Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakaraNa sAdhA
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ OMOMOMOMOMOMOM zrI prakaraNa mAlA. ( jASAntara ) GDFUL yA pustaka zrI caturvidha saMghane jaNavA tathA vAMcavA yogya jANI tenuM zAstrI harizaMkara kAlIdAsa vaDhavANavALA pAse gujarAtI mAM jASAntara karAvI chapAvI prasiddha karttA zA. jogIlAla tArAcaMda tathA bhASAntara karttA. AvRti 1 jI. amadAvAda zrI lakSmi prinTiMga presamAM chApI. saMvat 1965 sana 1909. kiMmata ru. 1-8 - 0. OM OM OM OM OM OM OM OM OM OMo/ab goao ge ov
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ . wmvmoonpeopaper/DP/0000000 A pustakane DApavA pAvavA saMbaMdhI sarva haka prasiddha kartAe svAdhina rAkhyA . wanonp/app/B0000/0p/app/pop/app /
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA. yA prakaraNamAlAnuM pustaka svadharmAbhilASI jaina zrAvakonA hAthamA arpaNa karavAnI sAthe mo temanI vinaMtI karIe bIe ke, prAjasudhImAM jainardhamanAM bahu pustako upAi bahAra paDyAM be. paNa phakta eka pustakathI tevAM aneka pustako no lAja malI zake tevAM pustako to ghaNAM thomAM bahAra pamelAM dIThAma yAve d. jIvAjIvAdi padArthoMne jANavAnA hetuthI jIvavicAra navatatva bigare bahu pustakono saMgraha karavo pame ne temAM vyano bahu kharca thAya te karatAM thomA kharcathI tevAM bahu pustakono lAja malI zake tetuM ekaja pustaka hoya to tethI garIba ne tavaMgara ema sahune kharakho lAja thai pa. ane tevA kAraNathIja yame yA prakaraNamAlA nAmanuM pustaka upAvyuM che. yA pustakanI prathamAvRti khapI javAtha tathA keTalAka grahasthonI bIjI AvRti upAvavAnI jalAmaNa thavAthI bIjI pravRtti sudhArAvadhArA sAthe upAvI De. cyA pustakamAM jIvavicAra vi gare ThAvIza prakaraNono samAveza thayo che. temAM uttarottara vadhAre rasIka ser bodhakAraka prakaraNono samAveza karavAmAM Avyo De. prathama jIvavicAra, navatatva, daMrUka ane saMgrahaNInuM jJAna thayA paTI iMDiyAne niyamamAM rAkhavAnA hetu thI iMDriyaparAjayazataka ne pI vairAgyadarzaka vairAgyadazaka dAkhala karayuM che. tenA pI gautamakulaka vigere kulakono samAveza karayA pachI zAzvatA jInanI stuti ne zatruMjayakalpa vigere mahAtmyadarzaka prakaraNano samAbesa karapo be. beTe AtmajJAnaM jANapaNuM thavAnA kAraNarUpa samAdhizataka ne saUna citta baja dAkhala karayuM che. bevaTa RNa prakaraNo mUlapAThe dAkhala karI yA pustakane pUrNa karavAmAM prAvyaM be. mo AzA rAkhIe bIe ke, jainI jAina jUdA jUdA AcAryoMe upakA ranA hetuthI banAvelA yA prakaraNane vAMcavAno tathA ajyAsa karavAno lAna lai te AcAryono nRpakAra bhUlo jaze nahI. yA pustaka upAvatI vakhate je kAMI dRSTidoSathI athavA jAtidoSathI bhUla thara hoya te saUna purUSoe sudhArI lebuM. lI. prasiddha kartA.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSaya. 1. jIva vicAra. 2 navataravaH 1. ruka 4 saMgrahaNI. 5 caityavaMdana jAya. 6 guruvaMdana jAya. 9 pazJcarakANa jASya. iMDiyaparAjayazataka. e vairAgyazataka. 10 aja vyakulaka.' 11 puNya kulaka. 12 puNyapApakulaka. 13 gautama kulaka. anukramaNikA. pRSTa. viSaya. 116 tapakulaka. 13 | 17 nAva kukSaka. 33 | 10. upadezaratna koza. 45 | 15 zAzvatAjina nAmAdi saMkhyA stavana. AJ 60 20 tralokanA caityatriMba saMkhyA yaMtra. 93 21 zatruMjaya laghukalpa. 116 22 ratnAkarapacozI. 14 dAna kulaka. 15 zIla kulaka. 80 pRSTa. -150 162 166 10 1971 199 180 186 152 217 130 | 23 samAdhizataka. 140 | 24 sAna cittavalana. 125 zrIvIrajIna stavana. 228 146 26 zrImaMdharasvAmI nuMstavana130 150 | 27 guruprava kiyA. 232 154 20 jIvAnuM zAstrI kulaka. 233
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ keTizaH vaMdanA pUjya gurudevane ! ! ! . virdUnIyA purudveva | NO C IT prazAntasUti zAsanasamrATu I||| sanaprabhAvaka pUjyapAda AcAryadeveza. * pUjya pAda AcAryamahArAjhAdhirAja pUjyapAda AcAryadeveza * zrI vijyodayasUrIzvaray zrI vijayanamasUrIzvarajI ja zrI vijaya+ruprabhasUrIzvarajI mahArAja sAhaeNba vI mahArAja sAheba ) mahArAja sAheba zAha vinayacaMda khImacaMda koLIyAkavALA saparivAra taraphathI gurubhakti nimitte darzanA the....
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ // zrI mahAvIrasvAmIne namaH // // prakaraNamAlA // // jIvavicAra prakaraNa phedru.|| graMthakartA maMgalAcaraNapUrvaka prayojana sUcave ve. juvaNapaIvaM vIraM, namikaNa naNAmi abuDhabodaI // jIvasarUvaM kiMciki, jaha naNiyaM pubasUrIhiM // 1 // zabdArthaH--traNavanamA dovA samAna zrI vIraprajune namaskAra karIne jema pUrvanA zrAcAryoe ka buDatema ajJAnI jIvone bodha thavAne arthe kAMzka paNa jIvanuM varUpa hu~ kahuM duM // 1 // __ have jIvanA nedo kahe . jIvA muttA saMsA-riNo ya tasa thAvarA ya sNsaarii|| puDhavi jala jalaNa vAU, vaNassaI thAvarA neyaa||2|| zabdArthaH-jIvo be prakAranAme. eka muktinA ane bojA saMsArI, saMsArI jIvo ke prakAranA. eka trasa ane bojA sthAvara. pRthvIkAya, appakAya, tenakAya, vAnakAya ane vanaspatikAya e pAMca sthAvara jANavA. // 2 // have pRthvIkAyanA nedo kahe be. phalimaNirayaNavihumAdiMgulahariyAlamaNasilarasiMdA kaNagAzdhAna seDhI, vannia araNeTTaya palevA // 3 //
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ annaya tUrI kasaM, maTTA pAhANajAina aigaa|| sovIraMjaNa khUNAza, puDhavineAi iccAI // 4 // zabdArthaH-sphaTika,maNi, ratna, pravAlAM, hiMgaloka, haratAla, maNasila, pAro, sonAdi sAta dhAtu; khamI, ramajI, pASANanI sAthe malelI dholI mATI, pArevo pASANa, pAMca varNano abarakha, tejaMturI khArImATI, mATI, aneka pASANanI jAtiyo, suramo ane siMdhava Adi, ityAdi pRthvIkAyanA nedo jANavA. // 4 // have apkAyanA ledo kahe . nomaMtarikamudagaM, nasA dima karaga daritaNU mhiaa| hu~ti ghaNodahimAI, neyA NegA ya Anassa // 5 // zabdArthaH -pRthvInuM pANI, AkAzanuM pANI, usanuM pANI, himanuM pANI, karAnupANI, lIlA ghAsa naparanuM pANo, dhuvaranupANI ane ghanodadhinuM pANI, ityAdi apkAyanA aneka nedo hoya . 5 have agnikAya jIvonA nedo kahe . iMgAlajAlamummura, ukkAsaNikaNagavijjumAIA // agaNijiANaM netrA, nAyabA ninaNabuDIe // 6 // . zabdArthaH-aMgArAno agni, jAlano agni, narasAmano agni, skApAtano agni, vajrano agni, kaNiyAno agni ane vijalIno agni, ityAdi agnikAya (tenakAya) jIvonA do sUkSma buddhithI jANavA. // 6 // . - have bAyukAyanA nedo kahe je. unAmagajakaliyA, maMmalimahasughaguMjavAyA y|| ghaNataNuvAyAIyA, neyA khalu vAnakAyassa // 7 // zabdArthaH-ujAmakavAyu, natkalitavAyu, maMjhalivAyu, mahAvAyu, zuddhavAyu, guMjArava karato vAyu zrane ghanavAyu tathA ..
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ tanavAyu vigere vAyukAyanA nedo nizce jANavA. // 7 // jANavA. // 7 // sAhAraNapatreya havaM vanaspati kAyanA sAhAraNapatteyA, vaNasajIvA uhA sue jANA // jesimaNaMtANaM taNu, egA sAdAraNA teka // 7 // zabdArthaH-sAdhAraNa ane pratyeka evA vanaspatikAya jIvonA be do sUtramA kahyA . temAM je anaMta jIvonuM eka zarIra hoya te sAdhAraNa jANavA. // 7 // . have sAdhAraNa vanaspatikAyanAM nAma kahe . kaMdA aMkurakisalaya, paNagA sevAla nUmiphomA y|| allatiyagajaramo-ba vahulA thega pallaMkA ||e|| zabdArthaH-sUraNa vigere sarva jAtinAM kaMda, aMkurA, kuMpalo, pAMcavarNanI lolaphula, sevAla, bIlAmonA Topa thane traNa jAtaveM bAu, gAjara, motha, vabulo, theka, pAkAnI nAjI. // e|| komalaphalaM ca savaM, gUDhasirA sinnaapttaaiN|| thoharikuMArigugguli-galoyapamuhA ya binnaruhA 10 zabdArthaH-valI sarva jAtinAM komala phala, jeno kaNasalo, naso, sAMdho pragaTa na dekhAto hoya te, zaNa vigerenAM pAMdamAM, sarva jAtano thora, gugala, galo e vigere je dyAM batAM pharI nage te. 10 zcAiNo aNege, havaMti neyA aNaMtakAyANaM tesiM parijANaNabaM, lakaNameyaM sue naNiyaM // 1 // zabdArthaH-ityAdi anaMtakAya jIvonAManeka nedo hoya. temane jANavA mATe yA nIce lakheLu lakSaNa sUtramA kayuM . 11 have anaMtakAya vanaspati jIvonuM lakSaNa kahe je. gUDhasirasaMdhipavaM, samanaMgamahIrugaM ca binnaruhaM // sAdAraNaM sarIraM, tavivarIyaM ca patteyaM // 13 //
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) zabdArthaH-jenAM kaNasalA, sAMdhA ke gAMvyo na dekhAtI . hoya, nAgI nAkhavAthI jenA sarakhA be nAgathatA hoya, je retA vinAnA hoya, tathA je done vAvoe to paNa pharIne nage te sAdhAraNa vanaspatikAyanAM zarIra kahevAya ane tenAthI viparIta lakSaNavAlI vanaspati hoya te pratyeka jANavI. // 15 // .. have pratyeka vanaspatikAyanuM lakSaNa kahe le. : egazarIre ego, jIvo jesiM tu te ya patteyA // phalaphUlaballikahA, mUlagapattANi bIyANi // 13 // zabdArthaH-valI jemanAM eka zarIrane viSe aika jIva hoya te pratyeka jANavA. te pratyeka vanaspatikAyanA sAta jeda je. sarva jAtinAM phala, phula, gala, lAkamAM, mUla, pAMdamAM ane bIja e sarva pratyeka vanaspatikAya jANavAM. // 13 // * have pAMca syAvara samanuM varNana kare . patteyataru muttaM, paMcavi puDhavAzNo sayalaloe / sutumA havaMti niyamA, aMtamuhuttAna ahissA // 24 // zabdArthaH-pratyeka vanaspatikAyanemUkone cauda rAjalokane viSe sUkSma evA pAMce pRthvI kAyAdi nizce aMtarmuhUrttanAM AyuSyavAlA ane adRzya (carmacakutho na dekho zakAya tevA) hoya . have be iMghiya jIvonA jeda kahe . . saMkhakavaDDaya gNddul-jloycNdnngalsldgaaii|| meharikimipUaragA, bediya mAzvAdAI // 15 // zabdArthaH-zaMkha, komA, gaMmolA, jalo, caMdanaka (ariyA) alasiyA, lAlIyA, mera, (lAkamAnA komA) karamoyA, porA ane cUmela vigere priya jIvo jANavA. // 15 // .
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ have teMghiya jIvonA neda kahe . gomImaMkaNajUA, pipali nadediyA ya mkkomaa|| zalliyaghayamillIna, sAvaya gogImajAI // 16 // gaddahaya corakomA, gomayakIDA ya dhanakomA ya, kuMthuguvAliyailiyA, teiMdiya iMdagovAI // 17 // __ zabdArtha-kAnakhajUrA, mAMkama, jU, kImIyo, nadhakSa, valI maMkomA, elo, ghomelo, savA, gIgomAno jAtiyo, gadhaiyA, co. rakomA, bANanAkImA, dhAnyanAkImA, kuMthuzrA, gopAlikA, elo ane iMjagopa e sarve teriMjiya jovo jANavA. // 16-17 // have canArayi jIvonA neda kahe je. cariMdiyA ya vibU, TiMkuNanamarA ya namariyA timA maDiyamaMsA masagA, kaMsArI kavilamolAI // 17 // __ zabdArthaH-valI viMgI, bagAI, jamarA temaja namarI, tIma, mAMkho, mAMsa, makara, kaMsArI, kapila ane khamamAkramI e cariMghiya jIvo jANavA. // 10 // have paMceMDiya jIvonA neda kahe . paMciMdiyA ya canahA, nAraya tiriyA manussa devA y|| nerazyA sattavihA, nAyabA puDhavineeNaM // 19 // - zabdArtha-valI paMceMjiyajIvo cAra prakAranA be. temAMnArako, 2 tiryaMca, 3 manuSya zrane 4 devatA. temAM nArako jovo ra. lapranAdi pRthvInA ledayI sAta prakAranA jANavA. // 15 // have paMceMghiya tiryaMcanA leda kahe .. jalayarathalayarakhayarA, tivihA paMceMdiyA tirikA y|| susumAramaDakabava-gAdA magarAi jkhcaarii||20|| zabdArtha-valI tiryaMca paMceMjiya jIvotraNa prakAranA . te
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ jalacara, thalacara ane khecara temAM susumAra, mAMDakhA, kAcavA; phuma thane magara e vigere janacara jIvo jANavA. // 20 // have thalacara jIvonA jedo kahe . canapayauraparisappA,juyaparisappAya thlyraatividaa|| gosappananalapamudA, bodhavA te samAseNaM // 1 // . zabdArtha-thalacara jIvo traMNa prakAranA . te catuSpada, u. raparisarpa ane jujaparisarpa. te anukrame gAya, sara ane nokhoyA vigere saMkSepathI jANa levA. // 1 // have khecara jIvonA nedo kahe je. khayarA romayaparakI, cammayaparakI ya pAyamA ceva // narasogAna bAhiM, samuggapako viyyprkii||22|| zabdArtha-khecara jovo be prakAranA . 1 romajapakSA,raca. maMjapakSI. te prasijhana . valo manuSyalokanA bahAra saMkocelo pAMkhovAlA ane vistArelA pAMkhovAlA ema ve jAtanA pakSoyo. have jalacara thalacara ane khecaranA babe nedo kahe be. sadhe jalathalakhayarA, saMmuhamA gannayA uhA huMti // kammAkammaganUmi-aMtaradIvA maNustA ya // 23 // / zabdArtha-psarve jalacara, thalacara ane khecarajIvo samUrDima tathA garnaja evA ve prakAranA be. valI manuSyo (15)karmanUminA, (30)yakarmanUminAthane (56)aMtIMpanA ematraNa prakAranA.23 . have cAra nikAyanA devonA ledo kahe je. . . dasahA navaNAdivaI, avihA vANamaMtarA hu~ti josiyA paMcavidA, uvidA vemANiyA devA // 24 // 1 thA jovo pAmAnA AkAre thAya . 5 cAra pagavAlA. 3 peTavatI cAlanArA. 5 hAyavatI cAlanArA. 5 ruvATAnI pAMkhovAlA. 6 cAMmamAnI pAMkhovAlA.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdArtha-navanapati devatA daza prakAranA, vANavyaMtara devatA zrApa prakAranA, jyotiSI devatA pAMca prakAranA ane vai. mAnika devatA be prakAranA hoya . // 24 // have siinA neda kahe . sijhA panarasanneyA, tigatibAsineeNaM // ee saMkheveNaM, jIva vigappA samakAyA // 25 // __ zabdArtha-tIrthaMkara zrane atIrthaMkarAdi siddhanA nede karIne siko paMdara prakAranA. zrA saMdepe karone jIvanAnedo kahyA ke. have jIva vicAranAM pAMca dvAra kahe je. eesiM jIvANaM, sarIramAU viz sakAyaMmi // pANA joNipamANaM, jesiM jaM anitaM nnnimo||36|| ____ zabdArtha-e jIvonuM zarIra, zzrAyuSya,3potAnI kAyAmAM sthiti, prANa, yoninuM pramANa ejene jeTalu De te kahIye bIye. have sAta gAthAthI sarve jIvonAM zarIranuM pramANa kahe . aMgulaasaMkhanAgo, sarIramegiMdiyANa svesiN|| joyaNasahassamahiyaM, navaraM patteyarukANaM // 27 // zabdArtha-sarva ejiya jIvonuM zarIra aMgulanA thasaMkhyA. tamA nAgajeTaluM . temAM eTaluM vizeSa jANavAna De ke, pratyeka vanaspatikAyanuM zarIra eka hajAra yojanayo kAMika adhika hoyaDe bArasajoyAtinne-va gAuA joyaNaM ca annukmso|| beiMdiyateiMdiya--caridiya dedamuccataM // 2 // . zabdArtha-bAra jojana, traNa gAna zrane eka jojana ema aM. nukrame beMjiyateMghiya ane cariMjiyanAM zarIranuM capaNuM jANavU. dhaNusayapaMcapamANA, nerazyA sattamAzpuDhavIe // ... tatto a6khuNA, neyA rayaNappahAjAva // 2 //
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) zabdArtha - sAtamI tamastamaHprajA pRthvI AdikamAM rahe. nArA nArakI jIvonAM zarIra pAMcaso dhanuSyanAM pramANavAlA be. tyAra parddhA uThA zarIra pramANavAlA jIvo ratnaprajA nAmanI pahelI naraka sudhI jANavA. // 29 // joyaNasahassamANA, malA jaragA ya gajnayA huMti // dhaSNupuhuttaM parikasu, juyacArI gAuApuhuttaM // 30 // zabdArtha -- garbhaja matsya ane sarpAdi narapari sarpa eka ijAra jojana zarIra pramANavAlA hoya te. pakSIyonA zarIranuM pramANa be dhanuSyatha mAMgIne nava dhanuSya sudhInuM hoya be ne nolIyA vigere jujapari sarpanuM zarIra pramANa be gAnathI nava gAna sudhInuM hoya . // 30 // khayarA dhaNu prapuhuttaM, juyagA jaragA ya joyaNapuhuttaM // gAuyapuhuttamitA, samucimA canapayA jaNiyA // 31 // zabdArtha samUmi evA khecara ( poyo ) nAM zarIranuM pra mA be dhanuSyI mAMgIne nava dhanuSya sudhInuM doya be chAne sapadi narapari sarpanAM zarIranuM pramANa ve jojanathe / mAMgIne nava jojana sudhInuM hoya be. samumi hAthI vigere cAra pagavAlA jIvonAM zarIranuM pramANa ve gAuthI navagAu sudhInuM kathaM be. 31 bacceva gAuAI, cappayA gayA muNeyavA // kosa tigaM ca maNussA, ukkosasarIramANeNaM // 32 // zabdArtha - garbhaja cAra pagavAlA hAthI vigere jIvo bagAunAM zarIra pramANavAlA manAya be ne manuSyo utkRSTa zarIranA pramANe karIne traNa gAna hoya be. // 32 // IsAta surANaM, rayaNI satta huMti uccataM // 1 cAra hAthanuM eka dhanuSya jANavu.
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ gajuga juga canagevi-aNuttare shkikkpridaann||33|| zabdArthaH--javanapati,vyaMtara,jyotiSI ane bIjAIzAna deva. lokanAM aMta sudhInA devonAMzarIranI muMcA sAta hAthanI le. tyAra palI be, be, be, cAra, nava graiveyaka ane pAMca anuttara e devalo. komAManukrame eka eka hAtha zarIra pramANa uDhaM jaannvu.||33|| have u gAthAvame sarve jovonuM AyuSya kahe . bAvIsA puDhavIe, sattaya Anassa tinni vAnassa // vAsasahasA dasa taru--gaNANa teu ttirittAna // 34 // zabdArthaH-pRthvIkAya-bAvIsa hajAra varSanu, apkAyanusAta hajAra varSamuM, vAyukAyanuMtraNa hajAra varSamuM, pratyeka vanaspatikAyatuM daza hajAra varSatuM ane tenakAya, traNa ahorAtranuM utkRSTa AyuSya hoya . e sarve jIvonuM jaghanyathI aMtarmuhUrttanuM zrAyuSya hoya .34 vAsANi bArasAU, beiMdiyANaM teiMdiyANaM tu|| anaNApannadiNAI, canariMdINaM tu ummAsaM // 35 // zabdArthaH priya jIvonuM AyuSya bAra varSamuM, teriMjiya jIvonuM ugaNapacAsa divasanuM ane caturiMjiya jIvonuM umAsarnu hoya che. zrA sarva utkRSTa AyuSya jANavU ane e sarve jIvonuM jaghanyathI aMtarmuhartanuM AyuSya jANavU. // 35 // suranerajhyANa viI, nakkosA sAgarANi tittIsaM // ... caupayatiriyamaNussA, tinniyapaliyovamA huNti||36|| zabdArthaH-devatA ane nArakIyonI utkRSTa AyuSyasthiti tetrIsa sAgaropamanI hoya ne ane cAra pagavAlA tithaMca tathA manu. yonI natkRSTa zrAyuSyasthiti traNa pasyopamanI hoya . // 36 // jalayaranarajuyagANaM, paramAU hoza purakomI // parakINaM puNa naNina, asaMkhanAgo thpliyss||3||
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) zabdArthaH-susumAra vigere jalacara, sarpa vigere naraparisara. bane nolIyA vigere jujaparisarpa e sarvenuM utkRSTa AyuSya eka pUrvakomInu hoya. temaja padIyornu utkRSTa AyuSya pakSyopamanA asaMkhyAtamA nAga jeTayU~ kahuM . // 3 // save suhamA sAhA-raNA ya saMmucimA maNussA ya // ukosajahannaNaM, aMtamuhuttaM ciya jiyaMti // 3 // ___ zabdArthaH-pRthvIkAyAdi pAMce sUkSma tathA sAdhAraNa jIvo temaja samUrbima manuSyo utkRSTha ane jaghanyathI eka aMtarmuhUrta nizce jIve . // 30 // gAhaNAna mANaM, evaM saMkhevana samaskAyaM // je puNa zca visesA, visesasuttADa te neyA // 3 // zabdArthaH-evI rIte avagAhanA thane AyuSyanuM mAna saMkSepathI kahyu. valI emAM je kAMza vizeSa jANavAnuM hoya te bIjAM sUtrathI jANI levU. // 3e|| have ve gAthAthI trIju svakAyasthitidvAra kahe . egidiyA ya sabe, asaMkhanassappiNI skaayNmi|| uvavati cayaMti a. aNaMtakAyA aNaMtA // 4 // zabdArthaH-valI sarve ekeMjiya jIvo potAnI kAyAmAM asaMkhya tatsarpiNI avasarpiNI kAla sudhI natpanna thAya zrane cake temaja anaMtakAya jIvo paNa naMtI utsarpiNI avasapiNIsudhI potAnI kAyAmAM natpanna thAya be thane cave // 4 // saMskijasamA vigalA, sattahanavA pnniditirimnnuyaa| navavarjati sakAye, nArayadevA a no ceva // 4 // zabdArthaH--vigaleMjiya jIvo saMkhyAtA varSa sudhI poravezyi, teriMjhyi, canaripriya.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 11 ) tAnI kAyAmAM utpanna yAya. paMceMdriya, tiryaca ane manuSyo sAta zrAva java teja gatimAM lAgaTa utpanna thAya chAne nArakI tathA devatA teja gatimAM lAgaTa be vakhata paNa utpanna thatA nayI // 41dazadA jiyANa pANA, iMdi usAsAna joga balarUvA // emiMdiesa canaro, vigalesu va satta Theva // 42 // zabdArthaH jIvone pAMca iMDiya, zvAsocchvAsa, zrAyuSya, mana, vacana chAne kAyA etraNa joga marjI daza prANo hoya . temAM ekeMdriyane cAra, tathA vigaleMdriyane ba, sAta chAne prANa anukrame hoya be. // 42 // prasannisannipaMciM-diesu navadaza kameNa bodhavA // tedi saha vippago, jIvANaM jamae maraNaM // 43 // zabdArthaH -- asaMjJI paMceMdriya ne saMjJI paMceMdriya jIvoneM viSe anukrame nava ne daza prANo doya be. te prANonI sAthe je viyoga thavo te jIvonuM maraNa kadevAya be. // 43 // evaM praNorapAre, saMsAre sAyaraMmi zrImaMmi // patto pratakhutto, jIvehiM prapattadhammehiM // 44 // zabdArthaH- dharma na hi pAmelA jIvoe e pramANe apAra ane bhayaMkara evA saMsAra samudramAM anaMtIvAra janmamaraNa prApta kartuM be. taha canarAsI lakA, saMkhA jogINa doi jIvANaM // puDhavAINa canaehaM, patteyaM sattasatteva // 4 // zabdArthaH tevIja rIte jIvonI yonInI saMkhyA corAsI lAkha be. temAM pRthvI Adi cAra nikAyanA dareka jIvonI yonInI saMkhyA sAta sAta lAkhanI be // 45 // dasa patteyatarUNaM, canadasalakA davaMti iyaresu // vigaliMdiesu dodo, canaro paMciditiriyANaM // 46 //
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdArthaH-pratyeka vanaspatikAya jIvonI dazalAkha yonI ane sAdhAraNa vanaspatikAyanI caudalAkha yonI hoya . valI vigajya jIvonI babe lAkha yonI jANavI. temaja paMceMji. tithaMcanI cAra lAkha yonI jANavI. // 46 // canaro cauro nAraya-suresumaNuANa canadasa hvNti|| saMpiMmiyAya save, calasIvakAma joNINaM // 4 // zabdArthaH-nArako zrane devatAno cAra cAra lAkha tathA manuSyanI cauda lAkha yonI hoya . e sarva ekaTI karIye to sarve malI yonInI corAsa lAkhanI saMkhyA thAya . // 4 // siddhANa nani dedo, na Ana kammaM na paannjonnii|| sAzaNaMtA tesiM, liI jiNaMdAgame naNiyA // 4 // zabdArthaH-sikone deha nathI, AyuSya nathI, karma nathI, prANa nathI ane yonI paNa nathI. valI teunI sAdi anaMta. sthiti jinezvaranA AgamamAM kahI . // 4 // kAle aNAnidaNe, joNIgaNaMmi nIsaNe zca // namiyA namidaMta ciraM, jIvA jiNavayaNamaladaMtA bhae zabdAthaH-anAdi anaMta evA thA kAlane viSe jina vacanane nahi pAmelA jIvo corAzI lAkha yoniye karone gahana zrane jayaMkara evA A saMsArane viSebahukAla namyA le.anebahukAla jmshe|| tA saMpai saMpatte, maNuatte ullahevi sammate // sirisaMtisUrisihe, kareha no naGamaM dhamme // 5 // zabdArthaH-te kAraNa mATe he javyajano! havaNAM urddhana e, manuSyapaNuM prApta thaye te ane samyaktva paNa prApta thaye bate zrI zAMtisUriye upadeza karelA dharmane viSe udyama karo. // 5 //
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ eso javIviyAro, saMkhevaruINajANaNAdekheM // saMkhitto narina, rudAna suyasamuddAna // 51 // ' zabdArthaH-pAjIvavicAra thomI buddhivAlA jIvone jANavA mATe vistAravaMta evA zrutasamujayakI saMdepe naddharayo be. // 51 // ||ti jIva vicAra prakaraNa peheryu samApta. // . zrI . / navatattva prakaraNa bIjaM // (AryAvRttam ) prathama gAthAmAM navatattvanAM nAma gaNAve . jIvA'jIvA pusmaM, pAvAsavasaMvaro ya nikrnnaa|| baMdho muko ya tahA, navatattA huMti nAyavA // 1 // zabdArthaH-jIva, zrajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara ane nirjarA valI baMdha temaja mokSa e navatattvojANavA yogya // have navatatvanA danI saMkhyA kahe . caudasa canadasa bAyA-lIsA bAsa a hu~ti baayaalaa|| sattAvannaM bArasa, cana nava neyA kameNesiM // 3 // zabdArthaH-pahelA tattvanA cauda, bojAnA cauda, rojAnA beMtAsIza, cothAnA vyAsa ane pAMcamAnA betAlIsa, bahAnA sattAvana, sAtamAnA bAra, pAThamAnA cAra ane navamAnA nava. evA anukrame karIne nedo thAya . // 2 // have jIvonI u jAti kahe . .. ekavida vidatividA, canavidA paMcavidA jIvA / / ceyaNa tasa iyaredi, veya gaI karaNa kAehiM // 3 //
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 14 ) zabdArthaH cetanA, trasa ne sthAvara e jedoe karIne valI traNa veda, cAra gati, pAMca iMdriya thane va kAye karIne jIvo eka prakAranA, ve prakAranA, RNa prakAranA, cAra prakAranA, pAMca prakAranA va prakAranA chAne jANavA. // 3 // ve bIjA prakArathI jIvatavanA cauda neda kahe be. egiMdiya suhumiyarA, sanniyarapiMdiyAya ya sbitickN|| apajattA pattA, kameNa caudasa jiyaThANA // 4 // zabdArthaH sUkSma ne vAdara evA ekeMdriya, bAdara beiMdriya, teriMDiyAne cariMdriya, saMjhI ne zrasaMjJI paMceMdriya esAta jeda paryAptA ane paryAptA. jethI anukrame jIvanA cauda jeda hoya // have jIvanuM lakSaNa kahe be. (anuSTup vRttam ) nANaM ca daMsaNaM caiva, caritaM ca tavo tadA // vIriyaM vanago a, eaM jIvassa lakaNam // 5 // zabdArthaH - 5 jJAna, 4 darzana, 7 cAritra chAne 2 tapa temaja 2 vIrya ne 12 upayoga e prakAre jIvanuM lakSaNa be. // 5 // have paryAptinuM svarUpa kahe be. ( zrAryAvRttam ) AdAra zarIra iMdiya, patI ANapANanAsamaNe // cana paMca paMca bappA, iga vigalAsa nni sanniyaM // 6 // zabdArthaH - AhAraparyApta), zarIraparyAptI, iMdriyaparyApto, zvAso paryAptI, bhASAparyAptI, manaparyAptI. temAM cAra paryAptI ekeMDiyano, pAMca paryAptI vikaleMDiyanI, pAMca paryApta asaM jhImI ne paryApta saMjJI jIvonI hoya be // 6 //
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ . have pANanuM svarUpa kahe be. paNiMdiattibalUsA-sAna daza pANa cana saga ah|| gaDaticanariMdINaM, asannisannINa nava dasa ya // 7 // zabdArthaH-pAMca iMghiya, traNa bala, zvAsozvAsa ane thA. yuSya e daza prANa le. temAM ekejiyane cAra prANa . beMjiyane prANa hoya , teriMjiyane sAta prANa hoya De cariMjiyane zrAu prANa hoya je ane asaMjJo tathA saMjJIne nava tathA daza ema anukrame prANa hoya . // 7 // iti jIvatattva // ___ have ajIvatatvanA cauda neda kahe . dhammAdhammAgAsA, tiyatiyaneyA tadeva addhA y|| - khaMdhAdesapayesA, paramANu ajIva candasadA // 7 // zabdArthaH-dharmAstikAya, adharmA stikAya ane zrAkA. - zAstikAya e RNanA khaMdha, deza ane pradeza evA traNa trarA nedo be. eTale te nava neda thayA tevIja rIte valI kAla, zrane pujalanAM khaMdha, deza, pradeza tathA paramAtu. e pramANe ajIba tattva cauda prakAre . // 7 // . ajIvatasvanAM pAMca mUlaneda ane tenAM lakSaNa kahe je. dhammAdhammA puggala, nada kAlo paMca hu~ti ajIvA // calaNasadAvo dhammo, thira saMgaNo ahammo a|||| avagAdo AgAsaM, puggalajIvANa puggalA cahA / 'khaMdhA desapaesA, paramANu ceva nAyavA // 10 // ... ..zabdArthaH-dharmAstikAya, adharmAstikAya, punasAstikAya, AkAzAstikAya, kAla. e pAMca ajIva avya hoya je. mAM cakhana svannAva guNavAlo dharmAtakAya be. zrane sthira sva. jAva guNavAlo adhA stikAya . avakAza prApavAnA sva.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ (16) nAvavAlo prAkAzAstikAya jANavo. pulo cAra prakAranA be. khaMdha, deza, pradeza tathA paramANuM nizcayathoM jAvA. // 10 // manuM lakSaNa kahe . ( anuSTum vRttam ) sabaMdhayAra nako, panA bAyA tavediyA // vama gaMdha rasA phAsA, puggalANaM tu lakaNaM // 11 // zabdArthaH - zabda, aMdhakAra, ratnAdikano prakAza, caMdra vigerenI kAMti, chAyA, tamako athavA varNa, gaMdha, rasa ne sparza e valI pulonuM lakSaNa be. // 11 // have eka muhUrttanuM svarUpa kahe . egA komi satasahi-- larakA sattaduttarI sadassA ya // doyasayA solahiyA, AvaliyA iMgamuhuttammi // 12 // zabdArtha : ekakroma, samasaThalAkha, satyoteraha jAra bhane base napara sola adhika eTalI AvalIyo eka muhUrttane viSe thAya te. // teja vAtane bojI rIte kahe . tinnisadassA satta ya-sayANi teduttaraM ca nassAsA // esa muhuttojaNI, sadhediM NaMtanANIheM // 13 // zabdArtha:- sarva anaMta jJAniyoe traNahajAra, sAtaso ane toMtera eTalA zvAsozvAsa thAya eTalo kAla muhUrtta ko be. // 13 // ve kAnuM svarUpa kahe be. samayAvalI muhuttA, dIhA parakA ya mAsa varisA ya // pipaliyA sAgara, nassappiNI sappiNI kAlo // . zabdArtha samaya, dhAvalI, muhurtta, divasa, pakSa, mAsa, varSa, pasyopama, sAgaropama, natsarpiNI avasarpiNI e pramANe kAla ko be // 14 // iti jIvatatva.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) hace puNyatattvanA beMtAlIza neda kahe ..... sA uccagotra maNuuga, surajuga pNceNdijaaipnndehaa|| AititaNUNuvaMgA, AzmasaMghayaNasaMhANA // 15 // zabdArthaH-sAtAvedanI karma, naMcagotra, manuSyadhika, surachika, paMceMDi jAti ane pAMca deha. pahelA traNa za. rIrakA aMga ane nepAMga, ane paheyu (vajUjhaSajanArAca ) saM. ghayaNa tathA pahelu ( samacaturastra ) saMsthAna. // 15 // . vama canakkAgurulahu, paraghA UsAsa Aya vuoaN|| sunakhaga nimiNa tasadasa, suranaratiriAna tibyrN| zabdArthaH-varNacatuSka nAmakarma, aguru laghu, parAghAta, zvAsozvAsa, zrAtApa, nadyota, haMsa vRSannanI peThe sArI cAla te zunna vihAyogati, sughATa rUpa nirmANa, sadasaka, deva, manuSya ane tiryaMcanuM AyuSya zrane tIrthaMkara nAmakarma. // 16 // . have trasa dazakanuM svarUpa kahe . tasa bAyara pajAttaM, patteya thiraM sunnaM ca sunagaM ca // sussara Aija jasaM, tasAzdasagaM imaM ho // 17 // zabdArthaH-trasa, bAdara, paryAptA, pratyeka, sthira, zuna, saujAgya, susvara, Adeya ane jasa. puNyanA nedamAM A trasa vigere daza nAma karma hoya , // 17 // iti puNyatatva. have pApakarmanA bAsI leda kahe de.. 'nANaMtarAyadazagaM, nava bIe niiasaaymittN||.. thAvaradasa narayatigaM, kasAyapaNavIsa tiriyaagN||2|| 1 audArika, vaikriya, AhAraka. 5 ve hAtha, beM paga, pITha, mastaka, nadara ane hRdaya. 3 AMgalAM vigere.4 A trasa dazarnu svarUpa AgalI gAthAmAMkaheze.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 30 ) zabdArthaH - jJAnAvaraNInAM pAMca ( 1 mati jJAnAvaraNiya, 2 zruta jJAnAvara liya, 3 avadhi jJAnAvaraNiya, 4 manaHparyava jJAnAvaraNiya, e kevala jJAnAvaraNiya ) ne aMtarAyanAM pAMca 1 dAnAMta rAya, 2 lAjAMtarAya, 3 nogAMtarAya, 4 napanogAMtarAya, 5 vIryAMtarAya ) ema bane malIne daza pApakarmanA jeda, bIjA darzanAvaraNa karmanA navajeda, nIca gotra pApakarma, azAtAvedanI pApakarma, mithyAtva mohanIya pApakarma, sthAvara dazaka pA pakarma, narakatrika pApakarma, paccIza kaSAya rUpa pApakarma, tithaMca dvika pApakarma // 18 // igabitica jAIna, kukhagai navaghAya huMti pAvassa // apasacaM vacana, paDhama saMghayaNasaMThANA // 19 // zabdArthaH - ekeMdriya, beMdriya, teriMdriya ane caureMdriya jAtirUpa pApakarma, naMTa vigerena / peThe azubha vihAyogati pApakarma, upaghAta nAma pApakarma, mAThA evA rUpa, rasa gaMdha ane sparza rUpa pApakarma, temaja pahelA saMghayaNa ne pahelA saMsthAna vinAnA bIjA pAMca saMghayaNa ne pAMca saMsthAna rUpa pApakarma. 10 have sthAvara dazakanuM svarUpa kahe . yAvara suduma apa - saahaarnnmthirmsunddungaanni|| issaraNAijajasaM, yAvaradazagaM vivacaM 112011 zabdArthaH sthAvara nAmakarma, sUkSma nAmakarma, aparyApta nAmakarma, sAdhAraNa nAmakarma, asthira nAmakarma, azubha nAmakarma, daurbhAgya nAmakarma, duHsvara nAmakarma, zranAdeya nAmakarma, sthAvara dazakanuM svarUpa prAgalI gAyAmAM kaheze . 2 narakagati, narakAnupUrva chAne narakAyu. 3 tenAM nAma vyAgala kaheze. 4 tenAM nAma vyAgala kaheze. 1
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 17 ) zrajaza nAmakarma. yA sthAvara dazaka trasa dazakathI viparIta arthavAlA be // 20 // ve bIjA darzanAvaraNI karmanA nava jeda kahe be. caditi cara, sesiMdina hi kevalediM ca // daMsaNamiha sAmannaM, tassAvaraNaM tayaM canahA 119211 zabdArthaH - cakkudarzana cakrudarzana, avadhidarzana ane kevaladarzana. yA ThekANe darzana te sAmAnyajJAna. te jJAnanuM je AvarNa, te tenAja nAmatha cAra prakAranuM che. // 21 // suhavohA niddA, niddAnidA ya DukapamitrohA // payalA vivissa, payalapayalA na caMkama // 23 // zabdArthaH - sukhe jagAya te nidrA, DuHkhe jagAya te nidrA nidrA, ujA ujA tathA benA beThA naMghe te pracalA ane hAlatA cAlatA uMghe te pracalA pracalA kahevAya. // 23 // dicitiprakaraNI, bopadI vyazca kvipradhavalA // evaM jiNehiM jaNiyaM vittitsanaM daMsaNAvaraNaM // 24 // zabdArthaH - divase ciMtavelA kAryane (rAtrI ye dhamAM) karanArI zrIdI nAmanI nidrA kI vAsudevathI bala vAlI be. zrApramANe jinezvaroe umIdAra samAna darzanAvaraNa kahyuM be. // 24 // ca kaSAyanI sthiti tathA phala kahe be. jAvajIvavarisacanamA - sa parakaggAnizyatiriyanaramarA // samANu saba virai -- pradarakAyacarita ghAyakarA // 25 // zabdArthaH - anaMtAnubaMdhI kaSAyanI sthiti jovIta sudhI, pratyAkhyAnI kaSAyanI sthiti ekavarSa sudhI, pratyAkhyAnI kaSAyanI sthiti cAramAsa sudhI, saMjalanA kapApanI sthiti
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) eka pakhavAmoyA sudhI hoya be. temAM anaMtAnu baMdhI kaSAya na* * raka gatirUpa phala zrApele. apratyAkhyAnI kaSAya tithaMca gatirUpa phala Ape be, pratyAkhyAnI kaSAya manuSya gatirUpa phala ane saMjalano kaSAya devagatirUpa phala thApe . valI te cAre kaSAyo anukrame samakItane, aNuvratane, sarva viratine ane yathAkhyAta cAritrane ghAta karanArA . // 25 // jalareNu puDhavi paJcaya--rAIsariso canavido koho / tiNasalayAkahIa-selaranovamo mANo // 26 // zabdArthaH-jalamAM, rajamAM, pRthvI upara ane parvatanapara karelI rekhA sarakho krodha cAra prakArano De ane netaranA, kASTanA, hAmakAnA ane paththaranA sthaMna sarakho mAna le. // 26 // mAyA valehiMgomutti-miMDhasiMgaghaNavaMsimUlasamA // . loho dalidda khaMjaNa-kadamakimirAgasArino // // zabdArthaH-mAyA vAsano bagala, vRSanarnu mUtra, bokamArnu siMgahu~thane nIvima evA vAMsanA mUla sarakho . vakho lona haladara, gAmAnI malI, kAdava ane karamajI raMga sarakho .27 jassudayA do jie, hAsarazaraIsoganayakubA // sanimittamannadA vA, taM iha dAsAImohaNiyaM ||shn|| zabdArthaH-jovane jenA udyth| nimitta sahita athavA nimitta vinA hAsya, rati, tharati, zoka, naya ane gaMDA hoya . tene thahiM hAsyAdika mohanIya jAga. // 20 // purisi bI tadunayaMpa, ahilAso javasA hava sou| bInaranapuMveudana, phuphumataNanagaradAhasamo // 7 // ra zabdArthaH-je karmanA vazathI puruSano, stronothane te banneno
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ (21) paNa anilASa hoya . te anukrame strIveda puruSavedaane napuMsakaveda, bakarAnI lImI, ghAsa ane nagaranA dAha sarakho jAvo. // 30 // . have saMghayaNanAM nAma tathA svarUpa kahe . saMghayaNamahinicaja, taM baddhA vArisahanArAyaM // .. . taha risahanArAyaM, nArAyaM adhanArAyaM // ze / __ zabdArthaH-saMghayaNa te hAmakAno samUha te prakArano be. 1 vazaSananArAca temaja zSa nanArAva,3 nArAca, 4 arddhanArAca. kIliabevakaM ida, risaho paho a kIliyA vj|| una makamabaMdho, jArAyaM ima murAlaMge // 3 // zabdArthaH-5 kAlikA, 6 sevArta, ahiM baja te pATo ane vana te khola jANavo. ane banne bAjue markaTabaMdha te. nArAca jANavaM. e udArika zarIravAlAne hoy.||30|| have saMsthAnanAM nAma tathA svarUpa kahe . samacauraMsa niggoha, sAi vAmaNa khuja hu~me a|| jIvANa u saMgaNA, sababa sulakaNaM paDhamaM // 3 // zabdArthaH-samacaturastra, nyagrodha, sAdi, vAmana, kubja ane huMmaka jIvone e u saMsthAna hoya . temAM sarva prakAre uttama khaNavAlu paheDhuM saMsthAna . // 31 // nAhiuvari boaM, tazve muha pihinaaranarava // .. siragivapANIpAe, sulakaNaM taM canavaM tu // 3 // zabdArthaH-nAnInA uparano nAga sArA lakSaNavAlo hoya te boju saMsthAna jAgavU. ane mukha, pou, peTa tathA bAtI varjIne bAkI je sulakSaNa aMga tetronuM saMsthAna-balI mAthu,kaMga, hAtha tathA pagae sarva sArA sakSaNavADaM hoya te cothu saMsthAna jANavU // 3 //
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 22 ) vivariyaM paMcamaMgaM, sabalakaNaM nave bahaM // saMprANavidA NicyA, jiNaMdavaravIyarAgehiM // 33 // zabdArthaH -- para kahyAthI je viparIta te pAMcamuM zrane sarva prakAre khoTAM lakSNavAluM te bahuM hoya. yA pramANe sAmAnya kevalInI madhye uttama evA vItarAga puruSoe saMsthAnanA prakAro kA be. // 33 // iti pApa tatva. have va tanA tAlIza geMda kahe be. iMdikasAyaccaya-- jogA paMca cana paMca tinni kmaa|| kiricyA paNavIsa, imA utAna kamaso // 34 // zabdArthaH - iMdriya, kaSAya, vrata ane joga te anukrame pAMca, cAra, pAMca ne traNa ve khane kriyA paccatroza be. e sarve malIne zrAvanA 42 da thathA. valI kripA anukrame ve pakadevAze te jANavI // 34 // have paccIsa kriyA kahe be. kAi digaraNIyA, pAusiyA pAritAvaNI kiriyA // pANA ivAyA raMjiya-- pariggadiyA mAyavattIyA // 38 // zabdArthaH - 1 kAyikI, 2 adhikaraNikI, 3 prAdveSikI, 4 pAritApanikI, 5 prANAtipAtiko, 6 AraMbhikI, 7 pari dikI ne mAyA pratyayikI. micAdaMsaNavattI, appaccakANAya diThi puThi // pADucci sAmaMto--vaNI nesatya sAdattha| ||36|| zabdArthaH - mithyAdarzanapratyayikI, 10 apratyAkhyAnikI, 11 dRSTikI, 12 spRSTikI, 13 prAtityako, 14 sAmaMtopaniprAtikI, 15 naizastrika) ne 16 svastika). // 36 //
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 23 ) ghyANavaNi vicAra NicyA, aNanogA- praNava kakha paccaiA annA pagasamuddA -- piUdoseriyAvadicyA // 37 // zabdArthaH - 17 zrAnayanikI, 18 vidAraNikA, 15 anAjogikI 20 navakAMkSa pratyayikI, e binA bojI te 21 prAyogikI, 22 samudAnakI, 23 premikI, 24 dveSikI ane 25 ryApathikI // 37 // have saMvaranA sattAvana jeda kahe be. samii gutti parIsaha, jaidhammo jAvaNa caritANi // paNa ti duvIsa dasa bAra - paMca jeehiM sagavannA // 38 // zabdArtha :- samiti, gupti, parIsada, yatidharma, jAvanA ane cAritra te anukrame pAMca, traNa, bAvIza, daza, bAra ane pAMca evA doe karIne saMvaranA sattAvana nedo be. // 38 // ve pAMca samiti netraguptikahe (anuSTup vRttam ) . // IriyA nAsesaNAdANe - uccAre samisu maNagutti vayagutti, kAyagutti taheva ya // 38 // zabdArtha:- 1 ryAsamiti, 2 jASAsamiti, 3 eSaNAsamiti, 4 AdAna nikSepaNAsamiti, 5 pariSTApa nikAsamiti e pAMca samiti valI 1 managupti, 2 vacanagupti temaja 3 kAyagupti e traNa gupti jANavI // 39 // B ed bAvIsa parisaha kahe be. khuhA pivAsAsI nahaM, daMsA celA raIci ci // cari nisidiyA sijA, akkosa vada jAyalA 40 zabdArthaH - 1 kudhA, 2 pipAsA, 3 sIta, 4 uSNa, 5 dala,
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24) . 6 acela, arati, strI, e caryA, 10 nipradyA, 11 sayyA, 15 Akroza, 13 vadha ane 14 yAcanA. // 4 // alAnarogataNaphAsA, malasakAra parIsadA // pannAnnApAsammattaM, a bAvIsa parIsahA // 41 // ... zabdArthaH-15 alAna, 16 roga, 17 tRNasparza, 17 malA, 1e satkAra, 20 prajJA, 21 ajJAna ane 22 samyaktva e prakAre bAvIsa parisaha jANavA. // 1 // have dasa prakAre yatidharma kahe De. khaMtI maddava ajava, muttI tavasaMjame abodhave // saJcaM sonaM Arki--caNaM ca baMnaM ca jazdhammo // 4 // . zabdArthaH--1 kamA, 2 mArdava, 3 Arjava,4 mukti,5 tapa, 6 saMyama, 7 satya, 7 zauca, e akiMcana ane 10 brahmacarya e daza prakAre yatidharma jANavo. ___ have bAra jAvanAnuM svarUpa kahe je. paDhamamaNica masaraNaM, saMsAro egayA ya annattaM // asuzttaM Asava saM--varo a taha NijarA navamI 43 " zabdArtha:-pahelI zranitya, bAjA asaraga, trIjI saMsAra, cotho ekatva, pAMcamA anyatva, baho asucitva, sAtamA prAzraya, thAumI saMvara, temaja navamI nirjarA nAvanA jANavI. // 33 // logasahAvo bohI, dullahA dhammassa sAhagA aridaa|| eAna nAvaNA, nAveavA payatteNaM // 44 // zabdArthaH-dazamI loka svajAva, agyAramI bodhI, vAramI dharmanI sAdhaka arihaMta nAvanA ujhana . e nAvanA prayatne karIne jAvavI. // 4 //
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ (25) have pAMca prakAranAM cAritranuM varNana kare be. sAmAi aba paDhamaM, bejavahAvaNaM nave bI // parihAravisuddhIcyaM, sudumaM tada saMparAyaM ca // 45 // " zabdArthaH - zrahiM pahetuM sAmAyaka, bIjaM bedopasthApanIya, juM parihAra vizuddhi ane temaja cothuM sukSmasaMparAya cAritra. 45. tatto a adakAyaM khAyaM savaMmi jIvalogaMmi // jaM cariNa suvihiyA, vazcaMti prayarAmaraM ThagaNaM // 46 // zabdArthaH --- valI tyArapaThI sarva lokamAM prasiddha evaM pAMmuM yathAkhyAta cAritra be ke, je cAritrane pAlI suvihita purUpo mokSa sthAnane pAme The. // 46 // ve nirjarA tatvanA bAra jeda kahe be. praNasaNamupokhariyA, vittIsaMkhevaNaM rasaccArDa // kAya kileso saMlI - yA ya bo tavo hoI // 47 // zabdArtha :- 1 anazana, zjanodarikA 3vRttisaMkSepa, 4 rasatyAga, ekAyakleza, zrane 6 saMlInatA eba prakAre bAhya tapa hoya be. // 47 // pAyaccitaM viNarDa, veyAvaccaM tadeva sadyAna // kANaM ussaggovia, atirana tavo doi // 48 // zabdArtha:-- 1 prAyazcita, 2 vinaya, 3 vaiyAvRtya, temaja 4 svAdhyAya, e dhyAna ane 6 kAyotsarga e AjyaMtara tapa hoya . // 48 // have AjyaMtara tapamAMnA prAyazcita tapanuM svarUpa kahe be. (anuSTup vRttam) AloyaNa pakkimaNo - jayavivegamusaggo // tavacceyamUla praNava-- ghyAya pAraMciya ceva // 45 // zabdArthaH prAloyaNa levI, pakkimaNa karakhaM, jhAloyaNa
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 56 ) ne parikkama e banne karavAM, viveka rAkhavo, kAyotsarga kara gho, valI tapa, vrata paryAyaccheda, sarva vrata paryAyacheka kSetravhAra, tathA lIMgavhAra rahetuM // 45 // hAra ve vinayanuM svarUpa kahe be. ( AryAvRttam ) tI bahumANo va- sajaNaNaM jAsaNamannavAyassa AsAyaNa parihANo, vipana saMkhevarDa eso 114011 zabdArthaH - jaktI karavI, hRdayamAM prema rAkhavo, gurA gAvA, zravarNavAdanuM gopaaj, AzAMtanAno tyAga karavo. e pramANe saMkepathI vinaya ko be. // 50 // have daza prakAre vaiyAvacca kahe be. AyariyanavadyAya - tava ssise he gilANasAsu // samaNunnasaMgha kulagaNa -- veyAvaccaM havaI dasahA // 52 // zabdArthaH - AcAryanI upAdhyAyanI, tapasvInI, ziSyAnI, rogInI, sAdhunI, sAdharmInI, saMghanI, eka sAdhunI ne gaNanI ema vaiyAvacca daza prakAre thAya che. // 51 // . have dhyAnanA jeda kahe be. ghANaM ca vidaM khalu, attaM rUdaM tadeva dhammaM ca // sukkaM puNa patteyaM, cakravidaM caiva nAya // 52 // zabdArthaH dhyAna nizcaya cAra prakAranuM be. ArtadhyAna, rauadhyAna temaja dharmadhyAna thane zukladhyAna valI te pratyeka cAra prakAranuM nizcaya jAvuM // 52 // - have nirjarA tattvano vicAra kahe che.. bArasavihaM tavo ni-rAya baMdho ya cajavigappoya // payazvI jAgo-payesaneehiM nAyabo // 53 //
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdArtha:--yA upara kahebuM bAra prakAranuM tapa te nirjarA jANavI. ane baMdha te cAra prakArano be,te prakRtibaMdha, sthitibaMdha, anujAgabaMdha ane pradezabaMdha evA ledoye karIne jaannvo.||.53 // ... pUrve kahelA baMdhatattvanA cAra danuM varNana kare . (anuSTup vRttam ) paya sadAvo vutto, vi.kAlAvadAraNaM // .... aNu nAgo raso. dona, paeso dalasaMcana // 54 // zabdArthaH---prakRtibaMdha te svannAva, sthitibaMdha te kAlano nizcaya, anujAgabaMdha te rasa jANavo ane pradezabaMdha te dalasamUha jaannto..||.54 // ho AThe karmanI pratyeke nattara prakRtInI saMkhyA kahe De.... .... .. (AryAvRttam.). . ! iha nANadaMsaNAvaraNa-veyamohAUnAmagotrANi // ... vigdhaM ca paNanavaa-vIsacana tIsayapaNavihaM 55 zabdArthaH-adi jJAnAvaraNa, darzanAvaraNa, vedanI, mohanI, zrAyu, nAma ane gotra valI aMtarAya e ATha karmanI pAMca, nava, be, aMgavIza, cAra ekaso praNa, be ane pAMca. ema anukrame prakRti jANavI. sarva malI 157 thaay.|| 55 // have AThe karmono natkRSTa sthitibaMdha kahe je. nANe adaMsaNAvaraNe-veaNie ceva aMtarAe a|| tIsaM komAkomI, ayarANaM viza a nakosA. // 56 // zabdArthaH-jhAnAvaraNI, darzanAvaraNI, vedanA, aMtarAya, e cAre ghAtI karmanI utkRSTa sthiti trIza komAkomI sA.. mayoSamAnA jANako 56 //
