Book Title: Hit shiksha Chattrisi
Author(s): Dharmdhurandharsuri
Publisher: Shrutprasarak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005586/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMDitapravara kavivarya zrI vIravijayajI mahArAja viracita hitazikSA-chatrIzI vivaraNakartA AcArya zrI vijayadharmadhurandharasUri mahArAja For Personal & Private Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMDitapravara kavivarya zrI vIravijayajI mahArAja viracita hitazikSA-chatrIzI [vivaraNa arthavistAra) vi va ra Na ka tAM zAsanasamrATa pUjyapAda AcArya mahArAjAdhirAja zrI vijayanemisUrIzvarajI mahArAjanA paTTAlaMkAra zAstravizArada kaviratna pIyUSapANi AcArya mahArAja zrI vijayaamRtasUrIzvarajI mahArAjanA ziSyaratna vayovRddha vinayanidhAna paMnyAsapravara zrI puNyavijayajI gaNivaryanA ziSya - vijayadharmadhurandharasUrIzvarajI mahArAja prakAzaka tasAraka sabhA amadAvAda-14 vi. saM. 206 2 mAgasara mAsa sudi bArasa For Personal & Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka: zrI zrutaprasAraka sabhA amadAvAda pustaka prAptisthAna/ prakAzaka : (1) jitendra kApaDiyA ajaMtA prinTarsa lAbha kaoNmplekSa, 12-bI, sattaratAlukA sosAyaTI, posTa : navajIvana, amadAvAda-14. phona naM. (oN.) 27545557, (52) 26600926 (2) zaradabhAI zAha bI/1, vI. TI. epArTamenTa, kALAnALA, bhAvanagara (saurASTra) tRtIya mudraNaH 1995, punarmudraNa : navembara, 2005 pRSThasaMkhyA : 6+134 nakalaH 500 sAcananI lahANI nagInadAsa vADIlAla parivAra zAMtinagara, amadAvAda kiMmata: rU. 10 TAipaseTiMgaH zAradA mudraNAlaya 201, tilakarAja, paMcavaTI pahelI lena, AMbAvADI, amadAvAda-380006 phona : 26564279 mudraNaH bhagavatI ophaseTa 15-sI, baMsIdhara esTeTa, bAraDolapurA, amadAvAda-4 For Personal & Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tRtIya AvRtti prasaMge mAnavajIvanane sukha-zAnti ne Anandamaya banAvavAmAM jJAna agatyano bhAga bhajave che. e jJAnanA abhAvamAM sukhanI bharapUra sAmagrI vacce paNa manuSya duHkhamaya jiMdagI gujAre che. jyAre e jJAnanI hAjarImAM sukhanAM evAM koI sAdhanonA abhAvamAM paNa parama sukha-zAntimaya jIvana jIve che - Avo che jJAnano ajaba mahimA. "hitazikSA-chatrIzI' jIvanamAM jJAnano prakAza pAtharanAra nAnI paNa mUlyavaMtI kRti che. paMDita pravara kavi zrI viravijayajI mahArAje racela hitazikSA-chatrIzI upara pUjya AcArya (te vakhate munizrI) zrI vijayadharmadhurandharasUrIzvarajI mahArAje varSo pahelAM sundara vivecana lakhela, je "zrI jaina dharmaprakAza' mAsikamAM kramazaH 28 lekhAMkomAM prakAzita thayela ane te pachI tene zA. annAjI tathA kesAjInA smaraNArthe zA. sonamala atrAjIe potAnA putra hukamIcandajInA jIvanamAM saMskAranI abhivRddhi thAya tevI maMgala kAmanAthI hindI TAIpamAM vi. saM. 2015mAM pustakarUpe prakAzita karela. vi. saM. 2049mAM - parama pUjya saumyamUrti AcArya mahArAja zrI vijayadevasUrIzvarajI mahArAja, zrI pUjya AcArya zrI vijaya hemacaMdrasUrIzvarajI mazrI tathA pUjya paMnyAsa zrI pradyumnavijayajI mahArAja AdinA bhAvanagara cAturmAsa daramyAna A pustakanA prakAzana mATe preraNA maLatAM zrI vRddhinemiamRta-graMthAMka 35 tarIke prakAzita thayela A pustakane punaH prakAzita karI vAcakonA karakamalamAM mUkatAM ame apAra AnaMda anubhavIe chIe. vi. saM. 2050 ASADhI pUnama - zrI jaina sAhityavardhaka sabhA For Personal & Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya (AvRtti pahelI) A "hitazikSA chatrIzI'no pracAra khUba thAya evI IcchA tenA vAcanamAtrathI sahRdayanA hRdayamAM udbhavyA vagara na rahe e nizcita che. AmAM kAvyanuM tattva geyatA che te sAthe temAM kahelI hitazikSAo eka-ekathI caDiyAtI che. A chatrIzI upara vivecana pUjya AcArya mahArAja zrI vijayadharmadhurandharasUrIzvarajI mahArAje lakhyuM ane te kramazaH 28 lekhAMkomAM "zrI jaina dharmaprakAzamAM chapAyuM. temAM yogya sudhArAvadhArA sAthe pustakarUpe ame prakaTa karIe chIe. yogya prasAra pAmIne hitavRddhi kare evI icchA sAthe viramIe chIe. - prakAzaka punarmudraNa prasaMge * lagabhaga cAlIsa varSa pahelAM lakhAyeluM hitazikSA chatrIzInuM vivaraNa vi.saM. 2015mAM pahelIvAra pustakAkAre prakAzita thayuM te pachI varSo vItyA bAda tenI e ja zailImAM (bALabodha lipi ane gujarAtI bhASA) bIjIvAra prakAzita thayuM. te pachI gayA varSe tAjetaramAM je gujarAtI lipimAM prakAzana thayuM tene gujarAtanA zrI saMghe khUba umaLakAthI vadhAvyuM. e hajAra nakala to capaTI vagADatAM ja UpaDI gaI ane tenI satata mAMga cAlu rahI tethI A tenuM punarmudraNa prakAzita thAya che. AnAthI e phalita thAya che ke vAcananI rasaruci to che ja paNa tene AvuM haLavuM, poSaka ane supAcya joIe che. aMte AmAM kathita hitazikSAne jIvanamAM utArI sarva jIvo sukhI thAo. vi. saM. 205ra - prakAzaka - punaH punaze - For Personal & Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ smRti sarovaranI pALethI... ci. jInalanuM smaraNa manamAM satata jhabakatuM rahyuM che. saMsAramAM RNAnubaMdhathI svajana jevA saMbaMdhathI baMdhAvAnuM thAya che. e ja saMbaMdha ci. jInala amAro putra hato. thoDA ja samayamAM uttama saMskAronI suvAsathI parivArane mahekatuM banAvyuM hatuM ane amArAM haiyAMmAM navI navI AzAo janmAvI hatI. marAThIbhASAmAM eka evI kahevata che ke sahANa mANusa lAbhata nhiiN| (sArA mANaso jhAjhuM jIvatAM nathI.) evuM ja amArA jInalanI bAbatamAM banyuM. Aje paNa tenAM smaraNothI bhInAM bhInAM ame jJAnabhaktimAM nAnA-moTA lAbha laIe chIe. e ja rIte A saMskArapoSaka pustakamAM lAbha lIdho che. ane A sukRtano lAbha tene pahoMce tethI te prabhuzAsanane pAme. tene te game, khUba game tevI bhAvanA sAthe - mAtA manISAbahena pitA bharatabhAI nagInadAsa vADIlAla parivAra zAMtinagara, amadAvAda For Personal & Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || oMhIM ahaM namaH || paMDitapravara-kavivarya-zrIvIravijayajI mahArAjakRta hitazikSA-chatrIzI [vivaraNa sahita] paM. vIravijayajI mahArAjanI kavitvazaktino paricaya aneka kSetramAM maLe che. caityavaMdana, stavana, sajjhAya, stuti, rAsa, pUjA vagere sarvamAM temano rasa-pravAha askhalita vahyo che, paNa te sarva - dharmanI ucca kakSAnI kRtio hovAne lIdhe - sarvabhogya thaI zake tevuM nathI. jyAre prastuta hitazikSAchatrIzI' e temanI evI kRti che ke te sarvabhogya thavAmAM koI paNa prakAre ayogya nathI. A chatrIzI' che eTale A kRtimAM 36 kaDIo che. temAM prathama 18 kaDImAM puruSane zikhAmaNa che, pachI ATha kaDImAM strIone zikhAmaNa che ane pachI daza kaDImAM strI-puruSa bannene zikhAmaNa ApI che. sAcI zikhAmaNa denArA durlabha che. sAcI zikhAmaNa koI koI prasaMge evo lAbha ApanArI thAya che ke jenuM mUlya AMkI na zakAya. eno anubhava tyAre ja thAya ke jyAre evo prasaMga maLe ane zikhAmaNa maLI na hoya. evA prasaMge jene hitazikSA nathI maLI evA mANaso kevA chabaraDA vALe che e samajAvavuM A samayamAM muzkela nathI. vAraMvAra vAMcI-vicArIne hRdayamAM dhA2Na karavA yogya A hitazikSAo che. e mATe sarvaprathama kartA e zikhAmaNa Ape che ke - For Personal & Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA he sajjana nara ane nArI! sArI hitazikhAmaNa tame sAMbhaLajo. koI zikhAmaNa Ape tyAre tenA upara rIsa na karatAM. zikhAmaNa denArA upara rIsa karanAra potAnuM bhAgya paravArI bese che. kavi A vAta nIce pramANe kavitAmAM jaNAve che. sAMbhaLajo sajjana nara-nArI, hitazikhAmaNa sArIjI; rIsa kare detAM zikhAmaNa, bhAgyadazA paravArI - suNajo sajajana re, lokaviruddha nivAra; su. jagata vaDo vyavahAraH su. I 1 I A prathama kaDImAM traNa zikhAmaNo che. (1) zikhAmaNa denAra upara rIsa karanAranuM bhAgya ghaTe che. (2) lokaviruddha AcaraNa karavuM nahi. * (3) vizvamAM vyavahAra e pradhAna che. [1] * jyAre koI zikhAmaNa Ape tyAre tenA upara rIsa karavI e ghaNuM ja anucita che. ahIM zikhAmaNa ApanAra vyakti tarIke hitabuddhi dharAvanAra adhikAravALI vyakti levAnI che. jyAre evI vyaktio upara rIsa karavAmAM Ave che tyAre temano sadbhAva ghaTI jAya che. be-cAra vakhata evA prasaMgo banyA pachI hitasvIjano zikhAmaNa ApavAnuM choDI de che, eTale rIsa karanAra bhUlono bhoga banIne bhAgya paravArI bese che. kirAta mahAkAvyamAM bhAravie paNa kahyuM che ke - je rAjA paNa hitasvInA hitavacanane sAMbhaLato nathI te duSTa rAjA che. hitAtra ya saMzazune sa kiMprabhuH ' zikhAmaNa denArA upara rIsa karanArA kevA hoya che, te hakIkata nIcenA eka dRSyantamAM suMdara rIte gUMthAI che. eka zeTha hatA. temane ekano eka putra - pUro tophAnI ane vakra hato. zeTha tene koI paNa hita-zikhAmaNa Ape tyAre sAme te daza zikhAmaNo For Personal & Private Use Only Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 1 saMbhaLAve. zeTha tene kahe - "bhAI! moTAnI sAme javAba na devAya." bhAIe A zikhAmaNa barAbara manamAM ThasAvI lIdhI ane vicAra karyo ke - eka vakhata A badhAMne barAbara A zikhAmaNa AcarI batAvuM. eka vakhata badhAM bahAra gayAM hatAM tyAre A bhAI ekalA gharamAM hatA. bArIbAraNAM baMdha karIne bhAI gharamAM beThA. badhAM bahArathI AvyAM eTale bAraNAM ughADavA mATe khUba bUmo pADI - paNa aMdarathI kAMIpaNa uttara na maLe. chevaTe zeTha bArIethI gharamAM gayA tyAre bhAI oraDAmAM beThA beThA khaDakhaDa hase. zeThe kahyuM ke - ame keTalI bUmo pADI chatAM teM javAba kema na Apyo? tyAre teNe kahyuM ke - tame ja nahotuM kahyuM ke moTanI sAme javAba na devAya. AvI prakRtivALA AtmAonuM hita thatuM nathI. evA AtmAo zikhAmaNa ApanArane zikhAmaNa devA taiyAra thAya che, ane UlaTuM kahe cheH tame ja zikhAmaNa lyo to sAruM. AvuM kahenArAno atyAre tUTo nathI. hita kahyuM suNe na kaMI te badhira sarakho jANavo." e karatAM paNa A zikhAmaNa AgaLa vadhe che. potAnuM hita icchanAre zikhAmaNa sAMbhaLatAM ane AcaraNamAM utAratAM zIkhavuM jarUrI che. [] lokaviruddha AcaraNa na karavuM e zikhAmaNa jarA sUkSma buddhithI samajavA jevI che. saMsAramAM rahelA AtmAo je je AcaraNa kare che tenA mukhyatve be vibhAga paDe cheH paheluM laukika AcaraNa ane bIjuM lokottara AcaraNa. laukika AcaraNa karatAM haMmezAM lokottara AcaraNa judA prakAranuM ane virodhI hoya che. paNa te virodha sAmAnya ane sanAtana che. lokaviruddha nivAra e zikhAmaNathI lokottara AcaraNa choDI devAnuM nathI. jo e pramANe lokottara AcaraNane choDI devAya to zikhAmaNano anartha thAya. logaviruddhaccAo': e zrI jayavayarAya sUtramAM AvatA padano paNa Azaya A che. laukika AcaraNanA be bheda che, eka lokamAM aviruddha ane bIjuM loka-viruddha. emAM je loka-viruddha AcaraNa che, teno tyAga karavo. lokaviruddha AcaraNa karavAthI lokothI aprItinA bhoga banavuM paDe che ne te rIte svArtha ane paramArtha bannene dhakko pahoMce che. lokamAM rahenAre A lakSyamAM rAkhavA jevuM che. lokamAM rahevuM che, sAremAThe prasaMge teno lAbha levo che ne For Personal & Private Use Only Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA tenAthI viruddha vartavuM che, e kema bane? te dahADe loko viruddha thAya tyAre ghaNuM zoSavuM paDe. loka-baLa mahAnuM baLa che. chevaTe te baLa pAse dhanabaLavALAne ke buddhibaLavALAne namatuM jokhavuM paDe che. loka-viruddha AcaraNa nahi karanAra pratye lokonI bhAvanA haMmezAM sArI rahe che. nItikAroe to AgaLa vadhIne eTale sudhI kahyuM che ke - yadyapi zuddha lokaviruddha, nAcaraNIya nAdaraNIyam." jagatamAM vyavahAra e vaDo che, mukhya cheH vyavahArane anusaravAmAM na Ave to jagatanI vyavasthA tUTI paDe. vizvanI unnati ane avanatino AdhAra suMdara vyavasthA ane avyavasthA upara che. dorAelI suMdara vyavasthAne sthira rAkhavAnI yojanA e vyavahAra che. avyavasthita cittavALAone vyavahAranuM anusaraNa karavuM akAruM lAge che, paNa tethI ekaMdara geralAbha ja thAya che. vyavahAranAM baMdhanone baMdhana samajIne toDanArA zaktisaMpanna AtmAo vizvane svacchedane mArge dorI jAya che. pariNAme duHkhada e svachaMdano svAda cAkhyA pachI pariNAme sukhada vyavahAranA baMdhanamAM rahevuM bhAre paDe che. keTalAka zubha vyavahAromAM paNa mAnavasahaja bhUlonuM mizraNa thavAne kAraNe zuddhIkaraNa jarUrI hoya che, paNa te zuddhIkaraNa karavAne badale te te vyavahArone ja mULamAMthI ukheDI nAkhavAnI jhuMbeza khUba ja khataranAka nIvaDe che. jenAM mULa ghaNAM ja UMDAM che evA vyavahArono sadaMtara vilopa karavA mATe karavAmAM AvatA prayAsonuM phaLa janatAmAM matabheda janmAvIne saMgharSa karAvavA uparAMta vizeSa hotuM nathI. janatAne kaDaka vyavahArapAlanamAM paNa zistabaddha karavI ane te te vyavahAromAM AvatI azuddhionuM parimArjana karI tene vizuddha karavI temAM AyAsa ocho che ane lAbha mahAnuM che. kavie pote paNa A zikhAmaNane gotrakarmanI chaThThI pUjAnA duhAmAM arthAtaranyAsarUpe eTale koI paNa prasaMgane puSTa karatAM sAmAnya vacana tarIke gUMthI che. te A pramANe - nIca kulodaya jinamati, dUrathakI darabAra; tuja mukha darzana dekhatAM, loka vaDo vyavahAra. 1 jIvanamAM sArA saMskAro ane kharAba saMskAro sArA-narasA mANasonA saMsargathI Ave che. temAM paNa sArA mANasonA saMsargamAM rahevA chatAM sArA For Personal & Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 2 saMskAro AvatAM jeTalI vAra lAge che te karatAM kharAba mANasonA saMsargathI kharAba saMskAro AvatAM ghaNI ja ochI vAra lAge che, eTale kharAba saMsarga na karavo e ati jarUrI che. ahIM chatrIzIkAra evA sAtano saMsarga na karavA kahe che. mUrakha bAlaka jAcaka vyasanI, kAru ne vaLI nArujI; jo saMsAre sadA sukha vacho to, coranI saMgata vAru. 2 suNajo sajjana re. A kaDImAM eka rIte eka zikhAmaNa che ane bIjI rIte sAta zikhAmaNo che. mUrkha, bALa, yAcaka, vyasanI, kAru zilpI), nAru (vasavAyA) ane cora, e sAtanI saMgata na karavI - ema eka zikhAmaNa che. ane 1-mUrkhanI saMgata na karavI. ra-bALakanI saMgata na karavI. e pramANe darekane chUTA pADIe to sAta zikhAmaNo thAya che. ahIM sAta zikhAmaNo gaNIne samajAvavAmAM Ave che. [4] mUrkhanI saMgata na karavI - mUrkhanI saMgata karavAthI buddhi ghaTe che. buddhinA ghaTavA-vadhavA mATe kahyuM che ke - "matisu hIyate tAtA hInaiH saha samAgamA ! . samaiza samatAmati, viziSTa viziSTatAmu I" he tAta! bhAI! hIna mANaso sAthe samAgama karavAthI mati-buddhi ghaTe che - halakI thAya che, sarasA sAthenI sobatathI hoya evI ne evI ja rahe che ane viziSTa mANasonA saMgathI viziSTa bane che. mUrkha mANaso game teTaluM karIe to paNa joIe tevA sudharatA nathI, emanI evI - khedajanaka pravRttio aTakAvI aTakI zakatI nathI, eTale ja chevaTe nItikArone kahevuM paDyuM ke "mUrkhajIMdAnurodhena mUrkhane rAjI rAkhavA mATe te jema kare tema karavA devuM, eTale tenA saMsargathI yathAchaMda pravRttionA For Personal & Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA saMskAra paDavAno saMbhava che. mATe mUrkha mANasono saMga na karavo. bAlaka sAthe saMga na karavo - bAlakanI sAthe saMga karavAthI uparanA keTalAka doSo to Ave che, sAthe vadhArAmAM bALaceSTAo paNa Ave che. keTalAka zikSakomAM paMtujIpaNuM ke vevalApaNuM ja jovAmAM Ave che, te bALako sAthenA satata saMsarganuM pariNAma che. bALako sAthenA saMsargathI keTalIka anicchanIya ceo ghara karI jAya che ane tethI chatI zaktie mANasa AgaLa vadhI zakato nathI. pragati ane vikAsa IcchanAre khAsa karIne bALakonA saMsargathI dUra rahevuM. [6] yAcakanI sobata na karavI - yAcakonI AjIvikA bhikSA che. bhikSA mAgavI e gRhasthAzramanuM moTAmAM moTuM dUSaNa che. gRhastha bhikSA ApanAra hoya; nahi ke lenAra. gRhasthanuM sattva cUsanAra prabalamAM prabala koI hoya to te bhikSA che. vAcakanA saMsargathI gRhastha e bhAna bhUlI jAya che ne tenAmAM te dahADe yAcakavRtti jAge che. mATe yAcakanI sobata na karavI. [7] vyasanI sAthe saMga karavo nahi - vyasanI sAthenA saMsargathI vyasano bheTa maLe che. vizvamAM vyasanonuM sAmrAjya je phelAvyuM che temAM mukhya kAraNa koI hoya to te vyasanIno saMga che. vyasanAdhIna sarva duHkha che. duHkhI thavA na IcchanAre satvara vyasanIno saMga choDI devo jarUrI che. [8] kAruno saMsarga na karavo - kAruno artha zilpI thAya che. zilpI eTale kArIgara. tenA saMsargathI vyavahAru buddhi ghaTe che. kArIgaro moTe bhAge avyavahAru hoya che. amuka Adato ane ALasa kArIgaranA sahacArI che eTale tenA saMsargathI te paNa Ave che. For Personal & Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 3 kArIgaramAM kaLA hoya che, paNa te te kaLAno pUjaka nathI hoto paNa vecanAra hoya che. kaLAnuM vecANa e AdaraNIya to nathI ja. tenA saMsargathI kaLAnuM vecANa anAdaraNIya che e bhAvanAne dhakko pahoMce che, mATe zilpIno saMsarga na karavo. nArunI sobata na karavI - nAra - vasavAyA. e halakI jAtanA mANaso che, tenI sobatathI halakA saMskAro Ave che. mATe nAnI sobata na karavI. kAru pAMca ane nAru nava ema sarva maLI 14 che. [10]. corano saMga na karavo - corano saMga karavAthI lAbha zuM? ane geralAbha zuM? e spaSTa samajAya evuM che. corI karyA vagara paNa coranI padavI cora sAthe saMga karavAthI maLI jAya che. mATe enA saMgathI dUra rahevuM. A sAtenA saMsargathI pAramArthika nukasAna to che ja, paNa saMsAramAM sukhI thavuM hoya to paNa A sAtano saMsarga varjavo. saMsarga ane prayojana hoya tyAre kAma pADavuM e bhinna che. jemAM arasa- parasa ekatA jAmatI jAya che tene saMsarga kahevAmAM Ave che. evo saMsarga na karavAnuM ahIM jaNAvyuM che. uparanI kaDImAM saMga kono na karavo e jaNAvyuM, have vepAra Adi kAraNavaza koI koInA samAgamamAM AvavuM paDe che - temAM paNa evAM kAraNo hoya chatAM amukanA paricayamAM na AvavuM e zikhAmaNa trIjI kaDImAM che. - 3 - vezyA sAthe vaNaja na karIe, nIcazuM neha na dharIe jI; khAMpaNa Ave ghara dhana jAve, jIvitane paraharIe. 3. suNajo sajjana re. For Personal & Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA vezyA sAthe vepAra na karavo, nIca mANasanI sAthe sneha na karavo. ethI khAMpaNa Ave, gharanuM dhana jAya ane koka vakhata jIvana paNa jokhamamAM mukAya. (1) vezyA sAthe vepAra karavo nahi. (2) nIca mANasa sAthe sneha karavo nahi. e be zikhAmaNo A kaDImAM che. [11-12] vepArane kAraNe paNa vezyA sAtheno saMsarga vadhatAM pariNAma sAruM AvatuM nathI. lasaNano vepAra karanAra jema tenI durgadhathI bacI zakato nathI, tema vArAMganA sAthe vepAra karanAra paNa keTalAka doSothI bacI zakato nathI. sneha karavo to sArA mANasa sAthe karavo, paNa nIcanI sAthe sneha na karavo. e sneha haMmezAM ekapAkSika banI rahe che. jo tame sajjana ho to evA snehanAM kaparAM pariNAma tamAre bhogavavAnAM rahe che. nahi to tamAre nIcanI sAme nIca banavuM anivArya che. A banne zikhAmaNone nahi AdaranArane thatA geralAbho zikSAkAre A pramANe jaNAvyA che - (1) khAMpaNa Ave, arthAt eba lAge, vezyA sAthenA vepArIne ane nIca sAthe sneha rAkhanArane eba lAgatAM vAra lAgatI nathI. (2) potAnuM dhana jAya. sAmA banne dhana rAkhIne amuka prakAranI vAta kare eTale ApeluM ke potAnuM vAjabI nIkaLatuM dhana pAchuM AvavAno koI mArga nathI. ane jo e mATe kAMI kaDaka prayatna karavAmAM Ave to (3) jIvana jokhamamAM mukAya. mATe A banne zikSAono amala vyavahAramAM vasatA mANaso mATe khAsa jarUrI cothI kaDImAM chatrIzIkAra 5 zikhAmaNo A pramANe Ape che - kAma vinA para ghara navi jaIe, ALa-jALa na dIje jI; baLiyA sAthe bAtha na bharIe. kuTuMba kalaha navi kIje 4 suNajo sajjana re. For Personal & Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI : 4 (1) kAma vagara pArake ghera javuM nahi. (2) koI upara ALa caDAvavuM nahi. (3) koIne gALa devI nahi. (4) baLavAna sAthe bAjhavuM nahi. (5) kuTuMba-kaleza karavo nahi. A pAMce zikhAmaNo spaSTa che. kavie e zikhAmaNothI thatA lAbha ane zikhAmaNane nahi anusaranArane thatA geralAbha jaNAvyA nathI, kAraNa ke e lAbha ne geralAbha sAdhAraNa rIte jANI zakAya ema che. 9 [13] kAma vagara pArake ghera javuM nahi - kAma vagara koI bIjAne ghe2 javAthI gaurava ghaTe che. jIvanamAM gaurava e pradhAna che. gau2va vagarano mANasa koI paNa viziSTa kArya sAdhI zakato nathI. vagarakAme koIne tyAM ema ne ema janA2 upa2 tyAMnA mANasone zaMkA Ave che. koI tene pUche - ke bhAI! kema AvyA cho?" tyAre te kahe ke kAMI nahi, ema ne ema amasto ja Avyo chuM.' A uttara tenA vyaktitvane ekadama ghaTADe che. te dahADe AvA mANaso bekAra-nirarthaka AMTA mAranArA athavA coramAM gaNAvA lAge che; mATe kAma vagara pArake ghera javuM nahi. [14] koI upara ALa caDAvavuM nahi - koInA upara khoTuM kalaMka caDAvavuM tene ALa caDAvyuM kahevAya che. evuM ALa caDAvavAthI kliSTakarmano baMdha paDe che. jene ALa daIe chIe tene ghaNuM sahana karavuM paDe che. tenI sAthe vera baMdhAya che ane te veranAM mAThAM phaLa ahIM paNa bhogavavAM paDe che. koInI sAcI paNa khoTI (kharAba) vAta anyane kahevAthI ekaMdara hAni thAya che, to khoTI upajAvIne kahevAthI lAbha na ja thAya e dekhItuM che. keTalIka ALa evI hoya che ke jemAM sAmAnA jIvanuM jokhama hoya che. ALa denArane tenA pariNAmano khyAla pAchaLathI Ave che. paNa pachI zuM? mATe prathamathI ja evI ALa ApavAnI Adata na paDavA devI e hitakara che. For Personal & Private Use Only Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 [15] koIne gALa devI nahi gALa e sArI vastu nathI, ema to gALa denAra paNa mAnato hoya che. koIne kAMI daIe to sArI vastu daIe. kharAba vastu devI e sArA mANasanuM lakSaNa nathI. ApaNe bIjAne kharAba vastu daIe ane pachI ApaNe sArI vastu meLavavAnI icchA rAkhIe to te icchA pUrI na paDe e spaSTa che. gALa denArane sAmA taraphathI jo te samartha hoya to - tamAco ja maLe e nirvivAda che. nItikAra to gALa denArAone kahe - - che ke tame gALo Apo emAM amane kAMI vAMdho nathI kAraNa ke tame gALovALA cho. tamArI pAse e ja saMpatti che. amArI pAse evI saMpatti nathI, mATe ame tamane gALo ApI zakIzuM nahi.' vizvamAM e prasiddha che ke jenI pAse je hoya te Ape, *na hoya te kyAMthI Ape? sasalAnuM zIMgaDuM koI koIne ApatuM nathI. mATe koIne paNa gALa ApavI e sAruM nathI. hitazikSA [16] baLavAna sAthe bAjhavuM nahi - potAnAthI sAmo baLavAna hoya ne tenI sAthe laDIe to chevaTe hArIe ane mAra khAIe, mATe baLavAna sAthe bAjhavuM nahi. eka to potAnAthI nirbaLa hoya tenI sAthe paNa laDavuM e vAjabI. nathI; to pachI baLavAna sAthe laDavuM e to kyAMthI vAjabI hoya? moTA moTA rAjAo paNa potAnAthI baLiyA rAjAo sAthe laDavAmAM khalAsa thaI jAya che, to bIjAne mATe kahevuM ja zuM? eTale baLavAna sAthe bAjhavuM nahi e hitakara che. [17] kuTuMba-kleza karavo nahi - kuTuMbamAM jyAre kleza pese che tyAre te kuTuMba dhIre dhIre nAmazeSa thaI jAya che. klezanAM kaDavAM phaLa kuTuMbanA darekane cAkhavAM * datu datu gAlIlimanto bhavanto, vayamapi tadabhAvAt gAlidAnesamarthAH / jagati viditametaddIyate vidyamAnaM, nahi zazakaviSANuM koDapi kauM dadAti || 1 || For Personal & Private Use Only Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 5 paDe che. kuTuMba-klezathI zrI-saMpatti nAze che. kuTuMbaphlezanuM gheruM vAtAvaraNa duHkhano varasAda varasAvyA vagara zamatuM nathI. evA vAtAvaraNathI kuTuMbane mukta rAkhavuM e sujJanI pharaja che. klezanA viSama paMjAmAM sapaDAyelAne bIjuM kAMI sUjhatuM nathI. karavAnAM kAryo chatI zaktie te karI zakato nathI. vyakti, kuTuMba, samAja, rASTra ane vizva e sarvanI ekasarakhI sthiti che. klezamukta e pAMce unnata bane che ane klezavivaza e pAMce avanata bane che. mATe jethI ahita thatuM hoya tethI dUra rahevuM joIe. jyAre vastusthiti A che, tyAre kuTuMba-kleza karavo e to kyAMthI sAro hoya? na ja hoya. keTalIka vakhata svArthanI khAtara mANasa kleza karavA tatpara banato hoya che, paNa tethI to nathI teno svArtha sadhAto ke nathI bIjAno. mATe svArthasiddhi paNa kaleza na karavAmAM ja samAI che, e vAta daDhapaNe manamAM ThasAvIne kuTuMba-kleza karavo nahi, tethI dUra rahevuM. svArtha ane cAritryane surakSita rAkhavAne samartha evI cAra zikhAmaNo chatrIzIkAra pAMcamI kaDImAM kahe che. duzmana zuM paranArI sAthe, tajIe vAta ekAMtejI; mAta bahena zuM mAraga jAtAM, vAta na karIe ane 2 suNajo sajjana re. (1) duzamananI sAthe ekAMtamAM vAta karavI nahi. (2) parastrI sAthe ekAMtamAM vAta karavI nahi. (3) mAtA ane bahena sAthe mArge cAlatAM vAta karavI nahi. (jI mAtA ane bahena sAthe rAte vAta karavI nahi - e cAra zikhAmaNo [18]. duzamananI sAthe ekAMtamAM vAta karavI nahi - zatrunI sAthe ekAMtamAM koI sAkSI rAkhyA vagara vAta karavAthI svArthane nukasAna pahoMce che. vAta For Personal & Private Use Only Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA thaI hoya te karatAM judo pracAra jyAre zatrupakSa kare che tyAre koI paNa sAkSI nahi hovAne kAraNe satya hakIkata mArI jAya che. jo zatrune aMge ApaNe jUTho pracAra AdarIe to asatyakathananuM pApa karavAno nirarthaka prasaMga Ubho thAya che. eTale pahelethI ja ekAMtamAM zatrunI sAthe vAta karavAno prasaMga pADavo nahi. [19-2-21] . ' parastrI sAthe ekAMtamAM vAta karavI nahi. mAtA ane bahenanI sAthe mArge cAlatAM vAta karavI nahi. mAtA ane bahenanI sAthe rAte vAta karavI nahi. A traNe zikhAmaNono sadAcAra sAthe sIdho saMbaMdha che. strI ane puruSa e bannemAM rahelAM vijAtIya tattva ekAMta ane vAtacItano prasaMga maLatAM AkarSaNa janmAvIne patana karAve che. jagatano moTo bhAga je patanathI bo che temAM pradhAna kAraNa e che ke - ekAMta vagere prasaMgo prApta thatA nathI. jene potAnuM zIla bacAvavuM che, sadAcArI rahevuM che ane suyaza prApta karavo che teNe A vAto - A zikhAmaNo hRdayamAM kotarI rAkhavI jarUrI che. A zikhAmaNone anurUpa keTalIka pracalita kathAo mananIya che, te TUMkamAM A pramANe che - maharSi vyAsa janatAne mahAbhArata ane purANo samajAvatA hatA. ekadA temanA ja ziSya prakhara vidvAna tathA ojasvI jaimini temane maLavA AvyA. te samaye nIcenA zlokanuM vivaraNa vyAsajI karatA hatA "mAtrA svagrA duhitrA vA, na viviktAsano vraje; balavAnindriyagrAmo vidrAMsamapi kaSati I 1 I" mAtA, bahena ke putrI sAthe ekAMtamAM javuM nahi. indriyono samUha baLavAna che. te vidvAnane paNa pADI de che - kheMcI le che. A zloka ane tenuM vivaraNa sAMbhaLIne jaiminie vAMdho uThAvyo ne kahyuM ke - "A zloka ghaNo ja sarasa che, paNa temAM vidvAnane paNa "vikrAMsamapi" e yathArtha nathI. je indriyone adhIna banI jAya che te vidvAna na kahevAya, ane je vidvAna hoya te game tevA saMyogomAM paNa indriyone vaza bane nahi." jaimininI A dalIla tarata gaLe UtarI jAya evI hatI, paNa vyAsajI jamAnAnA khAdhela For Personal & Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 5 13 hatA. teoe kahyuM, 'tamArI vAta kadAca sAcI haze. ApaNe e pada A zlokamAM sudhArI laIzuM, paNa thoDo samaya rAha jovI paDaze." ghaNIe vakhata anubhavIonAM vacano bina-anubhavIo anubhava karyA vagara svIkArI zakatA nathI. kAma patAvIne jaimini potAne Azrame AvyA. nadIne kAMThe zAMta ane ramya vAtAvaraNamAM jeminino Azrama hato. aneka vidyArthIo mImAMsAnuM adhyayana karatA hatA. brahmacaryAzramanuM suvyavasthita pAlana thAya ane vidyAmAM jarA paNa kSati na pahoMce evI suMdara vyavasthA hatI. bhUlecUke paNa strIo tyAM AvI zakatI nahi. comAsAnI RtumAM eka divasa AzramanI najIkamAM eka strI karuNa svare rotI hatI. rAtrino prAraMbha thaI cUkyo hato. vedapATha karatA vidyArthIonA ghoSamAM mizrita thaIne ghero banato e rudanano avAja jaimininA sAMbhaLavAmAM Avyo. temaNe eka vidyArthIne mokalIne te strIne tyAM - potAnI pAse bolAvI. strIe pote pharavA nIkaLI hatI, vAdaLAM caDI AvyAM, bhUlI paDI ne ahIM AvI caDI e hakIkata svAbhAvika rIte kahI ane rAtri rahevA mATe sthAnanI icchA darzAvI. sUvAnAM pAgaraNo ApIne eka khAlI paDelI ghAsanI jhUMpaDImAM teNInI sUvAnI vyavasthA karavAnuM jaiminie eka ziSyane kahyuM. gurUAdeza pramANe nIcI dRSTie sarva vyavasthA barAbara karIne gurune jaNAvIne ziSya potAnA kAryamAM joDAI gayo. rAtrino prathama prahara vyatIta thayo. sarva AzramavAsIo nidrAnI soDamAM sukha anubhavavA lAgyA tyAre jAgatA jaimininuM mana cakaDoLe caDyuM. bhInAM ane nItaratAM vastromAMthI nItaratuM strInuM saudarya temanI dRSTi samakSa taravaravA lAgyuM. teo UThyA ane AzramanA ekeeka vidyArthInI tapAsa karIne ghAsanI jhUMpaDI pAse AvyA ane bAraNuM khakhaDAvyuM - paNa yuvatIe dvAra ughADyuM nahi ne kahyuM ke RSijI! Apa padhAro, mAre ahIM sarva sagavaDa suMdara che.' RSi pAchA pharyA ne vaLI pAchA AvyA. chevaTe trIjI vakhata AvyA. bAjunA jhADa upara caDIne jhUMpaDI upara UtaryA. ghAsa AghuMpAchuM karIne aMdara UtaravAno mArga karyo. potAnuM pAtharaNuM nAkhyuM ne pachI pote UtaryA. caMdramAno svaccha-zItala prakAza aMdara paDato hato. temAM joyuM to sAme lAMbI lAMbI dADhI ne jaTAvALA vyAsajIne dekhyA. jaimini ekadama zaramAI gayA. bhUmi mArga Ape to aMdara samAI jAuM evuM manamAM thavA lAgyuM - tyAre vyAsajIe For Personal & Private Use Only Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA kahyuM, kyoM baccA! "vikrAMsamapi kaSati"ko sudhAra leMge? rAjA bhojanI vAta che. eka vakhata sAMje nadIne kAMThe bhojarAja pharatA hatA tyAre sAthe koI na hatuM. nadImAM taratI karatI eka strI kAMThe AvI. rAjAe tene bahAra kADhI. tenA sauMdarya upara rAjA mugdha thaI gayo. vihala banIne rAjAe strIne AliMgana karyuM paNa tenuM ThaMDuM paDI gayeluM-nizreSTa zarIra joIne rAjA khUba ja zaramAyo. A prasaMga rAjAnA manamAM gaMbhIra asara karI gayo. potAne samaju mAnatA evAnI A sthiti che, to bIjAnI zI dazA? rAjAnI sabhAmAM seMkaDo paMDito rahetA hatA. badhAne rAjAe pUchyuM ke kAmano bApa koNa ? rAjAnA manananuM samAdhAna thAya evo uttara koI ApI zakyuM nahi. chevaTe kAlidAsane pUchavuM - te paNa vicAramAM paDI gayo. AvatI kAle uttara ApIza ema kahIne te potAne ghare gayo. Akho divasa vicAramAM ne vicAramAM tene kAMI paNa sUjhayuM nahi. sAMje tenI putrIe tene pUchyuM ke pitAjI! Apa Aja vicAramagna zAthI cho? haMmezanI mAphaka Aja prasannatA nathI jaNAtI tenuM zuM kAraNa? pitAe putrIne bhojarAjanA praznanI vAta kahI ne putrIe te sAMbhaLI. rAtrinI zarUAtamAM putrI pitA pAse AvI ane sogaThAbAjI ramavI che - kahIne potAnA pitA sAthe ramate caDI. ramatamAM rAta ghaNI vitI gaI. yauvanamAM pravezatI potAnI putrInA sauMdaryane nIrakhIne kavi vivaza banI gayo. potAnI manovRtti teNe nirlajjapaNe jaNAvI. sujJa ane suzIla putrIe A AvI' - kahIne dIpaka bujhAvI nAkhyo ane kavinI rakhAta tarIke rahetI dAsIne anurUpa vastro paherAvIne mokalI ApI. savAra paDI tyAre potAnA duSkRtya pratye kavine khUba ja napharata thaI. potAne have jIvavuM nakAmuM che, ema mAnI te AtmaghAta karavA tatpara banyo. tene tema karato aTakAvIne putrIe vAtano bheda kholI dIdho ane kavine rAjAnA praznano uttara paNa temAMthI samajAI gayo. rAjasabhAmAM jaIne kAlidAse uttara kahyo ke - "kAmano bApa ekAMta e uttara rAjAne barAbara pacI gayo ane tenA mananuM samAdhAna thaI gayuM. ekAMta maLatAM vivaza mANasa mAtA, bahena ke putrInuM bhAna bhUlI jAya For Personal & Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 6 che. ati vivazatA koI prasaMge atizaya akAryamAM pravRtti karAvI de che ke jenAM kaTu pariNAmo ghaNAM ja bhayaMkara sahevAM paDe che. mATe evA prasaMgo ja na maLe e pramANe rahevuM hitAvaha che. pANI pahelAM pALa bAMdhanAro DAhyo che. AvI vAtonA akhatarA na hoya. koI potAne khUba ja acala samajato hoya to paNa prasaMge tene tenuM mana chetarI jAya che. AvA prasaMgomAM paDI gayA pachI lAgeluM kalaMka jIvanabhara sAle che. uparanI kathAo jevI aneka vAto che. temAMthI ekAMta, rAtri, strI vagereno samAgama zIlano kevo vighAtaka che, e hakIkata spaSTa UpasI Ave che. ethI sAvadha rahenAra bacI jAya che - kharekhara bacI jAya che. vyavahAra e ati viSama che. vyavahAramAM kuzalatA prApta karAvanAruM zAstra nItizAstra kahevAya che. nItizAstranA racayitAnuM mukhya nAma bRhaspati che. te kahe che ke - "koIno paNa vizvAsa karavo nahi." "bRhaspateravizvAsa e tenA zAstrano sAra che. eTale nItizAstra kahe che ke - koIno vizvAsa na karavo. paNa vyavahAramAM ema cAlatuM nathI. vizvAsa rAkhavo paDe che. ekabIjA upara vizvAsa mUkavAmAM na Ave to vyavahAra aTakI paDe che, chatAM amuka vyaktiono to vizvAsa karavo ja nahi, e vAta zikSAkAra ahIM jaNAve che. ' e ja pramANe jagatanAM loko badhuM pacAvI zake che paNa khAnagI vAta pacAvavI bahu muzkela che. pachI te khAnagI vAta potAnI hoya ke paranI. guhya ne gupta vAta bIjAne karyA vagara cAlatuM nathI. evI vAta koIne paNa na karanArA koIka viralA ja jaDI Ave che. jagatanI jyAre AvI sthiti che. tyAre jagatane eka zikhAmaNa devI jarUrI che. te e ke guhya vAta karavI paDe to jene tene na karavI paNa amuka ke je ApaNe sarvathA hita ja icchatA hoya tene ja karavI. chaThThI kaDInI bIjI lITImAM zikSAkAre e zikhAmaNa ApI che. rAjA ramaNI gharano sonI, vizvAse nava rahIe jI; mAta-pitA-guru viNa bIjAne, guhyanI vAta na kahie. 