jAya che. emAMthI ja pachI saMgharSa thAya che ane chUTA paDavAnuM bane che. vRddhAvasthA Ave, zArIrika nirbaLatA vadhe, kAma na thAya, parAvalaMbI jIvana banI jAya tyAre sazakta, yauvananA taravarATavALA dIkarAone ema lAge ke badhI vAte bApA ADA Ave che. tyAre nikaTanA mitravartuLamAM te potAnA pitAne mATe paNa "Dosalo', "buddo' jevA tochaDAibharyA zabdo vAparavA lAge che. kyAreka to ema bolatAM paNa acakAtA nathI ke have A buddo mare to ame chUTIe." athavA "Doso marato ya nathI ne mAcI mUkato ya nathI" athavA "DosAnA maravAnI rAha jouM chuM. te pahelAM mane saMpatti maLaze nahi." vRddha pitAe badhI ja lagAma potAnA hAthamAM rAkhI hoya tyAM dIkarAonI lAgaNI buThThI thaI jAya che. putranA prakAro judI judI rIte darzAvavAmAM Ave che. emAMno eka prakAra "vairAnubaMdhI putra'no che. Avo putra nAno hoya tyAre lADakoDamAM paNa mAtApitAne mArato hoya che ane pachI moTo thatAM mAtApitAne jAnathI mArI nAkhe che. jANe pUrva bhavanuM vera levA mATe ja putrano janma na thayo hoya ! ema kahevAya che ke There are times when parenthood seems nothing but feeding the mouth that bites you. potAnA putrano ja jemane bhaya lAgato hoya evA lokone jIvanamAM sukhazAnti maLatAM nathI. kahyuM che : putrAdapi bhayaM yatra tatra sauravyaM hi kidRzam / (jyAM putra taraphathI bhaya hoya tyAM sukha kevuM?) Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 1 ra milakata ane enI vaheMcaNI e saMtAno sAthenA vaimanasyanuM moTuM kAraNa bane che. mAbApane becAra dIkarAo hoya tyAre te darekane sarakhe bhAge milakata vaheMcI ApavAmAM ghaNI samasyAo UbhI thAya che. mAbApano ekAda dIkarA pratyeno pakSapAta emAM bhAga bhajavI jAya che. milakatanA vibhAjanathI saMtAnone sarvathA sAco saMtoSa thayo hoya evuM javalle ja bane che. bhAIbhAI vacceno sneha osare che. derANI-jeThANI vacce ke sAsuvahu vacce mAnasika tanAva cAlu thaI jAya che. maheNAM-ToNAM dvArA abhiprAyo chatA thAya che. potAne anyAya thayo che evuM lAge tyAre dIkarAo pitAnI sAme thAya che. ugra ke ayogya vacano bole che, maryAdA tUTe che. pachI mAbApane saMtAno pAse DarIne, sAcavIne bolavAno, kazuMka chupAvavAno vakhata Ave che. mANasanI milakata badhI ja rokaDa rakamarUpe nathI hotI. ema hoya to bhAgAkAra sahelA bane che. paNa ghara, jamIna, ghareNAM, dukAna, vepAra-udyoga vagerenA rUpamAM rahelI milakatanA mUlyAMkanamAM matabheda UbhA thAya che. pote evo bhAga levo ke na levo enA prazno UbhA thAya che. emAMthI ugra asaMtoSa pragaTa thAya che, potAnA bhAganI amuka milakata mATe potAno Agraha rakhAya che. pachI kuTuMbakaleza cAlu thAya che. hasatA vRMdAvanamAM bAvaLiyA UgavA lAge che. mAtApitAnI prasannatA haNAI jAya che. vANI-vyavahAramAM pharajiyAta saMyama lAvavo paDe che. putra mAtApitAne kevo trAsa Ape tenI sAcI banelI eka ghaTanAno huM sAkSI chuM. mAbApane cAra dIkarA hatA ane cAre paraNyA tyAM sudhI AnaMda-kallolamAM teonuM jIvana eka ja gharamAM vItyuM. paNa pachI teone saMtAno thatAM, kuTuMbano vistAra thatAM ghara nAnuM paDyuM eTale chUTA thavAnI vAta AvI. milakatanI vaheMcaNImAM bhAionAM mana UMcAM thayAM. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putra bhIti mAtApitAe potAnA sauthI nAnA lADakA dIkarAne potAnA gharamAM sAthe rAkhavAnuM TharAvyuM ane moTA dIkarAo bIje rahevA gayA. eka vakhata mAe potAnA ghareNAMmAMthI eka ghareNuM moTI vahune lagna prasaMge paheravA ApyuM ane e pAchuM na AvyuM. emAMthI jhaghaDA cAlu thayA ane vadhyA. nAnA dIkarAe mAnA ghareNAMnA kabATa para kabajo jamAvI dIdho. roja sAthe maMdire darzana karavA janAra mAtApitAne eka divasa nAnA dIkarAe tyAM moTI vahu sAthe khAnagI vAta karatAM joyAM ane eno vahema vadhI gayo. rakhene mAtApitA koine ghara lakhI Ape to potAne phUTapAtha para rakhaDavAno vAro Ave. eNe mAtApitA para kabajo jamAvI dIdho. gharanI bahAra javAnI manAI pharamAvI dIdhI. mAbApa bahu karagaryA tyAre mAtApitA vArApharatI maMdire jAya ane te paNa nokara sAthe jAya evI chUTa maLI. eka divasa dIkarAne kahyA vinA pitA bahAra gayA. te divase sAMje dhamAla macI gaI. uzkerAyelA dIkarAe dhamakI uccArI dIdhI ke havethI gharamAMthI jo bahAra paga mUkazo to jAnathI mArI nAkhIza.' pachI maMdire javAnuM paNa baMdha karAvyuM. mAtApitAno sauthI lADako dIkaro hoya ane tenA taraphathI AvI gaMbhIra dhamakI maLe to keTaluM vasamuM lAge ! mAtApitA sUnamUna banI gayAM. potAnA pApano udaya che ema mana manAvI vRddhAvasthAmAM zAntithI divaso pasAra karavA lAgyAM. paNa pachI banyuM evuM ke e nAnA dIkarAne eka divasa kamaLo thayo. emAMthI kamaLI thaI ane bharayuvAnImAM ja akALe enuM avasAna thayuM. satata bhayamAM rahetA kRzakAya banI gayelAM mAtApitAe e divase AMsuM na sAya, paNa bhayamAMthI mukta thayAnI rAhata anubhavI. pAzcAtya dezomAM yuvAna ke kizora dIkarA sAthe aNabanAva ke jhaghaDo thatAM mAtApitAne mRtyuno Dara lAge che. uzkerAyelo dIkaro kyAre acAnaka gana laine dhasI Avaze e kahevAya nahi. jyAM ghAtaka zastro Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 sulabha che tyAM Avo Dara vizeSa rahe che. AvI ghaTanAo potAnA deza-pradezamAM vAraMvAra banatI hovAthI paNa manamAM Dara pesI jAya che. amerikA ane bIjA dhanADhya dezomAM mAtApitAnuM khUna karanAra dIkarAo ghaNuMkharuM kizorAvasthAnA hoya che. emane sAcI salAha ke sAMtvana ApanAra koI hotuM nathI. teo mAnasika samatulA gumAvI de che. eTale jyAre acAnaka jhanUna caDI Ave tyAre hatyAnI durghaTanA banI jAya che. pAzcAtya dezomAM chUTAcheDA ane punarlagnanuM pramANa vadhatuM jAya che. eTale mAtApitA ane saMtAno vacce lAgaNI rahetI nathI. sAvako diIkaro ke sAvakI mA athavA sAvakA bApane ekabIjA pratye manamAM ja dhRNA hoya che. vera levAnI vRtti jora pakaDe che. dostArono Teko maLI jAya che ane kAvataruM racAya che. moTAM gharo, ekAMta ane zastranI sulabhatAne lIdhe hatyAnI ghaTanA banatAM vAra nathI lAgatI. vartamAna samayamAM viDiyo gemanA prakAranA jugAranuM vyasana vadhatuM jAya che. jugAramAM moTI rakama hArelA kizoro paisA kaDhAvavA mAtApitAne mArI nAMkhavAnI dhamakI Ape che. dArU athavA mAdaka padArthonA vyasanane lIdhe unmAdI banelo dIkaro paNa ghenamAM bhAna bhUlI pitAnuM kAsaLa kADhI nAkhe che. AvI ghaTanAonuM pramANa pAzcAtya dezomAM vadhu bane che. emAM TI.vI. para vAstavikatAnA nAme batAvAtI AvI ghaTanAonI asara paNa thAya che. vRddhAvasthAmAM mANasane ekanI eka vAta vAraMvAra kahevI ke vAgoLavI game che. vRddhAvasthAnI A eka mAnasika nabaLAI che. paraMtu te pratye sahAnubhUtibharyuM sahanazIlatAnuM valaNa apanAvavuM joIe. eka vaDIla jUnA vakhatanuM dAnta Ape che. eka bApA potAne tyAM hisAbanA copaDAmAM gharanI bIjI vigato paNa lakhatA. emano doDheka varSano dIkaro jyAre bolatAM zIkhyo tyAre eka vakhata bArIe, kAgaDo AvIne beTho. nAnA bALake pUchyuM, "bApA, A zuM che?' bApAe kahyuM, "kAgaDo'. Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putra bhIti thoDIvAra pachI chokarAe pharIthI pUchyuM ane pharIthI bApAe kahyuM, "kAgaDo'. ema nAnA bALake AThadasa vAra pUchyuM ane jeTalI vAra pUchyuM eTalI vAra bApAe copaDAmAM noMdhI lIdhuM. Ama roja kAgaDo Ave ane roja bALaka AThadasa vakhata pUche ane jeTalI vAra bALake pUchayuM hoya eTalI vAra bApA copaDAmAM lakhI le. pachI to bALaka moTuM thayuM ane pUchavAnuM baMdha thayuM. dIkaro moTo thayo ane lagna thayAM. have vRddha pitAnI vAto ene aLakhAmaNI lAgavA mAMDI. koI vakhata samaja na paDe ke yAda na rahe to bApA bIjI vAra pUchatA, paraMtu tyAre dIkaro apamAnajanaka avAje kaheto, "ekanI eka vAta keTalI vAra pUcho cho ?' eka vakhata bApAe jUno copaDo maMgAvI dIkarAne vaMcAvyuM ane kahyuM ke "tuM nAno hato tyAre kAgaDA mATe "bApA A zuM che ?' ema roja keTalI vAra pUchato hato? enI sarakhAmaNImAM huM to kaMI ja pUchato nathI. mATe mArI sAthe AvI uddhata rIte vartatAM tane zarama AvavI joIe. dIkaro cUpa thaI gayo. keTalAka vakhata pahelAM gujarAtanA eka zaheramAM eka bhAInI sAthe emanA eka mitrane tyAM mAre javAnuM thayuM hatuM. mitra bahAra gayA hatA. daramiyAna mitranA vayovRddha pitAzrI amane maLavA potAnA rUmamAMthI beThakanA khaMDamAM AvyA. teo vidhura thayA hatA eTale potAnA gAmamAMthI zaheramAM dIkarAne tyAM rahevA AvavuM paDyuM hatuM. pote eka kolejamAM AcArya hatA ane nivRtta thayA tyAM sudhImAM potAnI yazasvI kArakirdIne lIdhe ghaNuM mAnapAna pAmyA hatA. potAnA e sukhI divaso vAgoLatAM teo betraNa vAra bolyA ke 'Those were the golden. days of my life.' A vAtacIta cAlatI hatI tevAmAM emanA dIkarA AvI pahoMcyA. AvatAMnI sAthe potAnA vRddha pitA upara tUTI paDyA, golDana, golDana, golDana...je Ave tenI AgaLa basa golDana, Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 golDana karyA karo cho ? bIjuM kaMi sUjhe che nahi ? jAva tamArA rUmamAM beso.' A sAMbhaLI ame to DaghAi gayA. vayovRddha pittA cUpacApa potanA rUmamAM cAlyA gayA. meM pitAzrIno bacAva karavA prayatna karyo, paNa e mitrane mArI vAta ruci nahi. 10 vRddha mAtApitAnI AvI TevanI ghaTanA ghera ghera banatI haze ! mAtA ane pitA bemAMthI ekanI vidAya thAya te pachI paristhiti vadhu karuNa bane che. have dIkaro ke dIkarAo joramAM AvI jAya che. putravadhUo temAM sAtha Ape che. sAcI khoTI bhaMbheraNI thAya che. asatyano Azraya levAya che. vaDIlanI have garaja rahetI nathI, bhUtakALa bhulAi jAya che. emAM paNa vaDIla vyakti mAMdI paDe che tyAre temanI lAcArI vadhI jAya che. ekavAra gujarAtanA eka nAnA gAmamAM amAre eka saMsthAnI mulAkAta pachI gAmanA mukhya vepArIne tyAM jamavA javAnuM hatuM. paraspara oLakhANa nahotI, paNa saMsthAnA teo hoddedAra hovAne nAte emane tyAM jamavAnuM hatuM. ame emane tyAM gayA. makAnamAM nIce vizALa moTI dukAna hatI. khAssI gharAkI hatI, vepAra dhamadhokAra lAgyo. uparanA mALe emanuM vizALa ghara hatuM. dAdara caDI upara gayA tyAM bahAra parasALamAM bAtharUma-saMDAsa pAse eka melI godaDI para eka vayovRddha sajjana beThA hatA. ame jamavA beThA tyAre eka thALI emane paNa pahoMcADavAmAM AvI. mArAthI sahaja pUchAi gayuM, 'vaDIla koNa che ?' yajamAne zaramAi jatAM ghImA avAje mane kahyuM, 'mArA phAdhara che. khAMsIne lIdhe Akho divasa khoM khoM kare che. chokarAMonuM bhaNavAnuM bagaDe che ane gharamAM hoya to kaTakaTa kare che. vAiphathI e sahana thatuM nathI. eTale bahAra jagyA karI ApI che. emane ya zAnti ane amane ya zAnti.' Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putrabhIti jamIne ame badhAM nIce UtaratAM hatAM, huM chelle hato. meM vaDIlane bhAvapUrvaka namaskAra karyA. teo koi sAMbhaLatuM nathI enI khAtarI karI dhImethI gaLagaLA avAje eTaluM ja bolyA, 'kAThiyAvADathI hAthepage ahIM paMcamahAlamAM AvI AkhI dukAna meM ekale hAthe jamAvI. dIkarAne to taiyAra bhANe besavA maLyuM che. have huM lAcAra chuM. DarIne jIvuM chuM. divaso jhaTa pUrA thAya enI rAha jouM chuM. Aje mAro vAro che. kAle eno vAroya Avaze.' 11 pitAputra vacce paraspara premanI koi lAgaNI rahI nahotI; balake lAgaNI have dhikkAranI hatI. potAnAM saMtAnomAM dIkaro hoya ke dIkarI, e vacceno bheda have ghaNA dezomAM ocho thato jAya che. jemane saMtAnomAM phakta eka ja dIkarI hoya tene putra na hovAthI keTaloka Dara raheto nathI. eka athavA vadhAre dIkarA dharAvanArane vRddhAvasthAmAM je samasyAono bhoga thavuM paDe che teno khyAla aputra mANasone ocho Ave che. jema ni:saMtAna rahevAthI keTalIka upAdhiomAMthI bacI javAya che tema keTalAka AnaMdathI vaMcita paNa rahevAya che. dIkarAe khUnanI dhamakI ApI hoya, jhanUnI svabhAvano hoya ane ghAtaka hathiyAra sulabha hoya evAM mAtApitAe satata ciMtA ke dhrujArI je anubhavI hoya teno khyAla niHsaMtAna patipatnIne hoto nathI. te to anubhave ja samajI zakAya evI vAta che. bhAratIya sAMskRtika paraMparA pramANe to putra soLa varSanI uMmarano thatAM pitAnA mitra jevo gaNAya che. kahyuM che : lAlayeta paMca varSANi dazavarSANi tADayet / prApte tu SoDaze varSe putre mitravadAcaret // bALaka pAMca varSanuM thAya tyAM sudhI enuM lAlanapAlana karavuM; ene lADa laDAvavA, pachInAM dasa varSa ene rItabhAta vagere zIkhavavA, jokhamamAMthI bacAvavA dhAka rAkhavI joie, jarUra paDe to mAravuM paNa Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 joIe ja. paraMtu dIkaro soLa varSano thAya tyAre samajaNo thAya che. svataMtra rIte vicArato thAya che. keTakeTalI bAbatamAM enAM salAha-sUcana kAma lAge che. soLa varSa pachI dIkarAne mAravAthI te sAme thaI jAya che. have enAmAM zArIrika tAkAta paNa AvI hoya che. eTale mAbApe mAravAnuM choDI devuM joie. bahu zikhAmaNa ApavAnuM paNa choDI devuM joie. enI pAsethI sArAmAM sAruM kAma levuM hoya to ene mitra jevo gaNavo joie. vRddhAvasthAmAM mAtApitAe potAnI zArIrika ane svabhAvagata maryAdA samajI levI joIe. jIvana satata parivartanazIla che. navI peDhIne potAnA jamAnAnI phUTapaTTIthI mApavI na joie. "ame AvA hatA ane tame AvA thaI gayA" ema kahI navI peDhIne utArI pADavAnI vRttine saMyamamAM rAkhavI joIe. jUnI AMkhe navA tamAzA udAratApUrvaka jovA joie. anivArya lAge to ja sUcana karavuM, paNa AgrahI na banavuM joie. navI peDhInA vikAsamAM IrAdApUrvaka ADakhIlIrUpa na thavuM joie. saMgharSanA viSayo TALatAM zIkhavuM joie ane vAtsalya ane uSmAthI jIvanane susaMvAdI banAvavAnI kalA hastagata karavI joie. AjanA juvAniyAo bagaDI gayA che evA bhrAmaka khyAlomAMthI mukta banavuM joIe. jyAM AvuM thAya che tyAM putrano Dara raheto nathI. evA gharomAM putra ghaDapaNamAM lAkaDIrUpa bane che. pitAnA badhA ja vicAro sAthe pote saMmata na hovA chatAM emane emanuM jIvana emanI rIte jIvavA devuM joIe ema sAcI rIte mAnIne emane sarva prakAranI anukULatAo karI ApanAra saMtAno paNa aneka sthaLe jovA maLe che. mAtRbhakti ane pitRbhaktinAM javalaMta udAharaNo paNa keTakeTalAM jovA maLe che ! jemane Dara joito nathI emaNe bIjAne DarAvavAnuM pahelAM baMdha karavuM joie. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala, aSTamaMgala, mahAmaMgala mAnavajAti game teTalo bauddhika vikAsa sAdhe ane vaijJAnika paddhatithI tarkayukta vAta ja svIkAravAno Agraha rAkhe, to paNa saMsAramAM vakhatovakhata evI ghaTanAo banatI rahe che ke je keTalAka lokone zraddhAnA kSetra tarapha vALe che. jyAre potAnA jIvanamAM ja evI ghaTanAono anubhava thAya che tyAre keTalAye bauddhiko paNa zraddhAnuM AlaMbana levA lAge che. dareka vakhate AvI zraddhA te sAcI zraddhA nathI hotI. kyAreka emAM aMdhazraddhA, vahema, ajJAna, gatAnugatikatA, lAcArI paNa jovA maLe che. - ISTa phaLanI prApti ane aniSTano viyoga e sAmAnya mANasanI be mukhya jhaMkhanA hoya che. jyAre potAnI badhI ja gaNatarI UMdhI paDe ane pariNAma aNadhAryuM juduM ja Ave tyAre mANasa vicAra karato thaI jAya che. atizaya lAcArIno prasaMga jyAre AvI paDe che tyAre mANasa zraddhAprerita thaI game te vastu karavA tatpara thaI jAya che. jIvanamAM sAmAnya krame ke aNadhArI rIte banatI sArI narasI moTI ghaTanAonuM avalokana karatAM karatAM mAnavajAte tenI sAthe saMkaLAyelA keTalAka zubhAzubha saMketonI vicAraNA karI che. ApaNe tyAM jyotiSazAstra, svapnazAstra, zukanazAstra, nimittazAstra ityAdi e rIte racAyAM hatAM. mANasa navuM ghara karAvato hoya, navI dukAna leto hoya, navo dhaMdho cAlu karato hoya, dIkarA-dIkarInI sagAI ke lagnano prasaMga hoya, pravAse ke tIrthayAtrAe jato hoya, koI vidyArthI parIkSA ApavA jato hoya, kanyA sAsare jatI hoya, vahu prasUti mATe piyara jatI hoya, maMdirano zilAnyAsa ke anya utsava hoya, sAdhu-sAdhvInA vihAra hoya-evAM badhAM kAryo nivikhe ane khUba sArI rIte pAra paDe ema sau Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14. sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 icchatA hoya che. e mATe divasa, prahara, coghaDiyuM jovAya che ane te vakhate thatA zubha zukanano vicAra paNa thAya che. eve vakhate koI zubha, pavitra vyakti ke vastunAM darzana thAya to potAnuM kArya sArI rIte siddha thaze evI zraddhA baMdhAya che. "zukana joine re saMcarajo' jevI paMktio kyAreka samUhamAM gavAya che. potAnI dhArelI icchAo, vicArelI yojanAo ke sevelA saMkalpo pAra na paDe tyAre mANasa atyaMta mUMjhAya che, bebAkaLo ane nirAza thaI jAya che. potAnA kAryamAM vijJa, aMtarAya, muzkelI, Apatti ItyAdi na Ave e mATe mANasa sAvadha, sacita rahe che. bIjI bAju potAnI IcchA pramANe ke dhAryA karatAM vadhAre sArI rIte potAnuM kArya pAra paDe che tyAre mANasa AnaMdathI gadagadita thaI jAya che. saphaLatA ke niSphaLatAnI AvI ghaTanAo jyAre bane che tyAre tenI sAthe kazIka sAMketika vastuo ke ghaTanAone joDI devAnuM mana keTalAka manuSyane thAya e kudaratI che. AvA saMketo mATe maMgaLa" ke "amaMgaLa' zabda prAcIna kALathI prayojAto Avyo che. aneka peDhIonA lAMbA samayanA ekasarakhA anubhavane AdhAre keTalIka vastuo "maMgaLa" ke "amaMgaLa' tarIke gaNAvA lAge che ane pachI enI paraMparA cAlu thAya che. zubha prasaMge goLa, ghANA ke goLamizrita dhANA, dahIM, kaMsAra, lApasI, sukhaDI, peMDA, koparuM vagere khAvA-khavaDAvavAno rivAja che. A badhAM khAdya-dravyone maMgalamaya mAnavAmAM Ave che. enI vaheMcaNImAM utsAhanuM, AnaMdollAsanuM vAtAvaraNa prasarI rahe che. potAnuM kArya pAra paDyAno, kAryamAM phateha meLavyAno emAM saMketa rahelo hoya che. AvAM maMgalone dravyamaMgala kahevAmAM Ave che. evA prasaMge je maMgalamaya stuti karavAmAM Ave che, navakAra maMtra vagere bolavAmAM Ave che tene bhAvamaMgala kahevAmAM Ave che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala, aSTamaMgala, mahAmaMgala 15 maMgala gaNAtI vastuonuM ke tevA jIvonuM potAnA kAryanA zubhAraMbhe anAyAsa sAkSAt darzana karavuM sauthI uttama gaNAyuM che. evuM maMgaladarzana anAyAsa zakya na hoya to tene sAmethI yojanApUrvaka maMgAvIne jovuM te paNa sAruM gaNAya che. paraMtu evI paNa jyAM zakyatA na hoya tyAM chevaTe tenI AkRtinuM darzana karavuM Avazyaka ane iSTa manAya che. udAharaNa tarIke mANasa koi zubha kArya mATe gharethI prasthAna karato hoya te vakhate ja barAbara acAnaka sAmethI gAya AvatI hoya ke hAthI Avato hoya to te sArA zukana gaNAya. gAya ke hAthI anAyAsa acAnaka na AvatAM hoya, paNa koI svajane ke mitre evI goThavaNa karI rAkhI hoya athavA pote jAte evI goThavaNa karAvI hoya ke barAbara te ja vakhate sAmethI gAya ke hAthI laI AvavAmAM Ave ane potAne sArA zukana thayA ema mANasa mAne ane manAve tevuM paNa banatuM AvyuM che. AvI paNa jyAre zakyatA na hoya tyAre phoTA ke citramAM gAya ke hAthI ke anya maMgala vastunAM darzana karI mANasa saMtoSa meLave che ane prasthAna kare che. zubha maMgaLa zukana mATe dareka mANasanI zraddhA ekasarakhI na hoya. koika zraddhALuo bhagavAnanA ke devadevInA ke potAnA vaDIlo ke svajanonA phoTAnAM darzana kare che. kyAreka phoTo ke AkRti na hoya tyAre temanA nAmano jayajayakAra uccArAya che. zubha prasaMga ke zubha kAryanI vAta na hoya to paNa keTalAka lokone maMgaLa AkRtionuM rojeroja savAranA UThIne ke anya samaye niyamita darzana karavAno rivAja hoya che ke jethI divasa sAro jAya. mahAbhAratanA droNaparvamAM lakhyuM che ke rAja darabAramAM jatAM pahelAM mahArAjA yudhiSThira svastika, vardhamAna, naMdyAvarta, jaLapUrNa kuMbha, agni, mALI, hAra, kuMkuma, dahIM, ghI, madha, mAlA, kanyA vagere mAMgalika dravyonAM ke vyaktinAM darzana karI letA. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 judA judA vAre koi judI judI vastu maMgalarUpa gaNAya che. ene mATe hiMdI bhASAnI eka lokokti ghaNAM varSo pahelAM sAMbhaLI hatI, jemake amuka vAre dahIM, amuka vAre dhANA, amuka vAre goLa, amuka vAre haLadaranAM darzana maMgaLamaya manAya che. 16 lokajIvanamAM AvI vividha prakAranI mAnyatAo rahelI che. kyAMka enI sAthe dharmane sAMkaLavAmAM paNa Avyo che. 'maMgaLa' zabdano sAdo artha thAya che zubha, pavitra, pAparahita, vighnarahita. 'maMgala' zabdamAM maM, ga ane la e traNa akSaro che. e akSarone anulakSIne 'maMgaLa' zabdanA judI judI rIte artha karAya che. maMgala athavA mAMgalya zabda judIjudI rIte vyutpanna karavAmAM Avyo che. e zabdamAM 'ma', 'mA,' 'gala', 'gAla' jevA zabdo rahelA batAvavAmAM Ave che ane te pramANe arthaghaTana karavAmAM Ave che. AvI bhinnabhinna vyAkhyAomAMthI nIcenI keTalIka vyAkhyAo juo : maM gAlayai bhavAo maMgalamihevamAi neruttA / (maM athavA mA eTale ke pApane je gALI nAkhe che te maMgala kahevAya che.) 'vizeSAvazyaka bhASya'mAM 'maMgala' zabda samajAvatAM kahyuM che H mAM gAlayati bhavAditi maMgalaM saMsArAdapanayatItyarthaH / athavA mA bhUta zAstrasya galo vighno asmAditi // [mane bhavathI eTale ke saMsArathI dUra kare che eTalA mATe te maMgala che. athavA gala eTale vighna. zAstranA adhyayananA prAraMbhamAM amane vighna na ho mATe maMgala ] vaLI 'vizeSAvazyaka bhASya'mAM kahyuM che : Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala, aSTamaMgala, mahAmaMgala maMgijjae 'dhigammai jeNa hiyaM teNa maMgalaM hoI / ahavA maMgo dhammo taM lAi tayaM samAdatte // [jenA dvArA hitanI mAgaNI karavAmAM Ave che ane prApti thAya che te maMgala kahevAya che. athavA 'maMgala'no artha dharma thAya che ane e je dharma prApta kare che te maMgala kahevAya che.] 'maMgala' zabdanI bIjI keTalIka vyAkhyAo nIce pramANe che : mA galo bhUditi maMgalam / [je gala arthAt vighnano nAza kare che te maMgala.] madyAnti hRSyanti aneneti maMgalam / [je prasanna kare te maMgala. mahyante pUjyante'neneti maMgalam / [jenA vaDe pUjA thAya che te maMgala.] lokajIvanamAM AvI mAMgalika vastuonI vibhAvanA atyaMta prAcIna kALathI jovA maLe che. samaya jatAM ene dharmakAryomAM paNa sthAna maLyuM. moTA dhArmika prasaMgomAM mAMgalika vastuonAM darzana anivArya manAyAM. vaidika, jaina ane bauddha prAcIna dharmagraMthomAM enA ullekho maLe che. 17 jaina dharmamAM covIse tIrthaMkara bhagavAnanAM lAMchano, temanAM prAtihAryo, tIrthaMkara bhagavAnanI mAtAne AvatAM cauda (athavA soLa) svapno, deva-devIonAM Ayudho, upakaraNo, vAhano vagere maMgaLamaya manAya che. te te vastunuM potAnuM ke tenI AkRtinuM darzana zukanavaMtu ane iSTa phalanI prApti karAvanAra manAya che. Ama maMgala gaNAtI vastuonI yAdI ghaNI moTI thAya che. jaina, bauddha ane vaidika paraMparAnI-ema traNe Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 paraMparAnI kula vastuonI saMkhyA to ethI paNa vadhI jAya che. maMgala vastunA darzanamAM zraddhA duniyAnA anya dharmomAM ane AdivAsI jAtiomAM paNa jovA maLe che. A badhI mAMgalika vastuomAM je vadhu vyApaka rIte pracalita rahI che emAMnI thoDIka A pramANe che svastika, naMdyAvarta, kaLaza, vardhamAnaka (zarAva-zakoruM), dIpaka, dhUpa, darpaNa, cAmara, chatra, akSatapAtra, ratnapAtra, dhvaja, sUrya, caMdra, nakSatra, bhadrAsana, matsyayugala, gaja, gAya, vRSabha, siMha, azva, kamaLa, puSpa, mALA, aMkuza, dhanuSya-bANa, goLa, dahIM, madha, vRkSa, kuMbha, agninI jvALA, kanyA, rocanA (tilaka karavAnI sAmagrI), kaMku, zrIphaLa, nADAchaDI, ghI, hAra (caka), amuka pakSI ane teno avAja, akSata, phaLa, ghaMTanAda, bIjanI caMdrakalA, lADu, lADunuM pAtra (modakapAtra), vAcharaDA sAthe gAya, bALaka sAthe mAtA, zaMkha, cakra, rudrAkSa ityAdi maMgalamaya manAya che. A yAdI haju paNa moTI thaI zake. maMgala-mAnyatAmAM judA judA dharmo vacce dhArmika saMkucitatA rahI nathI. teomAM paraspara AdAnapradAna thatuM rahyuM che. sAkSAtu maMgala vastuonAM darzana karavAM e eka vAta che ane jhINI najare joIne koIka rekhAomAM maMgaLa AkRtiono meLa besADavo e bIjI vAta che. AkAzamAM vAdaLAMomAM, pANInA taraMgomAM, vRkSanA pAMdaDAMomAM, mATInA DhagalAomAM, Arasa vagere paththaranA paDamAM, kApelA hAthIdAMtamAM, hAthapaganI rekhAomAM zaMkha, cakra, kaLaza, svastika. dIpaka, naMdyAvarta ItyAdi zubha AkRtio mANasa zodhI kADhe che. jaina dharmanI mAnyatA pramANe tIrthaMkara paramAtmAnAM aMgAgonI rekhAomAM AvI AkRtio jovA maLe che. temanA dehamAMthI nIkaLatA pudgala paramANuo dvArA AvI AkRtio racAya che. bauddha graMtha "lalitavistarAmAM varNana che ke tathAgata bhagavAna buddha mATe sujAtA jyAre khIra banAvavA dUdha ukALatI hatI tyAre dUdhanA UMce Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala, aSTamaMgala, mahAmaMgala 19 AvatA UbharAmAM ene zrIvatsa, svastika, naMdyAvarta, padma vagere maMgala AkRtio nihALavA maLI hatI. tasmina khalvapi kSIraM zrIvatsa svastika nandyAvartapadma vardhamAnAdinI maMgalyAni saMdRzyate sma / manuSyanA zarIramAM judI judI rekhAonI AkRtio jovA maLe che. puruSanA zarIramAM 32 uttama lakSaNo (vyaMjana) hoya che ane 80 nAnAM lakSaNo (anuvyaMjana) hoya che. A lakSaNo maMgalarUpa manAya che eTale enI dorelI AkRtinAM darzana paNa maMgaLarUpa kahevAya che. jaina dharmagraMtha sthAnAMgasUtra'mAM tathA bauddha dharmagraMtha "mahAvastu', "mahAvyutpatti', arthavinizcayasUtranibaMdhana' lalitavistarA' vagere graMthomAM A badhAM lakSaNo batAvavAmAM AvyAM che. ATalI badhI maMgaLa vastuo hoya to vakhata jatAM emAM pasaMdagI karavAnA prasaMgo paNa UbhA thAya. kai maMgaLa vastu karatAM kaI maMgaLa vastu caDiyAtI che eno nirNaya to loko pote ja anubhava dvArA karatA rahe che. vakhata jatAM ATha maMgala vastuonuM mAhAbhya vadhI gayuM. A AThanI saMkhyAne sthira karavAmAM jaina dharme mahattvano phALo Apyo che. alabatta, AThanI saMkhyA ja zA mATe ? vadhu ke ochI kema nahi?--e vize judA judA tarka thaI zake, paNa nizcita kAraNa jANavA maLatuM nathI. pUrvakALanA lokonA anubhave ja emAM mahattvanuM kArya karyuM haze ! athavA eka mAnyatA pramANe devoe ja A AThanuM nirmANa karyuM haze. jaina dharmamAM aupapAtikasUtra, rAyapaseNiyasUtra, AcAradinakara ItyAdi prAcIna graMthomAM aSTa maMgalano je pramANe nirdeza maLe che te anukrame A pramANe che : (1) svastika, (2) zrIvatsa, (3) naMdyAvarta, (4) vardhamAnaka, (5) bhadrAsana, (6) kaLaza, (7) darpaNa ane (8) masyayugala. WWW.jainelibrary.org Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 "suzrutasUtrasthAna'mAM dasa prakAranAM maMgala darzAvavAmAM AvyAM cheH strIputriNI savatsAgo vardhamAnaM alaMkRtA / kanyA matsyAH phalaM cAmaM svastikAn modakAH dadhiH // A dasa maMgala che : (1) bALaka sAthe mAtA, (2) vAcharaDA sAthe gAya, (3) vardhamAna, (4) alaMkRtA eTale zaNagArelI kanyA, (5) mInayugala, (6) phaLa, (7) cAmara, (8) svastika, (9) lADu ane (10) dahIM. viSNusmRtimAM "aSTamaMgala'no nirdeza che ane emAM ATha maMgala A pramANe gaNAvavAmAM AvyAM che : (1) pUrNakuMbha, (2) Adarza eTale ke darpaNa, (3) chatra, (4) dhvaja, (5) patAkA, (6) zrIvRkSa athavA zrIvatsa, (7) vardhamAna ane (8) naMdyAvarta. mAtra dharmagraMthomAM ja nahi, citrazilpAdi kalAomAM paNa aSTamaMgalane sthAna maLyuM hatuM. jaina dharmamAM prAcIna avazeSomAM ke kalAkRtiomAM aSTamaMgalanuM rekhAMkana jovA maLe che. mathurAnA kaMkAlI TIlAmAMthI maLelA jaina AyAgapaTTomAM aSTamaMgalanI AkRti che. eTale Azare be hajAra varSa pUrve aSTamaMgalane jaina dharmamAM tathA zilpAdi kalAmAM vyavasthita rIte mahattvanuM sthAna maLI cUkyuM hatuM. koIka AyAgapaTTamAM aSTamaMgalanI vacce tIrthaMkara bhagavAnanI AkRti kotaravAmAM AvI che. Abu delavADA, khajurAho vagere ghaNAM prAcIna jaina maMdiromAM aSTamaMgalanI AkRtinI kotaraNI thayelI che. prAcIna jaina hastapratomAM paNa aSTamaMgalanuM citrAMkana jovA maLe che. aSTamaMgalano mahimA jaina dharmamAM sauthI vizeSa che. pratyeka tIrthakaranA samayamAM A pratihAryanI jema aSTamaMgala hoya ja ema manAya che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala, aSTamaMgala, mahAmaMgala 21 maMgala vastuo to aneka hoya. zubha prasaMge mANase keTalI vastuonAM darzana karavAM joie ? mANase jema e viSayamAM vistAra karyo tema saMkSepa paNa karyo. ema karatAM karatAM ATha vastuo para te sthira thayo. e ATha vastuonAM sAkSAt darzanamAM paNa vAra lAge, eTale eka ja sthaLe eka sAthe AThe vastuonI AkRti AvI jAya evI yojanA thai, e vyavahAru ane saraLa banI. AraMbhamAM kadAca mANasa AThe AkRtio svahaste dorato ke bIjA pAse dorAvato haze. paNa pachIthI to kotarelI ke dorelI AkRtivALA taiyAra maLatA pATalA ke pATalIno upayoga mANasa karavA lAgyo. jaina, bauddha ane brAhmaNa paraMparAnI keTalIka kalAkRtiomAM eka athavA vadhu mAMgalika AkRtio kotaravAmAM AvelI jovA maLe che. paraMtu A badhI mAMgalika AkRtiomAMthI phakta AThanI ja pasaMdagI karIne ene 'aSTamaMgala' tarIke pracalita karavAmAM ane ene pUjanIya gaNavAmAM jaina dharmano sauthI vadhu phALo che. prAcIna kALathI aSTamaMgalanI A paraMparA jaina dharmamAM vartamAna samaya sudhI jIvaMta ane pracalita rahI che ane Aje paNa jaina maMdiromAM 'aSTamaMgala'nI dhAtunI pATalInI pUjA thAya che. tIrthaMkara bhagavAnanI pUjA karyA pachI aMte aSTamaMgalanI pUjA karavAno rivAja che. pratyeka zvetAmbara mUrtipUjaka jaina maMdiramAM aSTamaMgalanI pATalI avazya hoya ja che. moTAM pUjano vakhate paNa pATalApUjanamAM eka pATalA para aSTamaMgalanI ATha AkRtio cAMdInA patarAmAM dorelI hoya che ane enuM pUjana karavAmAM Ave che. brAhmaNa paraMparA karatAM jaina ane bauddha paraMparAmAM maMgala vastuonI AThanI saMkhyA savizeSa sthira thayelI che. AThano saMkhyAMka eTalo badho dRDha thai gayo ke kyAMka sAta ke nava ke agiyAra maMgala AkRtio doravAmAM ke kotaravAmAM AvI hoya to paNa te 'aSTamaMgala' tarIke ja Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana bhAga 12 oLakhAtI rahI. sAMcInA bauddha avazeSomAMnA eka staMbhanA toraNo 52 5ththa2mAM kotarelI laTakatI mALAo jovA maLe che. e mALAomAM koikamAM nava maNakA che, to koikamAM agiyAra ke sAta che. dareka maNakA upara eka eka maMgalanI AkRti kotaravAmAM AvI che. u. ta. eka mALAmAM khaga, parazu, zrIvatsa, matsyayugala, kamaLa, bhadrAsana, aMkuza, darpaNa ane vRkSa ema nava AkRtio che, bIjI eka mALAmAM vRkSa, puSpa, mALA, parazu, matsyayugala, kamaLa, bhadrAsana, zrIvatsa, khaDga, darpaNa ane aMkuza ema agiyAra AkRtio che, to trIjI eka mALAmAM vacalA moTA maNakAmAM kamaLanA AkAre naMdyAvarta che, ane eka bAjunA traNa maNakAmAM matsyayugala, aMkuza tathA bhadrAsana che ane bIjI bAjunA traNa maNakAmAM khaDga, darpaNa ane bhadrAsana che. Ama sAta maNakAnI A mALA 'aSTamaMgala mALA' tarIke oLakhAya che. vaLI emAM bhadrAsana baMne bAju che. 22 sAranAtha ane mathurAmAMthI kuzAnayuganA maLelA avazeSomAM bhagavAna buddhanI pratimAnI upara rAkhavAmAM AvatA corasa athavA vartuLAkAra chatramAM mAMgalika cihno kotaravAmAM AvelA joi zakAya che. AmAMnA vartuLAkAra chatramAM ghaDiyALanA AMkaDAnI jema bAra AkRtio vartuLAkAre kotaravAmAM AvI che. emAM svastika, zaMkha, kaLaza, zrIvatsa, matsyayugala, naMghAvarta, akSatapAtra, vardhamAna e ATha uparAMta cAra phUlapAMdaDI che. mathurAnA corasa chatramAM zaMkha, vardhamAnaka, kaLaza, zrIvatsa, akSatapAtra, svastika, matsyayugala ane naMdyAvarta ema ATha AkRtio che. jemaNe potAnA sikkAo para aSTamaMgala kotarAvyAM hoya evA rAjAomAM dakSiNanA jainadharmI pAMca rAjAo che. AzcaryanI vAta to e che ke saurASTramAM jUnAgaDha pAse AvelI bAbA pyArAnI guphAmAM je Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala, aSTamaMgala, mahAmaMgala 23 kramamAM aSTamaMgala jovA maLe che e ja kramamAM dakSiNa bhAratanA A sikkAo upara aSTamaMgala jovA maLe che . e samaye rUDha thayelA krama anusAra svastika, zrIvatsa, naMdyAvarta, vardhamAnaka, bhadrAsana, kaLaza, darpaNa ane matsyayugala e pramANe aSTamaMgala che. prAcIna samayamAM mAtra dharmasthAnakomAM aSTamaMgala kotaravAno rivAja anukrame gharomAM paNa pravezyo hato. gharanA pravezadvAra para aSTamaMgala kotarAtAM ke cItarAtAM hatAM. mANaso potAnI priya kiMmatI vastu para aSTamaMgala kotarAvatA. be hajAra varSathI vadhu prAcIna evI eka talavAra maLI che ke jenI mUTha para aSTamaMgalanI ATha AkRtio doravAmAM AvI che. (alAhAbAdanA saMgrahasthAnamAM A talavAra che.) takSazIlAmAMthI maLelI sonAnI eka prAcIna vIMTI upara paNa nava maMgala kotaravAmAM AvyAM che, jemAM naMdyAvarta be vAra che. bauddha dharma jyAM phelAyo evA dezomAM paNa aSTamaMgalano pracAra thayo che. aSTamaMgalanI tAMtrika upAsanA tibeTamAM haju sudhI pracalita che. bhUTAnanA rAjAe potAnA sikkA para aSTamaMgalamAMthI keTalIka AkRtio kotarAvI hatI. aSTamaMgalanI ATha AkRtio pratIkarUpa che. pratIka tarIke jenI gaNanA thAya tenuM arthaghaTana judA judA daSTikoNathI judI judI rIte thaI zake. AthI jaina, bauddha ane hiMdu dharmamAM A pratIkonAM arthaghaTana judI judI rIte thAya e saMbhavita che. chellA keTalAka samayathI zvetAmbara jaina paraMparAmAM aSTamaMgalano krama A pramANe rUDha thayo che. (1) svastika, (2) zrIvatsa, (3) naMdyAvarta, (4) vardhamAnaka, (pa) kaLaza, (6) siMhAsana, (7) mInayugma ane (8) darpaNa. A ATha AkRtione kalAkAro vividha kalAtmaka rIte doratA rahyA hoya che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 jaina digaMbara paraMparAmAM prAcIna samayamAM be judA judA pravAho jovA maLe che. eka pramANe aSTamaMgala che : chatra, cAmara, dhvaja, svastika, darpaNa, kaLaza, vardhamAnaka ane siMhAsana bIjA pramANe aSTamaMgala cheH suvarNakaLaza, vardhamAnaka, darpaNa, vIMjhaNo(paMkho), dhvaja, chatra, cAmara, svastika. vartamAna samayamAM zvetAmbara paraMparAmAM cAra cAranI joDImAM upara nIce ema ATha maMgala AlekhavAmAM AvyAM hoya che. evI aSTamaMgalanI pATalImAM uparanI hAramAM svastika, zrIvatsa, kaLaza ane bhadrAsana ane nIcenI hAramAM naMdyAvarta, vardhamAna, mInayugala ane darpaNa jovA maLe vaDodarAnA eka zvetAmbara jaina maMdiranI jUnA vakhatI aSTamaMgalanI pATalImAM A kama judo che. emAM uparanI hAramAM darpaNa, bhadrAsana, kaLaza ane vardhamAnaka che ane nIcenI hAramAM mInayugala, zrIvatsa, svastika ane naMdyAvarta che. (Ano phoTo jaina ArTa enDa ArkiTekTara khaMDa- 3mAM chapAyo che.) jaina zvetAMbara paraMparAmAM aSTamaMgalanA kramamAM kyAreka pheraphAra ajANatAM thato rahyo che, paraMtu ATha maMgala AkRtio be-aDhI hajAra varSathI eTale ke bhagavAna mahAvIra svAmInA samayathI enI e ja rahI che. A ATha maMgalanA vizeSArtha vize ApaNe joIe: vajikaH aSTamaMgalamAM sau prathama svastika hoya che. svastika (enA uparathI zabda Avyo che sAthiyo) eka uttama maMgala tarIke hajAro varSathI manAya che. jaina, bauddha ane vaidika e traNe paraMparAmAM arthAt samagra bhAratIya saMskRtimAM svastikanuM sthAna gauravavaMtu rahyuM che. svastika eTale zubha, Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala, aSTamaMgala, mahAmaMgala 25 maMgala ane kalyANakArI. je svasti arthAt bhaluM, AzIrvAdarUpa kare te svastika, svastikanI AkRti sarala, ramaNIya ane AhlAdaka che. sAthiyo karavAnuM nAnA bALakane paNa AvaDe evuM che. svastika zubhecchAnuM, svAgatanuM pratIka che. svastika supArzvanAthanuM lAMchana che. svastikamAM prathama sIdhI UbhI lITI ane pachI adhavaccethI sIdhI ADI lITI hoya che. e vattAnI eTale ke vRddhinI nizAnI che. A UbhI-ADI-maLIne cAra thayelI lITIne cheDe cAra pAMkhiyAM doravAmAM Ave che, eTale koipaNa cAra vastunA pratinidhi tarIke ene ghaTAvI zakAya. vaidika paraMparAmAM svastika cAra puruSArtha-dharma, artha, kAma ane mokSanA pratIka tarIke athavA cAra yuga-satya, tretA, dvApara ane kalinA pratIka tarIke gaNavAmAM Ave che. svastika zAMti ane sukhanuM pratIka che. jaina paraMparAmAM svastikane deva, manuSya, tiryaMca ane nArakI e cAra gatinA pratIkarUpe paNa mAnavAmAM Ave che. jina maMdiromAM tIrthaMkara bhagavAnanI dravyapUjAmAM cokhAno sAthiyo ka2vAmAM Ave che. sAthiyA upara traNa DhagalI karavAmAM Ave che. traNa DhagalI te samyag darzana, samyag jJAna ane samyak cAritrarUpI traNa ratno che. enI upara ardhacaMdrAkAra AkRti karAya che te siddhazilA che ane tenI upara nAnI DhagalI te siddha bhagavaMto che. jIve e cAragatimAMthI traNa ratno vaDe nIkaLI mokSagati prApta karI siddhazilA para pahoMcI tyAM anaMta kALa mATe vizuddha AtmasvarUpe sthira thavAnuM che. svastikamAM pratyeka lITInuM pAMkhiyuM jamaNI bAju vaLe e sIdho svastika che ane te maMgaLarUpa che. pAMkhiyAM DAbI bAju vaLe to e UMdho svastika bane che ane te amaMgaLarUpa gaNAya che. (hiTalare A UMdho svastika potAnA cihna tarIke svIkAryo hato.) Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 6 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 zrIvalsaH saMskRta zabda "zrIvatsa' eTale puruSanI chAtIno madhyabhAga. puruSane chAtInA madhyabhAgamAM, nAnA khADA jevA bhAgamAM jyAM thoDA vAMkaDiyA vALa Uge che e aMgane "zrIvatsa' kahevAmAM Ave che. sAmAnya mANaso karatAM mahApuruSonuM zrIvatsa zobhAyamAna ane pauruSa tathA puruSArthanuM pratIka manAya che. tIrthakaronI pratimAmAM A zrIvatsa cokaTa AkAre kalAtmaka rIte upasAvavAmAM AvyuM hoya che. hiMdu paraMparAmAM bhagavAna zrI viSNunA chAtInA e madhya bhAgane zrIvatsa kahevAmAM Ave che eTaluM ja nahi, zrIvatsa viSNunA "lakSaNa' tarIke paNa oLakhAya che. zrIvatsa zItalanAthanuM lAMchana che. chAtImAM hRdaya raheluM che. tIrthaMkara bhagavAnanI dezanA emanA hRdayamAMthI phure che. eTale hRdaya athavA enA pratIka tarIke zrIvatsa dezanAnuM udgamasthAna che. AthI A pavitra aMgane maMgaLamaya mAnavAmAM Ave che. cokaTa ke hIrA jevI AkRtine kalAtmaka rIte zilpIo ane citrakAro vikasAvatA gayA ane samaya jatAM ene kamaLa ke anya phUla ke pAMdaDInA jevI AkRti apAI. eka nAnI ane eka moTI lAMbI pAMdaDI jevI AkRti paNa banAvAI che ane parAgayukta puSpa jevI AkRti paNa thaI che. lAMbA, TUMkA kiraNo sahita sUrya jevI AkRti paNa dorAI che. vastutaH kalAkAroe ene judI judI rIte vikasAvI ane pachI enI paraMparA cAlI. kyAreka to A zrIvatsa che ema oLakhI paNa na zakAya evI aTapaTI AkRtio dorAI che. "zrIvatsa' e manuSyanA eka zubha aMgalakSaNa tarIke manAya che. eTale maMgala vastuomAM enI gaNanA thavA lAgI, eTaluM ja nahi, vakhata jatAM aSTamaMgalamAM paNa ene sthAna maLyuM che. Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala, aSTamaMgala, mahAmaMgala naMdhAvata : naMdyAvarta e svastikanuM ja vadhu vikasita ane kalAtmaka svarUpa che. niMdyAvartanI AkRti bauddha ane jaina paraMparAmAM jeTalI jovA maLe che eTalI brAhmaNa (hiMdu) paraMparAmAM jovA maLatI nathI. bauddha paraMparA karatAM jaina paraMparAmAM te vizeSa jovA maLe che. jaina paraMparAmAM te sunizcitapaNe, anivAryarUpe adyApi paryata satata jovA maLe che. aranAtha bhagavAnanuM e lAMchana che. naMda athavA naMdi sAthe Avarta zabda joDAtAM naMdAvarta athavA niMdyAvarta zabda thAya che. naMda athavA naMdi zabda AnaMdanA arthamAM che. Avarta zabdanA vaLAMka, vartuLa, vamaLa, pharIthI AvavuM ityAdi artho thAya che. naMdyAvarta sukhanA AvartanarUpe che. sAthiyo cAra gatino sUcaka che tema naMdyAvarta paNa cAra gatino sUcaka che. naMdyAvartamAM pratyeka gatinuM pAMkhiyuM aMdara vaLAMka laI pachI bahAra nIkaLe che. cAra gatirUpa saMsAra Avarta eTale ke vamaLothI bharelo che. emAMthI nIkaLavuM duSkara che. nadI ke samudranA pANImAM vamaLamAM phasAyelo mANasa DUbI jAya che. koIka ja bhAre baLa vAparI emAMthI bahAra nIkaLI zake che. tevI rIte saMsAranA A vamaLomAM na phasAtAM sAvadhAna banI bahAra rahevuM joie ane jo phasAyA to jabaro puruSArtha ane parAkrama karI emAMthI bahAra nIkaLavuM joIe. naMdyAvartano artha bIjI rIte paNa ghaTAvAya che. naMdyAvartamAM pratyeka lITI kendrathI bahAra nIkaLe tyAM sudhImAM emAM nava khUNA Ave che. navano AMka nava nidhino sUcaka che. navano AMka akSaya manAya che kAraNa ke ene game teTalAthI guNavAmAM Ave to AvelA javAbano saravALo pharI nava thai jAya che. AthI naMdyAvartane akSaya nidhinA pratIka tarIke paNa Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 sAMprata sahaciMtana - bhAga 12 mAnavAmAM Ave che. naMdyAvarta sukhasamRddhinA AvAsa tarIke paNa oLakhAya che. naMdyAvartanI AkRtine "sarvatobhadra' paNa kahevAmAM Ave che. cAre bAjuthI eka sarakhI suMdara kalAtmaka A maMgala AkRti gamI jAya evI che. vardhamAnaka-zarAvasaMpuTa : - "aSTamaMgala'mAM eka maMgala te vardhamAna athavA vardhamAnaka che. eno artha thAya che ke je vRddhi pAme che athavA je vRddhi kare che te. vardhamAnaka eTale nAnA ke moTA koDiyA jevuM mATInuM vAsaNa (pachIthI e dhAtunuM paNa thayuM). ene mATe bIjo saMskRta zabda che "zarAva". A zarAvanA khADAmAM cIjavastuo, khAdyapadArtho mUkI zakAya. jo khAnArane moDuM thAya to zarAva para bIjuM zarAva DhAMkavA mATe vaparAya che. Ama, eka zarAva upara bIjuM zarAva goThavavAmAM Ave che tyAre te zarAvasaMpuTa bane che. kyAreka "zarAva saMpuTa'ne badale phakta "saMpuTa' zabda vaparAya che. saMpuTa thavAthI vastu surakSita bane che. upara nIce ema baMne bAjuthI ene rakSaNa maLe che. upara-nIcenA zarAva khasI na jAya eTalA mATe ene nADAchaDIthI bAMdhavAmAM Ave che. (zarAva parathI "sAvalAM' zabda AvelA che.) lagnavidhimAM zarAva saMpuTano upayoga maMgalakriyA tarIke thAya che. vardhamAnakanI yaMtramAM dorelI AkRti taMtravidyAnI sAdhanAmAM paNa upayogI manAya che. kaLaza : bhAratIya saMskRtimAM kaLazanuM mahattva TheTha prAcIna kALathI jovA maLe che. kuMbha mallinAtha bhagavAnanuM lAMchana che. jaLathI bharelo kuMbha e Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala, aSTamaMgala, mahAmaMgala 29 jIvananI pUrNatAnuM pratIka che. jaLa jIvananirvAhanuM mahattvanuM sAdhana che. ghare ghare kuMbha hoya che. jaLane jIvana tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. jaLa zuddhinuM paNa pratIka che. jaLasnAnathI mANasa vizuddha bane che. beDuM bharIne sAmethI AvatI panihArI zukanavaMtI manAya che. tIrthaMkara bhagavAnanA janma samaye snAtramahotsava devo kare che, tyAre teo vividha jAtinA kaLaza bharIne bhagavAnane meru zikhara para snAna karAve che. Ama kaLaza e paripUrNatAnuM pratIka che. koIpaNa kArya pUrNa thAya eTale kaLazanI sthApanA karavAmAM Ave che. maMdiranuM zikhara baMdhAI rahe tyAre enA para kaLaza caDAvavAmAM Ave che. jUnA vakhatamAM lahiyAo pothI (hastaprata) pUrI lakhAI jAya tyAre chelle kaLazanI AkRti doratA. kaLaza e pUrNAhutinuM paNa pratIka che. AthI kaLazane aSTamaMgalamAM sthAna avazya maLe ja e svAbhAvika che. emAM kaLazanI AkRti judI judI rIte, kyAreka AMkho sAthe, jANe manuSyanI mukhAkRti hoya evI rIte doravAmAM Ave che. zubha prasaMge sAcA kaLazanI sthApanA thAya che. evA kaLaza upara nakazIkAma thAya che. cAMdInA ke sonAnA kaLaza paNa banAvavAmAM Ave che. suvarNa kaLaza samRddhinuM pratIka banI rahe che. mAnavadehane ghaTa athavA kuMbha tarIke oLakhAvAya che. e AtmajyotithI sabhara che. eTale ghaTaghaTamAM athatuM rageragamAM bhagavAnano vAsa che ema kahevAya che. bhadrAsanaH tIrthaMkara paramAtmA siMhAsana para besI samavasaraNamAM dezanA Ape che. sabhAmAM mukhya Asana e prabhutAnuM ghAtaka che. vaLI Asana e sthiratAnuM pratIka che. mANasa jyAM sudhI Asanabaddha na thAya tyAM sudhI Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 AdhyAtmika pragati sAdhI zakato nathI. AsananI sthiratAthI kAyAnI sthiratA prApta thAya che ane kAyAnI sthiratAthI dhyAnanI sthiratA vadhe che. uccatama dhyAna vaDe eTale ke zukladhyAna vaDe ja jIva kevaLajJAna pAme che ane mokSagati meLavI zake che. A arthamAM AsananuM-bhadrAsananuM mahattva che. eTale ene aSTa- maMgalamAM sthAna apAyuM che. digaMbara paraMparA pramANe tIrthaMkaranI mAtAne AvatAM svapnomAM eka svapna siMhAsananuM che. matsyayugala : mIna athavA matsya eTale mAchalI. matsyayugala, mInayugma, athavA mInamaithuna eTale be mAchalI. maMgalamAM A baMne mAchalIo paraspara sanmukha hoya che. (kyAreka baMne mAchalI paraspara vimukha paNa batAvAya che.) A baMne mAchalIone nara ane mAdAnA yugala tarIke gaNavAmAM Ave che. mInayugala sukhanuM pratIka che. prAgaitihAsika kALathI janajIvanamAM mAchalInuM mahattva svIkArAyeluM che. jaLacaramAM te agragaNya che. pANImAM taravAnI ane A kinArAthI sAmA kinArA sudhI tarI javAnI zakti enAmAM rahelI che. mAchalIne pANImAM taratI jovI e rasano viSaya banI zake che. mAchalI buddhizALI prANI che. enA ghaNA prayogo Adhunika vaijJAnikoe karelA che. (koIka mAchalIgharamAM plAsTikanA motI jeTalA nAnA daDAthI mAchalIone ramata ramatI joine Azcaryamugdha thaI javAya che.) ApaNI bAra rAziomAM eka rAzi te mIna rAzi che. bhagavAna viSNunA avatAromAM eka avatAra te masyAvatAra che. aDhAra purANomAM eka purANanuM nAma matsyapurANa che. Ama ApaNAM sAMskRtika Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala, aSTamaMgala, mahAmaMgala 31 vArasAmAM matsyanuM sthAna mahattvanuM raheluM che. digaMbara paraMparA pramANe tIrthaMkaranI mAtAne AvatAM svapnomAM eka svapna mInayugalanuM che. kAmadevane sAmAnya rIte makaradhvaja' tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. makara eTale magara. paNa keTalIka vAra kAmadevane "mIna- dhvaja' tarIke paNa oLakhAvavAmAM Ave che. joke emAM kyAreka eka ja mIna (mAchalI) hoya che, to kyAreka mInayugala paNa hoya che. jinezvara bhagavaMta AgaLa kAmadeve potAno dhvaja nIce mUkI dIdho evo artha paNa A maMgalano ghaTAvavAmAM Ave che. sAmudrika zAstra pramANe zarIranA judAM judAM aMgomAM rekhAonI AkRtiono bhAsa thAya che. e rIte mANasanA hAthanI chellI TacalI AMgaLInI nIce hatheLInI kinAra pAse matsyanI AkRti hoya to te mANasa atyaMta zubha lakSaNavALo bhAgyazALI manAya che. jenI baMne hatheLImAM matsyanI AkRti hoya te vaLI mahAbhAgyazALI manAya che. AvI baMne hatheLI aDoaDa rAkhavAmAM Ave to matsyayugala jovA maLe. A yugalamAM eka nara ane eka mAdA ja hoya evuM anivArya nathI; paNa yugala hovAthI tema mAnavAnI paraMparA che. e lakSamAM rAkhavAnuM che ke pANImAM taratI jIvatI mAchalI e maMgaLarUpa che. marelI mAchalI maMgaLarUpa nathI. te apazukana gaNAya che. eTale ja mAchImAra ke mAchImAraNa rastAmAM sAme maLe, mAchalAM sAthe ke mAchalAM vagara te apazukana gaNAya che. jo ke have A lokamAnyatA paNa ghasAI javA AvI che. darpaNa : aSTamaMgalamAM darpaNa (arIso) e paNa eka maMgaLa vastu manAya che. kudaratanI kevI karAmata che ke mANasa AkhI duniyAnA mANasonA caherA WWW.jainelibrary.org Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 32 sAMprata sahaciMtana - bhAga 12 joI zake che, paNa potAno cahero joi zakato nathI. jyAre kAca ke darpaNanI zodha nahotI thaI tyAre mANasa kUvA ke taLAva ke nadI sarovaranA zAMta jaLamAM potAnuM pratibiMba joto. kAca ane darpaNanA pratibiMba mANasane potAnI jAtane oLakhavAnuM zIkhavyuM. potAnA hRdayarUpI darpaNamAM bhagavAnanA pratibiMbane mANasa nihALato thayo. darpaNamAM bhagavAnanAM darzana karavAnI prathA jaina ane hiMdu maMdiromAM che. jainomAM darpaNa-pUjAno dUho bolAya che: prabhudarzana karavA bhaNI, darpaNapUjA vizALa; AtamadarpaNathI jue, darzana hoya tatkALa. keTalAMka maMdiromAM raMgamaMDapamAM ke tenI bahAra evI rIte vizALa arIso rAkhavAmAM Ave che ke game teTalI bhIDamAM paNa bhagavAnanAM darzana thAya ane pAchA pharI nIkaLatI vakhate paNa thAya. darpaNa Atmadarzana mATe che. AthI darpaNanI eka maMgalamaya vastu tarIke gaNanA thavA lAgI ane aSTamaMgalamAM ene sthAna maLyuM. devo jyAre tIrthaMkara paramAtmAnA janma samaye emane snAtra mahotsava mATe laI jAya che tyAre teo jema cAmara, paMkho vagere dhAraNa kare che, eno upayoga kare che tema darpaNano paNa upayoga kare che. Ama, aSTamaMgalamAMnA AThe maMgalanuM pratyekanuM kaMIka rahasya che. tevI rIte anya maMgalonuM paNa che. jinamaMdiromAM azmakArI pUjAnAM ATha dravyone paNa aSTamaMgala dravya kahevAmAM Ave che. jala, caMdana, puSpa, dhUpa, akSata, naivedya ane phaLane letAMbara paraMparAmAM maMgala tarIke mAnavAmAM Ave che. digaMbara paraMparAmAM jinamaMdiranAM aSTamaMgala dravya tarIke jhArI, kaLaza, darpaNa, cAmara, chatra, dhvajA, dhUpa tathA dIpanI gaNanA thAya che. (koIka zaMkha, vIMjhaNo vagere sahita enI judI rIte gaNanA kare che.) vastutaH Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala, aSTamaMgala, mahAmaMgala jinamaMdiranAM upakaraNo maMgalarUpa che ane te jinapratimAnA parivArarUpa manAya che. aSTamaMgalanI AkRtionI dravyathI pUjA karavI te dravyapUjA che ane enA tAtparyanuM ciMtana karavuM ane te pramANe bhAvanA bhAvavI te bhAvapUjA che. aSTamaMgalanI dravyapUjA mANasanA vighnono vinAza kare che ane ene saphaLatA ke vijaya apAve che e eno vyavahAru artha che. paraMtu jarA UMDo vicAra karIe to jaNAze ke manuSyanA jIvanamAM je kaMi thAya che te enAM zubhAzubha karmone AdhAre thAya che. aSTamaMgala to emAM nimitta mAtra che. dhAro ke parIkSAmAM prathama naMbare AvavA mATe be tejasvI vidyArthIoe aSTamaMgalanI pUjA karI, to bemAMthI eka ja vidyArthI prathama naMbare Avaze, bIjo nahi. adAlatamAM kesa cAlato hoya ane vAdI tathA prativAdI baMnee aSTamaMgalanAM darzana karyAM hoya to bemAMthI eka kesa jItI jaze, ane bIjo hArI jaze. eno artha e ke aSTamaMgalathI iSTa phalanI prApti thaze ja evuM anivArya nathI. alabatta, eno artha e nathI ke aSTamaMgalanI pUjAnI AvazyakatA nathI athavA enI avagaNanA karavI, paNa aSTamaMgala sarvasva che ema na mAnatAM enI sAthe zubhAzubha karma paNa joDAyelAM che ema samajavuM joie. cha khaMDanA dhaNI subhUma cakravartIe sAtamA khaMDa upara jIta meLavavA mATe aSTamaMgalanAM bahu bhAvathI darzana karyAM hatAM ane dahIM vagere maMgala zukanavaMtAM dravyo ArogyAM hatAM, tema chatAM e sAtamA khaMDane jItI na zakyo ane samudramAM DUbIne marI gayo ane narake gayo. 33 A aSTamaMgalanI pUjA jIvane bhautika sukho tarapha na AkarSatAM, mokSamArga ta2pha lai jAya to enI vadhu sArthakatA gaNAya. eTale prasthAna ke saphara, nirvighna pUrNAhutinA pratIka tarIke enI pUjA karavA sAthe mokSamArganuM e AlaMbana banI rahe, zuddha AtmasvarUpanI sanmukha thavAmAM ane emAM sthiratA meLavavAmAM e sahAyabhUta bane e vadhu jarUrI che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 mahAmaMgalaH aSTamaMgala'mAM je ATha maMgalAkRtio che te bhautika ane AdhyAtmika ubhayarUpe sahAyabhUta che. paraMtu A ATha maMgala karatAM caDiyAtAM maMgala-mahAmaMgala te AdhyAtmika maMgala che. eTalA mATe A AdhyAtmika maMgalone jIvanamAM vadhu caDiyAtuM sthAna ApavuM ghaTe. navakAramaMtramAM paMca-parameSThi-arihaMta, siddha, AcArya, upAdhyAya ane sAdhune namaskAra karavAmAM Ave che. A pAMca namaskArane sarva maMgalomAM prathama maMgala tarIke oLakhAvavAmAM AvyA che. paMcaparameSThine vaMdana-namaskAra e sarvocca maMgala che. eTale ja navakAramaMtranuM chelluM pada che : maMgalANAM ca savvasi paDhamaM havaI maMgala. navakAramaMtramAM arihaMta ane siddha te deva, AcArya, upAdhyAya ane sAdhu te guru ane cUlikAnAM cAra pada te dharma--ema deva, guru ane dharma e traNa tattva rahelAM che. emAM sAcI zraddhA te samyaggadarzana. e ja sarvottama maMgala. dharmatIrtha pravartAvanAra, sarvajJa, sarvadarzI, vItarAga, aSTa prAtihArya ane cotrIsa atizayayukta, samavasaraNamAM birAjamAna thaI dezanA ApI aneka jIvone dharma pamADanAra arihaMta bhagavAna, AThe karmano kSaya karI ATha sarvocca guNa pragaTAvanAra, deharahita, vizuddha AtmasvarUpa, lokAgre siddhazilAnI uparanA bhAgamAM anaMta kALa mATe birAjamAna, niraMtara svasvarUpamAM ramaNa karanAra siddha bhagavAna, jJAnAcAra, darzanAcAra, cAritrAcAra, tapAcAra ane vIryAcAra e paMcAcAranuM pAlana karanAra, pAMca samiti ane traNa guminuM pAlana karanAra, chatrIsa guNothI zobhatA, gacchanA nAyaka evA AcArya bhagavaMta, aMga ane upAMga pote bhaNe ane bIjAne bhaNAve tathA Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgala, aSTamaMgala, mahAmaMgala 35 karaNasittarI ane caraNasittarInuM pAlana karanAra, paccIsa guNothI yukta evA upAdhyAya mahArAja ane paMcamahAvrata, pAMca samiti, traNa guptinuM pAlana karanAra, sattAvIsa guNothI zobhatA sAdhu mahArAja--A paMcaparameSThine haMmeza namaskAra karavA e sarvotkRSTa dharmamaMgala che. sarva pApano kSaya karanAra te mahAmaMgala che, parama maMgala che. mANasa jo bhAvapUrvaka mAtra navakAramaMtranuM ja AlaMbana ke zaraNa le to emAM badhAM maMgala AvI jAya che. navakAra maMtramAM paMca parameSThine karAtA namaskAranuM-navakAramaMtranuM judI rIte vargIkaraNa karIne cAra maMgala darzAvavAmAM Ave che. emAM AcArya, upAdhyAya ane sAdhu e traNeno vizALa arthamAM "sAdhu'mAM samAveza karavAmAM Ave che, ane navakAramaMtranI cUlikAnI cAra paMkti dharma"nI sUcaka bane che. A rIte navakAramaMtrane cAra maMgalamAM paNa darzAvI zakAya--arihaMta, siddha, sAdhu ane dharma. eTalA mATe "cattArI maMgala'nI prArthanA karAya che : cattAri maMgala, arihaMtA maMgala, siddhA maMgalaM, sAhUmaMgala, kevalI paNato dhammo maMgalam vartamAna avasarpiNIne lakSamAM rAkhI keTalAka cAra maMgala nIce pramANe bole che : maMgala bhagavAna vIro, maMgala gautama prabhu maMgala dhUlibhadrAghA, jaina dharmostu maMgalam | Ama, maMgalanI ane mahAmaMgalanI vicAraNA vivigha daSTikoNathI thaI rahI che. ApaNI bhAratIya saMskRtino A amUlya vAraso che. Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyA khyAtanAma prakAMDa jaina paMDita, padmabhUSaNa, zrI dalasukhabhAI mAlavaNiyAnuM tA. 28mI phebruArI 2000nA roja amadAvAdamAM 90 varSanI vaye avasAna thatAM jaina samAjane ane vizeSataH vidyAzAstranA kSetrane eka samartha saMniSTha vyaktinI khoTa paDI che. chellA keTalAka samayathI dalasukhabhAInI tabiyata avastha rahetI hatI. emanuM zarIra zithila thaI gayuM hatuM. gharamAM haravA pharavAnI zakti kSINa thaI hatI. emane kAne saMbhaLAtuM nahotuM. potAno aMtakALa najIka AvI rahyo che evuM emane lAgI AvyuM hatuM. potAno jIvanakALa pUro thatAM zAMtithI emaNe deha choDyo. keTalAka vakhata pahelAM emanA ekanA eka lADIlA putra ramezabhAInuM hRdayaroganA bhAre humalAne kAraNe yuvAna vaye acAnaka avasAna thayuM hatuM. potAnI ja hAjarImAM potAnA ekanA eka putrane jato joIne dalasukhabhAIne jIvananI uttarAvasthAmAM bhAre AghAta sahana karavAno vakhata Avyo hato, je emaNe dhIraja ane zAMtithI sahana karyo hato. e prasaMge huM dalasukhabhAIne maLavA emane ghare gayo hato. teo kAne sAMbhaLatA nahi, eTale huM je kahuM te emanI pautrI emanI pAse jaI dAdAnA kAnamAM kahe. e rIte emanI sAthe vAtacIta thaI hatI. tyAre emanuM zarIra paNa kSINa thatuM jatuM hatuM. sAMbhaLavAnI zakti cAlyA gayA pachI vyakti potAnA vAMcana-manana ciMtanamAM ja vadhu magna banI jAya, kuTuMbamAM paNa khapa pUrato vyavahAra rahe evuM emanI bAbatamAM paNa banyuM hatuM. Ama paNa teo ochAbolA hatA, eTale ke vAtacItamAM jyAM sudhI bIjI vyaktio bolatI rahetI hoya tyAM sudhI teo sAMbhaLavAno bhAva ja rAkhatA. ApaNe temanI pAsethI sAMbhaLavAno bhAva rAkhIne kaMIka pUchIe to teo bolatA. teo haMmezAM prasanna ane zAMta rahetA. Avega ke ugratA emanA vyavahAramAM kyAreya jovA maLatAM nahi. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyA 37 dalasukhabhAIne pahelI vAra maLavAnuM mAre 1957nA arasAmAM thayeluM ke jyAre paMDita sukhalAlajInuM DaoN. sarvapallI rAdhAkRSNananA haste muMbaI yunivarsiTInA konvokezana holamAM abhivAdana thayuM hatuM. A abhivAdananA kAryakramamAM zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha sakriyapaNe joDAyelo hato. te samaye paMDita sukhalAlajI ane paramAnaMdabhAI sAthe dalasukhabhAi, ratilAla desAI vagere mahAnubhAvo amArA ghare bhojana mATe padhAryA hatA. tyAre dalasukhabhAIno pahelo paricaya thayo hato. tyAre khAdInI kaphanI, dhotiyuM ane mAthe sapheda TopI e emano pozAka hato. (pachIthI emaNe dhotiyAne badale pAyajAmo cAlu karyo hato ne TopI choTI dIdhI hatI.) A paricaya vakhate huM muMbaInI seMTa jheviyarsa kaoNlejamAM gujarAtI viSaya bhaNAvato hato. dalasukhabhAI tyAre banArasa yunivarsiTImAM jainadarzana bhaNAvatA. banArasa yunivarsiTImAM gujarAtI viSayano vibhAga nahoto, paraMtu je vidyArthIone potAnI meLe abhyAsa karavo hoya temane mATe abhyAsakrama raheto. ane teo te viSayanI parIkSA ApI zakatA. eka divasa acAnaka mane kaoNlejanA saranAme banArasa yunivarsiTI taraphathI patra maLyo. gujarAtI viSayanA parIkSaka tarIke kAma karavA mATe nimaMtraNa hatuM. dalasukhabhAInI bhalAmaNathI ja nimaNUMka thaI hatI. meM te saharSa svIkArI lIdhI. tyArapachI varSo sudhI e nimaMtraNa mane maLatuM rahyuM hatuM. prabuddha jIvana sAthe dalasukhabhAino saMbaMdha jyAre e prabuddha jaina" hatuM tyArathI eTale ke TheTha 1942thI zarU thayo hato. 1973 sudhI teo avAranavAra prabuddha jIvana" mATe lekha, graMthAvalokana, ahevAla, samakAlIna noMdha vagere lakhatA rahyA hatA. lagabhaga pAMsaTha-sitteranI uMmara pachI emanI lekhanapravRtti maMda paDI hatI. keneDAnA potAnA anubhavonI lekhamALA "navI duniyA'nA nAmathI 1968-69mAM emaNo "prabuddha jIvana" mATe lakhI hatI. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 38 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 - sva. dalasukhabhAInuM jIvana eTale bhAre puruSArthanuM jIvana. vIsamI sadInA ghaNA nAmAMkita mahApuruSone garIbI ne bekArInA viparIta saMjogonI sAme sabaLa saMgharSa karavo paDyo hato. tyAre dezakALanI paristhiti ja evI hatI. dalasukhabhAIne paNa bALapaNa ane yauvanamAM ghaNuM veThavuM paDyuM hatuM. sva. dalasukhabhAIno janma 21mI julAi 1910nA roja saurASTramAM surendranagara jillAmAM sAyalAmAM-bhagatanA gAmamAM thayo hato. emanA pitAnuM nAma DAhyAbhAI ane mAtAnuM nAma pArvatIbahena. teo jJAtie bhAvasAra hatA ane sthAnakavAsI dharma pALatA. teonA vaDavAo mAlavaNa gAmanA hatA eTale emanI aTaka "mAlavaNiyA' paDI gaI hatI. DAhyAbhAIne cAra dIkarA ane eka dIkarI ema pAMca saMtAno hatAM. emAM sauthI moTA dalasukhabhAI DAhyAbhAi sAyalAmAM paracUraNa cIjavastuonI nAnakaDI dukAna dharAve, paraMtu emAMthI khAsa kaMI kamANI thAya nahi eTale jema tema gujarAna calAvatA. dalasukhabhAIe sAyalAnI prAthamika zALAmAM be dhoraNa sudhIno abhyAsa karyo hato. teo dasa varSanA thayA tyAre emanA pitAno svargavAsa thayo. mAtA pArvatIbahena duHkhanA e divasomAM jematema gujarAna calAvatAM, paraMtu garIbI eTalI asahya hatI ke kuTuMbano nirvAha thato na hato. ethI mAtA pArvatIbahenane potAnA cAre dIkarAone surendranagaranA anAthAzramamAM mUkavA paDyA hatA. anAthAzramamAM rahIne dalasukhabhAIe aMgrejI pAMcamA dhoraNa sudhIno abhyAsa karyo. emanI vidyAruci jema jema vadhatI gaI tema tema teo anAthAzramanI lAyabrerInAM pustako vAMcatA rahyA hatA. A rIte anAthAzramamAM teo sAta varSa rahyA. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyA 39 A varSomAM jayapuranA zrI durlabhajIbhAI jhaverInI preraNA ane Arthika sahAyathI sthAnakavAsI jaina konpharansa jaina paMDito taiyAra karavA mATe bikAneramAM eka TreniMga kaoNleja cAlu karI. kahevAya kaoNleja, paNa hakIkatamAM to pAThazALA ja hatI. garIba vidyArthIone bhaNAvavAnA ane bhaNI rahe tyArapachI traNa varSa nokarI paNa maLe evI zarata teoe rAkhI hatI. dalasukhabhAI pAse bikAnera sudhI javAnuM bhADuM nahotuM, paraMtu emanI bhAvasAra jJAtie e bhADuM ApIne emane bikAnera bhaNavA mokalyA. rahevA jamavAnI ane vidyAbhyAsanI maphata sArI sagavaDane lIdhe dalasukhabhAInI zakti vikasatI gaI. saMsthA vidyArthIone jyAM paMDito hoya tyAM vidyAbhyAsa mATe mokalatA. e rIte dalasukhabhAIne bikAnera uparAMta jayapura, vyAvara, aMjAra (kaccha) vagere sthAne gurukuLamAM rahI abhyAsa karavAnI taka maLI. kacchamAM to zatAvadhAnI zrI ratnacaMdrajI mahArAja pAse vidyAbhyAsanI taka maLI. e rIte temaNe saMskRta ane prAkRta bhASAno abhyAsa karIne "nyAyatIrtha" tathA "jaina vizArada'nI DigrI meLavI. bikAneranI TreniMga kaoNlejanA tejasvI vidyArthIomAMthI dalasukhabhAI ane zAMtilAla vanamALIdAsanI pasaMdagI amadAvAdamAM paMDita becaradAsa dozI pAse vidyAbhyAsa mATe mokalavA mATe thaI. te pramANe teo amadAvAda AvyA ne paMDita becaradAsa pAse emaNe prAkRta bhASA ane Agamono abhyAsa karyo. savA varSa e rIte abhyAsa cAlyo. daramiyAna paMDita becaradAsane AjhAdInI rASTrIya caLavaLamAM bhAga levA mATe kArAvAsanI sajA thaI eTale e abhyAsa baMdha paDyo. daramiyAna dalasukhabhAInI zakti ane vikAsathI prabhAvita thayelA zrI durlabhajIbhAIe dalasukhabhAine ravIndranAtha TAgoranA zAMtiniketanamAM abhyAsa karavA mokalyA. tyAM muni jinavijayajI jaina Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 sAMprata sahaciMtana bhAga 12 Agamono abhyAsa karAvatA hatA. dalasukhabhAI mATe A eka uttama taka hatI. emanI pratibhA A saMsthAmAM sArI rIte pAMgarI, A badho abhyAsa emaNe vinA kharce TreniMga kaoNlejanA upakrame ja karyo. daramiyAna emanAM lagna thayAM. have AjIvikAnI AvazyakatA UbhI thai. eTale TreniMga kaoNleje ApelI nokarInI geraMTI anusAra teo muMbaimAM sthAnakavAsI jaina konpharansanA mukhapatra 'jaina prakAza'mAM joDAi gayA. paraMtu 'jaina prakAza'nI ophisamAM emane lekhana-adhyApanane badale kalArka tarIke kAma vadhAre karavAnuM rahetuM. lagabhaga eka varSa e rIte emaNe kAma karyuM. tyAM muMbaimAM prajJAcakSu paMDita sukhalAlajIno saMparka thayo. paMDitajI tyAre banArasa yunivarsiTImAM jaina darzananA vibhAganA adhyakSa tarIke kAma karatA hatA. teo AMkhe dekhatA nahi eTale sAruM vAMcI saMbhaLAve evI vyaktinI emane jarUra hatI. e vyakti saMskRta, prAkRta ane jaina darzananI jANakAra hovI joIe ke jethI paMDitajInA kAmamAM saraLatA rahe. paMDitajIne dalasukhabhAimAM e yogyatA jaNAi. emaNe dalasukhabhAine banArasa AvavA kahyuM. dalasukhabhAi ethI 'jaina prakAza'nI nokarI choDIne ochA pagAre nokarI karavA paMDitajI sAthe banArasa gayA. dalasukhabhAinuM Arthika dRSTie A eka sAhasa hatuM, paraMtu bIjI bAju paMDitano sahavAsa maLyo e moTuM sadbhAgya hatuM. paMDitajInI sAthe kArya karavAne lIdhe emanI pratibhA bahu sArI rIte ghaDAi hatI. paMDitajInA 'darzana ane ciMtana' graMthanuM saMpAdana emaNe karyuM hatuM. -- sva. dalasukhabhAi bikAne2, jayapura, byAvara, aMjA2, amadAvAda, zAMtiniketana, muMbai ema vividha pradezonAM vividha sthaLe ekabe varSa rahyA, paraMtu tyAra pachI banArasamAM pacIseka varSanI uMmare teo gayA ane tyAM lagabhaga aDhI dAyakA sudhI rahyA. AraMbhamAM teo Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyA 41 paMDita sukhalAlajInA vAcaka tarIke kAma karatA, pachIthI paMDitajIne graMtha saMpAdanamAM sahAya karatA. tyArapachI temaNe svataMtra saMpAdano karyAM. yunivarsiTImAM adhyApaka tarIke emanI nimaNUka thai ane teo vargo levA lAgyA. paMDitajInA teo prItipAtra banyA. yunivarsiTImAM paNa temanI vidvatAnI ane niSThAnI suvAsa prasarI ane paMDitajI jyAre yunivarsiTImAMthI nivRtta thaIne amadAvAda AvyA tyAre emanI jagyAe, jaina darzananA vibhAganA adhyakSa tarIke dalasukhabhAInI nimaNUMka thai. Ama, banArasa emanuM mahattvanuM kAryakSetra, emanA jIvananA madhyAhnakALamAM banI rahyuM hatuM. 1952mAM kendra sarakAre prAkRta TeksTa sosAyaTInI sthApanA karI ane enA maMtrIpade dalasukhabhAinI varaNI karI, kAraNa ke teo jainonI ardhamAgadhI ane bauddhonI pAlI-ema baMne prakAranI prAkRta bhASAnA paMDita hatA ane baMne darzanonA graMthonA abhyAsI hatA. A sosAyaTInA kArya nimitte teo tenI kAryavAhaka samitinA eka sabhya zeThazrI kasturabhAi lAlabhAInA saMparkamAM AvyA, e divaso daramiyAna zeThazrI pa. pU. zrI puNyavijayajI mahArAjanA paNa gADha saMparkamAM hatA. emanI preraNAthI jyAre emaNe amadAvAdamAM 'lAlabhAi dalapatabhAI bhAratIya saMskRti vidyAmaMdira'nI sthApanA karavAnuM vicAryuM tyAre enA nirdezaka-DirekTaranA pada mATe yogya vyakti tarIke pa. pU. zrI puNyavijayajI mahArAja ane paMDita sukhalAlajInI bhalAmaNathI paMDita dalasukhabhAInI pasaMdagI karI hatI. dalasukhabhAIe banArasamAMthI nivRtta thai e sthAna grahaNa karyuM ane sattara varSa zobhAvyuM ane ela.DI. insTiTyUTane dezavidezamAM eka khyAtanAma saMsthA banAvI dIdhI. insTiTyUTamAM eka khyAtanAma skaoNlara uparAMta kuzaLa vahIvaTakartA tarIke paNa dalasukhabhAinI kAmagIrI atyaMta prazasya rahI hatI ane ethI ja Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 dhArAdhoraNa pramANe emane nivRtta thavuM paDyuM to paNa TrasTIoe emanI salAhakAranA pade niyukti karI hatI. - dalasukhabhAi ghaNI judI judI saMsthAo sAthe saMkaLAyelA hatA. teo pIeca.DI.nA mArgadarzaka hatA ane ghaNI yunivarsiTIomAM pIeca.DI.nA parIkSaka hatA. muMbaI yunivarsiTImAM mArA mArgadarzana heThaLa zrImad rAjacaMdra vize taiyAra thayelI prathama thisisanA parIkSaka tarIke teo hatA. temaNe TorenTo uparAMta barlinanI yunivarsiTImAM ane perIsanI yunivarsiTImAM mulAkAtI prAdhyApaka tarIke kArya karyuM hatuM. jaina dharma ane darzananI sAthe sAthe bauddha dharma ane darzananA UMDA talasparzI abhyAsane lIdhe emanuM nAma darzanazAstranA vidyAbhyAsanA kSetre prasiddhi pAmyuM hatuM. AthI ja videzonI yunivarsiTIomAM paNa eka abhyAsI anveSaka tarIke teo sukhyAta banyA hatA. AthI ja 1967mAM keneDAnI TorAnTo yunivarsiTInA eziyana sTaDIjha vibhAganA prophesara voDare emane vijhiTiMga prophesara tarIke keneDA AvavA ane bauddha darzana tathA anya darzano vize adhyApana-kArya karavA mATe nimaMtraNa ApyuM hatuM. emanI vidvatAnI videzanI eka yunivarsiTIe A rIte kadara karI hatI. A nimaMtraNa svIkArIne teo lagabhaga savA varSa keneDAmAM rahyA hatA. ane tyAM potAnA vidyAbhyAsanI suvAsa prasarAvI hatI. paMDita dalasukhabhAIe gujarAtI, hiMdI ane aMgrejI ema traNe bhASAmAM lekhanakArya karyuM che. saMzodhana, anuvAda, saMpAdana, ciMtanAtmaka nibaMdha ema vividha prakAranuM lekhanakArya emaNe karyuM che. emAM AtmamImAMsA', "jaina dharmaciMtana", "pramANamImAMsA', "jJAnabiMdu', takabhASA", "nyAyAvatAra kArtikavRtti', "bhagavAna mahAvIra svAmIno jIvanasaMdeza", "paMDita sukhalAlajI' "Agama yuga kA jainadarzana'nA ityAdi emanA graMtho suvidita che. emaNe ela. DI. Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyA 43 insTiTyUTanA upakrame "saMbodhi' nAmanA saimAsikanuM saMpAdanakArya paNa ghaNAM varSa sudhI saMbhALyuM hatuM. saMskRta, prAkRta, jaina darzana ane bauddha darzananA viSayono UMDo abhyAsa karavAnA pariNAme dalasukhabhAIne yunivarsiTInI DigrI nA hovA chatAM samakakSa evI "nyAyatIrtha' vagere DigrI hovAthI yunivarsiTInI anusnAtaka kakSAe kAma karavA maLyuM hatuM. emanI e AgavI siddhi hatI ke zALAmAM meTrikanI parIkSA pAsa karyA vagara, kioNlejamAM abhyAsa karyA vagara, bI.e. ke ema.e.nI DigrI meLavyA vagara teo yunivarsiTInA anusnAtaka vibhAganA adhyakSa ke anusnAtaka saMsthAnA DirekTaranA pada sudhI pahoMcI zakyA hatA. ne pIeca.DI.nA mArgadarzaka tathA parIkSaka paNa rahI cUkyA hatA. aMgrejI bhaNyA na hovA chatAM mahAvarAthI teo aMgrejImAM lakhAyelA graMtho ane sAmayiko vAMcatA rahyA hatA ne aMgrejImAM lekho paNa lakhatA rahyA hatA. AvI ghaNI badhI siddhione kAraNe ja bhArata sarakAre emane padmavibhUSaNa'no IlakAba Apyo hato. huM jyAre jyAre amadAvAda jAuM tyAre ela.DI.mAM dalasukhabhAIne maLavA mATe javAnuM mAre acUka rahetuM. eka ja viSayanA rasane lIdhe A kSetramAM thayelI pragatinA samAcAra emanI pAsethI maLatA. zrI mahAvIra jaina vidyAlayanI jaina sAhityane lagatI kAryavAhImAM ke samitimAM emanI sAthe mane kAma karavA maLyuM hatuM. huM zrI mahAvIra jaina vidyAlayanA maMtrIpade hato tyAre emanA jAhera abhivAdanano kAryakrama paNa ame yojyo hato. I. sa. 1976mAM zrI mahAvIra jaina vidyAlaye jaina sAhitya samAroha yojavAnuM TharAvyuM hatuM ane enA saMyojananI javAbadArI mane Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 soMpI hatI. prathama samAroha muMbaimAM zrI ke. kA. zAstrInA pramukhapade yojyo hato ane emAM tattvajJAna vibhAganA pramukha tarIke dalasukhabhAi hatA. A prathama samAroha vakhate emanuM mArgadarzana mane ghaNuM kAma lAgyuM hatuM. tyArapachIno samAroha ame dalasukhabhAInA pramukhapade mahuvAmAM yojyo hato. tyAre emaNe mananIya pravacana ApyuM hatuM. emanI vidvatA, jANakArI, saraLatA, nikhAlasatA, taTasthatAnI sau koine pratIti thayA vagara rahe nahi. A samAroha pachI teo sonagaDha, surata, khaMbhAta, pAlanapura vagere sthaLe yojAyelA samArohamAM upasthita rahyA hatA. zrI muMbaI jaina yuvaka saMgha dvArA prativarSa yojAtI paryuSaNa vyAkhyAnamALAmAM teo ghaNI vAra vyAkhyAna ApavA mATe padhAratA. A vyAkhyAnamALAnuM sukAna jyAre mane soMpAyuM tyAre huM paNa emane e mATe nimaMtraNa Apato. paNa pachI moTI uMmarane kAraNe teone kalAkanuM pravacana ApavuM gamatuM ke phAvatuM nahi. vaLI potAne je kahevAnuM te badhuM pote agAu kahI dIdhuM che eTale paNa emane gamatuM nahi. eka vakhata to sabhAmAM ja temaNe e pramANe nivedana kareluM ane vyAkhyAnanuM nimaMtraNa svIkAravAnuM baMdha kareluM. tyArapachI teo sabhAomAM prAsaMgika vaktavya pAMca paMdara minITa mATe ApatA, paNa saLaMga eka ja viSaya para maukhika vyAkhyAna ApatA nahi. sabhAomAM paNa teo keTalIka vAra potAno spaSTa nikhAlasa abhiprAya uccAratA ke je Ayojakone pratikULa hoya. Ama, muMbaI, amadAvAda, dilhI vagere sthaLe zrI mahAvIra jaina vidyAlaya, jaina sAhitya samAroha, paryuSaNa vyAkhyAnamALA ityAdinA nimitte mAre emane maLavAnuM avAranavAra thatuM rahetuM. haribhadrasUri vizenA parisaMvAda mATe teo dilhImAM vallabha smArakamAM AvyA hatA Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sva. paMDita dalasukhabhAI mAlavaNiyA 45 tyAre to eka ja rUmamAM amAre sAthe rahevAnuM thayuM hatuM. keTalAka samaya pahelAM eka graMthanA vimocana prasaMge teo sAyalA AvyA hatA tyAre to lagabhaga Akho divasa ame baMne sAthe rahyA hatA. dalasukhabhAinI sAthe rahIe to emanI vidvatAno ane emanI mahattAno ApaNane jarApaNa boja na lAge. rastAmAM cAlyA jatA hoya to khabara na paDe ke eka vizvavikhyAta skaoNlara che. sAdhAraNa mANasa tarIke ja teo haratApharatA rahe. emanI A laghutAmAM ja emanI mahattA rahelI hatI. emanI jaina darzananI jANakArI ApaNane Azcaryamugdha karI de eTalI badhI hatI. teo vivekazIla, satyAnveSaka ane anAgrahI hatA. dalasukhabhAino patra Ave eTale sauthI pahelo zabda emaNe lakhyo hoya-'praNAma'. teo TUMkA paNa muddAsara patra lakhatA ane patrano uttara acUka ApatA. dalasukhabhAI svabhAve atyaMta nikhAlasa ane niHspRha hatA. AthI ja teo potAne je satya lAge te kahevAmAM saMkoca anubhavatA nahi, jaina darzanano, jaina Agamika sAhityano temano abhyAsa UMDo hato. ethI ja sAMpradAyika saMkucitatA temanAmAMthI nIkaLI gai hatI. temanI dRSTi taTastha, udAra ane pramANabhUta rahetI. sva. dalasukhabhAinA avasAnathI ApaNane eka sattvazIla sArasvatanI khoTa paDI che. prabhu emanA AtmAne zAMti arpe ! Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNusAsio Na kuppijjA --bhagavAna mahAvIra [anuzAsita thatAM (ke zikSA pAmatAM) koi na karavo] bhagavAna mahAvIra janmakalyANakanA avasare emanAM aneka vacanomAMthI A eka vacananuM smaraNaciMtana karIe. bhagavAna mahAvIra svAmIe "uttarAdhyayana' sUtranA "vinaya' nAmanA pahelA adhyayanamAM ziSyanA guru pratyenA vinaya upara bahu bhAra mUkyo che ane ziSyane vividha prakAranI sAcI ane hitakArI salAhasUcanA ApI che. emAMnI eka salAha e che ke anuzAsita thavAmAM ziSya kyAreya paNa krodha na karavo. e gAthA nIce pramANe che : aNusAsio Na kuppijjA khaMti sevijja paMDie / khuDDehiM saha saMsaggiM hAsaM kIDaM ca vajjae / guru dvArA anuzAsita thatI vakhate (ke zikSA pAmatI vakhate) krodha karavo nahi. paMDita (buddhimAna, DAhyA) ziSya kSamA dhAraNa karavI. sudra lokono saMsarga tyajI devo ane hAsya-majAka tathA evI ceSTAo choDI devI joIe. ] "anuzAsana' zabdamAM "zAsana' zabda che. e zAsa dhAtu parathI Avelo che. eno artha thAya che rAjya karavuM, prabhutva dharAvavuM, niyamamAM ke aMkuzamAM rAkhavuM, zikSA karavI. anuzAsana eTale zistapAlana. anuzAsita thatAM eTale niyamamAM rahetAM athavA potAnA upara zistapAlana thatAM. arthavistAra karIe to "guru dvArA daMDa ke zikSA thatAM" evo artha laI zakAya. anuzAsana eTale ke zistapAlana (Discipline)nI AvazyakatA jIvananA sarva kSetra ane sarvakAla mATe che. manuSyomAM uMmaramAM nAnAmoTApaNuM sadAkALa rahevAnuM. enI sAthe zikSaNa, dhana, sattA, Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNusAsio Na kuppijjA / 47 zArIrika tAkAta ane suMdaratA ityAdinuM uccAvacapaNuM paNa rahevAnuM ja. AvA vaividhyasabhara jIvanamAM saMvAda (harmony) sthApavA mATe keTalAka niyamo banAvavAnI pharaja paDe ja. e niyamone rAjakIya stare kAyadAnuM svarUpa ApI zakAya. sAmAjika, zaikSaNika, dhArmika ityAdi stare paNa niyamone vividha prakAranuM rUpa ApI zakAya. jyAM niyama ke kAyado hoya tyAM be prazno avazya upasthita thavAnA. eka te koI kAyadAno jANatAM ke ajANatAM bhaMga kare to zuM karavuM ? ane bIjuM te paristhiti badalAya ane niyama jUno thai jAya to zuM karavuM? vaLI, A niyama ke kAyadAnI sattA kone ane keTalI hoya? e sattAno upayoga na kare athavA durupayoga kare to zuM karavuM ? ane paristhiti anusAra navA niyamo koNa ghaDe ane koNa maMjUra rAkhe? Ama AgaLa vadhatAM vadhatAM anuzAsananA kSetre seMkaDo prazno udbhavI zake. paraMtu eTaluM nizcita ja che ke kuTuMba hoya ke vidyAnA kSetro hoya, dhaMdhAdArI kaMpanI hoya ke sarakArI taMtra hoya-dareka mATe lakhyA ke vaNalakhyA keTalAye niyamo hovA jarUrI che. anuzAsana- zistapAlana vagara koipaNa taMtra ke vyavasthA jhAjho samaya TakI na zake. gerazistane kAraNe kuTuMbomAM vikhavAda pedA thAya, zaikSaNika kSetro zithila thaI jAya, vepAra udyogo pAyamAla thai jAya, sarakArI taMtramAM sattAnI uthalapAthala thAya. nAnI sarakhI ramatagamata mATe paNa be jaNa vacce niyama nakkI karavA paDe che ane AMtararASTrIya saMgaThano ke bahurASTrIya kaMpanIone paNa niyamo karavA ja paDe che. jema mAnavajIvananA vikAsa mATe anuzAsananI jarUra che tema bIjI bAju niyamanuM mana vagara pAlana karavuM, niyamamAMthI chaTakabArI zodhavI, niyamano bhaMga karIne zikSA bhogavI levI ItyAdi prakAranI manovRtti paNa mAnavajAtamAM AdikALathI rahelI che, kAraNa ke svArthano saguNa ke durguNa jIvamAtramAM rahelo che. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 eTalA mATe anuzAsananI samasyAo hareka vakhate hareka kSetre bhinnabhinna prakAranI rahyA karavAnI. eTalA mATe enuM nirAkaraNa vyaktigata kSetre ke sAmUhika kSetre kevI rIte karI zakAya tenI vicAraNA haMmezAM thatI rahevI joIe. emAM keTalAka upAyo tatkAlIna hoya che ane keTalAka sarvakAlIna. dharmanA kSetre guru-ziSyanI paraMparA bhAratIya saMskRtimAM jevI umadA jovA maLe che evI anyatra jovA nathI maLatI. guru ane ziSya bhinnabhinna kuTuMbamAMthI AvatA hovA chatAM UMcI kakSAnA guru-ziSya vacce pitA-putrathI paNa adhika saMbaMdha hoya che. guru ziSyane zikSA kare to te mAtra hitabuddhithI ja kare che ane ziSyane paNa te barAbara lAge che. zikSAmAM samatulA jALavavI e gurunuM kartavya che. potAne thayelI zikSA mATe ziSyanA manamAM roSa nathI thato ane na thavo joie. ziSya gurune choDIne bhAgI jAya to koI ene aTakAvatuM nathI, kAraNa ke A koI bhautika svArthathI sthapAyelo saMbaMdha nathI. tyAga-vairAgyanI bhUmikA upara uccattara dhArmika-AdhyAtmika dhyeyanI prApti arthe A saMbaMdha sthapAyo hoya che. ubhaya pakSe bIjAnI pAtratAno agAuthI vicAra thaI cUkyo hoya che. ziSyano samarpaNabhAva emAM mahattvanuM kArya kare che. ethI ja guru-ziSyanA saMbaMdhamAM jAti, kula, uMmara, rUpa, vyavahAru zikSaNa ityAdino ghaNo bheda hovA chatAM ane keTalAMkamAM guru karatAM ziSya caDiyAto hovA chatAM A saMbaMdhamAM saMvAditA, AnaMda, utkarSanI bhAvanA ityAdi sArI rIte jaLavAyelAM rahe che. gurunuM ziSya mATe apAra vAtsalya tyAM sudhI hoya che ke "mAro ziSya mArA karatAM savAyo thAya." ziSyAt che paSInayam e sAcA gurunI bhAvanA hoya che. ane ziSyano samarpaNabhAva tyAM sudhI hoya che ke guru ziSyane sApanA dAMta gaNavAnI AjJA kare to paLano paNa vilaMba karyA vagara ke kazo saMzaya Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNusAsio Na kuppijjA / 49 karyA vagara ziSya e karavA tatpara banI jAya che. AvA vAtsalyabhUrNa guru ane ziSyanuM jevuM advaita racAya che evuM advaita saMsAranA anya saMbaMdhomAM jovA maLatuM nathI. bhAratIya paraMparAmAM jevuM A advaita jovA maLe che tevuM anya dharmamAM ke paraMparAmAM jovA nathI maLatuM. guru bhagavaMta ziSyane zikSA kare to temAM emano hitakArI vAtsalyabhAva ja rahelo hoya che. eTale guru taraphathI zikSA thAya to tethI ziSya roSa karavAnuM kazuM ja kAraNa rahetuM nathI. mATe bhagavAne kahyuM che ke ziSya eve vakhate roSa na karatAM kSamAno bhAva dhAraNa karavo. vaLI A zikhAmaNane amalamAM mUkavI hoya to kSudra mANasono sasaMrga choDI devo joie ane majAka mazkarIno paNa tyAga karavo joIe, kAraNake kSudra mANasonI sobatathI ke caDavaNIthI ziSyanA manamAM guru pratye cIDa, abhAva, roSa pedA thAya che. potAne yogya zikSA thaI hoya tyAre sAMtvana ApanArA mANaso halakI koTinA na hovA joie, kAraNa ke emanuM sAMtvana viSa samAna hoya che. - guru jyAre ziSyane Toke che, aTakAve che, Thapako Ape che ke zikSA kare che tyAre te potAnA ziSyanA doSo dUra karavAne arthe ja eTale ke ziSyane paripUrNa banAvavA mATe ja hoya che. emanA aMtaramAM potAnA ziSyane mATe apAra lAgaNI hoya che. eTale ja kabIre gurune mATe kuMbhakAranuM ane ziSyane mATe kuMbhanuM rUpaka prayojIne kahyuM che : gura kuMbhAra ziSya kuMbha hai, ghaDa ghaDa kADhe khoTa; aMtara hAtha sahAra de, bAhara vAhai coTa. ghaDo ghaDatI vakhate kuMbhArano eka hAtha aMdara hoya che ne eka hAtha bahAra hoya che. bahAranA hAthathI te ghaDAne thapATato hoya che. thapATa mAratI vakhate eno Azaya ghaDAne bhAMgI nAMkhavAno nahi paNa ghaDAnuM kharabacaDApaNuM dUra karavAno hoya che. guru paNa ziSyane e rIte aMdarathI ane bahArathI ghaDe che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 1ra zALA, kaoNleja ke yunivarsiTImAM zikSaka ane vidyArthI vacceno saMbaMdha evo che ke jemAM zikSaka jJAnadAtA che ne vidyArthI jJAna grahaNa karanAra che. eTalA mATe jJAnanA kSetre vinaya -bahumAnanI apekSA ghaNI moTI rahe che. emAM paNa bhAratIya paraMparAmAM A saMbaMdhanuM gaurava ghaNuM badhuM che. vaLI, A kSetramAM anuzAsananI-zistanI paNa eTalI ja anivAryatA che. eTale zikSaka vidyArthIne mAtra gerazista ja nahi, abhyAsanI bedarakArI mATe zikSA kare to te paNa vyAjabI ja gaNAya che. keTalAka vicArakonA mate to zALAnA nAnA vidyArthIone zArIrika mAra mAravAmAM paNa kazuM khoTuM nathI. "soTI vAge cama cama ane vidyA Ave ghama ghama' jevI kahevatamAM keTalAkane yathArthatA ane upayogitA samajAya che. nAnapaNamAM bhArADI banI gayelA ane mAbApane na gAMThatA chokarAo zikSakanA mArathI sIdhA dora thaI gayA hoya ane pachInA jIvanamAM teo potAnA zikSakano upakAra haMmezAM yAda rAkhatA hoya evA aneka kissAo che. zArIrika mAranI vAta bAju para rAkhIe ane itara prakAranI zikSAnI vAta karIe to te paNa vidyArthIne svachaMdI banI jatAM aTakAvavA mATe jarUrI che. vidyArthIonI e vaya evI che. vidyArthIomAM paNa A vAta svIkRta hoya che. ethI ja koi zikSake vidyArthIne sajA karI hoya ethI vidyArthI ane zikSaka vacce vera baMdhAtuM nathI. UlaTAnuM "sara, yAda che tame mane varganI bahAra kADhelo?' athavA sAheba, bhUlI gayA, tame mane daMDa karelo ?' jevAM apriya ghaTanAnAM vAkyo prasannatApUrvaka vidyArthIo dvArA yAda karAtAM hoya to te zikSaNanA vyavasAyamAM ja. zikSaka zikSA karIne bhUlI jAya che, paNa vidyArthInA jIvanamAM e eka mahattvanI ghaTanA banI rahe che. eTalA mATe ja vidyArthIo, ziSyo potAnA gurunI AjJAnuM sahajapaNe pAlana kare che. emAM zaMkA ke tarka- kutarkane sthAna nathI. kAlidAse raghuvaMzamAM kahyuM che ke Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNusAsio Na kuppijjA / pa1 mArA gurumavivALIyA | garajanonI, vaDIlonI AjJA vize, tenI yogyayogyatA vize vicAra ke saMzaya karavAno na hoya. teno to tarata amala karavAno hoya. koipaNa dezanuM lazkarI taMtra anuzAsana vinA eka kSaNa paNa cAle nahi. samagra senAmAM mukhya senApatithI sAmAnya sainiko sudhInI dareka kakSAe uparInA Adezane mAnya rAkhavo ja paDe. enI avagaNanA karanArane, AjJA uthApanArane zikSA tarata ja karavAmAM Ave. jo zikSAmAM vilaMba thAya to senAmAM zithilatA AvI jAya. sAmAnya nAgariko mATe nyAyataMtrano Azraya levAya che ne nyAyataMtrano cukAdo AvatAM becAra mahinAthI mAMDIne pAMca paMdara varSa paNa lAge. (vartamAna bhAratamAM to keTalAka cukAdAo vIsa-pacIsa varSe Ave che ke jyAre bIjI peDhI AvI gaI hoya ane ethI ja bhAratIya janajIvanamAM ane vizeSataH rAjakAraNamAM bhayaMkara gerazista pravarte che, kAraNa ke mANasa zikSAthI nathI Darato. e samaje che ke zikSA thatAM pAMcapaMdara varSa lAgavAnAM che.) senAmAM koIpaNa gunA mATe pAMcapadaMra varSe sajA thavAnI hoya to AjJAbhaMganA aneka kissAo bane. yuddhabhUmi para javAno aneka sainiko inakAra kare, ne pachIthI je sajA thAya te pote bhogavI leze ema mAne. paraMtu AvI rIte senAnuM kArya cAlI zake nahi. tyAM AjJAbhaMganI tarata ja kaDaka sajA thatI hovAthI AjJAbhaMga thAya nahi. AjJApAlananA siddhAnta upara ja koipaNa dezanA saMrakSaNanI kSamatA rahelI che. eTale ja sainiko para nAgarikonA nyAyAlayamAM kAma nathI calAvAtuM. paraMtu alAyadI sainika adAlatamAM kAma calAvAya che. ene korTa mArzala kahevAmAM Ave che. (sanikoe nAgariko sAthenA vyavahAramAM koI guno karyo hoya topaNa nAgarika adAlata teno kisso lazkarI adAlatane sapI zake che.) Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 1 ra yuddhamorace pratyeka kSaNanI gaNatarI hoya che. AkramaNa ane saMrakSaNanI vyuhAtmaka gaNatarImAM eka miniTa moDuM AkramaNa thAya to te pahelAM duzamananuM AkramaNa thaI cUkyuM hoya athavA potAnA ja sainiko para potAno bombamAro thavAnuM jokhama rahe che. eTale yuddhamorace to pratyeka paLanuM AjJApAlana atyaMta mahattvanuM gaNAya che. yuddhabhUmi upara to uparInA hukamanI yogyAyogyatA vize vicAra karavAno ja na hoya. khoTA ke utAvaLiyA hukamathI mRtyunA mukhamAM javAnuM hoya, to paNa te pramANe, karavAnuM ja hoya. eTalA mATe ja pelI cArja opha dha lAITa brigeDa' kavitAnI paMktio jANItI che ke There is not to reason why. There is but to do and die. sainyamAM to uparathI nIce sudhInI eka zRMkhalA hoya che. emAM vaccenA tabakakAnA senAnA mANasonI bevaDI pharaja hoya che. potAnA uparI adhikArIonA hukama "yasa sara' kahIne uThAvavAnA ane potAnA hAtha nIcenA sainikone hukamo karavAnA. sainika nIcenI pAyarIethI jema jema upara caDato jAya tema hukama uThAvavAnA ochA ane karavAnA vadhu. paraMtu AjJAMkitapaNAnI jema eka kalA che tema uparIpaNAnI paNa kalA che. keTalAkane hukama pramANe kAma karatAM AvaDe, paNa hukama karIne kAma karAvatAM na AvaDe. ema kahevAya che ke only those who obey we can command well. mANasanuM vyaktitva evuM hovuM joie ke enI AjJAno bola uThAvavA aneka loko tatpara hoya. anuzAsanamAM ekavarga zistapAlana karAvanAra che ane bIjo varga te pAlana karanAra che. emanI pAse sattA che ane bIjAnI pAse zaraNAgati che. eTale zistapAlana karAvanArane manovalaNa eka prakAranuM hoya che ane pAlana karanAranuM bIjA prakAranuM. ekanuM Apakhuda ane Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNusAsio Na kuppijjA / 53 bIjAnuM gulAmInuM mAnasa banI javAno saMbhava rahe che. A saMbaMdhamAM jyAre visaMvAda thAya che tyAre saMgharSa ane mAThAM pariNAma nIpaje che. emAM paNa anya pakSe tana, mana, dhananuM baLa vadhu hoya to vastusthiti vakare che. putre pitAnuM khUna karyuM hoya, vidyArthIe zikSakane tamAco mAryo hoya ke celo gurunI chAtI para caDI beTho hoya evA banAvo kyAM nathI banatA? eTale zistapAlananI vAta karavI e eka vAta che ane jAte eno amala karavo e bIjI vAta che. eka lekhake kahyuM che ke 'It is one thing to praise discipline and another to submit to it.' keTalAka mANaso zistapAlananI AvazyakatA para bhAra mUke che, enI prazaMsA kare che, paraMtu potAne mAthe jyAre niyamapAlananI vAta AvI paDe che tyAre tenI viruddhanI teonI pratikriyA cAlu thai jAya che. jeone zistanuM pAlana karavuM paDe che teo badhA haMmezAM hoMzathI pAlana kare evuM nathI. vaLI zikSA-punishmentno viSaya kyAreya priya na thai zake. mANasa potAnA doSono ekarAra karIne ema kahI zake ke sAruM thayuM ke 'mane zikSA thai, nahi to huM sudharata nahi. mArI AMkha UghaDI.' koI ema na kahI zake ke 'mane zikSA bahu game che ane vAraMvAra game eTalA mATe vAraMvAra bhUla karavAnuM mana thAya che.' guru ke upa2Ine paNa zikSA karyAno to ja saMtoSa hoya che ke jethI hAtha nIceno mANasa sudharI zake, khuda vAraMvAra zikSA karyAno emane zokha ke AnaMda na hovo joie. hoya to te mAnasika vikRti che ema gaNAya. zikSA karyA chatAM jo vyakti sudhare nahi to guru ene choDI de che, kAraNa ke ekanI gerazista samasta samudAyane bagADI zake che. keTalAka mANaso gurunuM, vaDIlanuM ke uparInuM AjJApAlana kare, paNa te karatAM vAra lagADe. e ajANatAM hoya ane irAdApUrvaka paNa hoya; e icchApUrvaka hoya ane anicchAe mana vagara paNa hoya. emAM Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 utsAha hoya athavA mAtra veTha ja hoya. AjJApAlana karAvanAra dareka vakhate badhuM barAbara samajI zake ja ema na kahI zakAya, kAraNa ke mANasanuM mana akaLa che. paraMtu eTaluM nizcita che ke jyAM zistapAlanamAM umaMga, utsAha ane tatparatA nathI hotAM tyAM lAMbe gALe vyaktine potAne ja nukasAna pahoMce che. kyAreka to e nukasAna kevI rIte potAne pahoMcyuM che enI potAne paNa khabara nathI hotI. mAtra jANakAro ja e vize jANatA hoya che. vaDIlo ke gurajanane pakSe eTaluM avazya kahevuM joie ke dareke dareka vakhate teo yogya pramANamAM ja mApasara zikSA kare che evuM nathI hotuM. kyAreka cIDa, Avega ke gussAmAM teo potAnAM saMtAnone ke ziSyone vadhu paDatI zikSA karI bese che. keTalAka pAchaLathI e mATe pastAya paNa che. ApaNe tyAM kahevata che ke cIbhaDAnA corane phAMsInI sajA na karAya. eTale gharamAM, vidyAdhAmamAM, ke dharmasthAnako ityAdimAM potAnA Azritone zikSA karatI vakhate pukhta vicAraNAne pUratuM sthAna hovuM joie. zistapAlana, anuzAsana, daMDazikSAmAM paNa vivekanuM lakSaNa mahattvanuM gaNAyuM che. je e cUke che ene bhogavavAno vAro Ave che. duniyAmAM jeTalA guru hoya te badhA ja kyAreya anyAya na kare, vera na vALa, pUrvagraha ke DaMkha na rAkhe evA hoya ema banI zake nahi. aMte teo paNa manuSya che ane manuSya sahaja truTi keTalAkamAM hoi zake che. keTalAka viralAo ja enAthI upara UThI zake che. eTale keTalAka gurue jyAre zistapAlanArthe zikSA karI hoya tyAre temAM potAnA aMgata svArtha, ahaMkAra, pUrvagraha ityAdi kAma karI jAya evuM paNa saMbhave. e vakhate e vize teo sabhAna hoya ke na paNa hoya. alabatta, sArA, sAcA gura to ziSyane jyAre zikSA kare tyAre te enA hita mATe ja hoya. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNusAsio Na kuppijjA / vAtsalyabhAvarahita guru ziSyane zikSA karavAno naitika adhikAra gumAvI de che. ziSya pote to gusso na karavo joie paNa potAnA vartanathI gurune gusso na karAvavo joie. hAtha nIcenA mANasonA geravartanathI uparIone ke vaDIlone krodha karavAnA prasaMgo vAraMvAra AvatA hoya che. keTalAka irAdApUrvaka AjJAbhaMga karatA hoya che. keTalAka kAmacora ke buThThI buddhinA athavA avaLI matinA hoya che. aDiyala TaTTu jevA avinIta ziSyonAM udAharaNo paNa ghaNAM hoya che. eka vAra eka vRddha saMnyAsI ane yuvAna avinIta ziSya eka gAmamAM pahoMcyA ane eka dharmazALAmAM UtaryA. guru thAkelA hatA, zarIra asvastha hatuM. baMne sUi gayA. rAtre gurune thayuM ke bahAra varasAda paDato lAge che. emaNe celAne kahyuM, 'bhAi, jarA bahAra jaine jo to ke varasAda paDe che ?' celAe sUtAM sUtAM javAba Apyo, 'mahArAja, bahAra javAnI jarUra nathI. hamaNAM ja eka bilADI bahArathI aMdara AvI che. tamArI pathArI pAse beThI che. enA zarIra para hAtha pheravo. varasAda paDyo haze to enuM zarIra bhInuM haze.' thoDIvAra pachI gurue kahyuM, 'bhAi, bahArathI ThaMDo pavana Avato lAge che. bAraNuM ardhuM khulluM rahI gayuM lAge che. Ubho thaine jarA baMdha ka2ze?' celAe kahyuM, 'mahArAja, e mATe mAre UbhA thavAnI jarUra nathI, tame ja jarA paga laMbAvIne bAraNAne lAta mAro, eTale baMdha thai jaze.' thoDI vAre gurue kahyuM, 'bhAi, mane tAva caDyo lAge che. jo to mAruM mAthuM garama thai gayuM che ?' celAe kahyuM, 'mahArAja, tamArAM be kAma karI ApyAM. have trIjuM kAma tamArA hAthe ja karo, kAraNa ke mAro hAtha tamArA mAthA sudhI pahoMcI zakaze nahi. tamAro hAtha tamArI pAse ja che.' 55 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 guru mauna rahyA, paNa AvA celAne guru AzIrvAda Ape ke manathI zApa Ape ? guru vRddhAvasthAmAM pahoMcyA hoya ane ekano eka ja celo hoya tyAre gurue keTalI samatA rAkhavI paDe che te to jemaNe anubhavyuM hoya te ja vizeSa jANe. mANasa uparInI AjJAmAM hoya ane emanI AjJA uThAvavA mATe zistapAlanamAM rahevuM paDe e eka sarvasAmAnya paristhiti che. paraMtu jeo potAnA jIvanamAM vikAsa karavA cAhe che teoe to potAnI jAtane potAnAmAM ja vaza rAkhavI joie. "AtmAnuzAsana' athavA nisazAsana e AdhyAtmika vikAsanuM moTuM ane mahattvanuM pagathiyuM che. e mATe jAta pratye kaThora thavAnA prasaMgo Ave che. je mANasa potAnI jAta pratye kaThora thaI zakato nathI te jIvanamAM bahu siddhi meLavI zakato nathI. pramAda, ALasa, pralobhano parano vijaya manuSyane vikAsanI dizAmAM tvarita gati karAve che. koipaNa eka kAryapravRtti mATe mANasa potAnuM lakSya nakkI kare che. e lakSyane prApta karavA mATe ene puruSArtha karavo paDe che. e puruSArthamAM jeTalI kacAza teTalI siddhi ochI maLavAnI. mANasane taravAnuM zIkhavuM che, sAikala calAvatAM ke moTarakAra calAvatAM zIkhavuM che, AvI AvI nAnI pravRttithI mAMDIne moTI moTI pravRttio karavI hoya, paraMtu te mATe mahenata karavAmAM mana ALasI jAya, nAnAM najIvAM kAraNo maLatAM vAta mulatavI rAkhavAnuM mana thayA kare, bIjI khAnapAnanI ke AnaMda-pramodanI pravRttiomAM mana bhaTakyA kare to te nizcita samayamAM potAnuM lakSya prApta karI na zake. eTalA mATe vikAsazIla mANase jAta pratye niSphara banatAM zIkhavuM joIe. koIka lekhake kahyuM che : No pain, no palm; no thorns, no throne; no gall, no glory; no cross, no crown. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14mI eprila, 1944 14mI eprila, 1944no divasa muMbainA itihAsamAM raktAkSare lakhAyelo che. muMbaie Avo bhayaMkara divasa kyAreya joyo nathI. e divasa najare jonAra ane anubhavanAra keTalIye vyaktio 2000nI sAlamAM paNa vidyamAna haze. teo A vAtanI sAkSI pUraze. evA keTalAke to Arthika nukasAna uparAMta potAnA svajano paNa gumAvyAM haze. muMbainI vasati tyAre vIseka lAkhanI hatI. te mukhyatve taLa muMbaimAM, dAdara, mATuMgA sudhI hatI. thoDIka vasati chUTAMchavAyAM parAMomAM hatI. eka bAju AjhAdInI laDatanA ane bIjI bAju bIjA vizvayuddhanA e divaso hatA. 1942-43mAM to yuddhanA bhayane kAraNe lagabhaga aDadhuM muMbai khAlI thai gayuM hatuM, paraMtu jUna mahinAmAM nizALo UghaDatAM keTalAMye kuTuMbo vatanamAMthI pAchA AvyAM hatAM, 1942-43nA briTiza zAsanakALa daramiyAna eziyAmAM jApAna briTana ane amerikAnI sAme yuddhe caDatAM paristhitie bhAre vaLAMka lIdho hato. jApAne thAilenDa, maleziyA ane siMgApura upara potAno kabajo jamAvI dIdho hato ane barmAmAM yuddha cAlI rahyuM hatuM. kalakattA ane muMbai upara bhaya toLAi rahyo hato. yuropanA yuddha mATe briTana dvArA bhAratamAMthI lazkarI bharatI pUrajozamAM cAlI rahI hatI. vaLI e yuddha mATe osTreliyAthI bolAvAyelA sainiko thoDA thoDA divase vacamAM muMbai baMdare UtaratA ane zaheramAM ghUmatA, muMbaimAM 'bleka AuTa' AvI gayo hato. bArIonA kAcane kALA kAgaLa coMTADAi gayA hatA. gharanI battInuM ajavALuM amuka mApanA vartuLathI vadhe to daMDa thato. era reiDa sAyarananI prekaTisa karAvAtI ane rastAomAM thoDe thoDe aMtare retInI guNonI thappIo Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 lagAvAI gaI hatI ke jethI havAI humalo thAya tyAre tenI pAchaLa besI javAthI bombanI karaco vAge nahi. - 1944nA mArcamAM meTrikanI parIkSA ApIne unALAnI rajAo hovAthI huM traNa mahinA mATe nokarImAM joDAI gayo hato. tyAre mArI umara sattara varSanI hatI. jhaverI bajAra pAse caMpAgalImAM buTAlA nAmanA eka InkamaTekSa prekaTinaranI ophisamAM mArA vaDIla baMdhu zrI jayaMtIbhAinI bhalAmaNathI A nokarI maLelI. savAranA dasathI sAMjanA sAta sudhInI e nokarImAM, kalArkanuM ane paTAvALAnuM ema baMne kAma mAre karavAnAM rahetAM. jhADuM kADhavuM, pANI bharavuM, kAgaLo TAIpa karavA, phAilo goThavavI, ciThThI-saMdezA pahoMcADavA vagere paracuraNa kAma AvaDI gayuM hatuM. buTAlA sAheba gharethI inkamaTeksa ophise jaI bapore caMpAgalInI ophise AvatA. 14mI eprile bapore ophisamAM buTAlA sAheba potAnuM kAma karatA hatA. huM lAkaDAnI pholDiMga khurazI para besI kAgaLa TAIpa karato hato. tyAM sAMjanA cAreka vAge acAnaka amAruM makAna dhrUjI UThyuM. huM khurazI sAthe gabaDI paDyo. buTAlA sAheba paDatAM paDatAM bacI gayA. teo bolyA, "dharatIkaMpa thayo lAge che." thoDIka kSaNomAM bhayaMkara moTo avAja saMbhaLAyo. "A dharatIkaMpano ja avAja che', buTAlA sAhebe kahyuM, ApaNe nIce UtarI jaie..ghare ja jatA rahIe.' nIce galImAM bhAgAbhAga thai rahI hatI. dukAno TapoTapa baMdha thatI hatI. ame paNa ophisa baMdha karI ghare javA nIkaLyA. loko gabharATamAM hatA. koIka kahetA hatA ke jApAnano bombamAro cAlu thaI gayo che. koIka kahetA ke jApAnanI sTImare godImAM topamAro cAlu karI dIdho che. huM haju jhaverI bajAra vaTAvI bhUlezvaranA nAke pahoMce tyAM to kAna phADI nAkhe evo bIjo bhayaMkara dhaDAko thayo. mANaso makAnomAM ghUsI Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14mI eprila gayA. huM paNa eka makAnanA oTalA para caDI gayo. AkAzamAM dhUmADAnA goTegoTA ane moTA moTA taNakhAo phelAtA jatA hatA. lokhaMDanA (ane pachIthI khabara paDI ke sonAnA paNa) moTA moTA TukaDAo AkAzamAM UchaLIne paDatA najare dekhAtA hatA. huM Ubho hato tyAM bAjunA ja makAnamAM chAparA upara cAreka phUTa jeTalo lAMbo lAlacoLa TukaDo paDyo ane chAparuM phADIne te nIce rastA para paTakAyo. AvA to aneka TukaDA cAre bAju paDyA. keTalAka TukaDA chAparA toDIne gharamAM paDyA. keTalAMye makAnonAM bArI bAraNAM ane kAca tUTyA. ghavAyelA mANaso gabharATamAM Amatema doDI rahyA hatA. yuddhasamayanI vAstavika paristhiti kevI hoya eno tAdaza citAra najara sAme dekhAyo. yuddhano Dara kone kahevAya teno sAkSAt svAnubhava thayo. saMrakSaNa mATe makAnomAM ghUselA mANaso bahAra nIkaLavAnI haju hiMmata karatA nahotA. paMdara-vIsa miniTa pachI AkAzI AkramaNa zAnta thatAM loko ghara bhaNI doDavA lAgyA. huM paNa doDato khetavADImAM siMdhI galInA nAke AvelA mArA ghare pahoMcI gayo. 59 ghare mArAM bA, baheno vagere hatAM. pitAjI ane bhAio nokarIethI haju AvyA nahotA. bAe kahyuM 'bIjA dhaDAkAmAM to makAnamAM keTalIye rUmonAM bAraNA jorathI bhaTakAyAM. keTalAkanI bArIo tUTI gai.' cAlImAM je oraDInAM bAraNAM baMdha hatAM tenA AMgaLIyA tUTI gayA ke vAMkA vaLI gayA hatA. pADozIomAM eka ja vAta carcAtI hatI. dareka potAnA anubhavanI vAta karatAM hatAM. thoDI vAramAM mArA pitAjI AvI pahoMcyA. teo hAMphaLAphAMphaLA hatA. temaNe kahyuM 'cAlo chokarAo nIce. ApaNA paDozI navInacaMdrabhAI ghAyala thai gayA che. emane ghoDAgADImAMthI UMcakIne upara lai AvIe.' ame doDyA. navInacaMdrane UMcakIne emanI rUmamAM Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60. sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 lai AvyA. emane joine emanI patnIe to tarata moTI poka mUkI. navInacaMdra ardhA bhAnamAM hatA. page ghAyala thayA hatA, chatAM jIvanuM jokhama lAgatuM nahotuM. ame emanAM lohIvALAM kapaDAM tarata badalAvyAM. zarIra svaccha karyuM ane ghA para tarata pATApiMDI karI lIdhAM ane amArA ghare AvyA. navInacaMdrane UMcakavAne lIdhe lohInA DAghAvALAM thayelAM kapaDAM badalatAM badalatAM pitAjIe kahyuM, "jApAnano bombamAro cAlu thai gayo che. bIjA bombamArA pachI to dukAna baMdha karI ame badhA ghare pahoMcavA nIkaLI paDyA. utAvaLI cAle huM cAlato hato. nAgadevInA nAkethI pAyadhUnI tarapha vaLyo tyAM mane moTI cIsa saMbhaLAI "e cImanabhAI, e cImanabhAi, mane bacAvo." meM joyuM to eka baMdha dukAnanA oTalA para navInacaMdra paDyA hatA. emanAM kapaDAM lohIvALAM thaI gayAM hatAM. emaNe kahyuM, "cImanabhAI, mane bahu lAgyuM che, ane cakkara Ave che. mArAthI calAtuM nathI, huM marI jaiza. mane jhaTa ghare pahoMcADo.' pitAjIe amane kahyuM "meM tarata eka ghoDAgADIvALAne Ubho rAkhyo. bahu manAvyo tyAre e AvavA saMmata thayo. be-traNa jaNanI madada laIne UMcakIne navInacaMdrane ghoDAgADImAM besADyA ane ahIM ame AvI pahoMcyA. huM na hota to kadAca navInacaMdra bacata nahi. bahu lohI nIkaLI gayuM hatuM.' jApAnI vimAno muMbaI para trATakyAM che eTale muMbaI choDIne bhAgavuM joIe evI havA amArA vistAramAM prasarI rahI. e divasomAM muMbaImAM TrAma, ghoDAgADI ane mAlasAmAna mATe baLadagADI vagere vAhano hatAM. sAMja paDatAM pahelAM amArA vistAramAM keTalAka gAmaThI marAThI kuTuMbo bistarA-poTalA sAthe baLadagADImAM ravAnA thavA lAgyAM hatAM. relave sTezana taraphano dhasAro vadhI gayo hato. A dazyo joI amArI cAlImAM paNa keTalAkane lAgyuM ke bairA chokarAMone jhaTa dezabhegAM Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14mI eprila 61 karI devA joie. Ameya 1942-43mAM yuddhanA bhayane kAraNe ghaNAM kuTuMbo muMbaI choDI gayAM hatAM. eTale keTalAka makAno sUmasAma thaI gayAM hatAM. amArA kuTuMbamAM paNa vicAraNA thaI ke bIje divase koNe koNe vatanamAM cAlyA javuM. te sAMje loko samAcAra lAvyA (chApAM-reDiyo-Teliphonano pracAra te divasomAM alpa hato.) ke jApAnIo nathI caDI AvyA, paNa godImAM sTImaramAM dArUgoLAmAM lAgelI AganA dhaDAkA thayA che. Aga akathya moTI che ane haju bujhAI nathI e vAtanI khAtarI aDadhA rAtA AkAzathI thaI gaI. potapotAnA makAnanI agAzIomAM caDIne loko vadhatI jatI Aga moDI rAta sudhI nihALatA rahyA hatA. bIje divase chApAMomAM sattAvAra vigato AvI. jApAnanI AgekUcane khALavA mATe briTane dArUgoLo ne nAnAM yuddhavimAno sahita naukAno kAphalo IglenDathI ravAnA karyo hato. IglenDamAM barkinoDa baMdarethI 24mI phebruArI 1944nA roja vIsa yuddha jahAjo UpaDyAM. enI AgevAnI phorTa sTIphIna nAmanA jahAje lIdhI hatI. A badhAM jahAjo 12mI eprile karAMcI baMdare AvI pahoMcyAM hatAM. tyAM eka divasa rokAI 14mI eprile savAre e jahAja muMbaI baMdare AvI pahoMcyAM. te ahIMthI kocIna, kalakattA, DhAkA jaine raMgUna pahoMcavAnAM hatAM. 14mI eprile sADA bAra vAge virAmanA eka kalAkamAM jahAjonA kamAno, khalAsIo, sainiko zaheramAM bhojana vagere mATe gayA. te vakhate phorTa keviyara nAmanA jahAjanA kaptAne phorTa sTIphInamAMthI sAdhAraNa dhUmADA nIkaLatA joyA hatA. paraMtu thoDIvAramAM te baMdha thaI gayA hatA. eka kalAkanA virAma pachI jahAjanA karmacArIo pAchA pharyA tyAre pharI pAchI Aga cAlu thaI gaI hatI. eTale tarata jahAjamAM sAvacetIno ghaMTa Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 2 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 vagADyo hato ane phAyara brigeDane jANa karAi hatI. jahAjanA sabhyone jahAja choDIne nIkaLI javAno kepTane orDara ApI dIdho hato. sTImaranI A Agano saMdezo maLatAM dakSiNa muMbaInA badhA baMbAvALAo godImAM pahoMcI gayA. teoe tarata pANIno mAro sTImara upara cAlu karI dIdho. paraMtu Aga kAbUmAM AvatI nahotI. tenuM mukhya kAraNa e hatuM ke sTImaramAM yuddha mATeno dArUgoLo bharyo hato. baMbAvALAo samudranA kinAre godImAM sTImaranI najIka baMbA hArabaMdha goThavI Agane niyaMtraNamAM levAnI bhAre jahemata uThAvI rahyA hatA. paraMtu Aga aMdara vadhatI vadhatI enA dArUkhAnA sudhI pahoMcI gaI hatI. paristhiti atyaMta bhayaMkara che evo aMdAja baMbAvALAone Avyo nahi. vaLI teo to kartavyaparAyaNa hatA. teonI to jiMdagI ja jokhamabharelI gaNAya. barAbara savA kalAkanI jahemata pachI bahAranI Aga thoDIka niyaMtraNamAM AvI, paNa dhUmADAnA goTegoTA nIkaLatA rahyA hatA. evAmAM barAbara sAMjanA 4-06 miniTe jahAjamAMthI jANe jvALAmukhI phATyo hoya evo bhayaMkara visphoTa thayo. e eTalo badho bhayaMkara hato ke dharatI dhrUjI UThI hatI. e vakhate lagabhaga badhAja baMbAvALA UchaLyA eTaluM ja nahi, baMbAo paNa tUTyA ke UchaLyA. baMbAsahita keTalAka baMbAvALA dariyAmAM paDyA ane DUbI gayA. keTalAyanA zarIranA TukaDe TukaDA thaI gayA. keTalAka havAmAM pacAsa so phUTa UMce UchaLIne jamIna para paTakAyA ke dariyAmAM paDyA. kula 66 baMbAvALAonA prANa eka miniTamAM homAI gayA. have je Aga bhabhUkI te to dArUgoLAnI hatI. moTA moTA rAkSasI bhaDakA vadhavA lAgyA. emAM samI sAMjano dariyAi pavana bhaLyo. sTImaranA lAkaDAnA saLagatA pATiyAMo dUra dUra UDyAM ane tyAM Aga lagADI. vaLI jahAjanA nIcenA bhAgamAM Aga pahoMcI che, jyAM vadhu Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14mI eprila 63 vinAzaka bhayaMkara dArUgoLAno jaththo rAkhavAmAM Avyo hato. pahelAM dhaDAkA pachI barAbara cotrIsa miniTa pachI eTale ke 4-41 miniTe bIjo bhayaMkara dhaDAko thayo. A bIjo dhaDAko pahelA dhaDAkA karatAM traNagaNo bhayaMkara hato. ethI bIjI betraNa sTImaromAM paNa Aga lAgI. lokhaMDanA seMkaDo TukaDAo, sonAnI pATo, saLagatA lAkaDAMnAM pATiyAM AkAzamAM UyAM ane cAra mAIlanA vistAramAM dANA baMdara ane masjida baMdara, narasI nAthA sTrITa, kAjhI saiyada sTrITa, semyuala sTrITathI zarU karIne TheTha jhaverI bajAra, bhIMDI bajAra, naLa bajAra, prinsesa sTrITa, kAlabAdevI, pAyadhUnI sudhInA vistAramAM paDyA ane keTalAye mANaso ghAyala thayA. keTalAMye makAnonA chAparAMo tUTyA. godImAM kAma karatA keTalAye mANaso mRtyu pAmyA. keTalAye ghavAyA. e vistAramAMthI bhAgatA mANasonAM kapaDA ane moDhAM kALAM kALAM thaI gayAM hatA. keTalAMkanA zarIramAMthI lohI nIkaLatuM hatuM. A bIjo dhaDAko eTalo joradAra hato ke cheka sAntAkrujha ane vilepArlenA lokone saMbhaLAyo hato. dhaDAkAne lIdhe dharatIkaMpa jevI krUjArI thaI te kolAbAnI ane pUnAnI vedhazALAmAM sismogrAphamAM noMdhAI hatI. A ghaTanAnI kamanasIbI e hatI ke bambAvALAo bambA sahita dariyAmAM DUbI gayA ke ghAyala thai mRtyu pAmyA. have bIjA baMbAo kyAMthI Ave ane keTalI vAre pahoMce? eTale Aga to jhaDapathI prasaratI gaI. jUnA vakhatamAM lAkaDAnA dAdara ane meDAvALAM aDoaDa makAnone AgamAM bharakhAtAM vAra na lAgI. sAMje to godI pAse Avelo Akho vistAra bhaDake baLavA lAgyo. mANaso paherela lUgaDe ghara choDIne bhAgyA. AjubAjunA makAno polIse khAlI karAvyAM. rAtane vakhate AkAza lAlaghUma thaI gayuM. makAnanI agAzIomAMthI moTI moTI vALA dekhAvA lAgI. WWW.jainelibrary.org Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 sarakArI taMtranuM kAma have Aga olavavA karatAM Aga vadhatI aTakAvavAnuM thai gayuM. je makAna bhaDake baLatuM hoya tenA pachI trIjuM cothuM makAna jo pADI nAMkhavAmAM Ave to ja Aga AgaLa vadhe nahi, keTalAka makAno suraMgothI toDavAmAM AvyAM. baMdarano Akho vistAra polIse kabaje karI lIdho. tyAM mANasonI avarajavara baMdha thai gai. parAmAMthI ane bahAragAmathI bolAvelA baMbAvALAnI kAmagIrI vadhI gai. 64 dANAbaMdaranI A Aga be-traNa divasamAM to cAre bAju ghaNI badhI prasarI gai. jAnamAlanuM pArAvAra nukasAna thayuM. eka aMdAja pramANe Asare pAMtrIsa karoDa rUpiyAnuM nukazAna thayuM hatuM. eTaluM moTuM nukazAna muMbai zahere potAnA Aja divasa sudhInA itihAsamAM kyAreya joyuM nathI. A bhayaMkara AgamAM cha hajAra karatAM vadhAre dukAno baLI gai. je makAno baLI gayAM, athavA je toDI pADavAmAM AvyAM evAM makAnomAM rahetA seMkaDo kuTuMboe potAnuM sarvasva gumAvyuM. mAla milakatano vImo uttarAvavAnI prathA tyAre khAsa pracalita nahotI. eTale jemanuM gayuM temanuM badhuM ja gayuM. mAlimalakatanA A nukasAna uparAMta pAMcasothI vadhu mANaso mAryA gayA ane seMkaDo ghAyala thayA. Akho baMdara vistAra bhaDake baLatA smazAna jevo thai gayo. je makAno bacI gayAM, paraMtu salAmatI mATe tAbaDatoba khAlI karAvAyAM evAM keTalAMye makAnomAM ghaNI corIo thai. keTalAMye kuTuMbo bacI gayAM, paNa nirAdhAra thai gayAM, keTalAMya dezabhegAM thai gayAM. A nukasAnano bhoga banelAM loko A vistAramAM vasatA mukhyatve kacchI samAjanA hatA. A vakhate keTalAMye udAradila kacchIoe ane anya zreSThIoe AzrayasthAno cAlu karI dIdhAM. khAlI judI judI jagyAomAM rAtavAso ane bhojana mATe prabaMdho thavA lAgyA. sarakAre paNa TrAnjhiTa kempa-AzrayasthAno zarU karI dIdhAM hatAM. Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14mI eprila keTalAya divaso sudhI cAlu rahelI A AganuM dazya jovA mATe jANe ke amAro rojano kAryakrama thai gayo hato. polise amuka vistAronI nAkAbaMdhI karI dIdhI hatI. tyAM AgaLa lokonAM ToLAM Akho divasa UbhAM rahetA. ame UbhAM hoie te daramiyAna koika makAna AgamAM kakaDabhUsa thaine paDatuM hoya tenA avAjo saMbhaLAtA. to koika makAnane suraMgothI toDI paDAtuM hoya tenA avAjo paNa saMbhaLAtA. ToLAmAM keTalAMye strIpuruSo evAM jovA maLatAM ke je potAnA ghara mATe poka mUkIne raDatAM hoya. keTalAMka potAnA makAnamAM jaine kiMmatI ghareNAM vagere levA javA mATe polisane karagaratAM hoya. AvAM keTalAMye hRdayadrAvaka dazyo tyAre najare nihALavA maLyAM hatAM. 65 A jahAjamAM dArUgoLAnI sAthe sonAnI seMkaDo pATo paNa hatI. koi akaLa gupta kAraNasara briTane A pATo mokalAvI hatI. jahAjamAM bIjo dhaDAko thayo tyAre cAre bAju sonAnI pATo UchaLIne pAMceka kilomITara jeTalA vistAramAM paDI hatI. keTalAkane e pATo vAgavAthI ijA thai hatI. garama garama kALI thai gayelI pATo sonAnI che evo khyAla paNa jonArane Avyo na hato. keTalAMka makAnonA chAparAM toDIne pATo gharamAM paDI hatI. sonAnI A pATonI polIsa dvArA kabajo meLavavAnI kAmagIrI bIjA divasathI cAlu thai gai hatI. keTalIye pATo UchaLIne dariyAmAM paDI hatI. varaso sudhI te dariyAmAMthI nIkaLatI gaI hatI. ane haju paNa dariyAmAM keTalIye haze ! baghI pATono pUro hisAba kyAreya maLyo nathI. dANA baMda2nI A bhayaMkara Aga aMkuzamAM AvatAM aThavADiyuM lAgI gayuM, paNa pachI sArA makAnomAM lokone pAchA pharavA devAmAM, baLI gayelA makAnono kATamALa khaseDavAmAM ane navI ImArato ka2vAmAM mahinAo lAgI gayA hatA. muMbaImAM eka du:khada yAdagAra ghaTanA banI gaI. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana bhAga 12 amArA makAnanA navInacaMdrabhAi thoDA divasamAM sArA thai gayA. teo jAtanA bhoI ane bharUcanA vatanI hatA. paMdara paDozIomAM teo sauthI vadhu abhimAnI ane takarArI hatA. badhAM karatAM paise Take vadhu sukhI hatA eTale koinI sAthe bhaLatA nahi, paraMtu dhaDAkAnA A banAva pachI emanA jIvanamAM parivartana AvI gayuM hatuM. teo makAnamAM badhA paDozIo sAthe bhaLavA lAgyA hatA. badhAMne teo kahetA, 'cImanabhAIe mane madada na karI hota to huM jIvato na hota.' 66 mANasanA jIvanamAM kyAre parivartana Ave che ane kyAre konI garaja paDe che e kahI zakAya nahi. bhayaMkara dhaDAkA ane ghaNI moTI Agano A prasaMga jAte jonArane paNa have bahu yAda Avato nathI. navI peDhIne to enI kazI ja khabara ke kalpanA nathI. paraMtu muMbaInA baMbAvALA haju e bhUlyA nathI. Aga olavavAmAM jeo tAlImabaddha ane nipuNa hoya evA baMbAvALAo pote Aga olavavAnA potAnA kartavyanuM pAlana karatAM karatAM honAratamAM homAi gayA. eka sAthe 66 jeTalAM baMbAvALAoe kSaNavAramAM prANa gumAvyA hoya ane keTalAyanAM zaba maLyAM na hoya evI ghaTanA baMbAvALAonA itihAsamAM advitIya che. ethI ja muMbainA baMbAvALAo Aja divasa sudhI prativarSa 14mI eprile potAnA A kartavyaniSTha purogAmIone mATe zraddhAMjalino kAryakrama yojIne temane mATe natamastake prArthanA kare che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pokemona' pokemona' (POKEMON) eTale zuM? duniyAnI poNA bhAga karatAM vadhu vasatie A zabda ja sAMbhaLyo nahi hoya to ene e vize kyAMthI khabara hoya? paraMtu amerikA, keneDA, jApAna vagere dezomAM lAkho bALakone khabara che ke "pokemona' zuM che. khAsa karIne amerikAnA bALakomAM to hamaNAM jANe "pokemona'nuM moTuM mojuM pharI vaLyuM che. pokemona jApAnI zabda che. eno uccAra thAya che PO.KEHI-MOHN, pokemona e kAlpanika asuro athavA daityo (Incredible Monsters) che. POCKET MONSTERnuM TUMkuM rUpa te "pokemona' ema paNa manAya che. A dareka asura pAse potAnI AgavI zakti che. kayA asura karatAM kayo asura caDe ane jItI jAya enA niyamo che. kayA asurane tAlIma ApI vadhu zaktizALI banAvI zakAya ane te bIjA asurane parAjita karavAnI zakti kyAre meLavI zake enA paNa niyamo che. asuronA mukhya sAta vibhAga che. teonI zakti-pravRtti anusAra teonuM vargIkaraNa karavAmAM AvyuM che. A sAta varga che : ghAsa, agni, jaLa, vidhuta, raMgavihInatA (colourlessadazya rahevAnI zakti), mArAmArI ane mAnasika AghAta. A dareka varganA asuromAM enA peTA prakAro che ane te darekane svataMtra nAma ApavAmAM AvyAM che. A rIte kula doDhaso daityo che. kalpanAthI A badhA daityo upajAvI kADhavAmAM AvyA che. ane te darekanI kArTUna jevI lAkSaNika vaiyaktika AkRti che. e AkRtinA AdhAre te daityane oLakhI zakAya che. pattAMnI joDanI jema A dareka daityanuM eka kArDa evAM doDhaso raMgIna kArDa taiyAra karavAmAM AvyAM che ane tenI judI judI ramata ramI zakAya che. A rIte "pokemona' e pAnAMnI ramata paNa che. sAmAnya rIte pattAMnI Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 ramata-lAla, cokaTa, kALI ane phullI e darekanAM tera pAnAM ema maLIne bAvana pAnAMnI ramata AkhI duniyAmAM pracalita che. pokemona e 150 pAnAMnI ramata che. e ramatAM AvaDe to emAM ghaNI majhA paDe ema che. paraMtu e ghaNI aTapaTI ramata che. enA niyamo mATe pustikAo pragaTa thai che. ghaNAM bALako viDiyo gema'mAM e ramata rame che. ethI hoMziyArI vadhe che. bIjI bAju enI Teva paNa paDI jAya che. pattAMnI ramatanI jema eno paNa caTako lAge che. 68 pokemonano udbhava to jApAnamAM thayelo manAya che. jApAnamAM nAnAM chokarAMothI mAMDIne moTI uMmaranA sudhI eka jUnI pAraMpArika ramata bahu pracalita che. kAgaLa, kAtara ane paththara e traNamAM koNa zaktizALI vadhAre ? kAtara kAgaLane kApe. eTale kAgaLa ane kAtaranI vacce kAtara jIte. paththara kAtarane bhAMgI nAMkhe. eTale kAtara ane paththaranI vacce paththara jIte. paththara bhAre ane nIce paDI jAya. kAgaLa halako ane havAmAM UMce UDI zake eTale kAgaLa ane paththara e bemAM kAgaLa jIte. kAgaLa mATenI mudrA te khullI hatheLI, kAtara mATenI mudrA te hAthanI pahoLI karelI pahelI be AMgaLIo. ane paththaranI mudrA eTale mUThI. ramavA beThA hoya te be jaNe eka sAthe potAnA manamAM Ave te mudrA ka2vAnI. koie bIjAnI mudrA joyA pachI potAnI mudrA ka2vAnI nahi, paNa eka sAthe ja mudrA karIne jhaDapathI jamIna para hAtha mUkavAno. kAgaLa ane kAtara Ave to kAtaravALo jIte. kAtara ane paththara Ave to paththaravALo jIte. paththara ane kAgaLa Ave to kAgaLavALo jIte. ekasarakhI baMne mudrA hoya to pharIthI mudrA karavAnI. jema kAgaLa, kAtara ane paththaranI ramata jApAnamAM pracalita che, tema evA ja prakAranI paNa vadhAre moTI pokemonanI ramata paNa ramAya che. judI judI zaktivALA daityo athavA asuromAM amuka prakAranI Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pokemona 69 zaktivALo daitya bIjA daityane parAjita karI zake. daityonI A saMkhyA e viSayanA niSNAtoe dhaMdhAdArI daSTie vadhAratA rahyA che. paraMtu jApAna karatAM amerikAmAM eno pracAra ghaNo vadhI gayo che. amerikAnI navInatApriya prajAne thoDe thoDe vakhate kazuMka navuM joie che. emAM paNa tyAMnA bALakonI kharIdazaktine (aMte to mAtApitAnI kharIdazaktine) vaTAvI levA mATe moTA moTA sTorsa dharAvatI kaMpanIo vecANakalAnA niSNAto dvArA vakhatovakhata navI navI vastuo banAvIne bajAramAM mUkIne moTo napho raLI le che. teo ekI sAthe ghaNAM badhA naMga taiyAra karIne samagra amerikAmAM pahoMcI jAya che ane chApAM, TI.vI. copAniyAM vagere pracAramAdhyamo dvArA potAnI navI vastu mATe havA UbhI karI de che. nAnAM bALakonA mana para emane lAyaka vastuo mATenI havA tarata asara karI jAya che. pokemonanA moTAM posTaro sTorsamAM jovA maLe. daityonI plAsTikanI raMgaberaMgI AkRtio ramakaDAM tarIke vecAya. sAmAnya mANasanI buddhi kAma na kare evI evI pokemonanA prakAranI ke nizAnIvALI vastuothI sTorsamAM pokemonanuM vAtAvaraNa jAmI jAya che. dAyakA pahelAM amerikAmAM DAyanAsorsanuM mojuM AvyuM hatuM. jyAM juo tyAM jAtajAtanA DAyanAsorsa. pustako, citro, posTara, ramakaDAM, TIzarTa, baniyana, TopI, badhe DAyanAsorsa. ethI bALakonuM sAmAnya jJAna vadhatuM. DAyanAsorsanuM A mojuM amerikAmAMthI prasaratuM prasaratuM duniyAnA ghaNA dezomAM pahoMcI gayuM. e zakyuM nahi, tyAM amerikAnI kaMpanIoe 'pokemona'nuM mojuM vahetuM karI dIdhuM che. vacamAM bALako mATe Beanies Babies ane Crazy Bones e benA vividha prakAranA saMgrahanI pravRttinuM mojuM AvyuM, je haju paNa cAlu che. Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 amerikA vecANakaLA (Marketing)mAM jabaruM che. yunivarsiTIomAM enA abhyAsakrama hoya che. grAhakano prakAra, enI kharIdazakti, enI manovRtti, enI AgaLa rajU karavAnI yuktipUrvakanI lobhAmaNI yojanAonI jAherakhabaro vagere ghaNI judI judI daSTie e viSayanA niSNAto navI navI yojanAo ghaDe che. Buy one and get one free e amerikAnI jANItI yukti che. emAM saravALe to vepArI kaMpanIo ja potAno mAla gharagharamAM ghusADIne dhUma kamANI karI le che. kAyadesara vittaharaNa karanArI A kaMpanIoe bALakone paNa choDyAM nathI. atyAranI teonI Tekanika evI che ke eka ja navuM ramakaDuM taiyAra karavAne badale tenA pacAsa-so judA judA ghATa, bhAga, khaMDa banAvo jethI bALaka eno saMgraha karavA lalacAya. saMgraha pUro karanArane jaMgI inAmo ApavAnI jAherAta karo, paNa te pahelAM keTalAka ghATanA naMga sAva ochA mUko. baMdha paDIkAmAM te thoDA thoDA veco ke jethI bALaka vadhu ane vadhu kharIdatuM rahe. ane chatAM eno saMgraha saMpUrNa na thAya. amuka ghATanAM ramakaDAM pAchAM kheMcI lo ane enI jagyAe navo ghATa mUko, jUno ghATa alabhya thatAM enA moMmAgyA nANAM meLavo. bInI bebInA amuka ghATa pAMca paMdara Dolare vecAya che ane amuka ghATa to lIlAmamAM eka hajAra Dolare paNa vecAyA che. lenArA "mUrNa' saMgrahazokhIna zrImaMta bALako paNa hoya che. evAM haThIlAM bALako AgaLa mAtApitAnuM kaMI cAlatuM nathI athavA temAM dhyAna ApavA mATe temane phUrasada nathI. pokemonanAM AvAM doDhaso jeTalAM kArya che. A doDhaso kArDa kyAM kyAM che teno chapAyelo eka cArTa Ave che. emAM naMbara pramANe pokemona batAvyA che. e darekanA AkAra ane nAma ApavAmAM AvyAM che. Ama to e badhA daityo kArTuna jevA che. emanAM raMgaberaMgI citro ApavAmAM Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pokemona 71 AvyAM che. bALako A kArDa kharIdavA lalacAya eTalA mATe sUtra ApyuM che Gotta catch them all-A badhA daityone pakaDo. A badhA doDhaso kArDa eka ja vakhate tamAre kharIdavAnAM hoya to? to na maLe. dasabAra kArDanuM eka sIlabaMdha paDIkuM Ave te kharIdatA rahevAnuM. emAMthI je kArDa nIkaLe te naMbara pramANe goThavatA jAo. caLakatA sarasa raMgIna kAgaLavALA paDIkAmAM dasathI bAra kArDa hoya emAM keTalAMka kArDa potAnA saMgraha mATe navAM hoya ane keTalAMka jUnAM hoya. jUnAM AvI gayelAM kArDa saMgraha mATe kAmanAM na hoya. e vadhArAnA kArDano upayoga zo karavo? kAM to bIjA koi mitra sAthe adalAbadalI karI zakAya. kAM to dukAnadArane pAchAM ApI zakAya, kAM to gharamAM paDyAM rahe ane kAM to kacarAmAM nAkhI devAnAM rahe. adalAbadalI mATe bahu mitro maLe nahi, ane amuka saMkhyAe pahoMcyA pachI adalAbadalIno avakAza paNa khAsa na rahe. dukAnadAra e pAchuM le. paNa pAMtrIsa-cAlIsa senTamAM lIdhelA e kArDa mATe pAMca senTa maLe. eTale kArDa dITha pacIsa-trIsa senTanuM nukasAna karavAnuM rahe. vaLI eTalA mATe dukAna sudhI dhakko koNa khAya? page cAlIne thoDuM tyAM jaI zakAya che? doDhaso kArDamAMthI saMgraha mATe cAlIsa pacAsa kArDa thaI gayA pachI dareka paDIkAmAMthI ekAda kArDa kAmanuM nIkaLe to nIkaLe. jevuM nasIba. 75 kArDa sudhI eTale ke saMgrahanI pravRttimAM aDadhe pahoMcatAM sudhImAM to keTalAye Dolarano kharca thaI jAya. eno koNa hisAba rAkhe? tyAM sudhImAM seMkaDo kArDa nakAmAM nIkaLe te paDyAM rahe. pachI kacarAmAM nAkhI devAnAM, paraMtu kaMpanIne to moTA naphA sAthe enI kiMmata maLI jAya. ATaluM hoya te paNa kaMpanI mATe pUratuM nathI. dhaMdhAdArI kaMpanIo ethI dharAtI nathI. kaMpanIo 150 kArDamAMthI keTalAMka kArDa A paDIkAMomAM chUTathI mUkatI nathI. eTale keTalAMye bALakono 150no Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 saMgraha pUro thato nathI. mAno ke koI bALakane 150 kArDa pUrAM karavAmAM pAMca sAta kArDa khUTe che. to chUTuM eka eka kArDa te vecAtuM laI zake che. to evA eka kArDanA dukAnadAro paMdara pacIsa Dolarano bhAva paDAvI le che. A ghaNo badho bhAva kahevAya. je eka kArDa pAchuM ApatAM kaMpanI pAMca senTa Ape che e kArDa chUTuM vecAtuM joItuM hoya to kaMpanI pacIsa pacAsa Dolara laI le che. jevI enI alabhyatA. Ama chatAM amerikAmAM evAM bALako che ke je pacAsa Dolara kharcIne paNa kArDa kharIdI le che. Ama, paNa amerikA atyaMta samRddha deza che ane amerikAnA bALakomAM karakasarano guNa jarA paNa jovA maLato nathI. tathA nANAMnI gaNatarInI ekaMdare temane sUjha ochI hoya che. hisAba karatAM AvaDatuM nathI eTale kaMpanIvALA bALakonA bhoLapaNano lAbha uThAvI aDhaLaka nANAM kamAI le che. dhAro ke koI bALake 150 kArDa ekatra karI lIdhAM, to tyAM sudhImAM kaMpanIvALAo becAra kArDane Retire kare che. eTale ke pAchA kheMcI le che. ane enI jagyAe navAM kArDa mUkI de che. eTale saMgraha pUro karavAnuM cakra to adhUruM ja rahyA kare che. ramakaDAM-kaMpanIonI A luccAI che. doDhaso kArDa ekaThAM karavAno A saMgha kAzIe jyAre pahoMcaze e vicAravAnI zakti ane phUrasada kone che ? nokarI karatAM thAkelAM mA-bApane paNa phUrasada kyAM che? eTale bALako paDIkAM lIdhe ja rAkhe che ane cArTa pramANe naMbaravAra kArDa meLavatAM rahe che. bALako thAke tyAre vAta adhUrI rahe che. jyAre bALako AvI pravRttithI thAkI jaze ane saheja moTAM thaze tyAre ramakaDAM banAvanArI kaMpanIo bIjI koI navI vastu dAkhala karI bALakomAM enuM mojuM UbhuM karaze ane navAM bALakone pAchuM enuM gheluM lagADaze. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pokemona pokemonanA mojAMe keTalIka aniSTa asara upajAvI che. potAnuM khUTatuM kArDa na maLatAM keTalAMye bALako mitranA gharethI ke sTorsamAMthI taphaDaMcI karatAM thayAM che. bIjI bAju keTalIye kaMpanIoe banAvaTI nakalI kArDa bajAramAM vahetAM mUkI dIdhAM che. emAM pakaDAyelI kaMpanIone sajA thaze, paNa kharIdanAra bALakonuM zuM ? 73 amerikAmAM grAhaka surakSA ghaNI badhI che. e vAtano inkAra nahi thai zake. grAhakone chetaravAnI pravRtti tyAM nathI. paNa grAhako pAsethI vadhu rakama kAyadesara vyavasthita rIte kema meLavI levI enuM yuktipUrvakanuM vijJAna tyAMnI kaMpanIoe vikasAvyuM che. moTA moTA pagAravALA buddhizALI niSNAta mANaso navI navI vastunI yojanA kare che ane chApAM, TI.vI., phlAyara vagere dvArA samagra dezamAM eka sAthe pracAra AraMbhI de che ane navI vastu eka sAthe bajAramAM ThAlavIne puSkaLa napho meLavI le che. bALakone koi eka vastu mATe ghelAM karI devAM ane pachI enA bhoLapaNano lAbha uThAvavo e kAyadesara hoya to paNa naitika nathI. A vize amerikAmAM uhApoha cAlu thayo che. keTalAMye vicArakoe ramakaDAMnI kaMpanIonI AvI dhRSTatAnI niMdA karI che, paNa baherA kAna para te athaDAya che. AMtararASTrIya vyavahAra vadhatAM duniyAnAM bajArono vistAra ghaNo thayo che ane haju paNa thato jaze. eka kaMpanInuM utpAdana AkhI duniyAmAM pahoMcI jAya che. bahurASTrIya kaMpanIo vadhavA lAgI che. manuSyanI arthalAlasAne koi sImA nathI. grAhakane 'bicAro' na banAvI devAya e pratye samAje, sarakAroe jAgRta thavuM ghaTe. Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMnyAsa zrI varasaMgavijayajI cAraso varSa pahelAM banelI A satya ghaTanA che. koine e kavikalpanA ke daMtakathA jevI lAge evI e vAta che. paNa e sAva sAcI banelI ghaTanA che e sunizcita che. A vAta che akabara-pratibodhaka jagadguru zrI hIravijayasUrIzvaranA ziSya paMnyAsa varasaMgavijayajInI. zrI hIravijayasUrIzvaranA hAthe be hajArathI vadhu vyaktio dIkSita thai hatI. evo emano prabhAva hato. emane jotAM, temanI vANI sAMbhaLatAM, emanA paricayamAM AvatAM saMyamano paMtha svIkAravAnuM, emanA hAthe dIkSita thavAnuM mana thAya evuM adbhuta prabhAvazALI emanuM vyaktitva hatuM. mogala samrATa akabaranA hRdayanuM parivartana karAvanAranuM vyaktitva kevuM hoya ! zrI hIravijayasUri samrATa akabara bAdazAhane pratibodha pamADI, vihAra karatAM karatAM rAjasthAnanAM tIrtho juhArIne teo zirohI padhAryA hatA. zirohImAM dharmaprabhAvanAnI moTI bharatI AvI hoya evuM banyuM. tyAM RSabhadevanI caumukhInI ane ajitanAtha bhagavAnanI pratimAjInI pratiSThAno bahu moTo utsava thayo. vaLI pAse Abu parvatanuM tIrtha eTale zrI hIravijayasUrinI nizrAmAM AbunI tIrthayAtrA mATe moTo saMgha nIkaLyo. A ghaTanAthI prabhAvita thayelA zirohInA sulatAne zrI hIravijayasUrine zirohImAM cAturmAsa karavA mATe vinaMtI karI. sulatAnanA pradhAna puMjA mahetA zrAvaka hatA. emaNe paNa vizeSa Agraha karyo. zirohImAM tyAre ghaNAM zreSThIo vasatA hatA ane pratiSThA, saMghayAtrA vageremAM ghaNuM nANuM kharcAyuM hatuM e to kharuM ja, paNa zreSThIo pote dIkSA levA taiyAra thAya evI ghaTanAo paNa banI. zrI hIravijayasUrinI preraka vyAkhyAna-vANIno evo jAdu hato. Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 paMnyAsa zrI varasaMgavijayajI - zrIvaMta zAha nAmanA eka zreSThIe to potAnA samagra parivAranA dasa sabhyo sahita dIkSA lIdhI. eno utsava to hRdayane sparzI jAya evo hato. zrIvaMta zAhanA cAra dIkarA je hIravijayasUrizvaranA haste dIkSita thayA te AgaLa jatAM cAra moTA AcArya thayA hatA. cAturmAsa mATe Agraha thatAM samayanA jANakAra zrI hIravijayasUrIzvare zirohImAM cAturmAsa karavAno nirNaya karyo. emane svapnamAM paNa e rIte saMketa maLyo. teo zirohImAM padhAryA. temanuM cAturmAsa cAlu thayuM. vyAkhyAnamAM emanI vANI sAMbhaLavA aneka mANaso umaTavA lAgyA. pUjA, pratikramaNa, posaha, sAmAyika vagere dharmakiyA tathA AyaMbila, upavAsa, ekAsaNA vagerenI tapazcaryA paNa vRddhi pAmavA lAgI. A zirohI nagaramAM eka navayuvAna raheto hato. enuM nAma varasaMga. te bALapaNathI ja ghaNo hoMziyAra hato. kizorAvasthAmAM to eNe pitAnI dukAne besI vepAra-dhaMdho zIkhavo cAlu karI dIdho hato. jotajotAmAM to eNe pitAnA dhaMdhAne bahu vikasAvyo ane zirohImAM eka moTA dhanADhya vepArI tarIke enuM nAma thaI gayuM. tyAre haju mAMDa vIsa varSa eNe pUrAM karyAM hatAM. AvA buddhizALI zrImaMta dekhAvaDA apariNIta yuvAna mATe kanyAnAM mAgAM paNa sArAM gharanAM Ave e dekhItuM che. zirohInA ja eka zreSThInI suMdara kanyA sAthe varasaMganI sagAI thaI. ane pachI lagna paNa levAyAM. vara ane kanyA baMnenAM kuTuMbo atyaMta dharmapriya hatAM. jinamaMdire javuM, upAzraye jai savAra-sAMja pratikramaNa karavuM, guruvaMdana karavuM, vyAkhyAna sAMbhaLavuM, upavAsa-ekAsaNAM karavAM ityAdi dharmakriyAo baMnenA kuTuMbamAM niyamita thatI hatI. temAM vaLI zrI hIravijayasUrinA cAturmAsathI teono utsAha vadhI gayo hato. varasaMga ane enI Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 vAgdattA kanyA baMne potapotAnA gharethI niyamita maMdire-upAzraye jatAM hatAM. varasaMganA lagnanI tithi nakkI thaI. lagnano divasa najIka Avato gayo. baMne pakSe taiyArIo thavA lAgI. strIoe lagnanAM maMgaLa gIto gAvAM cAlu karyA. judA judA divasanA jamaNavAra mATe agAuthI mIThAIo banavA lAgI, ghara ane zerImAM toraNo bAMdhavAmAM AvyAM. AvA zrImaMta yuvAnanAM lagna hoya pachI taiyArImAM zI kacAza hoya ? mAtApitAnA harakhano pAra nathI. lagnotsuka varasaMga lagnanI taiyArImAM paDyo hovA chatAM ane dhaMdho saMbhALato hovA chatAM potAnI nityanI dharmakriyA cUkato nahi. upAzraya jaI savAranuM pratikramaNa eNe karI lIdhuM hatuM. tenA navakAramaMtranA jApa bAkI hatA te eNe cAlu karyA. AsapAsa bIjA zrAvako paNa beThA hatA. ThaMDInA divaso hatA. varasaMge potAnI garama zAla mAthe paNa oDhI lIdhI hatI. sAdhu mahArAjanI kAmaLI jevI ja e zAla lAgatI hatI. savAranA maMdire darzana karavA AvelAM strIpuruSo upAzrayamAM jaI sAdhu bhagavaMtone vaMdana karatAM hatAM. evAmAM eka kanyA AvI. te sAdhu bhagavaMtone khamAsaNAM devApUrvaka vaMdana karavA lAgI. vaMdana karatI karatI te varasaMga pAse AvI. A paNa koI sAdhu mahArAja dhyAnamAM beThA che ema ene lAgyuM. kAmaLI mAthe oDhelI hovAthI te varasaMgane oLakhI zakI nahi. eNe "IcchAmi khamAsamaNo'...kahI vidhipUrvaka varasaMgane vaMdana karyA. zabdoccArathI varasaMganI AMkha khUlI. teNe joyuM to jANyuM ke A to potAnI vAgdattA kanyA che. varasaMga manamAM hasyo. kanyA to vaMdana karI cAlI gai, paNa pAse beThelA eka zrAvake majAkamAM varasaMgane kahyuM, "alyA vararaMga ! joyuM ? tArI vahu thanArI Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMnyAsa zrI varasaMgavijayajI chokarIe tane sAdhu tarIke vaMdana karyA. eNe ADakatarI rIte tene saMketa karyo ke saMsAramAM paDavA jevuM nathI. have tArAthI enI sAthe lagna na thAya. bola, barAbara che ne? ' varasaMga vicAramAM paDI gayo. tenA manamAM maMthana cAlyuM. eNe kahyuM, hA, vaDIla, tamArI vAta sAcI che. mArAthI have enI sAthe lagna na thAya. eNe mane sAdhu jANIne vaMdana karyA.' A javAba sAMbhaLI zrAvaka mUMjhAyA. emaNe kahyuM, "alyA, meM to tane hasavAmAM kahyuM. tArAM to lagna levAyAM che. joke tuM evuM kaMI gAMDapaNa karato.' varasaMge kahyuM, "tame bhale mane hasavAmAM kahyuM. paNa meM to gaMbhIratApUrvaka tamane javAba Apyo che. tamArA upAlaMbhe mane jagADI dIdho che.' upAlaMbha ApavA mATe zrAvakane pazcAttApa thayo, paNa varasaMge kahyuM ke "vaDIla ! tame to mArA para moTo upakAra karyo che.' ghare AvI varasaMge banelI ghaTanAnI ane potAnA nirNayanI mAtApitAne vAta kahI. mAtA pitAe kahyuM, "AvI vAte ghelA na thavAya. lIdhelAM lagna baMdha na rakhAya." varasaMge kahyuM, "patnInA upAlaMbhathI zAlibhadranA banevI dhannAjIe tarata ja ghara choDIne dIkSA nahotI lIdhI ? ane sAthe zAlibhadrane dIkSA nahotI levaDAvI? to huM kema na laI zakuM ?' paNa beTA, avasara Ave dIkSA leje. hamaNAM lagna karI le.' "nA, mAre mATe to A avasara AvI cUkyo che. meM derAsaramAM jinezvara bhagavAna pAse jaI manomana paccakhANa lai lIdhAM che ke jo Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 78 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 mane dIkSA levAnI mAtApitA saMmati nahi Ape to huM anazana karIne jIvanano aMta ANIza." varasaMganI A gaMbhIra cetavaNIthI mA-bApa coMkI UThyAM. vAta nagaramAM prasarI gaI. kanyAnAM mAtApitA tathA sagAM saMbaMdhIone bolAvyAM. varasaMgane samajAvavAnA badhA prayatno cAlu thayA. paNa varasaMga mAnyo nahi. eTaluM ja nahi, vaDIlo Agraha choDavAnA nathI evuM jaNAtAM eNe cAre prakAranA AhAra choDIne anazana cAlu karI dIdhuM. have vAte gaMbhIra vaLAMka lIdho. kAM to dIkSA levA devI ane kAM to anazana dvArA dehatyAga. varasaMganA e mAMthI eka vikalpa mAtApitAe pasaMda karavAno rahyo. chevaTe teoe dIkSAnI saMmati ApI. varasaMganuM anazana choDAvyuM ane pAraNuM karAvyuM. nirAza thayelAM kanyA ane enAM mAtApitAe paNa AvI ucca bhAvanA. mATe AnaMda vyakta karyo. varasaMgane to zrI hIrasUri pAse ja dIkSA levI hatI ane te paNa tarata ja levI hatI. zrI hIrasUri pAse A vAta pahoMcI ja gaI hatI, kAraNa ke varasaMganA dIkSA levAnA saMkalpanI vAta samagra zirohImAM jAhera carcAno viSaya banI gaI hatI. varasaMga mAtApitA sAthe zrI hIrasUri pAse pahoMcyo. dIkSAno prastAva rajU thayo. varasaMganI cakAsaNI karIne zrI hIrasUrie saMmati ApI ane muhUrta kADhI ApyuM. lagnano divasa e ja dIkSAno divasa nakkI thayo. varasaMge zrI hIrasUri pAse dIkSA lIdhI. dhAmadhUmapUrvaka bahu moTo utsava thayo. kuTuMba zrImaMta hatuM eTale nANAM kharcavAmAM koI kamI rahI nahi. svAmivAtsalyo thayAM. lagnanA jamaNavAro mATe taiyAra thayelI mIThAIo dIkSAnA svAmivAtsalyamAM vaparAI. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMnyAsa zrI varasaMgavijayajI 79. muni tarIke varasaMganuM navuM nAma apAyuM, paNa loko ene varasaMgamuni athavA varasaMga RSi tarIke ja oLakhavA lAgyA. tyAre muni mATe RSi zabda paNa pracalita hato.) sAdhu tarIke apAyeluM navuM nAma lokomAM bhUlAI gayuM. te kyAMya noMdhAyeluM paNa rahyuM nahi. varasaMga munine to zrI hIrasUrinA ziSya banavAno potAne apUrva lAbha maLyo teno atyaMta harSa thato. potAnA sAdhvAcAranuM teo kaDaka pAlana karavA lAgyA. yuvAna vaye dIkSA levI agharI che, paNa dIkSA lIdhA pachI tene dIpAvavI e to ethI paNa ghaNI agharI vAta che. varasaMga munie ugra tapazcaryA ane satata svAdhyAyamAM potAnA cittane parovI dIdhuM. thoDA varSomAM guru mahArAje emanI yogyatA ane satA joI emane paMcAsanI padavI paNa ApI. varasaMga muni have paMnyAsa varasaMgavijayajI banyA. have panyAsa varasaMgavijayajIne vyAkhyAna ApavAnI ane judo vihAra karavAnI paNa gujJA maLI gaI. AvA yuvAna tejasvI sAdhune jovA sAMbhaLavA aneka loko vyAkhyAnamAM AvatA. keTalAye emanA sAdhujIvanathI AkarSAtA. yuvAnomAM te bahu priya banI gayA hatA. varasaMgavijayajInAM vANI ane vyaktitvathI prerAine keTalAka dIkSA levA taiyAra thatA. jemane dIkSA levI hoya tenI pUrI kasoTI teo karatA ane pachI zrI hIrasUri pAse mokalatA. chevaTe zrI hIrasUri saMmati Ape to hIrasUrinA haste ja teo dIkSA apAvatA. Ama paMnyAsa varasaMgavijayajIe eka pachI eka ema 108 jaNane zrI hIrasUri pAse dIkSA apAvI hatI. dIkSA pachI zrI hIrasUri navadIkSitane paMnyAsa varasaMgavijayajInA ziSya tarIke jAhera karatA. A rIte paMnyAsa varasaMgavijayajI 108 ziSyonA guru bhagavaMta banyA. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8) sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 varasaMgavijayajInA samakAlIna zrAvaka kavi RSabhadAse vi. saM. 1 60pamAM "zrI hIravijayasUri rAsanI racanA karI che. emAM emaNe paMnyAsa zrI varasaMgavijayajIno vRttAnta saMkSepamAM varNavyo che. emaNe rAsamAM lakhyuM che : pharI ma kahesyo mAta ne tAta, ke saMyama ke AtamaghAta; mUkI beTho cAre AhAra, ApI anumati teNI vAra, je pakavAna vivAhane karyuM, tiNe peTa sAmInuM TharyuM; kharacI dhana ne saMyama lIdha, hire tehane dIkSA dIdha. te huo varasaMga RSi paMnyAsa, ekaso ATha ziSya maLIA tAsa. e sahu haritaNo parivAra, haranA bhAgya taNo nahi pAra. paMnyAsa zrI varasaMgavijayajInA jIvana vize AthI vadhu mAhitI upalabdha nathI, paNa je maLe che te paNa Azcaryamugdha karI de evI preraka che. kharekhara paMnyAsa zrI varasaMgavijayajIe potAnA jIvanane dhanya ane sArthaka karI lIdhuM ! ////// Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNsTreliyA che. saM. 1977nA DisembaramAM oNsTreliyAnA siDanI zaheramAM pI.I.ena.nI AMtararASTrIya kaoNMgresamAM bhAga levAnuM thayuM te vakhate oNsTreliyAnAM ghaNAM badhAM sthaLono pravAsa karavAno suMdara avasara mane sAMpaDyo hato. vaLI, 1999nA sapTembaramAM bIjI vAra pravAsanI evI taka sAMpaDI hatI. eTale oNsTreliyA vize mane haMmezAM vadhu rasa rahyA karyo che. duniyAnA bIjA dezo karatAM oNsTreliyAnI eka judI ja chApa rasika pravAsIonA citta para paDe che. atyaMta vizALa pradeza, pAMkhI vasati, bAre mAsa sarasa AbohavA, samRddha jIvana, pUrva tathA pazcimanI saMskRtino samanvaya, zikSaNanI UMcI TakAvArI, lokono milanasAra svabhAva ityAdine kAraNe duniyAnA lagabhaga savAso jeTalA dezomAM oNsTreliyAnuM sthAna pahelA paMdaramAM Ave che. oNsTreliyA eTale TApu-khaMDa (AilenDa-kaoNnTinanTa). khaMDa tarIke te duniyAno nAnAmAM nAno khaMDa che ane TApu tarIke te duniyAno moTAmAM moTo TApu che. A TApuno samudrakinAro bIjA nAnAmoTA enA TApuo sahita Azare chatrIsa hajAra kilomiTara jeTalo che. eziyA, yuropa, AphrikA ane amerikA-e cAre khaMDamAM, pratyekamAM ghaNA badhA dezo che. oNsTreliyA pote eka ja deza che. e rIte oNsTreliyA eka khaMDa-eka deza (vana konTinanTa-vana nezana)nI viziSTatA paNa dharAve che. enI uttare AvelA mahAsAgaranA chIcharA pANImAM paravALAnA khaDakonI lAMbI hAramALA (dha greTa berIyara rIpha) duniyAnI eka ajAyabI jevI gaNAya che. e jovA mATe ja pravAsIo khAsa AvatA hoya che. bhaugolika daSTie oNsTreliyAnI gaNanA duniyAnA chaThThA vizALa deza tarIke thAya che. te pUrvathI pazcima cheDA sudhI Azare cAra hajAra kilomiTara jeTalo lAMbo ane uttarathI dakSiNa cheDA sudhI Azare traNa hajAra baso kilomiTara jeTalo pahoLo che. oNsTreliyAnuM kSetraphaLa Azare 76,82,300corasa Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82. sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 kilomITara jeTaluM che. bhUstarazAstranI daSTie oNsTreliyAnI dharatInuM sapATa stara bahu prAcIna manAya che. kAMgAru, pleTisa jevAM prAgaitihAsika kALanAM prANIo oNsTraliyAmAM jovA maLe che. oNsTreliyA bhArata karatAM lagabhaga traNa gaNo moTo deza hovA chatAM enI vasati be karoDa jeTalI paNa nathI. loko mukhyatve samudrakinArAnAM sAta moTAM zaheromAM vaselA che. oNsTreliyAnA madhya bhAgamAM to moTAM moTAM raNano nirjana pradeza che. oNsTreliyAnI nadIo pramANamAM nAnI ane chIcharI che eTale tyAM jalamArgano khAsa vikAsa thayo nathI. - sAMskRtika daSTie vicArIe to oNsTreliyAnI gaNanA duniyAnA arvAcIna dezomAM thaI zake. oNsTreliyAno itihAsa aDhI saikA jeTalo jUno paNa nathI. osTreliyAno hAlano vasavATa eTale videzIono vasavATa. oNsTreliyAnI zodha oNsTreliyAnI zodhano itihAsa rasika che. isavIsananA paMdaramAM saikAmAM yuropa ke eziyAnA lokone khabara nahotI ke pesiphika mahAsAgaramAM A moTo TApu Avelo che. tyAre iMglenDa, holaeNnDa beljiyama, phrAnsa, spena, porTugala vagere dezanA dariyAkheDuo AphrikA khaMDane zodhyA pachI eziyAnA dezo tarapha AgaLa vadhavA lAgyA hatA. teoe eziyAnA kinAre kinAre jeTalI zodha karI hatI teTalI mahAsAgaranI madhyamAM karI nahotI. paMdaramA-soLamA saikAmAM teo hindustAna tarapha AvavA vadhu utsuka hatA, kAraNa ke hindustAnanI eka samRddha deza tarIke gaNanA thatI hatI. e yugamAM dariyAkheDuo pAsethI ahevAla meLavIne bhUgoLazAstrIo duniyAnA pote taiyAra karelA nakazAmAM navA navA pradezo umeratA jatA hatA. tyAre teo evA Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNsTreliyA anumAna para AvyA hatA ke pRthvInA uttara goLArdhamAM jamInano je vistAra che ene samatola rAkhavA mATe pesiphika mahAsAgaramAM koI moTo bhUkhaMDa hovo joIe. oNsTreliyAnI zodha karanAra tarIke ke tyAM pahoMcanAra tarIke nahIM, paNa e dizAmAM janAra tarIke yuropanA pravAsIomAM sau prathama mArko polone yAda karavAmAM Ave che. teramA saikAmAM e TheTha cIna sudhI jamInamArge pahoMcyo hato ane pAchA pharatAM eNe potAnI pravAsapothImAM noMdhyuM hatuM ke, sumAtrAnI dakSiNe AvelA mahAsAgaramAM vizALa TApu hovAnI zakyatA jaNAya che. paMdaramA saikA sudhImAM spena ane porTugalanA zodha-sapharIo dariyAI mArge eziyAnA kinAre AgaLa vadhatA vadhatA TheTha cIna sudhI pahoMcI gayA hatA, paraMtu teo pesephika mahAsAgaranI madhyamAM ghUmyA nahotA. tyAra pachI Daca sAhasiko pesiphikamAM jAvA (inDoneziyA)nA TApuo sudhI pahoMcyA ane enA upara teoe potAnuM Adhipatya jamAvyuM. tyAMthI pachI AgaLa vadhatAM, soLamA saikAnA aMta sudhImAM teoe nyUginI TApu zodhI kADhyo. paraMtu tyAre teone khabara nahotI ke enI dakSiNa dizAmAM thoDe Aghe eka vizALa TApu Avelo che. sattaramA saikAmAM vilema jonsa nAmano eka Daca sAhasika jAvAthI nIkaLyo hato to nyU ginI javA, paNa pahoMcI gayo oNsTreliyAne kinAre. te evA ja bhramamAM hato ke pote nyUginInA bIjA koI TApu para pahoMcI gayo che. . sa. 1606mAM spenanA rAjAe Di kvirosa (De Quiros) nAmanA zodha-sapharIne potAnA mANaso laIne vahANamAM AgaLa zodha karavA mokalyo. jAvAthI AgaLa vadhato te oNsTreliyAnA kinAre pahocyo. ene khyAla AvI gayo ke pesiphikamAM A eka vizALa TApu che. A TApunuM nAma potAnA rAjAnA nAma parathI rAkhavAnI ene Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 sAMprata sahaciMtana bhAga 12 icchA thai. rAjA trIjA philipa hatA. paraMtu e nAma rAkhavAmAM gUMcavADo thavAno saMbhava hato. rAjA mULa to yuropanA oNsTriyA nAmanA dezanA kuMvara hatA eTale Di kvirose A TApunuM nAma rAkhyuM, 'oNsTriyA liyA desa espiritu sAnto,' paraMtu ATaluM lAMbuM nAma koNa yAda rAkhe ? eTale enuM TUMkuM nAma thayuM 'oNsTriyA liyA', paraMtu vakhata jatAM te 'oNsTriliyA', 'oNsTreliyA' tarIke bolAvA lAgyuM. Di kvirose je kinAro zodhyo te oNsTreliyAno pUrva kinAro hato. paraMtu e ja arasAmAM nyU ginI javA nIkaLelA Daca vahANavaTIo dariyAmAM thayelA pavananA tophAnane kAraNe ghasaDAtA ghasaDAtA oNsTreliyAnA pazcima kinAre pahoMcyA. tophAna naDyuM, paNa eka navo TApu zodhyAno teone AnaMda thayo. teoe A TApune potAnA vatananI yAdamAM 'nyu holenDa' evuM nAma ApyuM. A rIte A navA zodhAyelA TApu mATe 'oNsTreliyA' ane 'nyU holenDa' evAM be nAma pracalita thai gayAM ane ogaNIsamA saikAnA aMta sudhI e rIte e baMne nAma cAlu rahyAM. oNsTreliyAnI zodha thayA pachI sattaramA saikAmAM sAhasika dariyAkheDuonI avarajavara e dizAmAM vadhI gai. pUrva ane pazcima kinAro zodhAyA pachI viliyama Dempiyare uttaranA kinArAnI zodha karI ane i. sa. 1770mAM briTiza naukAdaLanA eka kepTana jemsa ke dakSiNa kinArAnI zodha karI ane tyAMthI te uttara kinArA sudhI pahoMcyo. eNe e pradezane nyU sAutha velsa tarIke oLakhAvyo. TAsmAna nAmanA eka sapharIe oNsTreliyAnI dakSiNe eka judo TApu zodhI kADhyo ane enuM nAma 'TAsmAniyA' rAkhyuM. Ama lagabhaga be saikAmAM oNsTreliyAnI zodha pUrI thai. oNsTreliyA dakSiNa goLArdhamAM dakSiNa dizAmAM Avelo deza che. khalAsIo rAtane vakhate AkAzanAM nakSatra ane tArAone Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNsTreliyA 85 AdhAre dizA nakkI karI vahANo haMkAratA. dakSiNa dizAmAM Southern Cross nAmanA tArA che (ene ApaNe jayavijaya tarIke, svastika nakSatra tarIke oLakhIe chIe). eTale khalAsIo oNsTreliyA mATe The Land of Southern Cross evuM nAma prayojatA. e nAma paNa pracalita thayuM hatuM. oNsTreliyAnA rASTradhvajamAM svastika nakSatra che. vasavATa spena, porTugala, holenDa vagere dezonA sAgara-saphArIo oNsTreliyA zodhI AvyA, paraMtu jyAM pahoMcatAM AThadasa mahinA lAge evA dUranA dezamAM saMsthAnA sthApI Adhipatya jamAvavAmAM teone rasa paDyo nahIM. iMglenDe e mATe buddhi doDAvI. Ama to oNsTreliyA jaIne kayo aMgreja rahevAno hato? paraMtu je kedIone dezanikAlanI sajA thaI che e kedIone to jyAM laI javAmAM Ave, tyAM javuM paDe. teone jo ghaNe dUra sudhI kAyama mATe mokalI devAmAM Ave to tyAMthI bhAgIne teo iMglaeNnDa pAchA phare nahIM. eTale 700 jeTalA kedIone tyAM mokalavAnI yojanA thaI. temane laI javA, tyAM vasAvavA ane dekhabhALa rAkhavA thoDA karmacArIo joIe. enI paNa jogavAI thaI. ema karatAM agiyAra jeTalAM vahANomAM temane mokalavAnuM nakkI thayuM. e kAphalAnA saradAra tarIke naukA khAtAnA kepTana Arthara philipanI nimaNUka thaI. emane nyU sAutha velsanA gavarnara banAvavAmAM AvyA. Avo UMco hoddo maLatAM teo tyAM javA lalacAyA. i. sa. 1787nA me mahinAnI 13mI tArIkhe IMglenDathI A vahANo UpaDyAM ane 1788nA jAnyuArInI 18mIe te oNsTreliyAnA boTanI upasAgaramAM AvI pahoMcyAM.paraMtu nakkI kareluM e sthaLa salAmatInI daSTie ane gunegAronA vasavATa mATe Arthara philipane yogya na lAgyuM. teo tyAMthI Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 AgaLa vadhI porTa jeksanamAM 26mI jAnyuArIe AvI pahoMcyA. TekarIovALI A jagyA gunegAro para najararAkhavAnI daSTie anukULa hatI. eTale gunegArone tyAM utAravAmAM AvyA. teone chUTA mUkI devAmAM AvyA ane jemane jyAM jhUpaDuM ke taMbU bAMdhIne rahevuM hoya tyAM rahevAnI chUTa ApI. Ama, 26mI jAnyuArI 1788nA divase 700thI adhika aMgrejoe tyAM pahelI rAta gujArI ane vasavATa cAlu karyo. eTalA mATe 26mI jAnyuArI "oNsTreliyana dina' tarIke Aja divasa sudhI manAvavAmAM Ave che. Arthara philipe potAnI A vasAhatanuM nAma porTajeksana badalIne "embiyana' rAkhyuM, paraMtu pachIthI emaNe potAnA umarAva (vAikAunTa) sara siDanInA nAma parathI siDanI kova" rAkhyuM, je pachIthI mAtra siDanI tarIke ja pracalita thaI gayuM. Arthara philipe gunegArone sArI rIte vasAvyA eTale IMglenDano utsAha vadhI gayo. pachI to dezanikAlanI sajA pAmelA kedIone oNsTreliyA mokalavAnuM saheluM thaI gayuM. ema karatAM karatAM krame krame eka lAkha trIsa hajAra kedIone oNsTreliyA mokalavAmAM AvyA. A gunegAromAM pachIthI strI gunegArone paNa mokalavAmAM AvI. paraMtu strI kedIo soLa TakA jeTalI hatI. teone tyAM paraNavAnI chUTa hatI. paraMtu ochI strIone lIdhe tyAM gunAonI ane bIjI samasyAo UbhI thai. eTale puruSa-strInuM samatolapaNuM jALavavA mATe anAthAzramonI garIba chokarIone tathA kArakhAnAomAM kAma karatI madhyama varganI apariNIta mahilAone tyAM mokalavAnI AkarSaka yojanAo thaI. A rIte mahilAonuM pramANa vadhatAM samatolapaNuM jALavavAnI samasyA haLavI thavA lAgI. oNsTreliyAmAM mahilAo AvatAM, temanAM lagna Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNsTreliyA 87 thatAM, navI saMtati pedA thatAM vasati thoDI vadhavA lAgI, paNa ekaMdare A loko gunAhita mAnasavALA, aNaghaDa ane asaMskArI hatA. chasAta dAyakA A rIte cAlyuM. tyAM I. sa. 1850mAM oNsTreliyAmAM memberna pAse sonuM nIkaLyuM. have tyAM javA mATe IMglenDathI zrImaMta, bAhoza, suzikSita, saMskArI aMgrejo moTI saMkhyAmAM doDyA. vahANonI avarajavara vadhI gaI. zrImaMto pANInA bhAve maLatI jagyA moTA pramANamAM kharIdavA lAgyA. sArAM pAkAM gharo baMdhAvA lAgyAM. have AraMbhanI sAdhAraNa kakSAnI vasati karatAM saMskArI suzikSita vasatinuM pramANa vadhI gayuM. vistAra vadhato gayo. navA navA pradezo briTiza hakUmatamAM umerAtA gayA ane ema karatAM samagra oNsTreliyA briTananuM saMsthAna banI gayuM. alabatta, tyAre bIjo koI rAjakIya niyaMtraNo nahotAM, eTale haoNlenDa, porTugala, phrAnsa, jarmanI, spena vagere dezomAMthI paNa ghaNA loko AvyA ane teoe paNa potapotAnI vasAhato sthApI. paraMtu rAjyasattA briTananI rahI. AdivAsIo osTreliyAnI dharatI para pazcimanA gorA lokoe paga mUkyo te pahelAM tyAM judA judA pradezomAM AdivAsIo rahetA hatA. evA AdivAsIonI judI judI traNasothI vadhu jAtio maLIne kula vasati trIsa lAkhathI paNa vadhu hovAno aMdAja che. eka mAnyatA evI che ke A AdivAsIo prAcIna kALamAM jAvA, malAyA vagere TApuo parathI bhaTakatA bhaTakatA, khorAka mATe sthaLAMtara karatA karatA oNsTreliyAnA kinAre AvyA haze. khetI temane AvaDatI nahIM hoya eTale mAchalI ane pazupakSIonA zikAra upara teo nabhatA haze. bUmareMga teonuM zikAra mATenuM jANItuM hathiyAra che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 88 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 osTreliyAmAM hAla gogujA, volmAjorI, maMdajilajArA, gurAdijI, bAraDI vagere vividha jAtinA AdivAsIo che. keTalIye jAtiomAM mAtra pAMcasothI hajAra jeTalI vasati have astitvamAM rahI che. A AdivAsIo alaga alaga pradezamAM nAnAM nAnAM jUthomAM vasatA hovAthI ane teonI ghaNI jAtio hovAthI bahAranI duniyAmAM teo eTalA jANItA nathI. oNsTreliyAmAM jema jema gorA vasAhatIo vadhatA gayA ane judA judA pradezomAM prasaratA gayA tema tema AdivAsIo temanAthI dUra ane dUra bhAgatA gayA. gorA lokoe mukhyatve dakSiNa ane pUrva bAju samudrakinAre potAnI vasAhato UbhI karI eTale AdivAsIo uttara, pazcima ane madhya tarapha khasatA gayA.gorA loko sAtheno temano saMparka sukhada nahoto. AraMbhamAM AvelA gorA loko krUra gunegAro hatA. AdivAsIone jotAM ja teo temane mArI nAkhatA. vaLI, gorA loko potAnI sAthe je keTalAka cepI rogo lAvyA e rogo keTalAka AdivAsIo mATe jIvaleNa nIvaDyA. eka saikAmAM to trIsa lAkha AdivAsIomAMthI mAMDa cALIsapacAsa hajAra jeTalA rahyA. chellA keTalAka samayathI thoDAka AdivAsI yuvAno zaheromAM AvI bhaNavA lAgyA che ane gorA loko sAthe bhaLavA lAgyA che. vasati, dharma ane bhASA AdivAsIonI vasati ghaTI ane bIjI bAju gorA lokonI vasati vadhatI gaI. daramiyAna eziyAnA judA judA dezomAMthI aMgrejo potAnI sAthe laI gayelA ane bIjA evA lokono vasavATa paNa oNsTreliyAmAM thato gayo. be saikAne aMte oNsTreliyAnI vasati 1, 80,87,000 jeTalI thai. emAM 94 TakA yuropIya vaMzanA loko,4 TakA eziyAI lokonA vaMzajo ane 2 TakA AdivAsIo che. Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNsTreliyA 89 yuropIya vaMzanA lokomAM paNa 95 TakA aMgrejo che, ane 5 TakA yuropanA bIjA dezanA loko che. oNsTreliyAmAM vasavATa pAzcAtya gorAono thayo, paraMtu e vAsavATa pRthvInA pUrva dizAnA dakSiNa goLArdhamAM thayo. yuropa bahu dUra rahyuM ane eziyAnI najIka AvavAnuM thayuM. ethI osTreliyAnI prajA upara pazcima ane pUrva ema baMne saMskRtino prabhAva paDyo. AbohavAnI asara raheNIkaramI upara paNa paDI. yuropanA dezomAM jeTalI aupacArikatA che eTalI oNsTreliyAmAM jovA nahIM maLe. rastAmAM ughADA page cAlatA oNsTreliyano jovA maLaze ane vimAnamAM baniyana ane aDadhI caDDI paherIne musApharI karatA oNsTreliyano paNa jovA maLaze. oNsTreliyAnI vasatimAM aMgreja vaMzajo mukhya che. aMgrejo khristI dharmanA proTesTanTa saMpradAyane anusaranArA che. romana kethalika jeTalA teo custa nathI. oNsTreliyAmAM lagabhaga 94 TakA loko khristI dharma pALe che, 1 Tako musalamAno che, 1 Tako boddha dharmIo che, 1 Tako yahudIo che ane bAkInA lokomAM anya dharmIo tathA AdivAsIo che. Ama chatAM osTreliyAmAM ghArmika custatA, jhanUna ke saMgharSa jovA nahIM maLe. loko ekaMdare maLatAvaDA ane nikhAlasa che. oNsTreliyAmAM mukha vasavATa aMgrejono hovAthI ane iMglenDanuM e saMsthAna hovAthI tyAMnI rAjyabhASA ane lokonI mukhya bhASA aMgrejI rahI che. Daca, jarmana vagere loko potAnI vasAhatomAM mAMhomAMhe potapotAnI bhASA Aja divasa sudhI bolatA AvyA che, paraMtu aMgrejInA prabhutvane kAraNe navI prajAmAM te bhASAono prabhAva ocho thavA lAgyo che. oNsTreliyanonI bhASA igliza, paraMtu temAM Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9o sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 bolacAlanI bhASAnA aMzonuM pramANa vadhatuM gayuM che. tyAMnA lokonA keTalAka uccAro briTananA loko karatAM judAM che. ekaMdare oNsTreliyano jhaDapathI zabdo uccAre che. teo zabdamAM vacce AvatA 'a'no uccAra "Ai" jevo kare che. "sanDe' ane "manDe' bolavuM hoya to "saDAI' ane "manDAI" evA uccAro kare che. tyAM majAkamAM kahe che ke, koI tamane pUche ke "DiDa yUkama hiara Tu DAI?" to mAThuM na lagADavuM, kAraNa ke teo 'TuDe'ne badale "TuDAI" bole che. teo bAisikalI" bole to bejhikalI' bole che ema samajavuM. teo "theMka yU'ne badale "gUDa oNna yU" bole che. temanA uccAronI ane uccAraNa-avayavonI khAsiyata judI che. rAjyo ane zahero oNsTreliyAmAM sau prathama vaseluM zahera te siDanI che. AraMbhakALathI enI vasati uttarottara vadhatI rahI che ane haju paNa te oNsTreliyAnuM moTAmAM moTuM zahera che. tyAra pachI bIje naMbare AvatuM zahera te melbarna che. taduparAMta eDileIDa, brisbana, partha, hobArTa, DArvina ane kenaberA oNsTreliyAnAM mukhya zahero che. ghaNAMkharAM zahero samudra kinAre athavA kinArAthI najIkanA pradezamAM AvelAM che, kAraNa ke oNsTreliyAmAM prajAnA vasavATo mukhyapaNe to samudrakAMThAnA pradezomAM thayelA che. oNsTreliyAnI vizALa dharatInuM rAjyomAM vibhAjana vasavATa anusAra thayuM che. tyAM ja mukhya rAjyo cheH (1) nyU sAutha velsa, (2) vikToriyA, (3) sAutha oNsTreliyA, (4) kvInsalenDa, () vesTarna oNsTreliyA ane (6) TAsmAniyA. A rAjyonI sarahado kudaratI bhaugolika sarahada anusAra nakkI na karAtAM, akSAMza ane rekhAMza anusAra, amerikAnI jema, UbhI ane ADI lITIe nakkI karavAmAM Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNsTreliyA 91 AvI che. ema karavAnuM A vizALa dharatImAM saheluM che, kAraNake madhya bhAgamAM raNavistAro che jyAM sarahadonA jhaghaDAno koI prazna udbhavato nathI. A cha rAjyo uparAMta pATanagara mATe ane uttara mATe prAdezika vibhAgo karavAmAM AvyA che. oNsTreliyAnAM rAjyonI ane prAdezika vibhAgonI vasati ane enAM mukhya nagaronI vasati, hAla 2000nI sAlanA chellA sattAvAra AMkaDA anusAra nIce pramANe che : rAjyo rAjanya kula vasati mukhya nagara mukhya nagaranI vasati nyU sAutha velsa 58,13,000 siDanI 36,24,000 vikaToriyA 43,66,000 melbarna 30,39,000 sAutha oNsTreliyA 14,36,000 eDileIDa 10,37,000 kvInsalenDa 28,92,000 brisbaina 12,72,000 vesTarna oNsTreliyA 16, 26,000 partha 1,58,000 TAsmAniyA 4, 55,000 hobArTa 1,81,000 prAdezika vibhAgo prAdezika vibhAgo kula vasati mukhya nagara enI vasati uttara pradeza 1,56,000 DArvina 73,000 pATanagara vibhAga 3,83,000 kenaberA 3,00,000 A vasatimAM prativarSa thoDo vadhAro thato rahyo che. bIjA dezonA lokone paNa kAyamI vasavATa mATe paravAnagI ApavAmAM Ave che. Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 92 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 Ama, oNsTreliyAnI kula vasati 1,80,83,000 jeTalI che, paNa vasati jeTalI vadhavI joie teTalI vadhatI nathI. videzIonA praveza upara tyAM niyaMtraNo che, paraMtu sthAnika vasati vadhavAno dara paNa kudaratI rIte jeTalo hovo joie eTalo nathI. enAM ghaNAM kAraNomAMnuM eka kAraNa e che ke pAzcAtya dezonI jema oNsTreliyAmAM paNa yuvakayuvatIomAM evuM valaNa vadhatuM jAya che ke sukhI jIvana jIvavuM hoya to saMtAnonI jaMjALa na hovI joie. rAjyavyavasthA aitihAsika daSTie joIe to oNsTreliyA briTiza sAmrAjyanuM eka saMsthAna hatuM. bIjAM saMsthAnomAM sthAnika prajA hatI ane temanA para briTane rAjya karavAnuM hatuM. oNsTreliyAmAM to briTane mokalelA potAnA ja prajAjano hatA. eTale oNsTreliyAnI briTana pratyenI vaphAdArI cAlu rahe e samajI zakAya evI vAta che. AthI ja, bhAratanI AjhAdI pachI, briTiza sAmrAjyanuM visarjana thayuM ane tenI jagyAe briTiza rASTrasamUha (British Commonwealth)nuM nirmANa thayuM te vakhate oNsTreliyAe svAyatta thavA chatAM briTananA Domeniyana" rAjya tarIke rahevAnuM pasaMda karyuM. eTale oNsTreliyAmAM baMdhAraNIya rAjAzAhI (Constitutional Monarchy) che. osTreliyAnA rASTradhvajamAM briTanA yuniyana jekane sthAna ApavAmAM AvyuM che ane potAnA rASTragIta uparAMta briTananuM rASTragIta paNa svIkArAyeluM che. briTananAM hAlanAM rANI elijhAbetha oNsTreliyA rASTranAM vaDAM che. oNsTreliyAnI cUMTAyelI sarakAranI pasaMdagIthI ane bhalAmaNathI briTananA rANI asTreliyAnA gavarnara-janaralanI nimaNUMka kare che. Ama, briTananI mAtra aupacArika sattA che, paraMtu te oNsTreliyAnI rAjyavyavasthAno khyAla Ape che. (chellA keTalAka samayathI oNsTreliyAnA yuvAnomAM A baMdhAraNIya rAjAzAhI pratye virodhano sUra UThavA lAgyo che.) Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNsTreliyA 93 osTreliyAnI pArlAmenTanI cUMTaNI lokazAhI Dhabe thAya che. oNsTreliyAmAM traNa rAjadvArI pakSo cheH (1) lebara pArTI, (2) libarala pArTI, (3) kanTrI pArTI. emAM mukhya rasAkasI to lebara pArTI ne libarala pArTI vacce ja hoya che. - oNsTreliyAmAM pArlAmenTamAM be sabhAgRha che. eka upaluM sabhAgRha. ene seneTa kahevAmAM Ave che. bIjuM nIcaluM sabhAgRha. ene hAusa opha reprijhanTeTijha (pratinidhigRha) kahevAmAM Ave che. seneTamAM niyukta sabhyo hoya che ane pratinidhigRhamAM cUMTAyelA sabhyo hoya che. cUMTaNImAM dareka rAjyanI vasatinA pramANamAM ene beThako maLe che. emAM nyU sAutha velsa, vikToriyA ane kvInsalenDa e traNa rAjyomAM vasatinuM pramANa vadhAre hovAthI enA pratinidhionuM pramANa vadhAre rahe che. vesTarna oNsTreliyA ane TAsmAniyAmAM vasati ochI hovAthI ene ochI beThako maLe che. je pakSane pArlAmenTamAM bahumatI maLe te potAnA netAnI cUMTaNI kare che ane te vaDA pradhAna thAya che. pArlAmenTanA sabhyonI mudata traNa varSanI hoya che ane seneTanA sabhyonI mudata cha varSanI hoya che, paraMtu seneTanI racanA evI rIte karavAmAM AvI che ke dara traNa varSe aDadhA sabhyo nivRtta thAya che ane navA sabhyo temAM joDAya che. oNsTreliyAmAM rAjyonI sarakAranI mudata cAra varSanI che. aDhAra varSanI uMmare matAdhikAra apAya che. AdivAsIo sivAya tamAma nAgariko mATe matadAna pharajiyAta che. badhA ja umedavArone pasaMdagInA krama anusAra mata ApavAno hoya che. oNsTreliyA atyaMta vizALa deza hovAthI ane vasati chUTachavAI hovAthI, cUMTaNI vakhate agAuthI maMjUrI meLavIne TapAla dvArA paNa matadAna karI zakAya che. Ama, briTiza pArlAmenTarI paddhati pramANe oNsTreliyAnuM rAjyataMtra cAle che. rASTranA aupacArika vaDA tarIke gavarnara-janarala che, paraMtu vahIvaTI taMtranA vaDA tarIkenI sattA vaDApradhAna bhogave che. Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 94 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 oNsTreliyAmAM saMkhyAbaMdha rAjakIya pakSo nathI. tyAM varNa, bhASA, dharma, jAti vagerenA prazno nathI eTale vadhu rAjakIya pakSonI AvazyakatA UbhI thaI nathI. lokonI Arthika sthiti ekaMdare ghaNI ja sArI che ane sarakAra temanuM barAbara dhyAna rAkhe che. eTale oNsTreliyAmAM rASTrIya karatAM AMtararASTrIya prakAranA prazno vadhu mahattvanA banI rahe che. yureniyamanI nikAsa na karavI ke vahela mAchalIno zikAra na karavo evA videzanItinA prazno prajAmAM vadhu carcAya che. oNsTreliyAmAM rAjyapaddhati ane kAnUno briTiza paddhati pramANe che, paraMtu haMmezAM briTana tarapha najara nAkhanAra e deza bIjA vizvayuddha pachI amerikanonA vadhu paricayamAM Avyo che. vaLI pesiphika mahAsAgaranA dezo sAtheno eno vyavahAra vadhyo hovAthI te vadhAre pUrvAbhimukha banato jAya che. jApAnanA sahakArathI tyAM moTarakAra, rasAyaNo vagerenA moTA udyogo sthapAyA che. ethI jApAnIonI saMkhyA tyAM uttarottara vadhatI rahI che. Ama, oNsTreliyAnA samAjajIvana upara bahAranI prajAono prabhAva vadhavA lAgyo che. bIjA vizvayuddha vakhate jarmanInA pakSe rahI jApAne briTiza saMsthAno upara AkramaNo karyA te vakhate tenI murAda oNsTreliyAne paNa kabaje karavAnI hatI. 1942mAM jApAne DArvina ane ketherIna zahera para havAi humalA karyA hatA, keTalIka sTImaro DubADI hatI ane siDanI baMdaramAM sabamarIna dAkhala karI hatI. te vakhate amerikA oNsTreliyAnI madada AvyuM hatuM ane tene jApAnIonA hAthamAM jatAM bacAvyuM hatuM. bIjA vizvayuddhamAM aMte jApAnano parAjaya thayo hato. te vakhate oNsTreliyA amerikAnA ahesAna heThaLa AvyuM hatuM. eTale ja bIjA vizvayuddha pachI tarata amerikA jyAre viyeTanAmanI laDAImAM ane koriyAnI laDAImAM saMDovAyuM hatuM tyAre oNsTreliyAe potAnA sainiko ApIne amerikAne Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNsTreliyA 95 sahAya karI hatI, eTaluM ja nahIM, amerikAnI bhalAmaNathI oNsTreliyAe viyeTanAmanA nirAzritone potAne tyAM vasAvyA hatA. Ama, oNsTreliyA amerikA tarapha DhaLatuM rahyuM che. arthataMtra siDanImAM je eka lAkhathI vadhu gunegArone vasAvavAmAM AvyA tyAre teone AraMbhanAM varSomAM Arthika daSTie potAnuM astitva TakAvI rAkhavAnuM ghaNuM kaparuM lAgyuM. eka dAyakA karatAM vadhu samaya bhAre hADamArIno pasAra thayo. paNa tyAra pachI dhIme dhIme Arthika sthiti sudharatI gai. briTana taraphathI thoDo thoDo puravaTho paNa maLato rahyo hato. sonuM nIkaLyA pachI sthiti vadhu sudharavA lAgI. taduparAMta kolaso ane lokhaMDa nIkaLyAM. bIjI bAju gheTAMnA UnanI Avaka thavA lAgI. vasati ochI ne pradeza vizALa hovAne lIdhe kudaratI saMpattinI koi khoTa nahotI. oNsTreliyAnI Arthika sthiti ema uttarottara sudharatI gaI ane bIjA vizvayuddha pachI to tyAM jApAna, amerikA vagere dezonA sahayogathI navA navA udyogo sthapAyA ane zahero vadhu sudaDha banatAM gayAM. A rIte garIbI ke bekArInA prazno oNsTreliyAmAM khAsa rahyA nahi. loko ekaMdare sukhI ane samRddha jIvana jIve che. lokonI sarerAza Avaka sArI rahyA karI che ane Arthika vikAsano dara saMtoSakAraka rahyo che. osTreliyAmAM sarakArI nANAkIya varSa pahelI julAIthI 30mI juna sudhInuM gaNAya che. oNsTreliyAe briTiza rASTrasamUhanAM bIjAM keTalAMka rASTronI jema 1966nA phebruArIthI tolamApamAM ane calaNamAM dazAMza paddhati (Metric System) apanAvI lIdhI che. mAilane badale kilomiTara tathA pAunDane badale DaoNlara ane senTa, ema dazAMza paddhatimAM rUpAMtara Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 karavAmAM AvyuM che. oNsTreliyAe potAnA calaNamAM plAsTikanI calaNI noTo dAkhala karI che, jethI nakalI noTo saraLatAthI thaI na zake. keLavaNI keLavaNInI bAbatamAM oNsTreliyA haju sudhI briTiza keLavaNInI paddhatine anusaratuM rahyuM che. briTane potAnAM saMsthAnomAM potAnI keLavaNInI paddhati dAkhala karelI hatI. bhAratamAM agAu hatuM tema prAthamika zALAnAM cAra dhoraNa ane pachI mAdhyamika zALAnAM sAta dhoraNa ema agiyAra varSe vidyArthI meTrika thAya. tyAra pachI cAra varSano abhyAsa kaoNlejamAM karIne vidyArthI snAtaka thAya. oNsTreliyAe A paddhati ja apanAvI che, paraMtu emAM judAM judAM rAjyomAM avAranavAra pheraphAra thatA rahyA che. ekaMdare suzikSita prajAnI TakAvArI ghaNI ja UMcI che. oNsTreliyAnAM badhAM ja mukhya zaheromAM te te rAjyanI yunivarsiTI che. jagyAnI vizALatA ane sArI Arthika sthitine lIdhe yunivarsiTIonAM makAno ane sAdhanasagavaDanuM dhoraNa ghaNuM ja UMcuM rahyuM che. Ama chatAM oNsTreliyAnA yuvAno vividha pravRttionA zokhIna hovAthI ane bAlyakALathI ja khAdhepIdhe bahu sukhI tathA laherI svabhAvanA hovAthI je mAM bhaNavAnAM varSa vadhAre lAge evA abhyAsakramo, khAsa karIne dAktarI, IjanerI jevA vyavasAyalakSI abhyAsakramo, ochA pasaMda kare che. A sthitimAM paNa vakhatovakhata pheraphAra thatA rahe che. ghara, taraNahoja vagere vizALa deza, ghaNI ja ochI vasati, sArI kudaratI khanIjasaMpatti, Una vagere nA nikAsanI khAssI moTI Avaka, vagerene kAraNe oNsTreliyAnA lokonI samRddhi bahu ja sArI rahI che. jagyAnI achata Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNsTreliyA jarA paNa na hovAne kAraNe ane vasavATane be saikA jeTalo ja samaya thayo hovAne lIdhe tyAM kyAMya gIca vasati nathI, to pachI jhUMpaDapaTTInI to vAta ja kyAMthI hoya? lokone rahevA mATe ghaNuM kharuM beThA ghATanAM svataMtra ghara hoya che. eMsI TakA jeTalAM potAnI mAlikInAM ghara che. e gharomAM vizALa khaMDo, bahAra cogAna, bagIco, moTarakAra mATe tathA yAMtrika hoDI (Yacht) mATe gereja, pAchaLa vADo ane taraNahoja (svImiMga pula) ema vividha prakAranI sagavaDo hoya che. oNsTreliyAnA loko taravAnA zokhIna hoya che. jene taratAM na AvaDe te oNsTreliyana nahIM. iMglenDanA ane yuropanA ThaMDA pradezamAMthI AvelA gorA lokone pUrvanA A garama kahI zakAya evA pradezamAM vasavATa karavAnuM banyuM eTale ThaMDaka meLavavA pANInI sAthe emanI dostI thaI gaI. tyAMnA dareka zaheramAM jAhera moTA taraNahoja uparAMta ekaMdare sittera TakAthI vadhu loko pAse potAnA gharanA vADAmAM ja potAnI aMgata mAlikInA tAraNahoja che. oNsTreliyAnuM havAmAna bAre mAsa taravA mATe anukULa hoya che. oNsTreliyAnAM zahero parathI pasAra thatAM vimAnamAMthI najara karIe to nIlaraMgI pANIvALA seMkaDo taraNahoja nIce dekhAya. taraNahojamAM taravA uparAMta oNsTreliyano samudramAM taravAnA paNa eTalA ja zokhIna che. oNsTreliyAno samudrakinAro ghaNo vizALa che ane eNe ghaNA samudrataTa (beach) vikasAvyA che. enI jALavaNI paNa sArI rIte karavAmAM Ave che. enI svacchatA tarata ApaNuM dhyAna kheMce che. roja savArathI sAMja sudhI seMkaDo mANasonI avarajavara hovA chatAM kyAMya kAgaLanI cabarakhI jeTalo kacaro jovA na maLe. keTalAka samudrataTa para pagarakhAM paherIne javAnI ke tyAM khAvApIvAnI manAI hoya che. oNsTreliyanone chIcharA pANIvALA taTamAM taravAnuM ane taDako khAvAnuM bahu game che. keTalAka to rajAnA divase savArathI sAMja sudhI tyAM ja paDyA Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 rahe che. evA divase jANe tyAM moTo meLo jAmyo hoya evuM lAge. keTalAka samudrataTa para taranArAono ane taraMgasavArI (surfing) karanArAono ema be judA judA vibhAga hoya che. samudranA pANImAM je judI judI ramato thAya che emAM mojAM upara savArIno viziSTa AnaMda hoya che. pAMcacha phUTa lAMbuM lAkaDAnuM pATiyuM hAthamAM laI pANImAM Ave javAnuM ane jyAM UMcuM moTuM mojuM zarU thAya tyAM tarata enA para pATiyuM goThavI pATiyA para besI javAnuM athavA AvaDe to enA para UbhA rahI javAnuM ane samatolapaNuM jALavI mojA sAthe DolatAM DolatAM kinArA sudhI AvavAnuM. jyAM bahu moTAM moja dUrathI AvatAM hoya tyAM AvI ramata ramAya che ane samatolapaNuM jALavavAno judo ja romAMca anubhavAya che. oNsTreliyano pANInI vividha ramato uparAMta jalavihAranA paNa eTalA ja rasiyA che. jAte halesAM mArI calAvavAnI sAdI nAnI hoDI, saDhavALI hoDI, yAMtrika nAnI hoDI, yAMtrika nAnuM vahANa ema nAnAMmoTAM kadanAM ane vividha prakAranAM jalavAhano temanI pAse hoya che. samudrakinAre seMkaDo hoDIo lAMgarelI paDI hoya. mAtra pharavA, pANInI ramato ramavA ke mAchalIno zikAra karavA teo nIkaLI paDe che. ghaNA loko pAse yAMtrika nAnAM vahANa hoya che je teo ghare rAkhe che ane pharavA javuM hoya tyAre potAnI moTarakAra pAchaLa bAMdhI daI je bAjunA samudrakinAre javuM hoya tyAM laI jAya che. pUrvamAM brisbana ane golDa kosTamAM paryaTako mATe evAM ghaNAM sthaLo vikasAvavAmAM AvyAM che. sudIrgha samudrataTanI caLakatI retIne kAraNe "golDa kosTa' nuM yathArtha nAma dharAvanAra A pradezane yogya rIte ja SURFER'S PERADISE (taraMga savAranuM svarga) tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. eka jamAnAmAM cArapAMca hajAranI pAMkhI vasativALA A vistAramAM chellA be aDhI Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNsTreliyA 99 dAyakAmAM pravAsIo moTI moTI hoTalo baMdhAtAM ane bhinnabhinna prakAranI sAhasika ramatonAM manoraMjana kendro-udyAnonuM Ayojana thatAM eka navuM zahera vasI gayuM che ane A pradezanI vasatinI saMkhyA traNa lAkhathI vadhu thaI gaI che. oNsTreliyA enI ramatagamato mATe ane temAM paNa krikeTa mATe eka saikA karatAM vadhu samayathI mazahura che. gaoNlpha, Tenisa, phUTabaoNla, saoNkara, ghoDesavArI, baoNksiga vagere bIjI ramato tyAM che, paNa krikeTanuM to e lokone gheluM ja che. iMglenDe jUnA vakhatamAM potAnA saMsthAnomAM potAnI rASTrIya ramata krikeTano pracAra karyo ethI e dezomAM krikeTanI ramata atyaMta lokapriya thaI gaI. amerikA, raziyA, jarmanI, cIna, jApAna vagere poNA bhAganI duniyAmAM krikeTa eTalI ramAtI nathI. ghaNA dezomAM phUTabaoNla, bAskeTa baoNla, bejhabaoNla, hokI vagerenuM mahattva vizeSa che. briTiza sAmrAjyanA visarjana pachI paNa rASTrasamUhanA e dezomAM krikeTanI lokapriyatA ghaTI nathI. cha phUTa UMcA oNsTreliyanone krikeTa ramavAnI phAvaTa vizeSa che. oNsTreliyana khelADIo jUnA vakhatathI krikeTa ramavAmAM paMkAyelA che. krikeTanI vividha harIphAIomAM teoe jAta jAtanI siddhio dAkhavI che. temAM ArmasTronga, breDamena, bila hanTa vagerenAM nAmo suprasiddha che. oNsTreliyAmAM 1956mAM melbarnamAM oNlimpika ramatotsava yojAyo hato ane 2000mAM te siDanImAM yojAyo hato. zahero ane pATanagara aitihAsika daSTie, vasatinI daSTie, vikAsa ane sAMskRtika pravRttinI daSTie, naisargika saundaryanI daSTie ane samRddhinI daSTie siDanI oNsTreliyAnuM sauthI mahattvanuM zahera che. siDanInI yunivarsiTI, Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 nyU sAutha velsa lAibrerI, boDAI samudrataTa, taroMgA nU pArka, perA hAusa, seMTara paoNInTa tathA pAsenA dhUmAunTasa vagere ghaNAM sarasa jovA jevAM sthaLo tyAM che. siDanInI duniyAnAM raLiyAmaNAM zaheromAM gaNanA thAya che. vikToriyA rAjyamAM AveluM oNsTreliyAnuM bIjuM mukhya zahera membarna enI yunivarsiTI, nezanala ArTa gelarI, riAlTo TAvarsa, baoNTanikala gArDana mATe tathA vepArI mathaka tarIke jANItuM che. kenaberA pATanagara tarIke mahattvanuM che. A traNa zahero uparAMta brisbana, eDileIDa, partha, hobArTa, DArvina vagere zaheronI darekanI potAnI keTalIka viziSTatAo che. madhya oNsTreliyAnA raNapradezanI barAbara vacce elisa spriMga nAmanuM manohara sthaLa che. uttaramAM varSAjaMgalo (rain forests)nA pradezomAM keInsa (cairns) vagere sthaLe paryaTaka kendro vikasatAM tyAM paNa vasati vadhavA lAgI che. keInsa pAse smithaphilDathI kurAnDA sudhInA vistAramAM AvelAM varSAjaMgalo nihALavA mATe ropa-ve skAyareilanI adyatana suvidhA karavAmAM AvI hovAthI tathA najIkamAM AvelA DagalAsa baMdarethI boTamAM betraNa kalAkanA aMtare samudranA svaccha chIcharA pANImAM beriyara rIpha-paravALAnA khaDako ane mAchalIo jovA mATe vyavasthA thayelI hovAthI A vistAramAM sahelANIono dhasAro vadhI gayo che. oNsTreliyA atyaMta vizALa deza hovAthI amerikA, raziyA ke cInanI jema tyAM paNa pUrva, madhya ane pazcima ema traNa vibhAgamAM traNa judA judA samaya hoya che ane e samayamAM paNa ziyALA ane unALA pramANe pheraphAra thAya che. dAkhalA tarIke je vakhate parthamAM baporanA bAra vAgyA hoya barAbara e ja samaye eDileIDamAM baporanA be vAgyA hoya ane siDanImAM aDhI vAgyA hoya. bhArata karatAM oNsTreliyAno samaya sADA cAra kalAka AgaLa che. bhAratamAM savAranA pAMca vAgyA hoya tyAre oNsTreliyAmAM savAranA sADA nava vAgyA hoya. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNsTreliyA 101 oNsTreliyAnAM bIjAM zaherono vikAsa kudaratI rIte thayelo che, paraMtu enA pATanagara kenaberAnuM to navesarathI nirmANa thayuM che. briTiza zAsanakALa daramiyAna ja rAjadhAnI mATe alaga zahera banAvavAnI yojanA zarU thaI gaI hatI. e mATe nyU sAutha velsanA rAjyamAMthI ja yogya prakAranI vizALa jamIna phALavavAmAM AvI hatI. A zaherano kevo nakazo hovo joIe e mATe AMtararASTrIya spardhA rAkhavAmAM AvI hatI ane amerikAnA sthApatyavid barli priphinano nakazo pasaMda karavAmAM Avyo hato. griphine potAnA nakazAmAM zaheranA madhya bhAgamAM sarakhuM khodANa karIne eka vizALa sarovara karavAnI ane emAM vacce 140 phUTa UMco phuvAro karavAnI yojanA karI hatI ke jethI zaheranI zobhA vadhe ane havAmAnamAM zItaLatA prasarI rahe. A nakazA pramANe zahera baMdhAI rahyA pachI I. sa. 1927mAM briTananA rAjA pAMcamA jyorje enuM udghATana karyuM hatuM. perA hAusa koI oNsTreliyAnA sAMskRtika pravAse jAya ane siDanInuM oNperA hAusa joyA vagara pAcho phare to eno pravAsa adhUro ja gaNAya. siDanInuM nAma detAM ja tyAMnuM oNperA hAusa yAda Ave. e Adhunika samayanuM eka benamUna bhavya sthApatya che. oNperA hAusanA sthaLanI pasaMdagI ane enI racanA baMne gauravavaMtA che. AvA bhavya sthApatya mATe AsapAsanuM naisargika saundarya paNa Avazyaka che. bahumALI imAratonA A jamAnAmAM sArAM sthApatyo paNa DhaMkAI jAya che. eTalA mATe siDanImAM hArbara brija pAse dariyAmAM ghaNuM pUraNa karIne tyAM taiyAra karavAmAM AvelI jagyAmAM, samudramAM, oNperA hAusa bAMdhavAmAM AvyuM ke jethI ghaNe dUrathI, vimAnamAMthI paNa te spaSTa dekhAya. oNperA hAusano Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 AkAra kamaLanI pAMdaDIo jevo che. nIce jaLa ane upara khulluM AkAza evI rIte prakRtinA vAtAvaraNano ene pUro lAbha maLyo che. sUryodayathI sUryAsta sudhI ane cAMdanImAM paNa, ema jude jude samaye palaTAtA raMgo ane tejakiraNothI enA saundaryanI vRddhi thAya che. oNsTreliyAnI nyU sAutha velsanI sarakAre eka vizALa thiyeTara bAMdhavAno jyAre vicAra karyo tyAre jAte teno nakazo na banAvatAM te mATe AMtararASTrIya spardhA yojI ke jethI duniyAnA mahAna sthApatyavidonI daSTino lAbha maLe. A thiyeTara mATe DenmArkanA jona utnonI DijhAIna pasaMda karavAmAM AvI. tyAre eno aMdAjita kharca eka karoDa ane vIsa lAkha oNsTreliyana DaoNlarano hato. paraMtu eka karoDa DaoNlara kharcAI javA chatAM dasa TakA jeTaluM paNa kAma thayuM nahIM. dariyAmAM pUraNI karavAmAM ja vakhata ane kharcanuM pramANa bahu vadhI gayuM. vIsa varSe jyAre A thiyeTara baMdhAI rahyuM tyAre enA kharcano AMkaDo eka abaja ane vIsa karoDa DaoNlara sudhI pahoMcI gayo hato. oNsTreliyA jevA dezane ja posAya evuM e sthApatya che. eka thiyeTara bAMdhavA pAchaLa duniyAmAM ATalI badhI rakama haju sudhI bIje kyAMya kharcAI nathI. A oNperA hAusamAM saMgIta, nATaka vagere mATe nAnAMmoTAM cAra sabhAgRho che. e cAremAM maLIne ekasAthe dasa hajAra prekSako potapotAnA kAryakramo nihALI zake ane chatAM aMdara ke bahAra jatAM ke AvatAM kyAMya bhIDa ke avyavasthA jevuM lAge nahIM evI enI racanA che. oNperA hAusanI ardhavartuLAkAra UbhI kamAno ane tenA zveta raMgane lIdhe dUrathI jotAM jANe jaLamAM kamaLa UgyuM hoya evI chApa paDe che. eTale ja siDanInA AperA hAusane "koMkrITamAM kavitA' tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNsTreliyA 103 kAMgAra, koAlA, pleTipasa, ema oNsTreliyAno vicAra karIe ane enuM rASTrIya prANI kAMgAruM yAda na Ave ema bane ja nahIM. prakRtizAstrIo mAne che ke je jAtanAM prANIo phakta oNsTreliyAmAM ja jovA maLe che te parathI e prAgaitihAsika kALano deza hovo joIe. oNsTreliyAmAM vanaspati ane prANIsRSTinuM bahu vaividhya jovA maLe che. phakta nIlagiri (yukelipsa) vRkSanI 700 jeTalI judI judI jAta tyAM jovA maLe che. ene tyAM Gum Tree kahe che. kAMgAruM, koAlA, pleTipasa, ema vagere prANIo oNsTreliyAmAM (ane AsapAsanA enA TApuomAM) jovA maLe che. peTe baccAMne rAkhIne ucheranArAM prANIomAM kAMgAruM sauthI moTuM che. eno dekhAva kaDhaMgo che. enA cAra pagamAMthI AgaLanA be paga TUMkA ane pAchaLanA lAMbA che. Ama, chatAM kalAkanA trIsa mAilanI jhaDape te doDI zake che. vaLI, te trIsa phUTa lAMbI chalAMga mArI zake che. te be paga para UbhuM thaI zake che. TaTAra besavuM hoya to potAnI jADI lAMbI pUMchaDI para zarIra TekavIne te besI zake che. bhUkharA lAla raMganA kAMgAruM UbhA thAya to daseka phUTa jeTalAM UMcAM dekhAya che. enA AgaLanA be paga be hAtha jevuM kAma paNa ApI zake che. mAdA kAMgAruMnI kothaLImAM baccAMno uchera thAya che. baccAM janme tyAre phakta doDheka IMca jeTalA kadanAM hoya che. moTAM thAya tyAre daseka aThavADiye kothaLImAMthI moTuM bahAra kADhIne jue che. kAMgAruMnI pacAsa jeTalI judI judI jAti che. eka jAtinuM nAma velAbI che. tenuM kada nAnA kUtarA jevaDuM hoya che. te ghaNuMkharuM DuMgaromAM vase che. kAMgAruMnI eka jAta vRkSo upara ja rahe che ane tyAMthI ja potAno khorAka meLavI le che. kAMgAruMnI sauthI nAnI jAti kadamAM uMdara jeTalI hoya che. alabatta, oNsTreliyano moTA kAMgAruM ja kAMgAruM tarIke oLakhe che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 - - sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 phakta oNsTreliyAmAM ja jovA maLe che evuM eka bIjuM prANI te koAlA che. rIMchanI nAnI pratikRti jevuM te lAge. ene pUMchaDI hotI nathI. traNeka phUTanA rUMchAdAra zarIravALA koAlAnuM jADuM kALuM nAka ane jhINI AMkho e enI lAkSaNikatA che. "ko AlA' nAma AdivAsIoe pADeluM che. emanI bhASAmAM "koAlA" eTale je pANI pItuM nathI te. koAlA pANI pItuM nathI. te ghaNuMkharuM nIlagirinAM vRkSo upara ja rahe che. enAM pAna eno mukhya khorAka che. divasa karatAM te rAtre vadhAre harephare che. divase ghaNI vAra te ghoratuM dekhAya. koI vAra to jhADa upara ekasAthe cArapAMca koAlA ekabIjA upara paDyAM paDyAM ghoratAM hoya. oNsTreliyAnA lokone koAlA enI suMvALI ruMvATIne lIdhe bahu game che. hAthamAM laIne ramADavuM game evuM e prANI che. bALakone paNa te bahu vahAluM lAge che. ramakaDAMnA koAlA have oNsTreliyA uparAMta anya dezomAM paNa maLe che. pleTipasa e phakta oNsTreliyAmAM ja jovA maLatuM, lagabhaga be phUTa lAMbuM eka anokhI jAtanuM prANI che. te prAgaitihAsika kALanuM manAya che. tenI gaNanA jaLacara pakSImAM ane prANImAM, ema baMnemAM thaI zake che. batakanI cAMca jevuM pahoLuM moTuM, pANImAM taravuM ane lIlI drAkSa jevaDAM IMDAM mUkavAM e enI pakSI jevI khAsiyata batAve che. bIjI bAju nahoravALA cAra paga, tapakhIrI raMgano ruMvATIvALo deha, pUMchaDI ane baccAMne dhavarAvIne ucheravAnI khAsiyatane lIdhe tenI gaNanA prANImAM thAya che. Ama, pleTipasa mizra lakSaNavALuM che. sastana prANIo IDAM mUkatAM nathI ane IMDAM mUkanArAM prANIo dhavarAvatAM nathI. pleTipasa ja eka evuM prANI che ke je IMDAM mUke che ane baccAMne dhavarAve che. pANInA kAMThe dara karIne rahenAruM te bahu khAudharuM prANI che ane galophAmAM paNa te khorAka bharI rAkhe che. Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNsTreliyA 105 - oNsTreliyAnAM pakSIomAM lAkSaNika te rASTrIya pakSI emu che. te zAhamRga jevuM UMcuM che. bIjAM pakSIomAM cAra phUTa jeTalA UMcA maraghA che. ene kesorI kahe che. hasavA jevo guDaguDa avAja karatAM kUkAburA pakSInI judI judI jAto tyAM che. membarsa pAse philipa TApunA samudrataTa para peMgavina pakSIo Ave che. kabUtara, popaTa vagere jAtanAM sAmAnya pakSIo tyAM paNa jovA maLe che. 600 karatAM vadhAre jAtanAM pakSIo oNsTreliyAmAM che. - oNsTreliyAmAM pALelAM pazuomAM gheTAMne avazya yAda karavAM joie. eka rIte joIe to oNsTreliyA eTale gheTAMno deza. manuSyo ane pazupakSIo e tamAmamAM sauthI vadhu vasati jo koinI tyAM hoya to te gheTAMonI che. samagra duniyAnA pAMcamA bhAganA gheTAM phakta oNsTreliyAmAM che. tyAM mANasanI vasati be karoDa karatAM ochI che. paraMtu gheTAMnI vasati paMdara karoDanI che. duniyAmAM zreSTha gaNAtA "merino' prakAranA UnanuM aDadhuM utpAdana ekalA oNsTreliyAmAM thAya che. A utpAdanamAMthI potAnA vaparAza mATe daseka TakA Una rAkhI bAkInA nevuM TakA UnanI oNsTreliyA nikAsa kare che. duniyAnA ghaNA dezo oNsTreliyAnuM kiMmatI Una kharIde che. Una uparAMta gheTAMnA mAMsanI nikAsa paNa te kare che. Ama tyAMnA arthataMtramAM gheTuM kendrasthAne che. gheTAM na hoya to enuM arthataMtra khoravAI jAya. oNsTreliyAmAM kinArAnA pradezomAM sarerAza sAro varasAda paDato hovAthI gheTAnA carANa mATe ghAsanI sArI chata rahe che. e ghAsanI sArI guNavattA ane gheTAMnA uchera mATe sArI AbohavA hovAthI zreSThatama prakAranuM Una gheTAMo Ape che. gheTAnA vyavasAyano vikAsa oNsTreliyAmAM kevI rIte thayo eno ItihAsa rasika che. sattaramA ane aDhAramA saikAmAM vahANavaTIo yuropathI nIkaLI AThadasa mahine jAvA, oNsTreliyA sudhI pahoMcatA Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 tyAre teo potAnA AhAra mATe sAthe gheTAM paNa letA AvatA. Arthara philipa jyAre i.sa. 1788mAM oNsTreliyA pahoMcyo tyAre eNe bAkInAM gheTAMne mArI nAkhavAne badale ucheryA. sArI AbohavA ane sAruM ghAsa maLatAM e hRSTapuSTa gheTAMoe je Una ApyuM te uttama koTinuM hatuM. A joIne nyU sAutha velsanA eka lazkarI aphasara lephaTananTa mekaArthare briTiza sarakAra AgaLa yojanA rajU karI ke jo IglaeNnDa potAne sArAmAM sArAM thoDAM gheTAM mokalI Ape ane carANa mATe maphata jamIna Ape to pote gheTAMnA ucherano vyavasAya karavA icche che. enI yojanA maMjUra thaI ane I.sa. 1797mAM cauda uttama prakAranAM merino gheTAM oNsTreliyA AvI pahoMcyA. mekaArthare enA poSaNa-saMvardhananI javAbadArI upADI lIdhI. pahele varSe gheTAdITha eka kilo Una UtaryuM. pachIthI to uttarottara e vadhatuM gayuM. Unano vyavasAya dhamadhokAra cAlavA lAgyo. prayogo thavA lAgyA. eka saikA pachI to oNsTreliyAnAM gheTAM paMdara kilo sudhI Una ApavA lAgyAM. gheTAMonI saMkhyA paNa uttarottara vadhatI gaI. be saikAne aMte to cauda gheTAMmAMthI paMdara karoDa gheTAM thaI gayAM. gheTAMoe oNsTreliyAne nyAla karI dIdhuM. opala opala e oNsTreliyAnuM kIMmatI ratna che. tyAMnI jhaverAtanI dareka dukAnamAM jAta jAtanAM opala maLe ane opala maDhelA dAgInA maLe. opala eTale kIMmatI retALa paththara. oNsTreliyAmAM jamInamAM baso traNaso phUTa UMDe khodIne khaDakALa paththaro kADhavAmAM Ave che. opalanI AvI khANo oNsTreliyAmAM ghaNI che. oNsTreliyAmAMthI jeTalAM opala maLe che teTalAM bIjA koI dezamAMthI maLatAM nathI. khANamAMthI nIkaLelA A paththarone ghasIne, vartuLAkAra ke ardhavartuLAkAra ghATa ApIne WWW.jainelibrary.org Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oNsTreliyA 107 camakatA karavAmAM Ave to emAMthI vividha raMgo camakArA mAre che. opala hIrA jeTaluM kImatI ratna nathI, kAraNa ke UMcethI paDatAM te baTakI javAno saMbhava rahe che. opala para hIrAnI jema pahela pADI zakAtA nathI. eTaluM ja nahIM, tIkSaNa vastu sAthe jo te ghasAya to e bagaDI javAno saMbhava rahe che. Ama, chatAM taNakhA jevA vividha raMgo emAMthI nIkaLatA hovAne lIdhe enuM AkarSaNa ghaNuM rahe che. Ama, bhaugolika, prAkRtika, sAMskRtika, Arthika ityAdi daSTie oNsTreliyAnI ghaNI AgavI lAkSaNikatAo che. duniyAnA agragaNya dasa paMdara dezomAM enI gaNanA thAya che. pravAsa karavAnI taka maLe to gamI jAya evo deza che, evI tyAMnI prajA che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jenA darzanamAM kALanI vibhAvanA chellA thoDAka dAyakAmAM bhautika vijJAne Azcaryajanaka pragati karI che. aNuvijJAna, vIjANuvijJAna (Electronics), avakAza-vijJAna ityAdi vividha vijJAna-zAkhAoe mAnavajAtane herata pamADe evI gajabanI zodho karIne siddhio meLavI che. emAM kALamApaka sAdhano paNa ghaNI jAtanAM vikasyAM che. sTopavoca, kAunTara vagerenI madada vaDe sunizcita AMkaDAo prApta thAya che. eka miniTamAM pacIseka hajAra AMTA phare evAM sAdhano vaparAzamAM AvI gayAM che. emAM jyAre kAMTo pharato hoya athavA AMkaDAo badalAtA hoya tyAre te eTalI badhI jhaDapathI pharatA rahe che ke ApaNane kazuM pharatuM dekhAya ja nahi. eka sekanDanuM evuM sUkSma vibhAjana thAya che ke ApaNI najaramAM te AvatuM nathI. bIjI bAju rokeTamAM avakAza- yAtrAe nIkaLI pRthvInI AsapAsa paribhramaNa karanAra vaijJAniko kahe che ke avakAzamAM divasa che ke rAta enI khabara paDatI nathI. tyAM kALa jANe sthagita gayo hoya hoya ema anubhavAya che. mAtra ghaDiyALanA AdhAre khabara paDe che ke kaI tArIkha che ane pote keTalA divasathI pRthvInI bahAra che. vartamAna vaijJAnika jagatane kALa vize thatA AvA vilakSaNa anubhavomAM satya raheluM che. keTalAka vaijJAniko have ema mAnavA lAgyA che ke vizvamAM kALa jevuM kazuM che ja nahi. A badhuM sApekSa che. AjanA vijJAne kALa vize je vAto karI che tevI vAto jaina darzane hajAro varSa pahelAM kahI che. kALa vizenuM ciMtana jaina dharmamAM jeTalI sUkSma rIte ane savigata thayuM che teTaluM jagatanA anya koI dharmamAM ke darzanamAM thayeluM jovA maLatuM nathI. kALanI sUkSma, sUkSmatara ke sUkSmatama vibhAvanA jema emAM karavAmAM AvI che tema kALanI virATa parikalpanA paNa emAM ja jovA maLe che. eka bAju jema emAM sUkSma kSaNa eTale ke "samaya'nI vicAraNA thayelI che tema bIjI bAju palyopama, sAgaropama ane Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina darzanamAM kALanI vibhAvanA 109 pudgala-parAvartana jevI aMtima koTinI addabhuta vicAraNA paNa thayelI che. jaina darzanamAM 'samaya' eka pAribhASika zabda che. jaina darzana pramANe samaya" e kALanuM sUkSmatama avibhAjya aMga (Smallest Unit) che. AMkhanA eka palakArAmAM-nimiSa mAtramAM asaMkhyAtA samaya vItI jAya che. A samayane sarvajJa bhagavAna ja jANI zake che. samayano khyAla ApavA mATe zAstrakAro be daSTAnta Ape che. eka phUlanI pAMdaDIonuM ane bIjuM jIrNa vastra phADavAnuM. dhAro ke koI poyaNInI ke anya koI puSpanI so, baso ke hajArathI vadhu pAMdaDIo eka sAthe uparAuparI goThavavAmAM Ave ane pachI koi baLavAna mANasa soya ke bhAlA jevI tIkSNa aNI vaDe eka ja jhATake tene ArapAra bhedI nAkhe to e aNI koI paNa eka pAMdaDImAMthI nIkaLI bIjI pAMdaDImAM pravezavA jAya to te temAM keTalo kALa lAge? eTalo kALa "samaya"no khyAla ApI zake. athavA koI eka yuvAna mANasa eka jIrNa vastrane eka jhATake phADI nAkhe, to kSaNa mAtramAM phATelA e vastramAM rahelA hajAra-be hajAra tAMtaNAmAMthI koIpaNa eka tAMtaNo phATyA pachI bIjo tAMtaNo phATe jemAM je vakhata lAge te "samaya"no khyAla ApI zake. vastutaH samaya ethI paNa vadhu sUkSma che. eTale ja AMkhanA palakArAmAM asaMkhyAta "samaya" pasAra thaI jAya che. kALanA eka cheDe "samaya" che to bIje cheDe palyopama, sAgaropama, pagalaparAvartana ItyAdi che. palyopama eTale jene palyanI upamA ApI zakAya te. palya eTale khADo athavA kUvo. cAra gAu lAMbo, eTalo ja pahoLo ane eTalo ja UMDo eka goLAkAra virATa kUvo karavAmAM Ave. temAM yugalIAnA atyaMta komala vALanA agra bhAganA TukaDA hoya to te vadhumAM vadhu bharAya. evI rIte ThAMsI ThAMsIne te bharavAmAM Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 Ave ke jethI jarA paNa khAlI jagyA rahe nahi. enA uparathI pANIno dhodha vahI jAya to paNa eka TIpuM aMdara Utare nahi ane cakravartInI senA enA uparathI cAlI jAya to paNa te palya jarA paNa dabAya nahi ke name nahi. have e palyamAMnA rahelA asaMkhyAtA vALanA TukaDAomAMthI 62 so varase eka TukaDo bahAra kADhavAmAM Ave ane e rIte Akho kUvo saMpUrNa khAlI thatAM jeTalo vakhata lAge te vakhata barAbara eka palyopama kahevAya che. A palyopamanA cha prakAra zAstrakAro batAve che. 1. uddhAra palyopama, 2. addhA palyopama, 3. kSetra palyopama. A traNenA sUkSma ane bAdara ema be bheda che. e rIte kula cha bheda palyopamanA thAya cheH sUkSma uddhAra palyopama, bAdara uddhAra palyopama, sUkSma addhA palyopama, bAdara addhA palyopama, sUkSma kSetra palyopama ne bAdara kSetra palyopama. A badhA pAribhASika prakAro che. ahIM so varase vALano eka TukaDo kADhavAnuM je daSTAnna ApyuM che te sUkSma addhA palyopamanuM che. sAgaropama eTale sAgaranI upamA apAya evuM. have palya eTale ke kUvAne badale sAgara jeTalA vizALa khADAmAM vALanA TukaDA e ja pramANe bharavAmAM AvyA pachI e ja pramANe khAlI ka2vAmAM Ave to tene sAgaropama kALa kahevAmAM Ave che. sAgaropamanA paNa cha bheda che. 1. uddhAra sAgaropama, 2. addhA sAgaropama ane 3. kSetra sAgaropama. A traNenA sUkSma ane bAdara ema be bheda che. e rIte sAgaropamanA kula cha bheda thAya che. ahIM daSTAntamAM sUkSma ahvA sAgaropama samajavAnuM che. dasa koDAkoDI sUkSma ahvA palyopama barAbara eka sUkSma ahvA sAgaropama. (koDAkoDI eTale karoDa guNyA karoDa). Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina darzanamAM kALanI vibhAvanA 111 manuSya jIvanamAM kAlanI gaNanA atyaMta prAcIna kALathI thatI AvI che. sUrya-caMdranA udayAsta anusAra, grahonakSatronI sthiti-gati anusAra, manuSyanA paDachAyA anusAra, samudranAM bharatIoTa anusAra mANase kAlanI gaNatarI kevI rIte karavI enI vividha paddhatio zodhIne vikasAvI che ane ghaTikA vagere kAlamApaka sAdhano banAvyAM che. pAzcAtya jagatamAM ghaDiyALanI zodha thayA pachI miniTa ane sekanDanA mApanI cokkasAI AvI ane vartamAna samayamAM IlekaTroniksanI zodha pachI ane samayamApaka yaMtronA vikAsa pachI sekaMDanA paNa vibhAjano kevI rIte thAya tenAM sAdhano prApta thavA lAgyAM che. prAcIna kALamAM pAzcAtya jagatamAM mukhyatve sUryanI gatinA AdhAre kALagaNanA thavA lAgI hatI. bhAratamAM kALanI gaNanA sUrya uparAMta caMdra ane nakSatronI gatine AdhAre thaI che. pAzcAtya jagatamAM varSamAM ghaNAM divasa-rAtri AkAza vAdaLAMothI gherAyeluM rahetuM hovAthI caMdra-nakSatro-grahonA darzana-avalokanamAM eTalI saraLatA rahetI nahi. eTale caMdrane badale sUryanI gatino AdhAra levAnuM A paNa eka kAraNa hoya. bIjI bAju Rtucakro je rIte cAle che tenI sAthe sUryacaMdranI gatino meLa besADavo hoya to najIvI vadhaghaTa karavI anivArya banI gai. ethI ja pAzcAtya kelenDaramAM varSanA eTale ke bAra mahinAnA 360ne badale 365 divasa karavA uparAMta cAra varSe phebruArInA 29 divasa karavA paDe che. grInIcanI ghaDiyALamAM amuka varSe be sekanDano pharaka karavo paDe che. tevI ja rIte bhAratIya paMcAgomAM tithinAM vRddhikSaya ane adhika mAsanI vyavasthA karavI paDI che. jaina darzana pramANe kALanuM koSTaka taiyAra karavAmAM AvyuM che. e pramANe nava "samaya" barAbara eka jadhanya (nAnAmAM nAnuM) aMtarmuhUrta. asaMkhyAtA (jadhanya asaMkhyAtA) samaya barAbara eka AvalikA. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 sAMprata sahaciMtana bhAga 12 2223 pUrNAMka 1229/3779 AvalikA barAbara eka ucchvAsa. 4446 pUrNAMka 2458/3773 AvalikA barAbara eka zvAsa ane eka ucchvAsa, eTale ke eka prANa. 7 prANa barAbara eka stoka, sAta stoka barAbara eka lava. 385 lava barAbara eka ghaDI (e barAbara AjanI 24 miniTa), be ghaDI barAbara eka muhUrta, eTale ke 48 miniTa. (eka sAmAyikano kALa) muhUrtamAM eka 'samaya' ocho hoya to e utkRSTa antarmurhuta gaNAya. AvalikAnI bIjI rIte gaNatarI gaNatAM 256 AvalikA barAbara eka kSullaka bhava. (arthAt nAnAmAM nAnuM AyuSya- smanllest life existence). A AyuSya nigodanAM jIvonuM hoya che. eka zvAsocchvAsa eTale ke prANa jeTalA kALamAM nigodanA jIvonA 17 pUrNAMka 1395/3773 eTale lagabhaga sADA sattara kSullaka bhava thAya). 30 muhUrta barAbara eka ahorAtra (24 kalAka), 15 ahorAtra barAbara eka pakSa, be pakSa barAbara eka mAsa. be mAsa barAbara eka Rtu, traNa Rtu barAbara eka ayana (cha mahinA) ane be ayana barAbara eka varasa. 84 lAkha varSa barAbara eka pUrvAMga ane 84 lAkha pUrvAMga barAbara eka pUrva. 84 lAkha pUrva barAbara eka truTitAMga, 84 lAkha truTitAMga barAbara eka truTita, Ama anukrame pratyekane 84 lAkhathI guNatAM javAthI truTita, aDaDAMga, aDaDa, avavAMga, avava, hukAMga, huhuka, utpalAMga, utpala, padmAMga, padma, nalinAMga, nalina, arthanipUrAMga, arthanipUra, ayutAMga, ayuta, prayutAMga, prayukta, nayutAMga, nayuta, cUlikAMga, cUlikA ane zIrSaprahelikAMga tathA zIrSaprahelikA sudhI pahoMcI zakAya che. tyAM sudhInAM saMkhyAtA varSa gaNAya che. truTitAMganI saMkhyAne 84 lAkha vaDe uttarottara 25 vAra guNIe to zIrSaprahelikAnI Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina darzanamAM kALanI vibhAvanA 113 saMkhyA Ave. e AMkaDo keTalo Ave te cokkasAipUrvaka jaina zAstragraMthomAM (kSetrasamAsa, pravacana sArodvAra, bRhatsaMgrahaNI, lokaprakAza ityAdimAM) ApavAmAM Avyo che. zIrSaprahelikA sudhIno kALa te saMkhyAnA varSano che. e pachI ethI vadhu kALanA asaMkhyAtA varSa gaNAya che. AvAM asaMkhyAtA varSano eka palyopama kALa gaNAya che. dasa koDAkoDI palyopama barAbara eka sAgaropama kALa gaNAya che. dasa koDAkoDI sAgaropama barAbara eka utsarpiNI athavA eka avasarpiNI. vIsa koDAkoDI sAgaropama barAbara eka utsarpiNI ane eka avasarpiNInuM eka kAlacakra. (savArthasiddha vimAnanA devanuM athavA sAtamI narakanA jIvanuM AyuSya tetrIsa sAgaropamanuM hoya che.) anaMta kALacaka barAbara eka pudgalaparAvartana thAya che. avasarpiNI ane utsarpiNInA pratyekanA cha ArA che. avasarpiNInA suSamAsuSamA nAmano pahelo Aro cAra koDAkoDI sAgaropamano hoya che. bIjo suSamA nAmano Aro traNa koDAkoDI sAgaropamano, trIjo suSamA duSamA nAmano Aro be koDAkoDI sAgaropamano, cotho duSamAsuSamA nAmano Aro eka koDAkoDI sAgaropamamAM betAlIsa hajAra varSa ochAM-eTalA kALano hoya che. pAMcamo duSamA nAmano Aro je hAla cAlI rahyo che te ekavIsa hajAra varSano che ane chako duSamAduSamA nAmano Aro paNa ekavIsa hajAra varSano che. utsarpiNImAM AnAthI UlaTo krama hoya che. emAM pahelo Aro duSamaduSamA, bIjo Aro duSamA, trIjo Aro duSamAsuSamA, cotho Aro suSamAduSamA, pAMcamo Aro suSamA ane chaThTho Aro suSamAsuSamA che. dareka ArAno kALa tenA nAma pramANe hoya che. Ama Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 dasa koDAkoDI sAgaropamanI avasarpiNI ane dasa koDAkoDI sAgaropamanI utsarpimI ema maLIne vIsa koDAkoDI sAgaropamanuM eka kAlacakra thAya che. anaMtA kAlacakrathI thatA eka pudgalaparAvartananA paNa ATha bheda che. dravya, kSetra, kALa ane bhAva e cAra bheda ane te darekanA sUkSma ane bAdara evA be bheda. ema badhAM maLI ATha bheda pudgala-parAvartana thAya che. eno Akho judo viSaya che. jaina darzanamAM AvI rIte gaNatarI karavAmAM AvelA kALane vyavahArakALa tarIke oLakhavAmAM Ave che. e manuSyalokamAM hoya che. vAstavika jIvanamAM miniTa-kalAka, divasa-rAta ityAdi kALanI gaNanA che te vyAvahArika kALanA svarUpanI daSTie che. A kALane AdhAre jyotiSa vijJAnanI racanA thayelI che. A kALanA AdhAre AyuSyanI gaNatarI thAya che. A kALanA AdhAre ApaNe jIvanakrama goThavIe chIe, nizcita samaye sthaLAMtara karIe chIe, bIjAone TAIma ApI zakIe chIe. ene AdhAre basa, relave, vimAna, jahAja vagere cAle che. enA AdhAre nokarI, vepArIdhaMdhA, udyogo, sarakAro vagere cAle che. ene AdhAre vacana apAya che ane paLAya che. paraMtu A kALane vyavahArakALa tarIke jaina darzanamAM oLakhavAmAM Ave che. jaina darzanamAM kALanA vyavahArakALa ane nizcayakALa evA be mukhya bheda che, jaina darzana pramANe A samagra vizva cha dravyonuM baneluM che. 1. jIva, 2. pudgala, 3. dharma, 4. adharma, 5. AkAza ane 6. kALa. AmAM pahelAM pAMca te astikAya che; jIvAstikAya, pudgalAstikAya, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya. kALa astikAya kahevAto nathI, kAraNa ke kALane skaMdhadezarUpa, pradeza- samudAyarUpa tiryakapracaya nathI. samaya, AvalI, stoka, lava, mUhUrta, divasa, mAsa ityAdino pracaya eTaleke samudAya thato nathI. mATe kALane jIva, pudgala Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina darzanamAM kALanI vibhAvanA 115 vagerenI jema astikAya kahevAto nathI. kALane samayarUpa pUrvApara paryAya che, paraMtu eka samaya bIjA samaya sAthe joDAIne mATI, patthara vagerenI jema aMdha ke pradezarUpa samudAya thato nathI. kALa dravyamAM bhUtakALanA anaMta samaya che, vartamAnano eka samaya che ane bhaviSyanA anaMta samaya che, paNa te "kAyamAna' na hovAthI kALane astikAya kahevAmAM Avato nathI. dareka dravyano potAno vyAvartaka-Agavo guNa che, je anya dravyamAM nathI. jemake jJAna guNa phakta jIva dravyamAM che, anyamAM nathI; pUraNa-galaNa eTale ke milana-vikharaNa guNa pudgala dravyamAM che, anya dravyamAM nathI; gati-sahAyano guNa dharmAstikAya dravyamAM che, anyamAM nathI; sthiti-sahAyaka guNa adharmAstikAya dravyamAM che, anya dravyamAM nathI; avagAhanA guNa AkAzAstikAya dravyamAM che, anya dravyamAM nathI. e pramANe utpAda-vyayarUpa vartanA guNa phakta kAla dravyamAM che, anya dravyamAM nathI, samaya" e kALanI paryAya che. te nAzavaMta che. paryAya dravya vinA hoI na zake. eTale kAla eka dravya che. dravya vinazvara arthAtu avinAzI hoya che. e daSTie kALane dravya tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. kALane svataMtra dravya tarIke sthAna ApavuM ke nahi e vize TheTha prAcIna kALathI AcAryomAM matamatAMtara che. kALa dravya che ema uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che. dhammo adhammo AgAsaM davvamikkikkamAhiyaM / aNaMtApi ca davvANi, kAlo puggalajaMtavo / / (dharma, adharma ane AkAza e dravyo eka eka kahyAM che. kALa, pudgala ane jaMtu (jIva) e dravyo anaMtA kahyA che.) Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 6 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 1 2 tattvArthasUtramAM vAcaka umAsvAtie yava dravyam ema kahyA pachI kahyuM che: triratye (pa.38) eTale ke keTalAka kAlane paNa dravya tarIke gaNe che ema kahyuM che. eno artha e thayo ke umAsvAti vAcakanI pUrve paNa "kALa'nA svarUpa vize bhinnabhinna mata pravartatA haze ane keTalAka ene svataMtra dravya tarIke mAnatA haze ane keTalAka nahi mAnatA hoya. kAla dravyanA cAra mULa guNa cheH (1) arUpI, (2) acetana, (3) akriya ane (4) navApurANa vartanA lakSaNa. varNa, rasa, gaMdha ane sparzarahita kALa dravyanA cAra paryAya cheH (1) atIta, (2) anAgata, (3) vartamAna ane (4) agurulaghu. kALa dravyamAM A cAra mULa guNa anAdi-anaMtanA bhAMge che. kALanA cAra paryAyamAM atIta kALa anAdi sAnta che, anAgata kALa sAdi ananta che, vartamAna kALa sAdi sAnta che ane agurulaghu anAdi anaMta che. jIvAstikAya, dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya svakSetre asaMkhyAta pradezarUpa che. pudgalAstikAya svakSetre eka paramANarUpa che ane kALa dravya svakSetre eka samayarUpa che. kALa vize bIjo mata evo che ke kALanAM asaMkhyAta aNuo che. saMpUrNa kALa lokAkAza pradeza pramANa che. eka eka AkAzapradeza para eka eka kAlANu che. paramANu zIdhragati ane maMdagativALA hoya che. zIghragativALA paramANu eka samayamAM cauda rAjaloka sudhI pahoMcI zake che. kALanA paramANu maMdagativALA che. maMdagati paramANu eka AkAza-pradezamAMthI bIjA AkAza pradezamAM jAya ane emAM jeTalo kALa lAge te samayaparyAya kahevAya che. e samaya paryAya je dravyamAM rahe te dravya kALa che. ratnonA DhagalAnI jema kAlANuo asaMkhyAta dravyarUpa che. Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina darzanamAM kALanI vibhAvanA 117 'dravyasaMgraha'mAM kahyuM che thALa rAmIDva te jAjAN asaMvALi / kAlANu mATe DabbInA aMjananI sarakhAmaNI paNa apAya che. jIva, pudgala, dharma, adharma ane AkAza e pAMce dravyanA parivartanamAM kAla nimitta kAraNa che athavA sahakArI kAraNa che. e daSTie kAla dravya upakAraka gaNAya che. vartanA lakSaNavALo kALa te nizcaya kALa dravya che. kAlANu 'samaya' paryAyane utpanna kare che ane 'samaya' paryAya anaMta hovAthI kALane upacArathI anaMta paNa kahevAmAM Ave che. eka mata pramANe kALa jevI koi vastu nathI, paNa jIva ane ajIva (pudgala)mAM je pheraphAro thAya che, jUnA-navApaNuM dekhAya che ene lIdhe ApaNane kALano AbhAsa thAya che. jyAM pheraphAro jhaDapathI thatA dekhAya tyAM kALa tvarita gatie pasAra thato hoya ema lAge ane jyAM pheraphAro atyaMta maMda hoya tyAM kALa ghImI gatie cAlato hoya ema jaNAya. ekano eka kalAka koikanI rAha jovAmAM besI rahevAmAM pasAra thato hoya to ApaNane lAMbo lAge che ane koika managamatI pravRttimAM joDAyA hoie to ghaDIkamAM pasAra thai jato anubhavAya che. yuvAna pati-patnIne virahamAM kALa lAMbo lAge che ane milanamAM te TUMko jaNAya che. Ama, kALa sApekSa che. ghaDiyALa pramANe samaya nizcita jaNAya paNa ghaDiyALa vagara te lAMbo ke TUMko anubhavAya che. uttara dhruvamAM unALAmAM 82 divasa satata sUrya AkAzamAM hoya che ane ziyALAmAM traNa mahinAthI vadhu samaya aMdhArI rAtri hoya che. tyAM divasa ane rAta ghaDiyALanA AdhAre gaNIne tArIkha badalAya che. bahAranuM vAtAvaraNa to eka sarakhuM ja hoya che. kALa jANe tyAM teTalo vakhata sthagita thai gayo hoya evuM lAge che. Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana bhAga 12 kALane jIva-ajIvarUpa kahyo che. jIvAbhigamasUtramAM kahyuM che kimaya bhaMte / kAlo ti pavuccai ? goyamA, jIvA ceva ajIvA ceva tti / 118 (bhagavanta ! 'kAla' kahevAya che te zuM ? he gautama ! jIva ane ajIva e kALa che.) - Ama ahIM kALano jIva ane ajIva dravya sAme abheda batAvavAmAM Avyo che. jIva ane ajIva anaMta che eTale kALane anaMtarUpa kahyo che. kALanI vartanA anaMta che. kALa sarva dravyano vartanA lakSaNa paryAya che. sarva padArthomAM paryAyo (changes)nuM parAvartana satata thayA kare che. paryAyonA A parAvartanane kALarUpe oLakhavAmAM Ave che. pratyeka padArthamAM enA paryAyonI vartanA e kALa che. eTale kALa e bIjuM kazuM nahi paNa vartanA svarUpa paryAya che. eka apekSAe kALa dravya che to paryAya che ane bIjI apekSAe paryAya che to kALa che. kevaLajJAnIne traNe kALanA sarva padArthanA sarva paryAyo eka ja samaye-yugapadU kevalajJAnamAM jaNAya che. paraMtu chadmastha jIvane mATe bhUta, vartamAna ane bhaviSya evA kALanA traNa bheda paDI jAya che. siddha paramAtmA kAlAtIta kahevAya che, kAraNa ke tyAM kALa jevuM kazuM hotuM nathI. Ama, kALa vize jaina darzanamAM ghaNI sUkSma mImAMsA karavAmAM AvI che. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharma yazvika stare jaina dharmanI bhaugolika sImAo uttarottara vistaratI ane vikasatI jAya che. eziyA, AphrikA, yuropa ane amerikAnA dezomAM jAte pharIe to khyAla Ave ke "aho, jaino kyAM kyAM jaine vasyAM che !' jainonI vaizyavRtti emane vakhatovakhata sthaLAMtara karAvatI rahe che. bIjI bAju emanAmAM rahelA dharmasaMskAre emane potAnuM anokhuM vyaktitva jALavI rAkhavAmAM sahAya karyA karI che. videzomAM vasatA jaino bahudhA sAdhanasaMpanna hovAthI chellA traNa-cAra dAyakAthI teo potAnA dharmasaMskAranI jALavaNI mATe vadhu sakriyapaNe jAgRta banyA che. videzamAM rahevAthI dharmasaMskAro bhuMsAI jAya che e khyAla have kAlagrasta banI gayo che. ahiMsA, aparigraha, anekAnta ityAdinA sarvasvIkArya tattvone kAraNe vaizvika dharma banavAnI kSamatA dharAvanAra jaina dharmano vaizvika stare have ThIka ThIka pracAra thaI rahyo che. sahakAra, saMvAditA, sahiSNutA, saMyama ane sAttimAM mAnanAra jaina dharma sau koine vahAlo lAge evo che. iMglaMDamAM hAla jainonI je vasati che emAMnI mukhya AphrikAnA yugAnDA, keniyA ane TAnjhAniyAthI AvelI che. emanAM saMtAnonI navI suzikSita peDhI paNa taiyAra thaI gaI che. amerikAmAM bIjA vizvayuddha pachI abhyAsArthe gayelA ane pachI tyAM sthira thaI gayelA jainonuM pramANa sauthI vizeSa che. AphrikA, IgleMDa ane amerikAmAM vasatA jainomAM thoDo kakSAbheda jaNAze. AphrikAmAM gayelA jaino nokarI-dhaMdhA mATe gayelA, mahAjana racIne rahelA che. bhAratanI jevI ja raheNIkaraNI tyAM lAge. rahevAnuM paNa pAse pAse. zikharabaMdhI jinAlaya, moTI mahAjanavADI vagere bhAratanI yAda apAve. iMglaMDamAM jUvI navI peDhInuM saMmizraNa che. AphrikAthI sthaLAMtara karIne AvelI jUnI peDhIne sthira Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 20 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 thavA mATe bhAre puruSArtha karavo paDyo. tyAM janmelI ane ucharelI navI peDhI vadhu tejasvI che. amerikAmAM vidyAbhyAsa mATe gayelo varga suzikSita che. emanuM jIvanadhoraNa ucca che. rahevAnuM dUra dUra che. moTarakAra vagara pahoMcAya nahi. navI peDhI vadhu tejasvI che, paNa ene dharma tarapha vALavA mATe mahenata levI paDe ema che. Ama bhArata bahAra vasatA jainonI potAnI sthAnika keTalIka samasyAo che. videzamAM vasatA mAtra jaino ja nahi, videzIo mATe paNa dharmapracAranuM saMgIna kArya thaI rahyuM che. aneka amerikano zAkAhArI banyA che. tyAM jainomAM dharmajAgRti ANavAnuM ane saMgaThano taiyAra karavAnuM mahattvanuM kArya paNa cAlyuM che. have tyAM dharmapracArArthe ghaNA badhA mahAnubhAvo bhAratathI javA lAgyA che. prAcIna kALamAM jyAre bauddha dharme bhArata bahAra potAnA phelAvA mATe rAjyAzraya meLavIne ane te vagara paNa je pracaMDa jhuMbeza AdarI hatI tevuM kaMI jaina dharme karyuM hoya ema jANavAmAM nathI. jaina dharma bhAratamAM ja sImita rahyo. samudranI pAra javAnuM eNe vicAryuM ja nahi. ene mukhya bhaya e hato ke samudranI pele pAra pracAra karavA javAthI dharma enA mULa svarUpamAM raheze nahi. keTalAMye samAdhAno karavo paDaze. eno e bhaya sAco hato. A muddA upara paNa bauddha dharmamAM matabhedo UbhA thayA hatA ane ethI ja mULa svarUpanA bauddha dharmane anusaranAra hInayAna paMthavALA kahevAyA ane thoDIghaNI chUTachATa sAthe bauddha dharmano bhArata bahAra pracAra karavAmAM mAnavAvALA mahAyAna paMthanA kahevAyA. bauddha dharmamAM mAMsAhAra ane madyapAna nahotAM. paNa eziyAI dezomAM TheTha cIna, koriyA ane jApAna sudhI tyAMnI mAMsAhArI ane madyapAna karanArI prajAmAM bauddha dharmaphelAyo, paraMtu e prajAo mAMsAhAra Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharma vaizvika stare 1 2 1 ne madyapAna karatI rahI. eTale bauddha dharma tyAM enA mULa svarUpamAM rahyo nahi. bauddha, islAma ane khristI dharme lokone samajAvIne, rAjyAzraya meLavIne te dvArA, zastranA jore ke garIbone khorAka, kapaDAM, davA vagere dvArA phosalAvIne je rIte dharmapracAra karIne potAnA dharmanA lokonI saMkhyA vadhAravAnuM dhyeya rAkhyuM hatuM ane haju paNa keTaleka aMze rakhAya che evI rIte jaina dharme potAnI saMkhyA vadhAravAnuM dhyeya rAkhyuM nathI. jaina dharma vizvanA ghaNAM dezomAM hAla je phelAyo che te tyAMnI sthAnika prajAe dharmAtara karavAthI nahi, paNa jaino moTI saMkhyAmAM videzomAM Thera Thera jaIne vasyA che eTalA mATe che. eTaluM spaSTa samajI levuM joIe ke dhamataranI pravRtti dvArA kRtrima rIte potAnI saMkhyA vadhAravAmAM jaina dharma mAnato nathI. AthI ja jaina dharma duniyAno eka prAcIna dharma hovA chatAM enuM pAlana karanArAonI saMkhyA duniyAnI vasatinA aDadhA TakA jeTalI paNa nathI. so-doDhaso varSa pahelAM jaino bhArata bahAra javA lAgyA hatA. mukhyatve dariyAI mArge teo jatA. zeTha motIzAhanAM vahANo A bAju baharIna ane jhAMjhIbAra sudhI ane pUrvamAM brahmadeza, malAyA, sumAtrA ane cIna sudhI jatAM. enjinathI cAlatI sTImaro AvyA pachI eDana, kenyA, TAnjhAniyA, mADAgarjara sudhI hiMdIono vyavahAra vadhI gayo ane temAM jaino paNa tyAM javA ane vasavATa karavA lAgyA hatA. jUnA vakhatamAM pUrva AphrikA karatAM bama, malAyA tarapha jaino vadhu jatA. tyAra pachI yugAnDA, keniyA, tAnjhAniyAmAM ghaNA jaino jaine rahyA. A pradezonI AbohavA lagabhaga bhArata jevI. ziyALAmAM tyAM atizaya ThaMDI nahi ane barapha paDe nahi. eTale raheNIkaraNI paNa bhArata jevI rahI hatI. keTaleka sthaLe jainoe saMghanI sthApanA karI ane maMdira, upAzraya vagere dharmasthAnakonI paNa sthApanA karI hatI. potAnAM Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 2 2 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 saMtAnone gujarAtI zIkhavA maLe ane bhAratIya saMskAra sacavAI rahe eTalA mATe teoe keTaleka sthaLe potAnI alaga zALAo paNa cAlu karI hatI. doDhaso-baso varSa pahelAM pAzcAtya vidvAnomAM evI gerasamaja hatI ke bauddha dharma e ja jaina dharma che. baMnenA ahiMsAnA siddhAntane kAraNe tathA anya keTalIka samAna bAbatone kAraNe Ama banavuM svAbhAvika hatuM. paraMtu jema jema pAzcAtya vidvAno vadhu abhyAsa karatA gayA ane harmana jekobI, glAsenApa, harbarTa vorana vageree jaina dharma vizenAM pustako lakhyAM te pachI yuropamAM jaina dharma ane bauddha dharma e be judA svataMtra dharmo che evI gaNanA thavA lAgI. jo ke jaina dharma nAmano eka dharma che evI mAhitI cIna, raziyA sahita duniyAnI poNA bhAga karatAM vadhu vasatine haju paNa nathI. videzamAM vasatA jainono eka moTo prazra zAkAhArano che. tyAM vasatA koIka jaino zuddha zAkAhArI nathI rahyA e vAtano prAmANikapaNe svIkAra karavo joie. jUnI peDhI karatAM tyAM janmelI navI peDhImAM mAMsAhAranuM pramANa thoDuM vadhAre che evuM paNa sAMbhaLyuM che. mAMsAhAra karatAM paNa madirApAnanuM pramANa vadhu che ane madirApAna karatAM kAMdA, baTATA, lasaNa vagere anaMtakAya-abhakSyanuM pramANa vadhu che. evA badhA loko pratye ekadama tiraskAranI lAgaNI dharAvavI yogya nathI. sahAnubhUtipUrvaka emanI paristhitino abhyAsa thavo joIe. keTalIka jAgRti AvI che tenI anumodanA karavI joIe. koIpaNa dharmanI prajA vyavasAyArthe jyAre sthaLAMtara kare che tyAre sthAnika vAtAvaraNano enA para prabhAva paDyA vagara raheto nathI. bhagavAna buddhe mAMsAhAra ane madirApAna na karavAnI bhalAmaNa karI hatI, paraMtu e dharmano pracAra ghaNo badho thayo hovA chatAM samagra eziyAmAM bauddhadharmI prajA ghaNuMkharuM mAMsAhArI ane madirApAna karanArI rahI che. emanI sarakhAmaNImAM Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharma vaizvika stare 1 23 jainonI sthiti ghaNI ja sArI che ane chellA be dAyakAmAM zAkAhAra mATe sabhAnatA vadhI che. videzamAM vasatA keTalAye jaino zuddha zAkAhArI che, madirApAna karatA nathI, eTaluM ja nahi covihAra kare che, upavAsa AyaMbila kare che, paryuSaNamAM upavAsa, aThThama, aThThAI vagere tapazcaryA kare che. pUjA, sAmAyika, pratikramaNa paNa kare che. dhArmika zikSaNanA tyAM vargo paNa cAle che ane dhyAnanI zibiro paNa yojAya che. - paryAvaraNa eka evI bAbata che ke jenI sAcavaNImAM jaina dharmanuM yogadAna TheTha prAcIna samayathI vartamAna samaya sudhI sauthI vizeSa rahyuM che. ochAmAM ochuM pANI vAparavuM, anAjano bagADa na thavA devo, vRkSo kApavAM nahi, vAhanano maryAdita upayoga karavo, nAnAM jIvajaMtuonI paNa hiMsA na thavA devI, raheNIkaraNImAM aparigraha ke alpa parigrahanA vratane lIdhe saMyamamAM rahevuM, kudaratI zaktiono vinAza na karavo vagere dvArA jaina dharma prAkRtika naisargika vAtAvaraNamAM ochAmAM ocho hastakSepa kare che. jaina sAdhuo ane temAM paNa digaMbara munio to paryAvaraNanI jALavaNImAM AdarzarUpa gaNAya. jaina sAdhu jevuM jIvana duniyAmAM anya koi dharmamAM nathI. jaina dharma vizenA graMthonI videzomAM AraMbhamAM jeTalI muzkelI hatI teTalI have rahI nathI. tyAM mAdhyama mukhyatve aMgrejI bhASAnuM rahyuM che. tyAM vaselA jUnI peDhInA mANaso aMgrejI uparAMta gujarAtI, hiMdI vagere bhASAmAM lakhAyelA graMtho vAMcI zake che. paraMtu navI peDhIne to aMgrejImAM ja sAhitya joie. chellA cAra-pAMca dAyakAmAM bhAratamAM ane videzomAM aMgrejI bhASAmAM jaina dharma vize vividha daSTibinduthI lakhAyelA nAnA moTA graMthonI saMkhyA vadhatI gaI che. tyAM keTalAMka senTaromAM jaina graMthAlayo paNa thayA che. ane have to inTaraneTa para ghaNI badhI mAhitI sAMpaDe che. WWW.jainelibrary.org Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 24 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 videzomAM ghaNAM senTaro khAsa karIne paryuSaNa parva daramiyAna bhAratathI vyAkhyAtAone nimaMtraNa Ape che ane temanA jJAnano lAbha meLave che. jUnI peDhInA mANaso potAnA saMtAno mATe veLAsara jAgRta thayA ethI AphrikA, jApAna uparAMta IMgleMDa, amerikA, beljiyama, siMgApora, maleziyA, dubai, hoMgakoMga vagere ghaNe sthaLe jainatvanI havA sArA pramANamAM prasarelI che. jaina saMgho, jaina senTaro, jaina ezosiezano, jaina sTaDI sarkalo, jaina samAja, jaina varlDa, yaMga jainsa vagere judA judA nAmathI ghaNI saMsthAo ane enAM pheDarezano sakriyapaNe kArya karavA lAgyAM che ane keTalAMkanAM to varSe be varSe moTA pAyA para adhivezano paNa yojavA lAgyAM che. maMdiromAM pratiSThAnA prasaMgo, sAlagIrI vagere paNa yojAya che. AvA koI prasaMge tyAM upasthita hoie to tyAM kevuM vAtAvaraNa jAme che eno pratyakSa anubhava thAya. dharmanA pracAramAM mahattvanI vAtane be vibhAgamAM vaheMcI zakAya. eka to enA tattvajJAnanA ane nItidharmanA siddhAnto ane bIjuM eno AcAradharma. tattvajJAna ane nItidharmanA siddhAnto potAnA kSetranI bahAra paNa sAcavI zakAya che, jo enA puraskartAo samartha jJAnI mahAtmAo hoya to. AcAradharmanA pAlanamAM prAdezika AbohavA tathA upalabdha sAmagrI anusAra pheraphAra karavAnI AvazyakatA UbhI thAya che. bhAratanI AbohavA ekaMdare evI che ke vadhumAM vadhu ThaMDI ane vadhumAM vadhu garamImAM, bahAra khullAmAM ughADA page ane nagna zarIre digaMbara muni mahAtmAo vihAra karI zake che. paraMtu teone mATe A rIte IgleMDa, yuropa, amerikA, keneDA, jApAnamAM vicaravuM azakya che. eTale teo jAya nahi, ane jAya to AcAradharmamAM chUTachATa levI paDe. zvetAmbara sAdhuo mATe paNa A vAta eTalI ja sAcI che. bhAratamAM grAma, nagara, AvAsa eTalAM najIka najIka che ke eka sthaLethI bIje Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaina dharma vaizvika stare 125 sthaLe pAdavihAra karI zakAya. yuropa, amerikAmAM vAhanano upayoga karyA vagara chUTako nathI. gocarI-AhAranA niyamo tyAM na ja sacavAI zake. eTale mahAvratadhArI jaina sAdhu-sAdhvIo videzamAM na jAya e ja ucita che. je jAya tenAmAM zithilAcAra AvyA vagara rahe nahi. jyAM sAdhu-sAdhvIno yoga na hoya evA pradezomAM, videzomAM temaja bhAratamAM, lokonA dharmapAlanamAM zithilatA ke pramAda Ave ane pratyakSa mArgadarzananA abhAve anya dharma tarapha vaLI javAnuM mana thAya. videzomAM gharmapracAranI A eka moTI maryAdA che. gRhastha paMDito ane vyAkhyAtAono sAdhu-sAdhvI jeTalo prabhAva na ja paDe e dekhItuM che. videzomAM bhautika pralobhano eTalAM badhAM hoya che ke sAdhu-sAdhvI hoya to temanI paNa kasoTI thAya. have sAdhu ane gRhastha vacce zramaNa-zramaNIno varga taiyAra thayo che ane temanA dvArA sAruM kArya thaI rahyuM che. paNa haju vizeSa prayAsanI AvazyakatA che. dareka dharmamAM enA tattvasiddhAnto ane AcAra-niyamo sAmAnya rIte paraspara saMlagna hoya che. siddhAntonA AdhAre AcAranA niyamo ghaDAtA hoya che. emAM keTalAka niyamo moTA ane prANavAna hoya che ane keTalAka dezakALAnusAra parivartanazIla hoya che. jaina dharmamAM enA tattvasiddhAntanI sAthe AcAradharmanA niyamo ghaNI gADha rIte saMkaLAyelA che. AthI ja dharmapracAra karavA jatAM AcArano sadaMtara lopa thAya te InTa manAyuM nathI. videzomAM jyAM jaino vasyA che tyAM bhogasAmagrInI vipulatA che tathA vividha prakAranAM sAdhanasagavaDa che. indriyAI padArtho eTalA badhA tyAM che ke te bhogavavA mana lalacAya e kudaratI che. evA vAtAvaraNamAM sarerAza manuSyomAM dharmano raMga amuka hada sudhI ja jIvanamAM Utare e svAbhAvika che. dharmanA nItiniyamo tyAM sacavAya, paNa AtmatattvanI Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 26 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 1ra UMDI sAdhanA bahu jUja loko karI zake. jemaNe evI AdhyAtmika sAdhanA karavI che te to duniyAnA koIpaNa khUNAmAM rahIne karI zake che. ekAMta ane asaMgapaNuM bhAre puruSArtha mAgI le che. jaina dharma AtmalakSI dharma che. AtmajJAna, AtmasAkSAtkAra, samyagdarzana dvArA potAnA ja AtmAne mokSagatimAM pahoMcADavA mATeno dharma che. lokonAM bhautika sukhasagavaDa vadhe e enuM mukhya dhyeya ja nathI. tyAga, vairAgya, saMyama, jJAna-dhyAna, kaSAyamukti ityAdimAM mAnavAvALo jaina dharma hovAthI, dharmapracAra karI saMkhyA vadhAravAnuM lakSa eNe rAkhyuM nathI. AthI ja jaina dharmanA AcArapAlanamAM keTalAMka parivartano vakhatovakhata AvyA tema chatAM eNe potAnuM mULa tAttvika svarUpa sAcavI rAkhyuM che. jaina dharmanA vaizvika stara vizenA keTalAka muddAonI ahIM sAdhAraNa chaNAvaTa karavAmAM AvI che. samagra viSayano abhyAsa to vividha daSTikoNathI AMkaDAo sAthe thaI zake. eka avAstavika tarka karavAmAM Ave che ke dhAro ke duniyAnI tamAma prajA jaina dharma pALatI hoya ane jaina dharmanA AgamagraMtho- zAstragraMtho naSTa thaI gayA hoya evI eka sthiti hoya ane bIjI bAju duniyAmAM eka paNa mANasa jaina na hoya chatAM enA AgamagraMtho-zAstragraMtho sacavAyA hoya evI bIjI sthiti hoya to A be sthitimAMthI kaI sthitine iSTa gaNavI? mane lAge che ke zAstragraMtho nahi hoya to trIjI cothI peDhIe jainatvano lopa thavA lAgaze, paraMtu zAstragraMtho bacI gayA hoya to moDo vahelo pharI jaina dharmano udaya avazya thAya. jaina dharma jAtane gumAvIne jagatane meLavavAmAM mAnato nathI. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhINe cayaI bhoe se hu cAI tti vuccaI / bhagavAna mahAvIra (svAdhInapaNe bhogono tyAga karanAra ja tyAgI kahevAya che) bhagavAna mahAvIrasvAmIe dasarvakAlika sUtramAM sAdhuone uddezIne je keTalIka mArmika ane hitakara vAto kahI che te sAdhakanA hRdayamAM vasI jAya evI che. emAM tyAgInAM lakSaNo darzAvatAM emaNe kahyuM che : vatthagaMdhamalaMkAraM InthIo sayaNANi ya / acchaMdA je na bhuMjaMti na se cAi ti vuccaI // [vastra, sugaMdhI padArtho, alaMkAro, strI tathA zayanAdino upabhoga jeo saMjogavazAtuM karI zakatA nathI teo tyAgI kahevAtA nathI.] jaM ya kate pie bhoe laddhe vimiTTi kuvvaI / sAhINe cayaI bhoe se hu cAi ni vuccaI // [sarasa ane priya bhogo upalabdha hovA chatAM tenA tarapha je pITha pherave che ane svAdhInapaNuM bhAgono tyAga kare che te ja tyAgI kahevAya che.] prAkRta zabda 'cAI'no artha thAya che 'tyAgI'. koNa sAcA tyAgI kahevAya ane koNa na kahevAya te ahIM batAvyuM che. keTalAka mANasone tyAgI thavuM paDe che. keTalAka svecchAe tyAgI thAya che. tyAga karavA lAyaka sthUla ane sUkSma evI aneka vastuo che. ahIM udAharaNa tarIke keTalIka moTI skUla mukhya vastuono nirdeza karavAmAM Avyo che ane te paNa sAdhuone lakSamAM rAkhIne. vastra, sugaMdhI-suzobhananA padArtho, alaMkAro, strIo (sAdhvI mATe puruSo), zayana-Asana vagere upakaraNono tyAga karIne mANasa sAdhusaMnyAsI thAya che. muni tarIke dIkSita thatAM vyakti potAnuM ghara choDe che. e choDavA sAthe potAnAM priya vastrono www.jathelibrary.org Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana bhAga 12 tyAga kare che ane sAdhu-saMnyAsInAM viziSTa vastro potapotAnA paMtha anusAra dhAraNa kare che. have vastra mATe enI pasaMdagI ke varaNAgI rahetI nathI. gRhatyAga karavA sAthe te suvarNa-ratna vagerethI maMDita evA alaMkArono tyAga kare che. enI sAthe te potAnI patnI (jo pariNIta hoya to)no paNa tyAga kare che. bIjI strIono tyAga paNa emAM abhipreta che. Ama sAdhu-saMnyAsI eTale kaMcana ane kAminInA tyAgI. sAdhu-saMnyAsI eTale akiMcana ane brahmacaryavratadhArI. (e pramANe sAdhvIno jIvanakrama paNa badalAya che.) sAdhu thayA ane ghara choDyuM eTale AkhI duniyA enuM ghara. Aje ahIM to kAle tyAM. sAdhue potAnA gharanI mAyA choDI dIdhI che. have ene koI gRhastha bhaktanA gharanI mAyA pA na hovI joIe. sAdhu calatA bhalA. jyAM sthiratA AvI tyAM sthaLa, makAna, bhaktajano ItyAdi mATeno lagAva zarU thaI jAya che. AvA eka chidramAMthI ghaNAM anartho utpanna thAya che. mATe sAcuM ja kahevAyuM che ke chidveSa ganAM vaDulI pravRtti / sthiravAsa karanArA sAdhuono potAnA sthAna para sthUla ke sUkSma adhikAra cAlu thAya che. keTalIka vakhata teo ajANatAM paNa eno bhoga banI jAya che. sAvadha rahevuM duSkara che. pote sAvadha che evo bhrama pachI cAlu thAya che. ghara choDavuM eTale sAdhuomAMthI potAnAM upakaraNonI Asakti paNa nIkaLI javI joIe. sarasa majedAra makhamalI pathArI, suzobhita pataMgo, ArAmadAyaka khurazIo, bhAtabhAtanAM pagarakhAM, bhojanAdi mATenAM kiMmatI vAsaNo- AvI AvI tamAma vastuo sAdhuoe choDI devAnI hoya che. ghara hoya eTale zuM zuM na hoya ? jema zrImaMtanuM moTuM bAdazAhI AlIzAna ghara tema temAM sukha sagavaDa mATe bhAtabhAtanI sAmagrI rahevAnI. suzobhano mATe paNa evA gharomAM keTakeTalI nita navI nIkaLatI moMghIdATa cIjavastuo jovA maLe che. zrImaMtanA gharanI cIjavastuo sAdhunI potAnI pAse na 18 Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhINe cayaI bhoe se hu cAI tti vuccaI / 1ra9 hoya to paNa kyAMka jovAnI taka maLe tyAre gamavAno ke vakhANavAno bhAva AvI jAya e paNa sAdhujIvananI kSati gaNAya che. badhAMno tyAgano bhAva ekasarakho nathI hoto. lAcArImAMthI paNa tyAga janme che. sAttimAna bhavet sAdhu | jevI lokoktimAM sAcuM rahasya raheluM che. jyAM svecchAe hRdayapUrvaka tyAga hoto nathI, paNa na chUTake, kartavyanA bhArUpe, parANa tyAga karavo paDe che tyAM tevI vyaktine sAcA arthamAM tyAgI na kahI zakAya. mANasane gaLI vastu bahu bhAvatI hoya, khAvAnI icchA paNa thayA kare, paraMtu madhupramehanA rogane kAraNe dAktare manAI karI hoya to tevI vyaktine gaLI vastunA tyAgI tarIke na oLakhAvI zakAya. mANasa pAse dhana na hoya mATe keTalIye vastuo e ghara mATe vasAvI na zake, to tethI eNe e cIjavastuno tyAga karyo che ema na kahI zakAya. mANasane paraNavuM hoya, paraMtu kanyA maLatI na hoya ane na chUTake kuMvArA rahevuM paDatuM hoya to ethI ene "brahmacArI' na kahI zakAya. "na maLI nArI, to saheje bAvA brahmacArI' jevI lokokitao eTale ja pracalita che. moTAM zaheromAM nokarI-dhaMdhA mATe gayelA aneka pariNIta puruSo ekalA rahe che ane anicachAe saMyamI jIvana (badhA nahi) jIve che, to tethI teone saMyamI ke brahmacArI tarIke na oLakhAvI zakAya. AvA badhA kissAomAM paMcendriyonA sukhopabhogano pUla pragaTa tyAga hovA chatAM teone sAcA arthamAM tyAgI na ja kahevAya. A to sAmAnya mANasonI vAta thaI. jeo sAdhusaMnyAsI che teo badhA ja sAcA arthamAM tyAgI hoya che evuM nathI. keTalAye anAtha, ekalA hovAthI, nirAdhAra, du:khI ke ochI akkalanA hovAthI athavA koIkanA bhoLavAthI tyAgI thaI dIkSita thayA hoya che. teoe svecchAe samajaNapUrvaka, bhAvasahita vastrAdi, alaMkAro, gharabAra, sagAMsnehIono Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 sAMprata sahaciMtana - bhAga 12 tyAga karyo nathI hoto. temane anicchAe tyAga karavo paDyo hoya che. pharI yogya anukULa taka maLe to