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) ....sattarI komAkomo, modaNIe vIsa naamgoesu|| tittIsaM ayarAiM, AnahizbaMdha nakosA // 5 // . zabdArthaH-mohanI karmanI sottara komAkomI sAMgaro. pamanI sthiti jANavI. nAmakarma tathA gotrakarmanI vIza komA komI sAgaropamanI sthiti jANavI. valI zrAyuHkarmanI sthitino utkRSTha baMdha tetrIza sAgaropamano jANavoH // 5 // have AThe karmono jaghanya sthitibaMdha kahe . bArasa muhutta jahannA, veyaNie a nAmagoesu // .. sesANaMtamuhRttaM, eyaM baMdhahaI mANaM // 5 // . ___ zabdArthaH vedanIya karmanI sthiti jaghanya bAra muharcanI De ane nAmakarma tathA gotrakarmanI sthiti ATha muhUrtanoM jA. pavI. bAkonA karmanI aMtamuhartanI jANavo. e pramANe baMdha sthitinuM mAna . // 57 // iti baMdhatattva. // have modatattvanA nava jeda kahe . saMtapayaparUvaNayA, davapamANaM ca khitta kusaNA ya // kAlo a aMtaranAga-nAve appAbahu ceva // 5 // zabdArthaH- satpadaprarUpaNA, avyapramANa ane khetramAna. valI sparzanA, kAla, AMtara, nAga, nAva zrane adAbahutva. e pramANe mokSaptatvanA nizce nava hAra be.||ee|| have prayama satpadanarUpaNA dvAra kahe . saMtaM suSpayattA, vidyutaM khakusumava na asaMtaM / mukati payaM tassana, parUSaNA maggaNAdiM // 6 // zabdArtha--moda e pada zuddha eTale eka padapaNAtho sat (vidyamAna) je. AkAzanA phulanI peThe asatya nathI. te satpadarUpa mokanI prarUpaNA gatyAdi mArgaNA jhAre karavI. // 10 //
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27) have satpada prarUpaNA dvAranA peTAmA mArgaNA dvAra kahe be. gai iMdIe kAe, joe vee kasAya nANe ya // saMjama daMsaNa lesA, java samme sanni dAre // 62 // zabdArthaH--cAra gati mArgaNA, pAMca iMdriya mArgaNA, bakAya mArgaNA, traNa joga mArgaNA, traNa veda mArgaNA, cAra kaSAya mArgaNA, bhAva jJAna mArgaNA, sAta saMyama mArgaNA, cAra darzana mArgaNA, ba lezyA mArgA, be javya mArgaNA, va samyaktva mArgaNA, be saMjJI mArgAne bedAra mArgaNA. e sarva malo bAsaTha mArgalA thAya. ed pada pArI mArgaNAnAM nAma kahe be. naragai piida tasajava, sannigraha kAyakhai asmmtte|| murakoNa dArakevala - daMsaNanANe na sesesu // 62 // zabdArthaH - manuSya gati, paMceMdro jAti, trasa, navyatva, saMjJI, yathAkhyAta cAritra, kAyika samyaktva, aNAdArI, keva ladarzana ne kevalajJAna. eTalI mArgaNAvAlA jovo moka pAme be. bIjo mArgapAune viSe moha nathI. // 62 // ed vyamANAdi ve dvAra kahe be. davamANe siNaM jIvadadvANi huMti tANi // logassa prasaMkhije, nAge ikko ya sadhevi // 63 // zabdArthaH -- dravya pramANa dvAra vicAre bate siddhanA jIvadravya anaMtA be. valI lokAkAzanA asaMkhyAta me jAge eka siddha ve. athavA sarva siddha paNa hoya . // 63 // ed sparzanAdi traNa dvAra kahe be. kusaNA ahiyA kAlo, iga siddha paDucca sAina to // pamivAyA jAvArja, siddhANaM aMtaraM naci // 64 // zabdArthaH siddhanA jovonI sparzanA adhika ve. eka siddhane '
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30) zrIne kAla sAdinaM ve khate sarvane zrI anAdi anaMta be. valI siddhone cabavAno abhAva che, mATe siddhone aMtara naghonA have jAgadvAra ne jAvadvAra kahe. be.. sava jiyANamaNaMte, jAge te tesi daMsaNaM nANaM // khaie nAve pariNA- mie a pue doi jIvattaM // 68 zabdArthaH sarve saMsArI jIvonA anaMtame jAge te siddha nA jIvo be. valI te siddhU jIvone kSAyika jAvane viSe ke. ladarzana ane kevalajJAna hoya be. valI pariNAmika jAvane viSe e siddhanA jIvone jIvitapathuM paNa hoya te // 65 // have sinA paMdara neda kahe be. jicyA jie tica ticA, gidinnasaliMgathI naranapuMsA // patteyasayaMbudA, bubo hiya si-6 NikkAya // 66 // zabdArtha : - - 1 (jana siddha, 2 jinasiddha, 3 tIrtha siddha, atIrthasika, e gRhasthaliMga siddha, 6 anyaliMga siddha, 9 sabiMgasiddha, strIsiddha, e puruSasiddha, 10 napuMsaka siddha, 11 pratyekabuddha siddha, 12 svayaMbuddha siddha, 13 buddhabodhita siddha, 14 eka siddha chAne 15 aneka siddha e siddhanA paMdara jeda jANavA. // 66 // have e. paMdara jedanA udAharaNa kahe. be.. jie siddhA paridaMtA, ajie siddhAya puMmari Apa mudA // gaNadAri ticasiddhA, atisiddhA ya marudevI // 67 // zabdArthaH - jina siddha te arihaMto, ajina siddha te puMafte vigere gaNadhara jAvA. tIrtha siddha te gaNadhara ne pratI. rtha siddha te marudevI jANavA. // 67 // : gidiliMga si6 naraho, klkalacIrIya annaliMgammi sAhu sabiMgasinhA, yo sihA caMdapaNApamudA // 68 // "
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ (31) zabdArthaH-gRhasthaTiMga sima narata, anyaliMga sikava. kasa corI, svaliMga siddha sAdhu ane strI siddha caMdanavAlA vigere jANavA. puMsikA goyamAI, mAMgeyapamuha napuMsayA sikhA // patteya sayaMbujhA, naNiyA karamukavilAI ||6nnaa __zabdArthaH-puruSa sijhate gautama vigere, napuMsaka sihate gAMgeya vigere,pratyekatijha te karakamu ane svayaMbuddhasika te kapola jAmavA. taha bubbodi gurubo-hiyA gasamaya gasidhA ya // igasamayevi aNegA, sihA te NegasidhA ya // 7 // zabdArthaH-temaja bujhbodhita sika te guruthI bodha pAmelA, eka samayamA eka sika thanArA eka sijha, ane eka samayamAM aneka sijha thAya te anekasika kahevAya. // 70 // . . . have navamuM alpabahutvadvAra kahe . thovA napuMsasikA, thInarasikA kameNa saMkhaguNA // iMtha mukhatattameyaM, navatattA lesanaNiyA // 7 // " zabdArthaH-napuMsaka licho thomA ne. strI puruSa siko a. nukrame saMkhyAta guNA . e pramANe mokSatatva kahUM. yA nava tattvoM leza mAtra kahyAM . // 1 // .. have nava tattvane jANavAnuM phala kahe be.. jIvAi navapayaDe, jo jANa tassa hoi sammattaM // nAveNa sahadaMto, ayANamANevi sammattaM ... zA "zabdArthaH-je prANI jIvAdi nava padArthane jANe , tene . samyaktva hoya . valI nAve karIne sadahaNA rAkhavAtho jI. bAdi nava tasvanA ajANane paNa samyaktva hoya //
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ ... habe samyaktvanuM svarUpa kahe ... savAi jiNesara nA-siAiM vayaNA nannadA hu~ti // buddhi jassa maNe, sammattaM nicalaM tassa // 3 // zabdArthaH-" sarva jinezvare kahelAM vacano khoTAM na hoya." evo buddhije mANasanA manamA hoya . tene samyakva nizcala be, ema jANavu. // 3 // have samyaktva pAmyAnuM phala kahe . aMtomuhuttamitta-pi phAsi huA jehiM sammattaM // tesiM avaThThapuggala, pariaho ceva saMsAro // 4 // zabdArthaH-jee eka aMtarmudata mAtra paNa samyaktva pharasyuM , temane saMsAra tharDapujana parAvarta nizce thAya be. // 4 // . have ATha prakAre pula parAvarta kahe . dave skitte kAle, nAve canada dUha bAyaro sudamo // do aNaMtussappiNi, parimANo puggalaparaho // 7 // zabdArthaH-vya, kSetra, kAla zrane nAva e cAra jeda, te cAra nedanA sUkSma ane bAdara evA be nedathI anaMta utsarpiNI parimANa evo je kAla te pujana parAvarta hoya . // 5 // uralAisattageNaM, ega jiu mua phusiya svannu|| jittikAli sa thUlo, dave suhumo sggnyraa||6|| - zabdArthaH-eka jIva udArAdika sAtenI vargaNAne sparza karIne sarva pramANu pratye jeTalo kAla mUke, te thUla avva pujA parAvarta kAla thAya. avyathI sUkSma sAta bIjI vargaNA jANavI. khogapaesosappiNi-samayA aNunAgabaMdhahANe y|| tahataha kamamaraNeNaM, puchA khittA thukhiyarA san
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ P (33) zabdArthaH-lokAkAzanA pradeza, utsarpiNInA samaya ane aNubhAga baMdhanA sarva sthAnaka tema tema anukrama maraNe karIne te kSetrAdi sparzelA hoya te kSetrAdi sthUla sUkSma pakSyopama thAyaM. ___have pula parAvarttanuM mAna kahe . ussappiNI aNaMtA, puggalapariaDa muNeavo // te paMtAtIaghA, aNAgayakA aNaMtaguNA // // zabdArthaH-anaMtI utsarpiNa ane avasarpiNI jAya e pula parAvarta kAla jANavo. anaMta evA te punaparAvarta kAla gayA ane anaMtaguNA jAzeH // 7 // have ba 'vya daza dvAre kahe .. pariNAmi jIva muttaM, sapaesA eka khita kiriaay|| NicaM kAraNa kattA, savagaya zyara apavese // 7 // zabdArthaH-1 jIva, 2 pumala, 3 dharma, 4 adharma, 5 zrAkAza ane 6 kAla. e ba avyamAM jIva ane punala pariNAmI, jIva anya jIva, putra avya mUrtimaMtarUpI, kAla vinAnA pAMca avya sapradezI, dharma zradharma tathA AkAza e traNa eka, AkAza ketra, jIva ane pujala sakrIya, dharma adharma AkAza ane kAla e cAra nitya, jIva vinA pAMca kAraNa, jIva katI, AkAza sarvagata, ane zrAkAza vinA bAkonA pAMca javya eka bIjAmA malI zakatA nathI mATe pravezA rahI . // e|| ||iti navatatva. // Rec 2020 atha covIza daMDaka. maMgalAcaraNa pUrvaka karttavya kahe . namilaM canavIsajiNe, tssuttviyaarkhesdesaa||
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ (34) maga ehiM te ciya, thosAmi suNeha nojavA // 1 // . zabdArthaH - covIza jinezvarone namaskAra karIne temanAM sUnA vicAranA leza mAtrane kahevAthI damakanA pade karIne te ji. nezvarone nizce huM stavana karUM tuM, mATe he javyajano ! tame sAMnalo. 1 ve covIsa ruka gAve be. neraiyA surAi, puDhavAI beMdiyAdana caiva // gajjayatiriyamaNussA, vaMtarajoi siyavemANI // 2 // zabdArthaH - 1 sAta nArakInuM, 10 asurakumArAdinAM, e pRthvI kAyA dikanAM, 3 vigaleMdriyanAM 2 garjaja tithaMca dhane manuvyanAM, 3 vyaMtara, jyotasi zrane vaimAnI kanAM // 2 // 0 dvAra kahe . 59 saMkhittayarI u imA, sarIra mogAdaNA ya saMghayaNA // sannA saMvANa kasAya - khesa iMdiya samugdhAyA // 3 // zabdArthaH - zra saMghayaNI saMkSepa mAtra be. zarIra e, avagAnA 3, saMghayaNa 6, saMjJA 4 - 10, saMsthAna 6, kaSAya 4, lesyA 6, iMdriya e, ve bhede samudghAta . // 3 // dighIdaMsaNanANe, joguvana govavAyacavaNa vish|| patattikimAdAre, sannI gai Agai veya // 4 // zabdArthaH dRSTi 3, darzana 4, jJAna 5, ajJAna 3, yoga 15, upayoga 12, upapAta 1, cavana 1 sthiti 3, paryApti 6, kimAhAra 1, saMjJA 3, gati 1, Agati 1, veda 3. // 4 // ed a gAthAthI zarIradvAra tathA avagAhanAdvAra kahe be. cala ganna tiriyavAkasu, maNuprANaM paMca sesa tisarIrA // yAvaracaDage Duna, aMgula asaMkhanAgataNU // 5 //
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ (35) zabdArthaH-garjajatiryaMca zrane vAnakAyane cAra zarIra, manuSyane pAMca zarIra, bAkInA eka viza damakane viSetraNa zarIra hoya. (iti zarIra dhAra) thAvara catuSkane viSe natkRSTa tathA jaghanyathI aMgulanA asaMkhya nAga jeTaluM zarIra jANavU. // 5 // savesipi jahannA, sAhAviya aNgulsssNkhNso|| ukosa paNasayadhaNA, nerazyA sattahaba surA // 6 // zabdArthaH-bAkInAvIza damakane svAnAvika jaghanyathI aM. gulano asaMkhyAtamo nAga zarIra hoya De, nArako jIvo utkRSTA pAMcasodhanuSya uMcA hoya . devatA natkRSTa sAta hAtha hoya . 6 gannatirisadasajoyaNa,vaNassaI adiyjoynnshss| nara teiMdi tigAna, vediya joyaNe bAra // 7 // zabdArthaH-gaja tiryaMca eka hajAra jojana, vanaspati eka hajAra jojanathI kAMka adhika, manuSya thane tericitraNa gAu ane be iMDiya bAra yojananA utkRSTa zarIra pramANavAlA hoya . joyaNamegaM cauriM-di dedamuccattaNaM sue naNiyaM // venaviyadedaM puNa, aMgulasaMkhaM samAraMne // 7 // zabdArthaH-cariMjinuM zarIra uMcapaNe eka jojana sUtrane viSe kaDaM . vala! uttara vaikriya deha hamezAM pAraMje aMgulamo: asaMkhyAtamo nAga hoya . // 7 // devanaraadialakaM, tiriyANaM jvyjoynnsyaa|| uguNaM tu nArayANaM, jaNiyaM venaviyasariraM tu // e|| __ zabdArthaH-devatAnuM vaikriya zarIra eka lAkha jojananuM bhane manuSyanu lAkha jojanathI kAMka adhika hoya . tiyaconuM . navaso yojananuM zrane nArakIrnu potAnAM zarIra pramANatho bamaNaM. kaghu // e||
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ (36) aMtamuhuttaM niraye, muDuttacattAri mnnuatiriesu|| . devesu adhamAso, ukkosavinavaNA kAlo // 10 // ... zabdArthaH-narakamAM eka aMtara muharta, manuSya ane tirya: ghamAM cAra muharta ane devatAne viSezro mAsa. e utkRSTa uttara vaikriya zarIrano kAla jANavo. (iti avagAhanAdhAra ) 10 . have eka gAthAthI saMghayaNa dvAra kahe be. . thAvarasuranerazyA, asaMghayaNA ya vigalavahA // saMghayaNabaggaM gapnaya-naratiriesu muNeavaM // 1 // zabdArthaH-pAMca thAvara, devatA zrane nArakI e sarva saM. ghayaNa rahita be. vigaleMjiyane sevA saMghayaza hoya . garjeja manuSya ane tiryaMcane viSe u saMghayaNa jANavAM. (zati saMghaya. pahAra ) // 11 // . have be gAthAthI saMjhA tathA saMsthAnadvAra kahe . sabesi cana daha vAsaNA sabe surA ya canaraMsA // naratiribasaMgaNA, huMmA vigalidinerazyA // 1 // ___ zabdArthaH-sarve damakone cAra athavA daza saMjJA le (iti saMjJAhAra) ane sarve devatA samacaturastra saMsthAnavAlA . ma. nuSya zrane tiryaMca ba saMsthAnavAlA hoya je tathA vigaDibhane nArakI DhuMmaka saMsthAnavAlA hoya . nANAvihadhayasUI-bubbuyavaNavAnatecaapakAyA // puDhavI masUracaMdA-kArA saMgaNa maNiyA // 13 // zabdArthaH-vanaspatikAya jIvo nAnA prakAranA saMsthAnavA lA. vAu~kAya jIvo dhajA sarakhA saMsthAnavAlA , agnikAya jIvo suzyAnA samUha sarakhA saMsthAnavAlA ane appakAya jIvo
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 37 ) parapoTAnA sarakhA saMsthAnavAlA hoya che. pRthvIkAya jIvo ma. sUranI dAla chAne caMdranA sarakhA saMsthAnavAlA kahyA be. ( iti saMsthAnadvAra ) have cAra gAthAthI kaSAya, lezyA, iMDiya ne samudghAta dvAra kahe be. savevi canakasAyA, lesabaggaM gana tiriyama esu // nArayatejavAna -- vigalAvemA yi tilesA // 14 // zabdArthaH sarve evA jIvo paMpa cAra kaSAyavAlA hoya te. ( iti kaSAyadvAra ) garbhaja tiryaMca ne manuSyamAMba lezyA hoya be. valI nArakI, agnikAya, vAnakAya, vigaleMdro chAne vaimAnika devatA e sarve traNa lezyAvAlA hoya be. // 4 // joisiyatenulesA, sesA sadhevi huMti canalesA // iMdiyadAraM sugamaM, maNuyANaM satta samugdhAyA // 15 // zabdArthaH - jyotasi tejolezyAvAlA be. bAkI nA saghA paNa cAra lezyA vAlA hoyaDe. ( iti lezyAdvAra ) iMdriyadvAra sugama be. (iti iMDiyadvAra) manuSyane sAta samudghAta hoya. // 15 // veyakasAyamaraNe, veDaviyateyaeya AhAre // kevaliyasamugdhAe, satta ime huMti sannI // 16 // zabdArthaH - 1 vedanA, 1 kaSAya, 3 maraNa, 4 vaikrIya. 5 tejasa, 6 vadAraka, chAne 9 kevalI e sAta samugdhAta saMjJI manuSyane hoya . // 16 // egiMdiyANa kevali -- teUyAhAragaviNAna cattAri // teveviyavamA, vigalA sannINa te ceva // 17 // -- zabdArthaH - ekeMdriyane, kevalI tejasa ane AhAraka va jise cAra samudghAta hoya te. te pUrve kalA trasa ne baikiya
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Y (37) e cAra vinA bAkInA traNa samudghAta vikaleMjine jANavA ane saMjhone te sAta samudghAta nizce hoya . // 17 // have be gAthAtho dRSTi ane darzanadvAra kahe .. paNa gaptatirisuresu, nArayavAsu canara tiya sese // vigaladichI thAvara-mibatti sesa tiyadiha // 1 // zabdArthaH-garjaja tiyaca ane devatAne viSe pAMca, nArakI ane vAnakAyane viSe cAra ane bAkInAne viSetraNa samudghAta hoya. (iti samudghAtabAra) vikaleMDibe dRSTivAlA .thAvara mithyAtvI je ane bAkInA traNa dRSTivAlA // 1 // (iti dRSTihAra) thAvarabitisu acaraku, cariMdisu tadugaM sue jnniy|| maNA canadaMsaNiNo, sesesu tigaM tigaMjaNiyAraNA zabdArthaH-sthAvara, beiMDiya ane teriMjiyane viSe eka acaknu darzana hoya. caurijine viSe cakudarzana zrane acaku. darzana sUtramA kaDaM De. manuSyo cAra darzanavAlA hoyaDe ane bA- . kInAne viSetraNa traNa darzana hoya. // 1 // (iti darzanadhAra) have eka gAthAyI jJAna tathA ajhAnadvAra kahe . .. annANanANatiyatiya,suratiriniraye thire annANagaM nANAnANa vigale, maNue paNanANatiannANa // 20 // zabdArthaH-devatA, tiryaMca ane nArakIne viSetraNa ajJAna ane traNa jJAna hoya . thAvaramAM be ajJAna hoya. vikaleMjiya ne viSe ve jJAna ane ve ajJAna hoya. manuSyane viSe pAMca jJAna ane traNa thakAna hoya. // 20 // (iti zAnadvAra ) . have eka gAthAtho yogadvAra kahe . zkArasa suraniraye, tiriesu tera pannara maNuesu // vigale cana paNa vAe, jogatigaM thAvare ho //
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ (35) zabdArthaH-devatA ane nArakIne viSe zragIyAra,tiryaMcane viSe tera, manuSyane viSe paMdara, vikaleMjiyane viSe cAra, vAnakAyane viSe pAMca ane sthAvarane viSetraNa yoga hoya // 21 // (iti yogahAra) . have eka gAthAthI yoganAM nAma kahe be. saccearamIsaasacca--mosa maNavayavenavidAre // jaralaMmisA kammaNa, zya jogA desiyA samae // 3 // ___ zabdArthaH-satya manoyoga, asatya manoyoga, satyAbhUSA manoyoga, asatyAmRSA manoyoga. e pramANe mana ane vacananA yoga jANavA. vaikriya yoga, AhAraka yoga temaja audArika yoga: etraNa mizra sahita.ane valI kArmaNa yoga, te sAte kAyAnA yoga thAgamane viSe kahyA be, // // (iti yogahAra ) , have be gAthAthI upayoga dvAra kahe je. tiannANa nANapaNa, caudasaNa bAra jialknnuvuNgaa| isa bArasa navanagA, naNi tilukadaMsIhiM // 3 // ___ zabdArthaH-traNa azAna, pAMca jJAna, cAra darzana, e bAra jIvanA lakSaNarUpa upayoga . e bAra upayoga trIloka darzI evA zrI jinezvaroe kahyA be // 23 // uvagaMgA maNuesu, bArasa nava niraya tiraya devesu // vigalAge paNa bakaM, cauriMdisu thAvare tiagaM // // zabdArtha-manuSyane viSe bAra, nArakI tirvaca ane devatAne viSe nava, beiMDiya ane teriDine viSa pAMca, caurijine viSe u thane thAvarane viSetraNa upayoga hoya // 2 // (iti upayogahAra) * have doDha gAthAthI utpatti ane cavanadvAra kahe be. saMkhamasaMkhA samae, ganayatirivigalanAraya surA ya // maNuA niyamA saMkhA, vaNaNaMtA thAvara asNkhaa||shyaa A
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ (40) zabdArthaH-eka samayane viSe garnajatiryaMca, vikaleMDi, ' nArako thane devatA saMkhyAtA athavA asaMkhyAtA natpanna thAya . niyamathI manuSyo saMkhyAtA utpanna thAya be. vanaspatikAya anaMtA utpanna thAya De ane thAvara asaMkhyAtA natpanna thAya De // 25 // asannInara asaMkhA, jada uvavAna taheva cvnnevi|| have cAra gAthAthI sthitidvAra kahe . bAvIsasagatidasavAsa-sadassa ukki puDhavAi // 26 // zabdArthaH-asaMhI manuSyo asaMkhyAtA natpanna thAya je. je. vIrIte utpanna yavAnI vAta kahI tevIja rIte cavana paNa jANavU. (iti utpatti cavanahAra) pRthvokAya, apkAya, vAna kAya ane vanaspatikAyatuM AyuSya anukrame bAvIsa hajAra, sAta hajAra, traNa hajAra zrane dasa hajAra varSanuM utkRSTuM hoya . // 6 // tidigi tipallAna, naratiri suraniraya saagrtittiisaa|| vaMtara pallaM jozsa, varisalakAhiyaM paliyaM // 2 // ___ zabdArthaH-traNa divasa, agnikAya, zrAyuSya hoya . manuSya ane tiryaMca traNa pasyopama zrAyuSyavAlA hoya . devatA zrane nArako tetrIsa sAgaropamanAM AyuSyavAlA hoya je. vyaMtara devatA eka pakSyopamanAM AyuSyavAlA ane jyotaso devatA eka lAkha varSa adhika evA eka pakSyopamanA zrAyuSyavAlA hoya. asurANa adiyaayaraM, desUNaupallayaM navanikAe // bArasavAsUNupaNa diNa--umAsa naki vigalAka ||shn|| zabdArthaH-asura kumAronuM eka sAgaropamathI kAMika zra. dhika zrAyuSya hoya. nava nikAya- dese uNa be paDhyopamanu, vi. kaleMjiya [beiMDi, teriDiyane caurijinuM] anukrame bAravarSa, uMgagapaJcAsa divasa ane mAsarnu e sarva natkRSTa AyuSya jANavU.zva
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ (41) puDhavAi dasapayANaM, aMtamuhuttaM jahanna aanhi|| .. dasasahasavarasavizA, navaNAdivanirayavaMtariyA e zabdArthaH-pRthvI kAyAdi [pAMca sthAvara, traNa vikalejiya, tiryaMca ane manuSya] e dazanI jaghanyathIthAyuSyanI sthiti eka aMtarmuhUrttanI be, navanapati, nArakI ane vyaMtara devatA daza hajAra varSanI jaghanya sthAtivAlA be. // ze vemANiya josiyA, pallatayahaMsAnA huNti|| .. have traNa gAyAthI paryApti, kimAhAra ane saMjhA e traNa dvAra kahe . suranaratiriniraesu upajatI thAvare canagaM // 30 // ___ zabdArthaH--vaimAnIka ane jyotaso devatA eka paDhyopama ane teno zrAThamo jAga ema anukrame AyuSyavAlA hoya. (iti sthIti chAra)devatA, manuSya, tiryaMca ane nArakIne viSe va paryAptI hoya. tathA thAvarane viSe cAra paryApti hoy||30|| vigale paMca pajatI, baddisi AhAra hoi svesiN|| paNagAipae nayaNA, aha sannItiyaM nnnissaami||31||.. zabdArthaH-vikaleMjiyane viSe pAMca paryApti hoya. (iti paryApti chAra) sarve jIvone u dizAne viSe AhAra hoyabe pAMca dizA Adi padane viSe najanA be. (iti kimAhArahAra) have traNa saMjJA nnniish.|| canavidasuratiriesu, niraesu ya dIhakAlagI samAH // vigale henavaesA, sannArahiA thirA save // 3 // ... zabdArthaH-cAra prakAranA devatA, tiryaMca ane nArakone viSe dIrghakAlikI saMjJA hoya. vigaleMjiyane. viSe hetupadezi kIsaMjJA hoya ane sarve thAvaro saMjJA rahita hoya // 32
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ (42 ) maNucyA dIhakAlikha, diThivAnavara sicyA kevi // have sAmA va gAthAthI gati saMjJA kahe . papatiri maNuc ciya, ca vihadevesu gavaM ti // 33 zabdArthaH-- manuSya ne dIrghakAlikI saMjJA hoyabe ne keTalAka manuSyane daSTivAdopadesikI saMjJA paNa hoya be. (iti saMjJAdvAra) paryAptA paMceMdriya evA tiryaMca ne manuSya nizce cAra prakAranA devatAne viSe jAya. // 33 // saMkhAna patta --ditiriyana resu tadeva patte // jUdagapatteyavaNe, eesuci surAgamaNaM // 34 // zabdArthaH - saMkhyAtA zrAyuSyavAlA paryAptA paMceMDi tiryaMca manuSya viSe, temaja paryAptA pRthvI kAya, apkAya ne pratye ka vanaspati kAya e pAMcane viSe nizce devatAnuM nRtpanna yatuM yAyaDe. pattasaMkhaganaya--tirIyanarA nirayasattage jaMti // niravahA ee--su uppati na sesesu // 35 // zabdArthaH - paryAptA ne saMkhyAtA zrAyuSyavAlA garbhaja tiryaca bhane manuSyo, sAta narakane viSe nRtpatra thAyaDe yAne narakamAMthI nikalelA jIvo e bene viSe utpanna yAya be. bAkInA ired viSe utpanna na thAya. // 35 // puDhavIcyA vaNassa -mane nArayavivajiyA jIvA // sa vavati, niyaniyakammANumANeNaM // 36 // zabdArthaH - pRthvI kAya, apkAya ane vanaspatikAyanI madhye mArakIne varjIne sarve jIvo pota potAnAM karmanA 'anumA natha | utpanna thAya be. // 36 // puDhavAidasapaesu, puDhavAkavaNassaI jaMti //
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdAya kAyanA jIvA teThakAya (53) puDhavAzdasapae diya, tekavAsu navavA // 3 // zabdArthaH-pRthvIkAyAdi daza padamAM pRthvIkAya apkAya ane banaspatikAyanA jIvo natpanna thAya ne zrane pRthvIkAyAdi daza padayI nikalelA jIvo tenakAya ane vAyukAyane viSe utpanna yAya. teUvAUgamaNaM, puDhavIpamuhaMmi hoi pynvge|| puDhavAzgaNadasagA, vigalAiM tiyaM tihiM jti||3|| . zabdArthaH-tenakAya ane vAyukAyarnu javU pRthvIkAyAdi nava padane viSe hoya. pRthvIkAyAdi daza sthAnakanA jovotraNa vikajiya thAyale ane te traNa vikaleMjiya te pRthvIkAyAdi daza padamAM jAya . // 3 // gamaNAgamaNaM ganaya, tiriyANaM sayalajIvagaNesu // sababa jati maNuA, tekavAkasu no jaMti // 3 // . zabdArthaH-garnaja tiryaMconuM sarve daMgakone viSejavU zrAvatuM thAya. manuSyo sarve damakone viSe jAyaje. paNa te kAya thane vA. nakAyane viSayI manuSyo na thAya. (iti gtihaar)|| 35 // .. have traNa gAthAthI Agati dvAra kahe . aMtaradIvA jualA, tesiM gaIna vaMti ikArA // dazanavaNA ikkavaNe, AgaI mnnuatiriesu||40|| zabdArtha-aMtarachIpanA yugalIyAnu zrAvaq daza navanapa ti ane eka vyaMtara ema agyAramA hoya, ane e aMtarachIpanA jugalIyAmAM natpanna tharbu manuSya ane tiryaMcathI hoya. // 40 // asannitirie gaIna, bAvIsA joisa vimANaviNA // Agana thAvarapaMca, vigalapaMciditiriyanarA // 41 //
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ (44) zabdArthaH-zrasanni tiryaMcano gati jyotasI ane vaimAnIka vinA bAvIza damakamAM hoya zrane asanni tiryaMcamAM utpanna tharbu te pAMca thAvara, traNa vikaleMjiya, paMceMpriyatiryaMca ane manu. jyomAthI hoya . // 1 // saMmuhima maNuANaM, daha gii| paMcathAvarA vigalA // paMciMdiya tiriyanarA, Agazna tejavAna viNA // 42 // zabdArthaH-samurchima manuSyonI gati pAMca thAvara, praNa vikaleMjiya, paMceMjiya tiryaMca ane manuSya e dazemAM thAyaDe zrane samurbima manuSyamAM utpanna tharbu te tenakAya ane vAu. kAya vinA te AThamAMthI thAya . // 42 // (iti zrAgatihAra) ___ have eka gAthAthI vedadvAra kahe . veyatiya tiriyanaresu, IcIpuriso canavihasuresu // thiravigalanAraesu, napuMsavena davai ego // 43 // .. zabdArthaH-tiryaMca zrane manuSyane viSetraNa veda hoya cAra pra kAranA devatAne viSe strIveda ane puruSaveda hoya. pAMca thAvara, traNa vikaleM jiya zrane nArakIne viSe eka napuMsakaveda hoya . 3 have ve gAyAthI alpabahutvadvAra kahe . pajamaNubAyaraggI, vemANIanavaNanirayavaMtariyA // joisacanapaNatiritrA, beiMditeiMdinAU // 4 // zabdArthaH-paryAptA manuSya sarva daMgakathI thomA, tethI asaM. khyAta guNA bAdara agnikAya, tethI asaMkhyAta guNA vaimAnIka, tethI asaMkhyAta guNA navanapati, tethI asaMkhyAta guNA nArakI, tethI asaMkhyAta gRNA vyaMtara, tethI asaMkhyAta guNA jyotasI, tethI saMkhyAta guNA canariMjiya. tethI adhika paMceMjiya tiryaMca, tathI adhika bejiya, tezro adhika teriMchiya, te yA asaMkhyAta
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ (45) guNA pRthvIkAya, tethI asaMkhyAta guNA apkAya // 44 // vALavaNassa ciya, ahiyA aditrA kameNeme huNti|| sadhevi zme nAvA, jiNA maye paMtaso pttaa||45|| - zabdArthaH tethI asaMkhyAta guNA vAnakAya ane tetho anaMta guNA vanaspatikAya . nizce e sarve anukrame adhika adhika hoya je. he jinezvara! zrA sarve paNa jAvo meM anaMtIvAra prApta kasyA u. have eka gAthAthI prArthanA kare . saMpa tumhanattassa, daMgapayanamaNanaggadiyayasya / daMmatiyavirayasulaha, khahu mama diMtu mukapayaM // 46 // zabdArthaH-havaNAM covIsa damakanA sthAnane viSe namavAthI jagna thayuM mana jenuM, evA tamArA lakta evA mane, mana vacana ane kAyAnA traNa daMganA virAmathI sulana evaM mokSapada UTa Apo. va have eka gAthAthI graMthakartA potAnuM nAma jaNAve . sirijiNahaMsamuNIsara, raje siridhavalacaMdasIseNa // gajasAreNa lihiA , esA vinnatti appdiaa||4|| ___ zabdArthaH--zrI jinahaMsa munizvaranA rAjyane viSe zrIdha. vasacaMnA ziSya evA gajasAra muniye thA AtmahitakArI vinatI sakhI be. // 4 // iti covIza damaka samAptaH // .: __ laghu saMgrahaNI. eka gAthAthI maMgalAcaraNa pUrvaka karttavya kahe je. namiya jiNaM savanna, jagapUjaM jagagurUM mahAvIraM // jaMbUddIvapayanje, vuddhaM suttA saparadecaM // 1 // zabdArthaH-sarvajJa, jagatne pUjya, jagatnA guru evA zrI mahAvIra jinezvarane namaskAra karI sUtrane anusAre jaMbUjhopanA
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ (46) zAzvatA padArthone hu~ potAnA zrane paranA mATe kahuM huM // 1 // .. eka gAthAthI daza dvAra kahe De. khaMmA joyaNa vAsA, pavvaya kUmA ya tiba seddho|| vijaya daha salilAna, piMmeseM doI saMghayaNI // 2 // zabdArthaH-1 khamavA, 5 jojana,3 kSetra,4 parvata.5 kUTa,6 tIrtha, zreNI, vijaya, ejaha thane 10 nadIyo. e daza ghAranA samUhathI saMgrahaNI thAya . ||shaa have traNa gAthAthI pahelaM dvAra kahe . nanaa sayaM khaMmANaM, naradapamANeNa nAIe larake // adavA nagasayaguNaM, narahapamANaM davai lakaM // 3 // . zabdArthaH-eka lAkha jojanane naratatranA pramANe [456 jojana 6 kalAthI ]nAgAkAra karIye tyAre ekasone nevU khAMkavA thAya. athavA jaratadevanA pramANane ekasone nevaM guNA kare to paNa lAkha jojana thAya. // 3 // ahavigakhame narahe, do himavaMte a hemavaI cnro|| ahamadAhimavaMte, solasakhaMmAi harivAse // 4 // ..... zabdArthaH-athavA eka khAMmavAnuM naratakSetra, be khAMmavAno himavaMta parvata, cAra khAMmavAnuM hemavaMta kSetra, pAu khAMmabAno mahA himavaMta parvata zrane sAla khAMmavAnuM harivarSa kSetra . // 4 // battisaM puNa nisaDhe, miliyA tesahi biiypaasevi|| canasahita videde, tirAsi piMmei nanaasayaM // 5 // zabdArthaH-valI batrIza khAMmavAno niSadha parvata e sarva malIne sara khAMjhavA thAya. evA bIjA pAsAne viSe paNa saTha lAMnA jANavA. temaja mahAvidehaketrane viSe cosata.khAMmatA
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ (7) be. etraNe ekA karIye tyAre ekaso nevU khAMmavA thAya. // 5 // have pAMca gAthAthI bIjaM dvAra kahe je. joyaNaparimANAI, samacanaraMsAiMzca khNmaaiN|| varakassayaparihIe, tappAya guNeNaya huMteva // 6 // zabdArthaH-samacaturasra jojananA parimANe khAMsvA karavAH ekalAkha jojananA paridhIne tenA cothe jAge paccisahajAre guNavAthI gaNIta pada thAya . // 6 // viskaMnavaggadahaguNa-karaNI vahassa parira do|| vikaMnapAya guNina, parirata, tassa gaNiyapayaM // 7 // zabdArthaH-viSkanna (poholA3)nA vargane dazaguNA karIne te yAMkanuM vargamUla kADhavU, tethI gola paridhI thAya. pana viSkanane tenA cothe jAge gaNIye to tenuM kSetraphala thAyaH // 7 // parihI tilakasolasa-sahassa doyasaya sattavIsa diyaa| kAsatigaM ahAvIsaM, dhaNusaya teraMgukha hiyaM // 7 // zabdArthaH-traNalAkha, solahajAra, baso sattAvIsa jojana, traNa gAna; ekaso aThAvIsa dhanuSya bhane sAmAtera zrAMgala eTalo jaMbUjhopanI sarvaparidhIthAya. 316jogANNgha 01 // sattevayakomisayA, nA bppnnsyshssaaii|| canamayaM ca sadassA, sayaMdivaDhaM ca sAdiyaM // e|| gAnaamegaM pannarasa, dhaNusayA tada dhaNUNi pannarasa // sahiM ca aMgulAI, jaMbuddIvassa gaNiyapayaM // 10 // zabdArthaH-sAtasone nevUkroma, bappanna lAkha, corANuM hajAra bhane ekaso paccAsa jojana,- eka gAna; paMdaraso paMdara dhanuSya ane sATha yAMgula, eTaduM jaMbUchIpanuM gaNitapada jANavu. e.paNA
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 48 ) have ve gAthAthI kSetradvAra ne parvata saMkhyAdvAra kahe De. naradAI sattavAsA, viyaha canacanaratisa vaDiyare // solasa varakAra giri, do cittavicitta dojamagA // 11 // zabdArthaH - bharata vigere sAta kSetra be, (iti 3 kSetradvAra) vaitADhya cAra vATalA ne cotrIza lAMbA, sola vakhArA parvata, be citra vicitra parvata ne be jamaga samaga parvata be // 11 // do saya kaNaya girINaM, cana gayadaMtAya tada sumerU ya // bavAsadarA piMke, eguNasattari sayA'nni // 12 // zabdArthaH - baso kaMcana parvata, cAra gajadaMtA parvata temaja eka sumeru ne va kSetra maryAdA dhAraka parvata e sarva ekaThA karatAM basone nagapotera thAya be. // 12 // have pAMca gAthAthI kuTa (zikhara) dvAra kahe be. solasa varakAresu, canacana kumAya huMti patteyaM // somaNasa gaMdhamAyaNa, sattavya rUpamadA himave // 13 // zabdArthaH - sola varakArA parvatane viSe dareka napara cAra cAra zikhara be. somanasa chAne gaMdhamAdana e ve gajadaMtA parvata upara sAta sAta zikhara be, ane rupI tathA maddA himavaMta e ve parvata para A va zikharo be. ||13|| catIsa visu, vidyuppada nisanilavaMtesu // taha mAlavaMtasuragiri, nava nava kumAI patteyaM // 14 // zabdArthaH-- vaitADhya parvata upara cotrosa, vidyutprajagajadaMto, naiSadha, nIlavaMta, mAlavaMtagajadaMto ne meru e dareka parvato para nava nava zikharo be // 14 // dima siharisu ikkArasa, iya igasaThI girisu kumANaM //
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4) * egatte saMbadhaNaM, sayacanaro sattasahIya // 15 // zabdArthaH--himavaMta ane shikhr| e pratyeka parvata upara agIyAra agIyAra zikharo je. ema ekasaTha parvata upara sarva malIne cAraso samasaTha zikharo thAya je. // 15 // cana satta anavage-gArasakumehiM guNaha jahasaMkhaM // solasa uTha guNayAlaM, uveya sagasaha sycuro||26|| ___zabdArthaH-cAra, sAta, ATha, nava ane agIyAra eTalA zikharonI saMkhyAye karIne anukrame sola be, be, nagaNacAlosa bhane be e parvatone guNatAM sarva malI cAraso samataTha zikharo thAyaDe. cantIsaM vijayesu, usukumA aha merUjaMbUmmi // adhya devakurAI, harIkumaharissade sahI // 17 // zabdArtha-cotrosa vijayane viSe ruSanazikhara cotrIsa be. meru zrane jaMbUta para pATha ATha zikharale. devakurune viSe pATha zikhara harizikhara zrane harisazikhara sahita sAunUmI zikhara have eka gAthAthI tIrthadvAra kahe . mAgahavaradAmapanA-saM tiba vijayesu airvynrhe|| . canatIsA tihiMguNiyA, duruttarasayaM tu tivANaM // 1 // - zabdArthaH-batrIsa vijaya, airabata ane narata e cotrIlamAM mAgadha, varadAma ane prajAsa evA eka nAmanAM cotrosa tIrthaDete. thIte cotrIsane praNa guNA karatAM sarva malIne ekasone be tIrtha thAya je. // 17 // ___ have eka gAthAthI zreNIdvAra kahe je. vijAhara aniuMgI-ya seDhI dunni dunni veaDhe // zya caLagaNa caDhatIsA, battIsasayaM tu seDhINoramA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. ( 20 ) zabdArthaH- dareka vaitADhya parvata upara vidyAdhara ane yA niyo gIkadeva temanI darekanI babe badhe zreNIyo be; tethe te cAra zreNIyo ne cotrIsa guNI karatAM ekaso bosa zreNIyo thAyaDe, // 1 // ea eka gAthAthI vijayadvAra ne ihadvAra kahe be. cakkIjeyavAI, vijayAI ica huMti canatIsA // maha dada va panamAI, kurusu dasagaM ti solasagaM // 20 // zabdArthaH zrahiM cakravatIye jiitel| vijayo cotrIsa be. temaja di padmAdi mhoTA ho va be ne kurukSetramAM daza ha be. sarva malI sola yaha thAya be, // 20 // ed a gAthAthI nadIdvAra kahe be. gaMgA siMdhu rattA, rattavaI cana naina patteyaM // candasadi sadassediM samagaM vaccaMti jala himiM // 22 // zabdArthaH - gaMgA, siMdhu, raktA ane raktavatI e cAra nadIyo be. te dareka nadI cauda hajAra parivAra sahita samudramAM jAya be. cAre nadIyono parivAra upanna hajAra be // 21 // evaM anaMtariyA, canaro puNavisa sahassediM // puravi bannedi, sahassehiM jaMti canasalilA // 22 // zabdArthaH-- valI evIja rIte himavaMtAdikanI abhyaMtara cAra nadIyo pratyeka ThAvIsa hajAra nadIyono parivAra sahita jAya d. [ cAra nadIyono parivAra 112000 ] ane virSa kSetranI ane ramyaka kSetranI cAra nadIyo pratyeka bapanna hajAra nadI yono pari vAra sahita jAya be [ cAra nadIyono parivAra - 224000 ) // 22 // kurUmace, caUrAsI, sahassA tahaya vijaya solasesu // battIsAe naINaM, caudasa sahassAiM patterya // 23 //
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ (51) zabdArthaH-devakurU uttarakurUmA u nadIyonoM sarva parivAra corAsa hajAranobe ane sola vijayamAMbatrIsa nadIyo , temAM darekane caudahajAra nadIyono parivAra . // 23 // caudasasahassa guNiyA, amatIsa nA vijymdhilaa|| sIyAe nivAMta, taya sIyAiemeva // 4 // . zabdArthaH-e batrIza nadIyone caudahajAre guNatAM cArasAkha. zramatAlIza hajAra thAya . temaja vijayamAMdelo zrAmatrIsa nadIyone paNa caudahajAra guNatAM sarva malI pAMcalAkha batrIsa ha. jAra thAya.eTalI nadoyo sItodAmAM temaja sItAmA male . sIyA sIyAvi ya, battIsa sahassa paMcalakehiM / / save canadasa larakA, bappanna sahassa melaviyA // 2 // zabdArthaH-sItA sItodA ebe nadIyo pratyeka pAMcalAkha batrIsa hajAranA parivAra vAlI le te sarve ekaThI karatAM caudalA. kha bappannahajArAthaya. (1456000 ) // 25 // ba joyaNa sakose, gaMgAsidhUNa vicaro mUle // dasaguNi pacaMte, zya uguNaNeNa sesANaM // 26 // zabdArthaH-gaMgA zrane siMdhu nadIno mUlamA vistAra savAba jojana le tathA me tethI dazaguNo (62 // jojana) vistAra e pramANe bIjI nadIyono tetho vamaNo vistAra jANavo. // 26 // joyaNasayamuccitA, kaNayamayA sihriculldimvNtaa|| rUppimadAhimavaMtA, usu uccA rUppakaNayamayA // 2 // zabdArthaH-suvarNamaya zikharI ane laghuhimavaMta e ve pato eka so yojana uMcA. rUpAno rUpArvata ane suvarNano mahA himavaMta parvata e ke baso jojana vaMcA // 27 //
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ (55) cattAri joyaNa sae, naciko nisaDhanIlavaMto ya // . nisaDho tavaNiyamana, verulina nIlavaMto ya // 2 // __ zabdArtha-naiSadha ane nIlavaMta e be parvato cAraso jojana UMcA be. temAM naiSadha tapAvelA suvarNa sarakho zrane nolavaMta lI. lA ratnanA varNa sarakho . // 7 // sadhevi pacayarA, samayakhIttaMmi maMdaravihuNA // dharaNItale muvagADhA, usseya canaba nAyaMmi ||shyaa zabdArthaH-phakta aDhIbopanA meru vinA kAla athavA kSetra e beyane viSe sarve sAzvatAparvata uMcapaNAnA cothA nAge pRthvImAM umA hoya . // 2e // khaMmAI gAdAhiM, dasahiM dArehiM jaMbUjhIvassa // saMghayaNI sammattA, razyA harinadasUrihiM // 30 // ___ zabdArthaH-khAMmavAdikanI gAthAe karIne daza chArathI ha. rijamasUriye racelI jaMbUchopano saMgrahaNI samApta tha3. // 30 // - caityavaMdana bhASya // vaMdittu vaMdaNio , sadhe cizvaMdaNAisuvicAraM // bahavittinAsacumI-suyANusAreNa vunnAmi // 1 // * zabdArthaH-vaMdana karavA yogya evA sarve (pAMca) parameSTIne vAMdIne caityavaMdana, guruvaMdana ane paJcakhANanA uttama vicArane bahu vRtti, nASya ane cUrNirUpa sUtranA anusAra DhuM khosh.||1|| . cAra gAthAthI zva dvAra kahe je. dahatigaahigama paNagaM,udisitihuggahatidAnavaMdaNayA paNivAyanamukkArA, varamA solasayasIyAlA // 2 //
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 53 ) zabdArthaH 1 naiSadhika Adi dazatrika, 2 pAMca nigama, 3 strI puruSane jA rahevAnI meM dizA, 4 jaghanya, madhyama, utkRSTa traNa avagraD, e traNa prakAranuM caityavaMdana, 6 pAMca aMge praNi: pAta, 7 namaskAra, 8 navakAra pramukha nava sUtranA solasone sumatAlIza akSara -- // 2 // igasIisayaM tu payA, sagananaisaMpayAna paNadaMgA // bAradigAra cavaM - daNiUsara cinha jilA // 3 // zabdArthaH - valI e navakAra pramukha nava sUtranA ekasone ekAsI pada, 10 e navasUtrano sattANu saMpadA, 11 namucayAdi pAMca , 12 bAra adhikAra, 13 vAMdavAyogya, 14 zarapA karavA yogya, 15 nAmasthApanAdika cAra prakAranA jina // 3 // caro dhui nimitta -- bAraha denA sola AgArA // guNabI sadosajassa--ggamANadhuttaM ca sagavelA // 4 // zabdArthaH - 16 cAra prakAranI stuti, 17 pApakapaNAdika ATha nimitta, 10 phala sAdhavAnA bAra hetu chAne 19 apavAdathI sola zrAgAra 20 kAussaggamAM jaMgaNIza doSa, 21 kAna lagganuM pramANa, 12 vItarAganI stuti anez3dararoja sAtavakhata caityavaMdana dasavasAyaNacAna, sabai cizvaMdaNAI gaNAI // canavIsavArehiM, sahassA huMti canasayarA // 5 // zabdArthaH - 24 deherAmAM caityavaMdana vakhate tAMbula pramukha daza zrAzAtanAno tyAga. zrA upara cAre gAthAmAM kahelA covIsa dvAre karIne sarve malI caityavaMdananAM sthAnako be hajAra prane cumoterathAya d. // 5 // have daza trikanAM nAma kahe De. tinni nisidi tinnirja, paya: hiyA tinni cetra yapaNa mA
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ (54) tivihA pUyA ya tahA, abattiyanAvaNaM va // 6 // zabdArthaH-1traNa nisihI,ztraNa pradakSiNA zrane 3traNapra pAma, patraNa prakArI pUjA, valI temaja 5traNa avasthAnuM nAva tidisinirakaNaviraI, payanUmipamaUNaM ca tiskutto|| vannAratiyaM muddA-tiyaM ca tivihaM ca paNihANaM // 7 // zabdArthaH-6traNa dizAmA jovAnuM viramaNa ane chatraNavAra paga mUkavAnI nUmirnu pramArjana, jvarNAdikanu thAlaMbana, evalotra Na musA ane 10 traNa prakAranu praNidhAna. e dazatrikanAM nAma jANavA. // 7 // traNa nisihI kaye kaye ThekANe kahevI te kahe je. gharajiNaharajiNapUA--vAvAraccAyana nisiditigN|| aggaddAre mo, tazyA cizvaMdaNAsamaye // 7 // zabdArthaH-ghara, jinadira ane jinapUjAnA vyApAranA tyAgathI traNa nisihi thAyaDe. temA prathama jinamaMdIranA A. galA bAraNAmAM, gannarAmAM ane caityavaMdanane avasare ema traNa nisihi saacvvii.||7|| . have praNAma trika kahele. aMjalibaddho ajho-Na apaMcaMga atipnnaamaa|| savana vA tivAraM, sirAznamaNe paNAmatiyaM // 5 // ... zabdArthaH-1aMjalIbala praNAma, zzrAvanata praNAma,3 paMcAMga praNAma etraNa praNAma jANavA. athavA sarva praNAma karavAne vakhate traNavAra mastaka namAvaq e paNa traNa praNAma jANavA. e. have pUjA trika kaheDe. aMgagganAvaneyA, puSphAhArathuihiM puuytigN|| paMcolayArA aho-vayArasAvayArA vA // 10 //
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdArthaH-puSpa kezarAdike karine aMgapUjA, phalAdimU. kavAthI agrapUjA ane stutithI nAvapUjA ematraNa jAtanI pUjA thAya. athavA paMcopacAra pUjA, aSTopacAra pUjA ne sarvopacAra pUjA e pUjAtrika thAyale. // 10 // - have avasthA trika kaheDe. nAvija avatiyaM, piMmatapayanarUvarahiyattaM // banamabakevalittaM, siittaM ceva tassabo // 11 // zabdArthaH-he navyajIva! tuM nagavaMtanI piMmasthAditraNa zava sthA jAvya temAM pimasthAvasthAne badmasthAvasthAye, padasthAvasthA ne kevalajJAnAvasthAye ane rUparahitAvasthAne sijhAvasthAye nAvavI, eja nizce te piMsthAvasthAno artha // 11 // etraNa avasthA kyA nAvavI tenAM nAma kahele. ehavaNacagehiM banama-vana pamidAragardi kevaliyaM // paliyaM kussaggehi ya, jiNassa nAviU sitaM // 1 // zabdArtha:-jinarAjanInhavaNa, pakhAla ane pUjAye karIne banasthAvasthA nAvavI; pATha prAtihArye karIne kevalI avasthA jAvadhI ane paloMThIvAlIne kAussaggane zrAkAre karI sikAvasthA nAvavI. // 15 // have ba dizAmAM jovAthI nivartavAnuM trika kahele. jahAdotiriyANaM, tidisANanirakaNaM cazmAhavA // pahimadAhiNavAmaNa, jidAmuhanadihijuna // 13 // zabdArtha:-uMce,nIcezanebAhuMdhavaDhuMe traNa dizAe jorbu tyajIde athavA potAnI pAgala, jamaNIbAju zrane mAbIbAz2a jo tyajI daphakta janezvaranAM mukhane viSe dRSTi rAkhavI. 13 / have AlaMbana ane muza trika kahe ........
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ (56) vannatiyaM vanabA-khaMbaNamAlaMbaNaM tu pmimaaii|| jogajiNamuttisuttI-muddAneeNaM muddatiyaM // 14 // . zabdArthaH-varNAlaMbana,arthAlaMbana, ane pratimAlaMbana etraNa varNa trika jANavA. temA pratimAdika zabdathInAva arihaMtAdinuM tathA sthApanAdikanuM grahaNa karavaM. valo yogamusA, jinamukhA ane muktAsuktimujA evA mujAnA nedathI mumAtrika jANavU. // 14 // prathama yogamuzanuM svarUpa kahe . anamaMtariaMguli-kosAgAredi dohiM hahiM // pihovari kupparisaM-ThiehiM taha jogamuddati // 15 // zabdArthaH-paraspara bannehAthanI dasa yAMgulI aMtarita karelA kamalanA mojAnA AkAravAlA temaja peTano upara bane koNorDa mUkelI evA be hAtha karIne rahe. te jogamusA kahevAya je. 15 have jinamuzanuM ladaNa kahe . cattAri aMgulAI, pura kaNAiM jaba pcimn|| pAyANaM ussaggo, esA puNa doza jiNamudA // 16 // zabdArthaH--valI jemAM paganA zrAgalA paheMcAne paraspara cAra zrAMgalano zrAMtaro rAkhIne ane pAThalI pAnInI vAjuno kAMza uDo zrAMtaro rAkhIne je kAnassagga karavo e jinamukhA hoya. zAMgalAtaro rAkhIne jatA zukti muzA kA naA dabA muttAsuttImuddA, jaba sumA dovi ganniA dabA // te puNa nilAmadese, laggA anne alaggati // 17 // zabdArthaH-jemA banne paNa dAtha sarakhI rIte garjita rAkhItha ne te banne hAtha lalATanA madhye lagADyA hoya (ahiM ko yAcA yane mate) na lagAuyA hoya topaNa muktAzuktimunA kahevAya .