6 suNajo sajjana re. For Personal & Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA 1. rAjAno vizvAsa karavo nahi. 2. strIno vizvAsa karavo nahi. 3. gharanA sonIno vizvAsa karavo nahi. 4. mAtA-pitA ane guru sivAya bIjA koIne guhya (gupta vAta) karavI nahi. e pramANe cAra zikhAmaNo A kaDImAM che. | [22]. _rAjAno vizvAsa karavo nahi - kAMIka AvaDatane laIne, kAMIka bhAgyayoge koIka rAjAno maitrI-saMbaMdha baMdhAyo hoya. mANasa vizvAse rahe ke mAre to rAjA jevo rAjA mitra che. mAre zuM vAMdho che ? mAre konI paDI che? paNa te khAMDa khAya che. evA vizvAse rahenAra mare che. rAjA koIno mitra . thayo nathI ane thaze nahi. "rAjA mitra kena daSTa vyuta vA." "rAjA mitra nahi ne gudA pavitra nahi e lokoktio paNa uparanI hakIkatane puSTa kare che. mATe rAjAno vizvAsa karavo nahi. ri3] strIno vizvAsa karavo nahi - strI upara vizvAsa rAkhIne tene kAMI paNa khAnagI vAta jaNAvavAmAM Ave to tenuM pariNAma sAruM AvatuM nathI. strInA peTamAM vAta TakatI nathI. strI peTamAM bALakane nava mAsa sAcavI zake che paNa nAnIzI vAtane nava kalAka paNa rAkhI zakatI nathI. gupta rAkhavA jevI vAta paNa snehavivaza banI strIne kahI devAthI aNakaththAM duHkho sahana karyAnA seMkaDo banAvo banyA che ne bane che. A to vAta aMge thayuM. bIjI rIte paNa nArIne vizvAse rahevuM nahi. tuccha svArthanI khAtara vizvAsaghAta karavAmAM koI mokhare rahI zake tema hoya to te strI che. A strIno jAtisvabhAva che. jAtisvabhAva jaNAvavAmAM te jAtinI niMdA che ema na mAnavuM joIe. e jAtisvabhAva vyavasthita jANavAthI ubhaya pakSane ekaMdara lAbha che. strI vAta pacAvI zakatI nathI. e saMbaMdhamAM eka paurANika vAta paNa puSTi Ape che. jyAre mahAbhAratanuM yuddha pUrNa thayuM tyAre maraNa pAchaLanI kriyAo karavA For Personal & Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 6 tenA svajana-saMbaMdhIo AvyA; phakta karNane jaLa denAra koI saguM temAM na hatuM, tyAre kuMtAmAtAe bhImane kahyuM ke "karNane jaLa daI Avo." paNa ema ne ema mAnI jAya to bhIma zAna! kuMtAe pharIthI kahyuM, gaLagaLA thaIne kahyuM tyAre pAMDavoe pUchyuM ke "mA, tame ATalo badho Agraha zA mATe karo cho?" eTale chevaTe kuMtAe vAtano ghaTasphoTa karyo ke - "karNa tamAro bhAI che. A vacana pAMDavone ghaNuM duHkhada nIvaDyuM. jo A vAtanI pahelethI ja khabara paDI hota to mahAbhArata maMDAta nahi. chevaTe AvezamAM AvI jaIne yudhiSThire zApa Apyo ke have pachI strI game tevI vAta TakAvI zakaze nahi - tarata ja ughADI karI deze. Ama yudhiSThira-dharmarAjanA zApathI kaho ke svabhAvathI kaho, paNa strI vAtane tarata ja kholI nAkhe che. nItizAstra paNa kahe che - nakhInAM ca nadInAM ca, IMDigaNAM zastrapANinAmu / vizvAso naiva kartavya, grISa rAjakule ca | 1 | (nakhavALAM prANIo, nadIo, zIMgaDAMvALAM prANIo, hAthamAM khullA zastravALA, strIo ane rAjakula, eTalAno kadI paNa vizvAsa karavo nahi!) gharanA sonIno vizvAsa karavo nahi - sonI e sonI, e game tevo hoya - bhale pachI tenI pAse haMmeza kAma karAvatAM hoIe, bhalene te gharano mANasa kahevAto hoya, paNa tenA vizvAse raho eTale nukasAna thayA vagara rahe ja nahi. saMskRta bhASAmAM sonAne "pazyatohara' kahe che. eTale dekhatAM ho to paNa coranAra, e zabda sonInA vyavasAyane khullA zabdamAM khullo karI de che. tame game teTalA sAvadha ho paNa tene levA jeTaluM te na le to sonI nahi - temAM paNa vizvAse raho to bamaNuM nukasAna. eka rAjAne game teTalI dekharekha rAkho to paNa sonI corI karyA vagara raheto nathI' - tenI parIkSA karavAnuM mana thayuM. teNe sonIone bolAvyA ane eka suvarNamUrtinuM kAma soMpyuM. rAjAnA mahelamAM AjubAju sakhata cokIpaherA nIce kAma karavAnuM. satata kAma cAlavA lAgyuM, jokhIne sonuM ApyuM hatuM te pramANe chevaTe sonuM jokhI ApavAnuM hatuM. eTale temAM sonIbhAIonuM kAMI paNa cAle tema na hatuM. ahIM to nAmano savAla hato. jo corI na kare to nAma jAya eTale For Personal & Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA - kAma karanArA hoziyAra sonIoe ekaThA thaIne vicAra karyo ke nAma to javA devuM nahi. eTale teo jevo ghATa rAjamahelamAM ghaDe tevo ja ghATa rAtre bheLA maLIne pittaLa upara ghera ghaDe, chevaTe mUrti taiyAra thaI gaI. pachI tene dhovAne mATe cokI-paherA sAthe nadI upara laI gayA, dhoI-sApha karIne rAjasabhAmAM laI AvyA. mUrti joIne rAjA khuza thaI gayo ane sonIone sAruM inAma ApI khuza karyAM - paNa chevaTe TIkA karI ke - 'A vakhate tamAruM eka kAma na thayuM. tame AmAMthI jarI paNa sonuM corI zakyA nahi.' rAjAnAM A vacana sAMbhaLIne kAbela kArIgaronAM moDhAM malakI gayAM. teoe rAjA pAse mAphI mAgIne kahyuM ke mahArAja! A mUrtinI jarA cokasIo pAse parIkSA karAvo ne pachI amane kahejo.' rAjAe parIkSA karAvI to AkhI mUrti gileTa caDAvelI pittaLanI nIkaLI. rAjA Azcarya pAmI gayo. jyAre rAjAe khulAso mAgyo tyAre sonIo rAjAne nadIne kAMThe laI gayA ne tyAMthI sAcA sonAnI dATelI pratimA kADhI batAvI. kevI khUbIthI teoe A kArya karyuM hatuM te paNa jaNAvyuM, tyAre rAjA khUba khuza thayo ne pharIthI inAma ApyuM. A vAtamAM sonInI prakRtinuM spaSTa darzana che. 18 * uparanA jevI ja bIjI eka vAta Ave che. temAM eka sonIne ane kaNabIne gADha maitrI hatI. varSo sArAM gayAM ne kaNabI pAse be paisAno jIva thayo, eTale potAnA mitra sonI pAse te Avyo ne eka sonAnuM kaDuM banAvavA jaNAvyuM. sonIe kahyuM, bhAI! tuM bIjA koI pAse kaDuM karAva. amArI matharAvaTI melI eTale pAchaLathI loko kIdhA vagara raheze nahi ane pachI tArA manamAM vahema Avaze ne ApaNI maitrImAM khAmI Avaze.' kaNabIe kahyuM ke 'bhAI! evI vAta zuM kare che? loko game te kahe paNa tAre mATe mane svapne paNa zaMkA na Ave. tAre ne mAre Avo meLa, tane choDIne huM bIjA konI pAse jAuM!' chevaTe - vAtacItane aMte sonIe kaDuM karI ApavAnuM kabUlyuM. teNe eka sonAnuM ane bIjuM pittaLanuM gileTavALuM ekasarakhuM kaDuM banAvyuM. banne kaDAM taiyAra thaI gayAM eTale kaNabIne bolAvIne sAcuM sonAnuM kaDuM ApIne kahyuM ke - jA, gAmamAM bIjA sonIone ane cokasIone A batAvI jo. paNa mAruM nAma na leto' - kaNabIe e pramANe karyuM. badhAe For Personal & Private Use Only Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 6. 19 kahyuM ke - "bhAI! AmAM jarI paNa bheLa nathI, AvuM to sago bhAI sonI hoya to paNa na banAvI Ape. konI pAse A karAvyuM?" kaNabI nAma Apato nathI - ne manamAM rAjI thAya che. pachI sonI pAse AvIne teNe badhI hakIkata jaNAvI. tyAra bAda tarata ja cAlAkIthI te kaDuM badalI nAkhIne peluM pittaLanuM kaDuM tene ApyuM ne kahyuM - "have teonI pAse pharIthI jA, ane A kaDAne batAvIne kaheje ke amuka sonI pAse A banAvarAvyuM che.' bhoLo kaNabI to pharIthI badhAnI pAse gayo ne sonIe kahyuM hatuM te pramANe kahevA lAgyo. badhAe kahyuM, "bhAI! A na hoya, A to taddana banAvaTI che. tane Akho ne Akho laMTI lIdho che. kaNabI kahe - "tame badhA jUThA cho, dveSI cho, amArAmAM bheda paDAvavA Iccho cho. A to te ja karyuM che je tamane huM hamaNAM ja batAvI gayo chuM. ghaNAe tene samajAvyo paNa te haragija mAnyo nahi. e kharekhara ThagAyo hato. A banne vAto uparathI ghara jevo saMbaMdha hoya to paNa sonI e vizvAsa karavA lAyaka nathI e spaSTa samajAya che. * [25] mAtA-pitA ane guru sivAya bIjA koIne guhya - gupta vAta karavI nahi - gupta vAta be prakAranI cheH eka lAbhanI ane bIjI geralAbhanI. lAbhanI gupta vAtanA be prakAra che. eka bAhya lAbhanI ane bIjI AMtarika lAbhanI. e ja pramANe geralAbhanI gupta vAtanA paNa bAhya ane AMtarika evA be prakAra che. mAtA-pitA ane guru sivAya bIjA koI kharA hitasvI nathI. eTale koI paNa prakAranI gupta vAta emanA sivAya koIne paNa jaNAvavAthI ekaMdara geralAbha ja thAya che. lAbhanI gupta vAta bahAra javAthI keTalAekanAM sagapaNo tUTyAnAM, dhaMdhAo khoraMbhAI gayAnAM, dhana gayAnAM ItyAdi aneka prakAranAM nukasAno thayAnAM saMkhyAbaMdha daato jIvatojAgatAM che. e ja pramANe koIne dharmanuM viziSTa kArya sAdhavuM che, dIkSA levI che, maMtra sAdhavo che, AtmAne ucca paMthe laI javo che. temAM Aju-bAjunI pratikULatA ghaNI che, chatAM kArya sAdhavuM che. eTale e AMtarika lAbhanI gupta vAta gaNAya. jo te game tene kahevAmAM Ave ne bahAra paDI jAya to nukasAna thAya. kArya siddha na thAya For Personal & Private Use Only Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA e dIvA jevuM che. vighna nAkhanArA durjano vighna nAkhyA vagara na rahe. AvA AMtarika lAbhanA kAryamAM to mAtApitA paNa jo sAnukUla vRttinAM na hoya to anya jana jevAM che, e bhUlavA jevuM nathI. bAhya geralAbhamAM dhananI moTI nukasAnI AvI hoya, kuTuMba-kalahanA viSama prasaMgo utpanna thayA karatA hoya vagere vAto Ave che. te vAto jo phelAya to aneka prakAre hAni thAya che, e spaSTa che. AMtarika geralAbhanI vAtomAM potAnA mAnelA kuTuMba-parivAranA lokanindita dUSaNonI vAto Ave che. e dUSaNonI vAto phelAvAthI kAMI dUSaNo dUra thaI jatAM nathI ane AbarUne dhakko pahoMce che. vRtti paNa niSThura ne nirlajja banI jAya che. 20 AvI keTalIka gupta vAto manamAM ne manamAM rAkhIne mUMjhAyA karavuM e vAjabI nathI, paNa mAtA, pitA ane gurune e vAto vinA saMkoce - manamAM kapaTa vahema rAkhyA vagara spaSTa jaNAvavI. ethI lAbha thAya che. teo mArga batAve che. ethI lAbhanI vAtane dhakko pahoMcato nathI ane geralAbhanI vAtono ukela Ave che. mATe guhya-gupta vAto koIne na ja karavI evuM A zikSAmAM nathI paNa ApaNane sAcuM mArgadarzana karAve tene kahevI, e paNa A zikSAmAM Ave che. keTalAMeka anya nukasAnothI bacavA mATe A sAtamI kaDImAM keTalIka zikSAo Ape che. aNajANyAM zuM gAma na jaIe, jhADa taLe navi vasIe jI, hAthI ghoDAM gADI jAtAM durjanathI dUra khasIe cha suNajo sajjana re! 1. aNajANyA gAme athavA ajANyA mANasano sAtha karIne gAmatare na javuM. 2. jhADa nIce vAsa karavo nahi. For Personal & Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 7 3. cAlatAM hAthI, ghoDA ane gADIthI tathA durjanathI dUra rahevuM. [26] aNajANyA gAme athavA ajANyA sAthe gAmatare na javuM - je gAma ApaNuM jANItuM nathI, jyAMnA rItarivAjo kevA che? mANaso kevAM che? mANaso kevAM che? rAjA kevo che? rakSako kevA che? vagereno paricaya nathI, evA gAme javAthI aneka Apattio UbhI thAya che. keTalAMka gAma eTalAM badhAM vicitra hoya che ke tyAM javAthI bAhya nukasAna thAya che eTaluM ja nahi paNa prANa ane cAritra paNa pUrA jokhamamAM mukAya che. zAstramAM AvatI ratnacUDanI kathA A zikhAmaNa upara sAro prakAza pADe che. ratnacUDa vepArIno putra hato. paradeza kamAvA mATe jatAM - tenA pitAe zikhAmaNa ApI ke "badhe jaje, paNa eka anItipura nAmanuM gAma che, tyAM na jato.' ratnacUDa vahANo bharIne cAlyo. nasIbajoge anItipure ja jaI pahoMcyo. vahANo nAMgaryAM ne te nIce Utaryo tyAM to aneka AvI pahoMcyA ne kahevA lAgyA ke - "lAvo zeTha! tamAro badho mAla ame vecI ApIzuM ne Apa padhArazo tyAre Apa kahezo te vastuothI (ahIM thatI) ApanAM vahANo bharI ApIzuM. gAma evuM hatuM ke tyAM koI kiMmatI cIja thatI ja nahi, eTale dalAlone gabharAvA jevuM nahi. bhoLA ratnacUDe bahumUlya mAla e luccA dalAlone soMpI dIdho ne pote gAmamAM gayo. eka suMdara AvAsamAM mukAma karyo. thoDo vakhata thayo nahi tyAM eka mANasa tyAM Avyo ne eka suMdara mojaDI bheTa karI gayo - bheTa ApatAM ApatAM kaheto gayo ke "zeTha! mane rAjI karajo." ratnacUDe vicAryuM ke tenI icchA karatAM thoDuM vadhAre ApIzuM eTale rAjI thaI jaze. paradezamAM thoDuM udAra rahevuM joIe, ema vicArIne teNe kahyuM ke "sAruM.' bapore ArAma karIne te beTho hato tyAM eka kANiyo Avyo ne lAkha rUpiyA ApIne kahevA lAgyo ke "sAruM thayuM ke Apa ahIM padhAryA cho. varSo pahelAM ApanA pitA ahIM padhAryA hatA. mAre rUpiyAnI ghaNI ja jarUra hatI eTale mArI AMkha Apane tyAM gIro mUkIne rUpiyA lAkha lIdhA hatA. ApanA pasAthe have mAre lIlAlahera che. A lAkha rUpiyA lyo. For Personal & Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA ne mArI AMkha pAchI Apo. ATalA divasa to AMkha vagara "kANiyA"nuM dUSaNa sahyuM; paNa have Apa pote ja padhAryA cho, to zA mATe AMkha vagara rahevuM? A sAMbhaLIne ratnacUDa mUMjhAyo, tene kAMI sUchyuM nahi. teNe rUpiyA to laI lIdhA ne pachIthI maLajo' - kahIne kANiyAne vidAya karyo. "beTo ThIka phasAyo che,' ema manamAM gaNagaNato kANiyo vidAya thayo. thoDo vakhata vityo tyAre traNacAra dhUta tyAM AvyA. ratnacUDane kuzaLakSema pUchIne beThA. alakamalakanI vAto karatAM karatAM vAde caDaDyA. eka kahevA lAgyo ke "bhAI! duniyAmAM badhuM karI zakAya che paNa samudranuM pANI mApI zakAtuM nathI ane nadInI retInA kaNiyA gaNI zakAtA nathI." bIjAe emAM puravaNI karI tyAre trIjAe kahyuM ke "tame kUvAnA deDakA jevI vAta karo cho. tame na karI zako eTale e azakya ne asaMbhavita che, ema mAnavuM bhUlabhareluM che. evAM kAryo karanArA paNa vizvamAM paDyA che. A zeTha padhAryA che, e khuba ja hoziyAra che, dezadezAvara phare che. tamArI buddhi buThThI hoya eTale badhAnI thoDI hoya che? temane A kArya soMpo to buddhithI tarata ja karI Ape." e pramANe vAtano rasa jamAvIne chevaTe samudranuM pANI keTaluM che tenuM mApa-vajana karavAnuM kArya zarata karAvIne zeThane soMpyuM. thoDI ADIavaLI vAtacIta karatAM sau UThyA. sAMja paDI tyAre ratnacUDa mUMjhAyo ke - "A badhA viSama prasaMgono pAra kema Avaze?" tyAM eka raNaghaMTA nAme vezyA rahetI hatI. tene tyAM te gayo. bhAgyajoge raNaghaMTAne tenA pratye sadbhAva jAgyo. teNe potAnI vAta hRdaya kholIne vezyAne kahI. vezyAe kahyuM ke "mArI mA yamaghaMTA A badhAnI ghadI che. rAte badhA tenI pAse Avaze ne tyAMthI tamone mArgadarzana thaze." strIno veza paherAvIne potAnI sakhIrUpe raNaghaMTA ratnacUDane yamaghaMTA pAse laI gaI. badhA tyAM ekaThA thayA ne pote eka zrImaMta vepArIne kevo phasAvyo che tenI vAta karavA lAgyA. te darekanI te te vAtano pratikAra karatAM yamaghaMTA kahevA lAgI ke - tame badhA tamArI buddhi upara mustAka cho, paNa jo te tamArA mAthAno haze to tamane banAvI jaze, te kaheze ke "ahIMnA maccharanAM hADakAMthI mArAM vahANo bharI Apo, to tamArAthI nA nahi kahI zakAya ne chevaTe moMmAMgyA. For Personal & Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 7 23 rUpiyA tamAre ApavA paDaze." mojaDIvALAne kahyuM ke te tane kaheze ke - rAjAne tyAM putrajanma thAya to tuM rAjI ke karAjI? - tAre kahevuM paDaze ke rAjI, - Ama tane rAjI karI deze ne kAMI paNa Apaze nahi." kANiyAne yamaghaMTAe kahyuM ke bhAI! mAre tyAM tArA jevA ghaNA jaNA AMkha gIro mUkI gayA che, temAM tArI kaI ne bIjAnI kaI e kAMI khabara paDatI nathI, mATe tArI bIjI AMkha kADhIne barAbara vajana karIne tuM tArI AMkha laI jA." e pramANe te tane kaheze eTale tAre cUpa thaI javuM paDaze. chelle dhUne kahyuM ke te tamane kaheze - cAlo bhAIo! samudranA pANInuM mApa huM tamane karI ApuM, paNa pahelAM tame samudramAM A nadIonuM pANI bhaLyA kare che, tene baMdha karo, eTale kharuM mApa thAya. tame e karI zakazo nahi ne zarata hArI jazo. badhA kahevA lAgyA, 'e kAMI tame kaho cho evo cAlAka nathI. e to budhdha jevo che. mATe kAMI ciMtA karavA jevuM nathI.' ratnacUDane cAvI maLI gaI. raNaghaMTAne khuza karIne te potAne AvAse Avyo ne yamaghaMTAnI yuktio barAbara manamAM ThasAvI rAkhI. chevaTe badhAne barAbara javAbo ApIne te Thagone paNa ThagyA ne kuzalakSemapUrvaka potAne gAma pahoMcyo. Ama ajANyA gAmamAM AvA prakAranI phasAmaNImAM paDavAno pUro saMbhava che mATe evA gAme javuM nahi ane vyavahAra-vepAra vagere kAraNasara javuM paDe to jANItAno sAthe karIne javuM. tyAMnI rItarasamo pUrI samajI levI. amuka dezamAM amuka prakAranuM vartana mAphaka Ave tyAM judI rIte vartavA jatAM nukasAna thAya, mATe sAvadha rahevuM joIe. nItizAstramAM vinoda karatAM dilhI ne mathurA taraphanA pradezano koI kavine kaDavo anubhava thayo haze tethI teNe eka zloka racyo che je AvA prasaMgomAM bIjAne sAvadha kare che. te zloka A pramANe che - bapo cIro bauputrovapi caura, samAgaH prAghurikoDapi cauraH | dilIpradeze mathurapradeza, cauraM vinA na prasavani nArya | 1 | bApa cora, chokaro cora, Avelo mahemAna paNa cora, dilhI ne mathurAnA pradezamAM strIo, cora sivAya bIjAne janma ja ApatI nathI. bhASAmAM paNa kahevAya che ke dilhIno Thaga che. A sarva te pradezanI paristhitino khyAla Ape che. e sthitine nahi jANanAra tevA pradezomAM gayA pachI chetarAyA For Personal & Private Use Only Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra4 hitazikSA vagara raheto nathI. A zikhAmaNa sAthe bIjI paNa Ane maLatI zikhAmaNa kavie A sAthe ja kahI dIdhI che ke - jANIte gAme paNa ajANyAno sAthe karIne na javuM. ajANyA mANasano sAtha karavAthI aneka prakAranAM saMkaTo AvI paDe che e spaSTa che. mATe aNajANyA-zuM gAma javuM nahIM. [27]. jhADa nIce vAsa vasavo nahi - jhADa tale vAsa karavAthI geralAbho A pramANe che - (1) jhADa upara aneka pakSIo - jIvajaMtuo rahetAM hoya che. te carake eTale zarIra-vastra vagere kharAba thAya. jIva-jaMtuomAM koI jherI hoya to jIva paNa jokhamamAM mukAya. (2) keTalAMka jhADa upara bhUta-pretAdi vyaMtarono vAsa hoya che. eTale teo jo cAhe ke ciDAya ne vaLage to aneka prakAranAM duHkho UbhAM thAya. kharekhara ke vahemathI paNa e rIte aneka duHkho aneke sahyAnA banAvo banyA kare che. (3) jhADa nIce vAsa karavAthI prANavAyu ocho maLe che, kAraNa ke rAtrie jhADa (Carbon-dioxide) kArbana DAyokasAIDa bahAra kADhe che ne e rIte keTalAkane mUMjhAro paNa thAya che. () keTalAMka kAMTAvALAM jhADa nIce rahevAthI kAMTAo vAge, vastrAdi cirAya vagere nukasAna pahoMce che. (5) jhADanI AjubAju ghaNI Apattijanaka paristhiti hoya che. teno sAmano karavAmAM paNa geralAbha che ane sAmano nahi karavAmAM paNa geralAbha che. ItyAdi aneka rIte jotAM jhADa nIce vAsa na karavo e hitakara che. [28] cAlatAM hAthI, ghoDAM ane gADIthI tathA durjanathI dUra rahevuM. hAthI sUMDhavALuM mahAkAya prANI che. te bahu sArI samaja dharAve che. koI tene satAve to te tarata ja ciDAya che ne satAvanArane barAbara nazyata pahoMcADe For Personal & Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 8 che. svAbhAvika rIte te cAle tyAre paNa tene dUrathI joIe temAM ja majA che. unmAde caDelo hAthI to kAMInuM kAMI karI nAMkhe che. hAthIne hajAra hAtha dUra rahIne jovo ema nItizAstra kahe che. e pramANe azvathI so hAtha dUra rahevuM. ciDAyela ghoDo koIka vakhata lAta mAre to bhoM bhAre thaI paDe. gADI eTale baLada joDelI samajavI. arthAt baLada vagere zIMgaDAvALAM prANIothI dasa hAtha dUra rahevuM. zIMgaDuM tIkSNa hoya che ne te mAthuM mAre tyAre cha mahinA khATale paDI rahevAno vakhata Ave. AvA banAvo rojabaroja banyA kare che. mATe potAnuM saMrakSaNa icchanAre A zikhAmaNo upara khAsa khyAla rAkhavAno che. paNa kavino kahevAno mukhya Azaya to durjanathI khAsa dUra rahevA upara che. uparanAM traNa bahu bahu to zArIrika nukasAna karanArAM che, paNa durjana to bAhya ane atyaMtara nukasAna evuM kare che ke te sAruM lAgatuM jAya che ne bacI zakAtuM nathI. evA durjanathI dUra rahevA mATe deza choDI devo paDe to paNa bahetara che paNa teno saMsarga na karavo. nItizAstra paNa A viSayamAM saMmati Ape che - hastI hastasahasraNa, zatahastena vAjinaH | phigaNo dazahatena, dezatyAgena durjanaH || 1 || pUrvenI kaDIomAM anyathI nukasAna thAya evA saMyogothI bacavA keTalIka zikhAmaNo ApI, have A AThamI kaDImAM potAnA ja amuka svabhAvaTeva-Adatane laIne hAni thAya che tethI bacavA tevA prakAranI Teva ke svabhAvamAM sudhAro karavA zikhAmaNa Ape che. ramata karatAM rasa na karIe, bhaya mAraga navi jaIe jI, be jaNa vAta kare jihAM chAnI, tihAM UbhA navi rahIe 8 suNajo sajjana re. (1) ramata karatAM rIsa na karavI. (2) bhayavALe raste javuM nahi. (3) be jaNA chAnI vAta karatA hoya tyAM UbhA rahevuM nahi. For Personal & Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 hitazikSA [29]. ramata karatAM rasa na karavI - jo risALa svabhAva hoya to koInI paNa sAthe ramata-gamata ke hAsya karavuM nahi ane jo ramatagamata ne hAsya gamatAM hoya to rIsa choDI devI. ramata karavI ne rIsa karavI e to khAtA javuM ne bhasavuM barAbara che. ramatathI manano bhAra haLavo thAya che. eTale ramatamAM joDAyelA jano keTalIka vakhata prasaMgane vadhu paDato ramUjI banAvavA mATe vivekanI rekhA-maryAdA cUkI jatA hoya che, paNa te teTalA prasaMga pUratuM saMtavya gaNAya che. jenuM mana e vAta saMtavya na gaNI zakatuM hoya teNe prathamathI ja tenuM mApa kADhIne ramatamAM joDAvuM joIe, paNa joDAyA pachI vinodane viSama karIne potAnA vicitra svabhAvanuM pradarzana karavuM ucita nathI. tethI potAnA svabhAvanI kharAba chApa paDe che. pachIthI bhArekhama svabhAvane kAraNe ekalavAyA paDI javAya che ane temAMthI aneka prakAranI hAnio janme che. bhayavALe raste javuM nahi - je mArge javuM hoya temAM bhaya AvatA hoya ne te bhayano sAmano karavAnuM sAmarthya na hoya to te raste ja na javuM. e raste javAthI javAnuM kArya saratuM nathI ne navI vipattimAM sapaDAvuM paDe che. vyavahAramAM A zikhAmaNano upayoga karavAno prasaMga ghaNI vakhata prApta thAya che. ne A zikSAnI uparavaTa thaIne bhayagrasta mArge janArAnA aMjAma kevA karuNa AvatA hoya che e paNa prasiddha che. AMtarika bhayo viSe paNa A zikhAmaNa dhyAnamAM levA jevI che. mokSamArgamAM AgaLa vadhatA AtmAe paNa keTalAka bhayono vicAra karIne te na naDe e rIte gati-pragati karavI, nahi to bhayo tene AgaLa javA na de. bhava-araNyane pAra karIne jo mokSanagaramAM javAnI IcchA hoya to viSaya-viSavRkSa nIce kSaNavAra paNa visAmo leto nahi, kAraNa ke te vRkSonI chAyA paNa jIvane evI mUMjhavaNa UbhI kare che ke pachIthI te muktimArgamAM eka DagaluM paNa AgaLa vadhI zakato nathI. For Personal & Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI : 8 bhavAraNya hitvA yadi jigamiSamuktinagara, tAnI mA kAurviSayatiSavRkSeSu vasitam / yatacchAyAghyeSAM prathayati mahAmohamacirAdarya janturyasmAt padamapi na gantu prabhavati [31] be jaNA chAnI vAta karatA hoya tyAM UbhA rahevuM nahi - be jaNA gupta vAta karatA hoya tyAM jaIne Ubho rahenAra mUrkha gaNAya che. vAta karanArane trIjI vyaktinI hAjarIthI saMkoca thAya che e vyakti upara te banne vyaktione cIDa caDe che - jo sAmI vyaktine kahI zakAya evuM hoya to to tene tiraskAra lAgaNI batAvIne tyAMthI dUra kare che ane jo kahI zakAya ema na hoya to dUra to karavAnuM banatuM nathI, paNa arucino bhAva to jarUra vyakta thaI jAya che. - - - 27 bhojarAjAnI eka vArta ahIM prAsaMgika che. eka vakhata mahArANI potAnI sakhI sAthe kAMIka vAta karatAM hatAM. evAmAM rAjA bhoja benI vacce jaIne besI gayo. saMkoca rAkhavAnuM tene kAMI kAraNa na hatuM. phakta te bannenI vAtamAM khalela paDI. mahArANI catura hatI. teNe rAjAne AvakAra ApatAM phakta eTaluM ja kahyuM ke 'Avo, mUrkharAja!" rAjA kAMI samajyo nahIM. eTale pratyuttara ApyA vagara ema ne ema beTho. rANI ane sakhI hasI paDI ne bIjI ADI-avaLI vAto karI rAjAne vinoda karAvyo. rAjAne mUrkharAja kahIne kema bolAvyo tenI kAMI samaja paDI nahIM, ane pUche to bamaNo mUrkha bane eTale pUchyuM nahIM; paNa bIje divase rAjasabhAmAM beTho tyAre eka pachI eka paMDito AvavA lAgyA. te badhAne bhojarAjA kahe - 'Avo, mUrkharAja! Avo mUrkharAja!" paMDito vicAra karavA lAgyA ke Aja rAjAne A zuM thayuM che ke badhAne mUrkharAja kahIne saMbodhe che. chevaTe jyAre kavi kAlidAsa AvyA tyAre tene paNa rAjAe kahyuM ke 'Avo, mUrkharAja!" e sAMbhaLIne kAlidAse tarata ja uttara vALyo ke (- sindprakara) For Personal & Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 khAdatra gacchAmi hasatra janme, gataM na zocAmi kRtaM na manye / dvAbhyAM tRtIyo na bhavAmi rAjan! kiM kAraNuM bhoja! bhavAmi mUrkhaH || 1 || he bhojarAja! huM hAlatAM-cAlatAM khAto nathI, hasatAM-hasatAM bolato nathI, gayelAno zoka karato nathI, karelA kAryano ahaMkAra karato nathI, benI vacamAM trIjo thato nathI. evuM have bIjuM kyuM kAraNa che ke jethI tame mane mUrkha kaho cho? kAlidAsanA A uttaramAM mahArANIe potAne mUrkharAja zA mATe kahyuM hatuM teno uttara maLI gayo. e khuza thayo ne kAlidAsane kho paMDita kahIne zAbAzI dIdhI. e rIte be jaNA khAnagI vAta karatA hoya temAM vacamAM paDavuM e mUrkhatAnuM lakSaNa che. 