teo sAMsArika jIvana bhogavavAnI icchA aMtaranA khUNe dharAvatA hoya che. evA dekhAtA tyAgIo te sAcA tyAgI nathI hotA. keTalAka sAdhusaMnyAsIoe svecchAe sthUla daSTie gharabAra, mAlamilakata, sagAMsvajanono tyAga karyo hoya che. AraMbhamAM emanuM tyAgajIvana prazasya hoya che. paNa pachI emanA jIvanamAM vAsanAono saLavaLATa thavA lAge che. potAne je pratyakSa rIte bhogavavA na maLyuM te parokSa rIte bhogavavAmAM teo rAce che, teo teno kAlpanika AnaMda mANe che. naLa rAjAno bhAI puSkara naLanI sAthe ghUta ramatAM hArI jaI vanamAM jAya che to tyAM te potAnuM "mAnasI rAjya' bhogave che. te kalpanAe caDI jAya che ane vananAM pazupaMkhIo, vRkSo ItyAdimAM te potAnA rAjyanA maMtrIo, darabArIo, prajAjanonI kalpanA kare che ane pote rAjya bhogavato hoya evo kAlpanika AnaMda mANe che. teNe tanathI rAjya choDyuM che, paNa manathI choDyuM nathI. evI rIte keTalAka sAdhu- saMnyAsIoe dhana, mAlamilakata, strI ItyAdi tanathI choDyAM hoya che, paraMtu manathI choDyAM nathI hotAM. eTale ja evA keTalAka sAdhuo potAnA hastaka AvatI dAnanI rakama upara,maMdiranI milakatanA TrasTa upara potAnuM prabhutva jamAve che. emanI AjJA pramANe, icchA pramANe ja dhana kharcAya che. benkanI pAsabuka ane bIjA dastAvejo para temanI najara pharyA kare che, hisAbo rakhAya che. emAM teo rAce che. They enjoy the use of money by proxy. teoe strIno tyAga karyo hoya che, paNa keTalIye AjJAMkita bhaktANIo uparanA potAnA prabhutvane teo manathI mAro che. teonA cittamAM kyAreka durvicAro DokiyAM karI jatA haze. keTalAke mAlamilakatano tyAga karyo hoya che, paraMtu potAnA upadezathI sthapAtI Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhINe cayaI bhoe se hu cAI tti vuccaI / 131 saMsthAo, Azramo, makAno, udyAno, zikSaNa saMsthAo, graMthAlaya, saMgrahasthAno ItyAdi paranA potAnA mAlikIpaNAno mAnasika AnaMda jato karI zakatA nathI. kyAreka te mATe saMgharSa karavA teo teyAra thaI jAya che. AvI badhI saMsthAo te potAnAM mAnasika saMtAno che ema teo anubhave che. keTalAka to enAM baMdhAraNamAM potAnA sarvoparipaNAno abAdhita haka dAkhala karAvatA hoya che. AvA kahevAtA mahAtmAo tyAgI hovA chatAM sAcA arthamAM tyAgI nathI hotA. jeo potAne atyaMta priya hoya evA bhogapabhogo svAdhInapaNa anAyAsa hakkapUrvaka prApta thatA hoya ane chatAM tenA tarapha potAnI pITha pherave che, svecchApUrvaka samajaNa sAthe teno tyAga kare che teo sAcA tyAgI che. tyAganI sAthe vairAgyanI bhAvanA hoya to ja tyAga Take che. eTale ja bhakta kavi niSkulAnaMde gAyuM che ke "tyAga na Take re vairAgya vinA." vairAgyanI bhAvanA paNa du:khagarbhita ke mohagarbhita hoya to te jhAjhI vakhata TakatI nathI. vairAgyanI bhAvanA jJAnagarbhita hoya to ja vadhu Take che. jJAna paNa jo samyak hoya to tyAgavairAgyanAM mULa UMDA jAya che. viparIta saMjogomAM paNa e mULane AMca AvatI nathI. saMsAranA padArthonI kSaNabhaMguratAnA satata ciMtanathI tyAgavairAgyanI bhAvanA dRDhamUla thatI jAya che. keTalAka saMsArI mANaso potAnI nirarthaka vastuono tyAga kare che, paraMtu vartamAnamAM ane bhaviSyamAM khapa lAge evI vastuno tyAga karatA nathI. tyAganI sAcI vRttithI prerAyelA mANaso potAnI jarUriyAta ochAmAM ochI karIne bAkInI vastuono tyAga kare che. eka apekSAe Avo tyAga prazasya che, paNa te uttama prakArano nathI. mANasa AhAra, vastra ane raheThANanI alpatama AvazyakatA svIkArI bAkInuM badhuM choDI de che tyAM tyAganI bhAvanA savizeSa pragaTa thAya che. paraMtu AvA Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 sAMprata sahaciMtana - bhAga 12 saMjogomAM jo vyaktimAM potAnAM vastra, pAtra, dhArmika upakaraNa ItyAdi mATe gherI mamatA rahetI hoya to te ISTa nathI. mANasa duniyAnI tamAma vastuo choDIne sAdhu-saMnyAsI banI jAya, paNa potAnI rudrAkSanI, sphaTikanI ke paravALAMnI mALA mATe ke potAnA priya graMtha ItyAdi mATe eTalI badhI Asakti hoya ke koInAthI jo te vastu jarA paNa AvI pAchI thAya to ja te ciDAI jAya, asvastha thaI jAya to eno bAhya vastuono moTo tyAga hovA chatAM mamatA ane rAga upara haju joIe teTalo vijaya meLavAyo nathI evo artha thAya. keTalAye tyAgI saMta mahAtmAomAM paNa AvI sUkSma Asakti rahelI jovA maLe che. sUkSma AsaktimAMthI mukta thavuM e ghaNI kaThina vAta che. daMtakathA pramANe eka vakhata janaka rAjA sAthe jJAnagoSThI karavA mAtra laMgoTIdhArI evA keTalAka saMnyAsIo atithi tarIke AvyA. jJAnagoSThI karatAM karatAM teo nadImAM snAna karavA gayA. te vakhate janaka rAjAnA mahelamAM acAnaka Aga lAgI ane dhUmADAnA goTegoTA dekhAyA. e joIne saMnyAsIoe kahyuM, "mahArAja, doDo, doDo, ApanA mahelamAM Aga lAgI che.' janaka mahArAjAe asvastha thayA vinA zAMtithI kahyuM, "bhale Aga lAgI. mAre ne mahelane zuM ? bhale ne baLIne khAkha thaI jAya. je thavAnuM haze te thaze. ApaNe ApaNI jJAnavArtA cAlu rAkhIe." saMnyAsIoe kahyuM, 'nahi, mahArAja ! Apa bhale na Avo. amAre to doDavuM paDaze. amArI bIjI laMgoTI mahelamAM che. e baLI jaze to ame karazuM zuM ?" ema kahI saMnyAsIo potAnI laMgoTI bacAvavA mahela tarapha doDyA. A to mAtra daMtakathA che. kahevAnuM tAtparya e che ke parigrahamAM mAtra laMgoTI hovA chatAM eTalI nAnI sarakhI vastu mATe paNa keTalI badhI mamatA ! janaka rAjAne "videhI' tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. temane potAnA baLI Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhINe cayaI bhoe se hu cAI tti vuccii| 133 jatA mahela mATe ciMtA nahotI. teo dehathI para hatA, mATe videhI kahevAyA. eTale ja mahAbhAratakAra vyAsa muni potAnA putra zukadevane jJAnaprApti mATe janaka rAjA pAse mokale che. cIjavastuo ane upakaraNo ItyAdi pratye potAne jarA paNa rAga ke mamatA na hoya evA keTalAka mahAtmAonA jIvanamAM keTalIka vyaktio pratye tIvra rAga jovA maLe che. potAnA nikaTanA bhakto, anuyAyIo anyatra, anya mahAtmA pAse ke AzramamAM cAlyA jAya to teo bhAre khinnatA anubhave che. sAdhu mahAtmAomAM potAnA ziSyavarga ke bhaktoanuyAyIo pratye paNa rAga na hovo joIe. duniyAnI badhI vastuono tyAga ghaNo agharo ja che emAM saMzaya nathI, paraMtu evA tyAga karanArA keTalAka mahAtmAone potAnA deha mATe, potAnAM nAma ane rUpa mATe ghaNo moha hoya che. badhuM vaLagaNa chUTI jAya che, paNa nAmarUpanuM vaLagaNa chUTatuM nathI. e paNa kSaNabhaMgura che evuM samajAyA chatAM enA pratyeno moha chUTato nathI. tyAganI uccattama bhAvanAmAM AgaLa vadhatAM vadhatAM potAnA deha mATenI mamatvabuddhi paNa choDavAnI che. deha ane AtmAnI bhinnatAno aMtarmukha banI jeoe anubhava karyo che evA mahAtmAo ja dehathI para thaI zake che. teo ja upasarga-parISaha vakhate aDola rahe che. teoe bhayano paNa tyAga karyo hoya che eTale ke abhaya hoya che. teo mAraNAntika upasarga vakhate paNa jIva bacAvavA bhAgI jatA nathI, paNa AtmopayogamAM hoya che. sAmAnya mANaso mATe bhoga ane upabhogano AnaMda sauthI mahattvano che. bhogopabhogamAM skUla AnaMda che eno InkAra nahi thaI zake. samasta jagatano e vAstavika anubhava che. paraMtu bhogapabhoganA AnaMda karatAM tenA tyAgano AnaMda caDiyAto che e samajavA mATe ane Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana anubhavavA mATe yogya pAtratAnI apekSA rahe che. evI pAtratA sAmAnya sarerAza jIvomAM hotI nathI. paMcendriyanA viSayonA bhogopabhogamAM apAra vaividhya raheluM che. eTale enA AnaMdamAM paNa vaividhya hoya te samajI zakAya ema che. A AnaMda sthUla ane sapATI uparano hovA chatAM paNa emAM utkaTatAnI bhinna bhinna kakSA hoya che. e AnaMdanI anubhUtimAM paNa taratamatA rahelI che. paraMtu A AnaMda karatAM paNa tyAgano AnaMda caDiyAto che. e AnaMda sthUla nahi paNa sUkSma prakArano che. nAnAM bALako ramatAM hoya che tyAre koIka bALakane potAnA ramakaDAM mATe laDatuM, jhaghaDatuM, raDatuM nihALavA maLe che. ramakaDAM mATeno mamatvabhAva ane e ramavAnA AnaMdano bhAva ene mATe atyaMta mahattvano che. paraMtu evI rIte laDatAM-jhaghaDatAM bALakomAM paNa koI samaju bALaka potAnuM vahAluM ramakaDuM potAnA mitrane ramavA ApIne je AnaMda anubhave che e samayanI enA caherAnI rekhAo nihALavA jevI hoya che. tyAgIne bhogavavAno AnaMda tyAM rahelo che. AvI rIte pukhta vayanI vyakti paNa evo ke ethI vizeSa AnaMda vastuno tyAga karIne anubhavI zake che. sAcA dAtAo dAna ApIne harSa-romAMca anubhave che. potAnI pAsenI vadhArAnI vastuo bIjAne ApyAno AnaMda avazya che, paraMtu potAnI kAmanI vastu bIjAne ApIne pote enAthI prema vaMcita rahevAno AnaMda vadhu sUkSma ane caDiyAto che. anubhave ja e samajAya evo che. Ama vastuno tyAga karavAnuM kadAca agharuM na hoya, paNa vastu pratyenI Asakti ke vAsanA choDavAnuM ghaNuM agharuM che. eTale ja parigrahane mUrchA tarIke oLakhAvavAmAM Ave che. potAnA saMparkamAM AvelI keTakeTalI vastuo ane vyaktio mATe mANasanA manamAM prema, anurAga, mamatvabhAva janme che ane poSAya che. evI vastuono ke vyaktiono viyoga thatAM mANasa du:kha anubhave che. kyAreka te asahAyatA ke nirAdhArapaNuM 134 - bhAga 12 Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAhINe cayaI bhoe se hu cAI tti vuccaI / 135 anubhave che. mATe kaSAyonA tyAga mATenI jAgRti Avazyaka che. sAdhusaMnyAsIone paNa potAnA upakArI gurubhagavaMtano ke vinayI ziSyano viyoga sAle che. eve vakhate paNa koI koInuM nathI ane je kALa je banavAnuM hoya che te bane ja che evI samatvabuddhi ane cittanI zAnti koIka jJAnI viralAo anubhavI zake che. evuM jaDatAne kAraNe nathI banatuM, paraMtu pUrI jAgRtine kAraNe anubhavAya che. jJAtAdraSTAbhAva Avyo hoya to ja AvI anubhUti thaI zake che. ApaNA zAstragraMthomAM kahyuM che : jJAnasya dap & fbarati | pAtaMjala yogasUtramAM paNa kahyuM che : jJAnastha pa#iASThA vairAgyam ! tyAganA dravya ane bhAvanI dRSTie, tathA dravyanI vividhatA ane bhAvanI taratamatA ema tyAganA aneka prakAre saMbhavI zake che. AvA badhA prakAromAM jJAnagarbhita vairAgyayukta, samyagadarzananI prApti pachIno tyAga vadhu caDiyAtI che ane evo tyAga jIvane AtmotthAnanI uccatara, uccatama bhUmikA para laI jAya che. tenuM ja mUlya adhyAtmanA mArgamAM raheluM che. eTale ja kahevAyuM che ke : tyAga eva hi sarveSAM mokSasAdhanamuttamam / [badhAM sAdhanomAM tyAga ja mokSanuM uttama sAdhana che.] Ama, AtmasAdhanamAM tyAganuM ghaNuM mahattva hovA chatAM jIve tyAga vairAgyamAM aTakI javAnuM nathI. AdhyAtmika anubhUti mATe tyAMthI ja have zarU karavAnuM che. je mahAtmAo tyAgavairAgyanI nIcenI bhUmikA vaTAvI sAdhanAnA uccatara-uccatama stare pahoMcyA hoya che temane mATe have tyAgIne bhogavavAnI vAta paNa rahetI nathI. cena cattena muMjhathA: | e upaniSadanuM upadeza vAkya paNa emane mATe nimprayojana banI rahe che. Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 sAMprata sahaciMtana - bhAga 12 tyAga karyA pachI tyAganI sabhAnatA na rahevI joIe. eno artha e nathI asAvadhAnapaNuM AvI jAya ane pote tyAga karyo che ke nahi tenI khabara na hovAne lIdhe vastu pAchI grahaNa thaI jAya ane bhogavAya. tyAM evI Atmika jAgRti hoya che ke tyAganI paNa mahattA ke sabhAnatA rahetI nathI. jyAM sudhI tyAganI sabhAnatA che tyAM sudhI tyAga mATenA ahaMkAranI zakyatA che. tyAganI sabhAnatAmAM mAnakaSAyanI saMbhAvanA che. tyAganA AnaMdamAM rAcavAmAM, ane tyAga dvArA vastunA bhogavaTAmAM mAyA-kaSAyanI saMbhAvanA che. evA mahAtmAo mATe tyAga karIne bhogavavAnA AnaMdanI paNa koI mahattA nathI. tyAga emanAthI sahaja rIte thaI gayo che ane enA bhogavaTA pratye emanuM lakSa nathI. AtmasvarUpanI sahaja samAdhinA paramAnaMdamAM teo lIna banI gayA hoya che. eTale ja tyAga karavA dvArA bhogavaTAnI vAta paNa emane mATe have nIcenI bhUmikAnI banI rahe che. tyAganI uccatama bhAvanA kArmaNa vargaNAnA pugala paramANuonA tyAga sudhI pahoMcavI joIe. "tattvAmRtamAM kahyuM che : yathA saMgapiratyAgastathA karmavimocanam / / tathA ca karmaNAM chedastathA''satraM paraM padam / / jema jema saMgano parityAga thAya che tema tema karmo chUTAM paDatAM jAya che; jema jema karmono cheda thAya che tema tema parama pada (mokSapada) pAse AvatuM jAya che.] Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jala jIvana jagamAMhi kavi padmanAbhe "kAnhaDade prabaMdha'mAM lakhyuM che : jala viNa ko jIvaI nahi, jala jIvana jagamAMhi. pANI vinA koI jIvI zakatuM nathI. eTale pANI e ja jIvana che. saMskRta bhASAmAM "jIvana' zabdano eka artha thAya che: "pANI'. eTale jIvana' zabda jala'nA paryAyarUpa che. jyAM jIvana che tyAM jala che. jyAM jala che tyAM jIvana che. jalamAM jIvasRSTinA astitvane TakAvavAnuM lakSaNa che. pANI mATe nIra, vAri, aMbu, salila, jaLa ItyAdi zabdono pratyekano viziSTa artha paNa thAya che. uttara gujarAta, saurASTra, kaccha ane rAjasthAnamAM thoDe thoDe varSe alpavRSTine kAraNe dukALa jevI sthiti sarjAya che. sarakAra ane sAmAjika saMsthAo veLAsara pANI, anAja ane ghAsacArAno prabaMdha na kare to bhayaMkara dukALanA mAThAM pariNAmo jovAno vakhata Ave che. jUnA vakhatamAM paNa chappananI sAlamAM dukALa paDyo hato. eTale chappaniyo' zabda ja dukALa mATe pracalita rahyo che. Treno, Trako, Tekaro vagere dvArA khorAkapANInI heraphera jhaDapathI thaI zakatI hovAthI dukALanI paristhitine haLavI banAvI zakAya che. jUnA vakhatamAM AvAM sAdhano nahotAM eTale dukALamAM hajAro mANaso ane Dhoro anAja-pANI vinA TaLavaLIne mRtyu pAmatAM hatAM. bhAratanI svataMtratA pUrve, briTiza zAsanakALa daramiyAna bihAra-baMgALanA dukALamAM lAkho mANaso mRtyu pAmyA hatA, jenA AMkaDA briTiza sarakAre bahu jAhera thavA dIdhA nahotA. vartamAna samayamAM duniyAbharanAM pracAra mAdhyamo dvArA, patrakAronI jAtatapAsa dvArA vAstavika paristhitinI jAherAta, dazyo sAthe, AkhI duniyAmAM thai jAya che. eTale sarakAro have kazuM chupAvI zakatI nathI. Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 AphrikA ane eziyA jevA garama pradezomAM jevI dukALanI paristhiti udabhave che tevI yuropa-amerikAmAM nathI thatI, kAraNa ke tyAM pAMkhI vasati ane bAremAsa chUTochavAyo varasAda hoya che. nadI bAremAsa jalasabhara rahe che. dharatI tyAM bahu sUkAtI nathI. eziyA karatAM AphrikA khaMDanA dezomAM dharatI vadhu tapta rahe che. ethI anAjanuM utpAdana pramANamAM tyAM ochuM thAya che. IthiyopiyA, sudAna vagere dezomAM vAraMvAra dukALa paDe che. eziyAnA dezomAM, vizeSataH bhAratamAM ekaMdare dharatI phaLadrupa che. Rtu niyamita hovAthI varasAda paNa nizcita mahinAomAM ochovatto paDe ja che. gIca vasati ane khetIpradhAna deza hovAthI, bhAratamAM dara varSe comAsAnA varasAda upara lokajIvanano ane arthataMtrano ghaNo badho AdhAra rahe che. emAM uparAuparI duSkALanAM varSo Ave tyAre to prajAnI naitika hiMmata tUTI jAya che. bhagavAna mahAvIranA nivaNa pachI bihAra (magadha)mAM uparAuparI bAra varSa sudhI dukALa paDatAM aneka mANaso ane pazupaMkhIo mRtyu pAmyAM hatAM ane keTalAye loko ane sAdhu- sAdhvIo sthaLAMtara karI gayAM hatAM. jyAre paNa dukALa paDe che tyAre garIbone e jeTalo naDe che teTalo zrImaMtone naDato nathI. dukALanI zarUAta thAya eTale anAja, pANI, ghAsacAro ItyAdinI achata zarU thAya. saMgrahakhorI thavA lAge. bhAvo vadhe. potapotAnI kharIdazakti hoya tyAM sudhI mANasa te meLavavAno prayAsa kare. anukrame mRtyunA oLA garIbo para UtaravA lAge. zrImaMto lakSmInA baLe chevaTa sudhI jhajhUmI zake. lokazAhI, sAmAjika jAgRti, sarakAranI sAvacetI, lokakalyANanAM kAryo karatI sevAbhAvI saMsthAonI rAhatakAryo mATenI niSThA ane tatparatA, pracAra mAdhyamonI sahAya, sakhAvatI dhanikonI udAratA, rAhatanidhi mATe bhaMDoLa ekatra karavA mATe lokonI pravRttio, AMtararASTrIya kSetre sarakAro ane saMsthA taraphathI maLatI madada-Ama mRtyunA saMkaTamAMthI Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jala jIvana jagamAMhi 139 mANaso ane pazuone bacAvI levAnuM kArya tvarita gatie Trako, Treno, jahAjo, vimAno ityAdi dvArA pUrajozamAM thatuM hovAne lIdhe dukALanI bhayaMkaratA have chappaniyA jeTalI rahI nathI. chappaniyo' Aje hota to te eTalo bhayaMkara na hota. prajAno eka varga jyAre Apattigrasta hoya tyAre bIjo varga tyAM ja jalasA karato hoya evo visaMvAda lokajIvanamAM vakhatovakhata jovA maLe che. AvA ApattinA kALamAM e ja vistAromAM laJo, meLAvaDAo, mijabAnIo, dhArmika mahotsavo, dhArmika anuSThAno ityAdimAM aDhaLaka nANAM kharcavAM emAM sAmAjika droha rahelo che. potAnAM phALavelAM nANAMmAMthI yathAzakti pravAha jIvadayA, anukaMpA tarapha vALavAthI kaMika kartavya karyAno saMtoSa maLe che, sAmAjika cAhanA maLe che, loko vacceno samabhAva vadhe che ne visaMvAda dUra thAya che. Ave vakhate rAjakIya netAoe, samAjanA AgevAnoe, dharmAcAryoe lokone sAcuM netRtva ane mArgadarzana pUruM pADavuM joie ane sAco dAkhalo besADavo joie. duniyAmAM jyArathI pANInI sulabhatA vadhI che tyArathI pANIno durvyaya paNa vadhyo che. eka aMdAja pramANe duniyAmAM roja sarerAza dasathI paMdara TakA pANI khoTI rIte veDaphAi jAya che. hAtha dhovA mATe ke braza karavA mATe, moTuM dhovA mATe jeTaluM pANI joie tenA karatAM, naLa AvyA pachI pANIno vaparAza vadhyo che. naLa ghaDIe ghaDIe ughADabaMdha ka2vAnI takalIpha koNa le ? vahIvahIne keTaluM pANI vahI jaze ? pANInA kyAM bahu paisA paDe che ? pANI vAparavAmAM paNa kaMjUsa thavuM che ?--AvA AvA vicAro pANI vAparanAranA manamAM cAlatAM hoya che. jyAM nizcita kalAko mATe naLamAM pANI Ave che tyAM bhUlamAM naLa khullo rahI javAne lIdhe keTaluM badhuM pANI veDaphAi jAya che ? naLa khullo rAkhIne ja Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14) sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 kapaDAM-vAsaNa "barAbara" dhovAnI nokarane kaDaka sUcanA ApanAra zeThANIono kyAM toTo che? naLa bagaDI gayo hoya ane pANI satata gaLatuM hoya, pAIpa tUTI gaI hoya, pAIpalAIna phATI gaI hoya, TAMkIo bhUlamAM ubharAtI hoya--rIDhA mANasone A badhI vastuo jarA paNa khaTakatI nathI. eka lekhake kahyuM che : Water is fast becoming our most valuable, most prized, most critical resource. A blessing where properly used, but it can bring devastation and ruin when left uncontrolled. mahAtmA gAMdhIjI sAbaramatI nadImAMthI jeTalI loTI pANI potAne joie teTaluM ja vAparatA. emaNe kaheluM ke sAbaramatI nadI phakta mArA ekalAne mATe vahetI nathI. jaina sAdhu-sAdhvIo pANIno khapa pUrato ja upayoga kare che. pANIno jarA paNa bagADa emane hAthe thato nathI. pANInA upayogamAM teo AdarzarUpa che. prAkRtika saMpattine sAcavavAmAM temano phALo moTAmAM moTo che. bhAratamAM nAgarika jAgRti pUratA pramANamAM na hovAthI taLAvo, sarovaro, nadIo, samudrakinAro ItyAdi kacaro ThAlavavAnuM jANe adhikRta sthAna hoya ema cAle che. tyAM koI rokaToka karanAruM hotuM nathI. gAmano plAsTikanI kothaLIo sahita cAlu kacaro ja nahi, makAnonA kATamALa paNa tyAM ThalavAya che. taLAva, jaLAzaya eTale nadhaNiyAtuM kSetra. cAre bAjuthI dabANa AvatAM taLAvo kSINa thAya ane emAM navAI zI? bhAratamAM ane duniyAnA keTalAye dezomAM kArakhAnAMono dUSita, kyAreka jherI pravAhI kacaro sarovaromAM, nadIomAM ke samudramAM ThalavAya che. ethI acAnaka lAkho mAchalIo mRtyu pAmavAnI ghaTanAo vAraMvAra bane che. jIvahiMsAnI daSTie, paryAvaraNanI daSTie, nAgarika ArogyanI daSTie AvI ghaTanAo mAtra mAchalIo mATe ja nahi, manuSyo mATe paNa khatarArUpa che. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jala jIvana jagamAMhi 141 keTalAka dezo bIjA dezonuM AMdhaLuM anukaraNa kare che. pANInI bAbatamAM paNa evuM bane che. keTalAka dezonI bhaugolika racanA evI che ane tyAMnI AbohavA evI hoya che ke tyAM dukALa jevI sthiti kyAreya ubhavatI nathI. ethI e dezone pIvA mATe, khetI, udyoga, vidyuta ityAdi mATe pUratA pramANamAM pANI haMmezAM maLI ja rahe che. bhaviSya mATe anAmata jalasaMcaya karI rAkhavAnI AvazyakatA tyAM rahetI nathI. je dezomAM garamI sakhata paDe, vasatI ghaNI hoya, khetInuM prAdhAnya hoya che tyAM bIjuM comAsuM Ave tyAM sudhI pANIno saMgraha karI rAkhavAnI AvazyakatA rahe che. bhUgarbhamAM pANInI sapATI vadhu nIcI cAlI na jAya e mATe takedArI rAkhavI joIe. ApaNI jUnI jIvanazailI pramANe to kUvA ane taLAva vagaranuM koi gAma na hovuM joIe. paraMtu vIsamI sadInA uttarArdhamAM kUvAo kAlagrasta banatA gayA ne taLAvo pUrAvA ke sUkAvA lAgyAM che. ethI varasAdanuM pANI jeTaluM taLAvo ane sarovaromAM bharI levuM joie eTaluM bharAtuM baMdha thayuM. pariNAme jamInamAM pANInI sapATI nIce UtaratI gaI che. vastutaH taLAvanA pANIno kazo ja upayoga na karavo hoya to paNa suMdara vAtAvaraNa mATe, mokaLAza mATe, AbohavA mATe, gAmanI zobhA mATe, prakRtinA saundarya mATe paNa svaccha taLAvo hovAM jarUrI che. grAma-nagaronI vadhatI jatI vasatine lIdhe joitI jamInanI prApti mATe taLAvo pUrAvA lAgyAM che. gujarAtanAM ane anya rAjyonAM gAmaDAMo pote pUrI nAkhelAM, gumAvelAM taLAvone yAda kare to seMkaDonI saMkhyA thAya. (muMbaImAM paNa dhobI taLAva, govALiyA taLAva, kAvasajI paTela taLAva, gilDara taLAva, muMbAdevI taLAva vagere taLAvo pUrAI gayAM ane have mAtra nAmamAM ja rahyAM che.) vastutaH eka taLAva pUravAnI AvazyakatA UbhI thAya to bIjuM eka taLAva khodavAnI prathAnuM Ayojana thavuM joie. vaLI bedarakArI ke upekSAne lIdhe keTalAMye Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 taLAvo je nhAnAM ane chIcharAM thaI gayAM che, evAM taLAvonI punarracanA thavI jarUrI che. je prajA mAtra upayogitAvAdI banI jAya che ane saundaryadaSTi gumAvI bese che tene potAnI jaDatAnI kiMmata bhaviSyamAM cUkavavAno vAro Ave ja che. pRthvI, jaLa, vAyu, agni ane AkAza e pAMca mahAbhUtomAM jaLanuM mahattva viziSTa prakAranuM che. TheTha prAcInakALathI RSimunio divase ke rAtre, amuka mAsa ke RtumAM paDatA varasAdanAM pANInuM adhyayana karatA. bhAratamAM varAhamihire ane yuropamAM hipokeTase pANI vize graMtha lakhyA che. ApaNI dharatImAM Azare eka bhAga jamIna ane traNa bhAga pANInA pramANane kAraNe jIvasRSTinAM astitva ane nirvAha zakya che. Ama chatAM pANInI samasyAo judA judA pradezomAM judA judA svarUpe vAraMvAra UbhI thAya che. kyAMka pANInI achata, to kyAMka pUra, kyAMka anAvRSTi to kyAMka ativRSTi, kyAMka pIvAnA pANInI samasyA, to kyAMka dUSita pANIthI thatA rogacALAnA prazno UbhA thatA rahe che. vartamAna samayamAM jalasaMcaya mATenI jAgRti AvakAradAyaka che, kAraNa ke duniyAnI vadhatI jatI vasatine pahoMcI vaLavA vadhu ane vadhu jalasaMgrahanI AvazyakatA UbhI thatI jAya che. keTalAMye rASTromAM sarakArI khAtAo taraphathI vakhatovakhata jaLanIti jAhera karavAmAM Ave che. pANInA puravaThA mATe vaizvika stare have vicAraNA thavA lAgI che. phakta enA Ayojana mATe bahurASTrIya kaMpanIo kAryarata banI che. keTalAye dezomAM pANInI vyavasthA tyAMnI sarakAre khAnagI kaMpanIone soMpI che, enA moTA lAbha che ane geralAbha paNa che. ekavIsamI sadImAM moTA jalasaMcayo nahi hoya to keTalAye mANasone pANI mATe TaLavaLavAno vAro AvI zake che. nadIo upara vArivAraNa (baMdho bAMdhavAthI duniyAnA ghaNA dezo samRddha thayA che. ghaNA sUkA pradezo phaLadrupa thayA che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jala jIvana jagamAMhi siMcAinI vividha yojanAo amalamAM AvI che. alabatta, enuM Ayojana rAjakIya nahi paNa paryAvaraNa, lokonuM sthaLAMtara vagere praznonI vicAraNA sahita vaijJAnika daSTithI thavuM joie. tema na thAya to pANInA saMcaya ane vaheMcaNInA prazno saMgharSa, vigraha ane rASTro vaccenAM yuddhonA nimitta banI zake che. eka ciMtake kahyuM che ke Either the world's water needs will be met, or the inevitable result will be mass starvation, mass epidemic and mass poverty, greater than anything we know to-day. AthI ja duniyAnA keTalAka dezomAM pANInA adhyayana, saMzodhana, Ayojana mATe vividha dRSTikoNathI vicAraNA thai rahI che. bhaviSyamAM pIvAnuM pANI paNa kaMpanIo dvArA judAM judAM ghaTaka tattvovALuM ane guNavattAvALuM bhinnabhinna nAmathI pracAramAM Avaze. Adhunika kALamAM to pANInuM vaikalpika Ayojana paNa karI rAkhavuM joie. pANInI samasyA yuddhanA vakhatamAM acAnaka vikaTa banI jAya che. senAne raNamorace pANIno puravaTho barAbara maLavo ja joie. duzmanonA bombamArAthI Thera Thera lAgelI Agane olavavA mATe pANI joie ja. paraMtu duzmananI senAe bomba ke rokeTa dvArA, ajANatAM ke irAdApUrvaka pANInI moTI pAipone toDI nAMkhI hoya to moTA zaheromAM pANInA puravaThAnI bhayaMkara samasyA acAnaka UbhI thai zake che. e daSTie kUvA, DaMkI vagerene pUratA pramANamAM sakriya rAkhavAM joie evo eka mata che. 143 pIvAnA pANI karatAM paNa khetIvADI ane udyogomAM pANIno vaparAza vadhI gayo che. kozanAM pANI baMdha thayAM ane nIka-naheranAM pANI cAlu thayAM. ethI khetI sudharI che. pAka sAro thAya che. paNa pANIno vaparAza paNa ghaNo ja vadhyo che. e vadhatA jatA vaparAzane pahoMcI vaLavA Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 mATe jo vyavasthita Ayojana na thAya to achata dvArA aneka samasyAo UbhI thaI zake che. duniyAbharamAM je rIte vasati vadhatI rahI che te rIte jotAM phakta pIvAnA pANInI jogavAI paNa yojanAbaddha rIte karavAnI AvazyakatA rahe che. gIca vasati ane pANInI nyUnatAvALA eziyAI dezomAM dIrghakAlIna Ayojana have anivArya banatuM jAya che. keTalAka dezo samudranA pANIne kSArayukta zuddha karIne eno upayoga kare che. A paddhati ghaNI kharcALa che, paNa tema karavA sivAya tyAM chUTako nathI. - vartamAna samayamAM vaijJAnika sAdhano ane Adhunika paddhatio vaDe have to raNapradezane lIlo, raLiyAmaNo banAvavAnA prayAso thaI rahyA che. Araba dezo, ijipta, IjharAyela vageremAM cAra-pAMca dAyakAmAM keTalo badho raNavistAra zItaLa, rahevA lAyaka AkarSaka banAvAyo che e to tyAM pharIe to najare jovA maLe che. A dharatI pAse haju zatAbdIo sudhI vasavATa vadhArI zakAya eTalI badhI korI kuMvArI retALa jamIna che. jUnA vakhatanAM gharomAM pravezatAM ja pANiyAruM hoya che. pANiyAruM gharanI zobhA gaNAya. moTA gharomAM moTAM pANiyArAM rahetAM. pANIthI bharelAM mATalAM-beThAM hArabaMdha jovA maLe. unALAmAM dasa paMdara divasa pANI na maLe to paNa gharanA sabhyone pIvAnA pANInI muzkelI na paDe. pANiyAruM eTale jIvananA astitvano AdhAra. dIvo pANiyAre karavAmAM Ave. zrImaMta loko gharamAM TAMkuM karAve. TAMka eTale bhUgarbha TAMkI, nAnA kUvA jevI paNa te hoya. emAM nevAnAM cokhkhAM nIra ekatrita karI levAmAM Ave. TAMku bhareluM hoya eTale unALAmAM nizcitatA. Aje kUvAnI jema TAMku paNa kAlagrasta banI gayuM che. paraMtu eno bodhapATha bhUlavA jevo nathI ke bhaviSyanA kaparA divasono vicAra karI AjathI enuM Ayojana karI lo. jIvanazailI badalAI che, Adhunika sAdhanone Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jala jIvana jagamAMhi 145 lIdhe raheNIkaraNImAM parivartana AvyuM che e ISTa paNa che, paNa bodhapAThanuM vismaraNa thAya che e ISTa nathI. kUvA, sarovara ke naLa dvArA maLatuM pANI philTara karyA vagara pIvuM nahi evI sabhAnatA duniyAmAM vadhatI jAya che. samagra amerikAmAM, keneDAmAM tathA anya keTalAka dezomAM koI ghare pANInAM mATalAM hotAM nathI. sIdhuM naLamAMthI ja pI zakAya evuM philTara kareluM zuddha pANI covIsa kalAka tyAM maLe che. paraMtu bIjA keTalAye dezomAM pANInA zuddhikaraNanI yojanA eTalI sakSama nathI ke nizcitapaNe naLanuM pANI gaTagaTAvI zakAya. keTalAye rogo pANInA bekTariyA ane rasAyaNo dvArA thAya che. pANI tyAre jIvanane badale mRtyu banI rahe che. eTale have AkhI duniyAmAM minarala voTara'no pracAra cAlyo che. jo ke e paNa keTalA divasa sudhI tAjuM ane sAruM rahI zake che e vize saMzodhano cAle che. manuSyane jala pUruM pADavAnI kudarate jANe javAbadArI lIdhI hoya tema ochovatto varasAda badhe ja paDato rahe che. samudranuM pANI vAdaLAM rUpe jamIna para varase che ane vadhArAnuM pANI pAchuM samudramAM cAlyuM jAya che. pANInI bAbatamAM manuSyanI saMgrahavRttino prakRtie kyAreya virodha karyo nathI. jaLasaMcaya mATe jamIna khodIne taLAvo karavAnI paddhati purANakALathI cAlI Ave che. varSAnA pANIthI ke ogaLelA baraphathI vahetI nadIomAMthI nahera kADhavAnI ane e rIte pANIne sAcavI rAkhavAnI prathA paNa sagara rAjA ane bhagIratha rAjAnA atiprAcIna kALamAM ApaNane lai jAya che. eTale ja gaMgAnA eka pravAhane ApaNe bhAgIrathI kahIe chIe. mAnavajAte prAgaitihAsika kALathI kUvAnI zodha karelI che. samudra kinArA pAse thoDA phUTanA khodANathI pANI nIkaLatAM, chIcharA kUvAthI mAMDIne cAlIsa-pacAsa ke tethI vadhAre phUTa UMDuM khodIne pANI kaDhAtAM thatA Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 UMDA kUvA sudhInA aneka prakAranA kUvA, vAva ItyAdi mAnavajAta banAvatI AvI che. kUvo khodavAmAM vAra lAge eTale ja kahevata paDI che ke Aga lAge tyAre kUvo khodavA na besAya. kUvo UMDo hoya ne bokha phATelI, kANAMvALI hoya to upara AvatAM sudhImAM badhuM pANI khalAsa thaI jAya, mahenata nakAmI jAya. kUvo udAra che eTale jaladAna Ape che, paraMtu te pAtra anusAra (vAsaNamAM mAya teTaluM) dAna Ape che eTale e vivekI che ema kahevAya che. badhA ja kUvAmAMthI pIvAlAyaka mIThuM pANI na nIkaLe, koImAMthI khAruM to koimAMthI moLuM pANI paNa nIkaLe. eTale ja jyAM jyAM mIThuM pANI nIkaLe tyAM tyAM gAmo vasatAM rahyAM che. jUnA vakhatamAM koInA para vera levuM hoya to enA pIvAnA pANIne abhaDAvI devAtuM. killAmAM mANaso surakSita hoya, paNa duzmano jyAre killA para AkramaNa kare tyAre bahAra athavA aMdara jaine enA jaLAzayomAM mAMsanA-gomAMsanA TukaDA nAMkhe. ethI pANI abhaDAya ane koi pIe nahi. pariNAme killAne zaraNe AvavuM ja paDe. gAmaDAM-nagaromAM amuka vistAranA lokonA kUvAmAM kareluM kUtaruM, bakarI ke bilADI nAkhIne vera lenArA enA pANIne abhaDAvatA. traNa-cAra divasa sudhI kUvo baMdha rahe. mareluM prANI bahAra kaDhAya. pachI kUvo gaNAya, emAM cUno nakhAya ane pachI keTaleka divase kUvAnuM pANI pAchuM pahelAM dhovAmAM ane pachI pIvAnA kAmamAM Ave. kUvA gayA ne naLa AvyA, paNa duniyAnAM keTalAMye zaheromAM naLamAM covIsa kalAka pANI AvatuM nathI. bhAratanA zaheromAM A sthiti vadhu viSama che kAraNa ke zaherono vikAsa yojanAbaddha nahi paNa ADedhaDa thayo che. gaI peDhInA lekhaka maMjulAla majhamudAra majAkamAM kahetA ke prAcIna samayamAM to phakta eka damayaMtI jaMgalamAM potAnA pati naLane zodhavA mATe "o naLa ! o naLa !" ema bUma mAratI hatI, paNa vartamAna Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jala jIvana jagamAMhi 147 samayamAM to savAranA pahoramAM Thera Thera aneka damayaMtIo "o naLa ! o naLa ! bolatI, bIjo nahi uccAra' jovA maLe che. eka kavie jaLanI prazaMsA karatAM kahyuM che. zaityaM nAma guNastavaiva sahajaH svAbhAvikI svacchatA / kiM brumaH zucitAM bhavanti zucayaH sparzena yasyApare // kiM vAtaH paramucyate stutipadaM yajjIvanaM dehInAm / tvaM cennIcapathena gacchasi payaH kastvAM niroddhaM kSamaH / / hi jaLa (paya) ! zItaLatA tAro sahaja guNa che. tArAmAM svacchatA paNa svAbhAvika che. bIjA pavitra padArtho tArA sparzathI vaLI pavitra bane che e vize ane zuM kahIe ? ame to eTaluM ja kahIe chIe ke tuM dehadhArIonuM jIvana che, mATe tuM stutipadane yogya che. Ama chatAM nIcA mArge tuM jAya che to tene rokI zakavA koNa samartha che?]. A zlokamAM anyokti che. jaLanA bahAne koika vyaktine saMbodhana che. e vyakti bIjI rIte ghaNI sArI che, paNa adhaHpatananA mArge gaI che. enA adha:patanane koI aTakAvI zake ema nathI. pANImAM guNo ghaNA che, paraMtu nIce javuM, nIce dhodha thaine paDatuM mUkavuM-adhaHpatita thavuM e eno moTo durguNa che, evI kavikalpanA che. vAstavamAM pANInuM nIce javuM e paNa sArthaka kare che. ema na thAya to nadIo vahe nahi. emAM AvelAM pUra osare nahi. jalanuM adha:patana vAstavika rIte mAnavajAta upara upakAraka che. enuM adha:patana che to vidyutanuM utpAdana thaI zake che. pANInI zuddhi ane azuddhi evI be aMtima koTinI kevI moTI khAsiyato che ! game tevI gaMdI vastu pANIthI sApha, svaccha thaI jAya. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 are, pANInI sAthe mAtra zuddhi nahi, pavitratA paNa saMkaLAyelI che. abhaDAyelI vastu ke vyakti upara pANI chAMTI dIdhuM eTale te pavitra thaI jAya che. bhagavAnanI pUjA bhakti karavI che, darzana karavA maMdiramAM javuM che, to snAna karI lIdhuM ke pAtratA maLI gaI. pANI auSadhanuM kAma karI zake che. pANIthI zarIramAM rahelA doSa (toxins)nuM dhovANa thaI zake. lokomAM gaMgAmaiyAnuM pavitra pANI auSadharUpa manAya che. auSadha nIvI toya paraMtu gaMgAmaiyAne loko melI, gaMdI banAvatA rahyA che. vaLI, pANI pote kAdava, kicaDa ane gaMdakI kare che. game tevI sArI vastune pANI bagADI nAkhe che. gaMdakI ane rogacALo pANIthI savizeSa thAya che. sarakhI sapATIe rahevuM e paNa pANIno eka moTAmAM moTo saguNa che. (Water seeks its own level) jaLa svakSetre samAna thaIne rahe che. tyAM koI UMcanIcapaNuM ke bhedabhAva nathI. jaLano A bodha grahaNa karavA jevo che. ekasarakhI sapATIe rahevAnA, samAnatAnI bhAvanAnA enA A sadguNane lIdhe ja keTakeTalI vaijJAnika bAbatomAM te sahAyabhUta bane che. moTA moTA baMdhonA bAMdhakAmamAM A sapATI mahattvano bhAga bhajave che. ijiptanA pirAmiDomAM kevI vizALakAya zilAo ekabIjA upara goThavavAmAM AvI che ! cheka taLiye ane pAyAmAM eka cheDAthI bIjA cheDAmAM, sAmasAmI sapATImAM thoDoka pharaka paDe to zilAonuM samatolapaNuM na rahe. enI UMcInIcI jamInamAM cAra hajAra varSa pahelAM vaijJAnika sAdhano vinA teo taLiyAnI sapATI ekasarakhI kevI rIte karI zakyA haze? vartamAna vaijJAnika sAdhano dvArA nizcita thAya, aDadhA phUTano paNa pharaka na paDe evI sapATI tyAM jovA maLe che. ema kahevAya che ke bAMdhakAma zarU karatAM pahelAM, teoe pirAmiDa mATenI jagyAnI cAre bAju khAI khodI nAkhI hatI ane emAM pANI bharavAmAM AvyuM. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jala jIvana jagamAMhi jamIna bhale UMcI nIcI hoya, pANInI sapATI to cAre bAju ekasarakhI ja hoya. e sapATInA AdhAre pAyAnA paththaro goThavavAnuM nakkI thayuM. eTale vizALa paththarovALI AkhI AkRti samatola banI gai. Ama, vaijJAnika pragati mATe paNa pANIno mAnavajAta upara ocho upakAra nathI. tabIbI vijJAne paNa pANInA tattvonuM pRthakkaraNa karIne ghaNAM tAraNo kADhaDhyAM che. pANImAM mANasane, lAkaDAne, vajanadAra jahAjone taratAM rAkhavAno svabhAva che ane DUbADI devAno paNa svabhAva che. pANImAM kacaro potAnAmAM samAvI levAno guNa che ane kacaro potAnA u52 ke kinAre mUkI devAno paNa guNa che. pANI jIvatA mANasane DUbADe che ane maDadAMne taratuM rAkhe che. pANI svabhAve zItaLa che, paNa garama thaine ukaLe che tyAre mANasane dajhADI paNa zake che. ukaLatA pANI vaDe cUlo olavI zakAya che, Aga bUjhavI zakAya che. pANImAM potAnAmAM agnine-uSNatAne dhAraNa karavAnI zakti che. pANI uSNatAnI sapATI vaTAvI hAthamAM paNa na pakaDI zakAya evI sUkSma varALa banI adazya thai zake che ane zItaLatAnI sapATI vaTAvI hAtha-pagamAM cAMdA pADI zake evA sthUla hima ke baraphanuM rUpa dhAraNa karI zake che. vAdaLAnuM pANI lakhoTA jevA karAnuM rUpa laine khullAmAM cAlatA mANasa ke pazune mAthAmAM satata dhaDa dhaDa vAgIne ijA pahoMcADIne mRtyu sudhI lai jai zake che. 149 jaLamAM eka evo sUkSma mohaka guNa che ke je kyAreka koikamAM unmAda pragaTAve che. nAnAM bALakomAM jaLanuM AkarSaNa ghaNuM hoya che. osTreliyAmAM eka bhAie mane kahyuM hatuM ke emanI cAreka varSanI dIkarIne naLa cAlu karIne potAno hAtha naLa nIce satata dharI rAkhavAnuM jANe vyasana thai gayuM che. naLa baMdha karI eno hAtha lai laie to cIsAcIsa karI mUke che. jema bheMsone pANImAMthI bahAra kADhavAnuM agharuM Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana -- bhAga 12 che tema nadI, taLAva ke taraNahojamAM ramatAM bALakone paNa bahAra kADhavAnuM agharuM che. keTalAka mANasone vahetI nadInA kinAre ja rahevuM priya lAge che, koikane ghUghavAtA samudranA kinAre game che, to koikane zAnta sarovarano kAMTho vadhu pasaMda paDe che. aMgreja kavi zelIne pANInuM eTaluM badhuM gAMDapaNa hatuM ke te kalAkonA kalAko sudhI pANIne nihALato besI raheto. pAchaLathI enI A vAta eTalI utkaTa banI gayelI ke eNe saMkalpa karyo ke pote pANI sAthe ekarUpa thai javA mATe 'jaLasamAdhi' levI eTale ke DUbIne marI javuM. eTalA mATe e taravAnuM zIkhyo nahi ane chevaTe yuvAna vaye pANImAM DUbIne mRtyu pAmyo hato. 150 jUnA samayanI daMtakathA che ke eka sAdhukavine mahAsAgara u52 mahAkAvya lakhavAnuM mana thayuM. teo rAta-divasa sAgaranuM ja ciMtana ka2vA lAgyA. te eTalI badhI hada sudhI ke rAtadivasa sAgaranA vizALa jaLarAzino vicAra karatAM karatAM emaNe potAnI mAnasika samatulA gumAvI dIdhI. ATalA badhA pANInuM zuM thaze ? kyAre e khUTaze ? ema karatAM karatAM emanA peTanuM pANI vadhI gayuM. jalodarano roga thayo. ghaNA upacAra karavA chatAM maTyuM niha. paraMtu koika kuzaLa vaide kAraNa zodhI kADhyuM. eNe mAnasika upAya ajamAvyo. eNe kahyuM, 'mahArAja ! mahAsAgaranuM ciMtana ghaNuM karyuM. have mahAsAgarane taLiye anAdi kALathI vaDavAnala rahelo che. te pANInuM zoSaNa kare che. to vaDavAnala para mahAkAvya lakho.' sAdhune vicAra gamI gayo. rAta-divasa teo have vaDavAnalanuM ciMtana karavA lAgyA. ema karatAM karatAM zarIranuM pANI zoSAvA lAgyuM. emano jalodarano roga maTatAM vaide emane bIjI vyavahAru vAto para vALI dIdhA. ApaNe tyAM agastya muninI vAta che ke emane eTalI badhI tarasa lAgelI ke ghaNuM badhuM pANI pI javAno emane bhAva thayo. emaNe aMjalimAM samudranuM pANI lIdhuM ane pItA gayA, Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jala jIvana jagamAMhi 151 pItA gayA. ema karatAM eTaluM badhuM pANI pI gayA ke chevaTe Akho samudra zoSAI gayo, sUkAI gayo. pachI laghuzaMkA paNa eTalI ja karI. - zItalatA, svacchatA, zucitA, pAradarzakatA, raMgavihInatA, pavitratA, ItyAdi keTakeTalA guNo jalamAM che. jala pRthvI paranuM amRta che. navajIvana ApavAnI enAmAM zakti che. enI ati saraLatA ane ati sulabhatAno geralAbha uThAvavAnuM ApaNe kyAre choDIzuM ? ApaNane zuddha ane pavitra rAkhanAra jalane zuddha ane pavitra rAkhavAnuM ApaNe kyAre zIkhIzuM ? jaladevatA varuNanI sAcI stuti-ArAdhanA karatAM ApaNane kyAre AvaDaze? Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apabhraMza dUhAnuM sAhitya 'kalikAlasarvajJa'nuM biruda pAmelA vikramanA bAramA zatakanA mahAna jainAcArya zrI hemacaMdrAcArye kavitA ane vyAkaraNa, chaMda ane alaMkAra, itihAsa ane purANa, koza ane caritra, yoga ane adhyAtma, tyAga ane tapazcaryA, japa ane dhyAna, saMyama ane sadAcAra, rAjakalyANa, lokakalyANa ane AtmakalyANa-ema jIvana ane sAhityanA vividha kSetromAM eka sAthe sAta dAyakA jeTalA dIrghakALa sudhI jevuM ane jeTaluM bhagIratha ane ciraMjIvI kArya karyuM che tevuM ane teTaluM kArya tyAra pachI anya koine adyApi paryaMta karyuM nathI. kahevAya che ke hemacaMdrAcArya eTale bIjA pANini; hemacaMdrAcArya eTale bIjA pataMjali; hemacaMdrAcArya eTale bIjA mammaTa; hemacaMdrAcArya eTale bIjA piMgalAcArya; hemacaMdrAcArya eTale bIjA kozakAra amarasiMha; hemacaMdrAcArya eTale kAlidAsa jevA bIjA mahAkavi. Ama hemacaMdrAcAryamAM keTalA badhA samartha mahApuruSono samanvaya jovA maLe che! hemacaMdrAcArye 'siddhahema zabdAnuzAsana', 'kAvyAnuzAsana', 'abhidhAnaciMtAmaNi', 'anekArtha-zabdasaMgraha', 'dezI nAmamAlA', 'yogazAstra', 'vItarAga stotra', 'dvAtriMzikA' ityAdi vividha prakAranA samartha, pramANabhUta graMthonI racanA karIne sAhityanA kSetre aneruM pradAna karyuM che. AmAMthI ahIM ApaNe phakta apabhraMza vyAkaraNanA dUhAsAhityano thoDo paricaya karIzuM. hemacaMdrAcArye solaMkI mahArAjA siddharAja jayasiMhanI vinaMtIthI eka varSa jeTalA samayamAM 'siddhahema-zabdAnuzAsana' nAmanA vyAkaraNanI racanA karI ApI hatI. emAM saMskRta bhASAnuM vyAkaraNa ApavA uparAMta prAkRta bhASAnuM vyAkaraNa paNa chelle ApavAmAM AvyuM che. emAM AThamA Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apabhraMza dUhAnuM sAhitya 153 adhyAyanA cothA pAdamAM savAsothI adhika sUtramAM tatkAlIna apabhraMza bhASAnuM vyAkaraNa paNa ApavAmAM AvyuM che. apabhraMza bhASAnuM ATaluM savistara, sodAharaNa vyAkaraNa A prathama ja che. hemacaMdracArye jo A vyAkaraNa na ApyuM hota to emanA samayamAM bhASA kevI bolAtI hatI ane kevI kevI racanAo thatI hatI eno ApaNane khyAla na Avata. A vyAkaraNanI eka viziSTatA e che ke enAM sUtro samajAvavA mATe hemacaMdrAcArye potAnA kALamAM lokomAM ane sAhityarasikomAM pracalita evA suMdara dUhAo udAharaNarUpe ApyA che. emaNe jo A dUhAo na ApyA hota to kALanA pravAhamAM e vilIna thai gayA hota. hemacaMdrAcArye vyAkaraNanA niyamo samajAvavA mATe phakta zabdo ApyA hota to cAlata. AkhA dUSA ApavAnI koi AvazyakatA nahotI, paraMtu zRMgAra, vIra, karuNa, hAsya vagere rasathI sabhara evA dUhAo ApIne emaNe vyAkaraNane vadhu rasika banAvyuM che. emaNe tatkAlIna janajIvanamAM pracalita evA lokapriya dUhAo pasaMdagI karIne ApyA che. e koi eka athavA vadhu graMthamAMthI ApavAmAM nathI AvyA, paraMtu lokamukhe gavAtA, lokasAhityanA prakAranA jevA dUSA ApyA che. pratyeka dUho svataMtra ane svayaMparyApta muktaka jevo che. AvA dUhAomAMthI namUnArUpa thoDAka dUhA ApaNe ahIM joizuM, jethI enA svarUpano khyAla Ave. dA. ta. DholA sAmalA, dhaNa caMpA-vaNI; NAi suvaCreha, kasavaTTai diNI. [nAyaka zyAma varNano che ane nAyikA caMpakavarNI che. eTale jANe kasoTInA kALA paththara u52 sonAnI lITI dorI hoya evA teo baMne lAge che.] X X X Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 sAMprata sahaciMtana--bhAga12 vAsu uSNavaMtiae, pila diThu sahasatti; addhA valayA mahihi gaya, addhA phuda taDa tti. [patinA virahamAM dUbaLI thaI gayelI nAyikA patinA AgamananA zukana sUcavatA kAgaDAne, te khoTA zukana kare che ema mAnIne uDADavA mATe kAMkaro levA hAtha nIco kare che tyAM enAM thoDAMka baloyAM jamIna para paDIne phUTI jAya che. evAmAM dUrathI patine Avato te jue che ane atyaMta harSavibhora thaI jatAM enA hAtha evA bharAya che, puSTa thAya che ke bAkInAM baloyAM tarata TUMkAM paDatAM hAtha para phUTI jAya che. ahIM kavinI atizayokti bharelI manohara kalpanA che.] jaI sasanehIM to muIe, aha jIvai NiNe; bipi vi paArahi gaIe paNa kiM gaI pala meha! | virahI nAyaka pAcho pharI rahyo hoya che tyAre AkAzamAM garjanA karatA meghane saMbodhIne te kahe che ke virahano eTalo badho kALa vItI gayo che ke jo te nehavALI hoya to mAre mATe jhUrI jhUrIne mRtyu pAmI haze ane jo te jIvatI rahI haze to mAre mATe have enAmAM sneha rahyo nahi. he khala megha ! meM to Ama baMne rIte mArI priyatamA gumAvI che !! arpe thovA riu bahua, kAyara eva bhaNanti; muddhi ! NihAlahi gaaNaAlu, kaMI jaNa joha karatti. [ ame thoDA chIe ane duzmano ghaNA badhA che evuM to kAyara loko bole. he sakhI! AkAzamAM jo. tyAM jyotsanA keTalA jaNa kare che? ghaNAM badhA tArAo nahi, paNa phakta eka caMdra ja cAMdanI kare che.] X Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apabhraMza dUhAnuM sAhitya 155 jai bhaggA pArakkaDA, to sahi mannu prieNa; aha bhaggA amyAM taNA, to te mAriaDeNa. he sakhI ! yuddhabhUmi upara jo duzmano bhAgI javA lAgyA haze to mArA priyatamane lIdhe ja, kAraNa ke te evo zUravIra che. paNa jo ApaNA sainiko bhAgavA lAgyA haze to samajavuM ke mAro priyatama marAyo haze.] biTTIe ! maI bhaNiya tu mA karu vaMkI diDhI; putti ! sakaNI bhaddhi jivaM mArAM hiai paiDhi. hi beTI! meM tane kahyuM che ke vAMkI daSTithI jo nahi. he putrI ! evI vAMkI najara aNIdAra bANanI jema hRdayamAM bhoMkAya che ane mArI nAkhe che.] je mahu dipaNA diahaDA daIe pavasaMteNa; tANa gaNaMtie aMguli jariAla naheNa. privAse gayelA priyatame mane jeTalA divasano vAyado Apyo che eTalA divaso AMgaLInA veDhe gaNatAM gaNatAM mArI AMgaLIo nakha sAthe jarjarita thaI gaI che.] X sAya upUri taNa gharai, tali ghaaI rayaNAI; sAmi subhicu vi pariharaI, samArei khalAI. sAgara paNa kevo che ! ratnone nIce dabAvIne rAkhe che ane taNakhalAne upara taratuM rAkhe che. mArA zeTha paNa sArA nokarane tarachoDe che ane AghA rAkhe che ane luccA nokarane mAnathI rAkhe che.] Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 sAMprata sahaciMtana--bhAga12 girite sivAyalu taruhe phalu gheppaNIsAvaNu; gharu meleppiNu mANusahaM to vi Na rudghaI raNu. [ghara choDIne mANasa jaMgalamAM cAlyo jAya to eNe suvA mATe parvata pAsethI paththaranI zilA ane khAvA mATe vRkSanAM phaLo kazI rokaToka vinA maLI zake che ane sukhacenathI jIvI zake che to paNa mANasane ghara choDIne araNyamAM javuM gamatuM nathI.] jima jima baMkima loaNahaM zirU sAMvali simei; tiva tiva vahu NiAya sara kharapatthari tikhei. jeima jema zyAmala suMdara kanyA vAMkI najare jovAnuM zIkhe che tema tema manmatha eTale ke kAmadeva potAnA bANane kaThora patthara (sarANa) para tIkSNa kare che.] bhallA huA ju mAriA, bahiNi mahArA kanta; lAje jaM tu vayaMsiahu, jaI bhagA gharu etu hiM bahena sAruM thayuM ke mAro pati yuddhamAM marAyo, kAraNa ke jo bhAgIne ghare AvI gayo hota to mArI sakhIo AgaLa huM lAjI marata.] jo guNa govai apUNA, payaDA karaI parasu; tasu hauM kalijugi dullAhaho, bali kriWu suaNasu. je potAnA guNone gopave che eTale ke DhAMkI rAkhe che ane bIjAnA guNone pragaTa kare che tevA durlabha sujana upara A kaliyugamAM huM vArI jAuM chuM.] Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apabhraMza dUSAnuM sAhitya dhavalu visUrai sAmiaho, gauA bharu pekakhevi; hauM kiM Na juttauM huM disiai khaMDai doNNi karevi. [dhavala eTale dhoLiyo baLada potAnA gADAmAM mAlike bharelA ghaNA badhA bhArane joine viSAda pAme che ane vicAre che ke AnA karatAM mArA be TukaDA karIne mAlike beya bAju kema na jotaryo ? gADAnA mAlikanI nirdayatA para ahIM kaTAkSayukta prahAra che.] X X X tilahaM tilataNu tAuM 52, jAuM Na Neha galanti; Nehi paNakai te ji tila, phiTTavi khala hotti. 157 [talanuM talapaNuM tyAM sudhI ja rahe che ke jyAM sudhI emAMthI tela (sneha) nIkaLI gayuM nathI. tela (sneha) nIkaLI jatAM tala tala na rahetAM khaLa (khoLa) banI jAya che. ahIM 'sneha' ane 'khala' zabdamAM zleSma rahelo che. sneha vagarano mANasa khala banI jAya che.] X X X diahA janti jhaDappaDahi, pahi maNoraha pacchi; jaM acchai te mANiai, hosai karatu ma acchi. [divaso jhaDapathI cAlyA jAya che ane manoratho pAchaLa paDI jAya che. mATe je maLe tene mANI lo. pachIthI thaze athavA bhaviSyamAM karIzuM ema mAnIne besI na raho. Ajano lhAvo lai lo, kAla koNe dIThI che ?] X X X viu kAsu na valahatuM dhaNu puNu kAsu na ikuM; doNNi vi avasara nivaDiaI ttiNa sama gaNaI visiTTha. [jIvavAnuM kone vahAlu nathI ? dhana paNa kone ISTa nathI ? paNa avasara AvI paDe tyAre viziSTajana e baMnene tRNa samAna gaNe che.] X X X Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 sAMprata sahaciMtana-bhAga12 kamalaI melavi aliulaI kari gaMDAI mahati asulahamecchaNa jAhaM bhali, te navi dUra gaNaMti. [bhramarAonA samUha (kuLa) kamaLone choDI daIne hAthIonAM gaMDasthaLanI IcchA rAkhe che. durlabhanI prAptinI jeo haTha le che te dUrane (aMtarane) nathI gaNatA.] agnie uhaluM hoI jagu vAe sIala teva; jo paNa agni sIalA tasu uNahattaNu kevaM. jigata agnithI uSNa thAya che ane vAyuthI zItaLa thAya che, paraMtu je agnithI zItaLa thAya tenuM uSNatva kevI rIte meLavavuM?] taNahaM taIjajI bhaMgi navi, e avaDa yaDi vasaMtI; aha jaNu lagnivi uttaraI aha saha saI makati. jei avaDa taTa para rahe che evA tRNa (ghAsa)nI trIjI gati nathI. kAM to mANasa ene pakaDIne pAra pahoMcI jAya che athavA te paNa tenI (mANasanI) sAthe DUbe che.] sAhu vi lou taDakhuDaI varUNaho taNeNa; vapUNa para pAviAI hatye mokalaDeNa. badhA loko moTAI (vaDapaNa) mATe taraphaDe che. paraMtu moTAI to mokaLA hAtha dvArA ja meLavAya che.] bappIhA piu piu bhAvi kitti ahi hayAsa, tuha jali mahu puNu vallahaI bihuM vi na pUria Asa. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apabhraMza dUhAnuM sAhitya 1pa9 hi bapaiyA ! "piyu" "piyu' bolIne tuM keTaluM rue che ! he hatAza ! tArI jaLane mATe ane mArI vAlamane mATe-ema baMnenI AzA pUrI na thaI.] DhollA eha parihAsaDI aI bhaNa kavaNahi desi; hauM jhijauM tauM kehi piya tevuM puNu annahi resi. hiM priyatama ! A phArasa (athavA rIta) kayA dezamAM thAya che e kahe to kharo. huM tAre mATe jhUrI karuM chuM (kSINa thAuM chuM) ane tuM bIjIne mATe.] pAI vilammI aMtraDI, siru lhasika khaMdhasu; to vi kaTAraI hatyaDau bali kiwu kaMtasu. [(yuddhamAM) AMtaraDuM nIkaLIne page vaLagyuM che. mAthuM khabhA para DhaLI gayuM che. to paNa hAtha to kaTArI para ja che. AvA kaMtha para huM vArI jAuM chuM.] dUraNe paDile khalu appaNu ja mAreI; jiha girisiMgahu paDiA sila aNu vi cUra kareI dUra sudhI (UMce sudhI) caDelo durjana paDe to potAne ane bIjA mANasane paNa mAre che, jema girizRMga parathI paDelI zilA bIjAno paNa cUro kare che.] jaI puccha ghara vasaI to vavuM ghara oI; vilia jaNa abhuddharaNu tu kuDIraI joI. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 sAMprata sahaciMtana--bhAga 12 jo moTAM ghara vize pUchatAM ho, to moTA ghara pelAM rahyAM ! paraMtu nirAza janonA uddhAraka evA mArA kaMthane jovo hoya to te A jhUMpaDImAM juo.] bali adbhasthaNi mahamaNu huIhuA soI; jaI Icchahu vattaNau dehu ma mammI koI. [evA viSNune paNa balinI pAse abhyarthanA karavA mATe nAnA thavuM paDyuM. jo moTAI IcchatA ho to Apo, paNa koInI pAse mAgo nahi.] hatyi mAraNa, lou bobraNa; pahahu vaNau, suNaha bhasaNI (hAthI mArakaNo che, loko bolakaNA che, paNa vAgavAvALo che ane kUtaro bhasavAvALo che.] ekkasi sIla kalaMkiaha dihiM pacchitAI; jo paNa khaMDaI aNudiahu tasu pacchite kAI eka vAra zIla kalaMkita karyuM hoya to tene prAyazcita apAya, paraMtu je rojeroja zIla khaMDita kare tene prAyazcitta ApavAno zo artha?] jinmidila nAgu vazikarahu jasu addhinaI annaI; mUli viNaThaI tuMbiNihe avase sukkahi pannaI jihavA Indriya je nAyaka che tene vaza karo. bIjI Indriyo) ene adhIna che. tuMbaDInuM mULa jo vinaSTa thAya to pAMdaDAM avazya sukAI jAya che.] Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ apAMza dUhAnuM sAhitya 1 61 ahIM udAharaNarUpe thoDAka dUhA ApyA che. bIjA paNa ghaNA sarasa dUhAo che. A dUhAomAM rasikatA che, vedhakatA che; janamAnasanuM temAM acchuM pratibimba paDeluM che. vaLI tatkAlIna bhASA ke je gujarAtInI taratanI pUrvenI bhASA che te kevI hatI teno paNa ApaNane khyAla maLe che. potAnA samayamAM pracalita dUhAone vyAkaraNanA udAharaNarUpe gUMthI laine hemacaMdrAcArye rasika dUhAsaMgraha ApIne ApaNane upakRta karyA che ane ApaNA eka uttama sAhityadhanane naSTa thatAM bacAvyuM che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThajuttANi sikkhijjA, niraTThANi u vajjie / bhagavAna mahAvIra [arcayukta vAto zIkhavI, nirarthakane tyajI deva) A vAta to sAva sahelI lAge che, paNa teno amala karavAnuM eTaluM saheluM nathI. kAmanI vAta zIkhavI ane nakAmI vAtane choDI devI e sAcuM, paNa kaI vAta kAmanI che ane kaI nakAmI che e kema khabara paDe ? e koNa samajAve? jIvanamAM zIkhavA jevuM ghaNuM che. vikAsazIla vyaktine to harahaMmeza navI navI vAto zIkhavA maLe che. jenuM lakSya pragati para che tenI pAse to potAnA pUrato eka mApadaMDa AvI gayo hoya che. alabatta e ja sAco che ema sarvArthe na kahI zakAya, to paNa enI vikAsonmukhatA avazya prazaMsApAtra bane che, kAraNa ke jIvana satata vikAsazIla che. bhagavAna mahAvIre uttarAdhyayana sUtranA vinayazruta nAmanA pahelA adhyayanamAM kahyuM che : nisante siyA amuharI, buddhANaM atie sayA / aTThajuttANi sikkhijjA, niraTThANi u vajjie / siAdhake atyaMta zAnta rahevuM, asaMbaddha bolavuM nahi, jJAnIjanonI samIpe rahevuM, temanI pAsethI paramArthayukta vAto zIkhavI ane nirarthaka vAtone choDI devI.] bhagavAna mahAvIre uttarAdhyayana sUtramAM ziSyane vinayI banavA mATe bhinnabhinna daSTikoNathI je zikhAmaNa ApI che temAM dasa mahattvanA guNa keLavavAno nirdeza karyo che. e dasa A pramANe che: (1) gurujanonI hAjarImAM haMmezAM zAnta rahevuM, (2) vAcALa na banavuM, (3) sArthaka pada Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThajuttANi sikkhijjA, niraTThANi u vajjie / 1 63 zIkhavA ane nirarthaka vAta choDI devI, (4) guru anuzAsana kare, zikSA kare tyAre krodha na karavo, (5) kSamAzIla banavuM, (6) halakA mANaso sAthe saMbaMdha na rAkhavo, temanI sAthe majAkamazkarI na karavAM, (7) duSTa kAryo na karavAM, (8) yogya samaye svAdhyAya karyA pachI dhyAna karavuM, (9) mitabhASI thavuM ane (10) duSTa kArya thaI gayuM hoya to guru samakSa svIkAra karI levo. A dasa zikhAmaNamAMthI upara kahelI phakta ekano ahIM vicAra karIzuM: sArthaka vAta zIkhavI ane nirarthaka choDI devI. mANasa nirarthaka vAta choDI devAnuM zIkhe to ApoApa kAmanI vAta zIkhavA lAge. paraMtu manuSyano svabhAva evo pramAdI che ke nirarthaka vAta te jaladI choDI zakato nathI. bhagavAna mahAvIre adhyAtmamArganA sAdhaka mATe je vAta karI che te vyavahAru jIvanamAM paNa eTalI badhI upayogI che. koIpaNa saphaLa mANasanI siddhinuM rahasya e che ke eNe nakAmI vAtomAM samaya veDaphI nAkhyo nathI. jeone jIvanamAM bhautika ke AdhyAtmika siddhi meLavavI hoya teoe sArAsAra viveka karavo ja paDe. keTalAye mANasone samaya kema pasAra karavo tenI sUjha paDatI nathI. 0 temano samaya pasAra thato nathI eTale te Ama tema phAMphAM mAratA hoya che. temane cena paDatuM nathI. jema tema karIne veThapUrvaka teo divasa pUro kare che. evA lokonI jiMdagInuM kazuM mUlya nathI. koIpaNa mANasane pUchavAmAM Ave ke tamane tamArI jiMdagI pharI jIvavAnI maLe to tame emAM kevA pheraphAra karazo ?" koIka ja mANasa evA maLe ke je kahe ke potAne je jiMdagI maLI che barAbara te ja pramANe potAne jIvavI che. potAne emAM kazA pheraphAra karavA nathI. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAMprata sahaciMtana--bhAga 12 dareka mANase jIvanamAM kaMika bhUlo karI hoya che. evI bhUlo pharIthI na thAya evuM mANasa icche. kauTuMbika saMbaMdho, patnI, saMtAno vagerenA prazno, nokarI dhaMdhAnI samasyAo ane saphaLatAo, ArogyanI bAbato, svabhAvanI vicitratAo, keTalIka Tevo ityAdi vize mANasa jarUra pheraphAra icche ke jethI pote jevuM jIvana jIvyA tenA karatAM vadhu sAruM jIvana jIvavA maLe. 164 zALA-kaoNlejanI ke yunivarsiTInI parIkSAomAM duniyAbharamAM jema asaMkhya vidyArthIo uttIrNa thAya che tema lAkho vidyArthIo napAsa paNa thAya che. napAsa thanAra vidyArthI pAse napAsa thavAnAM kAraNo hoya che, jemAMnuM eka kAraNa te pote jeTalo samaya abhyAsa mATe Apyo teTalo ocho hato. je vidyArthIo uttIrNa thayA hoya teo badhAne potAnA pariNAmathI saMtoSa hoto nathI. matabala ke sarerAza darekane ema lAge che ke pote jo Ama karyuM hota to Ama na thAta. eTale ke dareka vidyArthIe thoDoka samaya to nirarthaka vAtomAM bagADyo che. satata abhyAsa karatA vidyArthIomAM paNa evo pharaka rahevAno ke keTalAke je mahattvanuM hatuM te ochuM vAMcyuM hoya ane je nirarthaka hatuM te vAMcavAmAM samaya veDaphI nAkhyo hoya. kudaratano krama evo che ke jUnI peDhInA mANaso kALakrame vidAya letA jAya che ane navI peDhInA yuvAnonA hAthamAM samAjanAM sUtro Ave che. koipaNa eka vyaktie potAnA samakAlIno vacce je moTuM kArya karyuM hoya tenI kadara karanArA tyAre hayAta hoya che ne TheraThera enI vAto thAya che, paraMtu thoDAka samakAlIno vidAya thai jAya che, pachI evI vAto sAMbhaLanAra ke prazaMsA karanAra varga raheto nathI ane navI peDhIne jUnI peDhInAM e parAkramo ke siddhi tuccha ane nirarthaka lAge che. kyAreka to koIka bole che, 'nAkhI devA jevI vAta mATe e jamAnAnA lokoe potAnI jiMdagIno keTalo badho samaya veDaphI nAMkhyo.' Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThajuttANi sikkhijjA, niraTThANi u vajjie / 1 65 je koi eka vAta ke viSaya eka jamAnA mATe atyaMta mUlyavAna hoya te bIjA jamAnA mATe sAva nirarthaka bane evI jIvAtA jIvananI lAkSaNikatA che. | kaI vastu potAne mATe sArthaka che ane kaI nirarthaka che eno nirNaya karavA mATe dareka vyaktino mApadaMDa judo judo hoI zake. eka vyaktine je vAta, kArya ityAdi sArthaka lAgatAM hoya te bIjAne nirarthaka lAge. ekanI eka vyaktine eka vastu eka kALe sArthaka lAgatI hoya te samaya jatAM nirarthaka lAgavAno saMbhava che. manuSyanA jIvanamAM kaMI bhUla na thaI hoya to paNa vItI gayelA varSonuM vihaMgAvalokana karatAM ene jarUra ema lAge che ke amuka kAryomAM potAno je samaya pasAra thaI gayo te kAryo na karyo hota to cAlata; eTalo samaya jo vadhu sArI pravRttimAM pasAra thayo hota to jIvanamAM vadhu pragati thaI zakI hota. jIvananuM svarUpa evuM che ke keTalIka bAbato vartamAna samayamAM bahu mahattva dharAvatI hoya, kyAreka to jIvana-maraNanA savAla jevI hoya, paNa varSo vItyA pachI bhUtakALanI e ghaTanAo para najara nAkhatAM te kSudra ane nirarthaka lAge che. kyAreka pazcAttApa thAya che ke kevI mAmUlI vAto mATe jidagIno kevo sonerI samaya ApaNe veDaphI nAkhyo. nAnAM bALako kevI nAnI nAnI vAto mATe mAMhomAMhe laDe-jhaghaDe che? e ja bALako moTAM thatAM e ja vAto mATe laDatAM jhaghaDatAM zaramAze. nAnuM bALaka zerImAM kAMkarA vINatuM hoya ke samudra kinAre chIpalA vINatuM hoya to ene mATe atyaMta rasano viSaya bane che, paraMtu e ja bALaka moTuM thAya che tyAre chIpalA vINavAnuM ane hAsyAspada lAge che. tevI rIte bAlyakALamAM ke yuvAvasthAmAM karelI keTalIye pravRttio pAkaTa vaye hAsyAspada lAge che. Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 sAMprata sahaciMtana--bhAga 12 jIvananI sArthakatA ane saphaLatAne vividha daSTikoNathI joI zakAya. A saMsAramAM asaMkhya evA mANaso che ane rahevAnA ke pote hatA tenA karatAM kazuMka vadhu pAmyA che. ekaMdare saMsAranA loko bhautika sukhanI apekSAe jIvananuM mApa kADhe che. koI bhikhArI hoya, ghare ghare bhIkha mAgato hoya, emAMthI thoDuM thoDuM bacAvI emAMthI nAnI sarakhI dukAna karavAnI taka maLe ane potAnuM gujarAna sArI rIte calAve to eNe ema lAge ke "kyAM mArA bhIkha mAgavAnA divaso ane jyAM A vepAra? meM jIvanamAM kevI siddhi meLavI che!' keTalIya vepArI peDhIomAM ane sarakArI kacerIomAM mANasa paTAvALA tarIke joDAyo hoya emAMthI puruSArtha karIne AgaLa vadhatAM vadhatAM te ophisara banyo hoya to ene ema lAge ke meM jIvanamAM kazuM meLavyuM che'. sainikamAMthI senApati bane to ene potAnuM jIvana saphaLa lAge. vastutaH samajapUrvaka samaya pAse kAma letAM jene AvaDe che te potAnA jIvanane saphaLa banAvI zake che, sivAya ke enuM nasIba ja vAMkuM hoya ! janmathI mAMDIne jIvananA aMta sudhI potAnI pratyeka kSaNa sadupayogamAM ja gaI che ane nirarthaka samaya kyAreya pasAra thayo nathI evuM to koIka virala vyakti ja kahI zake, jo te pUrvajanmano ArAdhaka jIva hoya to. vartamAna kALamAM to evI vyakti maLavI te lagabhaga asaMbhavita che ke je dAvo karI zake ke potAnA jIvananI eka paLa paNa pote nirarthaka gumAvI nathI. bhagavAna mahAvIranI A zikhAmaNa vyavahAru jIvanamAM jema upayogI che tethI vadhu mokSamArganA sAdhaka mATe upayogI che. sAdhake je zabdonuM prayojana na hoya tevA zabdo, nirarthaka zabdo uccAravA na joie. hAsya-majAkamAM bolAtI vANIne athavA kevaLa vANIvilAsane tyajavAM joie. strIkathA, rAjyakathA ityAdi vikathAno tyAga Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aTThajuttANi sikkhijjA, niraTThANi u vajjie / 167 karavo joie. samAjamAM rahevAne kAraNe ane vartamAna samayamAM to pracAra-mAdhyamo vadhI gayAM hovAthI, sAdhaka jo jAgRta na hoya to nirarthaka vAtomAM te rasa levA lAgI jAya che ane evI vAtono eka vakhata caTako lAge eTale jijJAsA uttarottara sateja thatI rahe ane pachI eno kyAMya aMta Ave nahi. sAdhakane eka vakhata laukika viSayomAM ane evAM adhyayanomAM rasa paDe pachI e vyasanarUpa banI jAya che ane emAMthI nivRtta thavAnuM agharuM banI jAya che. adhyAtmamArganA sAdhakane potAnA kArya aMge kyAreka upayogI lAgyA hoya evA viSayo jevA ke jyotiSazAstra, hastarekhAvijJAna, zilpazAstra, citrakalA, vaktRtvakalA, Ayurveda, kAvyAlaMkArazAstra, bhASA-vyAkaraNa vageremAM rasa paDe che. paNa pachI teo emAM eTalA badhA kheMcAi jAya che ane emAM DUbI jAya che ke mokSamArganI potAnI sAdhanA cUkI jAya che. vyavahAru apekSAe upayogI evAM zAstro paNa mokSAbhilASI, AtmajJAna tarapha AgaLa vadhatA mahAtmAo mATe nirarthaka banavA saMbhava che. satata jAgRta rahevAnuM saraLa nathI. pramAda to emAM kAma karI ja jAya che, paraMtu kyAreka gRhastho ke sAdhu bhagavaMtonA jIvanamAM pUrvabaddha karmanA udaye evI ghaTanAo bane che ke je emanA hAthamAM rahetI nathI. teve vakhate nirarthaka vAto-viSayomAM ghaNo samaya barabAda thai jAya che. paraMtu eve vakhate paNa jAgRta vyaktio, bAhya ghaTanAo sAthe pravAhapatita bane che chatAM emanuM joDANa to AtmabhAvamAM ja rahe che. Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'prabuddha jIvana'mAM lekhakanA pragaTa thayelA lekhomAMthI graMthastha thayelA lekhonI yAdI 1. sAMprata sahaciMtana'-bhAga 1 (1) lagna saMsthAnuM bhAvi (2) asatyanA prayogo (3) sanmAna pratIko (4) kephI padArthono vadhato pracAra (5) pada ane pAtratA (6) jIva choDAvavAnI pravRtti (7) nAtAlanI eka viziSTa ujavaNI (8) kavinuM sanmAna (9) moTAM pralobhano (10) nirdoSa, ajJAna ane divya (11) tIrthayAtrA (12) karacorI ( 13) jAhera saMsthAomAM karakasara (14) bhASA sAhityanuM adhyayana-adhyApana (15) vartamAnapatra ane satyaniSThA (16) kUtarAMonI samasyA (17) vidyopAsanA ane vidyApoSaNa (18) vizva saMmelano (19) khArUM veruM vajhjhA (20) navI davAo-navI samasyAo (21) pazu-paMkhIonI nikAsa (22) pAzavI ramata-boksiMga (23) pravAsa-udyoga (24) dhArmika sthaLono adhArmika upayoga. 2. 'sAMprata sahaciMtana'-bhAga 2 (1) krAMtinAM pariNAma (2) rAjakAraNamAM hiMsA (3) lokamata (4) nyAya ane dayA (5) sAmudAyika mAnavahatyA (6) rAjakAraNamAM nivRtti (7) AtmahatyA (8) jAsUsI ane rASTradoha (9) vyakti, pakSa, rASTra ane vizva (10) dehAMtadaMDa (11) bhASAvAdanuM vizva (12) saradAra paTelanA kArAvAsanA divaso (13) pratiSThAno prazna (14) lagnaviccheda ane punarlagna (15) eka vyakti-eka saMsthA (16) vizvanuM paryAvaraNa (17) krikeTano atireka (18) bhautika samRddhi (19) kampyuTara sagAi (20) lokavidyAlayo (21) bhrAmaka uktio. 3. 'sAMprata sahaciMtana'-bhAga 3 (1) maNilAla dvivedInuM AtmavRttAMta (2) lekhakano zabda (3) TenesI viliyamsa ane Arthara kosTara (4) zrImad rAjacaMdra ane mahAtmA Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhonI yAdI 169 gAMdhIjI (5) 'vizvavatsala mahAvIra' (6) ApaNAM sAmayiko (7) nAmakaraNa (8) jaina sAhitya : kSetra ane dizAsUcana ( 9) paMDitonuM gRhajIvana (10) sAdhakanAM lakSaNo (11) ahaM vArsI soLa (12) vagovAtI sAdhusaMsthA (13) stotrakAra hemacaMdrAcArya ane vItarAgastotra (14) balavAna indriyagrAma (15) bhASAmAM utkrAMti ane krAMti (16) asvIkAra zA mATe ? (17) aNayuddhottara ziyALo (18) RNAnubaMdha. 4. 'sAMprata sahaciMtana'-bhAga 4 (1) nivRttikALa (2) ramakaDAM (3) mote sabdhavayaska (4) aLaza (5) leDI nikoTIna sAthe chUTAcheDA (6) kopIrAiTa (7) pakSa, vipakSa, laghumatI, bahumatI (8) lagnotsava (9) lekhana, paThana, uccAraNa, zravaNa (10) yuropamAM sAmyavAdI zAsanapaddhati. 5. sAMprata sahaciMtana'-bhAga 5 (1) asaMvimAnI na haiM taska movo (2) amAri pravartana (3) kudaratI Apattio (4) silappadikAram (5) nirdaya hatyAnI paraMparA (6),mAyane asaLapALaAE (7) je. kRSNamUrti (8) 'khAlI'no sabha2 itihAsa (9) bAdazAhakhAna (10) cikhodarAnI AMkhanI haoNspiTala (11) indirA gAMghI (12) rAtA mahAvIra (13) caraNa-calaNano mahimA (14) zravaNabelagoDA. 6. 'sAMprata sahaciMtana'-bhAga 6 (1) niHsaMtAnatva (2) raMgabheda (3) homAviSe AyayaDuM atta (4) dhRtakallola pArzvanAtha (5) sva. DaoN. caMdra jozI (6) sUkSma ekendriya jIvonuM sAmUhika AkramaNa (7) saMkalpI hiMsA (8) sva. cImanabhAi paTela (9) dANacorInuM navuM kSetra (10) lekhako ane rAjyasattA (11) rANakapura tIrtha. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 sAMprata sahaciMtana - bhAga 12 7. "sAMprata sahaciMtana-bhAga 7 (1) vArasadAro (2) bALamajUronI samasyA (3) morArajI desAI (4) paf Tha nivALa veraM siM parvarDa(5) popanI bhAratanI mulAkAta (6) polIsa ane nyAyataMtra (7) zrI yazovijayajI kRta upadezarahasya" (8) ke. pI. zAha (9) leninakI geru uparathI (10) bhAratanAM katalakhAnAM (11) durghaTanA ane kumaraNa (12) haMsAbahena mahetA (13) DaoN. bhogIlAla sAMDesarA (14) harIndra dave. 8. "sAMprata sahaciMtana'-bhAga 8 (1) mArA pitAzrI (2) rANakI vAva (3) kanphayuziyasa (4) kanphayuziyasanI nItidharmanI vicAraNA (5) nItiveruM hase muLI (6) zAntidUtonI hatyA (7) baLAtkAra (8) paMDita vIravijayajI racita motIzAha zeTha vize DhALiyAM (9) sva. joharImalajI pArakha (10) mArI jIvanayAtrAnuM zabda-saMbala (11) bAlahatyA (12) sva. hIrAbahena pAThaka. 9. "sAMprata sahaciMtana'-bhAga 9 (1) kalAmAM azlIlatA (2) gana kaMTrola (3) mAMgI-tuMgI (4) mAyazavaMsI ne revuM pavuiM (pa) gAMDI gAya (6) apaMgo mATe (7) sva. cImanalAla cakubhAI zAha-patrakAra tarIke (8) paMDita kavizrI vIravijayajI (9) zrI mANibhadravIranI sahAya-mArA bAlyAkALanA anubhavo (10) tIrtha vizenAM phAgukAvyo (11) phAdhara bAlAgera (12) sAmUhika AtmaghAta 10. sAMprata sahaciMtana'-bhAga 10 (1) rAmakathAnI sarvasvIkRta vyApakatA, (2) bahusuraMgA vasuMdharA, (3) ane dAMti taM vitta, (4) sva. lADakacaMdabhAi vorA, (5) pazuhiMsAnuM vistaratuM kSetra, (6) vinayamUo thappo (7) zerInAM Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhonI yAdI 171 saMtAno, (8) svataMtratAno suvarNa mahotsava (9) samayasuMdara vize zodhaprabaMdha (10) sthUlibhadra vize phAgukAvyo, (11) sva. paMDita panAlAla ja. gAMdhI. 11. 'sAMprata sahaciMtana'-bhAga 11 (1) nidrAdevInuM AvAgamana, (2) N ibna taM na vattavyuM, (3) kacaro vINanArA (4) bauddha dharma, (5) phAguno kAvyaprakAra, (6) Tura reluM ne tAmuLe samaLattaLuM (7) vaimAnika asabhyatA, (8) sva. DaoN. zivAnaMda adhvaryu, (9) ena. sI. sI. dvArA lazkarI tAlIma, (10) madhyakAlIna dharmaviSayaka jaina paraMparA, (11) padmamabhUSaNa DaoN. uSAbahena mahetA, (12) he mahaM samAyare ! 12. 'sAMprata sahaciMtana'-bhAga 12 (1) putrabhIti (2) maMgala, aSTamaMgala, mahAmaMgala (3) paMDita dalasukhabhAi mAlavaNiyA (4) anumAptio na upijhjhA (5) 14mI eprila 1944 (6) pokemona (7) paMnyAsa zrI varasaMgavijayajI (8) osTreliyA (9) jaina darzanamAM kALanI vibhAvanA (10) jaina dharma vaizvika stare (11) sAhiLe caDuM moT se haiM cArUM tti vunvarDa(12) jala jIvana jagamAMhi (13) apabhraMza dUhAnuM sAhitya (14) aTThajuttANi sikkhijjA, niraTThANi u vajjie 13. abhiciMtanA (1) AturA parattAventi, (2) rAjakAraNamAM mahattvAkAMkSA (3) davAomAM ge22Itio (4) netAgIrI ane movaDImaMDaLa (pa) patrakAronI mulAkAto (6) cUMTaNI (7) kacchamAM purutthAna (8) AjhAdInI laData-kizoravayanAM saMsmaraNa (9) durArAdhya revAmAtA (10) siMgApuranI pragati (11) jAtivAda vize bhagavAna mahAvIra (12) tAo tattvadarzana (13) 'prabuddha jIvana'nAM pacAsa varSa ( 14) apaharaNa. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 2 sAMprata sahaciMtana - bhAga 12 14. "vaMdanIya hRdayasparza'-bhAga 1 (1) paMDita sukhalAlajI (2) bacubhAI rAvata (3) agaracaMdajI nAhaTA (4) paramAnaMdabhAI kApaDiyA (5) cImanalAla cakubhAI zAha (6) meDama sophiyA vADiyA (7) gaurIprasAda jhAlA (8) paMDita dhIrajalAla TokarazI zAha (9) jyotIndra dave (10) yajJezabhAI harihara zukala (11) umedabhAI maNiyAra (12) manasukhalAla tArAcaMda mahetA (13) umAzaMkara jozI (14) bhRgurAya aMjAriyA (15) Izvara peTalIkara (16) mULazaMkara mo. bhaTTa (17) mohanalAla mahetA-sopAna (18) raMbhAbahena gAMdhI. 15. 'vaMdanIya hRdayasparza'-bhAga 2 ' (1) caMdravadana mahetA (2) viSNuprasAda trivedI (3) jayamalla paramAra (4) paMDita hIrAlAla duggaDa (5) amRtalAla yAjJika (6) caMcaLabahena (7) kAntilAla korA (8) indrajita mogala (9) vijaya maracanTa. 16. "vaMdanIya hRdayasparza'-bhAga 3 (1) morArajI desAI (2) joharImalajI pArekha (3) DaoN. zivAnaMda adhvaryu (4) lADakacaMdabhAi vorA (5) paMDita panAlAla ja. gAMdhI (6) paMDita dalasukhabhAi mAlavaNiyA (7) phAdhara bAlAzera (2) DaoN. bhogIlAla sAMDesarA (9) hIrAbahena pAThaka (10) haMsAbahena mahetA (11) ke. pI. zAha 17. "tiviheNa vaMdAmi' (1) pU. zrI puNyavijayajI mahArAja (2) pU. zrI vijayarAmacaMdrasUrijI mahArAja (3) pU. zrI vijayadharmasUrijI mahArAja (4) pU. zrI kailAsasAgarasUrijI mahArAja (5) pU. zrI guNasAgarasUrijI mahArAja (6) pU. zrI takhtAnaMdavijayajI mahArAja (7) pU. zrI Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhonI yAdI 173 mRgAvatI zrIjI mahArAja (8) pU. zrI lIlAvatIbAI mahAsatIjI (9) pU. zrI kuMdakuMdasUrijI mahArAja (1) pU. abhayasAgarajI mahArAja. 18. "jinatattva'-bhAga 1 (1) trivijaya (2) pratisevanA (3) niyANa (4) saMlekhanA (5) karuNAnI carama koTi (6) sAMvatsarika kSamApanA (7) samudyAta ane zailezIkaraNa (8) kAusagga (9) kalpasUtra (10) paccakkANa (11) AlocanA (12) jaina daSTie tapazcaryA (13) saMyamanI sahacarI gocarI (14) vardhamAna tapanI oLI (15) parvAdhirAja paryuSaNa-1 (16) parvAdhirAja paryuSaNa-2. 19. "jinatattva'-bhAga 2 (1) lAMchana (2) prabhAvanA (3) parISaha (4) upasarga (5) kezalocana (6) labdhi (7) samavasaraNa (8) nirAmiSAhAra-jaina daSTie (9) mallinAthanI pratimA. 20. "jinatattva'-bhAga 3 (1) samavuM ya mA pamAyaNa (2) dharmadhyAna (3) pratikramaNa (4) dAnadharma (5) svAdhyAya (6) jAtismaraNa jJAna (7) saMyamano mahimA (8) zIlavighAtaka paribaLo. 21. "jinatattva'-bhAga 4 (21) manuSyajanmanI durlabhatA (2) navakAramaMtramAM saMpadA (3) navakAramaMtranI AnupUrvI ane anAnupUrvI (4) navakAramaMtranuM padAkSara svarUpa (5) divyadhvani (6) logassa sUtra (7) dayAprerita hatyA- itara ane jaina tattvadaSTi (8) bhaktAmara stotra. 22. "jinatattva'-bhAga 5 (1) parvArAdhanA (2) abhyAkhyAna (3) navakAramaMtranI zAzvatatA (4) upAdhyAya padanI mahattA (5) sAmAyika (6) bodhidurlabha bhAvanA. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 sAMprata sahaciMtana bhAga 12 23. 'jinatattva'-bhAga 6 (1) adattAdAna viramaNa (2) avadhijJAna (3) siddha paramAtmA. 24. prabhAvaka sthaviro'-bhAga 1 (1) gaNivarya zrI muktivijayajI (zrI mULacaMdajI mahArAja) (2) zrI vijayAnaMdasUri mahArAja (zrI AtmArAmajI mahArAja) (3) zrI vijayavallabhasUri mahArAja (4) zrI buddhisAgarasUri mahArAja (5) zrI caritravijayajI mahArAja. 25. prabhAvaka sthaviro'-bhAga 2 (1) zrI buTerAyajI mahArAja (2) zrI vRddhicaMdrajI mahArAja (3) zrI mohanalAlajI mahArAja (4) zrI vijayazAMtisUri mahArAja, 26. prabhAvaka sthaviro'-bhAga 3 (1) zrI rAjendrasUri mahArAja (2) zrI zAMtisAgarasUri mahArAja (3) zrI ajarAmara svAmI, 27. prabhAvaka sthaviro'-bhAga 4 (1) zrI vijayadharmasUri mahArAja (2) zrI AnaMdasAgarasUri mahArAja (zrI sAgarajI mahArAja) 28. prabhAvaka sthaviro'-bhAga 5 (1) zrI vIravijayajI mahArAja (2) zrI vijayanemisUri mahArAja (3) zrI vijayarAmacandrasUri mahArAja 29. vIra prabhunAM vacano-bhAga 1 (1) la hAruM samAre (2) veruM vacnA (3) AturA paritAvanti (4) duvAM revuM ne tADuLe samattaLa (5) naM naM taM na vattavvaM (5) aTThajuttANi sikkhijjA, niraTThANi tu vajjie (7) AyarvazIna reDa pAvuM (8) nativeruM dase muLI (9) mAyane asapAsa (10) ane ratti teM viAM, (11) TE Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lekhonI yAdI 175 nividyAnuM tevuM temaM pavaDvarlDa (12) homavire AyavarlDa atta (13) morite sattva vayaLakSa paviMdhU (14) maruM vAhaAE aMgena (15) asaMvibhAgI na hu tassa mokkho. 30. zeTha motIzAha (1) zeTha motIzAha (2) jIvadayAnI eka virala ghaTanA 31. rANakapura tIrtha (1) rANakapura tIrtha Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________