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( esa ) ed as mur3Aye kaI kriyA karavI te kahe be. paMcago paNivAna, thayapATho hoi jogamuddAe // vaMdaNa jiNamuddAe, paNihANaM muttimuddAe // 18 // zabdArthaH -- jogamudrAye karIne paMcAMga praNipAta ane stavapATha thAyaDe; jina mudrAye vaMdana ne muktAzuktimudrAye praNidhAna yAyale. ve dhAtraka svarUpa kahe be. paNihANatigaM cezya -- muNivaMdaNa pacaNAsarUvaM vA // mayavayakAegattaM, sesatiyanto na payaDutti // 19 // zabdArthaH - caityavaMdana, munibaMdana ane prArthanAsvarUpa e traNa praNidhAnatrika jANavuM zrathavA mana, vacana aneM kAyAnuM ekApa karate paNa praNidhAnatrika kahevAya. bAkI bIjA ane sAtamA trinArtha to pragaTaja be. // 18 // have bIjuM pAMca prakAranaM nigamadvAra kahe . sacittadavamukaNa - macitta maNujaNaM maNegattaM // egasAmiuttarAsaM - ga aMjali sirasi jidiTThe 20 zabdArthaH - 1 sacitta dravyano tyAga, 2 acitta vastune na tajavAnI anujJA, 3 mananuM ekAgrapaeM, 4 ekasAmI uttarAsaMga chAne jinezvaranAM darzana thaye mAthA napara aMjali jogavI. e pAMca nigama jANavA. // 20 // iya paMcavidA nigamoM, havA muccaMti rAyacindAI // khaggaM battovANada, majaraM camare a paMcamae // 22 // zabdArthaH - e pUrve kalA pAMca prakAranA abhigama devaguru pAse yAvatA sAcAvA. athavA rAjacinha tyajI devAM. te rAjaci.. nha zrApramANe. 1khaGga, zvatra, imojI, pramukuTa, ane ecAmara.
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ (e) have ve disituM trI ne traNa avagrahanuM coyuM dvAra kahe be. vaMdaMti jiNe dAhie - disi hi purisa vAmadisi nArI navakarajadannu saThi -- kara jiha majaggado seso // 22 // zabdArthaH - jinezvaranI dakSiNa dizA eTale jamalI bAjuye khajA rahI ne puruSo vaMdanA kare ane vAmadizA eTale mAbI vAjue jA rahI ne strIyo vaMdanA kare. prajuthI navaddAtha dUra rahevAthI ja dhanya, sATha hAtha rahevAthI utkRSTa aneM nava tathA sAunI aMdara najA rahevAcI madhyama zravagraha yAya be. // 22 // have caityavaMdana karavAnuM pAMca dvAra kahe . namukkAreNa jahannA, cizvaMdaNa madya daMmathuijulA // paNadaMru thuicakkaga--thaya paNidANediM ukkAsA // 23 // * zabdArtha:-- navakAra bolI namaskAra karavAthI jaghanya, ari iMta ceiyAM yugala tathA cAra stuti bolI namaskAra karavAthI madhyamAne pAMca namunurUpa daMga tathA zrAva stutinAM stavana netrapraNidhAne karane utkRSTa caityavaMdanA jANavI // 23 // nne biMti geNaM, sancaeNaM jadannavaMdaNayA // tugatigeNa manA, nakosA canahiM paMcadiM vA // 24 // zabdArthaH--keTalAka zrAcAryoM ema kahebe ke, ekavAra namucuNaM bo lavAthI jaghanya, be athavA traNavAra namucuzaM bolavAthI madhyama dhane cAra athavA pAMcavAra namuhu bolavAthI natkRSTa caityavaMdana thApaDe. ve bahuM praNipAta tathA sAtamuM namaskAra dvAra kahe be. paMcago paNivAna, dojANU karaDuguttamaMgaM ca // sumadanamukArA, iga Duga tiga jAva asayaM // 275 // zabdArtha:- DhIca ve hAtha chAne mastaka e pAMca aMga pR ne kAma namaskAra karavA te paMcAMga praNipAta kar3evAya. te
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ (57) maja eka, be, praNathI mAMjhI ekaso bAu navakAra kahevA te namaH skAra khevaayH|| 25 // have adara, pada ane saMpadAnI saMkhyAnA traNadvAra ekaga kahe . amasahi adhvIsA, navanajyasayaM ca dusysgnlyaa| doguNatisa dusaghA, dusolaamanagyasayaduvannasaya 26 zabdArthaH1 navakAranAM aDasara,zyAmi khamAsamaNanAM ma kAvIza, 3riyA vahiyAnAM ekasone navAeM, dhanamukhuNanA basone sattAeM,5arihaMta cezyANaMnAM baso nagaNatrIsa,6khogastanAMva. sone sATha, puskaravaradInAM basone sola, sikANaM bujhAeMnA ephaso agaeM, e jAvaMti cezyAI, jAvaMti ke visAhu ane jayavi yarAya e pAnAM ekaso bAvana akSara .sarva manI 1647 thAyaje. ztra nvkaarkhmaasnn-shriyskaaaashdNmesu|| paNihANesu a adusa-tavannasolasayasIyAlA 27 __ zabdArtha:-e pramANe navakAra, khamAmasaNa, iriyAvahi, zaka stavAdi daMgamAM ne praNidhAnamAM ema sarva mamI phakta ekavAra nuccAra karelA thakaro solasone sumatAlI thAya // 27 // navabattIsatittIsA, ticataamavIsasolavIsapayA // maMgalariyAsaka-yAzsu gasIisayaM tu pdaa||shn|| zabdArthaH--navakAra, iriyAvahi ane namubuNAdi sAta padamAM nava, vatrIza, tetrIza, teMtAlIza, ahAvIza, sokha ane vIza eTa sAM pado hoya je. sarve malIne ekaso ekAzI pada thAya // 20 // a nava haya a-vIsa solasa ya vIsa viisaamaa|| kamaso maMgalariyA--sakkabayAIsu saganakaI // 3 // zabdArthaH-navakAra, iriyAvahi ane namuchupAdika sAta sUtra
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ (60) mAM anukrame thAu, ATha, nava, zrAu,ahAvIsa, sola thane vIza . eTalA visAmA eTale saMpadA hoya je. sarvamalone sattANuM thAya. ; teja vAtane pharIthI kahe . vAmasahi navapaya, navakAre ahasaMpayA taba // . sayasaMpaya payatullA, sattarakaraahamI dupayA // 30 // . zabdArthaH-navakAramAM amasa akSara, nava pada tathA zrApa saMpadA hoya je. temAM sAta saMpadA to sAta padanI le. ane sattara akaranI thAmI saMpadA hA be padanI be.||30|| . paNivAyaakarAI, ahAvIsaM tahA ya zariyAe // navanayamakarasayaM, dutIsapaya saMpayA aTha // 31 // zabdArthaH-ichAmikhamAsamaNanAM zradara asAvIza temaja riyAvahinAM ekasonavANuM zradara, batrIzapada ane pATha saMpadA De. dugduggngpnn-gaargriysNpyaadipyaa|| zvAzarigamapANA-jemeegidianitasta // 32 // zabdArthaH-iriyAvahinI zrAva saMpadAnA anukrame be, be, eka cAra. eka, pAMca, agIyAra ane eTalAM pado jAgavAM ane thA. di pada to cAmi, zariyAva diyAe, gamaNAgamaNe, pANakamaNe, je meM jIvA. egidiyA, anihayA ane tassanatarI e bAu jANavA. have iriyAvahinAM ATha saMpadAnAM nAma kahe be. apnuvagamo, nimittaM, udearahetusaMgahe paMca // 4 jIvavirAhaNapami-kamaNaneyana tini cUlAe 33 zabdArthaH-anyupagama, nimitta, ugha, itarahetu ane pAMcamI saMgraha valI jIva, virAdhanA zrane pratikramaNa evA jedathI iriyAvahinI pATha saMpadA De temA prthmn| pAca mUlasaMpadA ane pAbalanatraNa cUlikAsaMpadA jANavI. // 33 //
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ have namutthuNaMnA pratyeka saMpadAnA padanI saMkhyA tathA Adipada kahe De. duticnpnnpnnpnnduc-utipdsklysNpyaashpyaa|| namuAgapurisolo-gaanayadhammappajiNasavaM // 34 // zabdArthaH--namubuNaMnI navasaMpadAmAM anukrame betraNa cAra, pAMca, pAMca pAMca, be, cAra ane traNa eTalA padanI saMkhyA hoya. ve. temAM darekanuM zrAdi pada, namubuNaM, vAgarANaM, purisuttamAeM, loguttamAeM, annayadayANaM, dhammadayANaM, appamihayavaranANa. ji. pANaM, samvanUNaM, savvadariliNaM e jANavAM. // 34 // have namutthuNanI nava saMpadAnA nAma kahe je. thoavasaMpayA uda-iyaraheLavagatacheU // savisesuvaugasarUva-heka niyasamaphala mukhe // 35 // zabdArthaH-stotavya saMpadA, sAmAnya hetu saMpadA, vizeSa hetu saMpadA, upayoga saMpadA, tadahetu saMpadA, savizeSanapayogahetu saMpadA, svarUpahetusaMpadA, nijasamaphaladasaMpadA ane mokSasaMpadA, e namutthuNaMnI nava saMpadAnAM nAma kahyAM. // 35 // . have namutthuNanAM adara, saMpadA ane padanI sarva saMkhyA kahe . dosaganakA varamA, navasaMpaya payatittIsa sakkathae / cezyayayasaMpaya, ticattapaya vAmadusayaguNatIsA 36 zabdArthaH-namutthuNamAM sarva malI basone sattANuM akara, nava saMpadA ane tetrIsa pada jANavA-valI arihaMtacezyANaMmAM sarva malI Au saMpadA, tAlIza pada zrane basone uMgaNatrIsakara jANavA. caityastava (arihaMta cezyANaMnI) saMpadAnA padanI saMkhyA tathA Adi pada kahe je. dusaganavatiyabacana-uppayacizsaMpayApayA paDhamA // . arivaMdaNasighA-annasuhumaevajAtAva // 37 // .... .. zabdArthaH-zrAva saMpadAmA anukrame paheletho ve u sAta,
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 62 ) nava; traNa, u cAra dhane va eTalAM pado hoya . temaja tenAM arihaMta vezyAeM, vaMdaNa battiyAe, saddhAe, annattha usalieNaM, sumehiM aMga saMcAlehiM, evamAiehiM jAva arihaMtANaM ane tAvakArya. e natra Adi pado jAvAM // 37 // ed caityasvanI saMpadAnAM nAma kahe . avagamo nimittaM, denaigabahuvayaMta prAgArA || AgaMtumayAgArA, nassaggAvahisarUva // 38 // zabdArtha:-- dhanyupagama saMpadA, nimitta saMpadA, hetu saMpadA, eka vacanAMta AgAra saMpadA, bahu vacanAMta AgAra saMpadA, zrAgaMtuka progAra saMpadA, kAyotsargAvadhi saMpadA ne rUpa saMpadA e arihaMta cezyAnI ATha saMpadAna jANavI // 38 // ed araaranai pada vigerenI saMkhyA kahe be. nAmathayA isa saMpaya--payasama mavIsa solavIsa kama praduruttavasa dosa- dusaya solaha na sayaM // 39 // zabdArthaH - nAmastavAM dikane viSe pada samAna aThAvIsa, sola chAne vIsa anukrame saMpadA jANavI. temaja bIjIvAra nahi ucarelA ro baso sATha, baso sola ne ekaso zrAeM chA nukrame jAvA. // 39 // pariNadANa duvannasayaM, kameNa sagati caDavIsa tittiisaa|| guNatIsa vIsA, caDatI sigatIsa bAra guruvamA 40 zabdArtha:-- praNidhAna sUtramAM ekaso bAvana akSaro jANavA. dave navakAramAM sAta. khamAsamaNamAM traNa, iriyAvaddimAM covIsa, namumAM trIsa, arihaMta cezyAmAM jaMgalarAtrIsa, logassa mAM 1 logassa, purakaravaradI ne sAbudANaM. jAvaMti AI, jAvaMta ke visAhu ne vyAjanamakhakA saMdhI jaya bIyarAya.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahAvIza, puskaravaramAM cotrIsa, siddhArthamA ekatrIsa ane prazi dhAna traNamAM bAra guru akSara jANavA. // 40 // have pAMca damanuM ane tene viSe deva vAMdavAnA bAra adhikAranuM 11-12 muM dvAra kahe je. paNadaMmA sakabaya, cezya nAmasua siSyazca // do ga dodo paMca ya, adigArA bArasa kameNa // 41 // zabdArthaH-zakrastava, caityastava, nAmastava, zrutastava ane siddhastava e pAMca daMga . temAMbe, eka, be, be ane pAMca ema zra. nukrame sarva malIne bAra adhikAra . // 41 // have e bAra adhikAranAM prathama pada kahe . namu jeztha arihaM, loga saba puraka tama siha jodevaa| dhiM cattA vaiA, vaccaga ahigAra paDhamapayA // 4 // zabdArthaH-namutthuNaM, je azyA, arihaMtacezyAeM, logassa, savvaloe, puskaravara, tamatimira,sikSAeM bujANaM, jo devA naciMta. cattAri thara,veyAvaccagarANaM, e bArazradhikAranAMprathamapada jANavA. have kayA adhikAre kone vAMdavA te kahe be. paDhama adigAre vaMde, nAvajiNe bIyaena davajiNe // gacazya ThavaNajiNe, tazya cami nAmajiNe 43 zabdArtha:-prathama padanA adhikAramA nAva jinane, bIjAzra dhikAramA vyajinane, trIjA adhikAramA eka caitya sthApanA jinane ane cothA adhikAramA nAma jinane vaaNmu.||43|| tihuaNadhvaNajiNe puNa, paMcamae viharamAna jinn| sattamae suyanANaM, ahamae saba siha thuI // 44 // zabdArthaH-valI pAMcamA adhikAramAMtraNa juvananA sthApanA (janane, ma pradhikAramA vicaratA jinane, sAtamA adhikAramA
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 64 ) zrutajJAnane prAmAdhikAramAM sarva siddhanI stuti jApavI. ticAdiva vIra, navame dasame ya udyayaMta thuI || havAi igadisi, sudiThi surasamA carime // 48 // zabdArthaH - navamA adhikAramAM tIrthapati zrI vIra prajunI stuti ne dazamA adhikAramAM revatAcalanI stuti jANavI. tathA gIyAramA adhikAramAM aSTApadAdikano ane belA adhi kAramA sudRSTi devatAnA smaraNarUpa stuti jANavI. // 45 // nava digArA iha lali vizvarA vittiyai aNusArA timi suyaparaMparayA, bAyana dasamo igArasamo // 46 // zabdArtha - e bAra adhikAramAM 1-3-4-5-6-7-8-7-12- e nava adhikAra lalita vistAra nAmanA jApyanI vRtti zrAdinA anu sAre jANavA ne 2-10-11. e traNa zrutanI paraMparAthI jANavA. Avasya culIe, jaM naNiyaM sesayA jahicAe // te jayaMtA vi, higArA suyamayA caiva // 4 // zabdArthaH - jema zrAvazyaka sUtranI cUrNane viSe kayuM be tevitAdi roSa adhikAra icchA pramANe jANavA. te kAraNa mATe nacita sela ityAdika gAthAthI paNa te sarva adhikAra nizvezruta - maya jANavA* // 47 // bI suyacayAi, anna vanna tahiM ceva // sakate paDhina, davAridavasari payamaco // 48 // zabdArthaH - bIjo zrutastavAdi adhikAra arthatha zrutastavamAM varNavyo be. valI zakrastavanA te je kahelo be te dravya arihaMtame vAMdavAnA aksare pragaTa arthapaNe jANavo // 48 //
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ (65) asaDhAinnaNavaDI, gIaba avAriti majAbA // AyaraNAvi hu ANa, ti vayaNa su bahu mannaMtie zabdArthaH-"pAparahita ane gotArthoe nahi vAparelA ekA madhyastha paMmita gItArtha puruSoe karelI zrAcaraNA paNa nizce na gavaMtanI zrAjJA jANavI." evAM vacanathI jalA puruSo te Aca. raNane bahu mAne je. ||4e // have cAra vAMdavA yogya- 13-24-25 muM jhAra kahe . cana vaMdaNika jiNamuNi,suyasikSA iha surA saraNikA canaha jiNA nAma uvaNa, davanAvajiNa neeNaM 50 zabdArthaH-jina, muni zruta ane sika cAra vAMdavA yogya be ane e jinazAsananA adhiSTAyaka samyak dRSTi devatA smaraNa karavA yogya . valI nAma, sthApanA, jaya zrane nAva evA ji. nanA lede karIne jinezvaranA cAra neda . // 7 // have e cAra prakAranA jinanuM svarUpa cAra nidepAthI kahe . nAmajiNA jiNanAmA,ThavaNajiNA puNa jiNaMdapamimAna davajiNA jiNajIvA, nAvajiNA samavasaraNabA 51 zabdArthaH -jinezvaranAM nAma te nAmajina, jinezvaranIprati mA te sthApanAjina, jina nAmakarma bAMdhanArA jIvo javyajIna ane samavasaraNamAM virAjita thayelA nAvajina jANavA. 51 have cAra stutituM 16 muM dvAra kahe . adigayajiNa paDhamathuI, bIyA savANatazya naannss| beyAvazca garANa u, navanagaDaM cnbthuii|||| . zabdArthaH-rUpannAdi mukhya zrAdarelA jinezvaranI prathama stuti, sarva jinezcaronI bojI stuti, jJAnanI trIjI stuti ane zAsananI yAvacca karanArA samyak dRSTi devonI upayoga
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthe cothI stuti jANavI. // 5 // have ATha nimittanuM 17 dvAra kahe . pAvakhavaNaba riyAra, vaMdaNavattiA nimittaa|| paghayaNasurasaraNabaM, usaggo za nimitta // 53 // zabdArthaH-pApa khapAvavAne arthe zariyAvahiyA pamikamavIe prathama nimitta, vaMdaNavattiyAdi nimitta ane pravacananA devatA nA smaraNane arthe kAyotsarga e sarva malIne ATha nimitta thayA. have bAra hetunuM 10 muM dvAra kahe le. cana tassa uttarIkaraNa--pamuha sahAzA ya paNa hen|| veyAvaccagaratAra, tinni za dena bArasaggaM // 54 // zabdArthaH-te pApano nAza karavA mATe utarIkaraNa vigere cAra je ane zramAdika hetu pAMca . valI vaiyAvaccagarANaM ityAdi traNa hetu . e sarva malI bAra hetu caityavaMdanamAM thAya be.||5|| have sola AgAra- 1e muM dvAra kahe je. annatyA bArasa, AgarA evamAzyA cnro|| agaNipaNidi biMdaNa, bodI khonAi makoya // 5 // zabdArthaH-annavAdi bAra AgAra ane evamAdika cAra AgAra te cAramA 1 *agnino, 2paMceMjiledana, 3 bodhi donAdika ane 4 sarpakhaMma vigere jANavA. // 55 // have kAnasaggamA tyajI devA yogya 1e doSanAM nAmarnu 20 muM dvAra kahe . ghomagalaya khaMjAI, mAlucIniala sbrikhlinnvhuu|| khaMbuttara thaNasaMjaya, namuhaMguli vAyasa kavi // 5 // zabdArtha-azva, latA, staMja, mAla, udhi niyala, zavari, ...* aminA jayathI, paMceMDriyanA bedananA jayathI, dharmanI helanAthI ane sarpazanA jayathI bhUmIne pUMjato Ayo khase to kAyAtsarga lAge nahi...
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ (67) khaliNa, vadhUH laMbUttara, stana, saMyati, jamuhaMgulI, vAyasa ane ko doSa. // 56 // sirakaMpa mUa vAruNi, pehatti caija dosa ussagge // daMbUttara thaNa saMja, nadosa samaNINa savahusaDhINaM zabdArthaH-zirakaMpa, mUka, madIrA ne preSya e nagaNIsa doSa kAyotsargamAM tyajI devA; paNa laMbUttara, stana ane saMyati etraNa doSa sAdhvIne na hoya. valI vadhu doSa sahita napara kahelA traya doSa arthAt cAre doSa zrAvikAne na hoya, // // - have kAnassagganA pramANa- 21 mu tathA stavana- 22 muM dvAra kahe be. zariussaggapamANaM, paNavIsussAsa a6 sesesu // gaMjIra maharasaiM, mahabajuttaM davai thuttaM // // ____ zabdArthaH-iriyAva hinA kAuslagganuM pramANa paccIza zcA sozvAsanuM jANavU, bAkInA kAnassagganuM zrATha zvAsozvAsanuM pramANa jANavU. valI meghanI peThe ganIra, madhura zabdavAsA tema ja mahA arthavAlA prajunAM stavano hoya . // 5 // ___ have eka divasamAM caityavaMdana karavAnuM 53 muM dvAra kahe . pamikamaNecezyajimaNa, carimapamikamaNasuaNapamibode cizvaMdaNa za jazNo, sattajavelA ahoratte // 5 // zabdArthaH-prannAtanA pamikamaNa vakhate, dehare jojana vakhate, jojana karayA paDI, sAMjanA pamikamaNa vakhate sUti vakhate, pA usI rAtrIye jAgyA paDI. ema rAtrI divasa malI sAdhune sAta vakhate caityavaMdana karavU. // ee // . pamikamina gidiNovi hu, saggavelA pNcvevsharst| pUAsu tisaMkAsu a, hoza tivelA jahannaNaM // 6 //
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ zabdArtha--pamikamaNa karatA evA gRhasthane paNa sAta vakhata . ane na karanArAne pAMca vakhata caityavaMdana kara. valI jaghanyathI totraNe saMdhyAye pUjAnA avasare traNa vakhata caityavaMdana karavU. have AzAtanAnAM nAma, 24 muM dvAra kahe je. taMbola pANa joyaNa, vAhaNa meDama suannnisstthvnnN|| muttucAraM judhe, vaje jiNanAda UgaIe // 6 // zabdArthaH--taMbola khAvaM, pANI pAvaM, jojana karavU, jomA paheravA, kAmaceSTA karavI, zayana karavaM, thukavU laghunIti karavI, vamInIti karavI ane jUvaTuM ramavU, e daza AzAtanA jinameM diramAM tyajavI. // 61 // have deva vAMdavAno vidhi kahe . iri namukkAra namutruNa, arihaMta thuI loga saca thuI puraka thui sihA veA thui, namuna jAvaMti thaya jayavI62 ... zabdArthaH-iriyAvahi, navakAra,namutthuNaM, arihaMta cezyANaM, kahI eka stuti kahevI. pabI logasta, savaloe kaho stuti kahevI. panI purakaravara ane stuti kadevI. para sisANaM bujhANaM, veyAvaccagarANaM zrane stuti kahevI. po namutthurA, jAvaMticezyA iMdhane stuti kahIne jevaTa jayavIyarAya pUrNa kadevA. // 6 // . have samApta karatA batA phala kahe . .. sabovAdivisuI, evaM jo vaMdae sayA deve|| deviMdaviMdamahiaM, paramapayaM pAva lahuso // 63 // :... zabdArthaH-pA pramANe sarva napAdhiyA rahita evo je mANasa niraMtara rihaMta devanI vaMdanA kare le te sonA samUhe pUjelAM paramapadane turata pAme . // 3 //
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 6 ) guruvaMdana bhASya. hRbe ve gAthAthI traNa prakAranA guruvaMdananAM nAma ana mA prakA ranAM vaMdananuM svarUpa kahe . guruvaMdaNa mada tividaM, taM phiTTA thoja bArasAvattaM // sira namaNAisu paDhamaM, pumaM khamAsamaNa dugi bI // 1 // zabdArthaH - have guruvaMdana traNa trakAre be. te pheTA vaMdana, yo vaMdana ne dvAdazAvartta vaMdana. temAM mastakane namAvavAdikathI paheluM ne bekhamAsamaNa devAtho bonuM vaMdana thAya de // 1 // jada dUrja rAyANaM, naminaM karUM nivezanaM pacA // vIsa jina vi vaMda, gai emeva idugaM // 2 // zabdArtha:-- jema dUta prathama rAjAne namaskAra karIne pI kArya nivedana kare be ghane rAjAe rajA ApavAthI te dUta pharIne namaskAra karI jAyaDhe tema thA devavaMdanamAM paNa bevAra vaMdanA jANavI. have vaMdana karavAnuM kAraNa kahe be. Ayarassana mUlaM, vipaNana so guNavana a pavitI // sAya viviMdAna, vihI imo bArasAvatte // 3 // zabdArthaH - zrAcAranuM mUla vinaya be ne te vinaya guNavaMtI sevA rUpa jANavo. valI te sevA vidhivaMdanAthI thAya che. te vidhi | Agala dvAdazAvartta vaMdanane viSe kar3eze // 3 // ve bIjaM dvAdazAvartta vaMdana kar3e che. . tayaM tu saNa duge, tacamido AimaM sayalasaMghe // bIyaM tu daMsaNINa ya, paryAyAM ca tajJyaM tu // 4 // zabdArthaH -- trIjuM dvAdazAvartta vaMdana to be vAMdathAM devAthI mAya e. te pUrve kalA traNa vaMdanamAM paheluM pheTAvaMdana caturvidha
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 30 ) saMdhe paraspara tevA tevA avasare karI zakAya chAne bIjaM yojavadana guNavaMta munine karAya ane zrIjuM dvAdazAvartta vaMdana to AcArya padane viSe rahelA munine karAya. // 4 // ve evaMdAnAM pAMca nAma kahe De.. vaMdana (cai kiikammaM, pUJprAkammaM ca viNaya kammaM ca // kAyAM kassa va ke- vAvi kAheva kaikutto // 5 // zabdArthaH vaMdana karma, cittikarma, kRtikarma, pUjAkarma vinayakarma. e pAMca prakAre vaMdana karavuM te kone ? ane koNe karavuM ? valI kyAre ne keTalIvAra ? // 5 // kainaNayaM kaisiraM, kaihi va cyavassaehiM parisuddhaM // kaidosa vippamukkaM, kiikammaM kIsa kIraIvA // 6 // zabdArthaH - keTalI vAra namanuM ? keTalIvAra mastaka namAvayuM ? valI keTalA ghyAvazyake karI zuddha yatuM ? keTalA doSathI mukta ya ? chAne kRtikarma zA mATe kara ? // 6 // have traNa gAthAthI vaMdAnA bAvIsa dvAra kahe be. paNanAma paNAdaraNA, khajuggapaNa juggapaNa canapradAyA * caudAya paNa nisehA, canapraNiseha va kAraNayA // 7 // zabdArthaH-1 vaMdaNAnA pAMca nAma, 2 pAMca udAharaNa, 3 pAsavAdi pAMca ayogya, 4 zrAcAryAdi pAMca yogya, e cAra vAMdaNA devarAvavAne yogya, 6 cAra devarAvavAne yogya, 7 pAMca snAna ke vAMdaNAno niSedha, 8 cAra sthAnake vAMdaNAno niSedha, e vAMdaNAnAM ATha kAraNa // 7 // cyavassaya mudrAMtaya, taNupeda paNisa dosa battIsA // guNaguruvaNa Duggaha, ubavI sarakara gurupnniisaa|| 8 // zabdArtha:-- 10 Avazyaka, 11 muDpattinI milegA, 12
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1) zarIranI pamiledaNA, etraNa paJcIza paccIza karavA. 13 vatrIsa doSano niSedha, 15 ba guNarnu upaja, 15 guru sthApanA, 16 be avagraha ane 17 baso babIsa akSaramAM paccIsa guru varNa-III paya amavanna ThANA, guruvayaNA AsAyaNatittIsaM uvidi vIsadArediM, canasayA bANanazahANA // // zabdArthaH-10 agavana pada, 1e u sthAnaka, 20 guruvacana, 21 tetrIsa yAzAtanA ane 22 be prakArano vidhi. e sarva malIne cAraso bANuM sthAnaka . // e|| ___ have pAMca nAma, 1 dvAra kahe . vaMdaNayaM cizkamma, kizkammaM vinnykmmpuuakmm| guruvaMdaNapaNanAmA, dave nAve udoheNaM // 10 // ... zabdArthaH-1 vaMdanakarma, citikarma, 3kRtikarma, 4 pUjA karma ane 5 vinayakarma. guruvaMdananAMthA pAMca nAma, avya anenA ba ema be prakAranA sAmAnyathI jANavA. // 10 ||chaa.1 have pAMca dRSTAMtanuM / juM dvAra kahe be. sIyalaya kuDue vI-ra kanda sevagaDa pAlae sNbe|| paMce e ditA, kizkamme dvnnaavhiN||11|| . zabdArthaH-vaMdanakarma upara zotalAcAryano, citikarma upara kulakAcAryano, kRtikarma upara vIrA zAlavIno zrane kuSNano, pUjAkarma napara rAjAnA be sevakanozrane vinayakarma upara pAlaka tathA zAMbano dRSTAMta jANavo. yA pAMca dRSTAMta kRtikarma upara avya ane nAvathI jgvaa.||11 ||chaa. __ have pAMca na vAMdavA yogyatuM 3 juM dvAra kahe . pAsabo usanno, kusIla saMsata adaabNdo|| uga gatijagaNegavidA, avaMdaNijA jiNamayaMmira
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 32 ) zabdArtha:- pAso, nasanno, kusIlIyo, saMsakto dhane yathA baMdo e pAMcanA anukrame be, be, traNa, ve chAne aneka ne do be. jina matamAM te pAMca vaMdanIya jANavA. // 12 // dvA. 3 ve pAMca vAMdavAne yogyanuM 4 thuM dvAra kahe be. Ayariya navanAe, pavattiyere taheva rAyaliai // kizkammanijaraThA, kAya mimesi paMcandaM // 13 // zabdArthaH- AcArya, upAdhyAya, pravarttaka, sthavira ane temaja ratnAdhipa. nirjarAne arthe e pAMcene kRtikarma vaMdana kara. have cAra pAse vaMdA na karAvavI ne cAra pAse karAvavI tenuM 5-6 dvAra kahe . mAya picA jinAyA, anamAvi tadeva saba rAya lie / kiiqamma na kArikA, canasamalAI kuNaMti puSNo 14 zabdArthaH - mAtA, pitA, mhoTo nAi temaja vayathI nhAnA paNa jJAnAdikatha moTA. e cAra pAse vAdaNAM devarAvavAnuM na ka khuM vala cAra zramaNa vAMdA Ape // 14 // dvA. 5-6 have pAMca sthAne vAMdaNA na devAnuM 9 muM dvAra kahe . vikita parAdutte, patte mA kayAi vaMditA // dAraM nIhAraM, kuNamANe kAna kAme // 15 // zabdArtha :- guru vyagra cittavAlA, bIjI bAju mukha karI beThe lA, krodhavAsA athavA sUtelA, temaja zrAhAra ane nIhAra karatA hoya athavA karavAnI ichA karatA hoya to na vAMdavA // 15 // have cAra sthAnake vAMdaNA devAnuM muM dvAra zahe be. (anuSTup vRttam ) pasaMte yAsAce a, navasaMte navaThie / 1 sAdhu, sAdhvI, zrAvaka, zrAvikA.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ (73) praNunnavi tu mehAvI, kikammaM pAi // 16 // zabdArthaH - zAMta cittavAlA, Asana napara beThelA, krodhAdi dita ne baMde ityAdi kahevA taiyAra hoya evA gurune buddhimAna puruSo yajJA mAgavA pUrvaka baMdalA karavI // 16 // 800 kAraNe vAMdaNA devAnuM e muM dvAra kahe . * pakkimma sakAe, kAussagge varAda pAhuNae // AloyaNa saMvaraNe, uttamaThe ya vaMdaNayaM // 17 // zabdArthaH - pratikramaNamAM, svAdhyAyamAM, kAyotsargamAM ne aparAdha khamAvavAmAM vAMdaNA devA. valI navA yAvelA sAdhune, AlocanAmAM ne mAsakhamaNAdi taparUpa saMvaramAM tathA yaMta saMlekhanA karatAM ema ATha kAraNe vAMdaNA devA // 17 // ve paccIsa AvazyakanuM 10 muM dvAra kahe be. dovayaM madAjAya, yAvattA bAra canasira ti guttaM // dupavesiga nikama, paNavIsAvasaya kiikamme // 1 // zabdArthaH-- vepAra vyavanata, ekavAra yathAjAta, bAravAra zrAva rtta, cAravAra ziranuM avanata, traNa gupti, bevAra zravagradamA praveza karavo ne ekavAra nikalavu. e paccIsa zrAvazyaka vAMdaNAmAM hoya . // 18 // dvA. kiikammaMpi kuto na doi kiikammanijarA nAgI // paNavI sAmannayaraM, sAhuThANaM virAto // 19 // zabdArtha:--e paccIsa AvazyakamAMnA ekanI paNa virAdhanA karato evo sAdhu, kRtikarma karato bato paNa te kRtikarmanI nirjharAno jAgI thato nathI. // 19 // dvA. 10 // have muttinI paccIsa pabeihAnuM 11 muM dvAra kahe be. dipi milehaNa egA, va upapphoma tigatigaMta riyA //
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ (74) akoma pamaUNayA, nava nava muhapatti pnnviisaa||30|| . zabdArthaH-eka dRSTi pamilehana, u UMcA pakhomA, traya akhomA, traNa pramArjanA. e belA be traNane traNavAra aMtarita karatAM eka ekanA nava nava neda thAya. sarva malI muhapattinI paccIsa pamilehaNA thaH ||20||chaa. 11 have zarIranI paccIsa pamilehaNAnuM 12 muM dvAra kahe . pAyAdiNeNa tiatia,vAmeara bAhusIsamuda hiyae aMsuhAdo piDhe, cana bappaya deha paNavIsA // 1 // zabdArthaH pradakSiNAye karIne mAbI ane jamaNI bAhuye, mastake, mukhe ane hRdaye. e pAMca ThekANe traNa traNavAra, be khajAnI upara ane nIce, temaja be pITha napara ane ba banne paga u. para ema sarva malI zarIranI paccIsa pamiledaNA thAya. // 21 // Avassaesu jahajaha, kuNaya payattaM ahINa mrittN|| tivihakaraNo va utto, taha taha se nikarA dozAzzA zabdArthaH-zrAvazyaka pamiledaNAmAM jema jema prayatnathI. bothadhika na thayo bato mana. vacana ane kAyAye napayoga rAkhI kare tema tema te karanArane nirjarA thAya le. // // prA. 25 have cAra gAthAthI batrIsa doSa tyajavAnuM 13 dvAra kahe le. dosa aNAdviathaDhia-pavidha paripiMmizra ca Dholagai aMkusa kavana riMgia, mabubattaM maNapauhaM // 3 // - zabdArthaH-1 zrAdara rahita vAMde, 2 mada sahita vAMde, 3 Ayo pAlo pharato vAMde, 4 sarvane negA vAMde, 5 kudato vAMde, 6 rajo haraNane be hAthe kAlIne vAMde, 7 kAcavAnI peThe riMgato vAMde, ekane vAMdato bIjAne vAMde, e manamA kheda pAmato vAMde // 13 //
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ (gu). ases jayaMtaM, jaya gArava mitta kAraNA tinnaM // pamiNIyaruva taji, savadI liya vipaliya citaM24 zabdArthaH - 10 ve pagamAM be hAtha rAkhone vAMde, 19 kAM laalcthe| vAMde, 12 jayathI vAMde, 13 gAravathI vAMdre, 14 mitra jANIvAMde, 15 vastrAdi malavAnI ihAnA kAraNathI vAMde 16 coranI peThe vAMde, 17 zradArAdi karato vAMde, 18 krodhathI vAMde, 1 tarjanA karato vAMde, 20 kapaTathI vAMde, 11 apamAna karato vAMde, 22 vikathA karato vAMde // 24 // dinamadihaM siMgaM, kara taMmoNa praNidhaNAli // UNaM uttara cUli, mUyaM Dhahara cUmaliyaM ca // 285 // zabdArthaH - 23 dituM praNadituM vAMde, 24 mastakane eka deze vAMde, 25 rAjavenI peThe vAMde, 26 vAMdyA vinA buTako nathI ema jANIvAMde, 27 mastake hAtha lagAmato na lagAmato vAMde, 17 akSarAdi jebA kade to vAMde, 10 pADhalanA zabdo utAvalA bole, 30 mUMgAnI peThe vAMde, 31 naMcAsvare vAMde, 32 rajoharaNa mAgato vAMde // 25 // battIsa dosa parisuddhaM, kiikammaM jo pajai guruNaM // so pAvara nivANaM, acireNa vimAnavAsaM vA // 26 // zabdArtha:-- je mANasa e upara kahelA batrosa doSa rahita gurune vAMdaNAM kare be te thomA kAlamAM mone vyathavA to devapadane pAme be. // 26 // dvA. 13 have guNa upajavAnuM 14 muM dvAra kahe be. iha ca guNA vi - vayAramANAijaMga gurupUA // ticayarANa ya ANA, supradhammArAhuNA kiriyA z
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 76 ) dArtha:- vAMdAmAM ba guNo upaje be. temAM 1 vinayano " upacAra, 2 mAnAdikano nAza, 3 gurupUjA, 4 tIrthaMkaranI AjJA, 5 zrutadharmanI ArAdhanA ane 6 mokSa. e va gula upaje. 27 have guru thApanAnuM 15 maM dvAra kahe be. guruguNajuttaM tu guruM, vAvijA hava taba askAi // davA nANAitiyaM, vavika sakaM guruprajAve // 2 // zabdArtha - mhoTA guNe karIne yukta evA gurune sthApana karavA. athavA sAkSAt guruno abhAva hoya to temane ThekANe zrApa - nAcArya sthApana karavA. kadApi sthApanAcArya paNana hoya to jJAna, darzana ThAne cAritranAM pustakAdi upakaraNa sthApavA. 20 Arake varAmae vA, kaThe puche cittamme || sajnAvamasajjAvaM, gurugvaNA ittarAvakadA // 29 // zabdArthaH - . ( sthApanAcArya ) komA, mAMgA, pustaka athavA gurumUrtinI sthApanA karavI. sthApanA be prakAranI be. eka sadbhAvAne bIjI sadbhAva. gurusthApanA paNa be bhede be. mAM eka itvara eTale pustaka Adi thomA kAlanI ne bIjI yAvatkathikA eTale mUrti vigere bahukAlanI // 1 // guruvira miThavaNA guruvarasova daMsaNacaM ca // jie virahami jie biM-- ba sevAmaMtaNaM sadalaM // 30 // zabdArtha :- guruno zrAva hoya tyAre guruno upadeza dekhAnavA mATe sthApanA be. jema davaNAM jinezvarano viraha tAM jinabiMbanI sevanA kara AmaMtraNa karavuM te saphala be. // 30 // have ve prakAranA avagrahanuM 16 muM dvAra kahe be. cadisi guruggado ida, ahu terasa kare sprprke|| aNapunnAyassa sayA, na kappae taba pavisena // 31 //
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) zabdArthaH-zrA jinazAsanamA guruthI avagraha cAre dizAmAM puruSa puruSane ane puruSa strIne sAmA traNa hAtha ane tera hAtha jA. Navo. tezravagrahamA praveza karavAne AjhAvinA kyAre paNa na kahape. have adara saMkhyAnuM 17 muM dvAra tathA pada saMkhyAnuM 17 muM dvAra kahe De. paNa tiga bArasa dugatiga, canaro vhANa paya gunntosN|| guNatosasesa Ava--ssayA savapaya amvannA // 3 // zabdArthaH-(prathama vaMdanaka sUtranA akSara 256 le temAM laghu akara baso eka ane guru zradara paccIsa .) pAMca, traNa, bAra, be, traNa anecAra. ema sthAnakamAM gaNatrIsa pada .bAkInAgaNa trIsa padAvastiyAethI jANavA. sarva malI prahAvana pada thAya . have vAMdaNA ApanAranA u sthAnanuM 1e muM dvAra kahe . bAyaaNunnavaramA, abAbAhaM ca jatta javaNAya // avarAdakhAmaNAviya, vaMdaNadAyassa hANA // 33 // zabdArthaH hAmi AdimAM pAMca, aNujANahAdimAM traNa, avyAbAdha pUDhavA mATe nisIhiyA dimAM bAra, jatAne emAM be, javaNijaMcane emAM traNa, aparAdha khamAvavA mATe khAmemi emAM cAra. e vAMdaNA karanAranA u sthAnaka jANavA. 33 // have ba guru vacana- 20 muM dvAra kahe . badeNaNujANAmi, tahatti tumnaMpi vaTThae evaM // ahamavi khAmemi tumaM, vayaNAI vaMdaNarihassa // 34 // zabdArthaH deNa, aNujANAmi, tahatti tupraMpivaTTae, evaM,pra. hamavi khAme mi tuma. e la vacana vAMdaNAdevA yogya gurunAM jANavAM. __ have tetrIsa AzAtanAnuM 1 muM dvAra kahe je. '1 sAdhu sAdhune sAmA traNa hAtha, sAdhu zrAvakane sAmA traNa hAya, sAdhu sAdhvIne tera hAtha, sAdhu zrAvikAne paNa tera hAtha.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ (30) purata pakAsanne, gaMtA citraNa nisiaNAya maNe // AloyaNa pamisuNaNe, puvAlavaNe a aalaae||3|| ____ zabdArthaH-1 gurunI zrAgala cAle, parakhe cAle, 3paLavAme zramakatocAle, valI evItraNa zrAzatanA gurunI, teTalo namijAge najAradevAthI thAya ane besavAthI paNa thAya ema e zrAzatanA jANavI, 10 mile prathama pANI le, 11gamaNAgamaNa paheMduM Alo. ve, 15 bolAvyA batA na bole, 13 kozne gurunI pahelA bolAve, 14 guru batA bIjA pAse nidAdi zrAhAra Alove. // 35 // tada uvadaMsa nimittaNa, khAyayaNe tahA apamisuNaNe khaitti ya tabagae, kiM tuma tajAya no sumnne||36|| zabdArthaH-15 thAhArAdi bIjAne dekhAme, 16 vIjA sAdhune prathama bolAvIne panI gurune volAve, 17 guru vinA bIjAne miSTa khavarAve, 17 pote miSTa khAya, temaja 1e guru bolAve batAM na sAMjale, 20 gurune kaThaNa vacana bole, 1 potAne saMthAre vege nuttara Ape, 25 zuM kaho ho ? ema kahe, 23 tame karo, ema kahe, 24 tiraskAra kare, 25 guruno dharmopadeza sAMjalI harSita manavAlo na thAya. // 36 // no sarasi kahaM bitA, parisaMnitA aNuhiyAi kde|| saMthAra pAya ghaTTaNa, ciDucca samAsaNe aavi|| 30 // zabdArthaH-26 tamane natho sanaratuM ? ema kahe, 27 kathAno cheda kare,zru sannAno naMga kare, 2e guruye kahelI vAta pharI pote kahe, 30 gurunA saMthAre paga lagAme, 31 gurunI zayyA saMthArA ke zrAsana upara bese, 32 guruthI naMcA Asane bese, 33 gurunA samAna Asane bese. // 3 //
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ (JU) have vidhinuM 12 muM dvAra kahe be. iriyA kusumissaggo, cizvaMdaNa putti vaMdA loyaM // vaMda khAmaNa vaMdaNa, saMvara cana bona du sA // 38 // zabdArtha:--? iriyAvadi, 2 kusumiNa Dusumieno kAusagga, 3 caityavaMdana, 4 muhapatti pamileya, ebe vAMdA, 6 rAjya Alove, 9 be vAMdA, 8 khamAsamaNa, e vAMdA, 10 paJcarakANa, 11 cAra khamAsamaNa ne ve sajhAya. ema anukrame kare te prabhAta vaMdana vidhi jAvo. // 38 // iriyA cii vaMdapu - ti vaMdaNaM carimavaMdaNAloyaM // vaMdaNakhAmaNacaucco --na divasussaggo dusanAna // 3 // zabdArtha:-- 1 iriyAvadi, 2 caityavaMdana, 3 muhapatti pahilehaNa 4 be vAMdA, 5 divasa carima paccarakANa, 6 be vAMdalA, devasilo, be vAMdalA, e devasi khamAve, 10 cAra khamAsa dai jagavAnAdi cArane vAMde, 11 devasiya prAyazcita mATe be logassano kA sagga ane 12 be savAya. e saMdhyAvaMdana vidhi. 30 eyaM kikammavihiM, juMjaMtA caraNa karaNa mAnattA // sAhU khavaMti kammaM, aganavasaMciyamaNaMtaM // 40 // zabdArthaH--e pramANe vAMdaNAnI vidhine karatA temaja caraNa sittane karaNa sittarI sahita evA sAdhu aneka navamAM melavelAM anaMtAM karmane khapAveM be. // 40 // appamainavabohavaM, jAsiyaM vivariyaM ca jamiha mae // taM sodaMtu gIyaccA, aninivesi mancari // 42 // zabdArthaH - alpamati evA javya jIvonA bodhane kA
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ (80) meM hiM jeM kAM viparItapaNe kaheluM hoya tene kadAgraha rahita matsara rahita evA gItArtha puruSoe sudhArIne levuM // 41 // // iti guruvaMdana jApya // // atha paJcarakANa bhASya. // paccarakAnAM dvAra kahe . dasa paJcaskANa canavidi, AhAra duvIsagAra praduruttA dasa viga tIsa vigaI, gayadudajaMga va suddhi phalaM 2 zabdArthaH -- 1 daza paccarakA dvAra, 2 cAra vidhi dvAra, 3 AhAra dvAra, 4 bIjIvAra na kahelA bAvIsa AgAra dvAra, e daza vigayadvAra, 6 trIsa nivIyAdvAra, 9 mUla guNa uttaranuM jedadvAra, 8 baje zudvinuM dvAra, e paJcarakA phala dvAra* // 1 // have uttaraguNa paccarakANanA daza neda kahe be. aNAya maikkataM, komIsahiyaM niyaMTi aNagAraM // sAgAra niravasesaM, parimANakamaM sake addhA // 2 // zabdArthaH 01 kAraNe prAgalathI tapa kara, 2 pAbalathI karavuM, 3 ekanI jome bIjuM kara, 4 dhArI rAkhelA divase kara, 5 zrA gAra rahita kara, 6 zragAra sahita karavuM. 7 cAra zrAhArAdikanuM kara, vastu vigerenuM parimANa karayuM, e saMkete kara chAne 10 kAla paccarakANa karavuM // 2 // have belA kAla paccarakAnA jeda kahe be. navakArasadiya porisi, purimadvegAsaNegaThANe ca // AyaMbila pranatta, carime nigade vigai // 3 // zabdArthaH-- 1 navakArasInuM, zporasInuM, 3 purImanuM, 5 ekA sAnuM, e ekala gAnuM, 6 bhAMbIlanuM, 7 upavAsanuM divasa ca
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ rimarnu, eajigraharnu ane 10 vigarnu edaza kAla paJcakArI je. have pacarakANa karavAnI vidhi cAra de kahe . . esare namo, porisi paccaraka jaggaesUre // jaggae purima, anattahaM paccarakA iti // 4 // zabdArthaH-navakArasInA paJcarakANamAM "jaggae sUre namo. kAra sahiyaM" evo pATha, porasinA paJcakhANamAM " uggae sUre porisiyaM" evo pATha, purimaTThanA paJcarakANamAM sUre naggae purimadUM" evo pATha. upavAsanA paJcarakANamAM " ajattaraM paJcarakAra" evo pATha naNavo. // 4 // have vIjA cAra vidhi kahe je. jaNa guru sIso puNa, paJcakAmiti eva vosir| navau~gita pamANaM, na pamANaM vaMjaNabalaNA // 5 // zabdArthaH-prathama paJcakANa karAvanAra guru : paJcakhA" ema kahe, valo paJcarakANa karanAra ziSya "paJcakAmi ema kahe, palI guru " vo sira" ema kahe eTale ziSya "vosirAmi" e. ma kahe, ahiM dhArelo napayogaja pramANa ke; paraMtu akaranI sva. khanA pramANa nathI. // 5 // teja vAta vizeSe kahe . paDhame gaNe terasa, bIe tinninatigAi tami . pANassa cabaMmi, desAvagAi paMcamae // 6 // zabdArthaH--pahelA sthAnakamAM navakArAdi tera, bojA sthAnakamAM vigai vigere traNa, trIjA sthAnakamA ekAsaNAdi traNa, cothA sthAnakamAM pANassa leveNavAdi u ane pAMcamA sthAnaka'mAM dezAvakAzAdi neda jANavA. // 6 // have pahelA, bIjA ane jIjA sthAnakanA jUdA jUdA neda kahe je.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ (2) namu porisi sadA, purima var3ha aMguThamAi amatera // . nivi vigaaMbiyatiya, tiya uigAsaNa egagaNArA zabdArthaH-namukArasI, porasI, sAr3haporasI, purimaha, a. va thane aguSTasI vigere bojA zrAu. e sarva malA prathama sthA. makanA tera neda thAya, bIjA sthAnakanA nivi, viga ane yAMbIla e traNa neda jANavA. trIjA sthAnakanA besa', ekAsaNuM ane ekalagaNuM e traNa neda jANavA. // 7 // - have upavAsane divase pAMca sthAnaka karavAna kahe je. paDhamaMmi canabAI, terasa bIyaMmi tazya pANasta // desavagAsaM turie, carime jaha saMnavaM neyaM // 7 // zabdArthaH-pahele sthAnake cotha vigere, bIje sthAnake navakA. raso vigere tera, trIjA sthAnake pANonA, cothe sthAnake desAvagAsi ane pAMcame divasa carimAdi jema ghaTe tema jANavU. 7 taha padyapaJcakhANe--su na piTu suraggayAi vosir|| karaNavihIna na jannaz, jadAvasIyA biyabaMde // 6 // zabdArtha-temaja madhya paJcarakANamA " sUre nagge vigata" ityAdi pATha vAraMvAra na kahevo temaja vosire' e pATha paNa vAraMvArana kadevo, eTalA mATe karavAnI vidhi AcAryoe kahI nathI. jema AvassiyAe' e pATha bojA vAMdaNAmAM kahetA nathI tema. tahativida paJcakANe, nannati apANaga aagaaraa|| 'vidAdAre acitta--noyaNe tadaya phAsujale // 10 // - zabdArthaH-temaja tinihAranA paJcarakApamA pANInA na AgAra kahe . valI vihAra paJcarakANamAM acitta nojana ane mAsuka pANInA zrAgAra kahe . // 10 //
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ ittacciya khavaNaMbila, miviyAzsu phAsuyaM ciya jala tu|| sahAvi piyaMti tahA, paccakaMti ya tihAhAraM // 11 // zabdArthaH-eTalAja mATe upavAsa, prAMbila ane niviprA. dikamA zrAvakoe paNa sAdhunI peThe nizce prAsuka pANI pI, bhane tivihAra- paccarakANa karavU. // 11 // caudAhAraM tu namo, ratipi muNiNa sesatidacaudA nisi porisi purime-gAsaNA saDhANa 'ti canahAra zabdArthaH-nokArasonuM ane rAtrItuM paJcarakANa munine canavihAruMja hoya. tathA bAkonAM poralI zrAdi tivadArAM tathA caThavihArAMhoya. valI zrAvakane rAtrInu, porasInu, purimarnu bhane ekAsaNAdikanuM paccarakANa duvihAra,tI vihAra ane canavihAra hoya. have cAra prakAranA AhAra- 3 ju dvAra kahe De. khudapasamakhamegAgI, AhAriva ei deza vA sAyaM / / khudivi khiva kuThe, jaM paMkuvamaMtamAhAro // 13 // zabdArthaH-nUkhane samAvavAne samartha evo ekaja thAhAra, thAhAramA AvatA evA lavaNAda athavA svAda thApanArA hiMga vigere, valo je nUkhyo bato paNa peTamAM nAkhe evo kAdavanA sarakho te thAhAra. // 13 // have e AhAranA mUla cAra neda kahe . asaNe muggoyaNasa--tu maMga paya rakaja rabba kNdaa|| pANe ke jiya jaba kayara, kakomodaga suraajlN||14|| . zabdArthaH-zanamAM maga, nAta, satru, mAmA, udha, khAju, rAba ane kaMda vigere jANavA. temaja pAnamAM kAMjI, javarnu, kera. tuM bhane kAkajhInuM dhovaNa tathA madirAdi jala jANa // 14 //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( Ra ) khAime prattosa phalAi sAime suThi jIra jamAjJA mahu guru taMbolAi, praNAhAre moya nivAI // 15 // zabdArtha:- khAdimamAM zekelAM dhAnya tathA phalAdi jApavAM pane svAdimamAM suMTha, jIraM, prajamo vigere, valI madha, gola ane nAgaravelanA pAnAdi jArAvaM. temaja anAdArane viSe mAtruM tathA tathA bIMbA pramukha jANavuM // 15 // FaraarrasI vigerenA AgAranI saMkhyAnuM 4 thuM dvAra kahe te. do navakAra porisi, saga purimaDha gANe || sattegaThANa aMbila Tha paNa caci bappANe // 16 // zabdArthaH - navakArasImAM be, porasImAM ba, purimadumAM sAta, ekAsAmAMyA, ekalaThANAnAM sAta, AMbIlamAM ATha, cotha jaktAM pAMca ne pANassanA paJcarakAya mAM va AgAra jANavA. cana carime caniggahi, paNa pAvaraNe nava nibIe // prAgArukita vivega, mutu davavigai niyamiha // 17 // e zabdArtha:-- divasa carimamAM cAra, ajigrahamAM cAra, vastra mUkadhAmAM pAMca, nivImAM pAMca athavA ghATa yAgAra jANavA. vI dravya vigainuM niyama karanArane 'narikata vivegaM ' AgArane mUkIne bAkInA ghAu AgAra jANavA. // 17 // have dareka paJcarakAnA AgAranAM nAma kahe be. annasadanamukAre, anna sada patra disaya sAhu saba // porisiba sadporisi, purinaTTe satta samahattarA // 18 // zabdArthaH -namukkArasImAM zrannAjogeNaM, sahaslAgAreM e be, tathA porasI mAM annapAnogeNaM, sahassAgAreNaM, paJcannakAle, disAmodeNaM, sAhuvaya yeNaM, ane savvasamA hivattiyAgAre eu khAgAra jANavA. sADha pArasI mAM paNa eja bane purimaddamAM uparanA "
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ usahita eka mahattarAgAreNaM e vadhAravo. jethI temAM sAta bApa.. have ekAsaNAnA tathA ekalagaNAnA AgAra kahe . . anna sahasAgAriya, AgaMTaNa guruja pArimahasava // egabiyAsaNi arja, saga gagaNe AuTaviNAra . zabdArthaH-annavaNAnogeNaM, sahassAgAreNaM, sAgAri zrAgAre NaM AvaMTaNa pasAreNa, guru anugaNeNaM, pArijAvaNiyAgAreNaM, ma hattarAgAreNaM, savasamA hivattiyAgAreNaM. e ATha prAgAra ekAsavAmAM ane biyAsaNAmAM jANavA. ane temAMtho eka AnaMTaNa vinA sAta zrAgAra ekala gaNAmAM jANavA. // 15 // have vigaya, nIvI ane AMbIlanA AgAra kahe je. annasahalevAgiha, jaskita paDuca pArimahasave // viga nivigae nava, paDucca viNu aMbile ah||20|| zabdArtha:--annana, sahassA, levAleveNaM, gohaba saMsaraNaM, naskitta vivigeNaM, pamuccamaskieNaM, pArikA, mahattarA, sabasamAhi. e nava vigai tathA nivigazne viSe jANavA ane temAMtho eka paJcamaskieNaM vinA zrAva AMbIlanA zrAgAra jANavA. // 20 // have upavAsanA AgAra kahe je. anna saha pAri maha saba, paMca khavaNe u paannilevaaii| cana carimaM guhAra, jaggadi anna sahamaha save // 2 // zabdArthaH annabaNA, sahassA, pArihAvaNiyA, mahattarA, saba samAhi. e pAMca dhAgAra napavAsamAM; temaja leveNavA vigere na zrAgAra pANassanA jANavA. valo thanavagA, sahassA mahattA, sabasamAhi. e cAra AgAra divasa carimanA paJcarakANamAM ane aMguha sahiyAdi anigrahanA paJcarakANamAM jaannvaa.||21 / 5 mahu maU tilaM, canaro davavigacacara piMgaDA
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ghaya gula dahiyaM pisiyaM, marakaNa pakkanna do pimaa||shshaa zabdArthaH-udha, madha, madya ane tela e cAra ava (DhIlI) vi. gale. valIdhI, gola, dahiM zrane mAMsapeso e cAra piMka tathA java vigazle. vasI mAMkhaNa zrane pakvAnna ebe to piMkaja vigaz . have sarakhA paccarakANa gaNAve le. porisi saDhamavaDhaM, dunatta nivigaI porisAi samA // aMguTha muhi gaMThI, sacitta dabAi jiggahiyaM // 23 // zabdArthaH- porasI ane sADha poraso, abaDha ane purimaha, e. kAsaNuM ane bIyAsaNuM tathA dhAgAra. viga ane nIvi tathA thAgAra, temaja aMguThasahiyaM, muhisahiyaM, gahisahiyaM ane sacita avyAdika e sarva anigraha paJcarakANa mAMdo mAhe sarakhAM . 23 have e sarva AgAronA artha kahe je. vissaraNa maNAnogo, sahassAgAro sayaM muhapaveso // pabannakAla medAi, disivivajAsu disimodo // 24 // zabdArthaH-zrAgArano artha visrvaath| kAMza mukhamAM ghAle te anAnoga, sahasAtkAre. potAnI mele mukhamA peso jAya te sahasAgAra, pacanakAla te megha vigeretho divasanI khabara na pamabAthI jame te, temaja dizAnA viparyAsapaNAthI dizAmoha e AgAromAM paNa paccarakANa na nAge. // 24 // sAhuvayaNa nagghAmA, porisi taNu sunyA samAhittiA. saMghAzkaja mahattara, gidava vaMdAi sAgArI // 25 // zabdArtha-ugyAma porasa evaM sAdhunuM vacana sAMjalIne pa. zarakANa pArIne jame, temaja zarIranI svasyatAnI asamAdhine bItesa kare, va. saMghAdikanA kArya nimitta mhoTAnI thA.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAthI paJcarakANa pAre, temaja gRhastha vAMdavA zrAvavAthI pAre te sarva sAgArI zrAgAra jANavA. // 25 // AuMTaNamaMgANaM, gurupAhuNasAhuguruanuhANaM // pariThAvaNa vihigahi e, jaNa pAvaraNa kmiptttto||26|| zabdArthaH--hAtha paga vigere aMganuM saMkocavu tathA pasAravu guru tathA prAhuNA sAdhu zrAve unA thavaM, paraThavavA yogya vidhiyI lAdhelA ane vadhelA zrAhArane khAvA pake valI sAdhune prAvaraNanA paJcarakANamAM colapaTTa levA uThavU pame topaNa paJcarakANa na nAge. kharamiya khUdiye movA-3 leva saMsaha dduccmmaa|| ukita piMmavigai--NaM maskiyaM aMgulIhiM mnn||2|| zadAthaH na levA yogya vastuthI kharamAyalI kamalI pramukha. ne lUhIne te vo zrApe tethI, temaja gRhasthanA hAthathI vigaya. vame sparzita thayelAM zAka mAMmAdi Ape tetho, napara rahelA pikavigayane lazne zrApe tethI, temaja lagAra ghonI AMgalotho co. pamelA mAMmAdi Ape tethI paNa paccarakANa nannAge // 27 // have pANInA ba AgAra kahe je. sevAmaM AyamA, iara sovIramana musiNajanaM // dhoyaNa bahula sasiddhaM, usse zma zara sinaviNAzana zabdArthaH-1 lepakRta te usAmaNa zrAdituM pANI, bhale.. pakRta te dhovaNa vigerenuM pANI, nirmala te utuM pANI, 4 bahukhepa te cokhA vigerenA dhovaNanuM pANI,esItha sahita te bATAyo khara mAyalA hAtha, dANA sahita paann| zrane 6 te yI bIju te teneja galI lIdhenuM pANI, e zrAgAra pANInA jAvA. ||shnaa have daza vigaznAM svarUpanuM 5 muM dvAra kahe . . paNa cala cala cana avida, naraka ucAi-vigagavI
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 50 ) tiduti ca vida nakA, cana mahumAI vigaI bAra zabdArtha - dudhanAM pAMca, dahinA cAra, ghInA cAra, telanA cAra, golanA ve, pakkAnnanA . ema e dha vigere jakSya (khAvA yogya) vinA sarva malI ekavIsa jeda thAya be. temaja madhanA traNa, madirAnA be, mAMsanA traNa, mAMkhaNanA cAra. ema e cAra aja da bigainA sarva malI bAra jeda be. ||2| prathamana vinA 21 jeda kahe be. khIra ghaya daditinaM, guru pakkannaM va jaraka vigaina / go mahisI DaMTi praya e-lagAe paNa Du6 graha canaro 30 zabdArtha:- dudha, ghI, dahiM, tela, gola ane pakkAna. eba jakSya biga be. temAM gAyanuM, jesanuM, uMTamInuM, bakarInuM chAne gheTInuM e pAMca jAtanuM dudha vigai be. ve cAra jAtanuM ghI vigere kahe be. ghayadahiyAnaDiviNA, tilasarisavapraya silaha tilacana 'davaguru piMma gumAdo, pakkannaM tilla ghaya taliyaM // 31 // zabdArthaH--ghI ane dardi jaMTamI binA bAkInA cAranuM vi. gaimAM jANavuM. talanuM, sarasavanuM, alasInuM zrane *lATanuM e cAra jAtanuM tela viga be. DhIlo ane kaThINa e ve jAtano gola, chAne pakkAnna te upara kahelA cAra jAtanAM telamAM taleluM athavA cAra jAtanAM ghImAM taleluM e sarva vigaimAM jAvaM. // 31 // r have dUdhanAM pAMca nivIyatAM kahe . payasAmi khIra peyA, valedi dudhaTTi kucha vigaigayA || daska bahu appa taMdula, taccunnaM bilasadicya Dube // 3.2 // zabdArthaH - prAkha nAkhIne rAMdhenuM dudha payasADi, bahu cokhA ** e dhAnya khasakhasa jevuM thAya be.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ (e) nokhIne rAMdheduM 'dha khIra, thomA cokhA nAMkhIne rAMdheduM peyA, zrA. To nAkhIne rAMdhevU avalehi ane khaTAsa nAkhIne rAMdheduM udha puhi. e pAMca udhanA nivIzrAtA jANavA. // 35 // . have ghI biga tathA dahi vigaznA pAMca pAMca nivIyAtAM kahe . ninaMjaNavIsaMdaNa, pakkosahitariya kiTTi pakkaghayaM // dahie karaMba sadariNi, salavaNadadi ghola gholavamA33 .... zabdArthaH-dAkedyaM, udhanI tarImA ATo nAkhIne banAvedyaM, auSadhi nAkhIne pakAvelu, kITuM, ane zrAMbalAdi nAkhIne pakAve khaM te pAMca jAtanuM ghI temaja lAta sahita dahi, zikhaMm, khavaNa nAkheDaM gaDyA vinAnu dahi, galecu dahi ane gholavamA e pAMca jAtanuM dahi nivIyAtAmAM jANavU. // 33 // have tela tathA golanAM pAMca pAMca nivIyAtAM kahe je. tikhakuhi nimaMjaNa, pakkatila pakusaditariya tillmlii| sakara gulavAyaNa pAya, khaMma adhakaDhiya iskuraso 34 . ... zabdArthaH-gola sahita khAmelA tala, dAphelu tela, lAkha vigerethI pakAveluM tela, auSadhi pakAmyA po tela napara thayekho tarI ane telanI malo, e pAMca telanA. temaja sAkara, gola. vANI, gulapAya, khAMjha zrane arko nakAlelo zeramIno rasa e pAMca nivIyAtAmAM jANavA. // 34 // have kamA vigaznA pAMca nivIyAtAM kahe . pUriyatavapUA bIya, pUtra tanneha turiya ghANAI // gukhahANI jalalappasi, ya paMcamo pUttikayapUje. ..35 .. zabdArthaH-eka tAvamI pUrAya evamA pUmalA upara bIjoM talavo te, traNa ghANa tasyA palI cotho ghANa talako te, gola 1 galamANuM. 5 golapAka-golanI cAsaNI..