'hita kahyuM suNe na kaMI te'vALI kavitAmAM paNa A zikSAne samajAvatAM kahyuM che ke benI vAtomAM trIjAe jhaTa vicAra na Alavo' eno artha e che ke be jaNa vAta karatA hoya tyAre tyAM UbhA rahevuM nahi. UbhA rahIe to vicAra ApavAnuM mana thaI Ave ne temAMthI apamAna paNa sahana karavuM paDe. A zikSAne anusaranArA ghaNA ochA jovAmAM Ave che ne tethI teone judA judA prakAranI zikSAo sahana karavI paDe che. A eka zikSAne amalamAM mUkanArA bIjI ghaNI zikSAothI bacI jAya che. * hitazikSA kavi A navamI kaDImAM cAra zikhAmaNo vyavahAru ane lAbha thAya evI Ape che. C huMkArA viNa vAta na karIe, icchA viNa nava jamIejI; dhana vidyAno mada pariharIe, namatA sAthe namIe 9 suNajo sajjana re! For Personal & Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI : 9 [32] (1) huMkArA vagara vAta karavI nahi. (2) icchA (ruci) vagara jamavuM nahi. (3) dhana ane vidyAno mada karavo nahi. (4) namatAne namavuM. - huMkArA vagara vAta karavI nahi - ApaNe vAta karatA hoIe ne sAmA cUpacApa sAMbhaLatA hoya, koI huMkAro na detuM hoya to vAta phIkI paDI jAya che. sArI rIte vAta karavAnI kuzaLatAvALAnI vAta paNa huMkArA vagara mIThA vagaranI rasoI jevI nIrasa lAge che. e rIte vagara huMkAre vAta karavAthI zaktino hrAsa thAya che. mATe ja vyavahA2mAM kahevAya che ke "vAta kahIe haMkAre, ne gALa daIe tuMkAre.' [33] icchA (ruci) vagara jamavuM nahi - ruci vagara - icchA sivAya khAnArane aneka roganA bhoga thavuM paDe che. sarva roganuM mULa ajIrNa che ane te ajIrNane utpanna karanAra vagara icchAe khAdhA karavuM e che. icchA ruci ane lAlasA emAM ghaNo ja phera che. khAvAnI lAlasAvALAne juduM juduM vAraMvAra khAvAnI icchA thayA ja karatI hoya che, paNa e icchAicchA nathI, ruci to aMdarathI jAge che. eka mahAn rAjA pAse cAra moTA paMDito potAnA banAvelA viziSTa graMtho laIne saMbhaLAvavA AvyA hatA. rAjAe pUchyuM ke 'tamArA granthonuM pramANa keTaluM che?" paMDitoe kahyuM 'lAkha lAkha zloka pramANa che.' rAjAe kahyuM, "mane e badhuM sAMbhaLavAno samaya nathI. TUMkamAM tamArA graMthono sAra kahI dho,' dareka paMDite zlokanA eka eka pAdamAM potAnA lAkha-lAkha zloka pramANa granthono sAra kADhIne je zloka rAjAne saMbhaLAvyo te zloka A che. - 29 jIe~ bhojanamAtreya:, kapilaH prANinAM dayA / bRhaspatevizvAsaH, pAngAlaH strIpu mArdavam // 1 || For Personal & Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 30 hitazikSA vaidyaka zAstranA paMDite kahyuM ke pahelAMnuM pacI jAya-jIrNa thaI jAya-ruci jAge tyAre bhojana karavuM." dharmazAstranA paMDite kahyuM ke prANIo upara dayA rAkhavI. nItizAstranA paMDite kahyuM ke "koIno paNa vizvAsa karavo nahi." kAmazAstranA paMDite kahyuM ke "strIomAM komaLatA rAkhavI." rAjAe paMDitone sAruM InAma ApyuM A vAtamAM paNa aruci hoya tyAre bhojana na karavuM e vaidyakazAstranA sAra tarIke jaNAvela che. vyavahAramAM paNa kahevAya che ke - "ruce e pace. [34]. dhana ane vidyAno mada karavo nahi - je vastuno mada karavAmAM Ave che, jenuM abhimAna thAya che, te vastu lAMbo samaya potAnI pAse TakatI nathI. zikhara upara caDyA pachI jo sAvadha rahevAmAM nathI AvatuM to madano dhakko evo lAge che ke tyAMthI patana pAmavuM paDe che. temAM paNa dhana ane vidyAno mada to evo che ke te patana karAve che eTaluM ja nahi paNa aneka anartho janmAve che. dhana Ave che tyAre AgaLa chAtImAM lAta mAre che ne mANasa evo akkaDa banIne cAle che ke jANe tene koInI paravA nathI, paNa tene khabara nathI ke e jaze tyAre pAchaLa evI lAta mAraze ke pharI UMcuM moM karIne joI paNa zakAze nahi. vidyAnuM abhimAna karavuM e to vidyAne lajavavA jevuM che. abhimAnanA tyAga mATe to vidyA che, te meLavyA pachI teno ja mada caDe to e vidyA vidyA ja na kahevAya. auSadhathI vyAdhi ghaTavAne badale jo vadhe te auSadha zAnuM? zrI sthUlabhadrajI jevA samartha munie paNa jyAre jJAnano garva karyo tyAre gurue temane kahI dIdhuM ke - "have AgaLa bhaNavA mATe tame yogya nathI. dhana ane vidyA sivAya bIjA paNa jAti, kula, baLa, rUpa, tapa ane lAbha e chano mada na karavo. namatAne namavuM - namatAnI sAme akkaDa rahevAthI chApa kharAba paDe che. saMbaMdho bagaDe che ane tethI geralAbha thAya che. "sAmo name veMta to ApaNe namIe hAtha e rIte rahenAra janatAno ane jenI sAthe kAma paDe che te sarvano khAsa prema prApta kare che. mATe namatAnI sAthe namavuM e ghaNuM vyavahAru che. For Personal & Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI : 10 keTalAka mANasone TIkhaLa-mazkarI karavAnI ghaNI ja kharAba Teva paDI hoya che. teo konI mazkarI karavI ane konI na karavI, kyAre karavI ane kyAre na karavI eno viveka-vicAra karatAM nathI - ane je koI hAthamAM Ave teno upahAsa kare che. ghaNI vakhata tenuM pariNAma bahu bhAre paDI jAya che. koInI paNa ThekaDI karavI nahIM, chatAM na rahevAtuM hoya to zikSAkAra jaNAve che teTalAnI to na ja ka2vI. e pramANe nIce varNavelA yuddhe caDyA hoya tyAre tyAM UbhA na rahetAM tyAMthI khasI javuM. 10 mUrakha jogI rAjA paMDita, hAMsI karI navI hasIe jI; hAthI vAgha sarpa nara vaDhatAM, dekhIne dUra khasIe 10 suNo sajjana re.,, (1) mUrkha, yogI, rAjA ane paMDita e cAranI hAMsI karIne hasavuM nahi. (2) hAthI, vAgha, sarpa ane na2 laDatA hoya tyAre tyAM UbhA na rahetAM dUra khasI javuM. 31 [36] mUrkha, yogI, rAjA ane paMDita e cAranI hAMsI karIne hasavuM nahi - mUrkha mANasa mazkarIno marma samajI zakato nathI ne tethI laDavA taiyAra thaI jAya che. eTale mUrkha mANasane hasavAthI hAsyanI majhA-gammata maLatI nathI ane laDavAthI mUrkha gaNAvuM paDe che. mUrkhanI mazkarI karavAmAM koI prakArano lAbha nathI. yogIonI mazkarI karavAthI mahApApa baMdhAya che. koI vakhata yogI krodhamAM AvIne zApa Ape to bhAre thaI paDe che. yogIono upahAsa karavA jatAM aneka Apattio AvI paDyAnAM dRSTAMto purANomAM saMkhyAbaMdha che. lokamAM paNa ghaNI vAto prasiddha che. mATe sAdhuonI ke yogIonI mazkarI karavI nahi. rAjA kyAre khuza hoya ane kyAre nAkhuza hoya e kaLI zakAtuM nathI For Personal & Private Use Only Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra hitazikSA eTale tenI nAkhuzI hoya tyAre mazkarI karanArane mazkarI bhAre paDI jAya che. rAjA kope tyAre prANa paNa jokhamamAM AvI paDe che. kadAca evA koI prasaMge hAMsI thaI jAya - na rahevAya to ThAvakA rahevuM, mazkarI khullI paDI jAya ema karavuM nahi - hasavuM nahi. hasavAthI bAjI jaladI bagaDI jAya rAjAnI jema rAjyanA viziSTa adhikArIonI paNa mazkarI na karavI. vaDodarAnA viziSTa adhikArInI mazkarI karavA jatAM siddhapuranA vahorAone khUba ja sahana karavuM paDyuM hatuM. paMDitanI mazkarI karavAthI vidyAne dhakko pahoMce che, je vidyA-guru che. teno ja upahAsa karavAthI tenuM mana vidyArthI upara nArAja thAya che ne tethI tene bhaNAvavAmAM teno ullAsa osarI jAya che. | vikramanA aneka prabaMdho che. temAM eka prabaMdhamAM eka vAta Ave che ke - rAjA vikramanI putrIne bhaNAvavA mATe eka mahAna vidvAna paMDita rAkhyo hato. bahu ja sArI rIte bhaNAvIne paMDite rAjaputrIne zAstromAM kuzala banAvI. ekadA bhaNIgaNIne taiyAra thayA bAda rAjakanyA gavAkSamAM beThI hatI. unALAno samaya hato. paMDitajI nIcethI pasAra thatA hatA. rAjaputrIe paMDitajIne UbhA rAkhyA ne tAjo AvelAM AmraphaLo laI javA kahyuM. vRddha paMDita UbhA rahyA ne kahyuM ke huM thAkI gayo chuM mATe upara nahi caDuM, uparathI nAkho huM jhIlI laIza." - ema kahI paMDitajIe khesa pahoLo karyo ne rAjakanyAe uparathI ghaNAM AmraphaLo nAkhyAM. paMDitajIe phaLo jhIlyAM to kharAM paNa keTalAMka phaLa nIce dhULamAM paDI gayAM. te phaLo laIne tenA uparanI dhULa dUra karavA mATe paMDitajI phaLane phUMka mAravA lAgyA. te joIne upahAsa karavA rAjaputrI bolIH "kim atkRSNAni satti phalAni? - zuM phaLo bahu UnAM che?" A mIThI mazkarI paMDitajIne AkarI lAgI. temane lAgyuM ke - eka to mArI vRddhAvasthA che, bIjuM eka hAtha A phaLomAM rokAyelo che, trIjuM vastrathI dhULa sApha karuM to vastra malina thAya. eTale dhULa uDADavAno avaziSTa A eka ja upAya che. te samajyA vagara A paNDitamanyA chokarI mAro upahAsa kare che to mAre tene ThekANe lAvavI paDaze. evI manamAM gAMTha vALIne uttara Apyo ke "sAprata na santi ayuSmAni kintu bhaviSyanti - atyAre For Personal & Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 10 to atyuSNa nathI paNa pachIthI thaI jaze." ema kahI paMDitajI potAne ghera gayA. vakhata jatAM rAjaputrIne yogya vidvAna vara zodhI lAvavAno kAryabhAra rAjAe paMDitajIne soMpyo. paMDitajIe teno svIkAra karyo ne prathamanI mazkarIno pUrepUro badalo vALavAno vicAra karyo. jaMgalamAM jatAM eka suMdara AkRtivALA bharavADane jhADa uparathI bakarAMo mATe pAlo nIce nAkhatAM joyo ne pachI je jhADa upara te beTho hato te DALane kuhADAthI chedato joyo. paMDitajIe tene pUchyuM ke - "bhAI! je DALa upara beTho che tene ja zA mATe chede che?" teNe javAba Apyo ke "Ama UtaravAnI mahenata koNa kare! A DALa kapAze eTale DALa ane huM baMne ekasAthe nIce pahoMcIzuM. UtaravAnI mahenata bacaze ne DALanuM lAkaDuM kAmamAM Avaze." paMDitajIne lAgyuM ke kharekhara A mahAmUrkha che, eTale tene sAthe lIdho ne cha mahinA potAne ghera rAkhyo. cha mahinAmAM tene keTalAka bAhya saMskAro ApIne ThIkaThAka karyo. 'umApati zaMkararatAM rakSatu - evo AzIrvAda rAjAne ApavA mATe gokhAvyo ne paMDitajI tene rAjasabhAmAM laI gayA. mahAmUrkhatAne laIne gokhelo AzIrvAda te bhUlI gayo ne sahasA 'uzara e pramANe bolI gayo. paMDitajIe tene izArAthI mauna rahevA samajAvI dIdhuM ane rAjA tathA sabhAne kahyuM ke "A amuka dezanA mahApaMDita che. UgatI vayamAM ghaNuM ja viziSTa jJAna saMpAdana karI lIdhuM che. teo vadhAre bolatA nathI, AzIrvAda maMtrAkSara jevo che. te AzIrvAdanuM rahasya A pramANe che. mane paNa te temanI sAthenA lAMbA sahavAsathI samajAyuM che. . "umavA sahato nRtyanuM, zaMkara zUlapANibhUta ! rakSatu tyAM hi rAjendrA TaMkArabalagarvitaH II - (nAca karatA, hAthamAM zUladhArI, TaMkArabalanA garvavALA zaMkara umA sahita he rAjendra! nizcaye tamAruM rakSaNa karo.) paMDitajInA A prastAvathI rAjA ne sabhA khUba khuza thayAM. chevaTe jyAre paMDitajIe potAnuM kathana pUruM karatAM kahyuM ke rAjA sAhebe mane viduSI rAjaputrIne yogya svAmInI zodha karavAno bhAra soMpyo hato te mATe ghaNI mahenate huM A mahAzayane zodhI lAvyo chuM. tyAre to sarvanA harSano pAra For Personal & Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 hitazikSA ja na rahyo. pachI to vilaMba na karatAM tenI sAthe rAjaputrIno vivAha karavAmAM Avyo. satata sAhityamAM rata rAjaputrIne jyAre potAno pati nitAMta mUrkha che evI jANa thaI tyAre te manamAM khUba dubhANI ne uThAvIne lAta mArIne teNe potAnA patine tyAMthI hAMkI kADhyo. potAnI mUrkhatA ane viSamatAne niMdato te paNa eka devInA maMdiramAM jaIne Asana lagAvI beTho. eNe manamAM nizcaya karyo ke kyAM to ahIM marI javuM ne kyAM to pUrNa vidvAnanuM varadAna laIne jIvavuM. ekavIsa divase devIe prasanna thaIne varadAna dIdhuM. e kavi kAlidAsa kahevAyo. prastutamAM A kathA e samajAve che ke paMDitanI mazkarI-hAMsI na karavI. enuM pariNAma A pramANe koI vakhata ghaNuM ja kharAba Ave che. [37]. hAthI, vAgha ane sApa laDatA hoya tyAre tyAM AgaLa UbhA rahenArane bane rIte nukasAna thAya che. eka to te laDatAM laDatAM kyAre vipharaze ane konA upara jaI paDaze e samajAtuM nathI. potAnA tarapha vaLe tyAre jo pote asAvadha hoya ne tenA sakaMjAmAM AvI paDe to AvI bane che. sAvadha hoya ne tyAMthI bhAge tyAre UMce cAse evuM doDavuM paDe che ke sUdhabUdha UDI jAya che. bhAgatAM bhAgatAM Thokara vAge, koI sAthe athaDAI javAya, khADA-khaDiyAmAM paga Ave ne IjA thAya, e sarva vinAkAraNa sahana karavuM paDe che. bIjuM, e laDAI jatAM pariNAma evAM kharAba thAya che ke tethI AtmA ghaNAM azubha cIkaNAM karma bAMdhe che. e rIte aneka janma bagaDe che. keTaleka sthaLe potAnI mAnasika vRttionI krUratA saMtoSavAnI khAtara AvAM prANIone mAdaka padArtho khavarAvIne bajhADelaDAve che. te jovA mATe ghaNAM mANaso vyavasthita ekaThAM thAya che. sarakasa AdimAM paNa AvA prayogo dekhADavAmAM Ave che. madArIo sApa noLiyAne laDAve che. e sarva jonArane ekaMdara pApakarma hAMsala thAya che. paisA ApIne pApa kharIdavAnAM A sarva mohaka ne bhrAmaka sthAno che. tethI samaju AtmAe avazya bacavuM jarUrI che. ethI bacanAra e kharekhara bacI jAya che ne temAM phasAnAro kharekhara phasAya che. For Personal & Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 10 35 be mANaso laDatA hoya tyAM paNa UbhA rahevuM nahi. vijAtIya yuddha karatAM sajAtIya yuddha vadhAre bhayaMkara che. vijAtIya yuddhamAM joDAvAnuM mana koIne thatuM nathI paNa sajAtIya yuddhamAM ghaNI vakhata jonAra sAmela thaI jAya che. kadAca sAmela na thAya to laDanArane uzkere che. ethI nakAmI ekabIjAmAM vairavRtti jAge che, jenAM pariNAma vakhata jatAM bUrAM Ave che. eve sthaLe na UbhA rahenArane AvA koI pariNAmanA bhoga thavuM paDatuM nathI. A zikhAmaNane samAvatI eka nAnI suMdara vAta dhyAnamAM rAkhavA jevI che. eka zaheramAM eka zrImaMta zeTha rahetA hatA, temane ekano eka chokaro hato. zrImaMta zeThano chokaro ne temAM paNa ekano eka, eTale khUba lADamAM Ucharyo. lADamAM UcharavAne lIdhe teno bauddhika vikAsa kAMI paNa thayo nahi. eTale badhAM tene kahevA lAgyAM ke bilakula buddhi vagarano chokaro che. eka divasa koI sAre prasaMge tene pAMca rUpiyA bakSisa maLyA. te laIne te bajAramAM gayo. tyAM eka jagyAe pATiyuM mAryuM hatuM ke ahIM buddhi maLe che. pATiyuM vAMcIne chokarAne thayuM ke mane badhAM buddhi vagarano buddha kahe che, mATe huM ahIMthI thoDI buddhi kharIdI lauM. buddhi kharIdavA mATe te upara gayo, tyAM eka buddhimAna mANasa badhAne kiMmata pramANe buddhi Apo hato. tenI pAse jaIne chokarAe kahyuM ke mane pAMca rUpiyAnI buddhi Apo. buddhimAne pAMca rUpiyA lIdhA ne te chokarAne tene anurUpa eka buddhi ApI ke tAre koI be jaNA laDatA hoya tyAM UbhA rahevuM nahIM A buddhi tuM barAbara dhyAnamAM rAkhaje. chokaro buddhi laIne ghera Avyo. tenA bApe tene pUchyuM ke pAMca rUpiyAnuM zuM laI Avyo? tyAre teNe pote kharIda karelI buddhinI vAta kahI. bApe Thapako dIdho ne kahyuM ke "AvI namAlI vAtamAM pAMca rUpiyA veDaphI nAkhyA - sAva mUrakha che ne? te chokarAne sAthe laIne bApa buddhimAnanI dukAne gayo ne tyAM tenI buddhi pAchI laIne pAMca rUpiyA pAchA ApavA kahyuM. buddhimAne rUpiyA pAMca pAchA ApyA ane lakhAvI lIdhuM ke have pachI A chokarAthI mArI buddhino upayoga karI zakAze nahi. be jaNA laDatA hoya tyAre teNe tyAM UbhA rahevuM paDaze.' mUrkha chokarAnA manamAM e vAta ThasI gaI ke jo have pachI be jaNA bAdhatA hoya tyAM nahi Ubho rahuM to buddhimAnano guno gaNAze, eTale te For Personal & Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 hitazikSA eve sthaLe jANI joIne Ubho rahevA lAgyo. eka divasa sAMjane samaye eka pAnavALAnI dukAne rAjaputra ne maMtrIputra baMne pAna levA ekasAthe AvyA. eka kahe ke mane paheluM Apa ne bIjo kahe ke mane paheluM Apa. ema ne ema vAta-vAtamAM baMne bAdhI paDyA. e ja samaye zeThano chokaro tyAMthI nIkaLyo. UMdhI buddhine laIne te tyAM Ubho rahyo ne joyA karyuM. vAta vadhI ne loko tyAMthI khasI gayA. jonAramAM ekalo A chokaro ja tyAM Ubho hato. vAta rAjadarabAre pahoMcI. gunegAra koNa che, te nakkI karavA mATe sAkSI joIe. sAkSI tarIke A zeThanA chokarAnuM nAma AvyuM. pahelethI chelle sudhI jonAra e hato. tene bolAvavA mATe sipAI gayo. zeTha ciMtAmAM paDyA ke konA tarapha sAkSI bharavI. kAMI sUjha paDI nahi. buddhi levA mATe zeTha pelA buddhimAnanI dukAne gayA. buddhimAne kahyuM ke have A buddhinA rU. 500 paDaze." zeThe kabUla karyuM. rU. 500 ApI dIdhA ne buddhimAne buddhi ApI ke "rAjA je pUche teno uttara kAMIkano kAMIka chokarAe Apavo. gAMDAghelA jevo dekhAva karavo eTale chokaro chUTI jaze." zeThe e pramANe karyuM ne chokaro chUTI gayo. be jaNa bAdhatA hoya tyAM UbhuM na rahevuM e buddhi rU. panI ja hatI te na mAnI to rU. 500 ApavA paDyA. maphata maLatI A buddhino - A zikhAmaNano upayoga karanAra lAkho rUpiyAno lAbha meLave che ne hita sAdhe che. kAyAnI kaThaNAI bese ne gRhasthAzrama cUMthAI jAya evAM keTalAMeka kAryo na karavA mATe agiyAramI kaDImAM kavi cAra zikhAmaNo Ape che. | 11 | kUvA kAMThe hAMsI na karIe, kepha karI navi bhamIejI; varo na karIe ghara vecIne, jUgaTaDe navi ramIe ' 11 suNajo sajjana re, (1) kUvAne kAMThe hAMsI-mazkarI na karavI. (2) kepha caDe evI cIjanuM sevana karavuM nahi, ne karIne bhaTakavuM nahi. For Personal & Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI : 11 (3) ghara vecIne varo nAtano jamaNavAra karavo nahi. (4) jugAra ramavo nahi. [38] kUvAne kAMThe hAMsI na karavI - kUvAne kAMThe satata pANI DhoLAtuM hoya che, ne te kAraNe tyAM AjubAjunI jamIna cIkaNI - lapasaNI thaI gaI hoya che. hAMsI-mazkarI karatAM tyAM lapasI paDAya to kapaDAM kharAba thAya, zarIrane vAge, ne kaTheDA vagarano kUvo hoya to kUvAmAM paNa paDI javAya. mazkarImAM mANasa maryAdA jALavI zakato nathI. mazkarI eTale viveka - maryAdAnuM ullaMghana. keTalIka vakhata mazkarImAM bhASA ane ceSTAnuM eTaluM ullaMghana karavAmAM Ave che ke karanAra pote paNa pAchaLathI lajjAya che. AvI sthiti jyAre hAMsI-ThaThThA-mazkarInI che tyAre kUvA upa2 baheno pANI bharavA AvatI hoya che, teo na sAMbhaLavA yogya sAMbhaLe, na jovA jevuM jove. tyAre temane lajjAvuM paDe ne kahevuM paDe ke kevA naphphaTa bhegA thAya che! ethI mazkarA mANasonI AbarU ghaTe che. AvA prasaMgo vadhAre vakhata banatAM sAmAjika dhoraNa nIce UtaratuM jAya che, eTale evA prakAranI mazkarIo karavI nahi ane kUvAne kAMThe to khAsa karIne koI paNa prakAranI mazkarI karavI nahi. 37 mazkarI evI cIja che ke te temAM na maLyA hoya tenuM paNa kheMcANa kare che, eTale kUvAkAMThe pANI bharanArAnuM dhyAna - bedhyAna banI jAya to tenAM mATInAM vAsaNa hoya to phUTI jAya, tAMbA-pittaLanAM hoya to ghobA paDe ne lapasI jAya to IjA pahoMce, mATe kUvAkAMThe hAMsI na karavI. [39] kepha karIne bhaTakavuM nahi - kepha karavAthI vRttio uzkerAya che ane tethI mANasa potAnI prakRti uparano sahaja kAbU gumAvI bese che. dArU, lIlAgara, gAMjo vagere kepha caDAvanArI cIjo che. te cIjonuM sevana karanArane ghaNI vakhata potAnuM dhAryuM kAma pAra paDatuM hoya ema lAge che; paNa aNadhAryAM keTalAM bhayaMkara nukasAna veThavAM paDe che e vicAra Avato nathI. jo e vicAra Ave to For Personal & Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA kSaNavAramAM teno kepha chUTI jAya - nazo UtarI jAya. nazo caDe che tyAre kharekhara naso caDI jAya che. temAM paNa jyAre kepha karIne mANasa bhaTakavA nIkaLe che tyAre tenI je bUrI dazA thAya che - te joI paNa na jAya. kephane tyAM UMca-nIcano bheda nathI. te darekanI samAna sthiti karI mUke che. eka rAjaputrIne tenA pitAe pUchyuM ke "mIThI cIja kaI che?' javAbamAM rAjakumArIe jaNAvyuM ke "dArU-madirA." rAjAne tyAM dArU pivAto na hato ne temAM paNa A nAnI kumArikAne to dArUnA svAdanuM bhAna ja kyAMthI hoya! eTale rAjAe kahyuM ke "zAthI tuM kahe che ke dArU mITho che?" rAjakanyAe kahyuM ke "ApaNA mahelanI pAchaLa dArUnuM pIThuM che, huM sAMje bArImAM besIne jouM chuM, ghaNA sArA mANaso temAM pese che. teo jyAre dArU pIne nIkaLe che tyAre temanI sthiti joI jAya tevI paNa nathI hotI. polIso Ave che. ne lathaDiyAM khAtA - jyAM tyAM paDelA - jema tema lavAro karatA teone mArI mArIne kADhe che. A sarva joIne mane thAya che ke A mANaso pharI A raste paNa nahi caDe. paNa bIjA divase jyAre jouM chuM tyAre tenA te ja mANaso dArUnA pIThAmAM pese che ne duHkhI thAya che. AmAM dArUmAM je mIThAza che te ja kAraNa che. rAjakumArikAnA uttarathI rAjAne saMtoSa thayo. A TUMkI vAtamAM kepha karanAranI kevI bUrI dazA thAya che teno Acho khyAla che. kephane paravaza paDelAnuM nukasAna gaNatarI bahAranuM hoya che. eTale kepha karavo nahi ane karIne bhaTakavuM nahi, e hitAvaha che. 4i0), ghara vecIne varo karavo nahi - varo karavo eTale nAta jamADavI. vyavahAramAM rahelA mANasone varo karavAnA prasaMgo AvatA hoya che. keTalAeka prasaMge varo karyA vagara cAle ja nahi - game tema karIne varo karavo ja joIe - evuM mANasa mAnI beTho hoya che, ne tenI tevA prakAranI adhakacarI mAnyatA hoya to keTalAka tene caDAvIne pUrI kare che. hitasvI gaNAtA paNa AvA prasaMge sAmAnuM hita joI zakatA nathI. "Avo prasaMga kyAM pharI pharI Ave che? paisA to game tyAre maLaze, paNa prasaMga patyA pachI pastAvo rahI jaze. For Personal & Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 11 39 badhA karatA AvyA che, to ApaNe paNa karavuM joIe." A prakAranI caDavaNImAM caDAu mANasa phasAI paDe che, ne zakti na hoya to paNa varo karavA taiyAra thAya che. chevaTe ghara vecIne varo kare che - karavo paDe che; paNa te barAbara nathI, vAjabI nathI, narI mUrkhAI che. gRhasthAzramanA pAyArUpa koI cIja hoya to te gRha-ghara che. gAmamAM ghara nahIM ne sImamAM khetara nahIM evA naranI saMsAra-vyavahAramAM kAMI paNa kiMmata nathI. ghara vecIne varo karanArane pAchaLathI ghaNuM sahana karavuM paDe che. evA varAmAM vyavahAra sivAya AtmAno koI paNa viziSTa lAbha samAyo nathI hoto ke je sahana karatAM paNa e AtmA saMtoSa mAne ke game tema thayuM paNa AtmakalyANa to sadhAyuM che. pAchaLathI jyAre evA varA karanAranI viSama sthiti thAya che tyAre pahelAMnA salAha denArA ja tene niMde che, mUrkha banAve che, paDyA upara pATu mAre che. mATe evI sthitimAM na mukAvuM e sukhano rasto che. A zikhAmaNamAM varo karavAnI nA nathI paNa jenAmAM zakti na hoya ane ghara vecIne varo karavo paDe ema hoya, tene mATe ema karavuM nahIM e pramANe che. pahoMcato mANasa varo na kare ane nAtamAM niMdAya to te paNa mUrkhAI che, kRpaNatA che. vyavahAramAM rahenAre tenA rivAjonuM zakti pramANe pAlana karavuM jarUrI che. vyavahAranuM taMtra e pramANe paripAlana thavAthI suvyavasthita cAle che. mANasa pahoMcato na hoya ne nAtavALA parANe jamaNa karAve tyAre musAbhAInAM vA-pANIvALI vAta paNa cAlAka mANasane karavI paDe che. tema karavuM paNa zobhAspada to nathI ja. musAbhAInI sthiti eka vakhata to ghaNI sArI hatI, paNa pAchaLathI ghasAI gaI hatI. nAtane jamADavA mATe nAtavALAo musAbhAIne vAraMvAra kahyA karatA hatA. eka vakhatanI sArI sthitivALA musAbhAI "atyAre sthiti sArI nathI.' ema kahetAM zaramAtA eTale ADAavaLA javAbo ApIne prasaMgane ThelyA karatA hatA. Ama ghaNI vakhata thayuM. pachI to roja navAM navAM bahAnAM kyAMthI kADhavAM? eTale musAbhAI mUMjhAyA. eka divasa temanA manamAM eka yukti phurI AvI. teNe badhA nAtavALAne jamaNa ApyuM. pAMca pakavAna karyA. suMdara jamavAnI goThavaNa karI. nAtIlA badhA banIThanIne jamavA mATe AvyA, nAtanI paMgata beThI, temAM musAbhAI pote jAte eka hAthamAM paMkho For Personal & Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 hitazikSA ane bIjA hAthamAM pANIno loTo laIne nIkaLyA. jamanArAone paMkhAthI pavana nAkhatA jAya ane pANI pIrasatA jAya. musAbhAIno Avo viveka joIne nAtavALA vAha-vAha pokArI UThyA. be moDhe musAbhAInAM vakhANa karavA lAgyA. tyAre musAbhAI kahevA lAgyA ke bhAI! nAtanuM nAta jame ne musAbhAInAM vA-pANI jamanArA kahe ke cho kAMI ! ATaATaluM karavA chatAM keTalI badhI sAdAI che! che jarAya abhimAna? musAbhAIe to jamavA AvyA hatA te badhAnA joDAo vecAvI nAkhyA hatA ne tenA paisA pote laI lIdhA hatA. pote kharca karyo hato te karatAM paisA vadhu AvyA hatA eTale AkhI nAtamAM teo ADakatarI rIte jAhera karatA hatA ke "nAtanuM nAta jame ne musAbhAInAM vA-pANI. pAchaLathI e kahevAno marma nAtIlAone samajAyo. pachIthI to teo evI caDAmaNI ke cIDavaNI karavAnI kho bhUlI gayA. keTalAka A kathAmAM kahe che ke musAbhAI nAtanA zeTha hatA ne temane ghera nAtanAM vAsaNo rahetAM hatAM. badhuM patyA pachI musAbhAIe te badhAM vAsaNo vecI nAkhyAM ne temAMthI nAta jamADI tenA rUpiyA kADhI lIdhA. pharI jyAre nAtane vAsaNonI jarUra paDI tyAre badhI vAta phUTI gaI ne nAta bhegI thaI tyAre musAbhAIe kahyuM ke meM to badhAnI vacce kahI dIdhuM che ke bhAI! AmAM mAruM kAMI nathI, A to nAtanuM nAta jame che, AmAM musAbhAInAM to vA ne pANI be ja vAnAM che." game tema karyuM hoya te musAbhAI jANe, ApaNe zuM? AvA varA karavA ke karAvavAmAM zo sAra che? e na thAya emAM ja majA che. [41] jugAra ramavo nahIM - jugAra e mahAvyasana che. vyasana eTale duHkha. jemAMthI duHkha utpanna thAya tenuM nAma vyasana nAnuM duHkha ApanArAM nAnAM vyasana ane moTuM duHkha ApanArAM moTAM vyasana kahevAya. e moTA vyasananI vicitratA to e che ke - tethI AvI paDatAM duHkho sahana karavA chatAM tene paravaza paDelo jIva tethI chUTI zakato nathI. samaju paNa temAM phasAyA pachI bacI zakato nathI. mahAvyasano sAta che. (1) jugAra (2) mAMsabhakSaNa (3) dArU () For Personal & Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 11 41 vezyAgamana (5) zikAra (6) corI karavI (7) parastrIsevana. A vyasano sevana karanArane mahA-bhayaMkara narakamAM laI jAya che. A sAtamAM prathama vyasana jugAra ghUta ca mAMsa suca ca vezyA, pApaddhicaurye parArasevA | etAni sapta vyasanAni loke, ghorAtighore naraka nayati || 1 | sAtamAM jugArane prathama sthAna maLyuM che. kAraNa ke bIjAnI pAchaLa te kheMcAto hoya evuM ochuM bane che, paNa tenI pAchaLa bIjAM cha avazya kheMcAI Ave che. pachInAM chane doranAra Leader jugAra che. jugAranI pAchaLa bIjAM vyasano kevI rIte kheMcAI Ave che te nIcenI eka hakIkatamAM spaSTa jaNAI Ave che. eka mahAdAtAra zrImAnuM savAramAMthI UThIne bhikSukone annadAna deto hato, tyAM dAna levAne eka bhikSuka jevo dekhAto mANasa Avyo. dAnezvarIe tene anna ApavA mAMDyuM; teNe te anna levA bevaDuM - covaDuM vALeluM vastra pahoLuM karyuM tyAre temAM ghaNAM chidro - kANAM zrImaMtane dekhAyAM, eTale teNe pelA bhikSukane pUchyuM - bhikSo ! kanyA zlathA te? he bhikSuka! tArI jhoLI phATI gaI che ? bhikSuke javAbamAM kahyuM - nahi zaphavidha jAlam, A phATelI jhoLI nathI paNa mAchalAMone pakaDavAnI jALa che. evo teno javAba sAMbhaLIne dAtAe kahyuM - ajJAsi masyAnuM, tuM matsya - mAchalAM mAre che ne khAya che? te vai madyapadezA bhikSuke javAba Apyo mAchalAM ema ne ema ekalAM nathI khAto paNa madya - dArUnuM paNa sAthe mizraNa hoya che. pibasi madhu? zuM tuM dArU pIe che? zrImaMte punaH pUchyuM, bhikSake kahyuM, samaM ve3yA - ekalo dArU pIto nathI paNa vezyAnI sAthe rahIne pIuM chuM. yAsi vezyAmuM? zuM tuM vezyAgamana kare che? e pramANe AzcaryathI zrImaMte pUchyuM tyAre hasIne bhikSake javAba ApyoH da-ADapiMgha mUrdhanyarINAmU- chAno - chupAIne kAMI huM vezyAne tyAM nathI jato paNa mArA zatruo jotA rahe ne temanA mAthA upara paga mUkIne jAuM chuM. vadhu Azcarya pAmIne dAnezvarIe kahyuM ke A badhuM to ThIka For Personal & Private Use Only Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA paNa tava kimu ripavA? tAre zatruo zAthI che? TUMkAmAM bhikSake kahyuM bhitti bhettAkasmi yeSAm jeonAM huM ghara phaDuM teo badhA mArA zatruo che. zrImaMta samajI gayo ke A cora che - eTale spaSTa pUchyuM ke cauroDasi? zuM tuM cora che? javAbamAM bhikSuke kahyuM ke zuM karuM dhUtaheto - jugAranI lata paDI che, temAM dhana gumAvuM chuM. mArI pAse dhana hotuM nathI ne jugAramAM ApyA vagara cAlatuM nathI. eTale corI karIne dhana meLavuM chuM. potAnI - jIvananI mULabhUta vAta e pramANe teNe zrImaMtane kahI dIdhI. uttaramAM zrImaMte kahyuM ke tava ki sakalama! tyAre to tuM badhI vAte pUro che? bhikSuke vaLatuM kahyuM - nAsti naSTa vicAro naSTa thayelAne, patitane kAMI vicAra nathI hoto. bhikSo kanyA zyathA te nahi zarivadha jAla manAsimasyAnuM te ve mopadezA, pibasi madhusama vezyathA yAsi vezyAm | datA mUrdhanyarINAM tava kim ripavaH bhitti bhejJAsmi yeSAM cauroDasi dhUtaheto tava kimu sakala nAsti naSTa vicAraH | A vAtamAM spaSTa che ke prathama jugAra, temAMthI corI, te bannenI pAchaLa vezyAgamana, dArU, zikAra ne mAMsabhakSaNa cAlyAM Ave che. parastrIsevana ane vezyAgamanamAM bahu lAMbuM aMtara nathI. eTale jugAranI pAchaLa bIjA kheMcAI Ave che. - saTTA jevA amuka dhaMdhAo paNa ghaNAne jugAra jevA thaI gayA hoya che ne tenI pAchaLa teo khuvAra thatA hoya che. tevAoe khuvArImAMthI bacavA khAtara paNa tevA vyavasAya choDI devA joIe. naLarAjA ane pAMDavoe jugArathI kevAM kaSTo bhogavyAM e chUpuM nathI. mATe dhUtanuM bhUta mAthe na caDI bese, te mATe khAsa sAvadha rahevAnI jarUra ramata ane vinodanA lebAsamAM paNa jugAre potAnuM vyaktitva vizvamAM sthaLe sthaLe jamAvyuM che. temAM phasAelA jANavA chatAM bacAva karatA hoya che ke - A to khAlI ramata che, jugAra nathI; paNa jyAre tenAM pariNAma bhogavavAno vakhata Ave che tyAre poka mUkavI paDe che. evo vakhata Ave te pahelAM ja cetI javuM joIe. tenA phaMdAmAM na phasAvuM e ja zreyaskara che. For Personal & Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI : 12-13 have pachInI be kaDImAM chatrIzIkAra vyavahAra - vepArane upayogI thoDI zikhAmaNo Ape che. 12-13 bhaNatAM gaNatAM ALasa tajIe, lakhatAM vAta na karIejI; parahaste paradeza dukAne, ApaNuM nAma na dharIe nAmuM mAMDo ALasa ThaMDI, devAdAra na thaIe jI; kaSTa bhayAnaka thAnaka varajI, dezAvara jaI rahIe (5) ALasa tajIne nAmuM mAMDavuM. (6) devAdAra na thavuM. (1) bhaNavA-gaNavAmAM ALasa karavI nahIM. (2) lakhatAM lakhatAM vAta karavI nahIM. (3) pArakAnI sattAvALI dukAnamAM potAnuM nAma na ApavuM. (4) paradezamAM rahelI dukAne potAnuM nAma na rAkhavuM. 12 suNajo sajjana re! 43 13 suNajo sajjana re.. (7) kaSTa ane bhayavALA sthAnane choDI daI paradeza jaIne rahevuM. bhaNavA-gaNavAmAM ALasa karavI nahIM - ALasa e mAnavono zatru che. bhaNatara udyamathI caDe che. vidyA meLavavAno yogya samaya jIvanamAM amuka ja hoya che, te samaya jo ALasamAM - pramAdamAM cAlyo jAya to pAchaLa pArAvAra pastAvo thAya che. pAchaLathI pastAvuM na paDe mATe prathamathI ja pramAda upara jaya meLavI levo jarUrI che. vidyAvihInaH pazuH" vidyA vagarano nara puccha vagarano pazu che. eTale pazunI kakSAmAMthI potAne alaga rAkhavA mATe vidyA meLavavA khaMta keLavavI Avazyaka che. vidyAprAptinA mahAnu zatru ALasane to sarvaprathama dUra karavI joIe. For Personal & Private Use Only ALasa e zarIramAM rahelo manuSyono mahAn zatru che. ane udyama samo koI mitra nathI ke je udyama AcarIne AcaranAra duHkhI thato nathI. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 hitazikSA Alasya hi manuSyANAM, zarIrasyo mahAripuH | nAstyaimasamo bandhu:, kRtvA yaM nAvasIdita // 1 // e vicAra ALasa dUra karavA icchanAre vAraMvAra manana karavA yogya che. zarIramAM ALasa peThA pachI dhIre dhIre ghara karI jAya che, pachIthI tene kADhavI muzkela thaI paDe che, mATe pahelethI tene pesavA ja na devI. buddhinA jaDa gaNAtA manuSyo paNa udyama ne mahenatathI mahAn vidvAn banyAnAM aneka udAharaNo che, jyAre buddhithI bRhaspatinI hAramAM besI zake evA paNa udyama vagara ALasane paravaza paDIne kAMI paNa bhaNyA-gaNyA vagara rahyAnAM aneka udAharaNo che. bhaNavA-gaNavA sivAyanAM bIjAM kAryomAM 2sa rAkhavo e paNa vidyA mATe to ALasa che. bhale thoDuM thoDuM bhaNAya paNa temAM rasa keLavIne satata yatna karavo e vidyAne prasanna karavAno parama upAya che. [43] lakhatAM lakhatAM vAta karavI nahIM - je kArya karatA hoIe temAM citta parovAya to te kArya sAruM bane che. jo citta bIje hoya to kAryamAM bhalIvA2 Avato nathI. UlaTuM keTalIka vakhata kArya evuM bagaDI jAya che ke karelI mahenata upara pANI pharI vaLe che. temAM paNa lakhavAmAM to bahu sAvadha rahevuM jarUrI che. "bolyuM bahAra paDe ne lakhyuM vaMcAya" eTale jevuM lakhyuM hoya tevuM vaMcAya - lakhatAM lakhatAM vAta karavAthI dhyAna-bedhyAna thaI jAya che. kaMIka lakhavAnuM hoya tene badale kAMIka lakhI devAya che. keTalAMka mahattvanAM lakhANomAM to jarI pheraphAra thaI jAya to mahAn anartha thaI jAya. 'goLa' ApavAnuM lakhavAnuM hoya tene badale, vAtamAM dhyAna hoya ne mAtrA lakhavI rahI jAya eTale tene gALa Apajo' evuM lakhAya, tyAre sAmAne kevuM lAge? AvA prakAranA aneka goTALA lakhANamAM bedhyAnathI thaI jAya che. eka mahetAjI peDhI u52 nokara hatA. nAmuM lakhavAnuM temanuM kAma hatuM. nokarI prAmANikapaNe karatA hatA, paNa eka vakhata koInI sAthe vAta karatAM karatAM nAmuM lakhatA hatA. banyuM evuM ke - jame-udhAra ne badale sAmA bhAI je vAta karatA hatA te badhuM copaDImAM cItI mAryuM. zeThe copaDo tapAsyo For Personal & Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 12-13 45 ne joyuM to ghaNuM vicitra lAgyuM. mahetAjIne pUchyuM - vepArIne tyAM AvI bhUla e nAnIsUnI na gaNAya. mahetAjIne zeThe pANIcuM parakhAvI dIdhuM. lakhatAM lakhatAM vAta karavAthI A pariNAma AvyuM. lakhavuM ne vAta karavI, e be kAma sAthe na karavAM e vyavahAramAM hitakara che. te karatAM keIguNa zAstralekhanamAM zreyakara che. zAstralekhanamAM to jarI ochuM-vatuM AghuM pAchuM lakhAI jAya to ghaNAne hAni thavA saMbhava che, eTale te lakhANa to khUba ja kALajIpUrvaka lakhavuM joIe. [44] pArakI dukAne potAnuM nAma na rAkhavuM - vepAramAM AbarU e agatyano bhAga bhajave che. je dukAne jenuM nAma cAlatuM hoya tenI sattA na hoya to te nAmane dhakko pahoMcavA pUro saMbhava che. e rIte nAma badanAma thayAnA banAvo banyA che ne bane che, tethI bhAgye ja koI ajANa haze. vartamAnamAM e rIti vyApAramAM ati pracalita banI che. kAyadAthI bacavA mATe sattA vagaranA aneka nAme dhaMdhAo cAle che ne tenA AkharI aMjAma duHkhada Ave che. nAma ApanAra ane nAma calAvanAra bannene pariNAme manadu:kha thAya che. asaMtoSathI nAma vaTAvI khAvuM, te karatAM nAma jALavIne maLe temAM saMtoSa rAkhavo e hitakara che. eTale pArakA hAthamAM potAnuM nAma soMpavuM nahi e vyavahAru che. . [45] paradezamAM potAne nAme dukAna na calAvavI - pUrvanI zikhAmaNane maLatI A zikhAmaNa che. paradeza jo svadeza jevo sadI gayo hoya to judI vAta, bAkI paradeza ke jyAM potAne sthAyI rahevAnuM nathI, jyAMnA rItarivAjo potAne mAphaka AvatA nathI, tyAM potAnA nAmanI dukAna calAvavAthI jyAre ociMtA chUTA thavAno prasaMga Ave che tyAre kAM to nAmane dhakko pahoMce che ne kAM to nukasAnI veThavI paDe che. sonA sATha karavA mATe koI paradeza veThatuM nathI. paradezanAM duHkho sahevAM ne sonA sATha karavA jevuM zocanIya bIjuM zuM hoya? paradezamAM tyAMnA paricita vizvAsu sAthe joDAI javAmAM uparokta koI For Personal & Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 hitazikSA viSamatA AvatI nathI, eTale vyavahAramAM paradezamAM potAne nAme dukAna na calAvavI e zANapaNa che. [46] nAmuM mAMDavAmAM ALasa na karavI - vepArano AdhArastaMbha koI hoya to te copaDo che, copaDo e vepArano pAyo che. e vagarano vepAra e vepAra nathI. copaDAnI suMdara vyavasthA nAmuM mAMDavAmAM pramAda vagaranA vepArIne AdhIna che. keTalAya ochI AvaDatavALA chatAM nAmAmAM kAbela ane ALasa vagaranA vepArIo unnati pragati sAdhI gayA che ne jAya che, jyAre nAmAmAM ALasa karatA ghaNAe vepArIone potAno jAmelo vepAra gumAvavo paDyo che. ALasa kAMIpaNa kAma na hoya to paNa kAmane ThelyA kare che, ne tethI kAmano bojo eTalo vadhI jAya che ke e bojo utAratAM utAratAM mANasa kaMTALI jAya che. kaMTALAthI karelA kAmamAM bhalIvAra Avato nathI. ALasathI nAmuM ghaNuM caDI jAya che tyAre temAM goTALA thavAno pUro saMbhava che. e goTALAmAM koI pAse leNI rakama hoya ne te lakhavI rahI jAya ke ochIvattI lakhAI jAya to paisAnuM nukasAna ane saMbaMdhamAM bagADo thAya. eTale nAmuM mAMDavAmAM vepAranA rasiyAe ALasa na rAkhavI e dareke vAraMvAra lakSya rAkhavA jevI suMdara zikhAmaNa che. | [4] devAdAra rahevuM nahi - RNa-devAthI dabAelo mANasa prAmANika hoya to tene UMce AvatAM ghaNo samaya lAge che. temAM paNa jo tenI UMce AvavAnI vRtti jora karI jAya to te vRtti tenI prAmANikatAne pUrepUrI bhayamAM mUke che. sukha ane prAmANikatA e bemAMthI ekano athavA banneno devAdArane tyAga karavo paDe che. prAmANikatAne bhoge paNa sukha bhogavavAnI vRttivALA kahe che ke "RNe kRtvA vRtaM pibeta' - devuM karIne paNa ghI pIvuM, paNa prAmANikatAne bhoge ghI pinArAne Akhare telanA paNa vAMdhA paDe che e hakIkata che. eTale devAthI dUra rahevAnI vRttivALA "RNe kRtvA vRtaM pibetu' e vAkyamAM kAMI For Personal & Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 12-13 paNa pheraphAra karyA vagara tene A pramANe samaje che ne samajAve che ke traNadevuM chedIne ghI pIvuM. davA - hiMsA arthavALo paNa "ka" dhAtu svAdi che, teno ahIM upayoga che ema teo kahe che. prAmANikatA gumAvIne sukhI gaNAvA karatAM svAbhAvika sthitimAM rahIne prAmANikatA jALavI rAkhavI e sojA lAvIne jADA gaNAvA karatAM svAbhAvika zarIranI sthiti jALavI rAkhavA barAbara che. zatArthika zrI somaprabhAcArye eka suMdara sUktamAM e bhAva A pramANe upadezyo che - vara vibhavavadhyatA, sujanabhAvabhAjI nRNAmasAdhucaritArtitA, na punarjitAH sammadaH | kRzatvamapi zobhate, sahajamAyatI sundara, vipAkavirasA na tu vayathasaMbhavA pUratA I 1 | sijUakara-sUktamuktAvali) thoDuM paNa devuM jyAre vadhI jAya che tyAre tenI kalpanA karatAM paNa mANasa dhUjI jAya teTaluM tenuM pramANa hoya che. devuM, gUmaDuM, kaSAya, ane agni e cAra nAnAM-alpa hoya to paNa tenAthI cetavA jevuM che. temAM bedarakAra rahetAM te kyAre vadhI jaze ane kevuM pariNAma lAvaze e kahI zakAya nahIM. zrI AvazyakaniktimAM kahyuM che ke - ANathorna vaNatharva kasAyathorva ca agnithI ca | na hu be vIsasiyanuM, thod pi se bahu hoI I 1 ll devuM sagA bApanuM paNa na rAkhavuM - e vyavahAravAkya devuM keTaluM kharAba che te samajAve che. eka duhAmAM uparanA bhAvanI sAthe bIjI be vAto samajAvatAM kavie kahyuM che ke - calano bhalo na kosako, duhitA bhalI na eka | deNo bhalo na bApa ko, jo prabhu rAkhe Teka / 1 / mahAbhAratamAM eka prasaMge - jene mAthe devuM nathI, jene paribhramaNa karavuM paDatuM nathI evo bhale namatA pahore gharamAM zAka bAphIne khAya to paNa te sukhI che - khuzI che - e pramANe je kathana Ave che temAM paNa devuM e For Personal & Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 hitazikSA duHkhada che tenuM sUcana maLI rahe che. e prasaMga TUMkamAM A pramANe che. vanamAM vasatA pAMDavone eka vakhata pANInI jarUra paDI. bhIma, arjuna. sahadeva ane nakula anukrame pANInI zodhamAM pharatAM-pharatAM thoDe dUra AvelA eka sarovaramAMthI pANI levA jatAM temAMthI nIce pramANe cAra prazno sAMbhaLavAmAM AvyA ne tenA teo yathArtha uttara ApI na zakyA eTale mUcchita thaIne paDI gayA. te cAra prazno A pramANe hatA. . 1 vAta zuM che? 2 Azcarya zuM che? 3 mArga kyo che? 4 pramoda kone che? kA ca vArtA kimAzarya, kaH patthA? kaza modate? | Iti me catura prazrAnuM, pUrayitvA jala piba / 1 / chevaTe cArenI zodhamAM yudhiSThira nIkaLyA ne teo paNa A sarovara pAse AvyA. cAre bhAIone mUcchita paDelA joyA. pANI levA gayA tyAre temane paNa uparanA cAra prazno saMbhaLAyA. yudhiSThire tarata ja teno javAba Apyo. cAre praznonA uttaro evA sarasa ApyA ke pUchanAra yakSa prasanna thaI gayo. te uttaro A pramANe che - (1) A mahAmohamaya kaDAImAM rAtridivasarUpI lAkaDAM sUryasvarUpa agnithI saLagAvIne kALa rasoIo prANIone mAsa ane RturUpa kaDachAthI pheravato pakave che - rAMdhe che - e vAta che. (2) roja ne roja prANIo jamane ghera pahoMce che, jyAre bIjAo rahevA phAMphA mAre che, ethI bIjuM Azcarya zuM? () veda juduM kahe che ne smRtio kAMIka juduM ja kahe che. evA koI muni nathI ke jenuM vacana mAnya rAkhI zakAya. dharmanuM rahasya guphAmAM chupAI gayuM che. tyAre moTA mANaso je mArge gayA te "mArga che. () divasane AThame bhAge je gharamAM zAkane rAMdhe che, paNa RNa devA vagarano che ane bhaTakavAnuM jene mAthe nathI evo AnaMda kare che. yudhiSThire kahelA uparokta uttaronAM saMskRta sUkto paNa yAda rAkhavA jevAM che. te A pramANe che - For Personal & Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 12-13 49 | 1 || asminuM mahAmohamaye kAhe sUryAgninA catridivedhanena !. mAsatuM parighaTTanena, bhUtAni kAla pacatIti vAta ahanyahana bhUtAni, gacchatti yamamandiram . apara sthAtumicchatti, kizamAzcaryamataH param | 2 zrutivibhinnA mRtayopi bhinA, nako munirvasya vacaH pramANam | dharmasya tattva nihita guhAyAM, mahAjano yena gataH sa patthAH | 3 | divasayASTae bhAge, zAka pacati yo gRhe ! anRNI cApravAsI ca, sa vAricara! modad prasanna thayelA yakSe cAre mUcchita thayelAne yudhiSThiranI vizeSa parIkSA karIne sajIvana karyA. A vAtamAM paNa mAthe devuM na karavuM ane na rAkhavuM e spaSTa che. [48] kaSTa ne bhayavALA sthAnane choDIne paradeza jaIne rahevuM - kaSTa ane bhaya be prakAranAM che - bahAranAM ane andaranAM. je sthAnamAM evAM bhaya ane kaSTa hoya te sthAnano tyAga karavo ne kaSTa-bhaya rahita sthAnamAM jaIne vasavuM. - jyAMnI dharatI ja dhUjI UThatI hoya evI dharatIno je mUDha mANaso tyAga nathI karI zakatA teo Akhare patana pAmIne duHkhI thAya che. evA sthaLano tyAga karanArA sukha meLave che. game tyAM jAva paNa bhAgya be DagalAM AgaLa ne AgaLa ja rahevAnuM e vacana sarvIze satya nathI. mANasane vipatti ke saMpatti ApanArAM sAdhanomAMnuM bhAgya eka sAdhana che. bhUmivizeSamAM bhAgya jora kare che ane bhUmivizeSamAM sAruM bhAgya paNa moLuM paDI jAya che. amuka sthAnamAM duHkhIduHkhI thaI gayelA mANaso sthAna pheravavAthI sArI rIte sukhI thayAnAM ghaNAM dRSTAMto che. - siMha, sapuruSa ane hAthI sthAna (vipattivALuM) choDIne bIje sthaLe jAya che; jyAre kAgaDA, nirmAlya puruSo ane haraNiyAMo sthAna choDI zakatAM nathI ane duHkhI thAya che. For Personal & Private Use Only Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA sthAnamutyujya gacchatti, siMhA satyuSA gajA / tavaiva nidhana yAtti, kAkA kApuruSA mRgAra / 1 duHkhano DuMgara khaDakAvA chatAM paNa jeo potAnuM sthAna choDI zakatA nathI ane kahyA kare che ke - A to amArA bApadAdAnuM sthAna che, e kema choDAya? tevAone mATe nItikAra kahe che ke - bAjumAM mIThuM pANI puSkaLa maLatuM hoya chatAM A amArA bApadAdAno kUvo che ema kahIne e khArA kUvAnuM khAruM pANI mUDha mANaso pIve che. tAtasya kUpoDyumiti bruvANA, kSAre jala mUDhanAH pibatti I prANa paNa jokhamamAM mukAya evA rogonI havA phelAtI hoya, AjIvikA na cAlatI hoya, apayaza karanArA zatruo ghaNA hoya, sanmAna na jaLavAtuM hoya, rAjA Adi sattAdhArIonI karaDI najara rahetI hoya vagere bAhya kAraNo sthaLane choDI devA mATe mukhya che. AtmAne vyasanamAM kheMcI janAruM viSaya-vikApradhAna vAtAvaraNa hoya, dharmavRtti na jaLavAya evA prasaMgo satata rahetA hoya, viruddha dharmavALAnuM jora hoya ityAdi atyaMtara nimittA sthAnano tyAga karavA mATe pradhAna che. kavivara dhanapAla, dedAzAha, pethaDakumAra vagere pUrve kahelAM kAraNone lIdhe varSonA vasavATavALA potAnA sthAnano tyAga karIne bIje jaIne rahyA hatA. ane bAhya-atyaMtara banne rIte sukhI thayA hatA. kSaNano paNa vilaMba karyA vagara duHkhajanaka sthAnano tyAga karavo e sujJanuM lakSaNa che. lakSmI kaI rIte maLe? paisA pedA karavA mATe kevuM vartana rAkhavuM joIe ? ane kevA upAyo levA joIe? te aMge keTalIka zikhAmaNanI vAto 12 ne 13mI kaDImAM zikSAkAre samajAvI. have e rIte meLavelI lakSmI sthira kaI rIte thAya, AvelI lakSmI cAlI na jAya te mATe keTalIka zikhAmaNo Ape che. nIce jaNAvyA pramANe vartana karavAthI AvelI lakSmI paNa ghara choDIne cAlI jAya che, mATe tevAM vartano choDI devAM joIe. evAM vartana karanArAo potAnuM bhAgya paravArI bese che ne nibhaMgIne lakSmI tyajI de che. je vartano bhAgya ochuM karanArAM che - tenAthI bhAgya kema ochuM thAya che? te te vartano For Personal & Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 14-15 ane bhAgyanA ochA thavA sAthe kArya-kAraNa bhAva zo? e jo zraddhAvihoNI buddhinI kasoTIe caDAvavAmAM Ave to meLa khAya evuM nathI. bAkI kAryakAraNa bhAva paNa jarUra che. e vahema che ema nathI, evAM AcaraNo jenAM cAlu hoya che, chatAM teone lakSmIe nathI choDyA evA koIkane AgaLa dharIne kutarkane vitarka tarapha matine kheMcavI vAjabI nathI. evA AcaraNavALAne lakSmI nathI cAhatI e vivAda vagaranI vAta che. evA koIkanI pAse lakSmI hovA chatAM paNa jo tene na cAhatI hoya to lakSmIe tene choDI ja dIdho che. phakta koI kAraNasara e tyAMthI khasavAmAM vilaMba karatI hoya che. e AcaraNo kayAM kayAM che te 14 ne 15mI kaDImAM joIe. 14-15 15 dhanavaMtone veza malinatA, paga paga ghasI dhovejI; nApita ghara jaI zira mUMDAve, pANImAM mukha jove. 14 suNajo sajjana re, nAvaNa dAtaNa suMdara na kare, beTho taraNAM toDajI; bhaMe citrAmaNa nAgo sUe, tene lakSmI choDe. suNajo sajjana re, (1) chatI saMpattie malina veza dhAraNa karavo nahIM. (2) pagathI paga ghasIne dhovA nahIM. (3) hajAmane ghare jaIne mAthuM mUMDAvavuM nahIM. (4) pANImAM moDhuM jovuM nahIM. (5) snAna ane dAtaNa suMdara - sArI rIte karavAM. (6) beThAM beThAM ghAsanAM taNakhalAM toDavAM nahIM (7) bhUmi upara je te cItaryA karavuM nahIM. (8) nAgA sUvuM nahIM. chatI saMpattie malina veza dhAraNa karavo nahIM - udyogina puruSasiMhamupaiti lakSmI - udyamavALA parAkramI puruSane lakSmI maLe che. malina veza dhAraNa karanAramAM pramAda ghara karI gayo hoya che, tenI buddhi paNa melI For Personal & Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para hitazikSA ghelI hoya che. evuM bhale ekAMte na hoya paNa moTe bhAge hoya che. malina veza dhAraNa karanAra TUrti rAkhI zakato nathI, udyama AcarI zakato nathI. sArA udyogane ane tene pUro aNabanAva hoya che eTale dhIre dhIre te zrIhInasaMpattivihoNo banI jAya che. malina vezavALAne joIne tenA pratye bIjAone sadbhAva jAgato nathI. bIjA aneka guNo hovA chatAM ghaNI vakhata malina vezavALo sabhya samAjamAM sthAna meLavI zakato nathI. pariNAme sArA sArA mANasonA saMsargathI te vaMcita rahe che ne zrInuM rakSaNa karavA mATe asamartha bane che. lakSmIno artha dhana-saMpatti thAya che. te pramANe zobhA paNa thAya che. malina vezavALAnI zobhA nathI hotI e to spaSTa che. daridra nara, jenI pAse peTa pUruM karavA jeTalI paNa saMpatti nathI evA dhanahIna mANaso malina veza dhAraNa kare temAM temanI zobhA ghaTatI nathI - keTalIka vakhata teonA malina veza paNa temanI sthiti ane paristhiti samajAvavAmAM sAro bhAga bhajave che. jyAre dhanavAna evo veza dhAraNa kare te tene lAMchanarUpa banI jAya che. lakSAdhipati ke kroDAdhipati evA virUpa veze tevA prakAranA vezavALAnI sAthe rahela hoya to tene paNa garIba samajIne aNajANa mANaso sAthe sAthe tenI paNa dayA khAya. vyavahAramAM evA prasaMgo ghaNI vakhata banI jAya che. jyAre evI paristhitimAM zrImaMta mukAI jAya che tyAre tenI viSamatA khUba ja zocanIya hoya che. malina veza ane svaccha veza, chAkaTo veza ane sAdo veza, potAnI sthitine yathAnurUpa jaNAvato veza ane tene chupAvato veza e sarva samajavA jevuM che. keTalAka mANaso malina veza nathI rAkhatA chatAM udbhaTa chAko paheraveza paheratA hoya che, te paNa anucita che. tethI bahAranA nukasAna karatAM atyaMtara nukasAna bhayaMkara thAya che. keTalAe zrImaMto taddana sAdo veza paheravAmAM sAdAI samajatA hoya che chatAM tevo veza temane mATe zobhAspada to nathI. bhale te veza malina na hoya, chAkaTo na hoya chatAM te teonA mobhA pramANeno to nathI. mobhA pramANeno veza na hoya tene lakSmI na choDatI hoya ema bane paNa tenI pAsenI For Personal & Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzIH 14-15 paNa lakSmI sArA mArgamAM paNa na jatI hoya ema banavuM svAbhAvika che. mATe mobhA pramANeno svaccha veza paheravo ane te chAkaTo na hoya tenI kALajI rAkhavI e sarvathI zreSTha che. [50] pagathI paga ghasIne dhovA nahIM - pagathI paga ghasIne dhovA e apalakSaNa che. apalakSaNa ane lakSmIne ADavera che. paga e pUjanIya che. pUjanIyane paga lAge e anucita che. eTale paraspara paga ghasIne dhovA e niMdanIya che. pagathI paga ghasIne dhovAmAM azuci - mela barAbara dUra thato nathI. malinatA coMTI rahe che. pagathI paga dhonAra ALasu hoya che, e spaSTa che. jo ALasu na hoya to ema na kare. ALasu pAsethI lakSmI vidAya le che. pagathI paga ghasI dhovAnA jevuM ja eka apalakSaNa pagathI paganI AMTI nAkhavI e che. e apalakSaNa paNa bhAgyanI khilavaNImAM ADakhIlIrUpa che. eka bhAgyazALInI vAta che. tene paganI AMTI nAkhavAnI kuTeva ghara karI gaI hatI, tethI te chate bhAgye bhikhArI banI gayo hato. jaMgalamAM eka jogI pAse te raheto hato. jogIe tenA bhAgyanI parIkSA karI. AvI rekhAvALo, AvAM lakSaNavALo mahAna rAjA banavo joIe ema yogIne lAgyuM - chatAM tenI AvI sthiti sAthI che? te tarata to jogIne samajAyuM nahIM. divaso jatAM jogIne jaNAyuM ke - A paganI AMTI nAkhavAnI kuTeva A chokarAnA bhAgyanI ADe Ave che. ghaNI vakhata TokyA chatAM e Teva tenAthI dUra karI zakAtI na hatI. Teva evI bUrI cIja che ke je sahelAIthI kADhI zakAtI nathI. te dUra karavAne baLa vAparavAnI jarUra anivArya che. eka vakhata lAga joIne jogIe potAno cIpIo dhagadhagato - lAlacoLa banAvIne te chokarAnA paga upara jyAM tenI AMTI paDatI hatI tyAM ja evA jorathI mAryo ke pagamAMthI mAMsano loco nIkaLI Avyo. paga pAkI gayo. pIDA vadhI paDI. pachI to paganI AMTI nAkhavA jAya tyAre asahya duHkha thAya ne paganI AMTI nAkhI zakAya ja nahIM. Teva chUTavAnI sAthe bhAgyane avakAza maLyo. tenuM bhAgya khIlI UThyuM. te mahAnuM rAjA banyo. rAjA thayo For Personal & Private Use Only Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54. hitazikSA chatAM tenA paganI khoDa kAyama rahI gaI. kahevAya che ke te khoDane kAraNe te laMgaDo kahevAyo. tenuM AkhuM nAma paNa e laMgaDAnI aTaka sAthe prasiddha che - taimUra laMgaDo. zrI prApta karavA mATe ane maLelI zrI TakAvI rAkhavA mATe pagathI paganI mitratA vadhAravAnI Teva tyajI devI jarUrI che. pagane lagatI eka-be bIjI paNa kuTevo bhAgya vadhAravAne mATe choDI devI jarUrI che. paga pachADavAnI ane paga ghasIne cAlavAnI Teva e paNa anicchanIya che. paga halAvavAnI Adata paNa bUrI che. bAMkaDA ke evA UMcA Asana upara besIne nIce paga laTakatA rAkhI halAvyA karavA - DolAvyA karavAnI Adata ghaNAmAM jovAmAM Ave che paNa te sArI nathI. te sarva Tevo choDavA yogya che. [51]. hajAmane ghera jaIne mAthuM mUMDAvavuM nahIM - koNa kone ghera jAya, zA mATe jAya vagere vyavahAramAM sAdhAraNa vAta nathI. jene ghare sAme javAnuM hoya che tyAM pote sAmA karatAM Utarato che evuM vyakta ke avyakta bhAna chupAeluM hoya che. sAmo potAnA karatAM Utarato che e pramANenuM bhAna jyAM hoya che tyAM sAmAe potAne tyAM AvavuM joIe e mAnyatA vajUda vagaranI nathI. hajAmane ghera jaIne mAthuM mUMDAvavAmAM e mAnyatA jaLavAtI nathI. mAthuM kone nathI mUMDAvavuM paDatuM - eTale adaka pAMsaLI - hajAmane ghera jaIne paNa mUMDAvavAmAM vAMdho nathI. e pramANeno vyavahAra thaI jAya to banne pakSane sArA pramANamAM sahana karavuM paDe. je mAthuM koIne paNa namatuM na hoya e mAthuM paNa hajAma AgaLa jhUkI paDe che. e jhUkelA mAthAmAM jyAre hajAmano hAtha phare che tyAre vicAronI gaDamathalo paNa ghaNI zarU thaI jAya che. hajAmane ghera jaIne mUMDAvavAmAM e gaDamathalo juduM rUpa paDe evo saMbhava che. jo hajAma potAne tyAM mUMDavA mATe Ave to maryAdAnI sAcavaNI rahe che. hajAmata kyAre karAvavI ane kyAre na karAvavI vagere paNa vyavasthA che. hajAmane tyAM jaIne mUMDAvavAmAM Ave to e vyavasthAno vilopa thavAno pUro saMbhava che. e vartamAnamAM sarvanA anubhavanI vAta che. For Personal & Private Use Only Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 14-15 55 lakSmI hajAmane ghera jaIne mAthuM mUMDAvanArane choDI de che e pramANe kavi zikSA Ape che, paNa tenuM kharuM rahasya to e che ke - jene lakSmIe choDI dIdhA hoya teo ja hajAmane ghera jaIne mAthuM mUMDAvatA hoya che. eTale lakSmInI sAthe sagAI icchanAre vadana ane mastakanA saMskAra kyAM ne kevI rIte karAvavA tenI kALajI rAkhavI jarUrI che. hajAmane tyAM jaIne hajAmata karAvavAmAM eka jokhama e paNa rahe che ke - kadAca tyAM te hajAma bedhyAna banI jAya to tenAM tIvra zastra hajAmata karAvanArane ThIka ThIka IjA pahoMcADI de, e pramANe sAme AvatA hajAmamAM banavAno saMbhava ocho che. koInI caDAmaNIthI ke tuccha jAta hovAthI. koI vairavRttithI koInuM kAsaLa kADhI nAkhavuM hoya to te paNa hajAma potAne ghera karI zake che - paNa bIje na karI zake - karatAM Dare. hajAmane ghera jaIne mAthuM mUMDAvavuM nahi, e zikhAmaNa kharekhara lakSmInA saMrakSaNa mATe sacoTa che. [52]. pANImAM mukha jovuM nahi - pANImAM pratibimba barAbara hotAM nathI. eTale temAM paDatuM pratibimba paNa sthira na hoya. potAnAM asthira pratibimba jovAthI manamAM vicitra lAgaNIo jAge che. e lAgaNIo UMcA prakAranI nathI hotI paNa halakA prakAranI hoya che. halakA prakAranI lAgaNIo bhAgyane ochuM kare che ne bhAgya ghaTavAthI lakSmI ghaTe che. pANImAM moDhuM jovAthI-vAraMvAra e pramANe karavAthI keTalAka cakrama-gAMDA banI gayAnuM paNa saMbhaLAya che. pANImAM moTuM na jovuM e pramANe darpaNamAM paNa rAte moTuM na jovuM - darpaNamAM joIne ADAavaLA cenacALA na karavAe zrInA saMrakSaNa mATe Avazyaka che. [53] snAna ane dAtaNa suMdara karavAM - snAna karavAnI jarUra zuM che? ane dAtaNa karavAnI jarUra zuM che? ema koIne paNa pUchavAmAM Ave to te kaheze ke - svacchatA mATe. snAna na karIe to gaMdA dekhAIe; dAtaNa na karIe For Personal & Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 56 hitazikSA to dAMta ane moTuM gaMdhAya. gRhasthAzramamAM rahetA dareka A pramANe jaNAvaze. have svacchatA mATe karavAmAM AvatAM snAna ane dAtaNa ema ne ema pANI DhoLI nAkhavAmAM Ave to saphaLa thatAM nathI. je prayojana siddha karavA mATe prayatna karavAmAM Ave che te prayatna evo karavo joIe ke jethI kAryanI siddhi thAya. utAvaLe-upekSAvRttithI - jematema kAryo karavAthI manamAM jaDatA pese che; kAryasiddhi thatI nathI. UlaTuM, snAna ane dAtaNa jematema patAvI devAthI zarIra ane dAMta upara jAmelI gaMdakI dhIre dhIre AgaLa vadhatI manamAM sthAna jamAvavA icche che ane mANasane apratiSThita kare che. apratiSThA lakSmIne TakavA detI nathI. eka rAjAne eka paMDite kayA kAryamAM utAvaLa karavI ane kayA kAryamAM utAvaLa na karavI e vAta samajAvatAM eka zlokamAM jaNAvyuM ke 'cira date cira keze, cira mUtrapurISayo; mA cira kuru rAjendrA bhojane zayane raNe." / 1 I dAMta cokhA karavAmAM, keza saMskAravAmAM, maLa-mUtranA visarjana karavAmAM he rAjendrA utAvaLa karato nahi - vAra karaje, paNa bhojana karavAmAM ane laDAImAM vAra na karato. A zlokamAM dAMta ane keza e bethI snAna ane dAtaNa sArI rIte - dhIrajathI karavA kahyuM che. snAna karavAthI sArI rIte snAna karavAthI zarIramAM phUrti Ave. phUrtithI ALasa UDI jAya. ALasa dUra thAya eTale udyama karavAmAM utsAha vadhe ne e rIte lakSmI prApta thAya ne sthira thAya. snAna karavAno jene niSedha che tenI vAta judI che, paNa jeo gRhastha che-snAna kare che teo ema ne ema pANI DhoLI nAkhe, bekALajIthI zarIra aDadhuMye svaccha na kare e vAjabI nathI - taddana geravAjabI che. e pramANe jeo sArI rIte dAtaNa nathI karatA teo jate kALe dAMtanA rogothI pIDAya che. temAMthI peTanA rogo thAya che. rogI AtmAo pAsethI dhIre dhIre lakSmI cAlatI pakaDe che. zarIra svaccha ane dAMta cokhA e be vyavahAramAM rahetA AtmAo For Personal & Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 chatrIzI: 14-15 mATe jarUrI gaNAelI hakIkata che. bAkI jeo tapasvI che, tapasyAthI jemanAM zarIra svataH saMyamazuddha che, dAMta vagaradAtaNe nirmala che, teone uparanI zikhAmaNa vyavahAramAM hoya to paNa svAbhAvika rIte siddha ja che. teone mATe lakSmIno koI prazna ja nathI. temanAM saubhAgya ane puNya eTalAM prabaLa hoya che ke temane lakSmI kadI paNa choDatI nathI. bAkI bIjAoe evA tapasvIonuM anukaraNa khoTuM karavuM nahi ne kALajIpUrvaka nAna-dAtaNa karavAM. [53-54]. beThAMbeThAM ghAsanAM taNakhalAM toDyA karavAM nahi. bhUmi para cItaryA karavuM nahi - hAthamAM ghAsanI saLI levI ane tene thoDo samaya ramADIne toDI nAkhavI, vaLI tene toDI nAkhIne nAnA-nAnA TukaDA karIne pheMkI devA. A Adata ghaNI vakhata keTalAyamAM jovAmAM Ave che. A Teva sArI nathI, nakAmI che. nakAmI ceSTAo karavAthI bhAgya ghaTe che. nakAmI ceSTao karavI e mUrkhatAnuM lakSaNa che. taNakhalAM toDavA jevI ja Teva jamIna upara kAMI ne kAMI cItaryA karavAnI Teva che. e Teva paNa nakAmI che. AvI nakAmI Tevo lakSmIvALA mANasone jarI paNa chAjatI nathI. lakSmIvALAne koI kAMI kahetuM nathI paNa A Tevo temanI pratiSThAne ochI kare che. pratiSThA ochI thAya e paNa eka rIte lakSmI ja ochI thavA barAbara che - pachI kharekhara lakSmI ochI thAya che. nAgA sUvuM nahi - jamIna upara nAgA sUvuM e apalakSaNa che. digambarane lakSmI cAhatI nathI. nagna sUvAthI vIryazakti upara dhakko pahoMce che. kSINavIryavALAnI smaraNazakti ochI thAya che ane e rIte lakSmInI hAni thAya che. eTale taddana navastrA sUvuM e durlakSaNa dUra karavuM jarUrI che. lakSmInI icchAvALAe A AThe apalakSaNo choDI devA joIe. A apalakSaNo jevAM bIjAM paNa keTalAMka apalakSaNo vyavahAramAM kahevAya che - For Personal & Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA je apalakSaNo pratiSThA ochI karanArAM che. te badhAMno tyAga karavo hitakara che. tevAM keTalAMka A che - 1. nakha karaDavA. 2. sAyaMkAle sUI rahevuM. 3. kUlA kUTavA. 4. hoTha bacakAvavA. 5. dAMta vagADavA. 6. pITha upara hAthanA paMjAthI vagADavuM ityAdi paNa apalakSaNa che. te dUra karavAM. 58 paNa saMskRta zlokamAM keTalAMeka apalakSaNo lakSmIno nAza karanArAM gaNAvyAM che, te A pramANe - nityaM chedastuNAnAM rakSitinakhalikhane pAdaryoralyapUjA, daMtAnAmavpazaucaM pavasanamalinatA rUkSatA mUrkhajAnAm / dve saMdhye cApi nidrA vivasanazayana darzana vArimadhye, 10svIye pIThe ca vAdya harati dhanapateH kezavasyApi lakSmIm || 1 ||" A zlokamAM taNakhalAM toDavAM, nakhathI jamIna khotaravI, paga-ghasavA, dAMta melA rAkhavA, vastra gaMdAM rAkhavAM, vALa barachaTa rAkhavA, sAyaMkALe sUI rahevuM, nAgA sUvuM. potAnI pITha vagADavI e, daza lakSmInA pati kezavanI saMpattine paNa harI jAya che, ema kahyuM che. hitazikSAkAre aDhAra kaDIomAM puruSane mukhya rAkhIne zikhAmaNo ApI che. temAM chellI traNa kaDIomAM keTalIka Avazyaka zikhAmaNo ApIne puruSone aMgenI zikhAmaNono adhikAra zikSAkAra samApta kare che. te zikSAo A pramANe che. 16-17-18| mAtAcaraNe ziza namAvI, bApane karIya praNAmo jI; devagurune vidhie vAMdI, kare saMsAranAM kAmo. 16 be hAthe mAthuM navi khaNIe, kAna nita khotarIejI; UbhA keDe hAtha na dIje, sAme pUre na tarIe. 17 suNajo sajjana re. For Personal & Private Use Only suNajo sajjana re. Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 16-1218 59 tela tamAku dUre tajIe, aNagaLa jaLa navi pIrejI; kulavatI satIne zikhAmaNa, have narabheLI dIje 18 suNajo sajajana re. . (1) mAtAne pAya paDIne ane pitAne praNAma karIne pachI bIjAM kArya karavAM. (ra) saMsAranAM kAmomAM joDAtAM pahelAM devagurune vidhipUrvaka vaMdana karavuM. (3) be hAthe mAthuM khaNavuM nahi. (4) kAna khotaravA nahi. (5) keDe hAtha daIne UbhuM rahevuM nahi. (6) sAme pUre taravuM nahi. (7) tela - tamAkuno tyAga karavo. (8) aNagaLa pANI pIvuM nahi. [56] mAtA-pitAne praNAma karavA - jo tame sArA gaNAvA icchatA ho, tame kRtajJa ho to savAramAM UThIne bIjAM koI paNa kAma karatAM pahelAM mAtA ane pitAne praNAma karo, pAye lAgo. mAnavajIvananA ghaDataramAM mAtAno phALo kAMI nAnosUno nathI. jIvananI ekaDe ekathI zarUAta mAtAthI thAya che. kadAca koI mAtA bALakane janma daIne avasAna pAmI jAya ema bane paNa garbhamAM nava mAsa sudhI to poSaNa ApyA vagara cAlatuM ja nathI. garbhamAM paNa bALakane sArA-narasA saMskAro paDe che ne poSAya che. jo mAtA potAnA jIvananA sArA saMskAro sAcave nahi to garbhamAM rahela bALaka paNa tevo saMskAravihIna bane che. ArogyazAstra to garbhavatInAM khAna-pAna, halana-calana vagere upara khUba bhAra mUkyo che. jo garbhavatI ucita niyamo na jALave to tenI asara garbhamAM rahela bALaka upara paDe che ane te asara jIvanabhara kAyama rahe che. janma pachI bALaka pagabhara na thAya tyAM sudhI te moTe bhAge mAtAnA sahavAsamAM rahe che. mAtAnA saMskAronI asara bALaka upara gaMbhIra pahoMce For Personal & Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA mAnavamAM sArA saMskAro khIlyA hoya to teNe sauthI prathama mAtAno upakAra mAnavo joIe. e upakAra bhulAya nahi mATe prAtaHkAlamAM prathama mAtAne namaskAra karavA joIe. eka cora corI karatAM pakaDAI gayo ne tene zULInI zikSA maLI. zULI 5ra caDAvatAM pahelAM tene pUchavAmAM AvyuM ke tAre kAMI icchA che?" core potAnI mAtAne maLavAnI icchA batAvI. tenI mAtAne tyAM bolAvavAmAM AvI. badhAnuM dhAravuM hatuM ke cora potAnI mAtAne bheTI paDaze, mA-dIkaro khUba roze ne keme karIne chUTAM nahi paDe. paNa lokonuM dhAravuM core eka ja kSaNamAM jUThuM pADyuM. potAnI mAtA AvI ke tarata ja tyAM jaIne dAjhapUrvaka core potAnI mAtAnuM nAka karaDI khAdhuM. loko cora para khUba ciDAyA tyAre core kahyuM ke 'Aja huM je zULI upara caDuM chuM, - te sarva pratApa mArI mAno che. huM nAno hato, taddana nAno hato tyAre amArA gharanI sAme eka talanI vakhAra hatI. mArI mA mane navarAvatI ne bhIne zarIre huM talanI vakhAramAM doDI jato tyAM jaIne talamAM ALoTIne gha2mAM doDI Avato. mArI mA mArA zarIra uparathI tala ukheDI letI - khaMkherI nAkhatI ane tenI talasAMkaLI karIne mane khavarAvatI. corI karavAnA A prathama saMskAra mArA manamAM paDyA ane vaya vadhavAnI sAthe te paNa vadhavA lAgyA. jo mane prathamathI ja vAryo hota to Aja mAre je zULI para caDavuM paDe che, te vakhata na Avata.' A vAta jarA judI che. apakArI mAtAnI vAta che. mAtAne namaskAra karavA mATe A vAta eTalA mATe jarUrI che ke jIvanamAM sArA saMskAro je kAMI AvyA hoya che te upakAra prathama mAtAno che. evI saMskArI mAtAone namaskAra karavAthI jIvana nirmaLa ane kRtajJa bane che. mAtAne page mAratA putrone mAtAne page paDavAnI vAta jarA AkarI lAgaze paNa e vagara temano uddhAra nathI. bAkI jeo mAtAne page lAgatAM zaramAya che, teonI pAse saMpatti ane uti AvatAM paNa zaramAya che. mAtAnI jema pitAne paNa prathama praNAma karIne pachI bIjAM kAryo karavAM. saMskAranA ghaDataramAM pitAno paNa pUro hisso che. potAnA saMskAro pitAne AbhArI che eTaluM samajAI jAya to pitAne praNAma karatAM saMkoca nahi thAya. itihAsane pAne evAM paNa dRSTAMto noMdhAyAM che ke jeo mahAn pada SS0 For Personal & Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 16-1-18 ane adhikAra pAmyA hovA chatAM savAramAM mAtapitAne namaskAra karI teonI zuzruSA-sevA karI, temanA AzIrvAda meLavIne pachI ja bIjAM kAryomAM joDAtA. sAme evI vAto paNa saMbhaLAya che ke bApane nokara tarIke oLakhAvatAM paNa putra zaramAto nathI. pUrva-pazcima jevI sAma-sAmI bAjuomAMthI kaI bAju pasaMda karavA jevI che te to vyaktie pote vicArI levuM joIe. "praNAti yaH sucaritaiH pitara sa putra je potAnAM sArAM AcaraNo vaDe mAta-pitAne prasanna kare te putra che. bIjAM sArAM AcaraNo tyAre ja AcarI zakAya ke prathama praNAma karavArUpa sAruM AcaraNa AvyuM hoya. zravaNa jevA mAta-pitAnA bhakta-putro AryAvartamAM hatA. Aja evA putrono duSkALa paDyo che, teno sukAla thavAnI jarUra che. deva gurane vidhi sahita vaMdana karavuM - jIvanamAM unnatta mArganuM darzana karAvanAra deva che. sahu koIne potapotAnI paristhitine anusAra iSTadeva hoya ja che. pote je ISTadeva mAnyA hoya tenuM smaraNa prAtaH samaye UThIne karavuM tethI puNya vadhe che ne pApa ghaTe che. devapUjana karanAra duHkhI thato nathI. vidhipUrvaka viziSTa rIte devapUjana karavAthI citta nirmaLa ane prasanna bane che. savAramAM jyAre UMgha UDI jAya che ane jAgRti Ave che tyAre zAMta paDeluM mana kAme lAgI jAya che. mana koI nahine koIne saMbhAre che. mana jene saMbhAre te kAM to sAro hoya athavA kharAba hoya, bemAMthI eka to jarUra hoya ja. e sthitimAM ISTadevanuM smaraNa-ciMtana-namana karavAthI potAne priya che tenuM smaraNa thAya che. pote potAnA ISTadevane sArA ja mAnato hoya che. eTale tenuM smaraNa karavAthI manamAM khinnatA to AvatI ja nathI, nahi to bIjA koI evA halakAnuM smaraNa thaI jAya to Akho divasa bagaDI jAya ISTadevanuM smaraNa karavAthI temanA viziSTa guNo yAda Ave che. e mahAnuM guNo meLavavAnuM mana thAya che ane tene anurUpa pravRtti paNa sArI karavAnuM lakSya rahe che. mATe prabhAtamAM sarvaprathama iSTadevanuM smaraNa karavuM. gurune vaMdana karavuM. e paNa prabhAtakALamAM ISTadevanA pUjana jeTaluM ja phaLadAyI che. ISTadeva ane zuddha dharmanI oLakhANa karAvanArA guru che. guru ajJAna dUra kare che. sAcA For Personal & Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA khoTAnI samajaNa guru Ape che. guru pratyenuM bahumAna rAkhanArane ISTasiddhi prApta thAya che. jene mAthe koI guru nathI te "nagaro' kahevAya che. "nagaro" e AryAvartamAM gALa jevo zabda gaNAya che. koIne nagaro' kahevAmAM AvatuM tyAre tene je duHkha thatuM te duHkha tene 'na-bApo' ke be bApano' kahevAthI nahotuM thatuM - ATaluM guru pratyenuM bahumAna hatuM. keTalAka amuka prakAranI mahattA meLavanArAo mithyAbhimAnane kAraNe koIne guru tarIke svIkAratAM ane oLakhAvatAM zaramAya che - kharekhara teo eka sArA tattvathI vaMcita rahe che. guru vagaranA teo unnatine yogya sAmagrI maLyA chatAM avanatine pAme che. deva jevI guramAM bhakti rAkhanArane iSTa kAryonI siddhi sAMpaDe che. e Aryono mudrAlekha che. yasya deve parA bhakti rvathA deve tathA purI / tasyate kathitA hRtha, prakAzane mahAtmana" | 1 | eTale deva ane gurune vaMdana-pUjana-darzana-praNAma karIne pachI ja saMsAranI bIjI pravRttiomAM joDAvuM e hitazikSA che. gurunI mahattA samajAvatA beeka viziSTa duhAo chatrIzIkAre mohanIyakarma-nivAraNa-pUjASTakanI zarUAtamAM lakhyA che, te mananIya che. zrI zubhavijaya suguru namI, mAtApitA sama jeha; bAlapaNe batalAvIyo, Agamanidhi guNageha I 1 / guru dIvo guru devatA, guruthI lahIe nANa; nANathakI jaga jANIe, mohanInA ahiThANa' || 2 ll vitarAga paramAtmAno upadeza yathAvasthita samajAvanAra guru che. zrI tIrthaMkara paramAtmA pachI A AtmAne guru pratye parama bhakti karavI e ucita samyakta pamADanAra-dharmamArge joDanAra guruno badalo eka bhavamAM to nathI vaLato paNa karoDo bhavo sudhI sarva kAMI karI chUTavA chatAM e RNa cUkavI zakAtuM nathI. For Personal & Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 16-1-18 63 samakita dAyaka guru taNo. paccavavAra na thAya; bhava koDAkoDe karI, karatAM sarva upAya'. || 1 | e upAdhyAyajI mahArAja zrI yazovijayajI mahArAjanuM kathana paNa guru pratye bahumAna kevuM rAkhavuM joIe tenuM viziSTa mArgadarzana karAve che. Ama deva ane gurune prabhAtamAM saMbhAravAthI temane praNAma karavA, temanA guNo vicAravA, temanA upakAranuM smaraNa karavuM e kartavya che - parama kartavya [58] be hAtha khaNavuM nahi - mAthAmAM kacaro bharAya, mAthAmAM khoDo thaI jAya athavA koI evo cAmaDIno roga thAya tyAre mAthuM khaNavAnuM mana thAya che. mAthuM khaNavAmAM te te kAraNo dUra karavAmAM pramAda karavo ane mAthuM khaNyA. karavuM e jaDatA che. kadAca te te kAraNo tarata dUra na thaI zake tema hoya ne mAthuM khaNyA vagara na rahI zakAtuM hoya to dhIre dhIre eka hAthe mAthAnI khajavALa zAMta karavI e vAjabI che; paNa be hAthe mAthuM khaMjavALavuM e sAruM nathI. - jyAre be hAthe mAthuM khaMjavALavuM paDe che tyAre banne hAtha UMcA karavA paDe che. pachI jema jema khajavALa vadhatI jAya che tema tema hAthanI gati paNa vadhatI jAya che. Ama koI be hAthe mAthuM khaMjavALatuM hoya tyAre tenuM dazya ghaNuM ja virUpa lAge che, te jovuM gamatuM nathI. bIjAnA mana upara e dayanI ghaNI ja kharAba chApa paDe che. be hAthe mAthuM khaNavAthI - vadhu paDatuM khaNavAthI mAthuM nabaLuM paDI jAya che. eka to mAthuM kAMIka nabaLuM paDyuM hoya tyAre khaNavAnuM mana thAya che ane jema jema khaNavAmAM Ave tema tema khajavALa vadhe che. vizeSa khajavALa thAya tyAre mAthAnI nabaLAI vadhI jAya che. mAthAnI nabaLAI e bIjI koI paNa nabaLAI karatAM bhayaMkara che. eTale khajavALane dUra karavAnA upAyo levA e hitAvaha che paNa khajavALa vadhe evA upAyo - banne hAthe khaNavA jevA - levA e hitakara nathI. For Personal & Private Use Only Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 [59] kAna khotaravA nahi - keTalIka Adato-Tevo mULamAMthI nukasAnakAraka hoya che. evI AdatomAMnI eka Adata kAna khotaravAnI che. kAnamAM mela bharAya che ne pachI kAnamAM saLavaLATa-saLavaLa thAya che, e dUra karavA mATe je kAMI saLI ke sUyo hAthamAM Ave tenAthI khotaravAnuM mana thAya che. eka vakhata khotaravAnuM zarU karyuM eTale basa, pachI to evuM lAgu paDI jaze ke jyAre juvo tyAre taiyA2! kAna ane AMkha e evA komaLa ane upayogI avayavo che ke tene jema tema ghodAvavAthI pariNAme ghaNuM sahana karavuM paDe che. kAnanA komaLa paDadAne khotaravA-khUba khotaravAthI IjA pahoMce, kAna pAke, kAnamAM tamarAM bole, kAna nabaLo paDI jAya, baherAza Ave vagere sahana karavuM paDe che. kAnamAM mela bharAya ane caLa UpaDe eTale khotarIne mela kADhavo e mAnyatA vAjabI nathI. kAna e evuM avayava che ke jo e sazakta hoya to ApameLe ja melane kADhI nAkhe che. te jo nabaLo paDyo hoya to mela bharAyA kare che ane keTalIka vakhata kAnamAM melanA popaDAnA popaDA jAmI jAya che. e sthitimAM kAnanI nabaLAI dUra karavAnA upAyo levA jarUrI che, paNa kAna khotaravo e hitakara nathI. hitazikSA [60] keDe hAtha daIne UbhA rahevuM nahi - keDa upara hAtha rAkhIne UbhA rahevuM e apalakSaNa che. khAsa karIne puruSone mATe A Teva nukasAnakAraka che. keDa majabUta hovI joIe. jeno bAMdho nabaLo hoya te keDa upara hAtha daIne Ubho rahe. ane evI Adata paDI jAya eTale puruSamAMthI puruSAtana ochuM thatuM jAya. banne keDa upara hAtha rAkhIne koI puruSane Ubho rAkhyo hoya ne pachI tenuM citra (Photo) kheMcyo hoya to te kevo lAge! jo e citra jenuM hoya tene ja batAvavAmAM Ave ane tenAmAM jo aiNavRtti na hoya to te pote paNa te joIne zaramAI jAya. eTale keDe hAtha daIne UbhA rahevAnuM apalakSaNa AvatuM ja aTakAvavuM ane kadAca AvI gayuM hoya to dUra karavuM. For Personal & Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 16-1-18 65 [61] sAme pUre taravuM nahi - nadImAM jyAre pUra Ave che tyAre te bhayaMkara jaNAya che. temAM sAme pUre taranArA nAza pAme che. sAmAnya rIte anukULa pravAhe taravuM e hitakara che. sAme pravAhe taravAthI zaktino durvyaya thAya che. nadImAM taravAne hisAbe A vAta thaI, bAkI vizvamAM aneka pravAho vahetA hoya che, temAM potAne anukULa pravAha hoya temAM kheMcAvuM paNa pratikULa pravAha tarapha javuM nahi. duniyAmAM rahIne sAme pravAhe janArA AtmAne ghaNuM sahana karavuM paDe che. chatAM paNa jo sAme pUre taravAnuM mana thatuM hoya to evI rIte taravuM ke jagata jotuM rahe ne taranAro tIra upara jaIne mahAle. saMsAranA pravAho jo AtmAne avaLe mArge kheMcatA hoya to te vamaLamAMthI nIkaLI jaIne sAme pUre taravuM temAM bahAdurI che. e rIte tarI janAro jagatane vaMdanIya bane che. e addabhuta kArya karI batAve che. eka acarija pratisrote taratAM, Ave bhavasAyara taTamAM' e vacanano kharo marma sAme pUre tarI jANanAro ja jANe che. adhyAtmanI ucca bhUmikAmAM viharatA AtmAne mATe jJAnasAra aSTakamAM kahyuM che ke - lokasaMjJA mahAnadhAmanuzrotoDanugA na ke / pratizrotonugartako, rAjahaMso mahAmuni | 23-3 || lokasaMjJA - loko cAle tema cAlavuM - lokapravAha e mahAnadI che ne temAM anukULa pravAhe taranArA koNa nathI? arthAt badhA anukULa pravAhanI pAchaLa kheMcAya che. pratikULa pravAhe taranAra to eka mahAmuni rAjahaMsa che. rAjahaMsa sAme pUre jAya che. citrAvelI vanaspatine mATe paNa kahevAya che ke te nadImAM mUkIe to sAme pUre jAya paNa pUranI pAchaLa kheMcAya nahi. - Ama saMgano tyAga karIne lokapravAhathI dUra thavuM ne vizvanI paravA karyA vagara potAnA AtmAnA hitamAM ja tatpara rahevuM. evuM jo sAme pUre taravAnuM AvaDI jAya to beDo pAra thaI jAya. bAkI jo evuM na AvaDe, lokasaMjJA hRdayamAM beThI hoya-vyavahAranI gaNatarIo gaNAtI hoya, jagatanI niMdAno Dara hoya-prazaMsAnI pUrNa icchA hoya teNe sAme pUre taravAnuM sAhasa karavA jevuM nathI. yogyatA keLavIne tare to tarI jAya. nahi to kyAMno kyAMya ghasaDAI For Personal & Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA jAya. loko to ema ja kahe ke sAme pUre taravuM nahi. [62] tela-tamAkuno tyAga karavo - tamAkunI Teva aneka prakAranI che. temAMnI keTalIka Tevo asabhyatAmAM vadhAro kare evI che. tamAkunI judI judI TevonA mukhya traNa prakAra che. 1. tamAku khAvAnI Teva, 2. tamAku pIvAnI Teva, ane 3. tamAku sUMghavAnI Teva. A Tevo dUra karAvavA mATe hita-upadeza karanArAoe khUba kahyuM che - ane khUba lakhyuM che. khAya teno khUNo ne pIve tenuM ghara ! suMghe tenAM kapaDAM, e traNe barAbara" || 1 || saMskRta kavioe paNa tamAku mATe sArA pramANamAM zloko racIne upadeza Apyo che. daridra mANasa tamAku choDI zakato nathI ane bIjo bilADo tam Akhu (uMdarane) choDI zakato nathI. evo zloka racIne kavi kahe che ke - nivAritoSi mArjara-stamAnu naiva muncati nI dharitrazIlApi, tamAkhuM naiva mungati' ll eka kavi ke je gaNezano upAsaka hato, tene gaNapatijInuM vAhana Akhu (uMdara) yAda Avyo ne te uparathI tamAkhunA vyasanavALA rAjAne upadeza ApavAnuM mana thaI gayuM. teNe rAjAne kahyuM ke he rAjana! lakSmI ane jJAna ApanArA tama-Akhapatra te uMdaranA vAhanavALA gaNezanuM sevana kara, paNa ajJAna denArA tamAkhapatranuM sevana na kara. te zloka A pramANe che - "tamAkhapatra rAjendrA bhaja mA-jJAnadAyakam | tamAkhapatra rAjendrA bhaja mAThazAnadAyaka" | 1 || tamAkuthI sIdhuM ane paraMparAe pArAvAra nukasAna thAya che-e samajAvatAM ghaNAM pustako lakhAyAM che - ke je vAMcIne tamAku pratye cIDa jAge ne jo tamAku vaLagI hoya to choDI devAnuM mana thAya ane na vaLagI hoya For Personal & Private Use Only Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 16-118 to ene koI paNa rIte vaLagavA na devI evo nirNaya majabUta thAya. Ama chatAM tamAkunI pakaDa jagata upara ochI nathI. ane tethI tamAkanA guNa gAnArA paNa ghaNA che. teo prathama kahyuM te karatAM UlaTuM ja kahe che. teo kahe che ke tamAkunI niMdA karanAranuM satyAnAza jAya che mATe tenI niMdA na karavI. koI khAya koI pIve koI leve nAza tamAkunI ninja kare, tenuM jAya satyAnAza" || 1 || eka saMskRta kavie to tamAku upara phIdA phIdA thaI jaIne - tamAkune bhAgIrathI-gaMgA sAthe sarakhAvI che - kvacita thakka kvacita phA. kvacidra nAsAgrAminI , tamAkhustrividyA proktA, kalau bhAgIrathI yathA" | 2 || eka chIMkaNI-tamAku sUMghavAnA rasikane sUMghatAM-sUMghatAM evo rasa jAgyo ke te rasa aMdara na samAyo ne kAvyarUpe bahAra sarI paDyo. te kAvya A pramANe che - "chIMkaNI taNo saDako, pahoMcyo svargane dvAra .. Indra kare oratA, dhanya manuSya avatAra". I 1 ll mAnavalokamAM sArabhUta vastu koI hoya to te tamAkhu che ema svargalokamAM chaDecoka kahevAya che. Indra brahmAne prazna kare che ane brahmA cAra mukhe ekasAthe uttara Ape che evI kalpanA karIne eka kavie tamAkunA guNa gAyA che. biDaujA purA pRSTavAnuM pavayoni, dharitrItale sArabhUta kimati | caturbhimukhairityavoca virancistamAkhastamAkhastamAkhastamAnuI 1|| Ama jo tamAku-purANa ukheLyA karIe to pAra na Ave eTaluM lAMbu che. A badhA uparathI eTaluM to cokkasa che ke tamAkuno virodha karanArA che to tenI sAme tamAkunI puSTi karanArA paNa che. virodha karanArA vadhe che ke puSTi ApanArA e nakkI karI zakAya evuM nathI. ahIM hitazikSA chatrIzInA kartA kavi tamAkuno tyAga karavAnuM kahe che. For Personal & Private Use Only Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA paNa koNa jANe zAthI temaNe ekalI tamAkune na chaMcheDI ne sAthe telane lIdhuM? tela khAvAthI udharasa thAya che ema kahevAya che, paNa vadhu paDatuM upayogamAM levAthI. telano tyAga karavo, paNa te khAvAmAM, coLavAmAM nahi ema vaidyaka kahe che - "vRtAt zataguNa taila, mardane na tu bhakSaNe ' e pramANe bhakSaNamAM eTale khAvAmAM telano niSedha jaNAvavAmAM Ave che. telano vadhAre paDato coLavAmAM upayoga paNa nukasAnakAraka che. Ama tela ane tamAkuno tyAga karavAnuM kavi kahe che. paNa telano tyAga karavAnuM prastutamAM bIjI zikSAo jeTaluM prastuta jaNAtuM nathI. eTale zikSAtkArano Azaya evo hovAno saMbhava che ke - tela-tamAkuno tyAga karavo arthAt telavALI tamAkuno tyAga karavo. tamAka karatAM tela-tamAku puSkaLa geralAbha karanAra che. suMghavAmAM AvatI telaattaravALI tamAku koIkoI vakhata nAkanA bhayaMkara rogo utpanna kare che ane oparezana-kApakUpa karAvavI paDe che. hokA vageremAM tela-tamAkuno upayoga thAya che ema sAMbhaLyuM che. tethI potAne tathA bIjA nAnA jIvone paNa moTI hAni pahoMce che. gaDAkumAM upayogamAM levAtI tamAku telayukta banAvaTavALI hoya che. gAMjA vagerenI banAvaTa paNa A tela-tamAku zabdathI sUcita thAya che. eTale telano tyAga karavo, tamAkune tyajavI ane tela-tamAkune jarUra choDavI. Ama ekamAM traNa zikhAmaNo samAI che. [63] aNagaLa pANI pIvuM nahi - A hitazikSAne vAMcIne jIvanamAM utAranAra aneka pApothI bacI jAya che. eTaluM ja nahi paNa aneka ApattiothI paNa bacI jAya che. aNagaLa pANImAM nAnAM nAnAM jaMtuo eTalAM hoya che ke tenI gaNatarI paNa na thaI zake. zarIrane ane AtmAne e jaMtuo hAni pahoMcADe che - rogiSTa kare che. jalodara, gAgara jevAM peTa, vALAnA vyAdhio vagere aNagaLa pANI pIvAnI bheTo che A bhavamAM: parabhavamAM to te AtmAne durgatinAM asahya duHkho maLe che. paramahaMta mahArAjA kumArapALanA zAsanamAM pazuone paNa aNagaLa. pANI pivarAvavAmAM AvatuM nahi. aNagaLa pANI na pIvuM eTale te gALIne For Personal & Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 16-1-18 69 pIvuM. pANI gALavAnI vidhipUrvaka gALeluM pANI gALeluM kahevAya che. naLe kapaDuM bAMdhI dIdhuM ne pachI jeTaluM pANI AvyA kare te badhuM gaLeluM che ema aviveka paNa AtmAne mATe lAbhakAraka nathI. judA judA ghaTTa kApaDanAM gaLaNAM rAkhavAM, gaLaNAM svaccha rAkhavAM; tenA saMkhArAno yatanApUrvaka upayoga karavo vagere sarva gaLavAno vidhi che. nahi gaLeluM pANI gaMdhAI UThe che. pANImAM porA paDI jAya che. nIla bAjhI jAya che. aNagaLa pANIvALAM pANIAraI paNa mANasane daridra banAve che. pANI pIvA mATe ja gALavuM evo A zikSAno artha samajavAnI bhUla na thavI joIe. gALyA vagaranuM pANI vAparavAmAM paNa pApa che. nAvA-dhovA mATe ke bIjA koI paNa upayogamAM pANI levAnuM hoya to te gALavuM joIe. judI judI RtuomAM pANI eka vakhata gALavAthI paNa cAle nahi. divasamAM babbe-traNa traNa vakhata pANI gALI levuM jarUrI che. nadI-taLAva kUvA ke vAvaDIono upayoga karanAre paNa gaLaNuM e pANIno upayoga karavA mATe mukhya sAdhana che e bhUlavuM na joIe. gALIne pANI vAparanArane eka saguNa ApoApa maLI jAya che. te e ke te vagara-upayoge nakAmuM pANI DhoLato nathI. nakAmuM pANI DhoLAya e paNa mahAna doSa che, anartha daMDa che; mATe pANI gALIne ja vAparavAno upayoga karavAno daDha nirNaya karavo. iti puruSayogya hitazikSA samApta For Personal & Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha strIjanopayogI zikSA vyavahA2 ane dharma e baMnemAM pradhAnatA puruSanI che. koI koI apavAdo bAda karatAM sthaLa ane kALamAtramAM sattA puruSanI cAle che. jenA hAthamAM sattAnAM sUtronuM saMcAlana che te jo vyavasthita hoya to tene adhIna je saMcAlana che te paNa sundara vyavasthAvALuM hoya. eTale chatrIzIkAre prathama 18 kaMDIo puruSane hitazikSA ApavA mATe lakhI che. have ATha kaDIo strIonI hitazikSA mATenI jaNAve che. strIo pAse paNa ochI sattAnuM saMcAlana nathI. gharamAM strI pradhAna che. strI e ja ghara gaNAya che. eTale te kSetramAM strIonI paNa pUrI javAbadArI che. te javAbadArI adA karavA mATe strIoe khAsa kevI rIte vartavuM joIe te strIoe khAsa karIne ane te javAbadArI adA karAvavA mATe puruSoe paNa jANavuM jarUrI che. te zikhAmaNo A pramANe che. 19 sasaro sAsu jeTha jeThANI, naNadI vinaya ma mUkojI; zANapaNe zerI saMcaratAM, caturA cAla ma cUko. : 19: suNajo sajjana re. (1) sasarA, sAsu, jeTha, jeThANI ane naNaMdano vinaya mUkavo nahi. (2) zerImAM jatAM-AvatAM zANapaNuM rAkhavuM ane cAla cUkavI nahi. [1] sasarA vagereno vinaya mUkavo nahi - vizvamAM moTAmAM moTuM vazIka2Na For Personal & Private Use Only Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 19 71 koI hoya to te vinaya che. strI eka Azramano tyAga karI bIjA AzramamAM gRhiNI tarIke jAya che tyAre tenAmAM A "vinaya rUpa vazIkaraNanI sauthI vizeSa agatya che. prathama te bALArUpe - eTale chokarIpaNe bApane ghera hatI eTale tenA upara vAtsalya-putrIsneha dhAraNa karatAM mAta-pitAne tenA vinayanI aucityanI eTalI apekSA na hatI. gharamAM ochuMvatuM kAma kare, phAve tema bese-UThe vagere nabhAvI levAmAM AvatuM hatuM. chokarInuM game tevuM vartana calAvI levAmAM Ave eTale chokarIe ema na samajI levuM joIe ke A badhuM huM je karuM chuM te barAbara che. snehavaza koI kAMI kahetuM nathI paNa te teone game che ema to nahi. temAM paNa chokaramata dUra thatAM evAM keTalAMka AcaraNo dUra thaI javAM joIe, nahi to je prathama chokaruM che kahIne bacAva thato hato te paNa have nathI eTale bhArabhUta ane aLakhAmaNAM thatAM vAra na lAge. chokarIne pArakuM ghara potAnuM karavuM che eTale tenAmAM te kaLAnI eTale bIjAne vaza karavAnI kaLAnI khUba ja jarUra che. mAta-pitA, bhAI-bhAbhI, bhaginI-sakhI Adi sarvano saMga choDIne jyAre kanyA sAsare Ave che tyAre tenuM kuTuMba pharI jAya che. tyAre tenA kuTuMbamAM sAsu-sasarA, jeTha-jeThANI-naNaMda vagere mukhya hoya che. e sarvanA satata samAgamamAM rahevAnuM hoya che eTale te sarvano prema jItavo Avazyaka che. game tema patine rAjI rAkhavo, mAre bIjAnI zI paDI che? e gRhasthAzramane chinnabhinna karI nAkhanArI moTAmAM moTI bhUla che. e bhUlanI bhulAmaNImAM paDelI strIo sukhI kuTuMbane paNa eka kSaNamAM duHkhanA dariyAmAM haDaselI de che. e bhUla na thAya te mATe vinayanI AvazyakatA che. temAM sarvaprathama sasarAno vinaya jarUrI che. sasarAnI maryAdA rAkhavI. temanA khAnapAnAdinI vyavasthAmAM ullAsa dekhADavo. dinAnudina vRddhAvasthA tarapha AgaLa vadhatA te vRddhapuruSa gharamAM bhArabhUta che ema na mAnavuM, paNa gharanuM sarvasva koI hoya to te che ema samajavuM. te puruSa patinA pitA che - pUjya che. strIne pati pUjya che to je pUjyane paNa pUjya che te kema pUjya na hoya? hoya ja - vizeSa pUjya hoya. sasarAnAM avasthAjanya koI aNagamatAM AcaraNo hoya te tarapha lakSya na rAkhavuM. paNa evA vRddha puruSanA For Personal & Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 hitazikSA AzIrvAdathI gRhataMtra vyavasthita cAle che ema mAnI temanA AzIrvAda meLavavA mATe temanuM hRdaya prasanna rahe tema vartavuM. - strIne bIjo sAsuno vinaya karavAno che. patinI mAtA e sAsu che. je strIe potAnA putrane nava mahinA peTamAM rAkhIne ahIM sudhI vhAla varasAvIvarasAvI ucheryo che, te putrane mATe ane putravadhU mATe kAMIka AzA e strI rAkhe to te vadhAre paDatI che ema to na gaNAya. navI AvatI strI A samajatI nathI ane sAsare AvyA pachI e gerasamajUtIthI aneka prakAranA kalaha utpanna kare che. strIne sAsunA samAgamamAM satata rahevAnuM hoya che eTale ekabIjAnAM maMtavyo anurUpa thAya te mATe sAsu vahune vAraMvAra kahe che. e hitavacano hoya ke sattAnAM vacano hoya teno vicAra vahune karavAno nathI paNa tenuM pAlana karavAmAM zreya che ema samajavAnuM che. e samajaNa nathI hotI tyAre sAsunAM vacano vahune kaDavAM lAge che ne vAraMvAra vAta-vAtamAM kalaha thayA kare che. e kalahanAM aniSTa pariNAmo jagatamAM gaNyA gaNAya nahi eTalAM AvyAM che; jyAre vinayavALI putravadhUoe potAnA e saguNane laIne pArakA gharane paNa evuM to potAnuM banAvyuM hoya che ke e gharamAM kalaha kadI paNa DokiyuM karI zakato nathI. kajiyALI sAsuone paNa sudhAravAnI zakti vinayavALI putravadhUmAM hoya che. patinA moTA bhAI ane temanI strI jeTha-jeThANI che. gharamAM temanuM calaNa paNa sAruM hoya che. sattAnA amuka dora temane AdhIna hoya che eTale temanuM gaurava jALavavuM e strInI pharaja che. temanA aucityano bhaMga karavAthI ghara cUMthAI jAya che. temanA pratyenA vinayathI gharamAM saMpa jAme che ane saMpa tyAM jaMpa AvIne vase che. gharamAM chUTathI haratIpharatI ekabIjAnI vAto ekabIjAne karavAnI chUTa dharAvatI vyakti koI hoya to te patinI bahena che. tene naNaMda kahevAmAM Ave che. bhAbhInI mazkarI karavI ane koI koI bhAbhInAM chidro joIne khullAM karavAM-Toka vagere e patinI bahenamAM strInI sajAtIya che eTale svabhAvasiddha hoya che. evA prasaMgothI strIe ciDAI javuM na joIe. naNaMdanuM paNa gaurava jALavIne tene vaza karI levI joIe. Ama A pAMca pratyenA vinayanI navI AvatI strImAM prathama jarUra che. For Personal & Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 19 e Ave eTale bIjA guNo je gRhasthAzramane yogya che te AvatAM vAra nahi lAge - je sthitimAM jene rahevAnuM che tenAmAM te sthitinI yogyatA hovI joIe - na hoya to meLavI levI joIe. yogya AtmAone sukha-saMpatti sAMpaDe che ane yogyatA vagaranA AtmAo pAsethI prApta thayelAM sukha ane saMpatti vagere vidAya thAya che. sthiti ane paristhitine anurUpa vartana karanAra koI paNa sthaLe kadI paNa viSAdane anubhavato nathI. eTale gRhasthAzramamAM pravezatI strIe sasarA vagere pAMcano vinaya karavo e parama Avazyaka che. zerImAM zANapaNe saMcaravuM cAla cUkavI nahi - zerImAM lattAmAM jatAMAvatAM zANapaNuM rAkhavuM. potAnI cAla cUkavI nahi. maryAdA bhUlavI nahi. je strI zANapaNuM gumAve che, cAla cUkI jAya che te strInA sadAcAra upara dhakko pahoMcatAM vAra lAgatI nathI. jagatanA jIvo upara guNa karatAM avaguNonI sattA vizeSa cAle che, eTale avaguNavALA jIvo jagatamAM ghaNA che. strIno parama guNa zIla-sadAcAra che. sArI cAle cAlatI ane zANapaNuM dAkhavatI strI potAnA e parama saddaguNanuM saMrakSaNa karI zake che ne tethI viruddhacAla cUkI janAra ane zANapaNuM gumAvatI strI potAnA zIlane dhakko pahoMcADatAM vAra lagADatI nathI. maryAdAvALI strI maryAdApUrvaka cAlI jatI hoya to tene joIne vikArI mANasa paNa zAMta thaI jAya che. tenI cAlano ja kaDapa sAmA mANasa upara evo paDe che ke tenA mananA duSTa vicAra khasI jAya che. jyAre uchAMchaLApaNe AMkho nacAvatI, hasatI, vastranA cheDA UMcAnIcA karatI strIne joIne game tene tenI mazkarI karavAnuM mana thAya che. ane chevaTe pariNAma sAruM AvatuM nathI. eTale zerImAM jatAM-AvatAM zANapaNuM ane cAla cUkavAM nahi, emAM ja kharI caturAI che. gRhasthAzramanI vyavasthA ane ziyALa Adi sadAcAra e be strI jIvanamAM pradhAna bhAga bhajave che. tene anurUpa cAra zikhAmaNo vIsamI kaDImAM che te A pramANe - For Personal & Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 20 nIca sAhelI saMga na kIje, paramaMdira vi bhamIejI: rAtri paDe gharabAra na jaIe, sahune jamADI jamIe. 