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 0) dhANI, jasalApasI ane potuM dazne karelo pumalo. e pAMca ni. vIyAtAM jANavA. // 35 // dudahI canaraMgula, davaguma dhayatilla egltuvriN|| piMgula makaNANaM, addAmalayaM ya saMsaha // 36 // zabdArthaH-phudha ane dahi nAta napara cAra thAMgukha hoya tathA DhIlo gola, ghI ane tela e traNa nAta upara eka mAMgaba hoya temaja kaThiNa golathI masalelA cUramAdikamA pInA mhora sarakhA golanA kakamA hoya to te saMsRSTa kahevAya te nivAyAtAmAM karape je. // 36 // have kAMka vizeSa kahe . davahayavigaI vigai-gayaM puNo teNa te dayaM davaM // uharie tattaMmiya, ki davaM zmaM canne // 37 // zabdArthaH-zAlanA cokhA vigeretho nirvirya karelI kirAdi. kaviga tathA varNikAdike karone daNI evo je ghRtAdi vigai te vikRtI gata kahevAya. vakSI nAta vigerethI haeyuM evaM je vikR. 'tigata te itavya kahevAya. tathA tAvamAmAMthI sukhamI kADho sIdhApaDI vadhelu TADhuM thayevaM je gho temAM nAkhelA khoTane havA! vIne karIye te natkRSTa avya kahevAya ema keTalAka AcArya kahe. have keTalAMka uttama ivya gaNAve . tikha saMkuli varasolAI, rAyaNaMbA dakavANAI // moliya tillAIyA, sarasuttama daba khevakamA // 3 // - zabdArthaH-talasAMkalI, varasolA vigere, sayaNa, kerI, jA. savANi vigere, molIyA vigerenAM tela. e sarvane sarasa asama avya kahevAya athavA lepakRta avya paNa kahevAya. // 38 //
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ (e1) te sarve kAraNe kalpe te kahe . vigagayAsaMsahA, uttama davA nivigazyaMmi // kAraNajAyaM muMttuM, kappaMti na juttuM jaM vuttaM ||3e|| zabdArthaH-vigazthI utpanna thayelA, saMsRSTa ane uttama javyAdika novInA paJcarakANamAM kAraNane mUkIne khAtuM na karUpe arthAt kAraNe khavAya. kAraNa kayu De ke||3|| vigaI vigaznI, vigagayaM jo anuMjae sAhU // vigavigaI sadAvA, vigaI vigaI blaane||40|| zabdArthaH-vigazne ane vigazmA rahelA horAdikane na. rakAdi viruSa gatitha jaya pAmato je sAdhu nakaNa kare ne, to vikAra panAmanAnA svanAvavAla viga te sAdhune mAga gati pratye pahocAme ke.||40|| have cAra anaya vigaznA nasarajeda kahe je. kuttiya maDiya nAmara, mahutihA kaha piTha mdhdudaa|| jala thala khagamaMsa tihA, ghavaya makaNa cana anakAra .. zabdArthaH-kutIyuM, mAMkhonuM zrane namarInuM ema traNa jA. tanuM madha, kASTayo thane piSTatho banAvelI madirA; valI jalacara, thalacara thane khevara jIvo- ematraNa jAtanuM mAMsa ne dhonI peThe. cAra jAtanuM mAkhaNa e sA anadaya , // 41 // habe paccarakANanA bhae nAMgA kahe . mayavayaNakAyamaNavaya, mnntnnuvytnnutijogisttstt|| karakAraNuma dutijuya, tikAli sIyAla naMgasayaM 42 zabdArthaH-mana, vacana ane kAyA, valI manavacana, mana.. kAyA bhane vacanakAyA; temaja mana, vacana zrane kAyA e praya
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ . yoga, e sAta nAMgAne karavA, karAvavA ane anumodavA. evA . nedathI ekavIsa neda thAya. valI tene choka trIka yoga sahita karI nUta, naviSya ane vartamAna kAle karI guNatA ekaso sumatAlosa nAMgA thAya. // 42 // have e paccarakANarnu svarUpa kahe . eyaM ca uttakAle, sayaM ca maNa vayaNa taNuhiM paalnniy|| jANagajANagapAsi, tinaMga canage tisu aNusmA 43 . zabdArthaH valI e paJcarakANa kahelA kAle lenAra dhoye pote mana, vacana zrane kAyAe karIne pAlavA. valI te paJcarakANa karanAra jANa athavA ajAsa temaja karAvanAra jANa athavA ajANa ema cAra nAMgAM thAya je. temAMprathama traNane AjJA . have paccarakANanI na vizuni - muMdvAra kahe je. phAsiyapAliyasohiya, tiriyakiTiyArAdiyabasuddhaM // paJcarakANaM phAsiya, vihiNociya kAli jaMpattaM // 4 // zabdArthaH-pharasyuM, pAdayu, sodhyu, tayu, kotyu ane zrA. rAdhyu, eka prakAre zuka evaM paJcarakANa phala prApanAkaM thAya . temAM prathama vidhi pramANe yogya kAle je paccarakANa lIdhuM te pharasyuM kahevAya. // 4 // pAliya puNapuNasariyaM, sohiya gurudatta sesa noyaNanA tiriya samahiya kAlo, kihiya noyaNa samaya saraNe45 zabdArthaH- karelA paJcarakArAne vAraMvAra saMnnAra te pATyuM kahevAya, gurune ApyA palI bAko, pote jamavu te zodhyu kahevAyaH dhArelA kAlathI kAMka adhika kAla gayA palI paJcakANa pUrNa kare te tayu kahevAya ane nojananA avasare karelA pa. zarakANane saMjAra, te kItyu kahevAya. // 4 //
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ (e) zya pamicariaM ArA-hiyaM tu ahavAba suchishdnnaa|| jANaNa viNayaNu nAvaNa-anupAlaNa nAva suititha6 zabdArthaH upara kahelA sarva prakAre zrAcarayuM tene zrArAdhyu kahevAya athavA paJcarakANanI vi zuhine te lIdhA pramANe karavU, jANanI pAse karavU, guruno vinaya karavo, guru bole tema manamAM bolavaM, kaSTa pase to paNa nAgavaM nahi, zaMkAdidoSa ra. hita rahe, e ba vizuddhi jANavI. // 46 // , deve paJcarakANave prakAre phala thAya le te kahe . ... paJcarakANassa phalaM, iha paralAe ya hoi duvitu // ihaloe dhammillAi, dAmanagamA paraloe // 4 // zabdArtha-paccarakANa- phala A lokamAM dhammilakumArAdinAM ane paralokamAM dAmanakAdikanAM dRSTAMtathI be prakAre jANavU. // 4 // have samApti karatA kahe je. paccarakANamiNaM se-viUNa nAveNa jinnvrudi|| pattA aNaMta jIvA, sAsayasukhaM aNAbAhaM // 4 // * zabdArthaH-zrI janezvare upadezelAmA paJcarakANane nAvathI sevIne anaMtA jIvo nirAbAdha evA sAzvatA sukhane pAmyA . // iti paJcarakANa nASya samApta. zrI iMkhyi parAjaya zataka. (zrAvRttam ) succiya sUro so ce-va paMmina taM pasaMsimo niccaM ... iMdiyacorehi sayA, na buTiyaM jassa caraNadhaNaM // 3 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( e4) * zabdArthaH -- teja zUravIra ne teja paMkti valI tenI-ja zrame niraMtara prazaMsA karIye bIye ke, jenuM cAritrarUpa dhana niraMtara iMdriyarUpa coroe buMTI lIdhuM nathI. // 1 // iMdiya cavasaturaMge, duggai maggANu dhAvire nizvaM // jAvicya javassaruvo, rUMja jiNatrayaNa rassIdiM z zabdArtha : - iMdriyarUpa capala ghomAna niraMtara durgatirUpa mArgamAM domI rahyA be, temane saMsAra svarUpanI jAvanA karanAro puruSa zrI jinarAjanoM vacanarUpa rAsayI roke be. // 2 // iMdiyadhuttANamaho, tilatusa mittaMpi desu mA pasaraM // jada dinno to nIca, jaba khaNo varisako misamaM // 3 // zabdArtha :- he prANin ! tuM iMdriyarUpa corone talanAM photarA mAtra paNa prasaravA daza nahi. kAraNa jo prasaravA didhA to eka kaNa kroko varSa samAna thAya tevAM duHkho pAmIza. // 3 // . ajiIdiehiM caraNaM, kachaMva ghuNehi kirai asAraM // to dhammacihi dahaM, jazyavaM iMdiyajayaMmi // 4 // zabdArtha :- iMDiyane na jItanArA prANInuM cAritra ghuNe (lAkAMnA jIvoe) karamelAM lAkakAMnI peThe sAra rahita be, mATe dharmanArthaye iMdriyone jItavAmAM dRDha udyama karavo. // 4 // jada kAgiNI dejaM, koma rayaNANa hArae koI // tada tu visaya gidhA, jIvA hAraMti siddhisuhaM // 5 // zabdArtha:-jema koI mUrkha eka komIne mATe komI ratnane dvAre tema tu evA viSayamAM zrAsakta thayezvA jIvo mokSa sukha ne hArI jAya ke // 5 //
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ee) "tilamittaM visayasuI, uhaM ca girirAyasiMgatuMgayaraM // javakomihiM na nicha, jaM jANasu taM karijAsu // 6 // zabdArthaH-tala mAtra viSaya sukha .ane phuHkha meruparvanA uMcA zikhara jevU le. valI te puHkha kromo nava sudhI khuTe sema nathI, mATe jIva ! jema jANa tema kara. // 6 // (zArdUlavikrImitavRttam.) jhuMjaMtA maharA vivAgavirasA kiMpAgatullA me, kabukaMDuaNaMva dukajaNayA dAviti buddhiM suhe|| / macanhe mayatinhiyava sayayaM mihAnisaMdhippayA, juttA diti kujamma joNigadaNaM nogA mahA vairiNo - zabdArthaH-kiMpAka phalanI peThe nogavatAM madhura, paNa pariNAme prANano nAza karanArA, khasanA phodAne khaNavAnI peThe ku kha zrApanArA, madhyAnha vakhate mRga tRSNAnI peThe niraMtara khoTA ajiprAya thApanArA ane mahA vaira sarakhA jogo jogavanA. rAne kujanmarUpa gahana yonI thApe . // // . (anuSTupvRttam ) sakA aggi nivAre, vAriNo jalinavi hu|| ...... sabodahijaleNAvi, kAmaggi dunnivAracaM // 7 // zabdArtha:-Usa halatA agnine pANIvame nivArI zakAya, pa. pasarva samusonAM pANothI kAmarUpa agni nivArI zakAto nathI. (thAryAvRttam ) visamiva muhaMmi mahurA, pariNAma nikAma dAruNA visayamA kAkhamaNaMtaM juttA, aAvi muttaM na kiM juttAmA ..
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ (Bru) zavdArtha :- he jIva ! teM AraMne bhIga, paNa pariNAme .. syaMta dAruNa evA viSayAne anaMta kAla sudhI jogavyA, topakha temeM hajI tyaja deto nathI te zuM tane yogya be ? 'visayarasAsavamatto, juttAjuttaM na yAAI jIvo // jharai kalu pacA, patto narayaM mahAghoraM // 10 // zabdArthaH - viSayarasarUpa madirAmAM madonmatta thayelo jIva yogya tathA yogya jANato nayI, paraMtu jyAre mahA ghora naraka pAme tyA pAlathI dIna thara kure be. // 1 // jaha niMbadummapatto, kImo kapi mannaeM maduraM // tada siddhisuhaparukA, saMsAradudaM sudaM viti // 11 // zabdArtha:-- jema lIMbamAnAM padamAmAM rahelo kImo, te pAM. damAne kama batAM mITuM mAne be tema mokSasukhathI naparAMThA jI"vo saMsAranA duHkhane sukha kahe . // 11 // * thirA caMcalA ya, khaNa mitta sudaMkarANa paavaaeN|| duggai nibaMdhaNANaM, viramasu prANa jogANaM // 12 // +1 zabdArtha:-- de jIva ! asthira, caMcala, kSaNamAtra sukhane thA - panArA, madA pAparUpAne durgatinA baMdhananuM kAraNa; evA zra bhogothI tuM virAma pAma // 12 // pattAya kAmanogA, suresu asuresu tadaya masu // naya jIva tudya tittI, jalaNassava kaThaniyareNa // 13 // zabdArtha : he jIva ! devane viSe, asura kumArane viSe, temaja mamuSyanai viSe tuM kAma jogone pAmyo, to paNa kASTa nAMkhavAthI jema mi tRpta yato nathI tema tuM paNa kAmajogathI tRpta yato nathI.
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ ((US) ( kAvyam. ) jadA ya kiMpAgaphalA maNoramA raseNa vanneNa ya juMjamANA te khuTTae jIvi paJccamANA, enavamA kAmaguNA vivAge 14 zabdArthaH -- jema kiMpAka phalo, rasathI, varNathI ne khAvAzrI manohara lAge be; paraMtu pacatA evA te phalo jIvitane khuTAme ma kAma guNo pariNAme tevAja jANavA // 14 // (anuSTup vRttam ) savaM vIlavipraM gIyaM, savaM nahaM vimaMbaNA // sabe maraNA nArA, sadhe kAmA dudAvahA // 185 // zabdArtha:-- sarva prakAranAM gIta vilApa tulya be, sarva prakA ranAM nATaka viTaMbanA tulya be, sarva prakAranAM zrAjaraNo-gharANAM jara tulya be, temaja sarva prakAranA kAmanogo duHkhadAyaka be. ( zrAryAvRttam ) deviMda cakkavahi-- tapAi rAi uttamA jogA // pattA prAMtakhutto, na ya daM tattiM garnu tehiM // 16 // zabdArthaH-- aho ! deveMdra ne cakravartinAM rAjyo tathA uttama jogone huM vanaMtIvAra pAmyo, topaNa tethI tRpti pAmyo nadi. saMsAracakkavAle, sadhevi ya puggalA mae bahuso || AdAriyA ya pariNA - miyA ya naya tesu titto'haM 17 zabdArthaH - saMsArarUpa cakravAlamAM sarva prakAranA pulone meMghapIvAra khAdhA ne parilamAvyA; tathApi tethI huM tRpti pAmyo nahi. (anuSTupvRttam ) levo do joge, jogI novalippaI // jogI jamai saMsAre, ajogI vippamuccaI // 18 // .
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ . zabdArthaH-jogI puruSo jogamA lapaTAya be ane ajogI. puruSo lapaTAtA nathI; eTalAja mATe logo saMsAramA name je ane banogI saMsArathI mUkAya . // 18 // allo suko ya do chUDhA, golayA mahiyAmayA // dovi va mizrA kUme, jo allo taba laggaramA evaM laggati dummehA, je narA kAmalAlasA // virattAna na laggaMti, jahA sukke ya golae // 20 // zabdArthaH-lIlo ane sUko evA be mATInA golA nIta tarapha pheMkyA, te be golAnIMte aphalAyA, paraMtu temAMthI jelI lo golo hato, tenjIte coTI rahyo ane sUko golo na coTI rahyo e prakAre kAmanogamAM laMpaTI ane purbujhi puruSo saMsAra rUpa jItamA coTI ra ane je kAmanogathI virAma pAmyAne, te sUkA golAnI peThe (saMsArarUpa jItamA) coTI rahetA nathI. . (zrAvRttam.) taNakaThehiva aggI, lavaNasamuddo naIsahassehiM // na imo jIvo sakko, tippe kAmalogehiM // 2 // zabdArthaH-jema ghAsa tathA kASTathI agni, zrane hajAro nadIyothI lavaNasamuSa tRpta thato nathI, tema A jIva paNa kAma. jogathI tRpta thavAne zaktivAna thato nathI. // 1 // juttUNa vi nogasuI, suranarakhayaresu puNa pamAeNaM // pijA naraesunerava, kalakalatana taMbapANAiM ||shshaa zabdArthaH-thA jova, deva manuSya ane vidyAdharanI gatimA pramAdanA vazathInogasukha jogavIne narakamAM nayaMkara kalakakhatA agniye tapAvelA trAMbAnA rasane pIye . // 2 //
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ee) ko loneNa na nidana, kassa na ramaNIdinoliaMdiyayaM ko maccuNA na gadina, ko gigho neva visaehiM // 23 // zabdArthaH-zrA saMsAramA koNa sonathI natho daNANo ? konAM hRdayane strIye nathI nolavyuM ? kone mRtyue nathI pakaDyo ? ane koNa viSayamAM gRddha nathI. ? // 3 // (kAvyam.) khaNamitta surakA bahukAla dukA, pagAma dukA anikAma surakA // saMsAra morakassa viparakannUA, khANI aNabANana kAmanogA // 24 // zabdArthaH-he jIva ! kaNamAtra sukhane thApanArA, bahu kAla kuHkhane thApanArA,atyaMta phuHkhane ApanArA, tuba sukhane ApanA rA, saMsArathI mukta thavAmAM zatrutUta, arthAt saMsArane vadhAranA rA ane anarthanI khANa evA A kAmanogo . // 24 // (zrAvRttam.) sabagahANaM panavo, mahAgaho sabadosa pAyahi // kAmagaho urappA, jeNaninuaM jagaM savaM // 25 // zabdArthaH sarva graha (nanmAda)nu utpatti sthAna, mhoTograha, sarva prakAranA doSa pravarttAvanAro ane purAtmA evo kAmadevarUpa graha De ke, jeNe yA sarva jagatne vaza karI lI, le. // 25 // jaha kabullo kachu, kaMDuamANo 'haM muNa mukaM // mohanarA maNussA, tada kAma'haM suhaM biMti // 26 // zabdArthaHjema khasavAlo mANasa khasane khaNato uto tethI thatAM puHkhane sukha mAne le tema mohayo thAtura thayelA mANaso kAmadevanA phuHkhane sukha mAne . // 26 //
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) . (anuSTubvam.) sallaM kAmA visaM kAmA, kAmA AsIvisovamA // kAme ya pachemANA, akAmA jati puggiN||27|| ... zabdArtha-kAmajoga zavya be, kAmanoga viSa le ane kAma joga AzIviSa phera (sarpanI dADhamA rahelA phera) jevA .te kAmanoga nogavyA nathI; paraMtu tenI prArthanA karavAthI eTakhe tenI zchA rAkhavAthI paNa jIvo 'rgatimA jAya je. // 27 / / . . ... (thAryAvRttam.) visae avazvaMtA, pati saMsArasAyare ghore // visaesu nirAvirakA, taraMti saMsArakaMtAre ||shn|| zabdArthaH-viSayanI apekSA (vAMunA) karanArA jIvo vI. hAmaNA saMsAra samusamA po thane viSayathI nirapeka (avaMbaka) thayelA jovo saMsAra rUpa zraTavAne tare je. // 27 // liyA avazkatA, nirAvazkA gayA aviggheNaM // tamA pavayaNa sAre, nirAvazkA doavaM // 25 // ___zabdArthaH-viSayanI apekSA-vAMDanA karanArA jIvo sANA eTale saMsAramA rahyA ane viSayathI nirapeda-zravaMTaka zrayesAjI. vo, avighnapaNe modamAM gayA. te kAraNa mATe pravacana eTale sichAtamA eja sAra le ke, viSayathI nirapekSa thaq. // ze // visayAvirako nivamara, niravirako tara duttaranavoghaM // devIdIvasamAgaya, nAnaajualeNa dito // 30 // __zabdArthaH-ratnAdevInA ratnachopamAM gayelA (jinarakSita ane jinapAlita e) benAnA dRSTAMte viSayanI apekSA karanArA jIvo (janarakSitanI peThe) saMsAra samuamAM pajhe de ane. viSaya
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ (101) thI nirapekSa thayelA jIvo ( jinapAsitanI peThe )'stara evA javanA ughane-saMsAra samujne tare . // 30 // jaM atikaM dukaM, jaM ca suhaM uttamaM tiloaMmi // taM jANasu visayANaM, vuDhi kaya henaaM savaM // 31 // zabdArtha:-he jIva! traNa lokamAMje atitikSaNa puHkha thane jena ttama mukhaDe te sarva viSayonI vRddhi bhane kayanuM hetube,ema tuM jANa. iMdiyavisayapasattA, parmati saMsArasAyare jIvA // parikava ginnapaMkhA, susIlaguNa peDaNavihUNA 32 zabdArthaH--paMcejiyanA viSayamAMzrAsakta thaelA jIvo natta. ma yAcAra zrane zIlaguNarUpa pAMkho vinA, bedANI pAMkho jenI evA pakSInI peThe saMsAra samujamA pame . // 35 // ja khahaz jahA lidaMto, mudalliyaM ahiaMjadA suNa sosa tAlua rasiaM, vilidaMto mannae surkN||33|| madivANa kAyasevI, na saha kiMcivi suhaM tadA puriso|| so mannae varAna, sayakAyaparissamaM surkN||34||yugmm, zabdArthaH-jema kUtaro mhoTA hATakAne cATato to ema nayI jANato ke, huM mhArA potAnAja tAluthAnI rasone sosa, DaM! tethIja te dAmakAne vizeSe cATato to jema mukha mAne le tema strInI kAyAno sevanAra, eTale viSaya sevanAro puruSa tethI jarA paNa sukha nathI pAmato; tathApi te rAMka puruSa potAnI kA. yAnA parizramane sukha mAne le !!! // 33 // 34 // suvi maggiAMto, kabavi kayalo naji jada saaro|| iMdiyavisaesutahA, naki suhaM sudhavi gavihaM // 35 // ... zabdArthaH-sArI rIte tapAsatAM jema kelamAM kAM paNa sAra nathI, tela iMjiyonA viSayamAM paNa sArI rIte tapAsatAM sukha mathI.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 102 ) siMgArataraMgAe, vilAsavelAi juvaNajalAe || ke ke jayaMmi purisA, nArInaie na buDaMti // 36 // zabdArtha - mAM zRMgAra rUpa kallolo be, vilAsa rUpa velo be ne jobana rUpa jala be evI strI rUpa nadImAM nathI bUDayA evA jagatmA koNa koNa puruSo be ? // 36 // sosa duricprada, kavamakumImadiliyA kilesakara] // vara vizeyaNaraNI, dukhakhANI surUpamivakA // 37 // zabdArtha:-zokanI nadI, pApanI guphA, kapaTanI kuMmI, klezanI karanA ne vairarUpa zragnine pragaTa karavA mATe zraraNa nAkASTa samAna evI strI duHkhanI khAdya be zrane sukhanI pratipakSI (zatru) be. pramumiNa parikammo, sammaM ko nAma nAsinaM taraI // vammadasara pasarode, diThicode mayabINaM // 38 // zabdArthaH--nathI karI mananI sArI zuddhi jeNe evo kayo puruSa mRgAkSI strInA kAmabANa varasAvanAra najaranA sapATAmAMthI. barobara rIte baca zake ? // 38 // paridarasu tana tAsiM, diThi dihivisassava yahissa || jaM ramaNi nayaNabANA, carittapANe viNAsaMti // 3 // zabdArtha:--te kAraNa mATe de jIva ! dRSTiviSa sarpanA jevI be dRSTi jenI evI ne je strInAM nayana rUpI bANo cAritra rUpa prANano vinAza kare be tetrI strIno tuM tyAga kara. ||3|| siddhaMta jalahi pAraM-- gavi vijiiMdijavi sUrovi // daDhacitto vi balikara, juvai pisAI di khuDDAdiM // 40 // zabdArtha:-- siddhAMta rUpa samudrane pAra pAmelo, vizeSe karI jIto be iMdriyo jeNe, zUro ane dRDha cittavAlo evo puruSa paNa yuvati rUpa kudra pisAcaNIthI balAya . // 40 //
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ (103) maNayanavaNIyavilana, jada jAya jlnnsNnihaannNmi|| tada ramaNisaMnidANe, vidavaza maNo muNImi // 4 // zabdArtha:-jema agninI pAse raheDhuM mINa ane mAkhaNa uMgalI jAya , tema stronI pAse rahelA muninu mana paNa uMgalI jAya De arthAt vikAravaMta thAya je. // 41 // nIaMgamAhi supau~-darAhi nappiDa maMtharagadi // mahilA hi nimaggA zva, girivara gurumAvi nitiza zabdArthaH--nIca sAthe gamana karatI, sArA payodhara (stana) vAlI ane dekhavA lAyaka maMda gativAlI strI ke,je jANe nadI samA na temAM bUmelA (puruSo) parvata jevAmhoTA hoya to paNa jedAya. visayajalaM modakalaM, vilAsavichoa jalayarAnnaM // maya mayaraM uttinnA, tAruma mahannavaM dhIrA // 43 // zabdArthaH-viSaya rUpa jalavAlA,moha rUpa kAdavavAlA, vi. lAsa ane hAvanAvarUpa jala jaMtuthI narelA ane mada rUpa ma. gara vAlA jovana rUpa mahAsamuune dhIra puruSo tarelA . // 3 // jazva paricattasaMgo, tava taNuaMgo tahAvi privm| mahilA saMsaggIe, kosA javaNUsa ya muNiva // 4 // . zahArthaH--jo ke,kuTuMbAdikano saMga jeNe tyAga kasyo hoya zrane tapathI zarIra dUbalu karayuM hoya;topaNa te,strInA saMsargathI ko. zyAvezyAnegherarahelA(siMhaguphAvAsA)muninIpeThe cAritrathI pame. savagaMthavimukko, sIIjUna pasaMtacitto a|| jaM pAva muttisuhaM, na cakkavaTTIvi taM ldii||4|| . dAvArtha:-sarva parigrahathI mUkAyelo,zAMta thayelo ane zAMta citta vAMso mANasa je sukha pAme te sukha cakravarti paNa pAmato nathI.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) khelami pamiamappaM, jada na tara mahipAvi moeuu|| . tada visayakhelapamizra, na tara appaMpi kAmaMdho 46 zabdArtha:-jema balakhAmAM melI mAkhI temAM potAne mUkAvA samartha thatI nathI, tema viSaya rUpa khelamA pamelo kAmAMdha jIva paNa temAMthI nIkalavA samartha thato nthii.||46|| jaM lada vIyarAna, sukaMtaM muNa succia na anno|| . navi gattA sUarana, jANa suralozraM sukaM // 4 // zahArtha:-jema khAmAmA rahelo sUara devalokanAM sukhane na jANe, tema je sukhane vItarAga pAme, te sukhane vItarAga ja jANe; paNa bIjA koza ( saMsArI jIva ) na jANe. // 4 // jaM ajavi jIvANaM, visaesu duhAvadesu pmibNdho|| taM nAz guruANavi, akhaMghaNijo madAmoho // 4 // . zabdArtha:-je kAraNa mATe hajI sUdhI paNa jIvone puHkhane utpanna karanArA viSayomA pratibaMdha le. te mATe ema jaNAya ne ke, mhoTAne paNa mahAmoha alaMghanIya . // 4 // je kAmaMdhA jIvA, ramaMti viraesu te vigayasaMkA // je puNa jiNavayaNarayA, te nIru tesu viramaMti ||4nnaa zabdArthaH-je kAmanogathI bAMdhalA yayelA jIvo , te zaM kA rahita thazne viSaya sukhamAM rame ane je jinavacanamAM rakta je, te saMsArathI bIka pAmIne viSayathI virAma pAme be. ||dhnnaa (kAvyam.) asuzmuttamalapavAharUvayaM, vaMtapittavasamaUphophasaM // meamaMsabahuhaDDa karaMmayaM, cammamittapatrAzyajuvazaMgarya50 zabdArthaH-azUcI. mUtra, viSTAnA pravAha rupa, vamana pitta, vasA, naso, carabI majA hAmakAmAMno nuko, phephasAM, meda, mAM
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) sa tathA ghaNA hAmakAMno karamIyArupa ane mAtra cAmamAthI ja DhAMkebuM, evaM stronuM zarIra . // 50 // maMsaM imaM muttapurosamIsaM, siMghANakhelAianiyaraMtaM // eyaM aNiccaM ki miANavAsaM, pAsa narANaM mazvAhirANaM51 zabdArthaH-mAMsa, mUtra ane viSTAthI mizrita, siMdhANa -sITa ane balakhAthI karatuM, anitya temaja kRmIyAunu ghara evaM zrA strInu zarIra, te alpa buddhivAlA puruSone pAsa samAna je. 51 (thAryAvRttam.) pAseNa paMjareNa ya, bacaMti canappayA ya pkoii|| . zya juvazpaMjareNaM, baghA purisA killissaMti // 5 // zabdArthaH-jema pAse zrane pAMjare karIne baMdhAyekhA janAva ro tathA pakSIyo kleza pAme , tema thA strIrUpI pAMjare karIne baMdhAyelA puruSo paNa kleza pAme . // 5 // (anuSTupvRttam.) ado modo mahAmalo, jeNa ammArisAvi hu|| jANaMtAvi aNiJcattaM, viramaMti na khaNaMta hu||53|| ___zabdArthaH-aho ! moha rUpa mA bahuja mhoTo je.jeNe karI ne zramArA sarakhA jIvo paNa ( kAmanogane) anitya jANatAM utAM tethI kSaNa mAtra paNa virAma pAmatA natho ! // 53 // (thAryAvRttam.) juvahiM sada kuNaMto, saMsaggi kuNai sylukehiN|| nadi musagANaM saMgo, doz sudo saha bilAhiM // 4 // . zabdArthaH--jema bilAmonI sAthe saMsarga karato to dara sukhI yato nathI, tema strInI sAthe saMsarga karato to puruSa paNa
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ (106) sarva duHkhanA saMsargane kare .arthAt aneka duHkhane pAme ... hariharacanarANaNa caM, dasUrakhaMdAiNovi je devA // nArINa kiMkarataM, kuNaMti dhicI visayatinhA // 5 // zabdArthaH--viznu, Izvara, brahmA, caMDa, sUrya, ane kArtikasvA mI vigare je koi devo, te sarve (mAtra viSayane mATe) strIneM kikarapaNuM kare ! mATe dhikkAra le dhikkAra ke viSayanI tRSNAne !!! (kAvyam.) sIaMca undaM ca sahati mUDhA, ivisu sattA aviveavaMtA ivAiputva cayaMti jAI,jIaMca nAsaMti arAvaNuva 56 zabdArthaH-viveka vinAnA ane strImA zrAsakta thayelA mUrkha puruSo, isAcI putranI peThe potAnI uttama jAtino tyAga karIne tADha zrane tApane sahana kare . temaja rAvaNanI peThe jIvItavyane paNa nAza pamAme // 56 // (AryAvRttam.) vuttuNavi jIvANaM, sukkarAI ti paavcriyaaii|| jayavaM jA sA sA sA, pancAeso hu Namo te // 5 // zabdArtha:-jIvonAM atize pApacaritra eTale mAgaM AcaraNa kaDevAne paNa atize puSkarale.arthAt mukhe kahyAMna jAya evAM ve. yahAM dRSTAMta kahe he nagavana!je strIne meM dhAraNa karIne, te strI mhA. rI bahenanagavaMte kaDuM. testrI, tethArI bahenaja be. guru mahArAja kahe ke,he ziSya ! thArI bAgala yA dRSTAMta khyu.||5|| jalakhavatarakhaM joyaM, athirA lanjIvi naMguro deho / tulA ya kAmanogA, nibaMdhaNaM puskalakANaM // 5 // zabdArtha--jIvItavya jalanA parapoTA jetuMbe, lakSmI thA
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ .. (17) sthira , deha kSaNanaMgura le temaja kAmanoga suba ale khAkho-go uHkhanAM kAraNa . // 5 // nAgo jahA paMkajalAvasanno, daMthalaM nAnisame tIraM / evaM jiyA kAmaguNesu gijhA, sudhammamagge na rayA davaMti zabdArthaH-jema hAthI kAdavavAlA jalamAM bUmayo to jo ke sthalane dekhe be. tathApi tyAMtho kAMThe zrAvI zakato nathI. tema-kAmaguNamA gRka thayelA joyo, paNa sudharmanAM mArgamA rakta thatA nathI. // ee|| jaha vipuMjakhutto, kImi suhaM mannae sayAkAkhaM // taha bisayAsuzratto, jIvovi muNa suhaM mUDho // 6 // zabdArtha-jema viSTAnA DhagalAmAM khUcelo karamoyo (jo ke temA sadAkAla duHkha , tathApi) temAM sadAkAla sukha mAne, tema viSaya rUpa azucomAM rakta yayelo mUDha jova paNa (viSayamA) sukha mAne . // 6 // mayaraharova jalehi, tahavi hu duppura zme aayaa| visayAmisaM mi gio, nave nave vacana tattiM // 6 // zabdArthaH-jema pANIye karI samupha pUrAvo puSkara , tema viSayarUra zrAmiSa (mAMsa) mAM gRha thayelo thA prAtmA paNa viSa yatho pUrAvo puSkara ne ane tene lodheja te java japamA tRpti pAmato nathI. // 6 // visaya visahA jIvA, unamarUbAirasu vivihesu|| navasayasahassaulaI, na muNaMti gayaMpi niajammadazA zabdArthaH-viSayarUpa viSathI pImAyelA jo unaTarUpa Adi deza vividha prakAranAM rUpazrI potAnoM nagamAve , paraMtu
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ (100) teDha lAkha nave paNa ursana evo potAno manuSya janma vyartha jA . ya ema nathI jANatA. // 6 // citi visayavivasA, muttaM khApi kevi gayasaMkA // na gaNaMti kevi maraNaM, visayaMkusasalliyA jIvA // 3 // . zabdArthaH-viSayarUpa aMkUze sAlyA evA jIvo viSayane va zya thakA rahe . tathA mUkI lAja jemaNe ane gayelo ne zaMkA jemane evA keTalAeka jIvo (vaSayane mATe) maraNane paNa nathI gaNatA. // 63 // visayaviseNaM jIvA, jiNadhamma hAriUNa dA narayaM // vacaMti jahA citta ya, nivAri baMnadattanivo // 64 // zabdArthaH-kheda thAya ne ke, viSayarUpa viSathI jovo ji. nadharmane hArI narake jAya je. eja kAraNadhI citra muniye brahmadatta rAjAne viSayathA nivArayo hto.|| 6 // dhidhI tANa narANaM, je jiNavayaNAmayaMpi muttaNaM // canagazavibaNa karaM, piyaMti visayAsavaM ghoraM // 6 // ... zabdArthaH-dhikAra thAna ! dhikkAra thA! tega puruSAne ke,je jina vacanarUpa amRtane mUkIne cAre gatinI viTaMbanA karAvanAra viSayarUpa ghora madirAne pIe De !!! // 65 // maraNevi dIpavayaNaM, mANadharA ja narA na japaMti // tevi ha kuNaMti lalliM, bAlANaM nehagahagadilA // 66 // zabdArthaH-mAnane dhAraNa karanArA je puruSo maraNa pAve bate paNa dIna vacana nahotA bolatA, teja puruSo stroyonA sne. harUpa grahathI ghelA thazne dIna vacano bole be. // 66 // sakovi neva khaMmai, mAdappa mamupphuraM jae jesiM //
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ (105) tevi narA nArIhiM, karAvi niya ya dAsattaM // 6 // zabdArthaH-zrA jagatmAMje puruSonAM mahAtmya ane mahimAne zakraM paNa na khaMmana karI zake, tevA puruSonI pAse paNa strIyoe potArnu dAsapaNuM karAvyuM . // 67 // jajanaMdaNo mahappA, jiNanAyA vayadharo crmdeho| rahanemI rAzmara, rAyama kAsi ho visayA // 6 // .. ..... zabdArthaH-dhikAra thAna viSayone ! ke, yAdavanA putra, mhoTo betrAtmA jeno,neminAtha jinarAjanA nAicAramahAvrata dhAraka ane carama zarIrI evA rathanemIye paNa rAjImatI sAthe rAgamati karI! mayaNapavaNaNa jaitA-risAvi suraselaniccalA cliyaa| tA pakkapattasattA--Na zyarasattANa kA vattA // 6 // zabdArthaH--jo ke madana rUpa pavanatho meruparvata sarakhA nizcaya muniyo cali gayA,to pAkA pAna jevA satvavAlA bojA jI. vonI zI vAta ? // 6 // jippaMti sudeNaM ciya, harikarisappAzNo madAkUrA // : ikkucciya uGoyo, kAmo kayasivasudavirAmo // 70 // ... zabdArthaH-siMha, hAthI ane sAdika mahA kara jovone sukhethI jItAya, paraMtu karayo De mokanA sukhathA virAma jeNe evo eka kAma jItavo purjaya . // 70 // visamA visayapivAsA, aNAinavanAvaNA jIvANaM // azyANI iM-diyANi taha caMcalaM cittaM // 7 // / zabdArthaH--jIvone viSama evA viSayana tRga anAdino saMsA ranI nAvanA . iMjiyo ati durjaya ne tema citta paNa caMcala je. kalimala ara ajurakI, vAhI dAhA vivida asuhAI
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 110 ) maraNAMpi ya viradAisu, saMpajAi kAmataviyA // 12 // zabdArthaH- kAmathI tapelA jovone kleza, arati, nUkha, dAdA dika vyAdhi, vividha prakAranAM duHkha, priyajanano triyoga dhane maraNa pa thAya be // 72 // ( kAvyam ) paMcidiya visayapasaMgare si, maNavayaNakAyana visaMvare si taMvAdisi kattiya galapaesi, jaM aThakammaM navi niresi zabdArthaH - je prANI paMceMdriyanA viSaya prasaMgane mATe mana, vacana kAyAne nathI saMvarato, tathA jJAnAvaraNAdi yA karmoMne nathI nirjarato; te prANI potAnA galAnI jagyAe kAtaravAde be. ||13|| kiM tumaMdhosi kiMvAsi dhattUrina, adava kiM sannivAraNa AUrina / mayasamadhamma jaM visava pravamanna se, visayavisavisama miyaMva bahu mannase // 74|| zabdArthaH--de jIva ! zuM tuM dhAMdhalo be? zuM teM dhaMtUro khAdho be ? athavA zuM zuM sannipAta roge vIMTA elo be ? ke, je kAraNa mATe mRta samAna jinadharmane viSanI peThe avagaNe be ? ane viSama evA viSaya rUpa vipane amRtanI peThe bahu mAne be // 14 // tu tuda nAvinnANaguNamaMtra, jala jAlAsu nivamaMtu ji ninaro // payai vAmesu kAmesu jaM rase, jehi puNa purAvi nirayAnale paccase // 75 // zabdArtha :- he jIva ! thAruM jJAna, vijJAna ane guNano thA. kaMbara, te sarve niraMtara agninI jvAlAmAM pako, je kAraNa mATe tuM prakRtiye vAMkA evA kAmanogamAM rAce be, jethI tuM pharI
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 111 ) pharIne narakamAM rahelI agninI jvAlAmAM pamIza. // 75 // dada gosIsa sirikhaMma bArakkae, bagala gar3hA merAvaNaM vikkae || kappataru toDi eraMga so vAvae, ju bisahiM mapucprattaNaM dArae // 76 // zabdArthaH-- je prANI alpa evA viSayasukhane mATe manuSya paNAne dAre be; te prANI rAkhane mATe gozI caMdana ne sUkhama ne bAle be, bokako grahaNa karavA mATe airAvata hAthIne vece be kalpavRkSane nakhemI nAMkhI eraMmAne vAve be // 76 // (anuSTup vRttam ) pradhuvaM jIviyaM naccA, siddhimaggaM viyANiyA // viNiaTTika jogesu, cyAu parimitra mappaNo // // zabdArtha:-- jIvitavyane azAzvata jANIne, mokSa mArganA sukhane zAzvata jANI ne ne zrAkhuM aparimita (pramANa vinAnuM) jANIne jogathI vizeSa nivarttanuM // 99 // ( AryAvRttam ) sivamaggasaMviprANavi, jaha yA jiyANa paNa visayA taha annaM kiM pijae, ujeyaM naci sayalevi // 78 // zabdArtha : jema moka mArgamAM rahelA jIvone paNa pAMca vi. yo durjaya be, tema sarva jagatmAM bIjuM koi paNa durjaya nathI. savimaMkunamarUvA, diThA modei jA maNaM iva // AyahiyaM ciMtaMtA, dUrayareNaM pariharati // 79 // zabdArtha:--vikAra sahita manohara rUpavAlI evI je strI, te bIvI batI manane mohita kare. te kAraNa mATe potAnA cA
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dhita citavanAra puruSa tevI strIne drathAja tyAga kare 3 // sacaM suaMpi sIla, vinnANaM taha tavaMpi verggN|| baccakhaNeNa savaM, visayaviseNaM jaINaMpi // 7 // zabdArthaH-satya, zruta, zIla, vijJAna, tapa temaja vairAgya, e sarve muninAM paNa viSayarUpa viSatho karAmAtramA jatAM rahe. re jIva sama vigappiya, nimesasudalAlaso kahaM mUDha sAsayasuhamasamatama, dArisi sasisoaraMca jasaM // 1 // zabdArtha:-re jIva ! potAnI matiye kalpelA zrane nimeSa mAtra-AMkha mIMcIne ughAmIye eTalI vAra sukhane ApanArA evA viSaya sukhanI lAlacamA pamone he mUDha ! caMjamA samAna ujvala jazavAlA ane jenAM samAna jagatmAM bIjuM sukha natho evAM zA zvata sukhane tuM kema dArI jAyaThe ? // 1 // paUkhina visayaaggI, caritta sAraM mahilA ksinnNpi|| sammattaMpi virAhiya, aNaMtasaMsAriyaM kujaa|| n|| zabdArthaH--viSayarUpa agni prajalyo bato samasta cAritranA sAra ne bAle ane samakitane virAdhine anaMtasaMsArI paNAne kare . jIsaNanavakaMtAre, visamA jIvANa visaya tinhaa|| jAe namiyA cajada-rasapuvivi rukhaMti huM nigoe||3|| zabdArthaH-bihAmaNI nava aTavImAM jIvone viSayanI tRSNA viSama je.je tRSNAe namAyalA cauda pUrviyo paNa nigodamAM rule! dA visamA hA visamA, visayA jIvANa jehi pnibNdhaa|| hiMmaMti navasamudde, apaMtapurakA pAvaMtA // 4 // zabdArthaH-hA! hA! viSama evA viSayothI je jIvo baMdhAya lA, te anaMta phuHkhane pAmatA thakA nava samusamAM hIme . 4
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ (193) mA iMdajAla cavalA, visayA jIvANa vijjuteasmaa|| khaNadihA khaNanahA, tA tesiM ko hu pamibaMdho // 5 // zabdArthaH--mAyAvI iMgrajAla jevA, capala ane vIjalInA jabakArA samAna evA viSayo jovone daNamAM dekhAya ne anekaemAM nAza pAme, to tevA viSayomAM zo pratibaMdha karavo ? jya sattu visaM pIsAna, veAlo huavadovi pajAlina // taM na kuNa je kuviyA, kuNaMti rAgAzNo dedo // 6 // . zabdArtha-zatru, viSa, pisAca, vetAla ane prajvalita thayelo agni, te sarve kopyA thakA paNa je dukha nathI karatA; te uHkha dehane viSe rAgAdika kare . // 6 // . jo rAgAiNa vase, vasaMmi so sayala'kalakANaM // jassa vase rAgAi, tassa vase sayalasukAiM // 7 // zabdArthaH- je jIvo rAgAdikane vazya be, te sarva prakAranAM lAkho puHkhane vaMzya ane jenA vazyamAM rAgAdika ne arthAt jeNe rAgAdikane potAne vazya karayA be, tenA vazyamAM sarva prakAranAM sukha . // 7 // kevala duhanimmavie, pamiyo saMsArasAyare jIvo // . jaM aNuhavai kileso, taM Asava denaaM satvaM // // zabdArtha:-zrA jIva kevala phuHkhe nipajAvelA saMsAra sa mukhamA pamIne je klezane (kuHkhane) anujave , te sarva zrA. . zravanAM kAraNa . // 7 // dI saMsAre vihiNA, mahilArUveNa maMmizra jAlaM // bacaMti jaba mUDhA, maNu tiriyA surA asurAnA zabdArthaH hA iti khede pA saMsAramA stronA rUpe karI
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ (115) vidhAtAe jAla mAMjho je. je jAlamA mUDha evA manuSyo, tiryaco, suro thane asuro baMdhAya De ! nae visamA visaya nuaMgA, jehiM masi jiA navaNaMmi kIsaMtI duhaggIhiM, culasII joNi lakesu // e|| zabdArthaH-nava rUpI vanamA arthAt saMsAra rUpI vanamA ra khamatA evA je jIvAne viSama evA viSaya rUpa sarpo mazyA, te jIvo phuHkha rUpa agniye phuHkha pAmatA thakA corAzIlAkha jI vA yonimAM kleza pAme . // e|| saMsAracAragimde, visayakuvAeNa bukiyA jIvA // hiyama diyaM amuNatA, aNuhava apNtjukaaiN||5|| zabdArthaH-saMsAranA mArga rUpa griSmakAlamAM viSaya rUpa na garA vAyarethI khukAyelA jIvo dita ahitane na jANatA thakA anaMta kuHkhone anunave . // 1 // hA hA puraMta duchA, viSaya turaMgA kusiskiyA loe / nIsaNa navAmavIe, pAmaMti jiANa mu-hANaM ||e|| __zabdArthaH-hA! hA!'zrA saMsArarUpa lokamAM duHkhe karI aM. taDe jeno,uSTa ane viparIta zIkhavelA evA viSayarUpa ghomA mugdha jovone nayaMkara evI navarUpa aTavImAM pAme // e|| visayapivAsAtattA, rattA nArIsu paMkilasaraMmi // udiyA dINA khINA, rulaMti jIvA navavarNami ||e3|| zabdArthaH- viSayarUpa tRSAthI tapelA ane strImA rakta thaye lA jIvonavarUpI vanamAM strIrUpa kAdavavAlA sarovaramAM phuHkhIyA, dIna zrane kINa thayA batA loTe . // e3|| guNakAriyA dhaNiyaM, dhirajjuniaMtiA tuha jIva
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 niyayA iMdiyA, valliniattA turaMguva // e4|| __ zabdArthaH-he jIva! atyaMta dhirajarUpa doramAthI vazya rAkhelo potAnI iMDiyo, lagAmamAM vazya rAkhelA ghomAnI peThe atize phAyadAkAraka , // e|| maNavayaNakAyajogA, suniattA tevi guNakarA hu~ti // aniattA puNanaMjati, matakariNuvva sIlavaNaM // ey|| zabdArtha---mana vacana zrane kAyAnA yoga vazya karayA batAM te paNa guNakArI thAya bethane nadi vazya karayA utAM madonmatta hastinI peThe zI varUpa vanane nAge . // e|| jada jada dosA viramai, jada jada visaedi hoz verggN|| taha taha vinAyavaM, AsannaM se ya paramapayaM // e6 // zabdArthaH-jema jema doSo virAma pAme zrane jema jema vi. SayathI vairAgya thAya De, tema tema jANavU ke, tene paramapada mokSa duka huMthAya , // e6 // ukkara meedi kayaM, jehiM samabedi juvaNabedi / jaggaM iMdiya sinnaM, dhipAyAraM vilggediN|| e|| zabdArtha:-je puruSa potAnA sAmarthyapaNAthI jovana zravasthA mAM iMjiyarUpa sainyane nAgIne dhirajarUpa prAkAra (gaDha)ne valagyA, te puruSe puSkara kAma kaghu ema jANavU. // e // te dhannA tANa namo, dAso'haM tANa sNjmdhraannN|| akhi pacirAu, jANa na diyae khamati // eG|| ___zabdArthaH-teja puruSone dhanyaDe, temaneja ame namaskAra karI ebIe ane teja saMyamadhArInA zramedAsa bIe ke,je puruSoMnA hRdayamAM arphi aAMkhe jonArI arthAt kaTAkSa netre jonArI stro khaTakato nthii.||e||
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ (116) kiM bahuNA jai vaMsi, jIva tuma sAsayaM suhaM arudaM // tA piyasu visayavimudo, saMvegarasAyaNaM niccaM // ee|| zabdArthaH-vadhAre kahevAthI zuM ? he jIva ! jo tuM niroga evA zAzvata sukhane vAMDato hoya, to viSayathI vimukha thA ane niraMtara saMvega rasAyaNane pI. // ee|| // iti zrI iMjiyaparAjayazataka smaaptm.|| ||shrii vairAgya zatakam // saMsAraMmi asAre, nabi suhaM vaahiveannaapnre|| jANaMto ida jIvo, na kuNa jiNadesiyaM dhammaM // 2 // zabdArthaH-asAra temaja vyAdhi ane vedainAthI bharapUra evA thA saMsAramA sukha nathI, ema jANato to jIva jinarAje kahelA dharmane zrAcarato nathI. // 1 // acaM kalaM paraM parAri, purisA ciMtaMti abasaMpattiM // aMjaligayaMva toyaM, gavaMtamA''uM na pichati // 2 // zabdArthaH- puruSo "bAja, kAla, pahora athavA parAra mane dhana saMpatti malaze." ema vicAra kare De; paraMtu aMjalImA rahelA pANInI peThe galI jatAM AyuSyane nathI jotaa.||2|| jaM kalle kAyacaM, taM aU ciya kareda turamANA // bahuvigco hu muhutto, mA avaraehaM pamikeda // 3 // . zabdArthaH-he prANIyo! je kAle karavA yogya hoya tene jaTa Ajeja karo. kAraNake, eka muhartamAM paNa bahu vighno zrAvo pa. meM, mATe pAvatA divasanI vATa na jUna // 3 // 1 zarIra saMbadhi.kha, 2 mana saMbaMdhi kha.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 5 // (17) hI saMsArarasadAvaM, cariyaM nedANurAyarattAvi // je puvAhe dikA, te avarasahe na dIsaMti // 4 // zabdArthaH-zrA saMsAranA svannAvanA AcaraNane joine tha. mane kheda thAya le ke, snehanA anurAgamA zrAsakta evA svajano savAre dekhAtA hatA te sAMje dekhAtA natho // 4 // mA subaha jaggiave, palAavami kIsa vIsamahe // tinniM jaNA aNalaggA, rogo a jarA a maccU a5 zabdArthaH-he loko ! jAgavAne avasare arthAt dharmakRtya ka ravAne vakhate kema sUjha raho ho ? arthAt Alasa karoDo ? valI nAsI javAnAM sthAnake kema visAmo karo ho ? kAraNake, roga, jarA ane mRtyu e tamArI puMThe lAgelA . / / 5 // divasanisAghamimAlaM, AusalilaM jIANa dhittUNaM caMdAzcabazllA, kAlaradaTuM namAmaMti // 6 // zabdArthaH-caMDa sUryarUpa balado rAtri divasarUpa ghamAnI paM kti vajhe jIvonAM AyuSyarUpa pANIne kheMcI kADhatA utA kAla rUpa reMne pherave // 6 // / sA nali kalA taM nani, usahaM taM nasthi kiMpi vinANaM / jeNa dharijA kAyA, khAMto kAlasappeNaM // 7 // zabdArthaH-he navya jIvo! kAlarUpa sarpathI jahaNa karAtA dehane jenAthI rakSaNa karIye evI ko kalA nathI, tevu ko au. Sadha nathI thane tevU ko vijJAna paNa natho. // 7 // doharapharNiMdanAle, mahiarakesara disAmahadakhille // pIai kAlanamaro, jaNamayaraMdaM puravipaume // //
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ (117) zabdArthaH-A ghaNI khedanI vAta le ke, kAlarUpannamaro ho TA zeSanAgarUpa nAlavAlAM, parvatorUpa kezarAvAlA, dizArUpa patravAlAM, pRthvIrUpa kamalane viSe manuSyorUpa bhakaraMdanu pAnakare. gayAmiseNa kAlo, sayalajINaM balaM gavasaMto // . pAsaM kahavi na muMcai, tA dhamme nadyama kuNada // e|| zabdArthaH-balanI zodha karato kAla gayAnAM miSatho sarva prANIyonAM pamatrAMne nathI mUkato, mATe he navya jIvo ! tame dharmane viSe nadyama kro.|| e|| kAlaMsi aNAIe, jIvANaM vivihakammavasagANaM // taM natthi saMvidANaM, saMsAre jaM na saMbhava // 10 // ___ zabdArthaH-anAdi kAla cakramAM jamatA ane nAnA prakAralAM karmane vaza rahelAjIvone saMsAramA koipaNa ekeDiyAdi neda nathI prApta thayo, ema nathI. arthAtU ekeDiyAdi sarve nedomAM namelo be. (anuSTupbRttam ) baMdhavA sudiNo save, piamAyA puttanAriyA // pevaNAna niattaMti, dAUNaM salilaMjaliM // 11 // zabdArthaH-bAMdhavo, suhRdo, mAtA, pitA, putra zrane strI, esarve marI gayelA manuSyane pANInI aMjalI zrApone para zmazAnathI pAga zrAve . // 11 // (zrAvRttam.) vidati suA vihamaM-ti baMdhava valladA ya vihmti|| ko kahavi na vidama, dhammo re jIva jiNanaNi 12 zabdArthaH--are jIva! putro, bAMdhavo ane strIyo e sarveno viyoga thAya be; paraMtu zrI jinarAje kahelA eka dharmano viyoga kyAre paNa thato nathI. // 12 //
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ amakammapAsabaddo, jIvo saMsAracArae gii|| amakammapAsamukko, AyA sivamaMdire g||13|| zabdArthaH-zrAu karmarUpa pAsAyo baMdhAyalo jIva saMsArarUpa baMdhIkhAnAmAM rahe ane thA karmapAsathI chuTelo AtmA moka maMdIramAM base // 13 // vidavo sajaNasaMgo, visayasuhAI vilaaslliaaiN|| naliNodalaggagholira, jalalavaparicaMcalaM savaM // 14 // zabdArthaH--lakSmI, svajana saMyoga ane vilAse karIne suMda ra evAM viSaya sukha e sarve kamalanAM patra upara kaMpatA rahelA pA of nA viMdu samAna atyaMta capala le.|| 14 // takaba balaM taM ka- juvaNaM aMgacaMgimA kaba // ra avamaNicaM pibaha, dina kayaMteNa // 15 // zabdArtha:--he prANIyo ! te bala, te yauvana ane aMganuM saMda rapaNuM kyAM gayuM ? te kAraNa mATe kAle karIne dIga na dIga jevaM bhA sarva anitya jANo. // 15 // ghaNakammapAsaba-cho, avanayaracanappasu vivihaan|| pAva vimaMbaNAja, jIvo ko zba saraNaM se||16|| zabdArthaH-gADha karmarUpa pAsAthI baMdhAyalo jIva saMsAra rUpa nagaranA cauTAmA vividha prakAranI viTaMbanA pAme , mATe A saMsAramA te jIvanU koNa rakSaNa karanAra De ? // 16 // ghoraMmi ganavAsa, kalamalajaMbAlaasuzbInane // basi aNaMtakhutto, jIvo kammANunAvaNa // 17 // zabdArthaH-jIva, ghora ane daramA rahelA padArthothI aca
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) ci temaja jayaMkara evA garnavAsamAM potAnAM karmanA prajAvadhI anaMtIvAra vazyo . // 17 // culasI kira loe, joNINaM pmuhsyshssaaiN|| ikikammi a jIvo, aNaMta khutto samuppano // 2 // zabdArthaH-zAstramA corAzI lAkha yonI kahI De ane te da. reka yonImAM jIva anaMtIvAra utpanna thayo be. // 17 // mAyApiyabaMdhuhiM, saMsArahiM pUrina lo|| bahajoNinivAsIhi, naya te tANaM ca saraNaM ca ||rnnaa zabdArthaH-saMsAramA rahelA ane ghaNI yonImAM nivAsa karanArAM mAtA, pitA ane baMdhurjae karIne zrA loka narapura thayo De; paraMtu te mAtA pitA vigere hAruM rakSaNa karanAra nathI, tema te thAre zaraNa karavA yogya nathI / / 15 // jIvo vAdivilutto, sapharo zva nikAle tamapphama / / sayalovijaNo picara, ko sakko veagAvigame // 3 // __ zabdArthaH-pImAthI vyApta thayelo jIva jala rahita sthAnamA mAMbalAnI peThe tarapha be.sarva loka te jIvane jUe be, paNa tenI vedanA dra karavA koNa samartha hoya ? arthAt koi nathI. 20 mA jANasu jIva tumaM, putta kalattAi madya sudaheka / ninaNaM baMdhaNameaM, saMsAre saMsaraMtANaM // 1 // zabdArthaH he jIva ! tuM "thA putra kalatrAdi mhArAM sukhanAM kAraNa thaze." ema na jANIza. kAraNake, saMsAramA lamatAM jIvone te putrAdi nakhaTA baMdhanarUpa thAya // 1 // jaNaNI jAya jAyA, jAyA mAyA piA ya putto y|| aNavabA saMsAre, kammavasA savajIvANaM // 22 //
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 121 ) zabdArtha - saMsAramAM karmanAM vazyathI sarva jIvone eka jAta nI avasthA rahelI nathI. kAraNa ke, pUrvanA javamAM mAtA hoya te bIjA navamAM strI yara jAya, strI hoya te mAtA thAya, pitA hoya te putrAne putra hoya te pitA thAya // 22 // (anuSTupUvRttam ) nasA jAI na sA joNI, na taM ThANaM na taM kulaM // na jAyA na mucyA jaba, save jIvA prAMtaso // 23 // zabdArthaH--jemAM sarve jIvo anaMtIvAra utpanna thayA nathI a ne mRtyu pAmyA nathI evI koi jAti, yonI, sthAna ke kula nathI. ( zrAryAvRttam ) taM kiMpiNaM, loe vAlaggako nimittaMti // java na jIvA bahuso, sudadukaparaMparaM pattA // 24 // zabdArthaH jemAM jIvo bahuvAra sukha duHkhanI paraMparAne nathI pAmyA; evaM lokamAM vAlanA agrabhAga jeTabuM koipaNa sthAna nathI. savAna ra dIrDa, pattA savevi saya saMbaMdhA // saMsAre to viramasu, tatto jai musi pramANaM // 25 // zabdArtha :- he jIva tane zrA saMsAramAM sarve samRddhi ne sarve svajanAdi saMbaMdha prApta thAya be, mATe jo potAne sukho jAto doya to tethI virAma pAma ||25|| ego baMdhai kammaM, ego vahabaMdha maraNavaNa sAI // visadara navaMmi mamai, egucci kammavelavina 26 zabdArthaH-- jIva pote ekaloja karmane bAMdhe be, ekalo va dha, baMdhana chAne maraNanI Apattine sahana kare be; valI ekaloja karma thI gAyo to saMsAramAM jame be. // 26 //
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) anno na kuNaadiaM, hiyapi appA kerazna hu anno appakayaM sudadurakaM, muMjasi tA kIsa dINamuho // 2 // __ he prANin ! thALaM bIju koi ahita karatuM nathI. temaja hA potAnuM dita paNa tuM poteja kare be, boju ko karatuM na. thI, mATe tuM potAnuM kareluM sukha duHkha jogave , to par3I zA kAraNa mATe dIna mukhavAlo thAya ? // 27 // bahuAraMnavidattaM vittaM vilasaMti jIva sayaNagaNA // tANiyapAvakammaM, aNudavasi puNo tumaM ceva ||shn|| zahArthaH he jIva ! teM pote bahu AraMjayI meLaTuM je dhana le teNe karIne dArA svajano vilAsa kare ne ane valI te AraMnatho natpanna thayelA pApane tuM pote ekaloja narakamAM anujava karIza. aha duskiAitaha nu-rikAzjada ciMtiyAza minA taha thopi na appA, viciMti jIva kiM naNimo zae zabdArtha:-are mUrkha jIva ! teM jevI rIte tdArA khI thatA nUkhyA evA bAlakono vicAra karayoDe tevI rIte thAro potAno vicAra karayo nazrI, to have tane zuM kahuM ? // 5 // khaNanaMguraM sarIraM, jIvo anno a saasysruuvo|| kammavasA saMbaMdho, nibbaMdho ittha ko tudha // 30 // zabdArthaH--zarIra kaNanaMgura ane tethI jUdo evo jIva zA zvata rUpavAlo je. valI e beno karmanA vazyathI saMbaMdha thayo to palI he jIva! thAre e zarIrane viSe mULa zAmATe rAkhavI jozye? kada AyaM kaha caliaM, tumaMpikada Aga kahaM gmiho| annunnapi na yANaha, jIva kumubaM karja tudha // 31 // zabdArtha-he jIva thA kuTuMba kyAthI zrAvyu ane kyAMgayuM?
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 123 ) tuM pakyAMthI zrAvyo chAne kyAM jaiza? valI tameM paraspara eka bIjAne jANatA nathI to paDhI te kuTuMba vhAruM kyAMthI ? 31 khaNacaMgure sarore, maNunave palasAritthe // sAraM ittimittaM, jaM kIrai sohaNo dhammo // 32 // zabdArthaH--zarIra kSaNabhaMgura ane manuSyajava meghanA samUha jevo be, jethI uttama dharma yAcaravo eja mAtra sAra be. 31 (anuSTup vRttam ) jamma DukaM jarA dukaM, rogA ya maraNANi ya // aho Duko huM saMsAre, jatya kI saMti jaMtuNo // 33 // zabdArtha:-- janma saMbaMdhI duHkha, jarAvasthA saMbaMdhI duHkha, ro go ne maraNa e paNa duHkhamaya be; mATe yA saMsAraja duHkharUpa be, jemAM prANIyo kleza pAme be. // 33 // ( zrAryAvRttam . ) jAva na iMdiyahANI, jAva na jararaskasI pariphurai // jAva na rogavicyArA, jAva na maccU samullikhaI // 34 // zArtha:- jyAM sudhImAM iMdriyo ko thara nathI, jyAM sudhomAM jarAvasthArUpI rAkSasI pragaTa thara nayo, jyAM sudhImAM rogavikA rotpanna thayA nayI ane jyAM sudhI mAM mRtyu nadaya zravyaM nathI, tyAM sughImAM dharma sAdhana karI leda // 34 // jada gedami palitte, kUvaM khaNInaM na sakkae koi // tada saMpatte maraNe, dhamo kaha kIrae jIva // 35 // * zabdArthaH--jema ghara salagavA lAgyA paDhI koi mANasa kUMvo khoMdavAne samartha thato nathI, tema maraNa najIka zrAvyA pakSI he jI ba! tuM dharma zora karI sakIza ? // 35 //
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 124 ) 'rUvama sAsayamecyaM, vijjulayAcaMcalaM jae jI // saMghANurAgasarisaM, khaNaramaNIyaM ca tArunnaM // 36 // zabdArthaH-- yA rUpa azAzvatuM be, jagatmAM jIvita vijalI nI peThe capala be ne tAruNyapa paNa saMdhyAnA raMga jevuM kRNa ramaNIka be. // 36 gayakanna caMcalAna, lacca na tiprasacAvasArityaM // visayasudaM jIvANaM, budhasu re jIva mA mudya // 37 // zabdArthaH - jIvone lakSmIyo hAthInA kAna jevI caMcala thAne viSaya sukha iMdranAM dhanuSya sarakhuM capala be, mATe are jIva ! luM bodha pAma, paNa moha na pAma. // 37 // jada saMghAe saNA-saMgamo jada paDhe pahicANaM // sayaNANaM saMjogo, tadeva khaNabhaMguro jIva // 38 // zabdArtha:-- he jIva ! jevI rIte saMdhyA samaye pakSIyono ne rastAmAM musAphara lokono samAgama thAyaDe, tevIja rIte yA stra janono samAgama paNa kSaNabhaMgura The. // 38 // ( upajAti vRttam ) nisAvirAme paribhAvayAmi, gehe palitte kimahaM sukhAmi madyaMtamappANamuvaka yAmi, jaM dhammaradina dihA gamAmi zabdArtha - he jIva ! tane zrAvo vicAra kema tethI dhAvato ke, huM pAulI cAra ghamI rAta rahe eTale yAvA vicAra karUM ke je DhuM dharma rahita divaso kema gamAvuM huM ? ghara balavA mAMDye te kema sui rahuM huM ? ne balatA evA AtmAnI kema upekSA karUM haiM ? ( anuSTupavRttam . ) jAjA vacca rayaNI, na sA parinittai //
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ (125) adammaM kuNamANassa, pahalA jaMti rAina // 40 // zabdArtha - je je rAtrI divaso jAya be te te pAThA yAvatA nathI. kAraNake, dharma, karanAra mANasonA rAtrI divasa niSphala jAya be. jassa miccuNAsa kaM, jassa vivi palAyaNaM // jo jANe na marissAmi, sohu kaMkhe sue siyA // 42 // zabdArtha - jene mRtyunI sAthe mitratA be, jene mRtyuthI nAsI javaM bevalI je puruSa ema jAai be ke, huM marIza nahi, te purukadApi yavatI kAle dharma karavAnI ichA kare be // 41 // ( zrAryAvRttam . ) daMgakavi karittA, vaccaMti hu rA pra divasA ya // usa saMvitA, gayAvi na puNo nitaMti // 42 // zabdArthaH--phAlakA uparathI derutrame sUtrane nakelavAnI peThe AyuSya nakelatA evA rAtrI divaso cAlyA jAya be ne te gayelA rAtrI divasa pAA AvatA nathI. // 42 // ( upajAtivRttam ) jada sIho va miyaM gahAya, maccU naraM nei hu aMtakAle na tassa mAyA va piyAva jAyA, kAlaMmi taMmisaharA javaMti zabdArthaH--jema yA lokamAM siMha mRgane pakamIne mArI nAMkhe bema mRtyu mANasane nizve vinAza pamAne be; paNa te vakhata te mANasane mAtA, pitA ne jAi rakSaNa karavA samartha yatA nayI. ( AryAvRttam . ) jikhaM jalaviMdusamaM, saMpattIna taraMgalolAna // sumiyasamaM ca pimmaM, jaM jANasu taM karitAsu // 44 // zabdArthaH-- jIvIta darjanA agrabhAga upara rahelA jalabiMDu
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 126 ) samAna, saMpattiyo jalanA taraMgo samAna ghane prema svapna samAna be, mATe jo tuM te jANato hoya to dharma zrAcaraH // 44 // ( rathoddhatAvRttam ) saMkarAga jala bubbuvame, jIvie pra jalabiMducaMcale // juvaNe ya nazvegasannine, pAvajIva ki miyaM na buna se 45 zabdArthaH-- saMdhyA samayano raMga, pANInA parapoTA ne darja nA nAga napara rahe luM pANI nuM biMDu tenA samAna jovita bate vala nadInA vega samAna yuvAvasthA bate he pApa jIva ! tuM bogha natha pAmato e zuM ? // 46 // ( zrAryAvRttam ) annaca sukha anna va rohiNI parizovi annantu // prabaliva, kurUMcaM, parikattaM dayakayate // 46 // zabdArtha:--Are niMdA karavA yogya kAle jatane validAna - patrAnI peThe putrone jUdo gatimAM, strIne jUdo gatimAM chAne parivArane jUdI gatimAM; ema sarva kuTuMbAne jUDuM jUDuM karI nAkhyuM be. jIveNa navenave mi liyA, dedAi jAi saMsAre // tANaM na sAgarehiM, kIrai saMkhA praNatediM // 47 // zabdArthaH -- he zrAtman! yA saMsAramAM jI ve, nave navamAM je dedo me bAbe, tenunI anaMtA sAgaropamathI paNa saMkhyA thaiza ke tema nayI. nayodayaM pitAsiM, sAgarasalilAna bahuyaraM doi // galiyaM ruyamANI mAUNaM annamannANaM // 48 // zabdArthaH - he zrAtman! te apara apara janmanI rudana karatI mAtArjunAM yAMsunAM jalanuM pramANa samudranAM jalathI paNa vadhAre be. jaM narae neraiyA, duhAi pArvati ghoraNaMtAI //
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) tatto aNaMtaguNizaM, nigoamadye dudaM ho // 4 // zabdArtha:-narakamA nArakI jIvo je ghora anaMta kuHkha pA me , tenAthI anaMtagaNuM puHkha nigodamAM ne, // 4 // taMmivi nigoamadye, vasina rejIva vivihakammavasA // visahaMto tikaduhaM, aNaMtapuggalaparAvate // 50 // zabdArthaH- are jIva! vividha karmanA vazyathI te nigodanI madhye paNa tuM tikSaNa puHkhane sahana karato to anaMta pudgalapa rAvata kAla sudhI vazyo . // 50 // nIdaria kahavi tatto, patto maNuattaNaMpi rejIva // tatthavi jiNavaradhammo, patto ciMtAmaNisarityo // 5 // zabdArthaH-are jIva ! mahA kaSTa karIne te nigodethI nIkalI tuM manuSya paNAne pAmyo je ane temAM paNa ciMtAmaNi ratna sarakhA jinezvaranA dharmane pAmyo . // 1 // pattevi taMmi rejIva, kuNasi pamAyaM tamaM tumaM ceva // jeNaM navaMdhakave, puNovi pamina duI lahasi // 5 // zabdArtha:-are jIva! te jinezvara dharma prApta thayA batA pa Na tuM jenAthI pharIne paNa saMsArarUpa kUvAmAM pamIne phuHkha pamAya evA pramAdane kare . // 52 // avalo jiNadhammo, na ya aNuvinno pmaaydosennN|| hA jIva appaveri a, subahuM para visUrahisi // 53 // zabdArthaH he jIva tane jinezvarano dharma prApta thayo, paNa te pramAdanA doSathA tene sevyo nahi; jethI he pAtmavairI! tuM Agala bahuja kheda karIza. // 53 // soaMti te varAyA, patthA samuvaThiaMmi mrnnNmi||
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) pAvapamAyavaseNaM, na saMcina jehiM jiNadhammo // 54 // zabdArthaH-jemaNe pAparUpa pramAdanA vazyathA jinadharma nathI sevyo te rAMka puruSo maraNa prApta thaye te zoka kare je. 54 dhIdhI dhI saMsAraM, devo marikaNa jaM tiro hoi|| mariUNa rAyarAyA, paripaJca nirayajAlAe // 55 // zabdArthaH-zrA saMsAraneja dhikkAra ! dhikkAra le !! dhikkAra De !!! kAraNake, devatA marIne tiryaca thAya ne ane cakravartI marI ne narakanI jvAlAmAM pacAya be. // 55 // jAi aNAdo jIvo, dumassa pupphaMva kammavAyada // dhanadhannAdaraNAI, gharasayaNakumuba mildevi // 56 // zabdArthaH-anAtha jIva dhana, dhAnya, thAnaraNa, ghara, svajana ane kuTuMbane tyajIne karmarUpa vAyuthI daNAyo uto vRkSanAM puSpanI peThe nIce pase je. (nIcI gati pAme . ) // 56 // vasiaM girIsu vasiaM, darIsu vasi samuddamachami // rukaggesu avasiaM, saMsAre saMsaraMtANaM // 4 // zabdArtha-de zrAtman! saMsArane viSe jamatA evAteM parvato upara, guphAmAM, samurumAM ane vRdonAMagranAgane viSe nivAsa kasyo . devo neraina tti ya, kIma payaMgu tti mANaso eso|| rUvassI ya virUvo, suhAnAgI dukannAgI ya // 7 // zabdArthaH he jIva! tuM keTalIka vakhata devatA, nArakI, kImo pataMga ane manuSya thayo . valI teno teja tuM keTalIka. vakhata rU pavaMta, kurUpavaMta, sukhI ane phuHkhI thayo je. // 58 // rAutti a dumagutti a, esa sapAgutti esa veavika // sAmI dAso pujo, khalutti adhaNo dhaNava itti ||yaannaa
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) zabdArthaH-eja tuM keTalI vakhata rAjA, nI khArI, caMmAla, brAhmaNa, svAmI, dAsa, pUjya, khala, nirdhana ane dhanavaMta thayo . naviyatyikoniyamo,sakammaviNivisarisakaya ciho annunnarUvaveso, naDuvva pariattae jovo // 6 // zabdArthaH-e pUrve kahelAmAM ko jAtano niyama nathI. kAraNake, pote potAnAM karmanI racanA pramANe ceSTA karanAro jIva naTanI peThe jUdAM jUdAM rUpa lazne pharayA je.|| 60 // naraesu veyaNAna, aNovamA asaaybhulaa|| re jIva tae pattA, aNaMtakhutto bahuvihAna // 6 // zabdArthaH-zrare jIva !te narakamAM napamA rahita zrane azAtA vedanAvAlI bahu prakAranI vedanA anaMtIvAra prApta kara le. devatte maNuatte, parAjiuMgattaNaM navagaeNaM // nIsaNaduI bahuvihaM aNaMtakhutto smnnunuuaN||62|| zabdArthaH he jIva ! teM devapaNAmAM, manuSyapaNAmAM parataMtra pa. pAne pAmavAvame bahu prakAranuM jayaMkara mukha anaMtIvAra zranujavyune. tiriagaiMaNupatto, jImamahAveNA annegvidaa|| jammaNamaraNaradahe, aNaMtakhuto parignami // 63 // zabdArthaH he jova! tIryaca gatine pAmelo tuM aneka prakAranI jayaMkara vedanAvAlA janma maraNa rUpa reTamAM anaMtovAra namyoDaM. jAvaMti kevi dukA, sArIrA mANasA va sNsaare|| patto aNaMtakhutto, jIvo saMsArakaMtAre // 64 // zabdArthaH-saMsAramAM zarIrasaMbaMdhI ane manasaMbaMdhI jeTalI koI pukhoDe te sapA saMsArarUpa. araNyamAM jamatA evA jIve anetIvAra pAmyo / 63 / /
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ (130) taNDA ayaMtakhutto, saMsAre tArisI tumaM aasii|| jaM pasamenaM sabo-dahoNamudayaM na tIrijA // 65 // zabdArthaH-he jIva! tane tevAprakAranI (tRSNA) tRSNA saMsA. rane viSe anaMtIvAra thaDe ke, je tRSNAne zamAvavA mATe sarve samukhAnu pANI paNa samartha na thAya. // 65 // AsI aNaMtakhutto, saMsAre te buhAvi tArisIyA // jaM pasamenaM sabo, puggalakAnavina tarijA // 66 // zabdArthaH he jIva ! valI tane saMsAramA tevI kudhA anaMtIvAra utpanna tha De ke, je kudhAne zamAvavAne ghRtAdi pujala samUho paNa samartha na thAya // 66 // kAUNa maNegAI, jmmnnmrnnpriannsyaa|| muskeNa mANusattaM, jai lahara jahichi jiivo||6|| zabdArthaH-jyAre jIva aneka evA janma maraNanA zeMkamo parAvatane karIne puHkhathI manuSyannava pAme tyAre te zacita sukha pAme . taM taha ulladakhanaM, villiyAcaMcalaM ca maNuattaM // dhammami jo visIakSa, so kAuriso na sappurisorca zabdArthaH-je puruSa daza dRSTAMtathI urddhana ane vijalInI peThe caMcala evA te manuSya navane pAmone dharmane viSe kheda pAmeDe, te kAyara puruSa jANavo paNa satpuruSa na jANavo. // 6 // .. a (napajAti vRttam) mANussajaMmme tami vakSyami, jiNaMdadhammona kaajeNaM tuDhe guNe jaha dhANukkaeNaM, dabA malevAya avassa teNaM zabdArthaH--jeNe manuSyajanmarUpa saMsArasamuno kAMge prApta . thayA batA jineU dharma natho karayo tene jema dhanuSyanI dorI
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 131 ) truTI javAthI dhanuSyadhArI puruSane hAtha ghasavA pa be tema - zya hAtha ghasavA pame be. // 69 // rejIva nisuNi caMcalasadAva, mildeviSNu sayalavi badyajAva navanecapariggadavilihajAla, saMsAri ani sahuiMdayAla zabdArthaH - are jIva ! sAMjala. tuM caMcala svabhAvavAlA thA sarva bAhya jAvone ne nava nedavAlA parigrahanA vividha samUha ne mUkIne paralokamAM jazza, mATe saMsAramAM zarIrAdi je kAMi dekhAya te sarva iMdrajAla samAna be // 70 // piyaputtamittagharaghara NijAya, idalAi saba niyasuhasuhAve // navina koi tu saraNi mukha, ikalu sadasi tirinirayaduka // 71 // zabdArtha:-- he mUrkha! prA loka saMbaMdhI sarva pitA, mAtA, putra, mitra, ghara bhane strI vigereno samUha potapotAne sukha karavAnA svajAvatrAlo be; paraMtu tithaMca ane narakanAM duHkhane to tuM ekaloja sahana karIza. te vakhate temAMnuM koi vhAre zaraNa karavA yogya nayo. 71. ( mAgadhikAvRttam ) kusagge jada usabiMdue, yovaM cini saMbamANae // evaM mahuA jIvitryaM, samayaM goma mA pamAyae72 zabdArthaH - jema darjanA zranAga upara raheluM pANI nuM biMDu thomo vakhata radebe, tema manuSyanuM jovota paNa thomA vakhatanuM be, mATe he gautama! eka samaya paNa prmaad| thaiza nadi // 12 // saMbuda kiM na budhada, saMbohI khalu pizca ullahA // no dR vaNamaMti rAIna, no sukhadaM puNaravi jIviyaM7 3
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 132 ) zabdArtha :- he vyajIvo ! bodha pAmo. zA mATe bodha pA matA nathI ? mRtyu pAmyA paThI parajavamAM bodhi durvvana be. gaye khAM rAtrI divasa pAThA yAvatAM nathI. temaja jIvita paNa pharI mala sulana nathI. // 73 // pAsada, ganacAvi cayaMti mANavA // kaharA vuDhA se jaha vaTTayaM hare, evaM prAnakhayaMmi tu // 74 // zabdArthaH -- bAlaka, vRddha ne garjamAM rahelA mANaso mRtyu pAme be, tene tuM jo. vallI jema siMcANo tetarane mAre be tema zrAyuSyano kaya ye jIvita truTI jAya be. // 74 // ( zrAryAvRttam . ) tihujaNaM mataM, daNa nayaMti je na appANaM // viramaMti na pAvAnaM, dhidhi dhittaNaM tANaM // 75 // zabdArthaH- je puruSo mRtyu pAmatA evAtra juvananA mANasone jotA batA potAnA zrAtmAne dharmane viSe sthApana karatA nathI ne prApathI nivarttatA nathI, teja'nAM dharaNAne dhikkAra be ! dhikAra be !! mA mA pada bahuaM, je baDA cikkadikammediM // savesi te sijAya, hiyovaeso madAdoso // 76 // zabdArthaH -- ( ayogya ziSyone upadeza karatA gurune joi yogya ziSya gurune kar3e be ke ) " he guro ! je puruSo potAnAM cikaNAM karmI baMghAyalAM be, temane bahu upadeza na karo, kAraNa ke te yogya ziSyone hitopadeza mahA doSavAlo thAya be. // 16 // kusi mamattaM dhaNasaya-Na vivapamuhesu tadukesu // siDhilesi prAyaraM puNa, prAMtasukhaMmi mukhaMmi // 77 // zabdArthaH zrAtman ! tuM anaMta duHkhanAM kAraNa evA dhana
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 133 ) // svajana ne lakSmI vigaremAM mamatA kare ve chAne valI anaMta sukhavAlA mokSane viSe yadarane zithila kare ve. // 99 // saMsAro duhaheU, dukaphalo dussa dadukarUvo na cayati taMpi jIvA, ibA nedanikhalediM // 78 // zabdArtha:-- de jIva ! yA saMsAra duHkhanuM kAraNa, duHkha be phala jenuM evo ne duHsaha duHkharUpaja be. sneharUpa bemIthI baMdhAyalA jIvo te saMsArane paNa tyajI detA nathI. // 78 // niSprakammapavaNacalina, jIvo saMsArakANaNe ghore // kA kA visaMbaNA, na pAvae dusaddurakAna // 79 // zabdArthaH zrA ghora saMsArarUpa araNyamAM potAnAM karmarUpa pavanazrI caMcala evo jIva ! jenAthI duHsaha duHkha nRtpanna thAya be evI ka ika vadha baMdhanAdi viTaMbanA nathI pAmyo ? arthAt sarva pAmyo be. sisiraMmi sIlA nila-lada risahassediM ninnaghaNadedo tiricyattaNaMmi'ranne, prAMtaso niNamaNupatto // 80 // zabdArtha :- he jIva ! tuM tiryaMca javamAM zraraeyane viSe ziyAlAmAM zitala pavananI hajAro leherothI nedAyelA dRDha dehavAlo tharane anaMtIvAra mRtyu pAmyo be // 80 // gimhAyavasaMtattoM, ranne chuhinaM pivAsinaM bahuso // saMpatto tirinave, maraNaduhaM bahu visUraMto // 82 // zabdArthaH - de jIva ! tuM tithaMca jatramAM araNyane viSe nanAlAnA tApatha tapta thayo bato bahuvAra bhUkhyo tathA tarazyo theine bahu kheda pAmato mRtyu pAmpo be // 81 // vAsAsurannamadye, girinivaraNodagediM baghaM to // socyA nilaya vi, masi tiritta ye bahuso // 8 //
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 134 ) zabdArthaH - de jIva ! tuM tiryaMca navamAM comAsAne viSe vanamAM parvatonAM UraNAnAM pAlItha cAine zitala pavanatha dagdha thayo to bahuvAra mRtyu pAmyo be. // 2 // evaM tirijavesu, kI saMto dukasaya sadassehiM // vasitakhuto, jIvo jo saNa navAnne // 83 // zabdArtha --e pramANe tithaMca javamAM zekako duHkhotha kleza pAmato jIva jayaMkara saMsArarUpa araNyamAMnaMtIvAra vazyo be. dukammapalayA - nilaperinuM jINaMma navaranne || hiMmato narapasuvi, prAMtaso jIva pattosi // 84 // zabdArthaH-- he jIva ! duSTa evAM prATha karmarUpa pralayakAlanA pavanathI prerAyelo tuM jayaMkara saMsArarUpa araNyamAM cAlato bato narakane viSepaNa naMtIvAra duHkha pAmyo be // 84 sattasu narayamadIsu, vAnaladAdasI praviNAsu // vasitakhutto, vilavaMto karuNasadehiM // 85 // 4 zabdArthaH--he jIva! vajrAgnino dAda be jemAM tathA atyaMta zIta vedanA be jemAM evI sAta naraka pRthvImAM tuM karuNa zabdathI vilApa karato to anaMtIvAra vazyo be, // 85 // piyamAyasayArahina, DuMraMtavAhirdi pImita bahuso // maNuve nissAre, vilAvina kiM na taM sarasi 86 zabdArthaH- are jIva ! yA sAra rahita manuSyanavamAM pitA mAtAdi svajanathI rahita zrane mahA vyAdhithI bahuvAra pIkA pA mo tathA vilApa karato tuM te manuSya javane zuM nathI saMnArato? pavaNuva gayaNamagge, alakina namai javavaNe jIvo // vANAmi samu- cikaNa, dhaNasayaNasaMghAe //
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 135 ) zabdArthaH jIva yA saMsArarUpa vanamAM ThekANe ThekA dha na svajananA samUhane tyajI dai zrAkAzamAM pavanano peThe zrahazya thayo to me be. // 87 // vidhijaMtA sayaM, jammajarAmaraNatikakuMtehiM // hamaNuhavaMti ghoraM saMsAre saMsarata jIcyA // 88 // tahavi khapi kayAvi hu, annAnuyaMgamaM kicyA jIvA saMsAracAragArDa, nayanaM, viUMti mUDhamaNA // 8 // zabdArtha:-- saMsAramAM jamatA evA jIvo janma, jarA khane ma raNarUpa tIkSNa jAlArthI niraMtara vidhAyA batA ghora duHkhane - ve be to paNa mUDha manavAlA chAne ajJAnarUpa jujaMgatha / masAyalAjI vo kyAre paNa nizce saMsArarUpa baMdhIkhAnAmAMthI kSaNamAtra udvega pAmatA nathI. // 88-89 // kIla si kitavelaM, sarIravAvIi jaba paisamayaM // kAlaradaddaghamIdiM, sosijara jIvinodaM // 90 // zabdArtha :- he jIva ! tuM zarIrarUpI vAvyane viSe keTalo vakhata sudhI kImA karIza ? ke, je vAvyamAM samaye samaye kAlarUpa raheMTanI ghamIyothI jI vitarUpa pANIno pravAha sUkAi jAya be. re jIva buna mA muna, mAM pamAyaM karesi re pAva // kiM paraloe guruka jAyAM dohisi prayANa ||e|| zabdArthaH- khare jIva ! tuM bodha pAma. moha na pAma- ghare pApa ! tuM dharmamAM pramAda na kara are ajJAna ! tuM paralokamAM madA duHkhano pAtra kema yAya De ? // 1 // bunasu re jIva tumaM, mA mutrasu jiemayaMmi nAUNaM // jahmA puNaravi esA, sAmaggI ullahA jIva // 92 // .
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 136) zabdArtha:- are jIva! tuM bodha pAma ne dharmasvarUpa jApIne jinamatamAM moha na pAma. are jova! kAraNake, pharIthI yA sAmagrI malavI durvvana be. // 52 // dulo puNa jidhammo, tumaM pamAyAyaro sudesI ya // sadaM ca narayaDukhaM, kada dohisi taM na yANAmo 93 zabdArtha:-- jinadharma pharothI malavo Dulna be. tema tuM pramAdanI khANa ne sukhanI icchA karanAro be. vala / naraka duHkha duHsada be, mATe huMnathI jANato ke, paralokamAM tuM kema yaza, arthAt hArI zI gati thaze ? // 53 // prathire thiro samale - Na, nimmalo paravaseNa sAhINo // deheNa jai viDhappas, dhammo tA kiM na pAttaM ||e4|| zabdArthaH- jo sthira, malina chAne parasvAdhina evA dehathI sthira, nirmala ne svAdhina evo dharma melavI zakAya to par3hI zuM prApta karayuM na kadevAya ? // e4 // jada ciMtAmaNirayaNaM, sulahaM na hu doi vihavANaM // guNavidavavAiNaM, jiprANa tada dhammarayapi e5 zabdArthaH prarUpa puNyavAlAne jema citimaNi ratna sulana na ja hoya teMma guNa vinava rahita jIvone dharmaratna paNa sulana na hoya. jaha dighIsaMjogo, na hoi jammaMdhayANa jIvANaM // taha jimayasaMjogo, na hoi midhajIvANaM // 6 // zabdArthaH jema janmAMdha jIvone yAMkhothI dekhatuM dhatuM nayI tema mithyAtvathI zrAMdhalA jIvoMne jinamatano saMyoga thato nathI. paJcakamaNaMtaguNe jiNaMdadhamme na dosalesovi // tahavi du annAAMdhA, na ramaMti kayAvi taMmi jikhAe
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ (137) ___ zabdArthaH--pratyakSa evA anaMtaguNavAlA jinarAjanA dharmane viSe doSano leza mAtra nathI. to paNa ajJAnathI AMdhalA jIvo nizce te dharmane viSe kyAre paNa ramatA nathI. // ey // mile aNaMtadosA, payamA dIsaMti navi ya guNaleso // tahavi ya taM ceva jiyA, hA mohaMdhA nasevaMti // eG // , zabdArtha-mithyAtvathA pragaTa anaMta doSo dekhAyaDe ane guNaleza dekhAto nathI. topaNa mohatho zrAMdhalA jIvo te mithyA tvaneja seve . e ghaNuM Azcarya je. / / e|| dhi hI tANa narANaM, vinnANe tada guNesu kusalataM // sudasaJcadhammarayaNe, suparikaM je na jANaMti // ee|| zabdArthaH-sukharUpa ane satyarUpa dharmaratnane viSe je puruSo nattama parIkSA nathI jANatA. te puruSonA vijJAnane viSe ane gu rAne viSe kuzalapaNAne dhikkAra thAna ! dhikkAra thAna ! // ee|| (anuSTupvRttam ) jiNadhammo'yaM jIvANaM, appuvo phappapAyavo // saggApavaggasukANaM, phalANaM dAyago imo // 10 // ___ zabdArtha:-zrA jinadharma jIvone apUrva kalpavRkSa , tethoe kalpavRkSa svarga ane modanAM sukharUpa phalono ApanAra . 100 dhammo baMdhu sumitto a, dhammo a paramo guru // . mukamagga payadANaM, dhammo prmsNdnno||101 zabdArthaH-dharma eja baMdhu ane nattama mitra . valI dharma uttama guru temaja dharma moda mArgamA pravRttelAne utkRSTa ratha samAna . // 10 // (AryAvRttam.) cagaNaMtadAnakha-pakhitanavakANaNe mahAnIme //
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ (130) sevisu re jIva tumaM, jiNavayaNaM amiykuNmsm||10|| zabdArthaH--are jIva ! mahA nayaMkara ane cAra gatinA anaMta phuHkharUpa agnithI salagatA saMsArarUpa vanamAM amRtanAM kuMbha samAna jinarAjanAM vacanane sevana karaya. // 12 // visame navamarudese, aNaMta duda gimhtaavsNttte|| jiNadhammakapparukaM, sarasu tumaM jIva sivasuhadaM // 13 // zabdArthaH he jIva ! tuM viSama ane anaMtAM phuHkharUpa unAlA nA tAphthI tapta evA marudezamAM modatulya ApanArA jinadharma rUpa kalpavRkSay sevana kara. // 103 // kiM bahuNA jiNa dhamme, jazvaM jaha navodahiM ghorN|| bahutariyamaNaMtasudaM, ladA ji sAsayaM gaNaM 104 zabdArtha-he zrAtman ! bahu kaDevAthI zuM ? paraMtu thAre jina dharmane viSe te prakAre yatna karavo ke, jethI jIva nayAnaka evA saM. sArarUpa samupane UTa tarone anaMta sukhavAlA mokSasthAnane pAme, // iti vairAgyazataka samAptam // // atha ajavya kulakam // jaha annaviya jIvehi, naphAsiyA evamAzyA naavaa|| iMdattamaNuttarasura, silAyanara nArayattaM ca // 1 // . . zahArthaH-ajavya jIvo e thA have paThI kahevAmAM zrAvaze te jAvo spA nathI. te iMjapaNuM, anuttaravAsI devapaNuM, tresa zalAkA puruSapaNuM zrane nava nAradapaNuM // 1 // kevaligaNadaradaDe, pavajA tibavacaraM dANaM // pavayaNasurI surattaM, logaMtiya devasAmittaM // 2 // zabdArthaH-valI kevalI tathA gaNadharanA hAthe dIkSA, tI.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) rthakaranuM vArSika dAna, pravacananI adhiSTAyaka devI tathA devapapuM, lokAMtika devapaNuM ane devapatipaNuM na pAme // 2 // tAyattIsasurattaM, paramAhammiya juyalamaNaattaM // saMjinnasoyaM tada, puvagharAdArayapulAyattaM // 3 // zabdArthaH trAyatriMzakadevapaNuM, paMdara jAtinA paramAdhAmipaNuM, yugaliyA manuSyapaNuM, valo sanninna zrota labdhi, pUrvadharalabdhi, thAhArakalabdhi ane pulAkala bdhipaNuM paNa na pAme // 3 // maNanANAI sulaha, supattadANaM samAhimaraNattaM // cAraNadugamasippaya, khIrAsava khoragaNataM // 4 // zabdArthaH--matijJAna tathA zrutajhAnanI labdhi, supAtradAna, samAdhi maraNa; vidyAcAraNa ane jaMghAcAraNanI labdhi, madhusarpi labdhi, kirAzrava labdhi phira sthAnakI labdhi paNa na pAme // 4 // tibyara tivapamimA, taNuparinogAi kAraNevi punno|| puDhavAzya nAmi vi, anavajIvahiM no pattaM // 5 // zabdArthaH-tIrthakara tathA tIrthakaranI pratimA, valI zarIranA parimogAdi kAraNamAM na pAme. temaja annavya jovo pRthvokAya nA nAvAne viSe paNa na prApta thAya // 5 // candasarayaNataMpi, pattaM na puNo vimANasAmittaM // sammattanANasaMyama, tavAznAvA na lAvaduge // 6 // __ zabdArthaH--cauda ratnapaNuM ane valI vimAnana svAmIpaNuM na pAme. valI samyakta, jJAna, darzana, cAritra, ane tapAdi bAhyAjyaMtara e be nAva paNa na pAme // 6 // aNunavajuttA jattI, jiNANasAdammiyANa vddlN|| na ya sAde anabo, saMvigattaM na supparakaM // 7 // .
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 140 ) zabdArthaH - zravya jIva anubhava yukta nakti, jinezvaranI zrAjJA pramANe sAdharminI sevA jati, saMsArathI vairAgyapaNuM temaja uttama pakSa na pAme. // 7 // jijAyajaNaNijAyA, jirAja kAjarakaNI jugapahANA pAyariyapayAidasagaM, paramaguNahamappattaM // 8 // zabdArtha - jinezvaranA mAtA, pitA, strI, jarU, jakSaNI a na yugapradhAna paNa na thAya. valI AcAryAdi daza padano vinaya temaja paramArthathI adhikapaNuM na pAme. // 8 // prabaMdhana saruvA, taca hiMsA tihA jiNudiTThA // ve yabhAveNa ya, dUhAvi tesiM na saMpattA // e|| zadArtha - valI ajavya jIva anubaMdha, hetu ane svarUpa evI traNa prakAre zrI jinezvare kahelo hiMsA dravya chAne nAva evA be jedathI na pAme // 5 // // iti zravyakulam // // atha puNyakUlakam // saMpunnaiMdiyattaM, mANusattaM ca yariyakhittaM // jAikula jidhammo, lagnaMti paJjuyapunnehiM // 1 // zabdArthaH - ghaNAM puNyanA nadayathI pAMce iMDiyanuM zrakhaM tapaeM, manuSyapaNaM, zrAryakSetra, jAti, kula chAne jinadharma prApta thAya be. jie calaNa kamala sevA, sugurupAyapajjupAsaNaM ceva // sajAya vAyavamaMtaM, lagnati panuyapunnahiM // 2 // zabdArthaH--ghaNAM puNyanA ndyth| jinarAjanAM caraNakamala na sevA, sugurunAM caraNana sevA, vAMcanAdi pAMca prakAranI sa
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 141 ) kAya ane mAThA vAdane jItavApaNuM prApta thAya be. // 2 // sudho buho sugurudiM, saMgamo navasamaM dayAlutaM // dAkhinnaM karaNaMjo, lagnaMti panUyapunnehiM // 3 // zabdArtha--ghaNAM puNyanA udayathI zuddha bodhI bIjanuM pAmavu, suguruna sAthai samAgama, zAMtapaNuM, dAkSiNyapa ne karuNA prApta thAya. samattaM niccalaMtaM, vaNAya paripAlaNaM pramAyattaM // paDhaNaM guNaNaM viNana, saprati panUyapunnediM // 4 // zabdArtha--ghaNAM puNyanA udayathI nizcala samakIta, vacananuM pAla, kapaTa rahitapaeM, jaNavuM, gaNavaM zrane guru vigereno vinaya karavo vigere prApta thAya be. // 4 // usago javavAya, nivaha vivadAraMmi nijaNattaM // maNavayaNakAyasuddhI, lagnaMti panUyapunnehiM // 5 // zabdArthaH ghaNAM puSyanA nadayatho utsarga, apavAda, nizcaya ne vyavahAramAM nipuNapaNuM valI mana, vacana ane kAyAno zu. ddhi prApta thAya be. // 5 // praviyAraM tArunnaM, jiNANaM rAna paroviyArattaM // nikkaMpayAyanANe, lagnaMti panUyapunnehiM // 6 // zabdArtha - ghaNAM puNyanA udayathI avikArI yuvAvasthA, jina thA jJAmAM rAga, paropakArapaNuM dharmadhyAnamAM nizcalapaNuM prApta thAya be, paraniMdAparihAro, appasaMsA yattaNo guNANaM ca // saMvego nivego, lagnaMti panUyapunnoheM // 7 // zabdArthaH ghaNAM puNyanA udayathI paraniMdAno tyAga, potAnI prasaMsA ne potAnA guNanA zravakhANa, saMsArathI vairAgya ne
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsArathro nikalavAno zvA prApta thAya be||7|| nimmalasolApnaso, dANulhAso vivega saMvAso // canagadasattAso, khapnaMti panUyapunnehiM // 7 // zabdArthaH-ghaNAM pueyanA udyth| nirmala zIlanuM pAlavU, dAna zrApavAmA ullAsa, hitAhitanA vivekanuM samIpapaNuM zrane cAra gatinAM phuHkhanA trAsanuM jANapaNuM hoya . // 7 // dukkamagaridA sukamA-gumoyaNaM pAyacita tavacaraNaM // suhavANa namukkAro, khapnaMti patnUyapunnehiM // 5 // ___zabdArthaH-ghaNAM puNyanA udayatho mAgaM kRtyanI niMdA, sA rAM kRtyanI anumodanA, khoTA kRtya, prAyazcitta levU, tapa karavU, zuna dhyAna karavU zrane namaskAra karavo. e sarva prApta thAya be. zyaguNamaNinaMmAro, sAmaggI pAvouNa jeNa kn|| vikhanamohapAsA, lahaMti te sAsayaMsukaM // 10 // ___zabdArthaH--A upara rahelA guNarUpa maNinA naMmArarUpa sA magrI pAmIne jeNe te pramANe AcaraNa karayu le te, mohanA pAsane tomI nAkhI sAzvatAM sukhane paame||1|| zata puNyakulakam // // atha puNyapApa kulakam // battIsadinasadassA. vAsasaye hoi aajprimaannN|| jiSnaMtaM paIsamayaM, pica dhammami jazvaM // 1 // zaddArthaH--so varSanA utrIsa hajAra divasa, zrAyuSyanuM eTaDhuM parimANa hoya . te samaye samaye uDaM thatuM jAya be, ema jA NIne dharmamAM yatna karavo. // 1 // jai posadasahIje, tavaniyamaguNehiM gamai ekadiNaM // tA baMdhaz devAna, zattiyamittAI pliyaaii||2||
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ (143) zabdArthaH-jo koi jIva poSada sahita tapa niyamanA guNo thI eka divasa gamAve to te zrAgala kadeze teTalA palyopamanuM devatAnuM zrAyuSya bAMdhe . // 2 // sagavIsaM komIsayA, satahattarI komIlaka sahassA y|| sattasayA satahutari, navanAgA satapaliyassa // 3 // zabdArthaH--sattAvIsa so kroma, sItyotera kroma, sItyotera lAkha sItyotera hajAra, sAtasone sItyotera eTalA pakSyopama ane valI eka paDhyopamano navamo nAga. // 3 // ahAsII sahassA, vAsasaye dunni laraka padarANaM // egAvi a jai paharo, dhammajuna tA zmo lAho // 4 // zabdArthaH-ekaso varSanA be lAkha ane hAsI hajAra pahora de. temAMthI jo koi jIva eka paNa pahora dharma yukta (posaha vrata yukta.) thAya to tene pAgala kaheze eTalo lAna thaay|| tisayasagaMcattakoni, larakA bAvIsa sahasa bAvIsA // dusaya duvIsa dunAgA, surAubaMdho ya gphre||5|| zabdArthaH traso samatAlI kroma, bAvIsa lAkha, bAvIta hajAra, baso ane bAvIsa, palyopama ane valI upara eka pa. vyApamanA be nAga. varSamA eka pahora poSaha karanArane devatAnAM thAyuSyano eTalo baMdha thAyaDe // 5 // dasa laraka asIya sahasA, mahutta saMkhAya ho vaasse|| jaza sAmAzasahije, egoviattA imo lAho // 6 // . zabdArthaH-so varSanAMmuhUrta (beghamIyo) dasa lAkha ane aisI hajAra thAya thAyaje. je jIva e eka muhUrta sAmAyika lade to tene zrAgalI gAthAmAM kadeze teTalo lAna thAya // 6 //
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ (144) bAMNavayakomIna, larakA guNasahi sadassa pnnviisN|| navasayapaNavIsa jUA, satidA amanAga paliyassa zabdArthaH--bANu kroma,uMgaNasATha lAkha,paccIsa hajAra navasopacIsa paTyopama zrane napara eka paTyopamanA zrAThIyA sAta nAga; e TabuM devagatinuM AyuSya beghamI sAmAyaka karanAra jIva bAMdhe . vAsasaye ghamiANaM, larikagavIsaM sadassa tada shii|| egAvi adhammajUA, jaztA lAdo imo ho|||| zabdArthaH-eka varSanI ghamIyo ekavIza lAkha ane sAuda jAra thAya, temaaNth| eka ghamI paNa jo jIva dharma yukta hoya to tene AgalI gAthAmAM kaheze teTalA lAna thAya // 7 // gayAlakomI guNatI-sa laka gasahI sahassa sayanavagaM te sahI kiMccUNA, surAu baMdhoi gaghamie // e|| zabdArthaH-eka ghamI dharma karanAra jIva betAlIza kroma, na gaNatrIsa lAkha, bAsaTha hajAra, navaso ane kAMzka uThaga evA saTha eTalA pasyopamanuM AyuSya baaNdhe| e|| sahI ahoratteNaM; ghamIA jassa jati purisassa / / niyameNavi rahIADe, so diprada niSphalo tassa 10 zabdArthaH eka divasanI sAunA pramANe je puruSanI ghamI. yo jAya , temAM vrata niyamathI paNa rahita jAya te divasa teno niSphala jANavo0 // 10 // cattArIa komisayA, komI sattalakhkha amyaalaa|| cAbIsaM ca sahassA, vAsasaya hu~ttI UsAsA // 11 // zabdArtha:-eka so varSanA cAraso ne sAta kroma zramatAlI. sa khAkha, cAlIsa hajAra eTalA zvAsozvAsa thAya // 11 //
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 148 ) ikkoviM UsAso, na ya rahi doi puNyapAvahiM // jai puNeNaM sadina egovic tA imo lAho // 12 // zabdArthaH-- temAMthI eka paNa zvAsozvAsa puNya pApa rahita doya nahi; paraMtu koi jIva jo eka zvAsozvAsa puNya sahita hoya to tene vAgalI gAthAmAM kaheze teTalo lAna yAya be. 12 laka DuMga sahasa paNacattaM, canasayA ATha ceva paliyAI kiMcUNA cajAgA, surAna baMdho igusAse // 13 // zabdArthaH-- lAkha, pIstAlIsa hajAra, cAraso dhane ghA popama valI kAMika uThA cAra jAga. eTaluM devatAnuM zrAyuor eka zvAsozvAsa dharma karanAro pAme // 13 // guNavIsaM lakA, tesaThI sahassa saya sattaThI // paliyAI devAnaM, baMdhaI navakAra nassago // 14 // zabdArthaH--nugaNIsa lAkha, tresaTha hajAra baso ne amasa. eTalA pasyopamanuM devAyu navakAra gaNanAro athavA ATha zvA. sozvAsa dharma sevanAro pAme. // 14 // lakigasaThI paNatI --sa sahasa dusaya dasapaliya, devAnaM baMdhaI hiyaM jIvo, paNavIsusAsa ussago // 15 // zabdArtha:-- ekasaTha lAkha, pAMtrIsa hajAra, baso ne daza palyopamanuM devatAnuM zrAyuSya paccIsa zvAse|zvAsa athavA eka lo gassano kAna sagga karanAra jIva vAMdhe // 15 // pAvaI pArAyANaM, haveja nirayAna assa baMdhovi // i nAna siri jie ki tti-mi dhammaMmi udyamaM kuNaha zabdArtha :- he javya jIvo ! pApa karanArAne e pramANe nara
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 146 ) kano baMdha paNa hoya . ema jAlIne zrI jinezvare kahelA dha mane viSe udyama karo. // 16 // // iti puNya pApa kulakam // 000 // atha gautamakulakam // budhA narA caparA havaMti mUDhA narA kAmaparA havaMti || burA khaMtiparA havaMti, missA narA tinniviprAyaraMti zabdArthaH--lojIyA puruSo dhana melavavAne tatpara hoya be, mUrkha puruSo kAmane viSe tatpara hoya be, paMkita puruSo kamAmAM tatpara do be ne mizra puruSo pUrvekahelA traNane paNa zrAcare be. te paMkiyA je virayA virode, te sAhuNo je samayaM crNti|| te sattiNo je na cayaMti dhammaM, te baMdhavA je vasaNe davaMti 2 zabdArthaH -- je virodhathI nivartyA te paMkti, je zragama pra mANe cAle te sAdhu, je dharmane na tyaje te zaktivaMta ne je duHkhamAM sahAya kare te bAMdhavo jAlavA. // 2 // kodAninUyA na sukhaM ladaMti, mANaMsINo soyaparA davaMti mAyAviNo huMti parassa pesA, budhA maditvA narayaMjaviMti zabdArthaH-- krodhathI parAnava pAmelA mANasA sukha na pAme, - ajimAnI mANaso zokavaMta thAya, mAyAvI mANaso bIjAnA cAkara yAya ne lojI tathA mhoTI zbA karanArA naraka pAme ||3|| kodo visaMkiM mayaM hiMsA, mANo arI kiMdiyamapyamAna mAyA jayaM kiMsaraNaM tusaccaM, loho ho kiM sudamAda tuTThI zabdArthaH pra0 viSa zuM ? na krodha; pra0 amRta zuM ? na0 ahiMsA; pra0 zatru koNa ? na0 mAna; pra0 hita zuM ? u0 zrapramAda; .