20 suNajo sajjana re. hitazikSA (1) halakI sakhIno saMga na karavo. (2) pArake ghera bhaTakavuM nahi. (3) rAtre ghara bahAra javuM nahi. (4) sahune jamADyA pachI jamavuM. [3-5] halakI sakhIno saMga na karavo - strI ho ke puruSa, paNa sarvanA jIvanamAM mitra e agatyano bhAga bhajave che. temAM paNa puruSa karatAM strIne tenI sakhI sAthe adhika samAgama rahe che. sakhI-sAhelI-bahenapaNIne alI e!' kahIne bolAvavAmAM strI je majA anubhave che te koI ora ja hoya che. strI koInI paNa pAse potAnuM hRdaya kholatI hoya to te tenI sakhI che. jo sakhI sArI hoya to sArA saMskAra Ave che ane kharAba hoya to kharAba saMskAra Ave che. sArA saMskAra karatAM kharAba saMskAro jaladI Ave che ne AvyA pachI tene ghara karatAM vAra lAgatI nathI. nIca - halakI sAhelIno saMga e kusaMga che. e kusaMgathI aneka prakAranI bUrI Tevo praveze che. vyAvahArika jIvanamAM aneka sukha-duHkhanA prasaMgo Ave che tyAre sArI sAhelI yogya salAha Ape che ane kharAba sakhI evI kharAba salAha Ape che ke jene pariNAme aneka prakAranA kleza-kalaha UbhA thAya che. eTale evI kAnabhaMbheraNI karatI nIca sakhIno saMga na karavo. pArake ghere bhaTakavuM nahi - potAnuM ghara choDIne pArake ghare bhamavuM nahi. vyavahAra vagere kAryaprasaMge prayojana sahita bIjAne ghare javuM paDe te juduM, paNa ema ne ema vaga2kA2Ne potAnuM gha2 choDIne bIjAne ghare bhaTakyA karavuM e strI-jIvananuM moTuM dUSaNa che. emAMthI bIjA aneka doSo janme che. keTalIka strIone bapora paDe eTale potAnuM ghara gamatuM nathI - te kyAMya ne kyAMya bhaTakavA nIkaLI paDe che. ema ne ema samaya pasAra karavA mATe bhaTakatI strIo jene tyAM jAya che tene paNa aLakhAmaNI lAge che. jenA jIvanamAM kAMI paNa For Personal & Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI : 20 - dhyeya nathI - game tema vakhata pasAra karavo evI jenI mAnyatA che te strIo bhArabhUta thaI paDe temAM navAI zuM? jo pArake ghare bhaTakavAnI Adata chUTI jAya to ghera beThAM aneka kAryo sUjhe. gRhasthAzramamAM kAryabhAra jo upADavo hoya to eTalo che ke bIjAne kahevuM paDe ke tame to koI paNa divasa dekhAtAM ja nathI - amAre ghare AvatAM ja nathI. tene tyAM bIjA maLavA Ave tyAre paNa gharamAM kAma karatI strIne joIne AvanAro kAMIka meLavI jAya. bhale ne pachI bIjI bhaTakatI strIo AvI potAnA kAryamAM rata rahetI ramaNIne gharanI mIMdaDI' kahe - emAM kAMI nAnapa nathI. koInA kahevA upara potAnA jIvanane bagADI nAkhavA karatAM potAnuM hita zemAM samAyuM che eno vicA2 karavo e mahattvanuM che. eTale pArake ghare bhaTakavuM nahi. e strI jIvanamAM ati agatyanuM che. - rAtre ghara bahAra javuM nahi - rAtri eTale aMdhakAranuM rAjya. aMdhakAranA rAjyamAM lUMTAvAno pUro bhaya. rAtre ghara bahAra nIkaLatI strI lUMTAI jAya e pUro saMbhava che. bIjuM - dhana lUMTAya ke na lUMTAya e eTaluM mahattvanuM nathI. paNa strInuM ziyaLadhana jo lUMTAya to pachI tenI pAse bIjuM jaLavAI rahe tenI kAMI kiMmata nathI. rAtre strI bahAra nIkaLe to tenA pratye vahema AvyA vagara rahe nahi. zuddha strI hoya chatAM vahemano bhoga banyA pachI tenA pratye badhA zaMkAnI najare joyA kare che - ne tenuM pariNAma tene ghaNuM veThavuM paDe che. eTale nakAmuM rAtre ghara bahAra zA mATe javuM joIe ? prayojana hoya ne koI sAthe hoya tyAre rAtre paNa javuM paDe e judI vAta che, bAkI strIne rAtre ghara bahAra javuM e hitAvaha nathI. rAtre bahAra pharavAnI chUTa rAkhatI strIo kevA avaLe raste caDI gaI hoya che te jANavAmAM majA nathI. e strIonA avaLe mArge caDI javAmAM pradhAna kAraNabhUta rAtre game tyAM pharavAnI chUTa che, e che e nirvivAda che. jo evA mArgothI bacavuM hoya to e chUTamAM majA nathI ema samajIne rAtre bahAra nIkaLavAnuM - bhaTakavAnuM choDI devuM joIe. 1 - 75 [6] sahune jamADIne jamavuM - sahune jamADIne pachI jamatI strI je gharamAM hoya che te gha2nAM badhAM mANasono prema sahelAIthI jItI le che. tethI viruddha For Personal & Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76 hitazikSA bIjAnI darakAra rAkhyA vagara sauthI pahelA-vagara kAraNe-pote ArogI letI strI kAMI sonuM-rUpuM khAtI nathI ke kAMI peTamAM jarUra hoya tethI vadhAre khAtI nathI, chatAM tenA pratye A to khAudharI che e pramANenI aruci badhAMne thAya che. badhAMne jamADyA pachI jame temAM kAMI strI bhUkhe marI jatI nathI ane badhAMno sadbhAva meLave che. kadAca e sadUbhAvane mATe thoDuM sahana karavuM paDe to te kAMI vadhu paDatuM nathI. vrata-niyamane kAraNe strIne rAtri na paDe eTale vaheluM jamI levuM paDe e judI vAta che. bAkI to badhAMne jamADyA pachI jamavAnI jo Teva paDI jAya to pahelAM jamavuM phAve nahi ane badhAMnA premano lAbha sahaja maLato jAya. eTale strIe gharanAM badhAMne jamADIne ja jamavAnI Adata pADavI e gRhasthAzramane dIpAvanAra uttama guNa che. vIsamI kaDImAM eka zikhAmaNa nIca sAhelIno saMga na karavAnI ApI hatI. A ekavIsamI kaDImAM keTalIka strIo evI che ke jeno paricaya karavAno prasaMga strIone avAranavAra thayA kare che, paNa temAM bahu sAvadha rahevA jevuM che. e paricayamAMthI jo saMga vadhyo to sadAcAra pUrA jokhamamAM AvI paDe che ema samajI levuM. te strIo kaI che ne tenA saMgathI zuM thAya? te samajAvatI hitazikSA A pramANe che. 1 dhobaNa mAlaNa ne kubhAraNa, jogaNa saMga na karIe jI; saheje koIka ALa caDAve, evaDuM zAne karIe : 21 suNajo sajjana re. dhobaNa mALaNa, kuMbhAraNa ane jogaNano saMga karavo nahi - A eka ja zikhAmaNa strI-jIvanamAM ghaNo mahattvano bhAga bhajave che. A zikSAnI viruddha vartana karanAra strI kuLa-paraMparAgata maLelA saguNanA vArasAne gumAvI bese che, jIvanane kalaMkita karI mUke che ane avaLe raste caDI jaIne chevaTe For Personal & Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 21 77 khuvAra thAya che. dhobaNa - e kapaDAM dhovAnuM kAma karanArI strI che. kapaDAM dhovAnA kAryane mATe te strIne strIjIvanamAM mukhya gaNAtI lajjAne neve mUkavI paDe che. nadIne ghATe ke taLAvane kinAre te game tyAre jAya che ane potAnuM kArya kare che. moTe bhAge gAmanAM melAM vastrone sApha karanArI te strI - nIkaLato badho mela pANImAM vaheto karI de che ema na samajavuM. roja thoDo thoDo mela te potAnA manamAM saMgharyA kare che. e manamAM saMgharAto mela ghaNo ja vicitra hoya che. judAM judAM vastromAM saMgharAelA aneka prakAranA melane sApha karatAM dhobaNanuM mana kalpanAnA ghoDA upara caDIne kyAMyanuM kyAMya doDI jAya che. sAcIkhoTI kalpanAomAM vihAra karIne ThekANe AvatA manamAM kevA vicitra saMskAra pravezI gayA hoya che te sahaja samajI zakAya evuM che. haMmezAM evA saMskAra saMgharatI strInA saMgathI zuM lAbha thAya? lAbha to e ja thAya ke tenI pAsethI duniyAnI sAcIkhoTI melI vAto sAMbhaLavA maLe ane pariNAme e tarapha mana kheMcAya. ghara ghara bhaTakatI AvI strIo ghaNI vakhata dUtInuM kArya kare che ane sArI ne bhoLI strIo temAM phasAI paDe che. temAM na phasAnArI strI paNa jo tenA saMgamAM hoya to tenA upara ALa caDatAM vAra nathI lAgatI. mALaNa - dhobaNane maLatI bIjI eka strI mALaNa che. e strIne mATe saMskRtamAM eka kavie zloka racIne tenAthI cetatA rahevAnI sUcanA karI che. kavi kahe che ke - pakSiNAM vAyaso dhUrta, zugAlaza catuSpadAm | narANAM nApito dhUrta grISa dhUta ca mAlikA / 1 I" pakSIomAM kAgaDo dhUrta che, pazuomAM ziyALa che; naromAM hajAma dhUrta che ane strIomAM mAlaNa dhutArI che. phUlane vecanArI e strIne dhUrtAnuM biruda vagaramAgye maLI gayuM che e tenI kuzaLatAne AbhArI che. puSpa e puSpasAyaka-kAmanuM zastra che. kAmanA bANane puSpane vividha prakAre vecatI mAlaNa dareka rIte pAvaradhI hoya e sahaja che. puSpavATikAne saMketasthAna tarIke pUruM pADavAnuM kArya puSpa vecavAne bahAne For Personal & Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA mALaNa ghaNI ja sahelAIthI kare che. ane e rIte ekabIjAne vaza rAkhavAnI zakti paNa tenAmAM sArI khIlI hoya che. ekabIjAnI gupta vAto sAcavavA mATe vaLatara paNa te te vyakti pAsethI te ThIka pramANamAM meLavI zake che. mALaNa game te sthaLe javA-AvavAnI chUTa dharAve che. vizvamAM aneka prakAranAM puSpo khIlatAM hoya che. teno parAga AsvAdavA mATe puSpayo - bhramaro icchatA hoya che. yathecchapaNe parAga cUsatA e bhramarone urADI mUkavA ke cUsavA devA eno adhikAra mALaNanA hAthamAM che. moTe bhAge e adhikArano durupayoga karanArI strIno saMga karavo e ucita nathI. evA saMgathI sAcuM ke khoTuM ALa caDyA vagara rahetuM nathI. kuMbhAraNa - pAtranI pAtratA TakAvI rAkhavI ke nahi? teno adhikA2 dharAvatI A strIthI sAvadha rahevA jevuM che. kuMbhAraNanA saMgathI keTalAka halakA ane keTalAka haLavA saMskAro Ave che. puruSane kuMbhAra ane strIne kuMbhAraNa kahe to tethI tene khuzI UpajatI nathI paNa apamAna lAge che e eka jAtanI gALa che evI vyAvahArika samaja che. dhobaNa ane mALaNanI mAphaka kuMbhAraNane paNa gha2 gha2 javAno ane anekano aneka prakAre paricaya sAdhavAno vyavasAya rahe che. halakA saMskArane vaza evAM kAryomAM sIdhI ke ADakatarI rIte te sahAyabhUta thavAnuM icche che. ane ghaDA-mATalAM vagere vecavAnA kAryanI sAthe gauNa kArya paNa evA prakAranuM tenuM banI jAya che. enI saMgatithI strImAM kalaMka AvatAM vAra lAgatI nathI mATe teno saMga na karavo e hitAvaha che. jogaNa bhagavAM paherIne gha2 gha2 bhIkha mAgIne jIvanavyavahAra calAvatI strI jogaNa che. keTalIka melI sAdhanAnuM baLa paNa tenI pAse hoya che. enA samAgamathI kAMInuM kAMI karavAnuM mana thaI Ave che. pariNAme jIvananI dizA palaTAI jAya che, rAha badalAI jAya che, avaLA rAhe jIvana caDI jAya che. ekabIjAnA saMdezA ekabIjAne pahoMcADIne avaLA mArgamAM madada karatI jogaNa e ochI bhayaMkara nathI. strInA ziyaLane bharakhI janAra e mahAvyAdhi che. jeTaluM moTA rogathI nukasAna thAya che, tethI vadhu nukasAna jogaNano saMga strIne pahoMcADe che. eTale ethI bacavuM khUba ja Avazyaka che. kAmaNa, cUmaNa, mAraNa, uccATana, garbhastaMbhana, dorA-dhAgA vagere vyavasAya jogaNa kare che, ne te aneka rIte bhayaMkara pariNAma upajAve che. 78 For Personal & Private Use Only dys Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI : 22-23 79 dhobaNa mALaNa, kuMbhAraNa ane jogaNa e cAra to mukhya hovAthI ahIM gaNAvyAM che. bAkI tene maLatI ghAMcaNa, vAgharaNa, bharavADaNa, vaDAraNa; bhaMgiyaNa, sonA2Na, hajAmaDI, vagerenA saMgamAM rahevAthI paNa geralAbha thAya che. eTale e sarvano paNa saMga na karavo. jIvanamAM je saMgathI sArA guNanI prApti ane saMrakSaNa thAya tenuM sakhya sAdhavuM - bAkI vyavahAramAM kAmapUratuM kAma sahu koIthI levuM paDe che. kAma levuM e judI vAta che ane sakhya sAdhavuM e judI vAta che. saMga karavo eTale sakhya sAdhavuM. evA saMgathI ekaMdara nukasAna thAya che, mATe e saMga na karavo. nukasAna thAya ke na thAya to paNa evA saMgathI ALa caDe che, ALa caDe evuM zA mATe karavuM joIe? strIonuM moTuM dhana ziyaLa che. e eka guNa strImAM jo pUrepUro khIlyo hoya to te AkhA jagatane vaza karavA samartha banI zake che. game tevI ApattiomAMthI zIlaprabhAve te UgarI zake che. zIlane laIne strI satI kahevAya che ane tenA vagara e kulaTA gaNAya che. bAvIsamI ane trevIsamI kaDImAM hitazikSAkAra te zIlaguNanA saMrakSaNane anurUpa zikhAmaNo Ape che - te A pramANe - 22-23 nija bharatAra gayo dezAvara, tava zaNagAra na dharIe jI; jamavA nAti vacce nava jaIe, durjana dekhI DarIe. 22 suNajo sajjana re. parazerI garabo gAvAne, meLe khele na jaIejI; nAvaNa dhovaNa nadIkinAre, jAtAM nirlajja thaIe. 23 suNajo sajjana re. (1) potAno pati paradeza gayo hoya tyAre zRMgAra sajavA nahi. (2) jJAti vacce jamavA javuM nahi. (3) durjanathI dUra rahevuM - DaravuM. For Personal & Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA (4) pArakI zerImAM garabo gAvA javuM nahi. (5) meLAmAM ane nATaka-bhavAI Adi khelamAM javuM nahi. (6) nAvA-dhovA mATe nadIkinAre javuM nahi. [8] pati paradeza hoya tyAre zaNagAra na dharavA - strI ema ne ema moha utpanna karanAra che. strIne jovAthI ja nahi paNa teno vicAramAtra karavAthI paNa mada caDe che. temAM paNa zaNagAra sajelI strIne joIne evuM AkarSaNa janme che - te potAnI sAna-bhAna gumAvIne jema dIpazikhAmAM pataMgiyuM jhaMpalAve che - tema te jhaMpalAve che. jenA pratye AkarSaNa che tene meLavavA e kAmI jIvaDo sarva kAMI karI chUTe che. evA prasaMgothI bannene ghaNuM ghaNuM sahana karavuM paDe che. jyAre rakSaNa karanAra-bacAvanAra potAno pati paradeza che tyAre to patana pAmatAM vAra lAgatI nathI. strIne zRMgAra sajIne rAjI rAkhavA yogya koI vyakti hoya to te teno pati che - svAmI che; nahi ke bIjA. bIjAnuM evA prakAranuM AkarSaNa na vadhe temAM ja lAbha che. pati bahAragAma jAya tyAre zaNagAra sajatI strIne mATe AjubAjumAM je vAto thatI hoya che te jo te strI sAMbhaLe to tene khabara paDe ke AnuM pariNAma kevuM viSama ane virUpa Ave ema che. jeno pati pravAsI che te strI proSitabhartakA' kahevAya che. e virahiNI ramaNIne pati-viyogajanya duHkha evuM sAlatuM hoya ke temAM tene khAvA-pIvAnuM paNa na gamatuM hoya to zRMgAra sajavAnuM mana kyAMthI thAya? sAhitya-granthomAM tenAM khAsa lakSaNo jaNAvyAM che. e lakSaNothI ja bIjAne khabara paDI jAya ke A strIno svAmI paradeza gayo che. virahAgnithI pIDAtI viyoginInuM varNana saMskRta sAhityamAM khUba maLe che. yoginI karatAMya viyoginI strInuM mana koIkanA dhyAnamAM vizeSa ekatAra banI gayuM hoya che. tenI dazA kevI hoya che tenuM eka citra nIcenA kAvyazlokamAM sundara rIte khaDuM thAya che. virahAnalataptA sIdati suptA, racita nalinadalatabhUle, marakatavimale, For Personal & Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 22-23 81 karakalitakapola, galitanicola, nathati satataruditana nizA-manimeSadazA | na sakhImasuviti gurumabhivandati, nindati himakarakaranikare, paritApakare, manute di bhAra muktAhAra, divasanizAkaradInamukhI, jIvitavimukhI || 1 | virahAgnithI tapI rahI che, marakatamaNi samA nirmala kamalapatranI pathArImAM sUtelI taraphaDyA kare che. hAthanI hathelImAM gAlane TekavIne beThI che. colI gaLI gaI che. Tagara Tagara jotI roI roIne rAtane vitAve che. sakhI-sahacarIne oLakhatI nathI - bolAvatI nathI, gurujanane vaMdatI nathI - aucitya jALavatI nathI. upatApa vadhAranArA candramAnA kiraNasamUhane nirde che. hRdaya para rahelA motInA hArane bhArabhUta mAne che. divasanA candramAM samAna mukha phIkuM paDI gayuM che. jIvavAnI lAlasA dUra karIne divaso pasAra karI rahI che. e sthitimAM rahetI virahiNI zaNagAra saje e kevuM behUduM bAkI keTalIka strIo pati paradeza javA prayANa kare tyAre bahArathI jANe vajapAta na thayo hoya evuM duHkha dekhADe che ane aMdarathI rAjI rAjI thatI hoya che. pArakA sAthe haLelI evI strIonI nAtamAM bhaLavA IcchatI strIone A hitazikSA game ke na game te vajUdanuM nathI. A zikhAmaNa sahaja to te strIone che ke je strIo patinA prayANa samaye vimanaskatA-becenI kharekharI anubhavatI hoya che. strIo sAcI satI tarIke vagaprayatna prasiddha thaI hoya che, te strI patinA virahamAM zaNagAra na saje e ja eno zaNagAra gaNAya che. gUrjarI prajAne samajAvI-phosalAvIne hitavacana kaheto ne gUrjarI girAne vividha lADa laDAvato kavi dalapatarAma dalapattapiMgalamAM toTaka chaMdanuM lakSaNa jaNAvatAM kevI koDIlI bhASAmAM uparanI hitazikSAne kavI le che. "zi! zA zaNagAra have sajavA, guNavaMta pati paradeza gayA I" (toTaka) For Personal & Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 hitazikSA he zazi! - e pramANe potAnI sahacarIne saMbodhIne viyoginI vAta kare che ke have zaNagAra zA sajavA? zuM karavA karavA? guNavaMta svAmI to paradeza padhAryA che. cAra sagaNa eka caraNamAM Ave tene toTaka kahe che. zazi, zA. za-e pramANe prAraMbhamAM zA zanasa mUkIne kavie potAno saMketa jALavyo che. Ama pati paradeza gayelo hoya tyAre strI zaNagAra na saje e AryAvartanA rUDha saMskAra che. nAta vacce jamavA javuM nahi - e zikSAnI pAchaLa paNa nAtanA jamaNavAramAM maryAdAno lopa thAya e rIte jamavA na javuM. maryAdAno bhaMga thAya eTale strI nirlajja bane che ne tethI tenA zIlane dhakko pahoMce che. e Azaya che. jene zIlarakSaNa karavAnI javAbadArI potAne mAthe AvI paDI che evI vidhavA strIo jJAti vacce jamavA nathI jatI e pracalita che. te pracalita vyavahAra zIlarakSaNa mATe maryAdAnI sAcavaNIne arthe che. amaryAditapaNe nAtamAM jamavA jatI strIonAM pariNAma sArAM nathI AvatAM, e siddha hakIkata che. nAta vacce jamavA javuM e zikSA pUrvanI zikhAmaNa sAthe saMbaMdha rAkhe che. eTale potAno pati paradeza gayo hoya tyAre nAta vacce jamavA na javuM. paradeza pati gayela hoya tyAre nAtanA jamaNamAM svacchaMdapaNe jamavA jatI strI potAnA sadAcArane jANI joIne jokhamamAM mUke che. [10] durjanathI DaratA rahevuM - durjanano bhaya darekane rAkhavAno che - temAM paNa strIne khAsa karIne - satI strIone to durjanathI khUba ja DaratA rahevAnI jarUra che. pAdapAnAM bharyA vAtAt sAdhUnAM durjanArdU bhayam ' vRkSane jema vAyuthI bhaya che tema sAdhuone durjanathI bhaya che. vAyu vRkSane ukheDI nAkhe che ane For Personal & Private Use Only Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 22-23 83 durjana sajjanane satAve che. nathI durjananI sAme thavAmAM sAra ke nathI durjanathI sahana karavAmAM. eTale durjanathI dUra rahevAmAM ja majA che. je strIno pati paradeza hoya te strIne durjanathI khUba ja sAvadha rahevAnI jarUra che. jeTalI jarUra hariNIne vAghathI cetatA rahevAnI che teTalI athavA tethI paNa vizeSa durjanathI DaravAnI che. durjano zikArI che, ane teo strInA ziyaLano zikAra kare che. zIlanuM rakSaNa IcchatI strI durjanathI DaratI phare. durjanathI DaratI phare teno artha e nathI ke strI bicArI-garIba-rAMkaDI banIne durjanano bhaya sevyA kare; paNa durjanathI sAvadha rahe tema chatAM prasaMga AvyuM durjanane batAvI Ape ke have pharI A raste javAmAM majA nathI. durjananI durjanatA bhulAvI de. buddhibala ane zIla-rakSaNanI pUrI khaMtathI durjanonebhayaMkara durjanone kharekharI nasiyata ApanArI eka satI strInI lAMbI vAta paNa TUMkamAM nIce pramANe samajavA jevI ne preraka cheH eka nagaramAM eka moTA zrImaMtane ekano eka putra hato. lADamAM te Ucharelo. lAyaka ummara thatAM tenA vivAha-lagna eka satI strI sAthe karavAmAM AvyA. paraNIne sAsare AvyA bAda TUMka samayamAM strInAM sAsu-sasarA svarga sidhAvyAM. pati bhoLo eTale tenA bhoLapaNano lAbha duniyAnA svArtha-sAdhuo levA lAgyA ane karoDonI saMpattine khalAsa thatAM vAra na lAgI. samajavA chatAM satI strI pratibhaktithI patine saMpattinA nAzamAMthI bacAvI zakI nahi. chevaTe saMpatti cAlI gaI eTale koI tenuM rahyuM nahi. e daMpatI Arthika duHkhamAM AvI paDyAM. e duHkha dUra karavAno upAya majUrI-mahenata sivAya bIjo koI have na hato. jyAM koTyAdhipati tarIke jIvana vitAvyuM hoya tyAM majUrI karAya kaI rIte?. ... ane Ape paNa koNa? eTale teNe paradeza jaIne kamAvAno vicAra karyo, paNa potAnI AvI suMdara ane suzIla strIne ekalI mUkIne kema javuM? e ciMtA tene satAvavA lAgI. patinA mananI ciMtA jANIne satI strIe kahyuM ke - "tame mArI ciMtA na karo ane khuzIthI kamAvA mATe paradeza padhAro. lyo, A eka dUdhano zIzo ane kamaLanuM phUla. jyAM sudhI dUdha tAjuM ne tAjuM hoya tyAM sudhI jANajo ke mane koI Apatti nathI - mAruM zIla surakSita che. ane kamaLa khIleluM hoya tyAM sudhI mAnajo ke mAruM zarIra svastha ane nIrogI che. te bannemAM khAmI dekhAya tyAre mArAM zIla ane zarIramAM For Personal & Private Use Only Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA khAmI AvI che ema samajajo. e pramANe kahIne te banne cIjo ApIne satIe patine vyathApUrvaka vidAya ApI. deza-paradeza saMcaratAM te eka kAmI dezamAM AvI caDyo. tyAMno rAjA khUba ja strIlaMpaTa hato. te dezamAM te sAdhAraNa kAma karIne rahevA lAgyo. dUdha ne kamaLane joIne te roja AnaMda anubhave. savAra-sAMja maMdire darzana karavA jAya tyAre te banne cIjo bahAra mUkI rAkhe. rAjA savAre zikAre jAya ane sAMje pAcho phare. rAjAno rasto A maMdira pAsethI ja pasAra thAya. savAre ane sAMje barAbara te dUdha ane kamaLane jove ane vicAra kare ke - AvuM suMdara phUla konuM che ane kyAMthI Ave che? rAjA Ubho rahyo ane jyAre pelo bahAra nIkaLyo tyAre tene bolAvIne potAnA AvAse laI gayo ane badhI hakIkata pUchI. bhoLe bhAve teNe badhI vAta kahI dIdhI. kAmI rAjAnI. vAsanA vadhI gaI ane rAjAe tene jelamAM pUrI dIdho. rAjAe cAra jaNane taiyAra karIne pelI strIne pakaDI lAvavA mokalyA. je kharca thAya te karIne paNa tene laI AvavAnI chUTa ApI. cAre jaNA satI rahetI hatI te nagaramAM AvyA ane barAbara tenA makAnanI sAme ja makAna laIne mukAma karyo. dhIre dhIre bArImAM UbhA rahIne pelI strIno paricaya teo sAdhavA lAgyA. sAmAonA mananI melI murAda satI strInA jANavAmAM AvI gaI, chatAM teNe sAvadhAnatApUrvaka teono paricaya jArI rAkhyo. te strInA rUpa-saundaryane nIrakhIne cAre jaNA tenA upara mohI paDyA ane anucita mAgaNI karavA lAgyA. vAtavAtamAM teonI pAsethI keTalIka rakama kaDhAvIne darekane potAnA ghare jude jude samaye AvavAnI mudata ApI. te daramiyAna teNe potAnA gharamAM eka khUba UMDo khADo khodAvIne cAre bAju cho ane taLiye jhINI retI patharAvIne taiyAra karAvyo. tenA upara pATI vagarano palaMga pAtharI rAkhyo ne anukrame cAre jaNA AvyA tyAre tene te gharanA oraDAmAM palaMga para besavAnuM kahIne pote taiyAra thaIne Ave che ema jaNAvyuM. e pramANe cAre jaNA UMDA khADAmAM jaI paDyA. teonI sarva milakata pote kabaje karI lIdhI ane temanI pAsethI badhI vAta jANI lIdhI. potAno pati saMkaTamAM AvI paDyo che te jANIne tene ghaNuM duHkha thayuM. tene choDAvavA mATe te taiyAra thaI. cArene mATe moTI moTI peTIo vyavasthAvALI taiyAra karAvI temAM pUrIne pote For Personal & Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI : 22-23 pelA rAjAne gAma AvI. tyAM dhIre dhIre gAmamAM potAnA zIlanuM rakSaNa karavApUrvaka te darekano paricaya sAdhavA lAgI. tenI AvaDatane lIdhe bhalabhalA tenA upara mohI paDatA, ane tene vaza thaI jatA. tenI pAse have dhananI pUrI chUTa hatI ane buddhi paNa svaccha hatI eTale kAMI vAMdho na hato. phojadAra, nyAyAdhIza, maMtrI ane rAjA sudhI tenI mulAkAto thavA lAgI. avAranavA2 teo tenI pAse AvavA lAgyA ane na chAjatI mAgaNIo karavA lAgyA. darekane te satI potAne hamaNAM eka vrata cAle che tyAM sudhI thobhI jAva - kahIne kalpanAsRSTimAM pheravavA lAgI. e daramiyAna rAjAnI paTarANIno paNa teNe paricaya vadhArI mUkyo. avAranavAra pote tyAM jAya ane mahArANI paNa potAne tyAM Ave eTale sudhInuM sakhya sAdhI lIdhuM. koIthI paNa na Darato rAjA eka mahArANIthI Darato hato te paNa teNe jANI lIdhuM. vacagALAmAM rAjAne mahele jaIne tenA kabATomAMnI cIjo jotAM dUdhano zIzo ane kamaLaphUla joyuM ne te banne rAjA pAsethI yuktipUrvaka laI lIdhAM. eka divasa jelamAMthI potAnA patine paNa khUbIthI chUTo karAvyo ane potAnA AvAse laI jaIne vigatavA2e badhI vAta karIne dUdha ane phUla batAvyAM. sArI rIte sevA karIne tene svastha karyo. badhI rIte potAnuM kArya have patI gayuM che, jANIne teNe potAnA gAma tarapha javAnI taiyArI karI; paNa A badhAne (kAmIone) ThekANe lAvavA joIe ema tenA manamAM thayuM. eka muka22 divase phojadArane pahele pahore, nyAyAdhIzane bIje pahore, dIvAnane trIje pahore ane rAjAne cothe pahore potAne tyAM AvavAnuM teNe kahyuM. badhA banIThanIne anukrame AvavA lAgyA. pahele pahore phojadA2sAheba padhAryAM. temanuM satIe svAgata karyuM ane vAtavAtamAM pahora vitAvI dIdho. tyAM to nyAyAdhIzasAheba padhAryA ane bAraNuM ThokavA lAgyA. phojadArasAheba gabharAyA ane potAne chupAvavAnuM kahevA lAgyA. temane pANIArAmAM suvarAvIne tenA upara hAMDA goThavIne DhAMkI dIdhA. pachI nyAyAdhIzanuM svAgata karyuM ane bIjo pahora pUro karyo tyAM to dIvAnasAhebe dvAra ThokyuM ne nyAyAdhIza gabharAyA. potAne kyAMka chupAvavA mATe te karagaravA lAgyA. eka moTI dIvInI jagyAe temane UbhA rAkhyA ne mezathI raMgIne mAthe dIvo mUkI dIdho. dIvAnasAhebanA svAgatamAM trIjo pahora pUro thayo tyAM rAjAsAheba padhAryA ane dIvAnasAheba jANe For Personal & Private Use Only 85 Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA dIvAnA thayA hoya tema gabharAI gayA. potAne chupAvavA mATe teNe paNa vinaMti karI. dIvAnane strInAM jUnAM kapaDAM paherAvIne rasoDAmAM cUlA AgaLa mokalI ApyA ane pote rAjAnuM svAgata karyuM. rAjAsAheba sAthe vAtacItamAM pahora vitAvI dIdho ane savAra paDI. prathamathI goThavaNa karI rAkhI hatI te pramANe mahArANI dAsadAsI parivAra sAthe padhAryA, eTale rAjA gabharAyA ane potAne chupAvavA mATe kahevA lAgyA. temane paNa strInAM kapaDAM paherAvIne eka ghaMTI hatI tyAM daLavA mATe besADI dIdhA. mahArANIsAhebanuM svAgata karIne temane aMdara oraDAmAM bolAvyAM ane dharmakarmanI vividha vAto karavA mAMDI. eTalAmAM phojadArasAheba kyAranA pANiyArAmAM lAMbA sUtA hatA temane paDakhuM paNa pheravavAnuM maLyuM na hatuM tethI kaLa caDI gaI ne te kAraNe te halI gayA. beDAMo dhaDAdhaDa nIce paDyAM. tenA avAjathI nyAyAdhIza camakI gayA ne dIvo nIce paDyo. mahArANIne thayuM ke A badhuM zuM che? jyAM badhI vAta kahIne bannene khullA pADyA tyAre dIvAna ane rAjAnA manamAM kAMInuM kAMI thavA lAgyuM. phojadAra ane nyAyAdhIza - banne ema ne ema UbhI pUMchaDIe nAThA. dIvAna ane rAjA paNa have thAkI gayA hatA. te baMnene paNa khullA karIne vidAya karyA. pachI mahArANIne badhI vigatavAra vAta karI potAnA patine bIjA badhA sAmAna sAthe pahelethI potAne gAma mokalI ApyA hatA. ahIM to have pelA moTA cAra paTArA ja bAkI rAkhyA hatA. rAjA vagere khUba ja dhUMApUMA thaI gayA ane sipAIone mokalIne satInuM sarvasva lUMTI levA hukama karyo. sipAIo AvyA. gharamAM bIjuM kAMI na hatuM eTale pelA cAra paTArAo upaDAvIne rAjasabhAmAM lAvyA. jyAM paTArAo kholyA tyAM to pelA cAre jaNA bhUta jevA nIkaLyA, teoe potAnI oLakha ApI ane potA para je vItI hatI te sarva kahyuM. satI paNa tyAM hAjara ja hatI. teNe badhAne zIla ane sadAcArano mahimA sacoTapaNe samajAvyo. mahArANIe paNa khUba kahyuM. badhA sudharI gayA. satIno sAro satkAra karIne rAjAe tene vidAya ApI. A kathA judI judI rIte ghaNI pracalita che. zIlanuM rakSaNa karavA mATe strIne keTalI sAvacetI rAkhavI paDe che - rAkhavI joIe e A vAtamAM spaSTa samajAya che. For Personal & Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzIH rara-23 satI sItA rAvaNa jevAne paNa vaza thaI na hatI. rANakadevI ane jasamAM oDaNa siddharAja jevA rAjAne haMphAvI zakI hatI. je strImAM pativratA dharmanuM ane ziyaLanuM teja jhaLake che. tenI AMkha sAme paNa kAmI joI zakato nathI. tenA avAjathI sAmo dhrUjI jAya che. satIne satIpaNAthI devo ne dAnavo paNa calAyamAna karI zakatA nathI, to sAmAnya mANasanuM zuM gajuM? A sarva bhAvanAthI hRdayane sabaLa banAvIne ramaNIoe durjanathI DaravuM eTale tenAthI dUra rahevuM ane prasaMga Ave tyAre durjanane dUra karavA paNa tene vaza na thavuM. prANa jAya paNa paNa pratijJA) na jAya evo dRDha nizcaya rAkhavo. [11] pArakI zerImAM garabo gAvA javuM nahi - garabo eTale rAsa. e eka strIonA samUhanRtyano prakAra che. goLa kuMDALe vaLIne sarakhe sarakhI suMdarIo rAsa ramatI hoya, garabo gAtI hoya tyAre te jovAne AkAzamAM devatAo paNa thaMbhI jAya evuM e hRdayaMgama daya hoya che. - saMgItano A prakAra zRMgArarasanuM aMga che. moTe bhAge garabo gAvAnuM rAtre hoya che. eTale pArakI zerImAM garabA gAvA mATe javuM e strIne mATe jokhamabhareluM che. moDI rAte garabA pUrA thAya ne tyAra bAda potAne ghare jatAM rastAmAM kAmI mANasonI satAmaNI thavAno bhaya pUreparo rahe che. ghaNI vakhata evA prasaMgomAM rakSaNa sAthe ramaNIone nija ghara pahoMcatI karavI paDe che. strIne mATe garabo gAvA javuM e kAMI mahattvanuM nathI, mahattvanuM to che potAnuM zIla sAcavavAnuM, eTale te bhayamAM mukAya e rItanuM kAMI paNa karavuM e anucita che. icchA pramANe game tyAre game tyAM garabe ramavA jatI strIo phasAI paDI hoya ane phasAI paDavAnA saMyogomAM AvI paDI hoya te darekanA anubhavamAM hoya che, eTale pArakI zerImAM garabo gAvA na javuM e hitakara For Personal & Private Use Only Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA 88 [12] meLA-khelAmAM javuM nahi - meLAmAM game tevA loko ekaThA thayA hoya che. tyAM mANasonI bhIDa ghaNI hoya che. game tyAM jevA tevA loko kharAba bhAvanAne pUrI karavAnA prayatno karatA aDDo jamAvIne meLAmAM paDyA hoya che. evAothI ghaNI sAvacetI rAkhavA chatAM meLAmAM tenA bhoga ghaNA banI jAya che. koInI corI thAya che to koInI AbarU jAya che. meLAmAM jovAnuM ghaNuM hoya che. - judI judI cIjo vecanArA vastuonuM pradarzana karIne bIjAonuM kheMcANa karatA hoya che. keTalAka ramata-gamata karIne lokone rIjhavatA hoya che. eTale meLAmAM kadAca bIjI satAmaNI na thAya to paNa je te jovAne pariNAme kAmanuM ke nakAmuM kharIdavAnI ane manane bahelAve evuM dekhavAnI pravRttithI to bacI zakAtuM nathI. tethI paNa ekaMdara nukasAna thAya che. eTale meLAmAM strIe na javuM e zikhAmaNa hRdayamAM kotarI rAkhavI jarUrI che. meLA karatAM vadhAre bacavA jevuM khelAthI che. khelA eTale nATaka - ceTaka, bhavAI vagere. evA khelathI tana-mana-dhana Adi kharAba thAya che. nATaka-sinemA-rAmalIlA ne bhavAI jovA mATe jatI strIonI potAnI bhavAI kevI thAya che, e najare jovAya che. jo tethI bacavuM hoya to te jovAnI vRtti upara kAbU mUkavo joIe. kAraNa cAlu rAkhIne kAryathI bacavAnA prayatno viphala che - [13] nahAvA-dhovA mATe nadIkinAre javuM nahi - nadIkinAre nahAvA-dhovA mATe javAthI lAjamaryAdA tUTI jAya che. nahAvA-dhovAnI kriyA karatAM vastra-zarIranAM ThekANAM sAcavI zakAtAM nathI. nadIno kinAro sahu koIne mATe sarakho che. eTale tyAM evI kharAba vRttivALA durjano pharatA hoya che ne keTalIka vakhata strIonI cheDatI karavAnA prasaMgo paNa banatA hoya che. nadI mATe gammatamAM kahevAya che ke - "na" eTale nahi, ane dI' eTale divasa. jyAM divasa nathI tenuM nAma nadI. eTale nadIkinAre sadAkALa rAta hoya che. rAtamAM jema lAja For Personal & Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 24 89 lUMTAya tema nadIkinAre lAja lUMTatAM vAra lAgatI nathI. kuLavaMtI strIne e paravaDe nahi mATe nadIkinAre nahAvA-dhovA javAnI chUTa sArI nathI. saMyogavaza jo javuM paDatuM hoya to lAja jaLavAya e pramANe pUratI takedArI Avazyaka pUrvanI kaDImAM kahyuM che te sAthe jo A kaDIno saMbaMdha joDIne A zikhAmaNo vicArIe to pati paradeza gayela hoya tyAre zaNagAra sajavA, nAtamAM jamavA javuM, durjananA saMgamAM mukAvuM paDe evI rIto sevavI, pArakI zerImAM garabA gAvA javuM, meLA-khelAmAM haravuM pharavuM ane nadIkinAre nahAvAdhovA javuM eTalAM vAnAM jarUra na karavAM. jo ethI na bacAya to samajavuM ke pote paNa bacI zakaze nahi; kAraNa ke saMyogavaza uparanA koI kAryamAM phasAI paDAya to bacAvanAra svAmI ahIM nathI - paradeza gayA che eTale bacAve koNa? mATe bacavAnI IcchA hoya to uparanA prasaMgothI para rahevA pUrI sAvacetI sevavI. A cha zikhAmaNone jIvanamAM utAratI strI ghaNAM aniSTothI bacI jAya che. strIne ke puruSane pADanAra ke caDAvanAra saMyogo che. saMyogavaza AtmA AgaLa vadhe che ane pAcho paDe che, eTale paDavAnA saMyogo na sevavA ane caDavAnA saMyogo sevavA e zreyaskara che. covIsamI kaDImAM sadAcAranuM rakSaNa ane gRhasthAzramanI anukUlatAne anurUpa cAra zikhAmaNo Ape che - 24 UpaDate page cAla cAlIje hunnara sahu zIkhIejI; snAna suvacce rasoI karIne, dAna supAtre dIje. 24 suNajo sajjana re, 1 - UpaDate page cAlavuM. 