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ (147) pra0 jaya zuM ? u mAyA; pra zaraNa karavA yogya zuM ? usa. tya; pra0 phuHkha zuM ? na0 lona; pra0 sukha zuM ? nu saMtoSa. bujhiacamanayae viNIyaM, kucha kuzIlaM nayae akitti|| saMninnacittaM nayae atabI, sabehoyaM saMnayara siriya 5 zabdArthaH--buddhi sarala ane vinayavaMtane seve De krodha tathA kR. zIlane akorti seve De, nagna cittavAlAne alakSmI (nirdhanapaNuM) seve ne zrane satyamA rahelAne sarva prakAre lakSmo seve // 5 // cayaMti mittANi naraM kayadhdhaM, cayaMti pAvAi muNiM jyNtN|| cayaMti sukkANi sarANi haMsA, caei buddhi kuviyaM maNussaM zabdArthaH-kRtaghna mANasane mitro tyajI de le jiteMjyi munine pApo tyajo de , sUkA gayekhA talAvane iMso tyajo de De zrane krodhavAlA mANasane buddhi tyajI de // 6 // asaMpadAre kahie vilAvo, azyale kahie vilAvo virikatacitte kahie vilAvo,bahukusose kahie vilAvo zabdArthaH-prasAvadhAnane dharmAdi kahe te vilApa , gai vAtanuM kahe te vilApa De, khedacittavAlAne hita vacana kahevU te vilApa De ane kuziSyane bahu kahevu e paNa vilApa . // 7 // uSTAhIvA daMparA havaMti, vijAharA maMtaparA havaMti // murakA narA kovaparA davaMti, susAhuNo tattaparA davaMti G __ zabdArthaH-iSTa rAjAle daMga karavAmAM tatpara hoya be, vidyAvaMta puruSo maMtra sAdhanamAM tatpara hoya , mUrkha puruSo krodha ka. ravAmAM tatpara hoya che ane uttama sAdhuna tatva grahaNa karavAmAM tatpara hoya . // 7 // sohAnave jaggatavassa khaMto, smaadijogopsmsysohaa|
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) nANaM sukANaM caraNassa sodA,sisassasohA viNae paviti zabdArthaH--nagra tapavAlAnI kSamA zonADe, upazamavAlAnI samAdhijoga zojA , cAritranI jJAna ane nattama dhyAna e be zonnA ane ziSyanI vinayamAM pravRtti e zojA je. e|| anusaNosohabaMjayArI, akiMcaNo sodaza dikadhArI bujhijuGa sodarAyamaMtI, lajAjuna sodai egapatti 10 zabdArthaH-zrAnnUSaNa vinA brahmacArI zocne be, parigraha ra. hita dIdAdhArI zoje je; buddhivaMta rAjamaMtrI zone ne bhane khajAvaMta puruSa eka strIthI zone // 10 // appAarIhotraNavajyisya,appAjasosIlamananarassa appAurappAaNavadhyisya, appAja appaasrnnNgiiy|| zabdArthaH-azAMta mANasane potAno zrAtmA vairI De zola. vaMta mANasano zrAtmA jasa pAme , azAMta mANasano AtmA purA. smA ne ane zrAtmAja zrAtmAne zaraNa karavA yogya ane gatirUpale. na dhammakajaM paramanika, napANihiMsA paramaM akjN|| napemarAgA paramanibaMdho, na bohilAnAparamabi lAlora zabdArthaH-dharma kArya vinA bIjaM uttama kArya nathI,prANI hiMsA vinA bIjuM akArya nathI, premarAga vinA bIjo baMdha nathI ane bodhilAna vinA bIjo lAnna nathI. // 15 // naseviyavA pamayA parakA, na seviyavA purisA avidyaa|| naseviyavAahimAnihiNA, nseviyvaapisunnaamnnussaa|| zabdArthaH-pArakI strI sevavI nahi, mUrkha puruSone sevavA na hi, animAnI hina mANasone sevavA nahi ane cAmiyA mAesone paNa sevavA nahi. // 13 // ............
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1485 ) je dhammiyA te khalu seviyavA, je paMkiyA te khalu pucciyavA je sAhuNo te anivaMdiyavA, je nimmamA te parikhAniyavA zabdArtha:-- je dharmI mANaso be te sevavA yogya be, je paMki ta puruSo be te pUjavA yogya be, je sAdhu be te vAMdavA yogya be dhane je mamatArahita be te pamilAnavA yogya be. // 14 // puttAya sIsAya samaM vijattA, risIya devAya samaM vijttaa|| mukhA tirikA yasamaM vijattA, mukha darihAya samavijattA zabdArtha:--putra ne ziSyo sarakhA jAlavA, muni ne deva tA sarakhA jANavA, mUrkha ghane tiryaMca sarakhA jAeNavA ne mUvelA tathA daridrI sarakhA jANavA // 15 // savAkalA dhammakalA jilAi sabAkahAdhamma kadA jiNA || sabaMbalaM dhammabalaM jiNAi, savaM sudaM dhammasuhaM jilAi 16. zabdArtha:-- sarva kalAne dharmakalA jIte, sarva kathAne dharmakathA jIte, sarva balane dharmabala jIte ne sarva sukhane dharma sukha jIte. jUe pasattasya dhassa nAso, maMsaM pasattasya dayAinAso // marjAM pasattasya jasassanAso, vesApasatasya kulassa nAso zabdArtha:-- juvaTAmAM zrAsakta thayelAnA ghanano nAza thAyaDe, mAMsamAM zrAsakta thayelAnI dayAdino nAza thAya be madyamAMsakta thayelAnA jasano nAza thAya be ne vezyAmAM zrAsakta thayelAnA kulano nAza thAya ve // 17 // hiMsApasattasya, sudhammanAso, corIpasattasya sriirnaaso|| tAparatrisupasattayassa, sabarasanAso grahamA gaI ya 18 zabdArthaH- hiMsAmAM Asakta thapelAne sArA dharmano nAza thAya bre, corImAM yAsakta thayelAnA zarIrano nAza thAya be.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 150 ) maja parastrI mAM Asakta thayelA dhana zarIrAdi sarvano nAza ne ma gati thAya be // 18 // dAdariddassassa khaMtI, icchA nirodoi suhoi yss|| tAruNae iMdriyaniggado ya, cattAri eyANi sukkarANi 19 zabdArthaH daridrIne dAna khApavu, zrImaMtanA kSamA rAkhavI, Sara rokI ane yuvAsthAmAM iMdriyone vazya rAkhavo. e cAra bahu puSkara be. // 19 // sAsayaM jIviyamAhu loe, dhammaM care sAhu jiNovai N dhammIyatANaM saraNaM gaI ya, dhammaM nisevituM sudaM bahaMti // zabdArthaH- lokamAM jIvIta azAzvatuM kathaM be mATe jinezvare kalA uttama dharmanuM zrAcaraNa karo. dharma rakSaNa kartA, zaraNa karavA yogya ne sArI gati ApanAro be. e dharmane sevIne sAvatuM sukha pamAya be // 20 // // iti zrI gautama kulaka // // atha dAna kulakam // parihariya rajasAro, nRppamiya saMjamikka gurunAro // khaMdhAna devasaM, viparaMto jayana vorajiNo // 1 // zabdArthaH- rAjyanA sArane tyo denArA, cAritrarUpa eka bahu jArane nRpAmanArA bane khajA uparathI devadRSya vastra vipranepI denArA zrI mahAvIra prabhu jayavaMtA vattoM. // 1 // dhamma kAmayA, tivihaM dANaM jayaMmi vikAyaM // tahavi ya jiNaMdamuNiyo dhammiyadA pasaMsaMti // 2 // zabdArthaH dharmadAna arthadAna ane kAmadAna evA nedatha
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ (151) traNa prakAraceM dAna jagatmAM vikhyAta . to paNa jinezvaranA muniyo thAhArAdika dhArmika dAnane vakhANe ne // 3 // dANaM sodaggakaraM, dANaM AruggakAraNaM paramaM // dANaM noganihANaM, dANaM gaNaM guNagaNANaM // 3 // ___zabdArthaH dAna saunnAgya karanAra le dAna zreSTa thArogyanuM kA raNa , dAna noganuM nidhAna ane dAna guNasamUha- sthAnaka De. dANeNa phurai kIttI, dANeNa ya hoi nimmalA kNtii|| dANAvajiya diyana, vayarIvi hu pANiyaM vd||4|| zabdArthaH-dAnatho kIrti vistAra pAmeDe, dAnathI nirmala kAMti thAyaDe, dAnayukta hRdayavAlAnA zatruThe paNa tene ghera pANI bhare le. dhaNasavavAdajamme, jaM ghayadANaM kayaM susAhUNaM // takAraNamusanajiNo, telukapiyAmaho jA // 5 // zabdArthaH--dhana sArthavAhanA navamAM uttama sAdhuUne je ghInuM dAna karayuM hatuM te pueyanA kAraNathI rupanadeva prajutraNa lokanA pitAmaha (dAdA) thayA. // 5 // karuNA dinnadANaM, jammaMtaraM gahiyapunnakiriyANaM // tibayaracakariviM, saMpatto saMtinAdovi // 6 // zahArthaH-kRpAthI pArevAne ajayadAna prApI pADalA nava mATe puNyarUpa karIyANAMne kharIda karanArA zolamA zrI zAMti nAtha tIrthaMkara ane cakravartInI samRddhIne pAmyA // 6 // pNcsysaahuloynn-daannaavngiysupunnpnaaro|| abariyacariyanari naraho jarahAhivo jAna // 7 // zabdArthaH--pAMcaso sAdhune nojananAM dAnathI puNyano sa mUda melavanAra ane zrAzcaryakArI cariSathI jarapUra evo jarata * cakravartI jaratatrano svAmo thyo.||7||....
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ (155) mulaM viNavidA, gilANa pamiaraNajoga siddho a rayaNakaMbala--caMdaNa viNinavi taMminnave // // zabdArtha-glAna munine vAparavA yogya vastu ratna kaMbala anebAvanA caMdana vinA mUkhye zrApIne zrAvaka paNa tejanavamAM sijipada pAmyo dAUNa khIradANaM, taveNa susiaMgasAhuNo dhnniaN|| jaNajaNiyamakAro, sajAuM sAlinadovi // 5 // ... zabdArthaH-tapathI sUkavI nAkhyuM ke zarIra jemaNe evA sA dhune dhanyakArI khIranuM dAna ApI zAlinazeTha paNa mANasone Azcarya utpanna karanAro thayo. // e|| jammaMtaradANA, jalasiyA puvkusldhaannaa|| kavavanno kayapunno, nogANaM nAyaNaM jA // 10 // zabdArthaH-pUrva janmane viSe karelA supAtradAnanA prajAvane sIdhe navAsa pAmelA zrapUrva zuja dhyAnathI kRtapuNya evo kayava no zeTha logonuM pAtra yayo. // 10 // ghayapUsavantrapUsA, maharisiNo dosalesaparihINA // lakSII sayalagaccho--vaggahagA saggaiM pattA // 11 // .. zabdArthaH-ghRtapuSpa tathA vastrapuSpa e be sAdhu doSanA lezarahita batA potAnA tapanI labdhiyo sarva gabanI ghRta tathA vasthI nakti karI nattama gati pAmyA. // 11 // jIvaMtasAmipamimA-iMsAsaNaM viyariUNa nttin|| pavaIkaNa size, udANo caramarAyarisI // 12 // zabdArthaH-zrI jIvatasvAmInI pratimAne zrI vIraprajunA zAsanamA jatithI vicarIne paLI cAritra laz nadAyana nAma
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 153 ) no belo rAjarSi siddhi pada pAyo / 12 // jiNadaramaM miyavasudA, dANaM anukaMpajattidANAI // ticapanAvagarehiM, saMpatto saMpairAyA // 13 // zabdArtha:-- jinamaMdirathI pRthvIne zobhAvanAro saMprati rA. jA anukaMpAdAna ne naktidAna zrApIne tIrtha prajAvaka puru SomAM rekhAne pAmyo. // 13 // dAnaM sAsu su kummAsae mahAmuli // sirimUladevakumAro, ra siriM pAvije guru // 14 // zabdArthaH zrI muladeva kumAra zuddha zraddhA mahAmunine zuddha evA amadanA bAkalA grApIne mhoTI rAjya lakSmI pAmyo0 // 14 // aidANamudarakavipraNa- viraiprasaya saMkha kA vizvari // vikkamanaridacaritryaM, avi loe pariSphura3 // 15 // . zabdArtha :- atidAnathI vAcAla evA katrilokoe ravelAM kamo kAvyatha vistAra pAmenuM vikramarAjAnuM caritra Aja sudhI paNa lokanAM vistAra pAme be // 15 // tiloprabaMdhavedi, tajJnavacarimehiM jiebariMdohiM // kaya kicce divi dinnaM, saMvaciriyaM mahAdANaM // 16 // zabdArtha:-traNa lokanA baMdhu, teja javamAM siddhi pAmanArA ane kRtArtha evAya zrI jinezvara sAMvatsarika mahAdAna prApyuM // 16 // siriseyaMsakumAro, nisseyasasAmina kaha na hoi // phAsUpradApavAho payAsina jeNa naradaMmi // 17 // zabdArthaH zrI zreyAMsakumAra mono svAmI kema na hoya ? kArake, jeNe thA jara kSetramA prAsukadAnano pravAha prakAza karayo kaha sA na pasaMsira, caMdaNabAlA jiNaMdadANeNaM // bammA siyatavatavina nivavina jehiM vIrajiMNo // 18 //
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 154 ) zabdArthaH te caMdanabAlA zrI jinezvavarane dAna ApavAthI kema na prazaMsA pAmI? arthAt pAmI. kAraNa ke, je caMdanabAlAye umAsanA tapathI tapta thayelA zrI mahAvIraprajune saMtoSa pADyA. paDhamAI pAraNAI, kariMsu karaMti taha karissaMti // arihaMtA jagavaMto, jassa ghare tesiM dhuva siddhi // 1 // zabdArthaH-- zrI arihaMta jagavAne jenA gharane viSe paheluM pAra karayuM daze, kare ve athavA dave par3hI karaze; terja nizce siddhipada pAmaze // 17 // jiNanavaNabiMbapuccaya- saMghasaruvesu sattakhittesu // vaviyaM dhapi jAyaI, sivaphalayamado ataguNaM 20 za0dArtha:-- jinajavana, biMba, pustaka thane caturvidha saMgharUpa sAtakSetramAM vAveluM evaM paNa dhana mophalarUpe AzcaryakArI - lAgaNaM yAbe // 20 // iti dAna kulakam // // atha zIlakulaka // sodagga madA nidiNo, pAe paNamAmi nemijie vadaNo bAleNa juabaleNa, jaNAddaNo jeNa nikini // 1 // zabdArthaH - jemaNe bAlyAvasthAmAM bhujabalathI kRSNavAsudeva tyA te sojAgyanA samudra evA zrI nemi jinezvaranA pagamAM huM praNAma karUM buM. // 1 // sIlaM uttama vittaM, sIlaM jIvANa maMgalaM paramaM // sIkhaM dohaggaharaM, sIlaM surakANa kulanavaNaM // 2 // zabdArtha:-- jIvone zIla eja uttama dhana, zola eja utkRSTa maMgala, zIla eja durbhAgyane nAza karanAruM ane zIla eja sukhonuM kulaghara be, // 2 //
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ (155) sIvaM dhammanihANaM, sInaM pAvANa khaMmaNaM naNiyaM // sIla jaMtUNajae, akittimaM maMmaNaM pavaraM // 3 // zabdArthaH-zIla dharmano naMmAra temaja sIla pApone nAza karanAraM kayuM . valI jagatmAM zIla eja mANasone akatrima (sAcuM) gharANuM . // 3 // narayaduvAraniraMbhaNa-kavAmasaMpumasadoaravAyaM // . surakhoadhavalamaMdira-AruhaNe pavaranisteNiM // 4 // zabdArthaH-zIla narakanA rastAne rokatrAne kapAmanI joka sarakhaM ane devalokarUpa ujvala maMdiramA camatrAne zreSTha nisa raNI rUpa le // 4 // siri uggaseNadhUA, rAyamaI lahau solavairedAM // giri vivaraga jIe, radanemA gavina magge // 5 // zabdArtha:--zrI nagrasena rAjAnI putrI rAjImati zIlavaMtI strIyomA rekhA pAmaje. kAraNa ke, jeNe parvatanI guphAmA rahe lA rathanemine dharmamArgane viSe roko rAkhyA . // 5 // pakrAligavi hu jalaNo, sIlapanAveNa pANiyaM hv|| sA jayana jae sIA, jIse payamA jasapamAyA // 6 // ___ zabdArthaH jenA zIla pranAvatho jyAjavyamAna evo paNa agni pANIrUpa thayo. te sItA jagatmAM jayavaMto varte De ke jenI yazapatAkA pragaTa . // 6 // cAlaNijaleNa caMpA-e jI jagvAmiyaM vAratiyaM // kassa na hareza cittaM, tIyaM cariyaM sunahAe // 7 // zabdArtha:-jeNe cAlaNInAM jale karIne caMpA nagarInA traNa dara vAjA ughADyA te sunasAnu caritra konA cicane haranArUna thAya ?
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ (156) naMdana namayAsuMdari, sA suciraM jI pAliyaM sIlaM // gahilattaNaMpikAnaM, sadiyA ya vimaMbaNA vividA // 7 // . zabdArthaH-te narmadA suMdarI zrAnaMda pAmo ke, jeNe gAMmApaNuM karIne paNa vividha prakAranI viTaMbanA sahana karIne zIla pATyuM. na kalAvaIe, nIsaNarannaMmi raaycttaae|| jaMsA sIlaguNeNaM, binnaMgaM puNa navA jAyA // 5 // zabdArthaH-nayaMkara araNyamA rAjAe tyajo dIdhelo kalA vatInuM kalyANa thAna ke, jenA zIlaguNathI dAyelA aMgo paNa pharI navA thayA. // e|| sIlavaIra sItaM, sakai sakovi pani neva // rAyaninattA sacivA, caurovi pavaMciA jIe // 10 // zabdArthaH-zIlavatInA zIlane iMcha paNa varNavavAne samartha nathI. kAraNake, je zIlavaMtI ye rAjAnA mokalAvelA cAra pra. dhAnone paNa tI . // 10 // sirivaghamANapahuNA, sudhammalAnutti jII pgvin|| sA jayana jae sulasA, sArayasasi vimalazIlaguNA 11 zabdArthaH-zrI varSamAna svAmIye jene dharmalAla mokalyo hato, te zarada rUtunA caMsamAna nirmala guNavAlI sulasA jagatmAM jayavaMtI vA. // 11 // haridarakhanapuradara-mayanaMjaNa paMcabANa bldppo|| kholA jeNa dalina, sa thUlanaho disana nahaM // 12 // zabdArthaH-hari, hara, brahmA, ane iMjanA bhadane nAganAra tathA balathI garvavaMta evA kAmadevane jeNe lIlAmAtrayo dalI nAkhyo De te sthUlanA kalyANa Apo. // 12 //
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ (157) maNaharatArumanare, pabiUtovi taruNi niyareNaM // . suragirinicalacitto, so vayaramahArisI jaya // 13 // zabdArthaH-je manohara tAruNyanA nAravAlI strIrUpa jabasamUhe prArthanA karyA utAM paNa meruparvatanI peThe nizcana cinavAlA rahelA be, te zrI vajrasvAmI jayavaMtA voM // 13 // thuNiyaM tassa na sakA, sahassa sudaMsaNassa gunnnivdN| jo visamasaMkamesuvi, pamivi akhaMmazIladhaNo 14 zabdArtha:-te sudarzana zrAvakano guNasamUha stuti karavo zakya nathI. arthAt stuti karI zakAya tevo nayI. kAraNa ke, je viSama zaMkaTamAM paDyA utAM paNa akhaMma zIlarUpadhana vAlo rahyo. suMdari sunaMda cillaNA, maNoramA aMjaNA migAva a jiNasAsaNasu pasihA, mahAsana suhaM diNtu||15|| zadvArthaH-suMdarI, sunaMdA, citraNA, manoramA, aMjanA ane mRgA. vatI.jinazAzanamA prasiddha evI e mahAsatIyo(tamane)pukha thApo accakAriya carizra, suNikaNaM ko na dhuNaI kira sosaM jA akhaMmiyasIlA, nillavazkayanimAvi daDha // 16 // zabdArthaH-acaMkArI naTArnu caritra sAMjalIne koNa potAnu mastaka nizce na dhuNAve ? ke, je jibapatiye kaSTa prApyA batAM dRDha akhaMmita zIlavAla rahI // 16 // niyamittaM niyannAyA,niyajaNa niyapiyAmaho vAvi // niyaputtovi kusIlo, na vallaho do loANaM // 17 // zabdArtha-potAno mitra, potAno nAi, potAno bApa athavA potAnA bApano bApa paNa, valI potAno putra paNa jo kuzola hoya to te lokone vahAlo thato nathI. // 17 //
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) savesipi vayANaM, jaggANaM Adi koi pmiaaro|| pakaghamassava kannA,na doi solaM puNo naggaM // 17 // zabdArthaH-sarve evAya paNa nAgelA vratano koi paNa bAloyaNAdi upAya De, paNa jema pAkA ghamAne kAMga comavAno koza upAya nathI tema jAgelA zIlano pharI ko upAya nthii.||1|| veyAlanuaraskasa-kesaricittayagaiMdasaSpANaM // kholAi dala dappaM, pAlaMto nimmalaM sIvaM // 1 // zabdArtha-nirmala zIla pAlanAro puruSa vaitAla, jUta, rAkSasa, ke zarIrasiMha,citrA,hAthozranesapanA garvane sovAmAtramA dakSa nAMkheDe je kei kammamukkA, sihA sidyati sidhihiMti tadA // savesi tesiM balaM, visAla sIlassa mAdappaM // 20 // zabdArtha- ko karma mukta jIvo siphathayA,sika thAyaDe temaja sika thaze; te sarvene vizAkha zIkhanA mahAtmyaja bala ne arthAt zIlanA balathI siphipada pAme . // // 20 // // iti zItra kulk|| // atha tpkulk|| so jayana jugAjiNo, jassaMse sodae jamAmanamo // tavANaggipaliviya, kambhidhaNadhUmapaMttiva // 1 // zabdArtha-tapa dhyAnarUpa agnitho balatA evA kamarUpa iMdha pAMnA dhUmAmAnI peThe jemanA khajAne viSe jaTArUpa mukuTa zonato hato te zrI yugAdi jinezvara jayavaMtA vrto.||1|| saMvariyataveNaM kAsagaMmi jo pina nayavaM // pUriyaniyayapazno, harau duriAI bAhubalI // 2 //
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) zabdArtha--je jagavAne saMvatsaronAM tapathI kAnasaggamAM unnAra hI potAnI pratijJA pUrNa karI te zrI bAhubalI pApone dUra karo. athiraMpithiraM vaMka-pi ujuaM dullahapi tada sukhadaM // dussadyapi susacaM, taveNa saMpaGAe kaUM // 3 // zabdArtha-tapathI asthira kArya hoya te sthira, vakra hoya te sarala, urddhana hoya te sulana ane puHsAdhya hoya te susAdhya thAyaDe ThaM baheNa tavaM, kuNamANe paDhamagaNadaro jyvN|| akINamadANasIna, siri goama sAmi jaya // 4 // zabdArthaH- upanA tapane karatA,prathama gaNadhara ane akSINa mahA sabdhIvAlA thayelA evA nagavAn zrI gauttamasvAmI jayavaMtA vA. bajAi saNaMkumAro, tavabalakhelAilasiMpanno // nichuakhavaliaMguli-subannakaMtipayAsaMto // 5 // zabdArtha--tapanA balathI khelAdi labdhIne pAmelo ane po. tAnAM thukathA lipta karelI AMgalInI suvarNanA sarakhI kAMtine prakAza karato sanat kumAra cakravartI zone je. // 5 // gobaMjagana ganiNi-- baMjaNighatA guruapaavaaiN|| kAnaNavikaNayaMpiva, taveNa sugho dddhpdaa||6|| zabdArthaH-gAya, brAhmaNa, garna ane garnavatI brAhmaNI e cAra hatyAnAM mhoTAM pApane karIne paNa suvarNanI peThe tapa karI dRDha prahArI zurU thayo je. // 6 // puvanave tivatavo, tavirDa jaM naMdiseNamaharisiNA // vasudevo teNa pija, jAu~ khayarI sahassANaM // 7 // zabdArthaH--pUrvanavamAM naMdiSeNa mahAmuniye je tIna tapa ka syo,tethI hajAro vidyAdharIyone priyakArI vAsudevathayo.!! 7 //
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 160) devAvi kiMkarataM, kuNaMti kulajAiviradiANaMpi // tavamaMtapanAvaNaM, harikesabalassa varisissa // 7 // zabdArthaH-devatA paNa kulajAti rahitanuM paNa dAsapaNuM kare je. juna devatAe caMmAlanA kulamA janmelA harikezI mahA mu. ninu taparUpa maMtranA pratnAvathI dAsapaNuM karayuM . // 7 // pamasayamegapameNaM, ekeNa ghameNa ghmshssaaii|| jaM kira kuNaMti muNiNo, tavakappatarussa taM skU phalaM e zabdArthaH-muniyo je eka vastravame hajAro vastra ane eka ghamAvame hajAro ghamAuMnA nizce kare , te kharekhara taparUpa kahA vRkSanuM phala . // e|| aniANassa vidie, tavasta taviyassa kiM psNsaamo|| kiAra jeNa viNAso, nikAzyANaMpikammANaM // 10 // zabdArthaH-nIyANA rahita vidhivame karelAMtarane zuM vakhANIye? kAraNa ke, je tapathI nikAcita evAM paNa karmano vinAza karAya. azdukaratavakArI, jagaguruNA kanhapuchieNa tayA // vAharita samadappA, samarijAna ddhNddhnnkumaaro||21|| zabdArthaH-zrI kRSNanA pUbavA uparathI te zrI jagat guru ne. minAthe "jene atipuSkara tapa karanAra be." ema kaDaM ituM, te mahAtmA zrI DhaMDhaNakumArane smaraNa karo. // 11 // padivasaM sattajaNe, vahiUNaM gahiyavIra jinndikaa|| duggAniggahaniraje, aDaNa mAli sigho||12|| zabdArtha-dararoja (u puruSa ane eka strI) ema sAta mA. pasano vadha karAne pI zrI vIrapranu pAse dAdA lara puSkara e. vA annagrahamA zrAsakta thayelo arjunamAlI sijha thayo. // 12 //
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ (161) naMdIsararucagesuvi, suragirisiharesu egaphAlAe // jaMghAcAraNamaNiNo, gacchaMti tavappannAvaNa // 13 // zabdArthaH-jaMghAcAraNa muniyo tapanA pranAvathI eka phAkhe karIne AThamA naMdIzvarahIpamAM, bAramA rucakachIpamAM zrane me. ruparvatanA zikhara upara jAya . // 13 // seNiyapura jesiM, pasaMsiaMsAmiNA tavorUvaM // te dhannA dhannamaNi, unnavi paMcuttare pattA // 14 // zabdArthaH- zreNika rAjAnI Agala zrI mahAvIraprajue jenuM tapasvarUpa varNavyu be, te dhanakumAra zrane dhanAkAkaMdo e banne mu. ni paNa pAMcamAM anuttara vimAnane viSe prApta thyaa.|| 15 // suNikaNa tava suMdarI-kumarIe aMbilANi aNavarayaM // sahivAsasahassA, naNa kassa na kaMpae diyayaM // 15 // zabdArtha-he nA! suMdarI kumArInuM sATha hajAra varSasudhI niraMtara AMbIla tapa sAnalI konuM hRdaya na kaMpe ? kade !! 15 jaM vidiamaMbilatavaM, bArasavarisAiM sivakumAreNa // taM dacha jaMburUvaM, vimhazna koNi rAyA // 16 // zabdArthaH--zivakumAre (jaMbUsvAmIne pALale nave) bAravarSa paryaMta je zrAMbila tapa kasyo, tethI bIjA navamAM jaMbUsvAmInA rUpane jo koNika rAjA vismaya pAmyo. // 16 // jiNakappiya paridAriya, pamimApanivanna laMdayAINaM // sonaNa tavasarUvaM, ko anno vadana tavagacaM // 17 // zabdArthaH-jinakalpI, parihAravizuddhi cAritravAlA. pami mAnA dhAraNahAra evA laMdI sAdhunAM tapasvarUpane sAMjalIne bI. jo kayo puruSa tapanA garvane dhAraNa kare? // 17 // .....
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 162 ) mAsamAsakhavana, balabhaddo ruvapi ha virato // so jayAna rannavAsI, pamivo hisAvayasadasso 18 zabdArthaH - mAsakhamaNa athavA pakSakhamaNa karanArA, rUpavaMta batAM parA nizce virakta thayelA, araNyamAM vasanArA zrane siMhAdi i jAro hiMsaka pazune bodha karanArA te balana muni jayavaMtA vartto tharahariyadharaM Uladaliya sAyaraM caliya yalakulasevA jamakAsi jayaM vidNu, saMghakae taM tavassa phalaM // 1 // zabdArthaH - pRthvI kaMpI, samudro khalajavyA, sarve himacaMtA di kulaparvato kaMpyA. e pramANe jayavaMtA viSNukumAre / saMghane mATe je kAM karayuM, te sarva tapanuM phala be // 19 // kiMbahuNA NieNaM, jaMkarasavi kahavi kavi suhAI disaMti javaNamadhe, taca tavo kAraNaM caiva // 20 // zabdArtha:--bahu kadevAthI zuM ? kAraNa ke. juvananI madhye je sis koine paNa kyA sukhAdi dekhAya be, tyAM tapanuM kAraNa nizce jANavuM. arthAt tapathI sarva prakAranuM sukha maje be. // 20 // // iti tapa kulaka // // atha bhAvakulaka // kamavAsure raiyaM mijIta pajayatulla jalavo je // jAve kevala vivAhi jayanaM pAlajiyo // 2 // > zabdArthaH kamaThAsure racelA jayaMkara pralayakAla samAna jamAM jAve karIne va kAya jIvanuM hita ciMtatravAyI kevalajJAnarUpa lakSmIne pAmelA zrI pArzvanAtha prabhu jayavaMtA varto* // 1 // nizunno taMbolo, pAsesa vidyA na hoi jada raMgo ||
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 163 ) tada dANa sIlatavanA - vAna havAI bhAvaviNA // 2 // zaddArthaH--jema cUnA binA tAMbula apane pAsa vinA vastra raMga na pAme, tema jAva vinA dAna, zIva, tapa ne jAvanA aphala jANavI. maNimaMtana sahINaM, jaMtayataMtANa devayApi // jAve viNA siddhi, na hu kassai dosaI loe // 3 // zabdArthaH - lokamAM nagi, maMtra auSadhI, jaMtra, taMtra chAne devatAnI upAsanAnI paNa nAva binA siddhi koine dekhAtI nathIja. suhajAvaNAvaseNaM, pasaMda caMdo muhuttamitte // khaviNa kammagaMThiM, saMpatto kevalaM nANaM // 4 // zabdArthaH--zuna jAvanAnA vazyathI prasatra caMdrarAjA muhUrtta mAtramA karmanI gAMTha khapAvI kevalajJAna pAmyo0 // 4 // sustI pAe, guruNAM garahiUNa niyadose // uppanna dikhanANA, migAva jaya sudajAvA ||8|| ne potAnAM do thayelA kevala * zabdArtha - gurujInA paganI sevA karatI panI niMdA karavAthI zubha jAvane lIdhe utpanna jJAnavAlI mRgAvatI jayavaMtI vartto // 5 // jayavaM IlAI putto, guru vaMsaMmi jo samAruDho // da munivariMde, sudanAvA kevala jAo // 6 // zabdArthaH- mhoTA vAMsa upara camelA pUjya zlAci putra gorI karatA munazvarane joi zuna jAvatha kevalI thathA. kavilocya baMbhaNamuNa, sogavAiI madyayAraMmi // lAdAlohattipayaM, kANaMto jAyajAIsaro // 7 // zabdArthaH -- kapila nAmanA brAhmaNa muni azokavAmI mAM potAnAM manathI ( jahA lAdo tahA loho, bAdA loho pravahu //
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ (164) . do mAsA kaNayakAM, komIe na nii||1||) e zlokana dhyAna karatA jAtismaraNa jJAna pAmyA // 7 // khavaganimaMtaNapuvaM, vAsiyatnatteNa zubha bhAveNa // jujaMto varanANaM, saMpatto kUragaDao // 7 // zabdArtha-zudhanAvavajhe vAsita jAtathI tapasvIyonI nimaMtra NApUrvaka nojana karatA kUragam muni kevaLajJAna pAmyA. // 7 // puvanavasUrIvirazya-nANAsAyaNapannAvaummeho // niyanAma kAyaMto, mAsatuso kevalI jAo // e|| zabdArthaHpUvanavamAM zrAcAryapada rahyA batA karelI jJAnanI azAtanAnA prnaavth| murkha rahelA mAsatuSa muni potAnAM nA. manuM dhyAna karatA utA kevalI thayA. // e|| hatyimi samAruDhA, rihiM dakhUNa usanasAmissa // ttakaNa sahakANeNaM, marudevI sAmiNI siddhA // 20 // zabdArthaH--hAthI napara beThelA zrImarudevI mAtA zrI ruSatna svAmInI samRAcha jo turata zula dhyAnatha tichipada pAmyA. pamijAgaramANIe, jaMghAbalakhINamanniAputtaM // saMpattakevalAe, namo namo pupphacUlAe // 11 // zabdArthaH-jAMghanA balathI vINa thayelA anikAputra muninI sevA karavAthI kevala jJAna pAmelI pUSpacUlA sAdhvIne namaskAra thA ! namaskAra thA !! 11 // panarasayatAvasANaM, goyamanAmeNa dinadirakANaM // upannakevalANaM, suhanAvANaM namo tANaM // 12 // zabdArthaH-zrI gautama svAmAye dIkSA pArelA ane zuna jAvavAlA hovAne khIdhe utpanna thayelA kevala jJAnavAlA te paMdaraso tApasone namaskAra thA. // 12 // .........
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ (165 ) jIvassa sarIrAo, neaMnA samAhipattANaM // nappAmianANANaM, khaMdagasIsANa tesi namo // 13 // . . zabdArthaH-zarIrathI jIvanuM jUdApaNuM jANI samAdhi pAmelA ane upajAvelA kevala jJAnavAlA te skaMdakasUrInA ziSyone namaskAra thA. // 13 // sirivaddhamANapAe, pUasthi siM'vArakusumehiM // jAveNa suraloe, uggaI nArI suhaM pattA // 14 // zabdArthaH nagomanAM phulathI zrI varSamAna prajunAM caraNane jA. vathIpUjavAnI chAvAlIugaMtA nAmanIstrI devalokamAM sukha pAmI. jAveNa nUvaNanAhaM, vaMdelaM uddarovi saMcalio // . marikaNa aMtarAle, niyanAmaMko sUro jaao||15|| - zabdArthaH-demako paNa nAvathI zrI vIraprajune vAMdavA mATe vAvyamAMthI nikalIne cAlyo; paraMtu rastAmA mRtyu pAmIne po. tAnA nAma vAlo (darDara nAmavAlo) devatA thayo. // 15 // virayAvirayasadoara.udagassanareNa nriasriaae|| jaNi sAviAe, dinno maggutti nAvavasA // 16 // - zabdArthaH-virakta tathA avirakta (muni tathA rAjA) evA be sagA jAzyoe kahevAthI pANInA samUhathI naretI nadIye jAvathI zrAvikAne mArga Apyo. // 16 // siricamaruddaguruNA, tAmijaMtovi daMghAehiM // takAlaM tassIso, suhaleso kevala jAo // 27 // zabdArthaH zrI camarUpAcArye daMDanA prahArathI tAmana karelo evoya paNa temano zujalezyAvAlo ziSya turata kevalI thayo. 17 jaM na tu naNio baMcho, jovassa vadevi samizguttANaM jAvo tattha pamANaM, na pamANaM kAyavAvAro // 2 // ...
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 166 ) zabdArthaH -- jIvanA vadhane viSe paNa samitI tathA guptIvaMtane je nizce baMdha nathI ko; temAM jAva pramANa be; paraMtu kAya vyA pAra pramANa nathI. // 18 // nAva ciya paramatyo, jAvo dhammassa sAhayo napi // samattassavi bIcyaM, jAva ciya biMti jagaguruNo // 195 // zabdArthaH - nAva eja nizce paramArtha ke ane jAva eja dharma no sAdhaka ko be. tIrthaMkaro samyaktvanuM bIja jAvaja kahe De. kiMbahuNA NieNaM tattaM nisuNeha jo mahAsattA // muskasudabIyanU, jIvANa sUhAvado jAvo // 20 // " zabdArthaH - bahudevAya zuM ? de mahAsatyavaMto ! tatvano bAta sAMjalo. jUvAne mokSanAM sukhanuM bojanUta sukhakAra jAvaja be. IyadAsIna tava jAvayA to kuNa 3 satti jatijaro deviMdaviMdamadiyaM, IrA so lahaI siddhisuhaM // 22 // zabdArthaH -- je zakti dhane jatinA samUhavAlo puruSa A napara kahelA dAna, zIla, tapa zrane bhAvanAne Acare be, te devatAnA iMdronA samUhe athavA deveMdrasUriye pUjelAM mokSa sukhane thokA vakhatamAM pAme be. // 21 // // iti jAvakulaka // // atha upadezaratna koza // uvaesarayaNako saM, nAsinI se saloga dogaccaM // uvaesarayaNamAlaM, vutraM namiUNa vIrajiNaM // 1 // zabdArtha:--zrI vIraprajune namaskAra karane huM nAza karayAM be sarva lokanA dAridra jeNe evA zrane upadezarUpa ratnanI mAnArUpa upadeza ratnakoza ne kahuM buM. // 1 //
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ (167) jIvadayAiM ramijAra, iMdiyavaggo damijAi sayAvi // saccaM ceva cavijAra, dhammassa rahassamiNameva // 2 // zabdArthaH-jIva dayAmA ramavU, iMjiyonA samUhane nitya da. mavo ane satyaja bolavU. eja dharmarnu rahasya . // // sIkhaM na hu khaMmijAra, na saMvasijA samaM kusiilohiN|| guruvayaNaM na khalijAi, jshnaashdhmmprmbo||3|| zabdArtha:--nizce zIlane na khaMgavaM. kuzIlithAnI sAthena vasa, gururnu vacana na ulaMghaQ. eja zrI jinezvaranA dharmano utkRSTa artha De // 3 // cavalaM na caMkamiAi, virajA neva unamo veso // vaMkaM na paloiAra, ruhAvinati kiM pisuNA // 4 // zabdArtha:--capalapaNAthI (ayatanAthI) na cAlavU, unaTa veSa na paheravo, vAMkI dRSTithI na jovU ke, jethI rIsAyalA evA paNa cAmIyA zuM bole ? // 4 // niyamijAinIajIda, aviAria neva kie kAM na kulakamoa luppakSa, kuvina kiM kuNakalikAlo 5 zabdArthaH--potAnI jInane vaza karavI, avicArayuM kAma na karavu ane potAnA sArA kulAcArane na lopavo; to par3I kopa pAmelo kalikAla paNa zuM kare ? arthAt kAMi na kare. // 5 // . mammaM nana vijAi, kassavi AlaM na dijA kyaavi|| kovi na nakosijAi, sajaNamaggo zmo 'ggo||6|| zabdArtha:--konu marma vacana na bolavU, koine kyAre paNa thAla na de, temaja kozne tiraskAra paNa na karavo thA pramANe sajAnano mArga urkha na // 6 //
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 168 ) savvassa javayarijAi, na pamhasikAi parassa javayAro // vidalaM avalaMbita, navaeso esa visAyaM // // zabdArtha- sarvane upakAra karavo, pArako upakAra na visArakho, duHkhIne AdhAra Apako e mAhyA puruSono upadeza jANavo kovina, kinai kassavi na pacaNa jaMgo // dIpaM na ya jaMpijjai, jI vijjai jAva jiloe // 8 // zabdArthaH - jyAM sudhI jIvalokamAM jIviye tyAM sudhA koi nI pAse yAcanA na karavI, temaja koina / yAcanAno naMga na karavo ne dIna vacana na bolavuM // 8 // appAna pasaMsira, niMdikara ANovi na kayAvi // bahu bahuso na dasiAi, lagna gurutate // // zabdArtha:--potAnAM vakhAya na karavAM, durjanane kyAre paNa na niMdavo, bahu bahu na isa ke, tethI mhoTAipaeM pAmIye. e riuNo na vIsa sikAi, kayAvi vaMcijae na vIsacco // na kayagghehiM davijara, eso nAyassa nIsaMdo // 10 // zabdArtha - zatruno vizvAsa na karavo, vizvAsavAlAne kyAre paNa na ugavo, karyA guNanA lopaka ( kRtaghnna ) na tha. e. nyA. yano rasto jAvo. // 10 // raccii suguNesu, bacada rAja na nehabannesu // kijjai pattaparikA, dakhAe imo kasavaTTo // 11 // zabdArthaH- sArA guNavAlAne viSe rAcIye, sAcA sneha ratinI sAthe rAga na bAMdhIye ane pAtranI parIkSA karIye. mAjhA puruSanI eja kasoTI be. // 11 //
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 165 ) nAkajjamAyarijjai, appA pAmijjae na vayapijje || teNa jagahacco // 132 // naya sAdasaM caijjai, uni zabdArtha:-- kArya na khAdarayuM, pote niMdanI kamAM na paruvuM ne sAisane na tyajI devaM ke, tethI jagatmAM hAtha jo rahe. 12 vasaNevi na munijjai, muccai mANo na nAma maraNevi // vizvakae vi dijjai, vayamasidhAraM khu dhIrANaM // 13 // zabdArtha - dukhamAM paNa na muMkAvuM, maraNa thAya to paNa mA nanuM nAma na mUka, lakSmIno nAza thAya to paNa dAna zrApavu. e vIrapuruSAnuM asidhArA ( taravAranI dhAra sarakhuM) vrata be. 13 nedo na vadijja, rU sijjai na ya pievi payadihaM // vArijjai na kalI, jalaMjalI dijjai duhANaM // 14 // zabdArtha- koinI sAthe bahu sneha na karavo, snehI upara niraMtara na rIsAyuM, kleza na vadhAravo temaja duHkhone jalAMjalI patrI, arthAt duHkhane tyajI devaM // 14 // na kusaMgeNa vasijjai, bAlassavi dhippara hiyaM vayaNaM nayAna nivahijjai, na hoi vayajjiyA evaM // 15 // zabdArtha - kusaMgInI sAthe na vasavuM, bAlakanuM paNa hita va cana grahaNa kara, anyAyathI pAThA phara ke, jethI zrApa ko i. mATuM na bole. // 15 // . vihavevi na maJcijjai, na visIijjai vahijjai samajAve, na hoi raNaraNa saMpayAevi // saMtAvo // 16 // ' zabdArtha - dhanavaMtapaNAmAM abhimAna na karavuM temaja nirdha napaNAmAM kheda na karavo, zatru mitrane viSe samajAvU rAkhavo ke jethI sAre khoTe saMtApa na hoya // 16 // .