2 - badhA hunnara zIkhavA. 3 - rasoI snAna karI svaccha kapaDAM paherIne karavI. 4 - supAtre dAna devuM. For Personal & Private Use Only Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ O hitazikSA [14]. UpaDate page cAlavuM - keTalIka strIone raste cAlatAM cAlatAM ADuMavaLuM jovAnI ane te kAraNe dhIre dhIre cAlavAnI Adata paDI gaI hoya che. paNa te Adata sArI nathI. tethI tenA sadAcAra jokhamamAM AvI paDe. che. mArganuM barAbara dhyAna rAkhIne mArga para dRSTi karatAM jIvanI rakSApUrvaka utAvaLe page cAlavAnI Teva rAkhavI joIe. tethI potAne je sthaLe javuM che te sthaLe jaladI pahoMcI javAya che. e rIte cAlavAnI cAlamAM khamIra jora karatuM hoya che eTale koIne kAMI cheDatI karavAnuM mana thatuM nathI ne thAya to paNa tevA prakAranI cAla joIne ja sAmo ThaMDo paDI jAya che. bAkI veMdIpeMdI cAle cAlanArI strIne joIne sUtelA kUtarAne paNa bhasavAnuM mana thaI Ave che. gatinI maMdatAthI manamAM maMdatA Ave che ne mananI maMdatA jIvanane maMda banAve che. maMda ane mAyakAMgalA jIvananI kAMI kiMmata nathI. pachI evA maMda jIvanavALI strI garIba kI joru sabakI bhAbhanI sthitimAM AvI paDe che. zarU zarUmAM keTalAkanI cheDatI AkarI lAgatI hoya che paNa jo dADe e sadI jAya che ane e rIte jIvana cUMthAI jAya che. bIjI bAju skUrtivALI gatithI cAlanArI strIno rUAba paDe che, tethI tene ghaNA phAyadA thAya che; mATe maMda gati choDIne UpaDate page cAla cAlavAnI Teva pADavI joIe. [15] badhA hunnaro zIkhavA - hunnara-kaLA, strI-jIvanamAM hunnara khUba agatyano bhAga bhajave che. cosaTha kaLA strIne zIkhavAnI che. e kaLAomAM kuzalatAvALI strI potAnuM jIvana kadI paNa nIrasa karI zakatI nathI. jIvana sadAkALa ekadhAruM cAlatuM nathI temAM paNa Apattisamaya Ave che tyAre je strIne koI paNa hunnara nathI AvaDato te strI mUMjhAIne marI jAya che. hunnara ane kaLAvALI strIne potAnA jIvananirvAha mATe kadI paNa bhaya hoto nathI. hunnara-kaLAvALI strIne samaya bacato nathI; jyAre je strIne hunnara nathI te strI potAnA vadhArAnA samayane kyAM gALavo tenI vicAraNAmAM paDI jAya che ne pachI jyAMtyAM bhaTakavA For Personal & Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzIH 24 91 nIkaLe che, ekabIjAnI kUthalI mAMDe che, ane jema tema karIne samayane pUro kare che - barabAda kare che. hunnara jANatI strInuM ghara paNa eTaluM kaLAmaya hoya che ke te garIba hoya chatAM mahA zrImaMtAI jevuM vAtAvaraNa janmAvI zake che. hunnara jANatI zrI nakAmI vastune kAmamAM le che ne bIjI bAju hunnara vagaranI strI kiMmatI cIjane paNa veDaphI nAkhe che. na gRha gRhaminyukta, gRhiNI gRhamucyate" ghara e ghara nathI paNa gRhiNI strI e ghara che, e kathana pramANe gharano sarva AdhAra strI upara avalaMbe che, gharane sughaDa rAkhavuM e kArya strInuM che. gharane upayogI keTalIka kaLAo vyavasthita rIte zIkhI levI e strIne mATe ati Avazyaka che. jIvananI zarUAtanI kriyAthI AraMbhIne chevaTe mAMdAnI mAvajata sudhInI sarva kriyAo eka nahi to bIjI rIte strIne karavI paDe che, to zA mATe te te kaLAo sArI rIte jANI laIne kaLAmaya rIte na karavI? strIne upayogI aneka kaLAomAMthI eka kaLA kaLAnI rIte keTalIka diIpI UThe tenI eka vAta A pramANe che - eka rAjA hato, tene eka maMtrI hato, maMtrI ghaNo sukhI hato. maMtrI bIjA badhA prasaMgomAM potAnA mobhA pramANe game tyAM jatoAvato paNa koI paNa maMtrIne jamavA mATe AmaMtraNa Ape to te cokhkhI nA pADI deto. maMtrI kyAMya paNa jamavA mATe nathI jato e vAta rAjA jANato hato chatAM eka vakhata rAjAe maMtrIne potAne tyAM jamavA AvavAnuM nimaMtraNa ApyuM. maMtrI e nimaMtraNane ThelI zakyo nahi. aneka prakAranAM bhojana - batrIza pakavAna ane tetrIza zAka e dareka prakAranI vyavasthA sAthe rAjAe bhojana karAvyuM. ghaNAM mANaso jamavA mATe AvyAM hatAM. AvelAM badhAMnI dADhamAM rahI jAya evuM bhojana hatuM. badhAM be moDhe bhojananAM vakhANa karatAM hatAM, tyAre maMtrIe bhojana karyA pachI eTaluM ja kahyuM ke - Aja khAvAnI majA mArI gaI. kahyuM to bIjAne paNa rAjAe e sAMbhaLyuM. rAjAne manamAM thayuM ke A maMtrI ghare zuM khAto haze ke jethI te kahe che ke Aje khAvAnI majA mArI gaI. haze, koI vakhata vAta! ema vicArI rAjAe sahune vidAya karyo. eka vakhata rAjA jANI joIne barAbara bhojana karavAnA samaye maMtrIne ghera jaI caDyo. maMtrIe For Personal & Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA rAjAno khUba ja satkAra karyo ne A raMkane ghare ApanAM pagalAM kyAMthI? kahIne rAjAnI bhaktinI taiyArI karI. catura maMtrI manamAM to samajI gayo, paNa teNe kaLAvA dIdhuM nahi. rAjAne snAna karAvI, svaccha vastro paherAvI. bhojana karavA mATe besAryo. pote bAjumAM beTho. eka tarapha suMdara dhUpa karyo, bIjI bAju nAno zo ghIno dIpa karyo. upa2 eka jaNa paMkho nAkhe evI vyavasthA karI. bAjoTha u52 rAjAne besAryA. sAme bIjA bAjoTha upara thALa mUkyo - AjubAju suMdara kaLAmaya vATakAo mUkyA. eka moTA vATakAmAM pANI mUkyuM. eka svaccha kapaDuM hAtha lUchavA mATe rAkhyuM. aMdarathI rasoI kramasara maMgAvIne pI2sI. rAjA eka vastu khAya eTale maMtrI kahe ke have A pANImAM hAtha dhoI nAMkho, pachI hAtha luchAvIne bIjA vATakAmAM bIjI vastu mukAve ne khAvAnuM kahe. Ama judI judI vastu khavarAvatAM pahelAM dareka vakhata hAtha sApha karAve. tethI rasoInA kharA svAdanI khabara paDe. rAjA rasoI khAtAM dharAto nathI. rAjAne bhUkha hatI te karatAM paNa vadhAre khavAI gayuM. chevaTe rAjA hAtha ne mukha sApha karIne UThyo. suMdara gAdI upara besArIne rAjAne maMtrIe aneka prakArano mukhavAsa khavarAvyo, ArAma karAvyo ne pachI vidAya ApI. 92 vidAya letI vakhate rAjAe maMtrIne kahyuM ke huM ahIM jANI joIne Avyo hato, kAraNa ke te divase tame kahyuM hatuM ke Aja khAvAnI majA mArI gaI' eTale mane thayuM ke maMtrI potAne ghare evuM zuM khAtA haze ke te Ama kahe che. paNa AjanA bhojana pachI khabara paDI ke kharekhara je A pramANe AvuM bhojana karato hoya tene bIje sthaLe ema ja lAge ke bhojananI majA mArI jAya che.' -- e sAMbhaLIne maMtrIe vaLato uttara ApatAM kahyuM ke beadabI mApha karajo, paNa Aje Apane je bhojana karAvavAmAM AvyuM che - te sarva judI judI vAnagIo kevaLa juvAramAMthI ja banAvavAmAM AvI che.' A sAMbhaLIne rAjA herata pAmI gayo ane maMtrInA tathA tenA gharanAM (strInAM) vakhANa karato karato potAne AvAse gayo. je strImAM AvI pAkakaLA che te garIbImAM paNa haMmezAM miSTAnna khAya che ne khavarAve che; jemAM e kaLA nathI teo sAruM ne moMghuM paNa dhULa jevuM For Personal & Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 24 93 karIne khAya che. Ama pAkakaLAnI jevI aneka kaLAo ane kriyAo gRhasthAzramamAM jarUrI che. e sarva kaLA-hunnaro sAthe eka paramAvazyaka kaLA che tenuM nAma dharmakaLA che. dharmakaLA vagaranI bIjI aneka kaLAo kadAca ochI AvaDatI hoya paNa dharmakaLA AvaDatI hoya to jIvanamAM kAMI paNa khAmI AvatI nathI. mATe kahyuM che ke "savA kalA dhammakalA jiNAI sarvakaLAone dharmakaLA jIte che. jene dharmakaLA AvaDe che tene bIjI kaLAo sahaja prApta thAya che. "hunnara sahu zIkhIje jI', e pramANe kahIne kavie dharmakaLAnuM paNa garbhita sUcana karyuM che. snAna suvacce rasoI karavI - strIjIvanamAM AryAvartamAM mukhya javAbadArI rasoInI che. rasoI karavAnI rIta svaccha hovI joIe. keTalIka strIo kapaDAM kharAba thavAnI bIke melAMghelAM kapaDAM pahere che ane vAtAvaraNane gaMduM rAkhe che, te ghaNuM ayogya che. e melA vAtAvaraNanA malina aNuo bhojananI sAthe bhaLIne peTa tathA manane malina kare che. peTa ane manane bhoge vastra Adi sAcavavAnI manovRtti satvara tyAga karavA jevI che. temAM paNa bALabaccAMvALI strI mana ane jIvanamAM skUrtine abhAve rasoIgharanI AsapAsanAM bALakothI malina thayelA vAtAvaraNane nabhAvI le che; e ene sadI gayuM hoya che. e keTaluM behUduM che! sUga na hovI e judI vastu che; ane svaccha na rahevuM e judI vastu che. svacchatAnI ALasane laIne malinatA pratyenI sUga dUra thaI hoya to te jarI paNa icchavA yogya nathI. snAnathI zarIra svaccha karI, sArAM vastro paherI rasoI karIne bhojana karAvatI ramaNI kharekhara ghaDIbhara saMsAranA tApane paNa bhUlAvI de che. saMsAranI rasikatA vadhAravA mATe A zikhAmaNa nathI, A zikhAmaNa to saMsAranI jo sughaDatA haze to AgaLa paNa sughaDatA Avaze e mATe che. snAna ane svaccha vastrothI rasoI karatAM eka bIjo lAbha e che ke tethI kIDI-maMkoDI Adi jIvonI jayaNA pALavAnI vRtti rahe che. malina vAtAvaraNamAM e vRtti bhUMsAI javAno pUro bhaya che. eTale A zikhAmaNa ucita rIte jIvanamAM utAravA jevI che. For Personal & Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA [17]. supAtre dAna devuM- dAna devuM e gRhasthAzramanuM bhUSaNa che temAM supAtrano yoga maLavo mahA muzkela che. gRhastha jo potAnA gRhane svarga banAvavA icchato hoya to teNe potAnA gharamAM pratidina supAtre dAna devAya e pramANe kAmanA karavI joIe. je gRhasthanA gharamAM supAtranAM pagalAM nathI thatAM te ghara e ghara nathI. supAtre dAna devAnA saMskAranI puruSa karatAM strImAM vizeSa agatya che. puruSa karatAM supAtre dAna devAno prasaMga strIne vizeSa rahe che. jo dAnanA saMskAra na hoya to te gharamAM supAtranAM pagalAM durlabha thaI paDe che. je strIno hAtha dAna detAM dhrUjato hoya, rAMdhatI vakhate jeTalAM khAnArAM hoya tenI gaNatarIpUrvaka mApI mApIne-toLI toLIne raMdhAtuM hoya, te strI jIvananA koI paNa prasaMgamAM AgaLa AvI zakatI nathI. supAtre dAna devAnuM to dUra rahyAM paNa upara varNavyuM evI strI potAnA sagA jaNyA chokarAne paNa vadhAre khAto hoya to TokyA vagara rahI zakatI nathI. eTalA mATe ja mita pacatva ane udara bharitva' eTale mApasaranuM rAMdhavuM ane peTamAtra bharavuM e gRhasthAzramanAM moTAM dUSaNa kahyAM che. AvI strIo jIvatI nathI paNa luhAranI dhamaNanI mAphaka kevaLa zvAsocchavAsa ja le che. je strImAM supAtre dAna devAnI tIvra bhAvanA hoya che te strI sarvatra priya thaI paDe che. dAnanA e saMskArathI jIvanamAM udAratA Ave che ane udAratA e bIjAnuM hRdaya jItavAnI ajoDa vidyA che. mahArAjA zreNikane tyAM kapilA nAme dAsI hatI. bIjI badhI vAte te kuzaLa hatI, phakta dharma sAthe - temAM paNa dAnadharma sAthe tene pUruM vera hatuM. supAtramAM to te koI paNa saMyogomAM dAna na Ape. prabhu zrI mahAvIrasvAmIe zreNikarAjAne kahyuM ke jo tArI dAsI kapilA sAdhune vahorAve - dAna de to tAre narakamAM na javuM paDe." A AzvAsana - vacanane amalamAM mUkavA mATe rAjAe kapilAne vahorAvavAnI sAdhunA pAtramAM dAna devAnI pharaja pADI. pharaja adA karavA mATe e dAsIe sAdhunA pAtramAM dAna to AkhuM paNa ApatAM e bolI ke huM A ApatI nathI, paNa A to zreNikano cATavo Ape che." keTalIka strIonI kRpaNatA ATalI hada sudhI pahoMcelI hoya che. For Personal & Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI : 25-26 kavivarSe pote paNa A vAta aMtarAyakarma nivAraNArtha pUjAkamAM suMdara gUMthI che. karapI bhUMDo saMsAramAM re, jema kapilA nAra; dAna na dIdhuM munirAjane re, zreNikane darabAra. jo jIvanane vikasita ane ujjvala karavuM hoya to supAtre dAnano guNa jarU2 keLavavo joIe. 95 * paccIsamI ane chavvIsamI kaDImAM srIjIvanamAM jarUrI zikhAmaNo ApIne strIne yogya zikhAmaNono adhikAra zikSAkAra pUrNa kare che. 25-26 zokyataNAM laghu bALaka dekhI ma dharo kheda hiyAmeM jI; tehanI sukha zItala AziSa, putrataNAM phaLa pAme. suNajo sajajana re. 25 26 bAra varasa bALaka surapaDiyA, e be sarakhAM kahie jI; bhakti kare sukha lIlA pAme, kheda kare duHkha lahIe. suNajo sajjana re. 1. zokyanA nAnA bALakane joIne kheda karavo nahi, 2. bAra varasa sudhInI uMmaranA bALakanI devapratimAnI jema bhakti ka2vI. [18] zokayanAM nAnAM bALakone joIne kheda karavo nahi - strIjIvanamAM zokyanA bALakane ucheravAno prasaMga keTalIka strIone sAMpaDe che. svAbhAvika rIte pati e ja potAnuM sarvasva che ema mAnatI strI paNa patinI bIjI patnI pratye sAro vartAva rAkhatI nathI. zokya jIvatI hoya, ghaNI zokya hoya, zokyano svargavAsa thayo hoya ne pAchaLa tenAM saMtAna hoya. zokya potAnI pahelAMnI hoya arthAt patinI te prathama patnI hoya ne pote pachIthI AvI For Personal & Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA hoya, pote prathamanI hoya ne zokya pachIthI AvI hoya. ema zokyano saMbaMdha judI judI rIte baMdhAya che. e zokya pratyenuM IrSALu valaNa jIvanane kalahamaya banAve che. ethI jIvananI suvAsa UDI jAya che. eTale zokya pratye IrSyA ke dveSa na karavAM. ne temAM paNa zokyanAM bALako pratye dveSa karavo-rAkhavo e to ghaNuM ja ajugatuM jyAre nAnAM nAnAM bALakone mUkIne te bALakonI mAtA svargavAsa pAmI hoya, pAchaLathI bIjI strIe tenI apara mAtA-sAvakI mA tarIke te bALakone ucheravAnAM-sAcavavAnAM hoya tyAre strIe temAM saheja paNa bhedabhAva rAkhavo na joIe. potAne bALako thayAM hoya to paNa badhAM pratye evuM vartana rAkhavuM joIe ke jANe badhAM sagAM bhAI-bahena che. lokamAM kahevAya che ke bALakamAM Izvarano vAsa che, bALaka badhAMne vahAlo lAge che. pachI bhale ne te game teno na hoya, bALaka mATe vastusthiti A che tyAre zokyanAM bALako te kharekhara to potAnA ja patinAM bALako che, tenA pratye IrSyA ke kheda dharavo e keTaluM anucita che? potAne saMtAna na thatAM hoya to pati bIjI strI kare, tene saMtAna thAya tyAre te saMtAno pratye IrSyA-kheda na dharatAM rAjI thavuM. jANe te bALako potAnAM che, evuM valaNa keLavavuM, e bALakonI sukhabharI-zItala AziSathI potAnuM vAMjhiyApaNuM paNa nAza pAme che. putraprAptinI asaMbhAvanA hoya tene badale te saMbhavita bane che ane phaLe che. nAgaketuno AtmA pUrvajanmamAM sAvakI mAtAno bhoga banyo hato. tene mUkIne tenI janmadAtrI mAtA maraNa pAmI hatI ane pachIthI AvelI sAvakImA tenA pratye ghaNuM ja kharAba vartana rAkhatI hatI. te bALakane eka sajjana ane dharmavRttivALo mitra hato. potAnI sAvakI mAnAM dIdhelAM duHkho tene kaheto tyAre te tene AzvAsana Apato ane kaheto ke te pUrvajanmamAM kAMI tapa nathI karyuM tethI AvAM kaSTo tAre bhogavavAM paDe che, paryuSaNAparvamAM aThThamanuM tapa karavAthI kaSTamAtra TaLI jAya che. e pramANe sAMbhaLIne AvatA paryuSaNAparvamAM aThThama karavAno teNe nizcita saMkalpa karyo. eka vakhata sAvakI mAtAnA saMtApathI te bAjunA khetaramAM ghAsanI jhUMpaDImAM sUI gayo. sAvakI mA tenAthI For Personal & Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 25-26 kAyamI chuTakAro thAya ema IcchatI hatI eTale te tyAM AvI ane teNe ghAsanI jhUMpaDIne Aga cAMpI. bALaka temAM marI gayo. aThThamanI bhAvanAne baLe marIne nAgaketurUpe janamyo tyAM teNe aThama karyo, zAsananI apUrva rakSA karI ne te ja bhavamAM mokSa pAmyo. Ama e to tarI gayo paNa IrSyA karanAra sAvakI mA durgatinAM duHkha bhogavatI rahI. kaSTa sahana karanAra ghaNI vakhata sArI bhAvanAthI sukhI thAya che ane kaSTa ApanAra potAnI malina bhAvanAthI pApathI bhAre banI chevaTe duHkhI thAya rohaka nAmanA eka buddhimAna bALakanI vAtamAM paNa ema bane che, chatAM te bALaka potAnI buddhithI sAvakI mAne sIdhI dora karI de che. - rohakanI mAtA marI gaI hatI. eTale tene potAnI sAvakI mAnA hAtha nIce rahevuM paDatuM hatuM. rohaka buddhimAna hato ane te tenA pitAno prathama putra hato eTale vArasadAra gaNAto. bIjI mAtAnAM bALako pachInAM-nAnAM gaNAya, eTale sAvakI mAne rohaka pratye IrSyA rahetI. rohaka eTale sudhI samajato hato ke lAga AMbe mArI A sAvakI mA mane mArI nAkhavAmAM paNa pAchuM vALI nahi jove evI che. eTale te potAnA pitAnI sAthe ja jamato ane raheto; paNa moTe bhAge pitAnI sAthe potAnI sAvakI mAne potAnA pratye mane ke kamane paNa sAruM rAkhavuM paDe evuM kAMIka karavuM joIe ema vicArIne teNe eka divasa rAte UThIne bUma pADI ke "pitA, UTho! UTho! koIka jAya che." rohakano pitA jAgI UThyo ne rohakane pUchyuM ke zuM che? bALake kahyuM ke, hamaNAM ahIMthI koIka gayuM. bApane potAnI strI pratye zaMkA gaI ane teno tenA pratyeno prema ocho thaI gayo. strI zuddha hatI. rohakanI cAlAkI te samajI gaI ane tene sAcavavA lAgI. eka divasa teNe rohakane kahyuM keH "tArA pitA mane sArI dRSTithI jove tevuM kAMIka karI de" rohake kahyuM ke "tuM mane barAbara sAcava to karI dauM' sAvakI mAe barAbara sAcavavAnuM kahyuM eTale pharI eka vakhata rohake UThIne bUma pADI ke "UTho ! UTho ! pitA, koIka jAya che. teno bApa UThyo ne pUchyuM ke "koNa jAya che?" rohake potAno paDachAyo batAvyo. e joIne tenI potAnI strI pratyenI pahelAMnI zaMkA dUra thaI gaI ne te pahelAMnI jema strIne cAhavA lAgyo ane For Personal & Private Use Only Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 strI paNa rohakane sAcavavA lAgI. Ama sAvakI-mAnA bALaka pratyenA saMbaMdha sArA nathI hotA, paNa e vAjabI nathI. bIjI bAju keTalIka sAvakI mAtAo potAnA bALakanI jema bIjInAM bALakone vizeSe sAcave che. saMsAramAM evI bhalI strIo paNa hoya che. ne tevI strIo sadA sukhI hoya che. tenuM anukaraNa karIne anya strIoe paNa e pramANe vartana keLavavuM jarUrI che. je bALakane tenI mAtA mUkIne marI gaI che e namAyA bALakane bIjI AvelI strI evI rIte sAcave ke te bALakane tenI mAtA sAMbhare paNa nahi. te potAnI sAvakI mAne kharI mA samaje. eka ja gharamAM rahevAnuM ane jIvavAnuM hoya temAM jo bheda-bhAvanAnAM gherAM vAdaLa gherAtAM rahe to temAMthI duHkhano ja va2sAda varase, eTale zokyanAM bALakone joIne kheda na dharavo, paNa tene sukha ApavuM. ne tenI AziSa meLavavI. [19] bALakanI bhakti karavI bALakane ucherIne moTAM karavAnI mukhya javAbadArI strIne mAthe hoya che. jo strI aihika ane daihika sukhamAM lapaTAI gaI hoya to tene potAnAM janma ApelAM bALako paNa kaMTALo upajAvanArAM lAge che. pachI te bALakane moTAM karavAnuM AvI paDyuM hoya eTale kare paNa temAM bhalIvAra na hoya. bAra varasa sudhI bALaka nirdoSa che. eTale tene devanI pratimA jema samajIne tenI bhakti karavI joIe. hitazikSA - bAra varasa sudhInI maryAdA kavie svAbhAvika jaNAvI che. vyavahAramAM e maryAdA pracalita che. relavemAM e uMmara sudhI TikiTa levAnI hoya che. supratimAnI bhakti jema phaLe che ne sukha maLe che tema bAra varasa sudhInA bALakanI bhakti paNa phaLe che. jo bALakane joIne kheda jAge to samajavuM ke duHkha AvavAnuM che. strIne bALaka thAya eTale tene saMyamI - bhogothI nivRtta thavuM jarUrI che. ekasAthe bhoga ane bALauchera e be kAryo banI zake evAM nathI. banne paraspara virodhI che. banne karanArI strInA eke kAryamAM bhalIvA2 hoto nathI. bALakanI sevA karanArI strIe samajavuM joIe ke vAsanA karatAM zizunI upAsanA ane viSaya karatAM vAtsalya UMcAM che. UMcI vastune mATe For Personal & Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 25-26 99 tuccha vastuno tyAga karavAmAM AnaMda hovo joIe. temAM kheda ke duHkha na thavuM joIe. kheda thAya to duHkha Ave e nirvivAda che. abhijJAnazAkuntala nATakamAM sAsare jatI zakuMtalAne kaNvaRSie ApelI zikhAmaNo paNa uparanI zikhAmaNone maLatI che. kAlidAsa vinA zabdomAM te nIce pramANe che. "zukUSazva gurUnuM kuru prayasakhI-vRtti sapatnIne, bhartutiprakRtApa roSaNatayA, mA sma pratIpa gamaH | bhUyiSTha bhava dakSiNA parijane, bhogezvanutyekinI, yAtve gRhiNIpada yuvatayo, vAmA kulasyAdhayaH | 1 |" (1) vaDIlonI sevA karaje. (2) zokyo pratye snehALa sakhI jevI bhAvanA rAkhaje, (3) svAmI apamAna kare to paNa krodhathI viparIta vartana na karatI (4) parivAramAM khUba ja vinamra banaje, (5) bhoganI lAlasA na rAkhatI. A pramANe vartana keLavatI strIo gRhiNI" padane pAme che ane tethI UlaTuM AcaraNa karatI strIo kuLamAM Adhi-pIDArUpa thaI paDe che. TUMkamAM gRhiNIjIvanane upayogI A pAMca zikhAmaNomAM ghaNI hakIkatono samAveza thaI jAya che. | game tema gRhiNI banavuM e judI vAta che; bAkI sAcuM gRhiNIpada meLavavA mATe ane maLyA pachI dIpAvavA mATe jIvanane uparanI zikSAothI zikSita karavuM atyaMta jarUrI che. . iti strIjanocitazikSAdhikAra: For Personal & Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arthobhayasAdhAraNazikSAdhikAra prathama 18 kaDIomAM puruSane yogya, pachI 8 kaDIomAM strIne yogya zikhAmaNa ApIne have 10 kaDIomAM strI-puruSa baMnene yogya sarvasAdhAraNa zikhAmaNo Ape che. 27 naranArI behune zikhAmaNa, mukhalavarI navi hasIe jI; nAti sagAnAM ghara ThaMDIne, ekalaDAM nava vasIe. 29 suNajo sajjana re. (1) bola bola karavuM ne hasavuM e baMne sAthe na karavuM. (2) jJAti ane sagAMnAM ghara choDIne dUra ekalAM vasavATa na karavo. [1] www bolavuM ne hasavuM e sAthe na karavAM - bolavAnI paNa eka kaLA che. e kaLA jene siddha che, tenuM bolavuM badhAMne game che. eTaluM ja nahi paNa te potAnAM dhAryAM kAryo siddha karI zake che. kevaLa vacanazaktithI te sAmAne hasAvI zake che ane raDAvI zake che. bAkI bIjAM paNa bola bola to karyA ja kare che. sArthaka ane nirarthaka vacanavyavahAra vizvamAM cAlyA ja kare che. keTalAMka strI-puruSone bolatAM bolatAM hasavAnI Adata hoya che. A eka kuTeva che. teo thoDuM bole - becAra zabda bolANA na hoya tyAM to khI-khI karIne hasI paDe ne vaLI thoDuM AgaLa calAve ne vaLI hI-hInI puravaNI Ave. rojanA For Personal & Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 27 101 tenA paricayavALAne choDIne bIjAne to te zuM kahevA mAge che tenI khabara paNa na paDe. bolavAnI sAthe hasavAthI zabdo cUMthAI jAya che ne moDhAmAMthI ghUMka UDe che. AvuM asabhya vartana anyane gamatuM nathI. AvuM ja bolAya che te bolavuM nathI kahevAtuM paNa bakavAsa-lavarI kahevAya che. evI lavarI sAthe hasavuM e mUrkhatAnuM lakSaNa che. bhoja ane kAlidAsanA eka prasaMgamAM bhoje jyAre kAlidAsane "padhAro mUrkharAja!" ema kahyuM tyAre kAlidAse bhojane kahyuM ke he rAjana! bhoja! huM khAtAM khAtAM cAlato nathI, hasatAM hasatAM bolato nathI, gayelAno zoka karato nathI, benI vacce trIjA mANasa tarIke mAthuM mArato nathI. to evuM zuM kAraNa che ke tame mane mUrkharAja kaho cho? te zloka A pramANe che - khAdatra gacchAmi hasatra jo gata na zocAmi kRta na maLe ! dvAbhyAM tRtIyo na bhavAmi rAjana, kiM kAraNe bhojA bhavAmi mUrkha: II eTale hasatAM hasatAM bolavuM e mUrkhatAsUcaka che. bIjA keTalAe guNo hovA chatAM A lavarIne kAraNe kuMvArA rahI gayAnA banAvo paNa banyA che. A hAsyanA saMmizraNavALuM saMbhASaNa koIne paNa gamatuM nathI. vaDIlo jyAre putrane ke putrIne-putravadhUne ke bIjA koIne A ravADe caDelAM jove che tyAre kahe che - "A lavAro zuM mAMDyo che?" e kathana duHkha upajAve che, paNa kharekhara e lavAro choDI devA jevo che. samajaNa-sahiSNutA hoya to lavAro baMdha karavAnuM sUjhe che; nahi to e ja lavArAmAMthI bhavADo janme che. evA lavArA bIjA karatA hoya tyAre potAne kevuM lAge che teno kSaNabhara vicAra karIne pote tenAthI viramI javuM joIe. [2]. jJAti ne sagAMnAM ghara choDIne dUra ekalAM vasavuM nahi - jIvanamAM kyAM vasavuM e mahattvanI cIja che. jyAM nivAsa karavAno hoya, ghara mAMDavuM hoya, tyAM AsapAsanuM vAtAvaraNa kevuM che te jovuM joIe. jyAM potAnI jJAtinAM loko rahetAM hoya, sagAM-vhAlAM AjubAju najIkamAM hoya tyAM vasavuM e hitakara che. teothI dUra ekalAM vasavuM e geralAbha karanAra che. For Personal & Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 hitazikSA duHkhanA prasaMge je lAgaNI jJAtivALAne ane sagAM-hyalAMne thAya che te lAgaNI bIjAne thatI nathI. eTale ekabIjAne arasaparasa madadanI levaDadevaDa najIkamAM rahevAthI thaI zake che. je zarama sagAMonI ane jJAtijanonI rahe che te zarama bIjaonI rahetI nathI; eTale jJAtijana ane sagAMonI vacce rahevAthI bezarama vartana karI zakAtuM nathI. dUra ekalAM vasanAra game tevuM nirlajja AcaraNa kare to tene koNa nivArI zake che? tethI paNa geralAbha ja thAya che. jJAti ane sagAMnA AcAro moTe bhAge sarakhA hoya che eTale te AcAronuM pAlana te prakAranA vasavATathI gamI jAya che. gamI gayelA AcAranA pAlanamAM musIbata paDatI nathI. jyAre jude sthaLe rahevAthI temAM hAni pahoMce che ane bhaLatA ja saMskAro. AvI jAya che. jo AjubAju sagAM-vhAlAM rahetAM haze, ke jJAtinAM mANaso rahetAM haze, to ApaNe ghasAvuM paDaze, evA bhayathI keTalAka zaktisaMpanna mANaso paNa ekalA jaIne vasavAnuM pasaMda kare che, paNa te temanI moTI bhUla che. eka to ghasAvuM paDaze temAM ja saMkucitatA rahelI che; bIjuM bIjA aneka lAbhothI vaMcita rahevuM paDe che. vyavahAramAM rahevuM eTale jJAtijano dUrathI potAne tyAM maLavA Ave, potAne teone tyAM dUra dUra maLavA javuM paDe temAM ghasAro to pahoMce ja che. eka nahi ne bIjI rIte saravALo to sarakho ja thAya che: eTale saMkucita vicAro choDI daIne jJAti ane sagAMonI vacce rahevuM temAM aneka lAbho samAyA che. zrI haribhadrasurijI mahArAje dharmabindumAM kyAM vasavuM tenuM vyavasthati varNana karyuM che. temAM keTalAka nivAso to sarvathA choDI devA yogya jaNAvyA che. mana upara badho AdhAra che. jyAM manovRtti malina thatI hoya tyAM bahAranI ghaNI anukULatAo ane sagavaDo hoya to paNa te zA kAmanI! jene samajaNa nathI te bahAranI sagavaDomAM lalacAI jAya, eTale bahAranI sagavaDo ochIvattI hoya to paNa mana ane AtmAnI unnatino vicAra karIne tene anurUpa nivAsamAM vasavuM e zreyaskara che. mAnavajIvanamAM bhojana ane bhojana karavAnI rIto ghaNo mahattvano For Personal & Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 28-31 12 bhAga bhajave che. duniyAnI badhI dhamAla moTe bhAge peTane mATe che. vizvanI pravRttionuM lakSya udara che. khAvuM, game tyAre ane game tevI rIte khAvuM evI mAnyatA taddana khoTI che. bhojanamAM khAvAnA padArtho sAttvika ane tuSTipuSTikAraka hoya chatAM jo bhojananI rIto yathArtha na hoya to pariNAme hAni thAya che. eTale jo bhojana karavAnI rIta barAbara jaLavAtI hoya to khAdyapadArtho ochA-vattA guNavALA hoya to paNa lAbha kare che. eTale zikSAkAra cAra kaDImAM khAvAne yogya keTalIka zikhAmaNone vistArathI Ape 28 vamana karIne ciMtAjALe, nabaLe Asana besIjI; vidize dakSiNadizi aMdhAre, boDhuM pazue pesI. suNajo sajjana re. 28 29 aNajAye RtuvatI pAtre, peTa ajIraNa veLAjI; AkAze bhojana nahi karIe, be jaNa besI bheLA. 29 suNajo sajjana re. 30 atizaya UnuM khAruM khATuM, zAka ghaNuM nahi khAvuM jI; mauna paNe UThIMgaNa varajI, jamavA pahelAM nAvuM. suNajo sajjana re. 30 For Personal & Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 * hitazikSA 31 dhAnya vakhANI, vakhoDI na khAvuM, taDake besI na jamavuM che; mAMdA pAse gata tajIne, naraNAM pANI na pIvuM. 