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 150 ) vannijjara niJcaguNo, na parukaM na ya suprassa paJcakhaM // mahilA no jayAviddu, na nassae jeNa mAdapaM // 17 // zabdArtha - - sevakanA guNa pAbala na varNavavA, temaja putranA guNa samakSa na varNavavA, strInA guNa pAula ane samajha na afaar ke, jethI thApaNI mhoTAi nAza na pAme // 17 // jaMpijjara pipravaNaM, kijjai viSaya dijjae dANaM paraguNagaNaM kijjara, mUlamaMtaM vasIkaraNaM // 18 // zabdArthaH - prIya vacana bolavu vinaya karavo, dAna zrApavuM pArakA guNa grahaNa karavA. e mUla vinAno vazIkaraNa maMtra. pahAve jaMpikai, sammANi khalovi bahumadye // nai saparaviseso, sayalaccA tassa sidyati // 19 // zabdArthaH- ucita avasara bolavu bahu mANasonI madhye khalane paNa sanmAna prApabuM. svaparanuM vizeSapaeM na tyajavuM. e pramANe cAlanArAnA sarve chArtho siddha thAya be // 15 // maMtatANa na pAse, gammai nai paraggahe abI ehiM // parivannaM pAlikAi, sukulIttaM davai evaM // 20 // zabdArtha:- maMtra taMtrane na jovAM, ekalA pArakA gharamAM na januM ne potAnuM kaluM pAlakuM. e pramANe cAlavAthI sAraM ku* lInapaNuM hoya . // 20 // muMja muMjA vijAi, puci dijAi lii uciyaM, ici maNogayaM kadina sayaM // ja thiraM pimmaM 21 zabdArtha:-- jo mitranI sAthe sthira prema inDiye to tene ghera jamI ye chAne tene jamAmIye, ApaNAM manano vicAra tene pUrvI ekanete pUDhe teno uttarApI e; valI yogya vastu zrApI e ane laie.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ __ . (171) kovi na avamanninAza, na ya gavika guNehiM niaehi na ya vimdana vahijAra, bahurayaNA jeNimA pudavI ||shshaa zabdArthaH-kozne paNa apamAna na zrApavaM, tema potAnA guNathI garva paNa na karavo. valI manamAM Azcarya paNa na pAma. kAraNa ke, thA pRthvI bahu ratmavAlI . // 22 // AraMjijja lahuaM, kijja kajja mahaMta mvipnhaa|| na ya jakariso kijjai, lagna guruattaNaM jeNa // 23 // zabdArtha-prathama zrAraMja thomo karavo ane pAlathI mhorTa kArya paNa karavaM. valI potArnu natkRSTapaNuM na karavU ke, jethI mhoTAzpaNuM pAmIye, // 23 // kAjjA paramappA, appasamANo gaNijja pro|||| kijjana rAgadoso, binnijja teNa saMsAro // 3 // zabdArtha- paramAtmAnuM dhyAna karavU, bIjAne potAnAM samAna gaNavA, rAga dveSa paNa na karavo, tethI saMsAra bedAi jAya . zva navaesarayaNamAlaM, jo evaM gva suniakNtthe|| so nara sivasuhalabA, vanayale rama shaaii||25|| zabdArthaH-je puruSa yA pramANe upadezaratnamAlAne potA. nA kaMThane viSe sthApana kare; tenAM vakSasthalamA moda sukhanoM lakSmI potAnI kA pramANe komA kare // 25 // ||iti upadeza ratna koss.|| // atha zAzvatAjina nAmAdi saMkhyA stvn|| siri jasahA vakSmANaM caMdANaNa vAriseNa jiNacaMdaM / namidaM sAsaya jiNa nava-Na saMkha parikittaNaM kAI / zabdArtha-sAmAnya kevalInI madhye caMpa samAna zrI rupana
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 172 ) deva, zrI varddhamAna svAmI, zrI caMdrAnana ne zrI vAriSeNane namaH skAra karIne zAzvatA jinajuvananI saMkhyAnuM kIrtana karU~ buM. 1 joi vasu prasaMkhA, saga komi bisayari laka javaNesu culasI larakA saganavara, sadasa tevIsuvarI khoe // 2 // zabdArthaH- jyotasI ne vyaMtarane viSe asaMkhyAtA, bhuvana patimAM sAta kroma ne botera lAkha, tathA urdhva lokamAM corA sI lAkha sattAeM hajAra ane trevIsa jina bhuvana be. // // 2 // bAvannA naMdIsara - varaMmi ca cana kuMmale rUkhage // isaThI caubArA, tiduvArA sesajiNa javaNA // 3 // zabdArtha - AThamA naMdIzvara dvopamAM bAvana tathA kuMmala da - pAne rucakadvIpamA cAra cAra ema sATha jinajuvana cAra bAraNA vAlA be ne bAkInA jinajuvano traNa bAraNAvAlA be 3. pattecyaM bAresu, muhamaMruva raMgamaM tatto // maNimayapIThaM taDuvari, yUje cadisisu cana pakimA 4 zabdArtha - pratyeka bAraNAmAM mukhamaMrupa ane raMgamaMrupa De. tyAra pachI maNimayapITha De. te pITha para sthUna ane te sthUja upara cAra dizAmAM cAra pratimA be // 4 // tatto maNa pIThajuge, soga dhammA pukaraNa pazJavaNaM parimANaM, madye attara sayaM ca // 5 // zabdArthaH--tyAra paDhI maNipIThanuM jo luM, azoka vRkSa, dharma dhvaja chAne puSkariNI vAvya be. pratyeka juvananI madhye ( gajArA mAM) ekaso ghAva pratimA be // 5 // pamA puNa gurucyA, paNa dhaNusaya lahu aa sattahAna maNipIThe devacaM--dayaMmi sIdAsa nisannA // 6 //
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 173 ) zabdArthaH-- valI mhoTI pratimAna pAMcaso dhanuSyanI chAne ka maNipITha napara nhAnI pratimA sAta hAthanI be. te pratimA devadAmAM siMhAsana upara beThelI be. // 6 // jiNa piThe battadharA, pamimA jinimuda punni camaradharA nAgA nUcyA jakA, kuMmadharA jiemuhA do do // 7 // zabdArthaH- jinapratimAnI prAbala eka batradhara pratimA ane sanmukha be cAmaradhAraka pratimA The valI jinezvaranA sammukha nAgadevanI, jUtadevanI, jahadevanI ne kuMrudhArInI ve ve pratimA be. (tradharAdikanI sarva malI zragIyAra pratimA thAya be.) u sivica nAni cuccu, payakara kesa mahi jIda tAluruNA aMkamayA naha acchI, to rattA tadA nAsA // 8 // zabdArthaH - zrI jinezvaranA zrIvatsa, nAjI, cuMcuka, hAthelI, paganAM talIyAM, mastaka, jIna ne tAlabuM eTalAM rAtA varNavA lAMbe. nakhAMkha karatnamaya be temaja bene rAtAM varNa vAlI nAsikA be // 8 // tArAi romarAi, acchidalA namudi kesa rimayA // phalida maya dasaNa vayaramaya sIsa vidamamayA hA zabdArthaH- yAMkhanI kI kI, saMvAmAnI paMkti, zrAMkhanI pAMpa , ne ne keza eTalA zyAmaratnamaya be, dAMta sphaTika ratna maya be, mastaka vajraratnamaya ve khane hoTha paravAlAM sarakhA De. e kaNagamaya jANu jaMghA, tagujahI nAsa savaNa bhAlorU // palAyaka nisannANaM, i parimANaM jave vanno // 10 // zabdArthaH-- DhIMcaNa, jAMgha, zarIranI yaSTI, nAsikA, kAna, kapAla ane sAthala e sarva suvarNamaya be, valI padmAsane beThelI
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ (114) epratimAnA thA upara kahevA pramANe varSa je. // 10 // navaNavaNa kappajozsa, uvavAya jisea taha alaMkArA vavasAya sudamma sanA, muhamaMmava mAzbakajubhA // 1 // - zabdArthaH-lUvanapati, vyaMtara, jyotasI thane bAra deva lokae sarvemA malI pAMca salA. tenAM nAma utpAta,aniSeka, alaMkAra, vyavasAya ane sudharmA. esajAna mukhamaMgapa vigere u sahita . tiduvArA patteaM, topuNa sanathUna sahi biNbehiN|| cezya bibehi samaM, paznavaNaM biMba asIisayaM // 12 // zabdArthaH-traNa hAranA jinanUvanamA pratyeke comukhanI bAra pratimA De. tyArapatI dareka vAraNAnI pAMca pAMca sajAnA sthUnamAM sATha jinapratibiMba . te caitya (mUla) pratibiMbanI sAthe gaNatAM dareka nUvana pratye ekaso eMsI jinabiMba thAya // 1 // 60-107-115 // joyaNa sayaMca pannA, visayari dIhattaM pihala uccattaM // vemANi naMdIsara, kuMmala ruage navaNamANaM // 13 // __ zabdArthaH-vaimAnIkanAM, naMdIzvara chIpanAM, kuMmalachopanAM thane rucakahIpanAM vaimAno anukrame so yojana, pacAsa yojana ane botera yojana khAMbapaNe paholapaNe ane capaNe jANavA. // 13 // tIsakulagirisudasa kuru, meruvnniasoshviisgydNte|| vakAresu asII,cana cana isuAra maNuSa nge||14|| zabdArthaH himavaMtAdi trIsa kulagiri parvata upara trIsa, devakuru uttara kurumAM daza, meru parvatanA vanamAM eMtI, gajadaMtA parvata upara vIza, vaskArA parvata upara eMsI zrane hukAra tathA mAnupojara parvata para cAra cAra jina vana be. // 15 //
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ (175) eAI asura javaNa-ThiAI puvvutta mANa adhaaii| dala mitto nAgAI-navasu vaNesu ina aI // 15 // zabdArthaH-e vigaire asura kumAramA rahelA. jinannUvananuM (sAMvAM, paholA ane cAmuM) pramANa pUrve kahelAthI ardhaM jApavaM. nAgakumArAdi nava nikAyamA tetho adhuM jAgavU zrane vyaMtara jUvanamA tenAthI zradhu jANavU. (asura kumAramA lAMbA 50 paholA 25-muMcA 36 naagkumaarmaaN--25..12||-18 vyaMtaramA 1shaa-6|----yojn anukrame jANavA. // 15 // diggayagirisu cattA, dahe asI kaMcaNesu gsdso|| sattari mahAnaIsu, satarisayaM dIda veaDhe // 16 // zabdArthaH-diggaja parvata para cAlIza, ahamAM eMsI, kaMcana girine viSe eka hajAra, mahA nadIyomAM sItera ane lAMbA vai. tADhaya upara ekaso sIttera jina juvana . // 16 // kuMmesu tisaya asoA, vIsaM jamagesupaMcacUlAsu // zkArasa saya sattari, jaMbUpamude dasatarUsu // 17 // __ zabdArthaH-kuMmane viSetraNaso eMsI, yamaka parvata upara vIsa, meruparvatanI cUlikA napara pAMca ane jaMbU pramukha daza vRkSa ja. para agIyAra so sIttera jinajuvana . // 17 // vaTaveadve vIsA, kosa taya iMca diidvibaaraa|| caudasa dhaNusaya cAlIsa ahia uccattaNe save 17 zabdArtha-vRta vaitADhaya napara vIza jinanuvana . e sarve di. ggajAdi daza sthAnanA eeee jina vana eka gAu lAMbAM ane pra| gAna paholo temaja caudasocAlIsa dhanuSya uMcAM . amadIvividisisolasa, sohmmiisaannggdevinyriisu||
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ (176) evaM battIsasayA, guNasahi juA tirialoe // 15 // zabdArtha-zrApamAhIpanI vidizAe saudharma ane IzAna e beiMnI sola devInI sola nagarIyomA sola jinannuvana ke. e. ma ti lokamAM sarva malI batrIsaso ne uMgaNasATha jinanuvanaDe evaM tihuaNamakhne, ama komI sattavanna lkaaii|| dosayA bAsIyA, sAsaya jiNanavaNa vaMdAmi // 20 // zabdArthaH-e pramANe pUrve kadelA , adho bhane tiLa e traNe lokamAM pATha kroma, sattAvana lAkha, basone byAso zAzva. tA jinanuvanane huM vAuMDaM. // 20 // sahI larakA guNanavara komi, terakomi saya biMbavaNesu tiasaya vIsA ganavai, sahasa laka tigaM tiriaM 1 __ zabdArthaH-teraso kroma, nvyaas| kroma zrane sATha lAkha eTalAM jinabiMba juvanapatimA De, temaja traNalAkha ekAeM hajAra traNaso vIsa jinabiMba tirbIlokamAM be. // 21 // ega komi sayakhalu, bAvannA komi canaNava kharakA // cana catta sadasa sagasaya, sahA vemANi biMbANi ||shshaa zabdArtha-ekaso kroma, bAvana kroma,cAroeM lAkha, cumAlIza hajAra sAtaso sATha eTalAM jinabiMba vaimAnika deva lokamAM be. panarasa komi sayA, ducatta komi amvanna lkaaii|| uttIsasahasa asIA, tihaNa biMbANi paNamAmi 23 zabdArthaH--paMdara so kroma, beMtAlIsakroma, ahAvana lAkha gtrIsa hajAra ane esI eTalA traNa juvanamAM sarva jinabiMbane huM praNAma karuM bu.||3|| siri narada niva pamuhe-hiMjAiM annAiMzca vihiAI. deviMda muNiMdathuAI, diMtu navIyANa siddhisudaM // 4 //
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) zabdArtha-zrI jaratacakravartI vigere rAjAe thA aDhIvIpa mAM je pratibiMbo nipajAvyAM ne ane deveM sUrIzvare stavyAM , te jinabiMba javyajanone siddhi sukha zrApoH // 24 // usseda maMguleNaM, aha jahamasesa satta rynnii|| tiriloe paNa dhaNu saya, sAsaya pamimA paNivayAmiz5 zabdArthaH-utsejhAMgulanAM pramANe karI adholokamAM zrane na dhvalokamAM sarve sAta hAthanI ane timIlokamAM pAMcaso dhanuSya nI zAzvati pratimAne huM praNamuM bu.|| 15 // .. // iti zAzvata jinanAmAdi saMkhyAstavana samAptam // // atha triloka caitya biMba saMkhyA // // adholokamAM jinanuvanabiMba saMkhyA // sthAna sthAnanAM nAma juvana saMkhyA jinabiMba saMkhyA saMkhyA asurkumaarmaaN|| 6400000 1152000000 naagkumaarmaa|| | 8400000 1512000000 suvrnnkumaarmaaN|| 2 lAkha 12e6000000 vidyatakumAramA 6 lAkha 1360000000 agnikumAramA // | 76 lAkha 1368000000 bIpakumAramA // | 76 lAkha 1360000000 uddhikumaarmaa|| 76 lAkha 136na000000 digakumAramA // 76 lAkha 136na000000 vAyukumAramA / / e6 lAkha 1727000000 stnitkumaarmaaN|| 76 lAkha 1360000000 kula pratyekAcaitye pratimA 270 | 79200000 | 13nae6000000 RE orror w sun - PB -
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAna saMkhyA 1 2 3. y a 6 6 2/ 10 1 12 3 ( 138 ) // urdhvalokamA jinavana biMbasaMkhyA // sthAnanAM nAMma saudharmadevaloke // IzAnadevaloke // sanatkumAramAM // mAheM devaloke // brahmadevaloke // lAMtakadevaloke // mahAzukadevaloke // sahasrAradevaloke // yAdavaloke // prANatadevaloke // devaloke // acyutadevaloke // prathamatrI ke bIjetrI ke trInetrI ke anuttarapAMce navagraiveyakanA // bhuvana saMkhyA jinabiMba saMkhyA 32 lAkha 20 lAkha 12 lAkha 8 lAkha 4 lAkha 50000 Yoooo 6000 200 200 150 150 111 107 100 a kula 841023 576000000 204000000 216000000 144000000 12000000 000000 200000 1080000 36000 36000 25000 17000 13320 12840 12000 600 kula 1529444760 prathamadevale kI 12 mA sudhI pratyeka caitye 100 pratImA be // pAMca sajAnI 60 pratImAtra bAraNAnA comukhanI 12 pratI maa| madhya vaizyanI 108 pratImA / sarva malI 180 jANavI // mai beka anuttare 120 kalpAtIta be, mATe sannA nathI. //
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ de care a Go 2400 Go ||ti lokamAM caitya bivasaMkhyA // sthAna sthAnanAM nAma | jinacaitya | jinani saMkhyA saMkhyA saMkhyA 1 vyaMtara asNkhyngre|| | asaMkhyajuvana| asaMkhyabiMba jotaSIcaratharamAM // asaMkhyajuvana | asaMkhyabiMba naMdIzvarahIpamAMpra010 644 kuMmaladvIpamAM // dhae6 rucakachopamAM // pae6 kuMmala girimAM pra0 120 3600 deva nttrkurumaa| 1200 meruvanane visse|| e600 gajadaMtA parvate // vakhAra parvate. e600 ikukAra parvate // mAnuSottara parvate // diggaje // mth00 c0 e600 kaMcanagiriye // 2000 150000 mahAnadIyoye // 400 dirgha vaitADhya giriye|| 110 20400 300 45600 yamakagiriye 2400 meruparvatanI cUlIkAye 600 jaMbupramukha vRhe // 1970 140400 vRtavaitADhya giriye // nagarI viijyaadike|| / 16 / 1920 kula HGo maaamana anse tun 10 Jo 20 2400
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) ehamA 60 prAsAda temAM pratyeke 124 pAtimA bAkI 31ee prAsAda trIvArA / temAM pratyeke 120 pratimA // ||trijgsNkhyaa| adholoke // 99900000 13nae6000000 naIloke // nabhae033 15ze60 ti loke // 325 31320 // ema traNalokamAM // sAzvatA prAsAda // sAzvatA jinabiMba // - 75700202 154253600 ||iti sAsvatAM jina nuvana tathA jinabiMba saMkhyAyaMtra samAptam // MA||ath zatrujaya laghukalpa // azmuttayakevaliNA, kahiaM sesuMkratimAhappaM // nArayarisissa puraje, taM nisuNaha nAvana naviyA // 2 // zabdArthaH he javyajano!zrati mukta muniye nAradarUpinI thA. gala zatrujayatIrthanuM mahAtmya kahyu , tene tame nAvathI sAMjalo. settuMje puMmarIna, sigho muNikomIpaMcasaMjutto // cittassa pumimAe, so jannara teNaM ghumarina // 2 // zabdArthaH-zatrujaya napara pumarika gaNadhara pAMca kroma sAdhu sahita caitramAsanI puname sijha yA , tetho te parvatarnu nAma ghumarika kahevAya be // 2 //
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ (101) nami vinami rAyANo, sikSA komihiM dohIM sAhuNaM // tada davima vAlI khillA, nivvuA dasaya koDina // 3 // ___ zabdArthaH-nami ane vinami rAjA be kroma sAdhusahita sika thayA. temaja jAvima ane vAlI khila be baMdhu muniyo dazakoma sAdhu sAthe sijha thayA . // 3 // pajjannasaMbapamuhA, aDu hA kumArakoDina // taha pamavAvi paMcaya, sigiyA nArayarisi ya // 4 // ___zabdArthaH-pradyumna sAMba vigere sAmA ATha kroma kumAro pAMca pAMmavo bhane nAradarUSi siddhi pada paamyaa.||4|| thAvaccA suya selaM-gAya muNiNovi taha rAmamaNi // jaraho dasaradaputto, sikSA vaMdAmi settuMje // 5 // - zabdArthaH-thAvaccA putra muni, zukamuni, zekhakamuni temaja dazarathanA putra rAmamuni zrane naratamuni zaTuMjaya upara sijha thayA , temane huM vAMcha bu.||5|| annevi khaviyamohA, jsnaaivisaalvNssNbhuuaa|| je sihA settuMje, taM namada muNi asaMkhijjA // 6 // zabdArthaH--vIjA paNa mohane khapAvanArA ane RSanAdikanA vizAla vaMzamAM natpanna thayelA je muniyo zatrujaya napara sika thayA ne te asaMkhyAtA muniyone hu~ vAMuM bu.||6|| paMnAsa joyaNAI, AsI settuMjaviDamo mUle // dasajoyaNa siharatale, uccattaM joyaNA a6 // 7 // ... zabdArtha:- mUlamAMzatrujayano vistAra pacAsa jojana hato, zikhara para daza jojana zrane uMcapaNe zrApa jojana hato.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ (102) jaM vaha annatije, uggeNa taveNa baMcacereNa // taM vaha payatteNaM, settuMjagirimmI nivasaMte // // zabdArthaH zranyatIrthamAM ugratapathI athavA brahmacaryathI je phala prApta thAya te phala prayatne zatrujaya napara vasavAthI thAya . . jaM komie punnaM, kAmiyAdArajotrA jena // jaM badaiMtaba punnaM, ego vAseNa settuNje||e|| zabdArthaH icchita nojana vame kroma mANasane jamAmavAthI je puNya thAya, te puNya zatrujaya upara eka upavAsa karavAthI thAya . jaM kiMcI nAmatI, sage pAyAle mANuse loe / taM sabameva dilaM, pumarie vaMdie saMte // 10 // zabdArthaH--svarga, pAtAla athavA manuSya lokamAM je ko paNa nAma mAtra tIrtha hoya, te sarva phakta zatrujayane vAMdavAthI dIgaM jANavAM. // 10 // pamilAnaMte saMgha, dihamadivya sAhasettuMje // komiguNaM ca adiLe, dia aNaMtaye doI // 11 // zabdArthaH zatrujaya parvatane doga aNadIga paNa tenA sanmu. kha cAlavAthI caturvidha saMghanI nakti karavA jeTaluM puNya thAya be, na dekhavAthI kroma gaNuM zrane dekhavAthI anaMtagaNuM thAya ne. kevalanANuppattI nivANaM Asi jaba sADhaNaM // ghumarie vaMdittA, satve te vaMdiyA taba // 12 // zabdArtha-jyAM sAdhu ne jJAnanI natpatti ane mokSaprApti hoya je; tyAM te pumarIkagirine vaMdana karavAthI te sarve muniyone vAyA jANavAH // 1 //
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ (183) ahAvayaM samee, pAvA caMpAI ujata nage y|| vaMditA punna phalaM, sayaguNaM taMpi puMmarIe // 13 // zabdArthaH--RSanna devanuM mokSa detra aSTApada, jina siddhake trasametazikhara, vIraprajunuM mokSasthAna pAvApurI vAsupUjyanuM sika kSetra caMpAnagarI ane nemanAtharnu mokSasthAna giranAra. e sarvatI rthane vAMdavAthI so gaNuM puNya pumarika tIrthane neTavAthI thAya , pUjA karaNe punnaM, egaguNaM sayaguNaM ca pamimAe // jiNanavaNeNa sahassaM, paMtaguNaM pAlaNe doi // 4 // zabdArthaH-pUjA karavAthI je puNya thAya te eka gaNuM, tethI so gaNuM pratimA narAvavAthI thAya , tethajina nuvana karAva vAthI hajAragaNuM ane anaMtagaNuM phala tIrtharakSAthI hoya je. 14 pamimaM cezharaM vA, sittuMjagirIssa manae kunn|| nRttUNa narahavAsaM, vasa saggeNa niruvasagge // 25 // zabdArtha:-je mANasa zatrujaya parvata upara pramunI pratimA athavA jinamaMdira karAve , te mANasa narata kSetranuM rAjya nogavIne svarga athavA mokSa pAme . // 15 // navakAra porisIe, purimaDhe gAsaNaM ca AyAmaM // puMmarIyaM ca saraMto, phalakaMkhI kuNazannatta // 16 // zabdArtha--phalanI vA karanAro nokArasInu, porasInu, pu. rimaDhanu, ekAsaNAnuM zrane zrAMbIlanuM eTalAnu paJcarakANa kare te maja pumarikanuM smaraNa karato to napavAsa kare. // 16 // hama dasama uvA-lasANa mAsa ghamAsa khvnnaannN|| tigaraNasujho lahara, sittujaM saMjaraMtoSa // 17 // zabdArthaH bacha,ahama, dazama, jvAlasa, pakSamaNa ane mA
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) sakSamaNa. e sarva karavAnuM phala mana, vacana ane kAyAthI zubha evo je mANasa zatrujayane saMtAre te pAme . // 17 // baNaM natteNaM, apANeNaM tu satta jttaaii|| jo kuNa seje, tazya nave lahai so mukaM // 27 // ____ zabdArthaH--je mANasa covIhAra bahanakte zatrujayanI sAta jAtrA kare je. te trIjA jave moda pAme . // 17 // ajAvi dIsa loe, nattaM caIjaNa puMmarIyanage // sage sudeNa vaccara, solavidaNovi hoUNaM // 10 // zabdArtha:-Aja paNa lokamAM dekhAya ne ke, je mANasa zI la rahita bato paNa pumarika giri upara anazana kare je te sukhe svargamA jAya je. 15 // battaM yaya pamAgaM, cAmara niMgAra thAladANeNa // vijAharotra havai, taha cakkI doza rahadANA // 20 // zabdArtha-mANasa batra vajA, patAkA, cAmara, kalaza ane thAla e vastuUnAM dAnathI vidyAdhara thAya ne ane rathadAnathI ca kravartI pada pAme . // 20 // dasa vIsa tIsa cattA, larakapannAsA pupphadAmadANeNa // sadaz canabaha-hama dasama jvAlasa phlaaii||21|| zabdArthaH-dazalAkha, vIzalAkha, trIzalAkha, cAlIzalAkha; athavA paJcAsalAkha puSpanI mAlAnA dAnathI (camAvAthI) anu krame eka napavAsamuM, be napavAsarnu, traNa napavAsanu, cAra napavA sanu athavA pAMca napavAsanuM phala thAya . // 1 // dhUve pakuvavAso, mAsarakamaNaM kpuurdhuuvNmi|| kittiya mAsakamaNaM, sADhUpamitAnie lh||2||
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) zabdArthaH--kRSNa zragurunA dhUpathI padara divasanA upavAsarnu phala ane karpUranA dhUpatha eka mAsanA upavAsanuM phala thAyaDe valI sAdhune zubha AhArAdika ApavAthI keTalAka mAsanA napavAsanuM phala thAya je. // 22 // na vitaM suvanna nUmI-nUsANadANeNa anntisu|| jaM pAvara puna phalaM, puA nhavaNeNa sittaMje // 13 // zabdArthaH- zatrujaya upara tIrthapatine pUjA nhAvaNa karAvavAthI jeTabuM puNyaphala prApta thAya, teTabuM puNyaphala bIjA tIrthamAM suvarNa, jUmI athavA bhAjUSaNanAM dAnathI paNa na thAya // 23 kaMtAra cora sAvaya, samudda dArida roga ri ruddA // muccaMti aviggheNaM, je settuMDa dharaMti maNe // 24 // ..zabdArthaH-je mANasa manamAM zatrujayanuM dhyAna kare le te mA. eNasa araeyanA, coranA, siMhAdikanA, samujanA; dArijanA, roga nA, zatrunA ane jayaMkara agninA nayane nirvighnapaNe tyajI deke. sArAvalI payannaga, gAdA suahareNa nANA jo paDha guNa nisuNaI, so lahara sittuMUjattaphalaM 25 zabdArthaH-zrutadhare sArAvalI nAmanA prajJApanA sUtramAMje gAthA kahI ne, tene je mANasa jaNe , gaNe ne athavA sAMjale. ne te zatrujayanI jAtrAnA phalane pAme // 25 // ||iti zatrujaya laghukalpa samApta //
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ (106) // atha upakArI zrI ratnAgarasUrijI kRta // .. ||shrii ratnAkara pacIsI // zreyaH zriyAM maMgalakelisadmaH, nareMdeveMdranatAMghrIpadma // sarvajJa satizaya pradhAna, ciraM jaya jJAnakalAnidhAna / ... zabdArtha: mokSa lakSmIne maMgala evaM kromA karavAnuM maMdira, cakravartI ne iMDo jemanAM caraNa kamalamAM namaskAra karI rahyA ne evA, sarvanA jANa, cotrIza atizaye karIne pradhAna ane jJAna kalAnA jaMDAra evA he prano ! tame dIrghakAla jayavaMtA voM. 1 jagatrayAdhAra krapAvatAra' risaMsAravikAravaidya // zrIvItarAgatvayimugdhajAvA,vijJaprabhovijJapayAmikiMcit ' zabdArthaH--traNa jagatnA zrAdhAra, kapAnA avatAra, ukhe nivAravA yogya saMsArarUpa vikArane ura karanArA vaidya evA he vizeSa jANa prajo ! huM nolA nAvathI tamArI zrAgala kAMza vinaMtI karuM huM. // 1 // kiM bAkhalIlAkalito na bAlA, , pitroH puro jalpati nirvikalpaH // tathA yayArtha kathayAmi nAtha, 4. nijAzayaM sAnuzayastavAgre // 3 // zabdArthaH he nAtha ! bAlakrImA sahita evo bAlaka mA tA pitAnI pAgala vikalpa rahita zuM nathI bolato ? tema hu~ paNa tamArI pAgala pazcAtApa karato to mhAro potAno thA zaya kahuM bu.||3|| dattaM na dAnaM parizIlitaM ca, , na zAtizIlaM na taponitaptam //
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 209 ) zujo na jAvo'pyanavadbhave'smina, vino mayA prAMtamaho mudhaiva // 4 // zabdArtha - he vino! meM dAna prApyaM nathI, suzojita evaM zIla pAlyuM nathI, tapa kasyuM nathI temaja yA navamAM mane zuddha jAva paNa thayo nathI, mATe aho ! huM phogaTja jAMtI pAmyoH dagdho'minA krodhamayena dRSTo, uSTena lonAkhyamahorage // grastonimAnAjagareNa mAyA jAlena baddho'smi kathaM jaje tvAM // 5 // zabdArthaH - he prano ! krodharUpa nithI balekho, lona rUpa DuM STa mahA sarve selo, ajimAna rUpa ajagare galelo ane mAyA thI baMdhA rahelo huM tamane zI rIte jajI zakuM ? // 5 // kRtaM mayAmutra ditaM na ceha, loke'pi lokeza sukhaM na me'bhUt asmAdRzAM kevalameva janma, jineza jajJe javapUraNAya // 6 // - zabdArtha :- he lokeza ! meM paralokamAM ditakArI ane prA lokamAM paNa hitakArI evaM kAM karayuM nathI, jethI mane zrA jaM nmamAM sukha nathI masyuM de jinezvara ! te mATe mArA sarakhI no janma phakta jaba pUravA mATeja thayo be // 6 // manye mano yanna manojJavRttaM, tvadAsyapiyUSamayUkhakhAnAt // taM mahAnaMdarasaM kaThora, masmAdRzAM deva tadazmato'pi // // zabdArtha :- he manovRta ! huM jAeM buM ke, tamArAM mukharUpa amRtanAM kiraNono bAna thayAthI paNa amAruM mana mahA AnaMdra ne gRhaNa karatuM natha, tethI te pacarathI paNa kavIpa be // 7 //
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) tvataH suHprApyamidaM mayAptaM, ratnatrayaM nUrinavajrameNa // pramAdanijhAvazato gataM tat, kasyAgrato nAyakapUtkaromi zahArtha:-saMsAramAM bahu naTakatA evA meM ukhe melavI zakAya evA A jJAna, darzana ane cAritrarUpa traNa ratna tamArAthI mekhavyAM hatAM te pramAda nisAnA vAthI gumAvI dIdhAM , to have denAyaka!konI zrAgala jazne pokAra karUM // nA vairAgyaraMgo paravaMcanAya, dharmopadazo janaraMjanAya // vAdAya vidyAdhyayanaM ca me nUta,kiyabruve hAsyakaraM svamIza zabdArthaH he jhA ! mhAro vairAgya raMga bIjAne ugavAne arthe thayo. dharmopadeza mANasone rAjI karavAne artha thayo bhane vidyA jyAsa vAda karavA mATe thayo. zrA, mhAraM hAzyakAraka kRtya keTalu kahuM ? ||e|| parApavAdena mukhaM sadoSaM, netraM parastrIjanavIkSaNena // cetaHparApAyaviciMtanena,kRtaM naviSyAmi kathaM vinodam 10 zabdArtha-vinobInAnA abatA doSa bolavAthI mukhane, parastrIne jovAthI netrane ane bIjAune kaSTa ciMtavavAthI citta ne ema e traNene malIna kasyAM be, to have mhArI zI gati thaze? vimaMbitaM yatsmaraghasmarArti--dazAvazAtsvaMviSayAMdhalena // prakAzitaM tanavato hriyaiva, sarvajJa sarva svayameva vetsi 11 - zabdArthaH-he sarva! kAmadevanA pApanI pImAnA vazyathI vi ..Sayavajhe bAMdhalA thayelA meM mhAraM potAnuM je kukRtya ituM te sarva dhApanI Agala lajyAthI kahyu . vadhAre zuM kaDaM ? kAraNa zrA paja sarva jANo bo. // 11 // .. dhvasto'nyamaMtraiHparameSTimaMtraM kuzAstravAkyairnihitAgamoktiH
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 18 ) kaMtu vRthAkarmakudevasaMgAt, pravAM bihinAthamatimome 12 zabdArtha:- meM mAraNAdi bIjA maMtrothI parameSTi maMtrano nAza karatho, kuzAstra vacanothI zrAgama vacanano nAza karayo ne ku devanA saMgathI vRthA karma karavAnI icchA karo. de nAtha ! yA sarva mane matima yo be // 12 // vimucyadRklakSyagataMjavaMtaM, dhyAtAmayAmUDhadhiyAhRdaMtaH // kaTAvakojaganI ra nAjI, kaTItaTIyAH sudRshaaNvilaasaaH|| zabdArtha - he prajo ! netranI sanmukha rahelA tamane tyajI da mUDha buddhivAlA meM strIyonAM kaTAka, stana, gaMjIra nAjI kerUnA nAga ne vilAsonuM hRdayamA dhyAna kayuM be // 13 // lole kSaNAvatra nirIkSaNena, yomAna serAgalavo vilagnaH // nazuddhasidAMta payodhimadhye, dhautopyagAttArakakAra kiM 14 zabdArtha - he tAraka ! strIyonAM mukhane jovAthI je mhArAM manane viSe thomo raMga lAgyo hato, te raMgane meM zuddha siddhAMta samudra mAM dhoi nAMkhyo to paNa gayo nahi, tenuM zuM kAraNa ? // 14 // aMgaMnacaMgaMnagaNoguNAnAM, na nirmalaH ko pikalA vilAsaH // sphuratprajAnaprabhutAcakApi, tathApyahaMkArakadArthitodam 15 zabdArtha:- mhAruM zraMga sAruM nathI, mhArAmAM koi guNasamUda nathI, koi nirmala kalAvilAsa nathI, tema dedIpyamAna kAMti thavA koi paNa prabhutA nathI, to paNa huM ahaMkArathI kada rthanA pAmyo DhuM. // 15 AyurgalatyAzunapApabuddhiH, gataMvayonoviSayAbhilASaH // yatnazca naiSajya vidhAnadharme, svAminmahAmoha vimbanAme 16 zabdArtha :- he svAmin! hamezAM AyuSya galatuM jAyate, pApApa
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhigalI jAlI auSadhaviTI moha viTaMbanApIyaM // (1 ) bujhi galI jatInathI bAlyAdi avasthA gai, paNa viSayano ani lApa gayo nahi valI auSadhavidhimAM yatna kasyo, paNa dharmamAM yatna kasyo nahi. kharekhara thA mane mhoTI moha viTaMbanA lAgI 2.16 nAtmAnapuNyanannavonapApaM, mayAviTAnAMkaTugIrapIyaM // . AdhArikarNetvayikevalArke, parisphuTesatyapidevadhigmAM // zabdArtha:-he deva ! kevalajJAne karIne sUryarUpa zrApa pragaTa batA meM " prAtmA nathI, puNya nathI, java nathI, pApa nathI." zrAvI nAstikonI kamvI vANIne pAna karo tathA kAnamAMdhA. raNa karI, tethI mane dhikkAra . // 17 // na devapUjA na ca pAtrapUjA,na zrAddhadharmazca na saadhudhrmH|| labdhvApimAnuSyamidaMsamastaM,kRtaM myaareyvilaaptuly| zabdArtha:--meM manuSya janma pAmIne deva pUjA na karI, pAtra pUjA na karI, zrAvaka dharma na pAyo temaja sAdhudharma paNa na pAlyo; tethI meM e saghalo manuSya janma araNyamAM vilApa ka. ravA tukhya kasyo . arthAt phogaTa gumAvI nAkhyo . // 1 // cakremayAsatsvapikAmadhenuH, kalpa ciNtaamnnissuspRhaartiH|| najainadharmesphuTazarmadepi, jinezamepazyavimUDhanAvaM // 3 // zabdArtha-he jinezvara ! meM asatya evI kAmadhenu, kalpavRkSa ane ciMtAmaNi ratna vigere vastumAMspRhA karI; paraMtu pragaTa sukha prApanArA jina dharmane viSe spRhA karI nahi. e mhArA vi zeSa mUDha nAvane jUna, // 15 // sadlogalIlAnacarogakIlA, dhnaagmononidhnaagmshc|| dArAnakArAnarakasyacitte, viciMtinityaMmayakAdhamena 20 zabdArtha meM adhama cittamAM nitya zabdAdi sArA joganI
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( e) sIlAno vicAra karayo, paNa tethI thatA rogarUpa kholano vicAra karayo nahi dhana melavAno vicAra karayo, paNa maraNano vicAra karayo nahi strIyono vicAra karayo, paNa narakanI bemIno vicAra karayo nahi, // 20 // sthitanasAdhohadisAdhuTattAt, paropakArAnnayazorjitaMca // kRtaMnatIrthodharaNAdikRtyaM, mayAmughAhAritamevajanma 1 zabdArtha-mhArA hRdayamAM nattama sAdhuvRtti rahI nahi tema meM paropakAra mATe yaza paNa melavyo nahi, valI tIrtha ukArAdi kArya paNa kayuM nahi, tethI meM kharekhara mhAro janma phogaTa gu. mAvI nAkhyo. // 1 // vairAgyaraMgo na gurUditeSu. na urjanAnAM vacaneSu shaaNtiH|| nAdhyAtmalezomamakopideva, tAryaHkayaMkAramayaMjavAbdhiH // zabdArthaH:-mane gurue kahelAM vacanamAM vairAgyaraMga na thayo, urjanonAM vacanamAM zAMti paNa na tha. valI mane koi paNa tha dhyAtma leza pragaTayo nahi tethI he deva ! mhArAthI yA saMsAra samuSa zI rIte tarAya // 25 // puurvenvekaarimyaanpunnyN,aagaamijnmnypinokrissye|| yadIhazohaMmamatenanaSTA, juutonvnaavinvtryiishH||23|| zabdArtha-meM pUrvanavA puNya kayuM nathI, thAvatAnavane viSe paNa karIza nahi ke, jethI huMzrAvo phuHkhIrahyobu,mATede zamhArA nUta, naviSya ane vartamAna kAlanAtraNe janma vRthA nAza pAmyA. kiMvAmudhAdaMbahudhAsudhAjuk, pUjyatvadagrecaritaMsvakIyaM / / jmpaamiysmaattrijgtsvruup-niruupkskhNkiydetdtraa| zabdArya-he amRtajojI! huM tamArI Agala phogaTa mhA
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 12 ) ruM caritra vadhAre zuM kahuM ? kAraNa ke, de pUjya ! tame traNa jagat nAM svarUpane nirupaNa karAnArA bo, to paDhI yA mhAruM kahetuM koNa mAtra be // 24 // dInAradhuraMdharastvadaparo nAste madanyaH kRpApAtra nAtra jane jinezvara tathApyetAM na yAce zriyam // kiMtvaInnidameva kevalamado sabdodhiratnaM zivaM, zrI ratnAkara maMgalaikanilayaH zreyaskaraM prArthaye // 15 // zabdArtha - he jinezvaraH tamArA binA bIjo koi dIna mAsono uddhAra karavAne samartha nathI, temaja lokamAM mhArA vi nA bIjo ko dayA karavA yogya pAtra nathI, to paNa huM te la kSmIne mAgato nathIH paraMtu he arihaMta ! de mokSalakSmInA samu 5 ! he maMgalanA eka sthAna ! huM phakta kalyANakArI evAM ne mo kanuM detu evAM nattama bodhI bIjarUpa ratnanI yAcanA karUM buM. 25 // iti ratnAkara paccIzI // // atha samAdhi zataka // yenAtmAbudhyatAtmaiva, paratvenaiva cAparam // yAnaMtabodhAya tasmai siddhAtmane namaH // 1 // zabdArthaH -- jemaNe zrAtmAne AtmArUpe jAeyo be ne smAnA neda pAe karIne zarIrane jAeyuM be te akSaya ne dhanaM ta bodhavAlA siddha jagavAnane namaskAra thArja. // 1 // jayaMti yasyAvadato'pi jAratI - vinUtayastIrthakRto'pyanI dituH // zivAya dhAtre sugatAya viSNave, jinAya tasmai sakalAtmane namaH // 2 // "
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) zabdArthaH -- tIrthaMkara batA paNa vAMDA rahita ane tAbyAdi kI rone nadi uccAratA evAya paNa je prajunI vANInI saMpattiyo ( athavA vAlI ne utra cAmarAdi saMpattiyo ) jayavaM tI varte be.. te moka pAmelA, RSyAdidvArA lokono uddhAra kara nArA, uttama jJAnava lA, kevalajJAnathI sarva lokanA vyApaka evA, aneka prakAranAM jaba duHkhane zrApanAzaM karmane jItanArA, temaja AtmarUpe rahelA te prajune namaskAra thA // 2 // zrutena siMgena yathAtmazakti samAhitAMtaHkaraNena samyak // samIkSya kaivalyasukhaspRhANAM, viviktamAtmAnamayAnidhAsye, zabdArtha:- huM mhArI zakti pramANe zAstrathI, detuthI ThAne ni zcala evA aNtHkrnnthe| uttamarIte anuja karIne paDhI sarva ka manArahita paNAne viSe ( mokSane viSe, sukhanI ichA karanArA nanuM karmamalarahita jovasvarUpa kahI // 3 // bahiraMtaH parazceti, tridhAtmA sarva dediSu // upeyAttatra paramaM, madhyopAyAdava histyajet // 4 // " zadArtha sarve prANIyobhAM bahirAtmA, aMtarAtmA ane para mAtmA ema traNa prakAranA AtmA be. temAM madhya aMtarAtmAnA upAya paramAtmAne pAmavuM tathA bahirAtmAne tyajI devo ||4|| bahirAtmA zarIrAdo, jAtAtmabhrAMtirAMtaraH || cittadoSAtmavibhrAMtiH paramAtmAtinirmalaH // 5 // zabdArtha:-- zarIra, vANI mana ityAdikane viSe zrAtmA evI jenI cAMti thAya te bahirAtmA jANavo. citta, doSa chAne zrAtmA temane viSe jenI prAMti nAza pAme arthAt cittane cittapaNAthI, doSo ne doSapaNAthI bhane AtmAne AtmApaNAthI jANe te aMtarA tmA jANavo ne jenA sarva karmamala haya yara gayA hoya te
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) paramAtmA jANavo. // 5 // nirmalaH kevalaH zuzo, viviktaH prajuravyayaH / / parameSTI parAtmeti, paramAtmezvaro jinaH // 6 // zabdArthaH karmanA malarahita, zarIrAdi saMbaMdha rahita, vya jAva karmanA annAvathI atyaMta zubha, zarIra ane karmathI na sparza thayelo, iMsAdikano svAmI, nahi cave tevo, iMjAdi de. vone vAMdavA yogya padane viSe rahalo, saMsArI jIvothI utkuSTa, niraMtara uttama aizvaryayukta ane sarva karmane nakhekI nAkhanAro je hoya te paramAtmA jANavo // 6 // bhiraatmenjyighaarai-raatmjnyaanpraangmukhH|| sphuritasvAtmano devamAtmatvenAdhyavasyati // 7 // zabdArtha--iMkhyi dvAre karIne hAranA arthane grahaNa karato bahirAtmA pragaTa potAnA dehane zraAtmArUpaja jANe . / 7 // naradevasthamAtmAnamavidyAnmanyate naram // tiryacaM tiryagaGgastha, surAGgasthaM suraM tathA // // zabdArtha-bahirAtmA manuSya dehamA rahelA zrAtmAne manu. dhya, tiyecanA zarIramA rahelA yAtmAne tiryaMca, temaja devatAnAM zarIramA rahelA zrAtmAne devatA mAne je. // 7 // nArakaM nArakAMgasthaM, na svayaM ttvtstthaa| anaMtAnaMtadhIzaktiH, svasaMvedyo'calasthitiH // // - zabdArtha--valI nArakInA zarIramA rahelA chAtmAne nArakI mAne , paraMtu tattvathI tevI rIte potAne jANato nathI. paramAtmA pote to anaMta anaMta buddhi ane zaktivAlo, potAneja jANavA yogya ane acala sthitivAlo je ||e /
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) svadehasadRzaM dRSTvA , paradedamacetanam // . parAtmAdhiSTitaM mUDhaH, paratvenAdhyavasyati // 10 // zabdArthaH-paramAtmAe karmanA vazyathI aMgIkAra karelA ane acetana evA paradehane potAnA deha sarakhA joza mUDha evo bahi rAtmA te paradedane paramAtmapaNAe aMgIkAra kare . // 10 // svaparAdhyavasAyena, dedeSvaviditAtmanAm // varttate vintramaH pusAM, putranAryAdigocaraH // 11 // zabdArthaH-yAtmasvarUpa na jANanArA puruSone dehane viSe potAnA ane paranA adhyavasAyathI putra strI vigerene gocara e. vo vinrama thAya . arthAt anAtmArUpa ane apakAra karanArA evAya paNa strI putrAdikane ane dhana dhAnyAdikane potAno upa kAra karanArA jANe De valI temanA lAjane viSa saMtoSa ane asAmane viSe paritApa tathA zrAtmavadha paNa kare . // 11 // avidyAsaMjhitastasmAtsaMskAro jAyate dRddhH|| yena lokoGameva svaM, punarapyanimanyate // 12 // zabdArtha-te vinrama thakI thavidyA nAmavAlo avicala saM. skAra thAya ne ke, je saMskAre karIne avivekI loka janmAMtara ne viSe paNa potAnAM zarIraneja AtmA mAne . // 12 // dehe svabuddhirAtmAnaM, yunatyatena nizcayAt // svAtmanyevAtmadhAstasmAdviyojayati dedinam // 13 // zabdArtha:-zarIrane viSe Atmabuddhi karanAro bahirAtmA paramA rthathI e dehe karIne zrAtmAne jomI deDe. arthAt dIrgha saMsArI karele ane potAnA zrAtmAne vive zrAtmabuddhi karanAro aMtarAtmA te zarIrAdiyo AtmAne viyoga karAve . arthAt mukti pamA be.
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 106 ) dedeSvAtmadhiyA jAtAH putranAryAdikalpanAH // saMpattimAtmanastAnirmanyate dA dataM jagat // 14 // za0dArthaH - dedane viSe zrAtmabuddhi karavAthI putra jAryAdi kalpanA thai be ne te anAtmiya kalpanAthI putra jAryAdine AtmAnI saMpatti mAne be. hAya hAya ! eja kAraNe potAnAM svarUpanA jJAnathI nRSTa thayeluM jagat nAza pAmyuM De arthAt bahirAtmA rUpa banyuM che. // 14 // mUlaM saMsAraH khasya, deha evAtmadhostataH // vaktvanAM pravizettarva hiravyAvRtteMdriyaH // 15 // 3 zabdArthaH-- zarIra eja AtmA evI je buddhi teja saMsAranA duHkhanuM kAraNa be mATe te zarIra eja AtmA evI buddhine tyajI dai bahAra pravRtta ne iMdriyo jenI evo puruSa aMtara mAM praveza kare be. arthAt AtmAne viSe Atmabuddhi kare be // 15 // mattazcyutvendriyadvAraiH patito viSayeSvaham // tAnprapadyAdamiti mAM, purA veda na tattvataH // 16 // zabdArtha- potAthI ( zrAtmasvarUpa yaM / ) cavIne hUM iMdriyadvAre karIne viSaya viSe palo DhuM. arthAt pravRtta yayelo buM. mATe te viSayAne ( mane upakAra karanArA be, evA vicArathI ) aMgIkAra karIne anAdi kAlayI huM mane potAne tatvatha jANa to nayI // 16 // evaM tyaktvA bahirvAcaM, tyajedaMtarazeSataH // eSa yogaH samAsena, pradIpaH paramAtmanaH // 17 // zabdArtha:--e pramANe kalA nyAyathI putra, strI, dhana dhA*nyAdi lakSaNavAlI vahirvANIne tyajI daine paDho ( huM karttA huM
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1 ) sukhI tuM, DukhI tuM, datyAdi lakSaNa vAlI ) aMtarvANI ne sarva prakAre yajI devI. e pramANe bahirAtmAne thAne aMtarAtmAne tyajI devA rUpa yoga saMpathI paramAtmAnAM svarUpane prakAza karanAro be. yanmayA dRzyate rUpaM, tanna jAnAti sarvathA // jAnanna prazyate rUpaM, tataH kena bravImyadam // 18 // zabdArtha:- huM je svarUpane jovuM huM te mane sarva prakAre jANa tuM nathI ane jene huM jAeM huM te strarUpa dekhAtuM nathI to paDhI huM konI sAdhe boluM ? // 18 // yatparaiH pratipAdyo'daM yatarAn pratipAdaye // unmattaceSTitaM tanme, yadahaM nirvikalpakaH // 105 // zabdArthaH-- upAdhyAyAdikathI je huM zikSaNa karAuM buMThAthavA huM ziSyAdikane je zikSaNa karUM kuM. te sarva mhAruM janmatta ceSTita kAraNa, huM nirvikalpa . // 10 // yadgrAhyaM na gRhNAti, gRhItaM nApi muMcati // jAnAti sarvathA sarvaM tatsvasaMvedyamasmyaham // 20 // zabdArtha - je zuddha evaM zrAtmasvarUpa, nadi grahaNa karavA yogya eva karmanA udaya nimitta krodhAdisvarUpane gRhAtuM nathI ane gRhaNa karelA anaMtajJAnAdi svarUpane tyajI detuM nathI. valI dravya paryAyAdike karIne sarva cetana tathA acetanane jA be, te huM potAthIja jAgavA yogya khAtmA buM. // 20 // utpannapuruSabhrAMteH sthANau yadvaceSTitam // tanme ceSThitaM pUrva, dehAdiSvAtmavibhramAt // 21 // zabdArtha:-- yAMnalAmAM utpanna thayelI puruSa jAMtine lIghe javI sete vividha upakArAdi bAhya ceSTA karAya ve tevIja rIte
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) thA kahelA AtmasvarUtuM jJAna thavA pUrve dehAdikane viSe prA. smabujhinA mathI mhAruM ceSTita hatuM. // 1 // yathAsau ceSTate sthANau, nivRtte purussprde|| tathA ceSTo'smi dedAdau, vinivRttaatmvinrmH|||| . zabdArthaH-jevI rIte ( thAMjalAmAM natpanna thayelI puruSa brAMtivAlo ) puruSa, puruSAropa nivRta pAmelA jama padArthamAM napa kAra tathA apakAra na karavArUpa je ceSTA kare De tevI rIte de. hAdikamAM nivRta pAmI De pAtmantrAMti jene evI ceSTA vAlo huM yazza. // 12 // yenAtmanAnunaye'da-mAtmanaivAtmanAtmani // . so'haM na tanna sA nAsau, naiko na chau na vA bahuH23 zabdArthaH--je caitanyasvarUpa zrAtmAe karIne hu~ potAnAM svarUpane viSe potAne jANavAnA svanAvavAlA zrAtmAvameja anunnava karUM hU~ ke, te huM puruSa, strI ke napuMsaka nathI. valI eka be athavA bahu nathI, // 23 // .. yadanAve suSupto'haM, yannAve vyubitaH punH|| .. atIMjyimanirdezya, tatsvasaMvedyamasmyaham // 24 // zabdArtha-je potAne jANavA yogya zurU svarUpane na pAma vArUpa. gADha nisAthI sUtelo Ane valo je potAne jANavA yogya zuddha svarUpane pAmavArUpa jAgI naThelo le te DhuM iMjiyone agrAhya, vANIne agocara ane potAthIja jANavA yogya DhuM // // dIyaMte traiva rAgAdyA-statvato mAM prpshytH|| bodhAtmAnaM tataHkazcinna me zatrurna ca priyH|| 25 // zabdArthaH zrAja janmane viSe jJAna svarUpa evA mane tatva
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ee) vo jovAthI rAgAdika zatru kSaya pAme . panI mane ko zatru nathI ane mitra paNa nathI. // 25 // mAmapazyannayaM loko, na me zatrurna ca priyH|| mAM prapazyannayaM loko na me zatrurna ca priyH||36|| : zabdArthaH--mane na jo zakato evo pA loka mhAro zatru ane mitra nathI temaja mane jo zakato evo paNa yA loka zatru bane mitra nathI. // 26 // tyaktvaiva bhiraatmaanmNtraatmvyvsthitH|| jAvayetparamAtmAnaM, srvsNklpvrjitH||2|| .. zabdArthaH-e pramANe aMtarAtmAne viSe rahelo puruSa bahirAtmA ne tyajI sarva prakAranA saMkalpa rahita thayo to paramAtmAne nAve. so'hamityAttasaMskArastasminnAvanayA punH|| tatraiva dRDhasaMskArAllalate hyAtmanaH sthitim ||shnaa __ zabdArtha-valI te paramAtmAne viSe jAvanAvame grahaNa karI / ne vAsanA jeNe evo te anaMtajJAnasvarUpa paramAtmArUpa hu~, te paramAtmAne viSe dRDha saMskArathI (avicala vAsanAthI) AtmAnI sthitine pAmuM bu.|||| . mUDhAtmA yatra vizvastastato nAnyanayAspadam // yato'nItastato naanydlysthaanmaatmnH||2|| zabdArthaH bahirAtmA je putra strI vigerene viSe (zrAmhArA zrane huM temano bu.) evo vizvAsa pAmyo , tethI tene bIjo jaya nathI. arthAt zarIrane lIdheja naya rahelo . valI je paramAtma svarUpane jANavAyI ajaya pAmyo , tethI bIjuM zrAtmAne atrayasthAna nathI. // 25 //
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20 ) sajyiANi saMyamya, stimitenAMtarAtmanA // yatkSaNaM pazyato nAti, tattattvaM paramAtmanaH // 30 // zabdArthaH sarve iMDiyone niyamamA rAkhIne kaNa mAtra anu java karavAthI nizcala evA mana vajhe je svarUpa dekhAya , teja paramAtmAnuM svarUpa . // 30 // yaH parAtmA sa evAhaM, yo'haM sa prmsttH|| ahameva mayopAsyo, nAnyaHkazciditi sthitiH // 32 // __ zabdArthaH-je paramAtmA teja huM. ane je huM te paramAtmA, tetho huMja mhAre potAne napAsanA karavA yogya chaM. bojo koi napAsanA karavA yogya nathI, e sthiti ke. // 31 // prAcyAvya viSayecyo'haM, mAM mayeva mayi sthitam // bodhAtmAnaM prapanno'smi, paramAnaMdanirvatam // 32 // zabdArthaH-zrAtmasvarUpavame karIne viSayathI nivRtti pAmIne AtmasvarUpane viSe rahelA mhArA jJAnasvarUra zrane uttama zrA naMdazrI sukhI evA zrAtmAne huM prApta thayelo buM / / 3 / / yo na vetti paraM dedA-devamAtmAnamavyayam // banate na sa nirvANaM, taptvApi paramaM tapaH // 33 // zabdArthaH-je puruSa, prApta thayelA dehathI para ane zravyaya evA zrAtmAne kahelI rote nathI jANato, te utkRSTha evAM tapane karato to mokSapada pAmato nathI. // 33 // AtmadehAMtarajJAna--janitAldAdanirvRtaH tapasA.puSkRte ghoraM, muMjAno'pi na khidyate // 3 // zabdArthaH-prAramA ane dehanA nedjnyaanth| natpanna thayelA. . harSe karIne sukhI ayo to bAra prakAranAM tapathI ghora pApane
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ (201) jomavato evo paNa mANasa kheda pAmato nathI. // 34 // rAgadveSAdikallolairalolaM yanmanojalam // sa pazyAtyAtmanastattvaM, sa tattvaM netaro janaH // 3 // zabdArthaH-rAgadveSAdi kaholathI jenuM manarUpa jala molAi gayu nathI, te Atmatattvane jUe ne valI te jonAro poteja para mAtmarUpa ne bIjo paramAtma rUpa nathI. // 35 // avikSiptaM manastatvaM, vikSiptaM bhraaNtiraatmnH|| dhArayetadavikSiptaM, vikSiptaM naashryetttH||36|| zabdArthaH-rAgAdikathI apariNAmita ebuM prAtmAnuM vAsta vika svarUpa De ane tenAthI je ulaTuM te zrAtmAnI brAMti yA tmarUpa rahita je. te kAraNa mATe rAgAdikathI aparimita evA manane dhAraNa karavaM, paraMtu rAgAdikanA vikAravAlA manano bhA. zraya karavo nahi. // 36 // . A vidyAcyAsasaMskArairavazaM dipyate manaH // tadeva jJAnasaMskAraiH, svatastattve'vatiSTate // 37 // zabdArthaH-zarIrane viSeja pavitra ane sthira evaM zrAtmA tathA Atmiya vigere je jJAna te avidyA. te avidyAnA macyAsathI utpanna thayelI vAsanAye karIne zravaza (viSayane ane iMjiyo ne zrAdhina tathAthAtmAne zrAdhina nadi) evaM mana thAya le. teja ga. na jJAnasaMskAre karIne zrAtmasvarUpane viSe rahe je. // 3 // . apamAnAdayastasya, videpo yasya cetasaH / mApamAnAdayastasya, na depo yasya cetasaH // 37 ' zabdArthaH jenAM cittane rAgAdi pariNAma le tene apamAnA
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) di hoya chedhane jenA cittane rAgAdi pariNAma nathI tene apamA nAdi paNa nathI. // 30 // yadA mohAtmajAyete, rAgadveSau tapasvinaH // tadeva jAvayet svasthamAtmAnaM zAmyataH dANAt // 3 // ... zabdArtha:-jyAre tapasvIne mohanIya karmanA nadayathI rAgaddhe panatpanna thAya je tyAre te kSaNamAtramA rAgadveSane zAMti pamAma tA batA potAnAM svarUpamA rahelA zrAtmAne nAve . // 35 // yatra kAye muneH prema, tataH prAcyavya dahinam // budhyA tajuttame kAye, yojayetprema nazyati // 40 // ... zabdArthaH-munine je potAnA athavA paranA zarIrane viSe sneha thAya ne te zarIrathI bujhivajhe yAtmAne pAlo pheravIne tethI paNa uttama evA cidAnaMdamaya Atma svarUpane viSe jome ke, jethI kAyA upara sneha thato nthii.|| 40 // AtmavinramajaM duHkha-mAtmajJAnAtprazAmyati // nAyatAstatra nirvAtti, kRtvApi paramaM tapaH // 41 // zabdArthaH-zarIrAdikamAM zrAtmA evA vijramathI thayeuHkha AtmajJAnathI nAza pAme De. valI zrAtmasvarUpamA asAvadhAna evA puruSo utkRSTa evaM tapa karIne paNa moda pAmatA nathI. 14. zuna zarIra divyAMzca, viSayAnanivAMti // utpannAtmamatidehe, tattvajJAnI tatazzyutim // 42 // zabdArthaH zarIrane viSe utpanna thayelI zrArama bujhivAkhola rthAt bahirAtmA puruSaHzuna evA zarIrane ane divya evA viSa yone.zchele. tathA tatvajJAnI puruSa zarIranI nivRttine zve.De.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 203 ) paratrAhaMmatiH svasmAyuto badhnAtyasaMzayam // svasminnahaMmatiyutvA, parasmAnmucyate budhaH // 43 // zabdArtha zarIrane viSe AtmabuddhivAlo bahirAtmA zrAtma svarUpathI STa thaine kharekhara baMdhana pAme ve chAne zrAtmasvarUpane viSe zrAtmabuddhivAlo aMtarAtmA zarIrAdikathI jUdo thane mukti pAme be. // 43 // dRzyamAnamidaM mUDha striliMgamavabudhyate // idamityavabuddhastu niSpannaM zabdavarjitam // 44 // zabdArtha - bahirAtmA thA dekhAtA puruSa, kho khane napuMsaka rUpa traya liMgane triliMgarUpa mAne be ne aMtarAtmA anAdisiddha dhane vikalpAdike varjita evA zrAtmatvaneja mAnebe // 44 // jAnannapyAtmanastattvaM, viviktaM jAvayannapi // pUrva vijramasaMskArAdvrAMtiM nUyo'pi gacchati // 45 // zabdArtha - aMtarAtmA zrAtmatasvane jANato bato tathA zarIrA dikathI jUDuM mAnato bato paNa pUrva vikramanA saMskAracI pharIne paNa jAMti pAme ve // 45 // acetanamidaM dRzya -- madRzyaM cetanaM tataH // - ka ruSyAmi kva tuSyAmi, madhyastho'haM javAmyataH // 46 // zabdArthaH zrA dekhAtuM evaM zarIrAdi jama be ne na de khAtuM evaM zrAtmasvarUpa caitanyarUpa be, mATe huM konA kona khane konA napara saMtoSa karUM. tethI dave huM madhyastharUpa pAnaM tu. 46 tyAgAdAne bahirmUDhaH karotyadhyAtmamAtmavit // nAMtarbahirupAdAnaM, na tyAgo niSTitAtmanaH // 47 //
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20) zabdArthaH bahirAtmA bAhyavastune viSe tyAga ane ajilApa kare . aMtarAtmA zrAtmasvarUpane viSe tyAga ane annilASa kare , paraMtu kRta kRtya evA paramAtmAne to aMtarAtmAne viSe ani. bApa ane bahivastune viSe tyAga emAnuM kAM nathI. // 4 // yuMjIta manasAtmAnaM, vAkAyAnyAM viyojyet|| manasA vyavahAraM tu, tyajebAkAyayojitam // 4 // zabdArtha-mAnasika jJAnathI zrAtmA dhyAna karavaM, paNa vANI ane kAyAthI AtmAne jUdo karavo valI mananI sAthe vA. NI ane kAyAthI jomAelA vyavahArane mane karIne tyajI devo. jagadehAtmadRSTInAM, vizvAsyaM ramyameva ca // svAtmanyevAtmadRSTInAM, va vizvAsaH kva vA ratiH // 4e|| zabdArthaH-zarIrane viSetrAtmadRSTivAlA arthAt bahirAtmAne jagat vizvAsa karavA yogya ane manohara lAge , paraMtu zrA mAne vive zrAtmadRSTivAlA arthAt aMtarAtmAne kyA vizvAsa zrane kyA rati hoya hoya ? arthAt tene putrAdikane viSe vi. zvAsa athavA prIti hotI nathI. AtmajJAnAtparaM kArya, na bucho dhArayeciram // kuryAdarthavazAtkiMcichAkAyAnyAmatatparaH // 5 // zabdArthaH-yAtmajJAna vinA boju kArya bahu vakhata manamAM dhAravU nahi zrane tevu jojana vyAkhyAnAdika kArya kara pame to te zrAsakti rahita thazne phakta vANI ane kAyAvame potAnA ane paranA upakAranA vazathIja karavU. // 50 // yatpazyAmonnyaiistanme, nAsti ynniytenjiyH|| aMtaH pazyAmi sAnaMdaM, tadasya jyotiruttamam // 5 //
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 205 ) zabdArtha - - huM iMdriyova je zarIrAdika jo buM, te mhA rUpa nathI, paraMtu iMdriyone svAdhina karIne huM mhArI aMdara ma tama sukharUpa ne iMdriyone agocara evaM je jJAna joThaM buM. te mhAruM svarUpa be. // 51 // sukhamArabdhayogasya, bahiHkhamathAtmani // bahirevA mukhaM saukhya-- madhyAtmaM nAvitAtmanaH // 52 // 4 zabdArthaH -- prAtmasvarUpa jANavAmAM udyamavaMta thayelAne bAhya viSayamA sukha thAya be tathA AtmaviSayamAM duHkha thAya che ane yathArtha AtmasvarUpa jANelAne bAhya viSayamAM duHkha tathA thAtmaviSayamA sukha thAya be. // 52 // tahUyAttatparAnpRce --tadicchettatparo bhavet // yenAvidyAmayaM rUpaM tyaktvA vidyAmayaM vrajet // // 53 // zabdArthaH--te zrAtmasvarUpa pote kahetuM, bIjAne pUDha, te zrAtmasvarUpaneja icavuM ane temAM tatra yatuM ke, jethI bahirAtmarUpa tyajI daza zrAtmasvarUpane pamAya // 53 // zarIre vAci cAtmAnaM, saMdhatte vAkzarIrayoH // bhrAMtoprAMtaH punastattvaM pRthageSAM nibudhyate // 54 // zabdArthaH-vANI ane zarIrane viSe jAMti pAmelA bahirA smA potAne zarIramAM chAne vANI mAM AropaNa kare che. valI yathArtha te svarUpane jANanAro aMtarAtmA vANInAM, zarIranAM ane zrAtmAnAM svarUpane jUdA jUdA jANe be. // 54 // na tadastIpriyArtheSu yatkSemaMkaramAtmanaH |tthaapi ramate bAla - statraivAjJAnabhAvanAt // 25 // zabdArthaH - iMdriyArthane viSe tevuM kAM nathI ke, je AtmA
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ muM kuzala karanAra yAya. to paNa ajJAnI bahirAtmA te iMji. yomA arthane viSe mithyAtvanA saMskArathI rame . // 55 // ciraM prasuptAstamasi, mUDhAtmAnaH kuyoniSu // anAtmIyAtmanUteSu, mamAhamiti jAgrati // 56 // zabdArthaH-anAdi mithyAtva saMskAra hovAne lIdhe corAzI lAkha kuyonimAM dIrghakAlathI sUtelA bahirAtmA paramArthathI potAnA saMbaMdhI nahi evA putra strI vigerene viSe 'hu~ ane mhA. ruM' ema kahetA batA jAge . // 56 // pazyenniraMtaraM devamAtmano'nAtmacetasA // aparAtmadhiyA'nyeSAmAtmatatve vyavasthitaH // 7 // zabdArthaH-Atmatatvane viSe rahelo aMtarAtmA potAnAM zarIrane anAtmabuddhithA (thA zrAtmA nathI evA vicArathI) niraMtara jUe De temaja bIjAune thA paramAtmA nathI eevI buddhithI jUe . ajJApitaM na jAnati, yathA mAM jhApitaM tathA // mUDhAtmAnastatasteSAM, vRthA me jJApanAzramaH / / 57 // .. zabdArtha--mUDhAtmA jema AtmasvarUpa na samajAvyA utA nathI jANato temaja samajAvyA batA paNa nathI jANato. tethI te mUDhAtmAne mhAre samajAvavAno zramaja phogaTa be. // 5 // yadbodhayitumihAmi, tannAdaM yadahaM punaH // grAhyaM tadapi nAnyasya, tatkimanyasya bodhaye ||ee|| ___ zabdArthaH-je vikarUpamA vyApta ya rahelA zrAtmasvarUpane athavA dehAdikane samajAvadhAnI izA karuM bu. te hu~ pote paramA. paMcI yAtmasvarUpa nathI zrane balaje hu~ vidAmarUpa DhuM te
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ (209) bIjAne grAmAM zrAtuM tema nathI. to panI huM bIjAne zA mATe Atmatatvano bodha karUM ? // 50 // bahistuvyati mUDhAtmA, piditajyotiraMtare // tuSyatyantaH prabudAtmA, bahirvyAvRttakautukaH // 60 // zabdArtha : - aMdaranA tattva viSayane viSe moharthI DhaMkAi ga yelA jJAnavAlo bahirAtmA zarIrAdi bAhya arthane viSe prasanna thAya be ne zarorAdikane viSe prIti rahita evo aMtarAtmA po tAnAM svarUpane viSe prasanna thAya be. // 60 // na jAnati zarIrANi, sukhaduHkhAnyabu- 6yaH // nigrahAnugraha dhiyaM, tathApyatraiva kurvate // 61 // zabdArthaH zarIro sukha duHkhane jANatAM nathI, topaNa bahirAtmA eja shr| rAdikane viSe nRpavAsAdi karavAthI nigraha karavAnI ane kuMru kama vigerethI zaNagAravAvame anugraha karavAnI buddhi karebe. svabuddhyA yAvagRhNIyAt kAyavAkcetasAM trayam // saMsArastAva deteSAM bhedAcyAse tu nivRttiH // 62 // " zabdArtha:-- jyAM sudhI zarIra, vANI ne cittapatrAne zrAtmabuddhithI grahaNa kare tyAMsudhI saMsAra thAya bekhane te Namo jeda abhyAsa thayo eTale mukti thAyaDe ghane vastre yathAtmAnaM, na ghanaM manyate tathA // ghane svadedepyAtmAnaM na ghanaM manyate budhaH // 63 // zabdArthaH- jJAnI puruSa jema majabuta vastra paheravAthI po. tAne majabuta mAnato nathI tema zarIra paNa majabuta hoya topaNa AtmAne majabUta sAto nathI. // 63 //
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 200 ) jIrNe vastre yathAtmAnaM, na jIrNe manyate tathA // jIrNe svadehepyAtmAnaM, na jIrNa manyate budhaH // 64 // zabdArtha - jJAnI puruSa jema jIrNa vastra paDhevAthI potAne jIrNa mAnato nathI tema jIrNa zarIra batAM zrAtmAne jIrNa mAnato nathI. naSTe vastre yathAtmAnaM, na naSTaM manyate tathA // naSTe svadede'pyAtmAnaM, na naSTaM manyate budhaH // 65 // zabdArtha - jJAnI puruSa jema vastra phATI javAthI potAne nAza pAmelo jAto nathI tema dei nAza pAmyAM batAM zrAtmAne nAza pAmelo mAnato nathI. // 65 // rakte vastre yathAtmAnaM, na raktaM manyate tathA // rakte svadehe'pyAtmAnaM, na raktaM manyate budhaH // 66 // zabdArthaH- jJAnI puruSa jema vastra rakta batAM potAne rakta mAnato nathI tema potAno deha rakta batAM AtmAne rakta mAnato nathI. 66 yasya saspaMdamAnAti, nispaMdena samaM jagat // pramakriyAjogaM, sa kAmaM yAti netaraH // 67 // zabdArtha:-- jene caMcala evaM zrA jagat jama, temaja padArthanuM jJAnAne sukhAdikano anubhava na hovAne lIghe kASTa ane pA pAla tulya jagAya be, te zAMtine pAme be. bIjo pAmato nathI. zarIra kaMcukenAtmA, saMvRtajJAna vigrahaH // nAtmAnaM budhyate tasmAdbhramatyaticiraM nave // 68 // " zabdArthaH-- zarIra rUpa kaMcavAthI DhaMkAi gayo be jJAnarUpa deha jeno evo bahirAtmA potAne jANI zakato nathI, tethI te saMsAramAM bahu kAlayI jaTake be. // 68 //
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ (20 ) pravizajalatA vyUde, dehe'NUnAM samAkRtau // sthititrAMtyA prapadyate, tamAtmAnamabudhyaH // 6 // zabdArtha--pesatAM ane nikalatA evA paramANunAM samUharUpa ane samAnakRtivAlA dehane viSe sthitinI brAMtithI bahirAtmA te dehane AtmA mAne je. // 6 // gauraH sthUlaH kRzo vAhamityanenAvizeSayan // AtmAnaM dhArayennityaM, kevalajhaptivigradam // 70 // ___ zabdArtha-hu~ goro bu jAmo buM athavA pAtalo buM. ema aMga nI sAthe ekamekana karato to phakta jANapaNArUpa zarIravA lA zrAtmAne nitya dhAraNa kare . // 7 // muktirekAMtikI tasya,citte yasyAcalA dhRtiH // . . tasya naikAMtikI muktiryasya nAstyacalA dhRtiH // 7 // zabdArtha--jenAM cittamA avicala AtmasvarUpa, dhAraNa karavApaNuM je. tene avazya mukti prApta thAya ne ane jenAM citamA avicala zrAtmasvarUpanuM dhAraNa karavA paNuM natho tene avazya mukti prApta thatI nathI. // 1 // janecyo vAkRtaH spaMdo, manasazcitravicamAH // navaMti tasmAtsaMsarga janaiyogI tatastyajet // 7 // zabdArtha-mANasonA samAgamathI vacana pravRtti thAya , va. cana pravRttizrI mananI vyagratA thAya De ane tethI nAnA prakAranA vikalpo thAya je. mATe yogI puruSoye mANasonI sAthe sa. mAgama tyajI devoH // 12 // grAmo'raNyamiti kedhA, nivAso'nAtmadarzinAm // dRSTAtmanAM nivAsastu, viviktAtmaiva nizcalaH // 3 //
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) zabdArthaH-zrAtmasvarUpane na pAmelAne gAma ane araNya ema be prakAre nivAsa sthAna tathA prAtmasvarUgne pAmelAne vyAku latA rahita evo zubha AtmAja nivAsa sthAna . // 3 // dedAMtaragatebIjaM, dede'sminnAtmanAvanA // bIjaM videhaniSpaterAtmanyevAtmanAvanA // 4 // ___ zabdArthaH-zrA dekhne viSe zrAtmannAvanA karavI eja bIjA javanI prAptinuM kAraNa je ane yAtmAne viSe AtmanAvanA karavI eja mokSa prAptinuM bIja . // 4 // . . nayatyAtmAnamAtmaiva, janmanirvANamevavA // gururAtmAtmanastasmAnnAnyo'sti paramArthataH // 7 // zabdArthaH-zrAtmA A dehAdikane viSe prAtmajAvanA vshyth| potAne saMsAramA jaTakAve ane AtmAne viSe zrAtmajAvanAnA vazyathI potAne mokSa pratye pamAme be, mATe paramArthathI AtmAno guru to AtmAja je. bIjo koi nathI. // 5 // dRddhaatmbubhirdevaadaavutpshynnaashmaatmnH|| mitrAdinirviyogaM ca, binneti maraNAdvAzam // 7 // zabdArthaH-dehAdikane viSe dRDha evo zrAtmabuddhivAlo bahirAtmA potAnA maraNane joto bato ane mitrAdikanA viyogane jANato to mRtyuthI bahu laya pAme // 6 // AtmanyevAtmadhIranyA, zarIragatimAtmanaH // manyate nirnayaM tyaktavA, vastraM vastrAMtaragraham // 7 // __ zabdArthaH-eka vastrane tyajI da bIjA vastrane grahaNa karavA no peThe zrAtmAne viSedhAtmabuddhivAlo aMtarAtmA jaya rahitapaNe zarIranI pariNatine (bAlyAdi avasthAne) potAthI judo mAne
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 211 ) d. arthAt zarIranI utpatti ane nAzanA avasare potAnI jasa tine nAza nathI mAnato. // 99 // vyavahAre suSupto yaH sa jAgartyAtmagocare // jAgarti vyavadAre'sminsuSutazvAtmagAcera // 78 // zabdArthaH pravRtti nivRttirUpa vyavahAramAM je sUtelo (zrataspara) bete zrAtmaviSayamAM jAgato (tatpara) ke ane je pravRtti nivR ttirUpa vyavahAramAM jAgato (tatpara) be te zrAtmaviSayamAM sUte lo ( tatpara) be // 8 // AtmAnamaMtare dRSTvA dRSTrA dehAdikaM bahiH || tayoraMtara vijJAnAdacyAsAdacyuto bhavet // 7 // zabdArtha - zrAtmAne aMdara jo ane zarIrAdikane vhAra jo ine te bannenA jeda jJAnanI jAvanAthI mukta thavAyaDe, // 75 // pUrvaM dRSTAtmatattvasya, vijAtyunmattavajagat // svanyastAtmadhiyaH pazcAt kASThapASANarUpavat // 80 // zaddArthaHzArtha:-- prathama zrAtmatattvane jonArA arthAt yogAraMjI purupane yA jagat unmatta samAna dekhAyaDe ghane paDhI zrAtmatasvano sArI rote abhyAsa karanArAne kASTa dhane pASANa sarakhuM dekhAyaDe. zRNvannapyanyataH kAmaM, vadannapi kalevarAt // AtmAnaM jAvayenniM yAvattAvanna monAk // 81 // zabdArthaH-- bIjA pAsethI atyaMta sAMjalato ane pote bIjAne deto bato paNa jyAMsudhI zarIrathI AtmAne jUdo jAvato nathI tyAMsudhI mokSanuM pAtra thato nayI // 81 // tathaiva jAvayeddehAd - vyAvRtyAtmAnamAtmani // yathA na punarAtmAnaM, dehe svapne'pi yojayet // 82 // *
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ (215) zabdArthaH-dehathI jado karIne zrAtmAne, zrAtmAne viSe tevI rote jAvavo ke, jethI te pharothI svapnAmAM devane zrAtmarUpa na mAne. apuNyamavrataiH puNyaM, vratairmodastayorvyayaH // avratAnIva modArthI, vratAnyapi tatastyajet // 73 // zabdArthaH-disAdika vikalpothI pApa ane ahiMsAdika vi. kalpothI puNya thAya be tathA te baneno tyAga karavAthI mokSa thAya be, to modanA arthIye hiMsAdikanI peThe puNyAdikane tyajI devA. avratAni parityajya, vrateSu pariniSTitaH // tyajettAnyapi saMprApya, paramaM padamAtmanaH // 4 // zabdArthaH-prathama hiMsAdi avratone tyajI da puNyAdi vratane viSe sAvadhAna thAya bhane par3I zrAtmAnA parama padane pAmone a. rthAt vItarAgapaNuM pAmIne te puNyAdi vratane paNa tyajo de. 84 yadantaralelpasaMpRktamutpredAjAlamAtmanaH // mUlaM aHkhasya tannAze, ziSTamiSTaM paraM padam // 5 // zabdArtha-je aMtara vacananA vyApAre sahita evI ciMtArUpa jAla teja zrAtmAne puHkhanuM mUla . mATe te jAlano nAza thaye zSTa e paramapada prApta thAya // avrato vratamAdAya, vratI jJAnaparAyaNaH // parAtmajJAnasaMpannaH, svayameva paro navet // 6 // zabdArthaH-hiMsAdi karavAvAlo avatI hiMsA na karavArUpa vrata va ane par3I te vrata lenArovatI jJAnamAM tatpara evo thAya 3. paThI te utkRSTa evA zrAtmajJAnamAM lona thazne poteja para. mAtmA rUpa thAya . // 6 // liMgaM devAzritaM dRSTaM, deda evAtmano navaH // ...
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ na mucyate navAttasmAtte ye liMgakRtAyahAH // 7 // zabdArtha-jaTAdhAraNa athavA nagnapaNuM e vigere liMga, deine zrAzrine dekhAya ne ane deha eja zrAtmAne saMsArarUpa De, mATeje. na liMgane viSe zrAgraha karanArA te te saMsAratho mUkAtA nathA. jAtidehAzritA dRSTA, deva evAtmano bhavaH // na mucyate navAttasmAtte ye jAtikRtAgrahAH // 7 // zabdArthaH--jAti e paNa dehane zrAzrine dekhAya ne ane deha De te AtmAne saMsAra , mATe je jAtimA Agraha karanArA De te te saMsArathI mUkAtA nayo. // 7 // jAtiliMgavikalpena, yeSAM ca samayAgrahaH // te'pi na prApnuvaMtyeva, paramaM pdmaatmnH|| nae // __ zabdArtha:-jAti zrane liMganA nede karIne jene zrAgama upara zrAgraha te paNa zrAtmAnA parama padane pAmatA nayoja. yatyAgAya nivartatte, nogenyo yadavAptaye // prItiM tatraiva kurvati veSamanyatra modinH|| e|| zabdArthaH-je zarIranA nirmamatvane arthe puSpanI mAlA athabA strI vigerethI nivRtti pAme athavA uttama evA vItarAgapa. pAnI prAptine arthe nivRtti pAme che. valI je zarIrane viSe prIti kare ane vItarAgapaNAmAM dveSa kare . tene mohavAlA jANavA. anaMtarajJaH saMdhate, dRSTiM pNgorythaaNdhke|| saMyogAdRSTirmage'pi, saMdhate tdaatmnH|| 1 // zabdArthaH-jema pAMgalAnI dRSTi prAMdhalAne viSa dhAraNa karAya ne tema zarIra ane zrAtmAne viSe ajedano vAmaha karanArA puruSa deha ane AtmAnA saMyogazrI prAtmAno mAha
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ (14) ne viSe paNa dhAraNa kare . // 1 // dRSTanedo yathA daSTiM, paMgoraMghe na yojayet // tathA na yojayedehe, daSTAtmA dRSTimAtmanaH // e|| - zabdArtha-pAMgalAno ane bAMdhalAno neda jANanAro puruSa jema pAMgalAnI dRSTi bAMdhalAne viSe na dhAraNa kara tema deha ane prAtmAno neda jANanAro aMtarAtmA puruSa AtmAnI dRSTi dehane viSe na dhAraNa kare. // e // suptotmattA dyavastheva, vinramo'nAtmadarzinAm // vitramo'dINadoSasya, sarvAvasthAladarzinaH // 53 // zabdArthaH-bahirAtmAne suptAvasthAnI peThe ane unmattAdi zravasthAnI peThe vinrama . tathA bAlakumArAdi lakSaNavAlI sarva avasthAne AtmA ema jonArA bahirAtmAnane vinamaja hoya je. viditAzeSazAstro'pi, na jAyadapi mucyate // dehAtmASTatiAtmA, suptotmatto'pi mucyate // e4|| zabdArthaH. bahirAtmA sarva zAstrane jANavAne lIdhe jAgato bato paNa mUkAto nathI ane AtmAne jANanAro aMtarAtmA su. ta tathA unmatta to paNa mUkAya . // e4 // yatraivAhitadhIH puMsaH; zrajhA tatreva jAyate // yatraiva jAyate zraghA, cittaM tatraiva lIyate // 5 // zabdArthaH-je viSayamA buddhi Azraya kare, puruSane teja vi. SayamAM zraddhA thAya ne ane je viSayamA zrajhA thAya ne teja vi. SayamA citta zAsakta thAya . // ee|| yatraivAhitadhIH puMsaH, zradhA tasmAnivarttate // yasmAnivartate zrA, kutazcittasya tallayaH // 96 //
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 215 ) zabdArthaH-- je viSayamAM buddhi zrAzraya na kare, puruSane te vithI zraddhA nivRtti pAme ane je viSayayI zraddhA nivRtti pAme te viSayamA cittanI zakti kyAMyI hoya. // e6 // cinnAtmAnamupAsyAtmA, paro javati tAdRzaH // vartirdIpaM yayopAsya, jinnA navati tAdRzI // 7 // zabdArtha:-: jema dIvAthI jUdo evI vATa dIvAne pAmIne dI - vArUpa banI jAya ve ma AtmAthI jUdo evo ArAdhaka puruSa arhat siddharUpa AtmAnI upAsanA karone tevo paramAtmarUna banI jAya be. // 1 // upAsyAtmAnamevAtmA, jAyate paramo'thavA // mathitvAtmAnamAtmaiva jAyate'gniryathA taruH // e8 // zabdArtha:-- jema vRkSa potAnAM zarIrane gharSaNa karIne pote - gnirUpa thAya be tema zrAtmA ( upAsaka ) cidAnaMdamaya potAnA zrAtmasvarUpano upAsanA karone paramAtmarUpa thAya be. e itIdaM jAvayennitya-mavAcA gocaraM padam // svata eva tadApnoti, yato, nAvartate punaH // ee // zabdArthaH-- yA kA pramANe je ninna ane abhinna evA AtmapadanI nitya jAvanA kare be te vANIne agocara evA moka sthAnane potAnI meleja pAne be ghane te prApta thayelA pdthe| pharI pADho dhAvato nathI. // ee // prayatnasAdhyaM nivArSNe, cittatvaM nUtajaM yadi // anyathA yogatastasmAnnaDuHkhaM yoginAM kvacit // 100 // zabdArthaH-jo cetanA lakSaNa tatva pRthvI Adi pAMca mahA nUtathI utpanna thayeluM jANIye to paTho moha, yatna karayA vinA
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 216 ) paNa sAdhya ke ane prArUdha yoganI apekSAye jo te tatva pRthvI Adi pAMca mahAbhUtathI utpanna thayeluM na jANo ye to pabI yoga thI mokSa prApti be, mATe durdhara anuSTAMna athavA jedana bedanA di koi paNa avasthAmAM yogInane duHkha yatuM nathI // 100 // svapne dRSTe vinaSTe'pi na nAzosti yathAtmanaH // tathA jAgaradRSTe'pi viparyAsAvizeSataH // 101 // zabdArtha--jema svapnAvasthAmAM nAza pAmelA zarIrAdikane dIvA batA zrAtmAno nAza natha dekhAto tema viparyAsanA vi zeSa paNAthI jAgrata avasthAmAM paNa nAza pAmelA zarIrAdika ne dIvA batA aramAno nAza nathI dekhAto. // 101 // aDuHkhajAvita jJAnaM dIyate 5HkhasaMnidhau // tasmAdyayAbalaM duHkhe - rAtmAnaM jAvayenmuniH // 102 // zabdArthaH - kAya klezAdi kaSTa vinA ekAgrapaNAthI ekaThu kareluM jJAna duHkha prApta thavAthI nAza pAmI jAyaDe, mATe yog| puruSa potAnI zaktine anusAre kAyaklezAdi kaSThotra AramAne citavana kare be. // 102 // prayatnAdAtmano vAyu- rivAdeSapravartitAt // vAyo: zarIrayaMtrANi, vartante sveSu karmasu // 103 // zabdArthaH - ivA ane yo utpanna thayelA prayatnane lI zrAtmA saMbaMdhI vAyu zarIrane viSe cAlo rahyo be ghane te vAyu zarIrarUpI yaMtro potAne sAdhya evI koyAne viSe vartI rahyAve. tAmyAtmani samAropya, sAkANyAste sukhaM jamaH // tyaktvAropaM punarvidvAn, prApnoti paramaM padam // 104 //
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) zabdArthaH-jama evo bahirAtmA iMDiyo sahita te zarIrarUpa yaMtrone yAtmAne viSe zrAropaNa karI" huM gauravU, huM sArAM netra vAlo bu. ema mAnIne na sukha batAM sukha mAne de zrane aMta. rAtmA te Aropane tyajI da mokSapadane pAme . // 10 // muktvA paratra parabuddhimahaMdhiyaM ca, .. saMsArapuHkhajananI jnnaadvimuktH|| . jyotirmayaM sukhamupaiti parAtmaniSTa-- stanmArgametadadhigamya samAdhitaMtram // 10 // zabdArthaH-saMsArathI mukta ane paramAtma svarUpano jApa evo puruSa paramAsvarUpanA jANapaNAnA ekAgratAne pratipAdana karanArA mokamArganA upAyarUpa AzAstrane pAmIne zarIrAdika padArthamA paramAtma buddhine ane saMsAranA phuHkhane utpanna karanArI abuddhine tyajo dakSa jJAnamaya evAM sukhane pAme . 105 // iti samAdhi zatakaM saMpUrNam // ||ath suuncittvlln|| natvA vIrajinaM jagatrayaguruM mukti zriyo vallana, puSpeSudayanItabANa nivahaM saMsAra juHkhaapdm|| vakSye navyajana prabodhajananaM graMthaM samAsAdahaM, nAmnA saUnacittavallanamimaM zRNvatuM saMto janAH 1 zabdArthaH-traNa jagatnA guru, muktirUpa ladamInA pati, kAmanA vANa samUhane daya karanArA ane saMsAranAM phuHkhane nAza karanArA zrI vIra prajune namaskAra karIne navya mANasone jJAna pragaTa karanArA pA sajAnacittavana nAmanA graMthane saMkSepayI kaI mu, tene saMta puruSo sAMjalo // 1 // ........
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ (10) rAtrizcaMmasA vinAbjanivahai! nAti padmAkaro, patpamitalokavarjitasanA daMtIva daMtaM vinA // puSpaM gaMdhavivarjitaM mRtapatiH strI ceha tanmuniH, ___ cAritreNa vinA na nAti satataM yamapyasau zAstravAn / zabdArthaH jema rAtrI caMdra vinA, talAva kamalonA samUha vinA, sanA paMmitaloka vinA, hAthI dAMta vinA, puSpa gaMdha vinA thane strI pati vinA nathI zonnatI tema joke zAstrano jANa evo paNa muni cAritra vinA zojato natha // 2 // kiMvastratyajanena no munirasAvetAvatA jAyate, kSvemena cyutapannago gataviSaH kiM jAtavAn nUtale // mulaM kiM tapasAdameM jiyaH satyaM sadAcAratArAgAdIMzca binarti cenna sa yatilauMgI navetkevalam 3 zabdArthaH--are ! vastrane tyajavAtha zuM? A puruSa e vastrane tyajI devAtho zuM muni thAya ? arthAt na thAya. viSa kharI pajhelo arthAt viSa rahita evo sarpa zuM pRthvIne viSe thAya kharo ? arthAt na thAya. taparnu mULa kamA, iMjiyajaya, satya ane sa. dAcArapaNuM ne utAM jo yati rAgAdikane dhAraNa kare to te yati nahi, paraMtu liMgadhArI kahevAya // 3 // kiM dIdAgrahaNena jo yadi dhanAkAMdA naveccetasi, kiM gArhasthamanena veSadharaNenAsuMdaraM manyase // javyopArjana cittameva kathayatyanyaMtara sthAMgajaM. no cedarthaparigrahagrahamatinidorna saMpadyate // 4 // zabdArthaH he yeti! jo dhananI zvA thAya to dIkSA lekAcI
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 117 ) zuM ? kAraNake, e yativeSane dhAraNa karavAyI grahasthapaNAne tuM zuM khoTo mAne be ? dravya melavavAnuM cittaja aMtaranA kAmAne dekhAmI Ape be ne jo aMtarano kAmavikAra na hoya to sAdhune dhanane ne khAne grahaNa karavAnI ichA thatI ja nathI // 4 // yoSApaMmakagovivarjitapade saMtiSTa niko sadA, muktAdAramakAritaM paragRhe labdhaM yathAsaMbhavam // SaTdhAvazyakasatkriyAsu nirato dharmAdirAgaM vahan, sArddhaM yoginirAtmapAvanaparai ratnatrayAkhekRtaiH // 5 // zabdArthaH de sAdho ! strI, jIva tathA pazu vinAnA sthA nakavi niraMtara rahe, pArake ghare nadi karAvelA temaja - sara pramANe malelA zrAddArane jojana kara vo AtmAthI pavitra temaja jJAna, darzana ane cAritrarUpa traNa ratnothI suzojita evA yogI puruSonI sAthe dharmAdi rAga karato bato va prakAranoM Avazyaka kriyAne viSe tatpara thA. // 5 // dhaM vadanaM vapurmadaM nidAnAmrojanam, zayyA sthaMnimiSu pratidinaM kaTyAM na te karpaTam // muMmaM muMmitamadagdhazavavattvaM dRzyase jo janaiH, sAdho'dyApyabalAjanasya javato goSTI kathaM rocate // 6 // zabdArtha:-- sukha durgaMdhavAlu, zarIra malanuM ghara, jikSA mAga vAtha jojana, prati divasa pRthvIne viSe zayana, ke upara va paNa nadi evaM zrarddhA zabanI peThe mAyuM muMkelaM. yA pramANe zrIkR tIlA tane hamezAM mANaso jUtre batAM de sAdho ! tane Aja sudhI stroyonI sAthe vAto karavI kema ruce be ? // 6 // aMgaM zoNitazukrasaMjavamidaM me do sthimA
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAhye mokSikapatrasanninamaho cATataM srvtH|| no cetkAkavRkAdinirvapuraho jAyata lakSyaM dhruvam // : dRSTvAdyApi zarIrazadmani kathaM nirvedanA nAsti te // 7 // zabdArthaH-yA zarIra rudhira ane vIryathI utpanna thayu je. te maja te carabI, hAmakAM ane snAyutho narapura le. valI mhAranA nAgamAM mAMkhInano pAMkhonA sarakhI cAmamAthI cAre tarapha DhaMkA yatuM be. valI te zarIra kAgamA ane nAra vigere jIvotho thAzcaryakArI rIte zuM nakaNa karAtuM nathI ? mATe tevA zarIrane jo ine paNa tane te zarIra napara vairAgya kema natha thato ! strINAM nAva vilAsavitramagatiM dRSTvAnurAgaM manAk, mAgAstvaM viSaTadapakkaphalavatsusvAdavaMtyastadA // ISatsevanamAtrato'pi maraNaM puMsAM prayacaMti no, tasmAt dRSTiviSAdivatparihara tvaM dUrato'mRtyave // 7 // zabdArthaH-strIyonA zRMgArAdi vilAsanI vinramavAlI gati ne jo tuM jarA paNa rAga na kara. kAraNake, te phakta jovAne zrava sare viSavRkSanAM pAkelAM phalanI peThe nattama svAdavAlI dekhAya be. paraMtu he muni ! te strI jarApaNa sevana karavAtho mAga sone mRtyu Ape , mATe te strIyone tuM hArA potAnAM jIvitane mATe dRSTi viSa sarpanI peThe dUratho tyajI de // 7 // yadyamAMbasi tattadeva vapuSe dattaM supuSTaM tvayA, ... sAI naiti tathApi te jamamate mitrAdayo yAMti kim // puNyaM pApamiti ghyaM ca navataH pRSTe'nuyAyiSyate, tasmAttvaM na kRthA manAgapi mahAmohaM zarIrAdiSu ||e|
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 221 ) zabdArtha - tuM je je vastunI ichA kare be te te vastu teM za rIrane ApIne tene puSTa banAvI dIdhuM, topaNa he jambuddhi ! se zarIra hArI sAthe zrAvavAnuM nathI. valo zuM mitrAdi zrAvavAnA be ? arthAt te paNa AvatrAnA nathI. paraMtu puNya ne pApa e e banne rahA] pAvala yAvavAnA be, mATe tuM zarIrAdikane viSe phogaTa evo mahAmoha na kara // e // aSTAviMzatibhedamAtmani purA saMropya sAdhau vRttaM, sAkSIkRtya jinAn gurUnapi kiyatkAlaM tvayA pAlitam // jaMtuM vAMsi zItavAtavito nUtvAdhunA tadvrataM, dAridryopadataH svavAMtamasanaM mukte kSudhArto'pi kim 1.0 zabdArtha- he sAdhu ! teM zrI jinezvarane tathA gurune sAkSI karI zrAviza davAlA sAdhu batane aMgIkAra karone keTa loka kAla pAlyuM che. valI davaNAM te tuM viSayarUpa vAyuthI da yo to thane tene jAMgavAnI icchA kare be. paraMtu dAridryatha / hAyelo evo paNa mukhyo mANasa zuM potAnA vamana karelA pa dArtha khAya kharo ? arthAt na khAya // 10 // saukhyaM vAMsi kiM tvayA gatanave dAnaM tapo vA kRtaM, navaM kimidaivameva lanase labdhaM tadatrAgatam // dhAnyaM kiM banate vinApi vapanaM loke kuTuMbIjanodede kITaka kSitekSusadRze mohaM vRthA mA kRthAH // 12 // zabdArthaH- de sAdhu ! tuM deha sukhanI ichA kare be ? to zuM taiM pUrvanave dAna athavA tapa karyu be ? jo teM dAna athavA tapa nathI karyu to tuM javamAMzuM pAmavAno be ? ane sukha prApta karavA nI ihAthI je zubhAzubha karma kayuM be te AA javamAM tenI mebeja
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ (225) prApta thayej . dRSTAMta kahe De ke, lokamAM kaNabI loka zuM vAvyA vinA kyAre paNa dhAnya pAme kharA ? mATe kImAthI lakSaNa karAyelI zeraDInA sarakhA dehane viSe vRthA moha na kara // 11 // yatkAle laghunAmamaMmitakaro nUtvA pareSAM gRhe, . nikSArtha namase tadApi navato mAnApamAnau nahi // nido tApasavRttitaH kadazanAskiM tapsyase harnizaM, zreyArtha kila sahyate munivarairbAdhA kssudhaadyumnvaa||1|| ' zabdArthaHje avasare nhAnAM pAtrotho suzonita hAthavAlo thara lokonAM gharane viSa nikAne mATe namele tyAre paNa tane mAna apamA nathetunathI,he sAdhu!to pI tApasa vRttine lIdhe kutsita AhArayo rAtadivasa zA mATe kheda kare le ? kAraNa uttama muni kalyANane mATe nukha prAdithI utpanna thayethI bahu pomAnane nizce sahana kare. ekAkI virahatyanaHsthitabalivardo yathA svecchayA, . yoSAmadhyaratastvamevamapi bhotyaktvAtmayUthaM yte|| tasmizredanilASatA na navataH kiM bhrAmyasi pratyaham, madhye sAdhujanasya tiSTasi na kiM kRtvA sadAcAratAm 13 zabdArtha-he muni ! jema gAmImAM jomAyalo eka basada potAnI marajI mujaba kromA kare he tema tuM paNa potAnA samUhane (muni samUhane) tyajI dazstrIyonA madhyamAM zrAsakta thayo to krImA kare je. jo kadApi hAre te stroyonI zvA na hoya to tuM tenA madhye niraMtara zA mATe phare ne ane sadAcAra pA. lIne sAdhunA samUine viSe kema natho raheto ? // 13 // krItAnaM navato navetkadazane roSastadA zlAdhyate, .. dikSAyAM yadavApyate yatijanaistanujyate saadraat||
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ (253) nido nATakasadmasanninnatanoH puSTiM vRthA mA kRthAH, pUrNe kiM divasAvadhau kSaNamapi sthAtuM yamo dAsyati 14 zabdArtha-jo thAre kharAba jojanamA paNa vecAthI anna lAvaq pamatuM hoya to roSa karavo yogya , paraMtu munijanoe ni kAmAM je anna melavAya teja AdarathInojana karAya De, mATe he niku ! nAmAnA ghara sarakhA thA zarIrane tuM vRthA puSTi na kara. kAraNake, te zarIranI avadhi pUrNa thara raheze tyAre tane yama kaNa mAtra paNa temAM radevA deze nahi. // 15 // labdhAnnaM yadidharmadAna viSaye dAtuM na yaiH zakyate, dArijopahatAstathApi viSayAzaktiM na mucaMti ye // dhRtvA ye caraNaM jinejagaditaM tasmin sadA nAdarAsteSAM janma nirarthakaM gatamajAkaMThe stanAkAravat 15 . zabdArthaH-jo ke je gRhastho potAne malekhu anna dharmadAna karavAmAM Apa) zakAtA nathI, je dAristhI daNAyA batA paNa vizayAzaktine nUkatA nathI ane je jinarAje kahelA cAritrane dhAraNa karI tene viSe zrAdara karatA nathI. te sarveno janma bakarI nA kaMThe rahelA stananI peThe niSphala gayo . // 15 // urgadhaM navanirvapuH pravahati ghArairimai saMtataM, saMdRSTvApi di yasya cetasi punanirvedatA nAsti cet // tasmAdyadluvi vastu kizamaho tatkAraNaM kathyate, zrIkhaMmAdiniraMgasaMskRtiriyaM vyAkhyAti udhatAM 16, zabdArtha-zrA zarIra navadhArothI hamezAM ugaMdhaneja vahana kare ne te zarIrane jozne je puruSanA cittamAM jo vairAgya nayI /
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ (24). thayo topano zrAzcarya ne ke, tene pRthvI napara bIjI kara vastu vairAgyanuM kAraNa kahevAya ?A zarIra pratyakSa zrIkhaMgacaMdana vige. rethI karelI aMganI saMskRtI paNa pugaMdhaneja pragaTa kare be. // 16 // zocaMti na mRtaM kadApi vanitA yadyasti gede dhanaM, tacennAsti rudaMti jIvanadhiyA smRtvA punaH pratyaham // kRtvA tadahana kriyAM nijanijavyApAraciMtAkulA-- stannAmApi ca vismaraMti katiniHsaMvatsarairyoSitaH 17 __ zabdArthaH strI jo gharane viSe dhana hoya to mRtyu pAmelA patino zoka karatI nathI thane jo dhana nathI hotuM to bAjIvikAnI buddhithI tene dararoja vAraMvAra saMnArIne rudana kare . valI te strIyo patinI naIdehika krIyA karIne panI potapo. tAnAM kAmamAM thAkula vyAkula tha tI keTalAka varSe tenuM nAma paNa visarI jAya . // 17 // anyeSAM maraNaM navAnagaNayanasvasyAmaratvaM sadA, dehina ciMtayasIyipivazI nUtvA paritrAmyasi // adya svaHpunarAgamiSyati yamo na jJAyate tatvataH, ... tasmAdAtmahitaM kurutvamacirAddharma jineditam 17 .. .. zabdArthaH he dehadhArI ! tuM bIjAUnAM maraNane nadi ga. NakAra to uto hamezAM potAnAM zramarapaNAno vicAra kare bena. ne tethIja tuM iMjiyarUpa hAthIune vaza thai caTake be; paraMtu mRtyu zrAje Avaze athavA kAle zrAvaze te tatvathI jANI zakAtuM nathI, mATe tuM tarata potAnA hitakAraka evA jinezvare kahelA dharmane AcaraNa kara, // 17 // .. ...
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ . (225) dehe nirmamatA gurau vinayatA nityaM zrutAnyAsatA, cAritrojvalatA mahopazamatA saMsAranirvedatA // aMtarbAhyaparigrahatyajanatA dharmajJatA sAdhutA, sAdho sAdhujanasya lakSaNamidaM saMsAravijedanam // 2 // zabdArthaH he sAdhu ! zarIrane viSe nirmamapaeM, gurune viSe vinayapaNuM, niraMtara zAstrane viSe abhyAsapaNuM, cAritranuM najvala paNuM, mhorTa upazamapaNuM, saMsAramAM vairAgyapaNuM, aMtaranA ane bAhyanA parigrahane tyajavApaeM, dharmajJapaNuM zrane sAdhupaNuM. napara kahelu sAdhujananuM lakSaNa saMsArano nAza karanAruM . // 15 // labdhvA mAnuSajAtimuttamakulaM rUpaM ca nIrogatAM, buddhiM dhIdhanasevanaM sucaraNaM zrImajineoditam // lonArtha vasupUrNahetuniralaM stokAya saukhyAya lo, dehina dehasupotakaM guNanRtaM jaMktuM kimivAsti te 20 zabdArthaH-de dehadhArI ! manuSyajAtine, nattamakulane. rUpa ne, nIrogIpaNAne, buddhine buddhivaMtanI sevAne ane zrI jinarAje kahelA cAritrane thAre pAmone lojane arthe dhanane ekaThA karavAnA kAraNatho sayu. zuM thomA sukhane mATe guNathI pUrNa evA thA deharUpa uttama nAvane nAMgI nAMkhavAnI hArI:JcAle ? // 20 // vaitAlAkRtimaIdagdhamRtakaM dRSTvA navaMtaM yate, yAsAM nAsti nayaM tvayA samamado jalpati pratyuttaram // rAkSasyo juvi no navaMti vanitA mAmAgatA nakSituM, matvaiva prapalAyatAMmRtinayAt tvaM tatra mA sthaaHdaannm|| zabdArthaHhe yati ! vaitAlanA sarakhI AkRtIvAlA ane
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 226 ). arddha dagdhaH thayelA zaba sarakhA tane joi je strIyone jaya thato nathI, teja strI tamane uttara thApe be. zuM te strIyo pRthvIne viSe rAkSasIyo na kaddevAya ? arthAt kaddevAya te strI mane kSaNa karavA yAvI be.' ema mAnI tuM mRtyunA jayathI nAsI jA, paNa tyAM kSaNamAtra raddiza nahi. // 21 // mAgAstvaM yuvatIgRheSu satataM vizvAsatAM saMzayovizvAse janavAcyatA javati te na syAtpumarthaM tataH // svAdhyAnurato guruktavacanaM cite samAropayan tiSTa tvaM vikRtiM punarbrajasi cedyAsi tvameva dayam 22 zabdArthaH--tuM strIyonA gharane viSe niraMtara vizvAsapaeM na kara. kAraNa ke, vizvAsa karavAthI saMzaya ne lokamAM niMdA thAya tetha vhAro kAi puruSArtha thavAno nathI. mATe tuM gurunAM kahelAM vacanane cittamAM dhAraNa karI jaNavA jaNAvavAmAM Asakta yo bato rahe. valI jo tuM vikAra pAmyo to nizce nAza pAmoza. kiM saMskArazatena viT jagati jo kAsmIrajaM jAyate, kiM dehaH zucitAM vrajedanudinaM prakAlanAdaMjasA // saMskAro nakhadaMtavakravapuSAM sAdho tvayA yujyate, nAkAmI kila maMgana priya iti tvaM sArthakaM mA kRthAH! zabdArtha:-de muni ! jagatmAM zeMkako upAyothI paNa zuM viSTA hoya te kaMku thAya kharuM ? athavA damezAM zeMkovAra prayatnavame dhovAthI zarIra zuM pavitrapaNAne pAme? mATe vhAre nakha natArakhA, dAMta sApha karavA, mukha sApha rAkhavuM athavA zarIra dhovuM vigere saMskAra karavA yogya nathI ? to ' tuM zuM akAmI nathI ? athavA maMkana priya be ?' e vacanane tuM sArthaka na kara. // 23 // 3
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 17 ) prAyuSyaM tava niyAmaparaM cAyustrinedAdado, bAlave jarayA kiyayasanato yAta ti dehina vRthA // nizcityAtmani modapAsamadhunA saMbidha bodhAsinA, muktizrIvanitAvazIkaraNa saccAritramArAdhaya // 24 // zabdArtha :- he daddin ! hAruM zradhuM AyuSya nidrAmAM cAyuM jAbAkInuM dhuM traya jedathI cAlyuM jAya be te traNa nedamAM kaTaluka bAlyAvasthAmAM, keTaluka vRddhAvasthAmAM dhane keTaluMka viSayAdivyasanamAM phogaTa jAya be. yA pramANe tuM zrAtmAne viSe nizcaya karI havari bodharUpa khatrI mor3a pAsane kApI nAMkhI mukti zrI ramaNIne vazIkaraNa evA uttama cAritrane ArAdha vRttairviMzatinizcaturbhiradhikaiH sallakSaNenAnvitaH, graMthaM sajanacittavacanamimaM zrImalliSeNoditam // zrutvAtmeMjiyakujarAnsamaTato rukaMtu te DuyAnU, vidvAMso viSayATavISu satataM saMsAravicittaye // 15 // zabdArtha:-zrI maliSeNa gurue uttama lakSaNavAlA covIza kAvyova kalA zrA sajana cittatra nAmanA graMthane sAMjalI pUrve kalA saMta puruSo saMsArano cheda karavA mATe viSayarUpa araNyamAM naTakatA evA durjaya iMdriyarUpa gajone vaza karo. 25 // iti sajana cittavalana saMpUrNa //
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) // atha zrI vIrajina stavana // .. jazjA samaNe jayavaM, mahAvIra jiNuttame // : khoganAhe sayaMbujhe, logaMtiya vibohie // 1 // varaM dinadANohe, saMpUriyajaNAsae // nANatyasamAutte, putte sijhabarAiyo // // ciccA raGa ca rahaM ca, puraM aMteuraM tahA // niskamittA AgArAu~, pavae aNagAriyaM // 3 // parIsahANaM nonIe, neravANaM khamAkhame // paMcahA samie gutte, baMjayArI akiMcaNe // 4 // nimmame nirahaMkAre, akode mANavahie // zramAe lonavimukke, pasaMta chinnabaMdhaNe // 5 // . purakaravA aleveya saMkhoiva niraMjaNe // jIvevA appamigghAe gayaNaMva nirAsae // 6 // vAuvva appamibake, kummovA guttadie // vippamukke vihaMgavya, kha gisiMgaMva egage // 7 // nAraMmevA pamatteya, vasadevA jAya thAmae // kuMjarozva somIre, sIMhovA purissae // 7 // sAyarozva gaMnnIre, caMde va somlese.|| sUrovA ditta teyo, hemaMvA jAya rUvae // e||... savaM sahe dharittiva, sAyaraMkhuva sabahe // sujuhuya huyAsuba, jalamANeya teyasA // 10 // vAsI caMdaNa kapaNeya, samANe lohuM kaMcaNe // same pUyA vamANesu, same morake nave tahA // 11 // nANezaM dasaNeNaM ca, caritraNa maNuttare // .
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 11 ) cAlaNaM vihAreNa, maddavesa javeSayaM // 11 // lAghaveNaM ca khaMtIe, guttI muttI attare // saMjameNa taveNaMca, saMvareNaM maNuttare // 13 // aga guNa sayAine, dhamma sukkANa kAyae // ghAirakaraNa saMjANa, aAMtavara kevalI // 14 // vIyarAya niggaMthe, sabannu saGghadaMsaNe // deviMda dAviM dehiM; nivvattiya mahAmahe // 15 savvaM jAsANugAeya, jAsAe savva saMsae // jugavaM savvajIvANaM, biMdina ninnagoyare // 16 // die sudeya nisseya, kArae savva pANiM // OM mahavvANi paMceva, pannavittA sajAvaNe // 17 // saMsArasAraM buDDa, jaMtusaMtArA tArae // jANuvva desiyaM tila, saMpatte paMcamaM gaI // 18 // sesive yale nicce, arU rAmare // kammappapaMcanammukke, jaevIre jae jiye // 19 // . se jiye vaddhamANeya mahAvIre mahAyase // sakhaMDuka khinnA, amhANaM deta nivvu // 20 // iya parama pamoyA saMdhu vIranAho, paramapasamadANA dena tulattaNaM me // samasudadesa sagga siddhI jatresu, kAyakayavareSu satu mitte suvAvi // 21 // // iti zrovIrajina stavana //
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ - (30) // atha zrImaMdharasvAmInuM stavana / kevalanANa saNAI, videhavAsaMmi saMjyiM dhiire|| suramaNunamiyacakSaNaM, sImaMdharasAmiyaM vaMde // 1 // jaya sImaMdhara sAmiya, naviyamahAkumuyabohaNamayaMka // samarAmi taM mahAyasa, zha vina nArade vAse // 2 // sImaMdharadeva tumaM, gAmAgarepaTTaNesu viharaMto // dhammaM kahesi jesi, sahalaM ciya jIvIyaM tesiM // 3 // kiM jayavaM maha kammaM, samAgyaM tArisehiM paavhiN|| jaM naha jAna jammo, tuha payamUle sayA kAlaM // 4 // ciMtAmaNi sArilo, zrahavA kappahumanna suhphl|| thapputra kAmadheNU, nahu nahu tANaMpi yahIyaro // 5 // bAra tuha sAmittaM, tihayaNa madyaM mi nae atrasta // jamhA erisa rikI, na hu dosa sesapurisasta // 6 // kazyA haM sAmi tuma, siMhAsaNasaMvyiM saparivAraM // dhamma vAgaramANaM, pichas niyanayahiM // 7 // puDAMtu te maNoraha, nicaM je hiyayasaMThiyA madya // pAva kovi phalaM, saMpatte kapparurakaMmi // 7 // nicaM jAemi ahaM, tuha payakamalaMsu nimmalaM dhiir|| taha kuru deva pasAyaM, jaha darisAyaM mamaM desi // e|| te dhannA kayapunnA, devA devIya mANavA savve // je saMsaya vuleyaM, karaMti tuhapAyamUlaMmi // 10 // zrayaM punnavihUNo, gaNe gaNaM mi saMsayA vamircha / chAmi visUraMto, umacho nANaparihINo // 11 //
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ (231) kuNasu pasAyaM guruyaM, vachattIsaMsayANa jaha ho // jamhA mahANunAbA, saraNAgaya vabalA hu~ti // 15 // kammavaseNaya ahayaM, nArahavAsaMmi javi cihAmi // tahavi tumaM mahiyae, rayaNAyara caMdaNAdaNa // 13 // taM pahu taM mana gurU, taM devo baMdhavo tumaM cetra // guru saMsAragayANaM, jIvANaM huU taM saraNaM // 14 // saMsArajalahimaye, nibuDDamANehiM nava sattehiM // padivasaM samarijA, sImaMdhara sAmi payakamalaM // 15 // jara vaha paramapayaM, nivvaMnA taya jammamaraNANaM // tA samaraha jiNanAI, vidahavAsaMmi viharaMtaM ! // 16 // jo nicaM navvANaM, videdavAsaMmi sAmi viharato // sa ummadesaNAe, mibatta paNAsa kuNa // 17 // paJcUse madhaNe saMkA samayaMti savvakAlaMmi / / sImaMdhara tibayara, vaMdehaM parama nattoe // 17 // paMca dhaNussaya mANo, canarAsI pubalakha varisAka // so sImaMdharanAho, zraNaMtanANI sayA jaya // 15 // muNisunvaya nami tivapara, aMtare rajAla hi viddN|. chamiya pavana viskaM, sImaMdhara sAmiyaMvaMde // 20 // zya sImaMdharanAho, thuzro mae nttiraaykliennN|| sAsaya suhaka jaNatho, jayanAho hou naviyANaM // 15 // iti zrImaMdharajina stavana //
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 232 ) // atha zrIguru pradakSaNA // gozrama suhamma jaMbU, pajavo sinavAi AyarizrA // nevi jugappahANA, paraM diche suguru te dighA // 1 // U ko jammo, aU kayacaM ca jI viyaM madya // jeNa tu daMsaNAmaya - rasela sattAI nayAI // 2 // so deso taM nagaraM taM gAmo so samo dhanno // jala pahu tumha pAyA, vidati sayAvi suprasannA // 3 // havA te sukavA, je kizkammaM kuti tudda calaNe // vANI bahuguNa khANI, muguru guNA vannizrA jIe // 4 // vayariyA sUradhe, saMjAyA maha gide kaNabuDI // dAridaM prAgayaM. dighe tudda suguru muhakamale // 5 // ciMtAmapi sAricaM, samattaM pAviyaM mae khA // saMsAro dUrikarDa, dighe tuha sugurumudakamale // 6 // jA riddhI zramaragaNA, juMjaMtA priyatamAI saMjuttA // sApu kittiyamitA, dihe tui suguru mudakamale // 7 // maNavayakAeMhiM mae, jaM pAtre zrayiM sayA jayavaM // taM savvaM khA gayaM, dighe tuha suguru mudakamale // 8 // dullado jipidadhammo, Dulaho jIvANa mANusoM jammo // lakepi mamme, i DuladA suguru sAmaggI // eM // jaba na dIsaMti guru, paJcase nahiehiM supasannA || taba kahUM jAkira, jiNavayaNaM zramicAsArikhaM. // 10 // jada pAusaMmi morA, dipayara nadayaMmi kamalavaNasaMgA // visaMti tematazciya, taha de daMsaNe tumha // 11 // jara sarai suradi vo, vasaMtamAsaM ca koIlA saraI // vajraM saraI gaIMdo, taha amma mAM tumaM saraI // 12 // r '
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ (133) bahuyAM bahuyAM divasamAM, jaz maI suhaguru vika locanabe vikasI rahyAM, hIzrama amizra pazTha // 13 // aho te nijina koho, aho mANo parAji // aho te nirakiyA mAyA, aho loho vasoko // 14 // aho te ajavaM sAhu, aho te sAhu mahavaM // aho te nuttamA khaMtI. aho te mutti uttamA // 15 // ihaMsi nattamo naMte, lAhohisi uttamo // khoguttamuttamaM gaNaM, siddhi gabasi nIra // 16 // zAyariya namukkAro, jIvaM moe navasahassA // jAveNa kIramANo, ho puNo bohilAnAe // 17 // vAyarianamukkAro, svvpaavppnnaaspo|| maMgalANaM ca savesi, tazyaM havai maMgalaM // 17 // // iti zrI guru pradakSaNA samApta // ||ath jIvAnuzAsti kukhaka // rejIva kiM na budyasi, caugasaMsArasAyare ghore // namIzraNaMtakAle, arahaTTa dhamivva jalamale // 1 // rejIva ciMtasi tumaM, nimittamittaM paro havai tuSa / asuhapariNAmajaNiyaM, phalameyaM puvakammANaM // 2 // rejIva kammacarizaM uvaesaM kuNasi mRDha vivarithaM // aggayagamaNamaNANaM, esacciya hiya pariNAmo // 3 // rejIva tumaM sIsa, savaNA dAUsa suNatu mahavayaNaM / jaM sukaM na pAvisi, tA dhammavivajirDa nUNaM // 4 // rejIva mAvisAyaM, jAhitumaM pichikaNa pararichI // dhammarahiyANa kutto, saMpaja vivahasaMpatto // 5 //
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 234 ) rejIva kiM na pichasi, jjitaM juvvaNaM bhayaM jIyaM // tahavihu sigdhaM na kuNasi, appadiyaM pavarajiNadhammaM // 6 // rejIva mANavajiyA, sAhasa parihINa dIpa gayalajja // avasi kiM bIsaTho, nahu dhamme zrayaraM kuSasi // 7 // rejIva maNuyajammaM, akayanaM juvvaNaM ca volINaM // naya cinaM tavaM naya laDI mANizrA pavarA // 8 // rejIva kiM na kAlo, tuna garcha paramudaM nIyaMtassa // jaM vizvaM na pasaM, taM asidhArAvayaM carasu // e|| iyamAmu sumaroNaM, tuna sirI jA parassa zrAitA // tA zrayareSa ginhasu saMgoya viddipayatteva // 10 // jIvaM maraNeNasamaM, upakAra juvvaNa sada jarAe // riddhI viSAsa sahizrA, harisa visAdho naya kAya vo // 10 // iti jovAnuzAsti kulaka samApta //
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ WWW