31 suNajo sajjana re. (1) vamana - UlaTI karIne jamavuM nahi. (2) ciMtAthI baLate mane jamavuM nahi. (3) nabaLe Asane-zithilapaNe besIne jamavuM nahi. (4) vidizAe-khUNA tarapha besIne jamavuM nahi. (5) dakSiNa dizA sanmukha besIne jamavuM nahi. (6) aMdhAre jamavuM nahi. (7) pazue boTeluM jamavuM nahi. (8) ajANI cIja-ajANya pAtre jamavuM nahi. (9) tuvaMtI strInA pAtramAM jamavuM nahi. (10) peTamAM ajIrNa hoya tyAre jamavuM nahi. (11) AkAzamAM-khullAmAM jamavuM nahi (12) be jaNA bheLA besIne eka bhANAmAM jamavuM nahi. (13) atizaya UnuM khAvuM nahi. (14) atizaya khAruM khAvuM nahi. (15) atizaya khATuM khAvuM nahi. (16) ghaNuM zAka khAvuM nahi. (17) jamatAM jamatAM mauna dhAraNa karavuM - bolavuM nahi. (18) oThIMgaNa daIne-aDhelIne jamavuM nahi. (19) snAna karIne - svaccha thaIne jamavuM. (ra0) anAjane vakhANIne khAvuM nahi. (21) anAjane vakhoDIne khAvuM nahi. (22) taDake besIne jamavuM nahi. (23) mAMdA mANasa pAse besIne jamavuM nahi. (24) rAtre jamavuM nahi. (25) naraNe koThe pANI pIvuM nahi. [34]. vamana karIne jamavuM nahi - vamana-UlaTI thAya tyAre AMtaraDAM UMcAM Ave che. eTale jyAM sudhI AMtaraDAMne kaLa na vaLe tyAM sudhI jamavuM nahi. vamana thayA pachI khAvAthI AMtaraDAM nabaLAM paDI jAya che ne tethI aneka rogo thavAnI saMbhAvanA che. koI mAkhI vagere khAvAmAM AvI jAya ane UlaTI thAya che. ane bIjuM AMtaraDAMmAM AhAra saMgharavAnI zakti na rahe tyAre thAya che. temAM pahelA prakAra karatAM bIjA prakAranI UlaTImAM jamavAnuM vizeSa samaya mATe choDI devuM hitakara che. khAudharA ane dakSiNAnA lAlacu bhUdevo - brAhmaNo mATe behUdI mazkarImAM kahevAtuM ke eka ThekANe peTa UchaLI paDe eTaluM khAdhA For Personal & Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 28-31 105 pachI paNa bIje sthaLethI nimatraNa Ave ne sArI dakSiNA maLatI hoya to pahelAMnuM okIne bIje pahoMcI jatA - A vAtamAM taththAMza game teTalo ho; paNa okIne pachI tarata khAvuM e anucita che te to spaSTa che. ciMtAthI baLatA mane na jamavuM - zAMtithI khAdhuM hoya to te tRpti ane tRSTi kare che. mana ciMtAthI baLatuM hoya tyAre bhojana karavAthI tenuM pariNAma sAruM AvatuM nathI. cittanI prasannatApUrvakano AhAravidhi jIvananI unnatimAM kAraNa bane che. eTale cittanI prasannatAne hAni pahoMcADe evAM nimitto bhojana samaye thAya e gamatuM nathI. kaleza-kaMkAsanI vAto, gharanI-parivAranI upAdhionI paMcAto jo jamavA vakhate nIkaLe to tethI bhojananI majA mArI jAya che. eTaluM ja nahi paNa svAthyane paNa e bhojana nukasAna kare che. keTalAMka gharamAM strIone ane bIjA aNasamaju lokone jamatI vakhate ja evI badhI vAto yAda karIne kahevAnuM mana thAya che ane kahe che; paNa e icchanIya nathI. khAtI vakhate ja A badhuM zuM? ema sAMbhaLanAra paNa potAnI aruci pragaTa kare che. eTale ciMtA hoya tyAre bhojana na karavuM ane karavuM paDe to ciMtAne dUra karI devI ke te vakhate te pAse na Ave. [5] nabaLe Asane na jamavuM - keTalAkane UbhAM-UbhAM khAvAnI Teva hoya che to keTalAkane sUtAM sUtAM khAvAnI Teva hoya che. keTalAka ubhaDaka page besIne khAvAmAM Ananda anubhavatA hoya che to keTalAka pagane-zarIrane vicitra rIte rAkhIne khAvAmAM majA mANatA hoya che. A sarva rIto khAvAne mATe kharAba che. nabaLe Asane zithilapaNe game tema khAvAthI te khAdhuM pacatuM nathI. temAM utAvaLa karavI paDe che. eTale khAtI. vakhate sthira ane svastha Asana rAkhavuM jarUrI che. keTaleka sthaLe DhIMcaNiyuM - eTale palAMThI vALyA pachI DhIMcaNa kAMIka UMcA rahe te mATe banAvela lAkaDAnuM mApasaranuM sAdhana-rAkhavAno vyavahAra che, te AsananI vyavasthA mATe jarUrI che. For Personal & Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 hitazikSA [6] vidizAe-khUNA tarapha besIne jamavuM nahi - gharamAM jyAM jyAM khUNA hoya che tyAM moTe bhAge aMdhAruM ane asvacchatA rahe che, eTale khUNA tarapha ke khUNAmAM besIne khAvAthI koI jIva-jaMta ke kacaro bhojanamAM AvI javAno pUro saMbhava che. khUNe besIne khAnAramAM tucchatA - kRpaNatA Adi bharAI jAya che. khUNe besI khAvuM e apalakSaNa che. koI joI na jAya evI vRtti khUNe besI khAnAranI hoya che ne te ISTa nathI. - dakSiNa sanmukha khAvuM nahi - dakSiNa dizAno svAmI yama che. e dizA uttama dizA gaNAtI nathI. bhojananuM kArya uttama che. uttama kArya karatI vakhate uttama dizA sAme hoya to te uttama thAya. maMtra-sAdhanAmAM to AhAra-vihAraprazravaNa-zayana vagere cokkasa dizAmAM karavAnuM vidhAna hoya che. dakSiNa dizA sAme khAnAra ane sUnAra marato nathI to mAMdo to jarUra paDe che, evI lokamAnyatA che. [8] aMdhAre jamavuM nahi - aMdhAre jamavAthI nAnAM jIva-jaMtuo bhojanamAM AvI jAya to tenI khabara paDatI nathI, tethI te jIvono nAza thAya che ane khAnArane pApa baMdhAya che. tema ja Arogyane paNa nukasAna pahoMce che. aMdhAre khAvAthI rAtribhojanano doSa lAge che. eka bhAInI vAta banelI che. temane murabbo chUMdo vagere ati khAvAnI Adata, moTI uMmara chatAM gharamAM besIne baraNImAMthI kADhIne ema ne ema utAvaLe utAvaLe khAya - ajavALAmAM lAvIne tapAsIne khAvAnI dhIraja rAkhI zake nahi. evI mIThI cIjo upara kIDIo hovAnI pUrI saMbhAvanA che. banyuM paNa evuM ke e Adatane laIne temanI matimAM maMdatA-zUnyatA AvavA lAgI. chevaTe matizUnya sthitimAM temanuM jIvana cAlyuM gayuM. evA aneka doSo-vyAdhio aMdhAre khAvAthI AvI paDe For Personal & Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 28-31 17 pazue boTeluM jamavuM nahi - pazue boTeluM abhaDAI jAya che. apavitra thAya che. e khAvAthI zarIramAM apavitratA Ave che eTaluM ja nahi, lohImAM paNa apavitratA praveze che ke je kADhavI muzkela che. khAtAM khAtAM koI ema kahe ke A to pazue boTeluM che, to manane kevI kharAba asara pahoMce che e ja sUcave che ke pazunuM boTeluM khAvuM nahi. eka vakhata keTalAka brAhmaNo jamavA ekaThA thayelA. jamaNa badhuM taiyAra thaI gayeluM ne evAmAM eka lAla kUtaruM - AvIne lADavAne boTI gayuM. eka to pazu ane temAM paNa kUtaruM - eTale pavitratAnI Toca upara rahelA vipro vicAramAM paDI gayA. lADavA vagaranuM bhojana-jamaNa kevuM! boTelo thoDo bhAga to dUra karyo paNa bIjAnuM zuM? A to Akho coko apavitra thayo gaNAya, eTale gaMbhIra carcA cAlI. temAM eka ThIka ThIka vidvAna paMDita gaNAtA vipravarte vedavAkya jevuM eka vAkya uccAryuM ne tethI sarvanA mananuM samAdhAna thaI gayuM ane bhojanavidhi zAMtithI patI gayo. navI tarakhaDa na karavI paDIne nukasAna bacI gayuM. e vAkya A pramANe hatuM - "rakta kutta sadA pavitta" lAla kUtaruM haMmezAM pavitra hoya che. kALuM kUtaruM apavitra ane lAla kUtaruM pavitra, pavitra kUtarAthI apavitra na bane . A vAta che jarA judA prakAranI, paNa temAM pazue boTeluM na khavAya e hakIkatanI puSTi che. [10] ajANI cIja khAvI nahi, ajANe pAtre khAvuM nahi - je cIja ApaNe jANatAM nathI, te khAvAthI koI koI vakhata prANa javAno paNa prasaMga AvI jAya che. je cIja khAvAnI che, te bhakSya che ke abhakSya, potAnI prakRtine anukULa che ke pratikULa, anurUpa che ke virUpa vagere sarva vicArIne-samajIne khAvI. pote evI sthitimAM hoya ke khAvAnI cIjanuM jJAna maLI zake tema na ja hoya tyAre tenA jANakAra jo pUrA vizvAsu hoya to te dvArA khAvI, paNa e bemAMthI eke zakya na hoya to na khAvI. ajANyAM phaLa na khAvAnA For Personal & Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 hitazikSA niyamathI vaMkacUla nAmanA eka mahAnuM coranA prANa bacI gayA hatA ane tenA sAthIdArone tevA prakArano niyama na hovAthI teo jaMgalanAM jherI phaLo khAIne maraNa pAmyA hatA. ajANyA pAtramAM paNa khAvuM e hitakara nathI. khAvAnI cIjanI jema jemAM khAvAnuM che te pAtranI pavitratA paNa jarUrI che. game tenA game tevA vAsaNamAM khAvAthI manamAM malinatA Ave che. hoTala vageremAM sarvasAmAnya pAtro hoya che, eTale sabhya samAje temAM khAvAnuM choDI devuM e vAjabI che. ajANI dhAtuonA pAtrano upayoga paNa zArIrika sthitine nabaLI pADanAra che. sAttvika AhAra sAttvika pAtranI paNa apekSA rAkhe che. [11]. tuvaMtI strInA pAtre jamavuM nahi- RtuvaMtI, mAsika dharmane anubhavatI strI je pAtramAM khAtI hoya te pAtramAM paNa bhojana na karavuM. strIne RtustrAva thAya che tyAre keTalAka evA pudgala-paramANuo tenI AsapAsanA vAtAvaraNamAM prasaratA hoya che ke je aneka prakAre manovRttine malina karanArA hoya che. vicAro upara thatI A sUkSma asaro pUla jagatane jaNAtI nathI ane tethI evA vyavahAro pratye keTalAka keTalIka vakhata upekSA kare che - paNa tethI pariNAme moTA geralAbha Upaje che. | [12] ajIrNa hoya tyAre jamavuM nahi - pahelAM khAdhuM hoya te jyAM sudhI na pacyuM hoya tyAM sudhI pharI khAvuM nahi. ajIrNa hoya chatAM khAvAthI ajIrNamAM vadhAro thAya che ane temAMthI aneka rogo janme che. roganuM mULa ajIrNa che. ajIrNaprabhavA rogA e vaidakazAstranuM mukhya vacana che. vaidakazAstrano TUMkamAM sAra koI hoya to jIrNo bhojanam' - prathamanuM jarI jAya - pacI jAya pachI bIjuM peTamAM nAkhavuM e che. uparAuparI khA-khA karavAthI mAMdagI cAlu rahe che, eTaluM ja nahi, khAvAnA padArthono svAda paNa mAryo jAya che. keTalAkane khAdhuM pacatuM nathI temAM tenI hojarIno ke pAcanazaktino vAMka nathI hoto paNa prathamanuM jIrNa thayA vagara khAvAnI Adatane kAraNe ema bane che. keTalAka For Personal & Private Use Only Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI : 28-31 109. pharI khAvAnI khAtara pAcaka davAo khAya che ne khAdheluM pacAve che paNa tethI ekaMdara geralAbha ja thAya che. parANe pacAveluM puSTi ApatuM nathI. khAvAne mATe zarIra ane davA nathI paNa zarIrane mATe khAvAnuM ke davA levAnI hoya che. ajIrNa hoya tyAre peTa nA pADatuM hoya che, eTale jIbha ane tene vaza thayelA manane khAtI vakhate na pUchavuM paNa peTane pUchavuM. jo peTa mAge to ApavuM; nahi to choDI devuM. choDI devAthI nukasAna nathI paNa khAvAthI cIja nakAmI jAya che ne zarIrane nukasAna thAya che. eTale ajIrNa hoya tyAre na jamavuM. [13] khullAmAM jamavuM nahi - khullAmAM jamavAthI bhojanamAM aneka nukasAnakAraka cIjo AvI paDavAno saMbhava che. koInI dRSTi paNa adaSTapaNe paDe to tethI paNa hAni thAya che. jIvajaMtuo paNa khullAmAM AvI paDe che. AkAzamAM UDatAM pakSIonA mukhamAMthI game tevAM nukasAnakAraka tattvo bhojanamAM paDe che ke jeno khyAla na rahyo hoya to prANa javAno prasaMga paNa banI jAya che. khullAmAM khAvuM nahi ane khAvAnI cIjo paNa khullAmAM khullI rAkhavI nahi. caMdaravo bAMdhIne tenI nIce rAkhavI. eka kathAmAM Ave che ke eka paradezI kApaDiyA musAphare eka bhoLI bharavADaNanI chAza pIdhI, ne eka dayALu zeThe paisA ApIne te pivaDAvI. chAza pIdhA pachI tarata ja musApharI maraNa pAmyo. badhAnI dAnata zuddha hatI chatAM Ama kema banyuM - enA vicAramAM badhAM paDI gayAM. paNa kharekhara ema banyuM hatuM ke jemAM chAza hatI te vAsaNa khulluM thaI gayuM hatuM ane eka samaLI eka jherI sApane laIne AkAzamAM cAlI jatI hatI. sApanA moDhAmAMthI garala TapakatuM hatuM te chAzamAM paDyuM ane tethI musApharanuM maraNa thayuM. A pramANe khullAmAM khAvAthI aneka Apattio AvI paDe che. AkAzamAM saMcaratA duSTa devonI dRSTi paDe to tethI paNa aneka anartho janme che. [14] be jaNAe bheLA jamavuM nahi - be jaNa bheLA besI jame to tethI ekabIjAnuM eThuM bheLuM thAya che. temAM jIvotpatti thAya che. eka ja bhAjanamAM For Personal & Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 hitazikSA thALImAM sAthe bhojana karavAthI premanI vRddhi thAya che ema mAnIne keTalAka ema kare che, paNa ema karavAthI premanI vRddhi thAya ke na thAya paNa roganI vRddhi thavAnI saMbhAvanA jarUra che. moTA rogavALAne mATe to khAsa alaga jamavAnuM rAkhavAmAM Ave che. keTalIka vakhata jo jamanAra AvaData vagaranA hoya to dugaMchanIya vAtAvaraNa karI mUke che. temAM paNa bheLA jamavAmAM e dugaMchA manane kharAba kare che. keTalAkane khAtAM AvaDatuM nathI hotuM, teo aDadhuM khAya che ane aDadhuM vaLI nIce nAkhe che. khAtAM khAtAM temanAM hAtha-moM evAM to kharaDAya che ke jo te samayanuM tenuM citra dorI lIdhuM hoya to jovA jevuM thAya. evAo sAthe bheLA jamavAthI bhojana bagaDe ne kyAreka to upadeza devA jatAM sAmo vAnaravRttino hoya to upadeza paNa bhAre paDe. eTale dharma, Arogya ane vyavahAranI dRSTie bheLA jamavuM e ucita nathI. [15]. atizaya UnuM khAvuM nahi - atkRSNa mAruta prakopayati - atizaya UnuM khAvAthI vAyuno prakopa thAya che. keTalAkane ghaNuM ja garama garama khAvAnI Teva hoya che. cUlA uparathI Utare ne khAvuM temAM keTalAka gaurava anubhavatA hoya che paNa kharekhara e ajJAna che - ethI phAyado kAMI nathI - Arogyane UlaTuM nukasAna thAya che. cA jevAM pINAM to jIbha dAjhe e pramANe keTalAka pIe che. tethI AMtaraDAM ane dAMta kharAba thAya che. dAMtanA ghaNAkharA rogonuM kAraNa A ati UnuM khAvApIvAnI Teva che. ati UnuM na khAvuM e pramANe ati TADhuM paNa khAvuM nahi. atizaya vAsI khAvAthI paNa nukasAna thAya che. eTale madhyama sthitinuM bhojana karavuM hitakAraka che. [16] atizaya khAruM khAvuM nahi - vadhu paDatuM khAruM khAvAthI AMtaraDAM nabaLAM paDI jAya che. vadhAre paDatA khArathI atisAra-saMgrahaNI jevA vyAdhio thAya che. khAruM vizeSe khAvAthI vIryane dhakko pahoMce che. keTalAka khAra evA hoya che ke tethI rasa UtaravAno vyAdhi thAya che. bhojana ane mANasa mIThA vagaranAM hoya e gamatAM nathI, te ja pramANe vadhAre paDatA mIThAvALAM hoya te paNa For Personal & Private Use Only Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 28-31 111 rucatAM nathI. vadhAre paDatA mIThAvALuM bhojana khAruM lAge che ne ghU ghU karAve che, vadhAre paDatA mIThAvALo mANasa paNa doDhaDAhyo gaNAya che ne te khAro lAge che - gamato nathI. [17] atizaya khATuM khAvuM nahi - vadhu paDatuM khATuM khAvAthI zarIramAM ane svabhAvamAM khaTAza AvI jAya che. khATo svabhAva gamato nathI to khATuM-vadhu paDatuM khATuM bhojana kema game? svabhAvamAM ane bhojanamAM mApasaranI khaTAza hoya to ja sArI lAge che. vadhAre paDatI khAzathI hojarImAM-AMtaraDAmAM cAMdAM paDI jAya che, vIryazaktine dhakko pahoMce che eTale ati khATuM khAvuM nahi. [18] ghaNuM zAka khAvuM nahi- "zAkena vadhate malam' "zAka vardhayate malama zAkathI maLa vadhe che. zAka maLane vadhAre che. ityAdi vacano prAcIna vaidakamAM maLe che. zAkane mATe saMskRtamAM vyaMjana zabda pracalita che. vyaMjana eTale vyakta karanAra. atrano svAda vyakta kare - prakaTa kare teTalA pramANamAM vyaMjana-zAka khAvuM vAjabI che. tene badale zAkAhArI-arthAtu anna karatAM paNa zAkanuM pramANa vadhI jAya eTaluM zAka khAnArA. AvA loko maLavRddhine kAraNe rogono bhoga bane temAM navAI zuM? keTalAMka zAka to kharekhara roganAM ghara hoya che. varSARtunA AraMbhathI laIne havA sUkI na thAya tyAM sudhI zAka kupathya rahe che. zAka ghaNuM khAvAnI Adata pADavI nahi ane Adata hoya to dhIre dhIre ochI karavI. zAka mApasara khAvAthI nakAmo Arthika bhAra paNa ocho thaI jAya che. jeo zAkAhArI nathI teone mATe zAka vadhu paDatuM khAvuM e sUtra bhale pathya hoya, paNa zAkAhArI mATe e sUtra ahitakara che. [19]. jamatAM bolavuM nahi- khAtAM khAtAM bolavAthI jJAnAvaraNIya karma baMdhAya che. bolavAnI kriyAmAM vAyunI gati Urdhva thatI hoya che ne khAvAnI kriyAmAM For Personal & Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 hitazikSA vAyunI gati adha thatI hoya che. eTale khAtI vakhate bolavAthI paraspara virodhI vAyunI gatio zarIrane nukasAna pahoMcADe che. ghaNI vakhata khAtI vakhate bolavAthI aMtarAza jAya che eTale vAyu gUMcavAI javAne kAraNe anna aTakI jAya che ane tethI nAsikA ne mukhamAMthI bhojana pAchuM vaLe che. AMkhamAM pANI AvI jAya che. kSaNabhara becena banI javAya che. pANI pIvAthI tenI zAMti thAya che. khAtAM khAtAM bolavAnI TevavALA keTalAka eTalI paNa dhIraja nathI rAkhI zakatA - moMmAM DacUro bharyo hoya, bolI zakAtuM na hoya, boleluM bIjA samajI paNa zakatA na hoya chatAM bolI nAkhe che. e keTaluM behUduM dekhAya che! eTale khAtAM khAtAM bolavuM nahi - mauna dhAraNa karavuM. khAtAM khAtAM bolanArane kahevuM joIe ke jo tamAre bolavuM ja hoya to khAvuM choDI dyo ne khAvuM hoya to bolavuM choDI dyo, paNa A baMne sAthe nahi banI zake. ethI tamArA eka paNa kAryamAM bhalIvAra Avato nathI. [20]. oThIMgaNa daIne jamavuM nahi - jamatI vakhate zarIramAM skUrti joIe, lohI pharatuM hovuM joIe. zarIramAM jaDatA-pramAda hoya ane khAdhuM hoya to teno paripAka barAbara thato nathI. oThIMgaNa devAnuM mana tyAre thAya che ke jyAre zarIramAM ALasa-jaDatA hoya. oThIMgaNa daIne, aDhelIne besIne khAtI vakhate snAyuo zithila na hovA joIe. khAtI vakhate keTalAkane thobho devAnI Teva hoya che. te paNa kuTeva che. oDhIMgaNa ke thobho e thAka khAvAnAM sAdhana che, anna khAvAnAM nahi. vizrAnti levI hoya tyAre oThIMgaNa devAya che. khAvAmAM vizrAnti levAnI nathI, kriyA karavAnI che. kriyA ane vizrAnti e be meLa khAtI vastu nathI. eTale jamatI vakhate aDhelIne besavuM e vAjabI nathI. aDhelIne besIne jamato hoya tyAre jANe koI moTI mAMdagI na hoya evuM lAge che. chate Arogye mAMdA gaNAvuM e zuM ucita che? [21]. snAna karIne jamavuM - snAna karIne jamavuM eTale svaccha thaIne jamavuM. bahAranAM aneka kAryothI hAtha-mukha vagere upara caDela mela ema ne ema bhojana For Personal & Private Use Only Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 28-31 113 karavAthI peTamAM jAya che. keTalAMka kAryo to evAM hoya che ke te kAryo aMge lAgela paramANuo peTamAM jAya to acUka nukasAna kare che - cUMka lAve che. svaccha thaIne bhojana karavAthI bhojana paNa prasannapaNe thAya che. prasannatApUrvaka kareluM bhojana pariNAme manamAM paNa prasannatA utpanna kare che. [22-23] anAjane vakhANIne ke vakhoDIne khAvuM nahi - jamatI vakhate ghaNAne khAvAnI cIjane vakhANavAnI bahu Adata hoya che. ethI svAdendriya bahu uttejita thAya che. rasanAno jaya meLavIne bhojana karavAnuM hoya che tene badale vakhANIne khAnArane keTalIka vakhata "vakhANI khIcaDI dAMte coTI" jevI sthiti prApta thAya che. miSTAnna zuM sarasa che! zAka kevAM majAnAM karyAM che! bhAtakaDhI to dADhamAM rahI jAya evAM che - e pramANe khAvAnA padArthone vakhANyA karanAra uttama koTino gaNAto nathI. anAjane vakhANIne na khAvuM e pramANe anAjane vakhoDIne paNa khAvuM nahi. anAjane vakhoDIne khAnArane khAvuM to te ja paDe che. pariNAme khAvAnI mIThAza mArI jAya che. keTalAkane game tevI sArI vAnagIo hoya - jemAM kAMI paNa khoDa kADhavA jevuM na hoya chatAM teo tene vakhoDavAnA. kAM to mIThuM vadhAre che ema kaheze, nahi to kaheze ke mIThuM ochuM che, - Ama emanI. Teva ja hoya che. teonI bAjumAM beThelAne paNa tethI kaMTALo Upaje che. anAjanI nindA karanArane anAjanA paNa sAMsA bhogavavAno samaya Ave che. eTale khAtI vakhate samatulA rAkhIne khAvuM joIe. khAvAnI cIjane vakhANavI ke vakhoDavI nahi, sArI-mIThI karIne khAvI. vastune sArI karIne khAvI ane vakhANa karIne khAvI e be judI vAta che. vastune sArI karIne kema khavAya e hakIkata nIcenI eka vAta dvArA barAbara samajI zakAya che. eka bhAI hatA. temane e Teva hatI ke te vastune sArI karIne khAtA hatA. bIjA eka hatA ke te vastune kharAba karIne khAtA hatA. banne bAju bAjumAM rahe. eka vakhata banne jaNA eka vepArIne tyAMthI sopArI kharIdI lAvyA. pacAsa sopArI AvI hatI. jamIne sopArI khAvAnI bannene Teva. pelA bhAI ke jene vastune sArI karIne khAvAnI Adata hatI te bhAI jamyA pachI For Personal & Private Use Only Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 hitazikSA pelI pacAsa sopArIomAMthI sArI ne moTI joIne eka sopArI le ane tene kAtarIne khAya, vaLI bIje divase ogaNapacAsamAMthI sArI zodhIne khAya. ema ne ema pacAse sopArI temaNe sArI karIne khAdhI. bIjA bhAI ke jene vastune kharAba karIne khAvAnI Adata hatI te pacAsamAMthI nAnI ane saDelA jevI kharAba hoya te vaNIne zodhI kADhe ne khAya. vaLI bIje divase ogaNapacAsamAMthI kharAba hoya te zodhI kADhe ne khAya. ema ne ema emaNe paNa pacAsa pUrI karI. baMnee sopArI to sarakhI ane sarakhI jAtanI khAdhI, paNa eke sArI karIne khAdhI ane bIjA bhAIe kharAba karIne khAdhI, mATe khAvAnI cIjane vakhANIne ke vakhoDIne na khAvI paNa sArI karIne khAvI. [24] taDake besIne jamavuM nahi - taDakAthI zarIramAM pitta UkaLI jAya che. pitta zAMta hoya to khAdhuM pace che, bhAve che. taDake besIne khAvAthI pariNAme pittaprakopane lIdhe aneka vyAdhio thAya che. khAvAnI vastumAM paNa taDakAne kAraNe pheraphAra thaI jAya chete bhAvatI nathI. eTale taDake besIne khAvuM nahi. mAMdA mANasa pAse besIne khAvuM nahi - mAMdA mANasa pAse AsapAsa roganuM vAtAvaraNa rahetuM hoya che. rogANuo mAMdAnI AjubAju prasarelA rahe che, eTale mAMdA mANasa pAse besIne jamavAthI te rogANuo sAjAnA zarIramAM pesIne rogane utpanna kare che. mAMdA mANasa ne sAjA mANasanA khorAkamAM phera hoya che. eTale mAMdo mANasa jove ane te khAvAnI tene icchA thAya e svAbhAvika che. mAMdA mANasane icchA thAya eTale tene e khAvA apAya. jo tene mAphaka na AvatI vastu paNa khAvA ApavAmAM Ave to teno roga vadhI jAya ane pariNAme tene vizeSa kaSTa sahana karavuM paDe. ane tenI IcchAvALI vastu tene ApavAmAM na Ave ane sAme besIne khAIe to tenI vRttinI aneka prakAranI mAThI asara rogIne ane tenI sAme besIne khAnArane thAya che. eTale mAMdA mANasa pAse besIne khAvuM nahi. For Personal & Private Use Only Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 28-31 115 [26] rAte jamavuM nahi - rAte jamavAthI potAnA jIvana ane pArakA jIvane hAni thAya che. rAtane tamasvinI kahevAmAM Ave che. eTale rAte aMdhAruM hoya. temAM dIpaka Adino prakAza karavAmAM Ave ne aMdhAruM dUra thAya paNa te prakAza sUrya jevo tejasvI ne pathya to nathI ja. divA vagerethI evuM ajavALuM na thAya ke je ajavALuM sUrya pAthare che. eTale rAtrinA aMdhArAmAM nAnAM nAnAM jaMtuo jo bhojanamAM AvI jAya to khabara paNa paDe nahi ane tethI te te jaMtuono prANanAza thAya ane khAnArane pApabaMdha thavA sAthe zarIramAM aneka prakAranA vyAdhio thAya. mAkhI AvI jAya to UlaTI thAya, kIDI AvI jAya to buddhino nAza thAya, karoLIo AvI jAya to koDha thAya, jU AvI jAya to jalodara thAya. koI jherIlAM jaMtu AvI jAya to khAnArAnA prANano paNa nAza thAya. cAturmAsa-varSAkALamAM to jhINI jhINI jIvAto evI UDatI hoya che ke tethI khUba bhUkha lAgI hoya to paNa khAvA mATe mana marI jAya. koI koI vakhata to mANasane cItarI caDe evuM dazya hoya che. AvI sthitimAM rAtribhojanano tyAga karanAra AvA prasaMgothI sahaja bacI jAya che ane Atmika lAbha apUrva meLave che. - rAtri e vizrAMti levAno samaya che. temAM khAvAnI pravRtti ane dhamAla e baMdhabesatuM ja nathI. sArAM sArAM pakSIo paNa rAta thatAM zAMta thaI jAya che. rAte khAnArAnI lagabhaga aDadhI rAtri te pAchaLa vIte che. moDI rAte sUnArA vahelA UThI na zake. moDA UThavuM eTale dariyane notaravuM. rAte khAnArane khAvAnI AgaLa-pAchaLa karavI paDatI pravRttiomAM paNa aneka jIvono vinAza thato hoya che. rAtre khAvAno tyAga karanArane Atmika lAbhanI sAthe zArIrika paNa aneka lAbho thAya che. jaThArAgni zuddha ane pradIpta thAya che. sUrya asta thatAM jema kamaLo mIMcAI jAya che tema sUrya asta thatAM hRdayakamaLa paNa saMkocAya che ane tethI jaThara maMda paDe che. rAtre koNa khAya teno vicAra karavAmAM Ave ane te badhA ghuvaDa, bilADI, uMdara, rAkSasa, pazu vagerenI hAramAM jo gaNAvAnI IcchA na hoya to rAtre khAvAnuM satvara baMdha karavuM joIe. For Personal & Private Use Only Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 hitazikSA (27) naraNe koThe pANI pIvuM nahi - peTa khAlI hoya tene naraNuM kahevAmAM Ave che. naraNe koThe pANI pIvuM nahi. khAlI peTe pANI vAge, pANI pIvAthI AMtaraDAM-naLa bharAI jAya ane pachI khAvAmAM Ave eTale thAya apaco. "bhojanAdI viSe vAri bhojanAnta zilopama" bhojananI zarUAtamAM pANI jhera che. eTale thoDuM khAIne pANI pIvuM e amRta che. cAra kaDImAM khAvAne yogya keTalIka zikhAmaNo Arogya ane Atmahita lakSamAM rAkhIne ApI, have batrIzamI kaDImAM AtmakalyANane pradhAna rAkhIne akhAdya eTale nahi khAvA yogyano tyAga karavAnuM pUrvabhAgamAM ane pachInI ardhI kaDImAM Atmahita sAdhavA mATe bIjI paNa choDavA yogya vAto samajAve che. 30 kaMdamUla abhakSya boLo, vAsI vidaLa te varSojI; jUTha tajo paraniMdA hiMsA, jo vaLI narabhava sarajo. 32 suNajo sajjana re. (1) kaMdamULa, abhakSya, boLa athANuM, vAsI ane vidaLa khAvAM nahi. (2) jUThuM bolavuM nahi. (3) pArakI niMdA karavI nahi. (je hiMsAno tyAga karavo. [28] kaMdamULa Adi khAvAM nahi - kaMdamULa eTale anaMtakAya. anaMta jIvo eka kAyAmAM rahe - khAvA mATe teno upayoga karavAthI anaMta jIvonI hiMsA karavI paDe. mATe teno tyAga karavo. anaMtakAya aneka jAtanA che eTale A anaMtakAya che ke nahi? e jANavA mATe tenuM - sarva anaMtakAyamAM ghaTe evuM svarUpa jANI levuM jarUrI che. te svarUpa-lakSaNa jIvavicAra prakaraNanI bAramI gAthAmAM nIce pramANe jaNAvyuM cheH For Personal & Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI : 32 "gUDhasirasaMdhiparvya, samabhaMgamahIrurga ca chinnaruhaM | sAhArarNa sIra, tanvitIyaM ca patteya | 12 ||' jenI naso - sAMdhAo ane gAMTho gupta hoya, bhAMgavAthI bhAga sarakhA thAya, tAMtaNA-resA na nIkaLe, chedyA chatAM pharIthI Uge te anaMtakAya jANavA; tethI viparIta hoya te pratyeka jANavA. 117 upara jaNAvyuM e pramANenuM lakSaNa jemAM ghaTatuM hoya te anaMtakAya che, ema samajIne teno tyAga karavo. lakSaNathI anaMtakAya samajavA mATe buddhinI sUkSmatA joIe. badhA e rIte samajI zake e zakya nathI hotuM, eTale vyavahAramAM vizeSa upayogamAM AvatA anaMtakAyano jarU2 tyAga karavo. anaMtakAya batrIza che. tenuM TUMka svarUpa A pramANe che. (1) kaMdajAti - jamInamAM aMdara Uge te sarva kaMda anaMtakAya che. (2) lIlI haLadara - je haLadarano upayoga karavAmAM Ave che te lIlI hoya tyAre anaMtakAya che. (3) lIluM AduM - AduM tarIke je pracalita che, tene lIluM AduM gaNAvyuM che. te sukAI jAya che tyAre sUMTha kahevAya che. AduM (lIluM) anaMtakAya che. (4) sUraNakaMda ane (5) vajakaMda - A baMne kaMvizeSa che. kaMdajAtithI judA gaNAvavAnuM kAraNa amuka rIte teno upayoga vizeSa thAya che te paNa na karavo e che. (6) lIlo kacaro - kacaro lIlo hoya tyAM sudhI haLadara ane AdunI jema anaMtakAya che. (7) zatAvarI ane (8) virAlI - zatAvarI e vela thAya che. auSadhimAM e vaparAya che. virAlI e paNa vela vizeSa che. sephALI-bhoMyakoLuM e enAM paryAya nAmo che. e baMne anaMtakAya che. (9) kuMAra - kumArikA, kuMArapAThA nAme prasiddha che. e AkhI anaMtakAya che. eTale tenAM zelarAM paNa anaMtakAya che. (10) thohara - thora judI judI anake jAtanA thAya che. te badhA anaMtakAya che. (11) gilo - gaLonI vela thAya che. auSadhimAM e vaparAya che. te kadI For Personal & Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 hitazikSA maratI nathI tethI saMskRtamAM tene amRtA kahe che. e anaMtakAya che. (12) lasaNa - prasiddha che. sabhya samAjamAM rahenArane teno tyAga abhISTa che. AtmA enA bhakSaNathI malina vicAra seve che. (13) vAMsakArelA - vAMsa saMbaMdhI kArelI e anaMtakAya che. (1) gAjara - prasiddha che. (15) lUNI - sAjIlUNInI bhAjI e rIte oLakhAya che. e anaMtakAya che. (16) loDhI pavinI kaMda - e kaMdavizeSa che. . (17) garamara - saMskRtimAM ene garikarNikA kahe che. kaccha-kAThiyAvADamAM A vanaspati thAya che, ne teno upayoga loko athANA tarIke kare che. e anaMtakAya che. (18) kisalaya - komaLa pAMdaDAM, koI paNa vRkSanA aMkurA ane komaLa patra anaMtakAya che. (19) khIrasuAkaMda - A kaMdavizeSa che. tene karUM kharasaIo kahe che. (20) thega - A kaMda che. thegI athavA thega e nAmanI bhAjI thAya che. thegI pIMka paNa tene kahe che. e anaMtakAya che. (21) harimotha - motha lIlI hoya tyAM sudhI anaMtakAya che. (22) lUNavRkSanI chAla - lUNa e vRkSavizeSa che, ne tenI chAla anaMtakAya (23) khIloDAkaMda - e kaMdavizeSa che. (ra) amRtavelI - gaLo karatAM judI. amaravela nAme prasiddha che. e anaMtakAya che. (25) mULA - prasiddha che. mULAnAM pAMca aMga arthAt kaMda dAMDI sahita pAMdaDAM phUla-phaLa bhogarI tarIke prasiddha che te) ane tenAM bI e sarva anaMtakAya che. (26) bhUmiphoDA - comAsAmAM nAnI dAMDI ne tene mAthe chatra evA AkAranA thAya che. ukaraDA vagere sthaLe ema ne ema phUTI nIkaLe che. tene bilADInA Topa e nAme oLakhAvavAmAM Ave che te anaMtakAya che. (27) vatthalAnI bhAjI - A eka jAtanI bhAjI thAya che. te anaMtakAya For Personal & Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 32 119 (28) virUDhAhAra - anAjane pANImAM palALIne vadhAre vakhata rahevA devAmAM Ave to temAM aMkurA phUTe che. aMkurAvALA e dANA virUDha che, e sarva anaMtakAya che. (29) palaMkA - e bhAvizeSa che, ne te anaMtakAya che. (30) suaravala - jaMgalamAM moTI vela thAya che, te anaMtakAya che. (31) komala AMbalI - AMbalI ke je kAtarAne nAme prasiddha che, temAM bI ThaLiyA na AvyA hoya tyAM sudhI te anaMtakAya che. AMbalI ja nahi paNa phaLa mAtra komaLa hoya tyAM sudhI anaMtakAya che. (32) Alu - baTeTA, ratALu - prasiddha che. piMDAla-DuMgaLI, sakkara-kaMda ghoSAtakI ane karIra e bannenA aMkura e sarva anaMtakAya che. A sarva anaMtakAyono tyAga karavo. abhakSya - abhakSya eTale bhakSaNa karavA yogya nahi te. je khAvA yogya nathI e khAvuM te sujanane na chAje. eTale abhakSyano tyAga karavo. keTalAka bakarI ane UMTanI mAphaka kahetA hoya che ke amAre koI paNa vastu na khAvA jevI nathI. paNa temane pariNAmanI khabara nathI eTale ema kahe che. te jIvo paNa keTalIka cIjo ke je potAne phAvatI nathI, mAphaka nathI AvatI, te to nathI khAtA, athavA khAIne pastAya che. khAdhA pachI samajaNa Ave tyAre pastAvuM tenA karatAM khAdhA pahelAM A khAvA yogya che ke nahi tenI samajaNa meLavI levI hitakAraka che. abhakSya cIjo ghaNI che. temAM prasiddha bAvIza cIjo che. te jANIne teno tyAga karavAthI ghaNAMkharAM abhakSyathI bacI javAya che. (1thI 5) vaDa-pArasa-plakSa-pArasa ane lakSa e banne nAnA-moTA pIpaLAnI jAta che. UMbarA ane kacuMbara - A banne gulara ane kALA UMbarA tarIke oLakhAya che. A pAMce jhADanA TeTA-TeTIo eTale nAnAM phaLo abhakSya che. temAM ghaNAM bI hoya che. jhINA jhINA gaNatarI vagaranA jIvo temAM khadabadatA hoya che. te khAtAM paNa dhRNA vachUTe For Personal & Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 hitazikSA (6thI 9) madha-mAkhaNa-mAMsa ane madirA - A cAra mahAvigaIo kahevAya che. temAM madha, mAkhaNa ane madirAmAM tenA jevA varNavALA be-indriya trasa jIvo hoya che. madirA to prakRtine vikRta karanAra che. mAMsa mahAhiMsAthI nIpaje che ne temAM jIvo satata rahetA hoya che. (10) hima - barapha zakya parihAra che. e vaga2 lAkho ane karoDo jIvo jIve che. pANInI jema te jIvanamAM anivArya nathI. eTale te abhakSya che. (11) viSa - jhera aneka prakAranAM che. jhera e AtmaghAtaka che. jheranuM nAma sAMbhaLatAM paNa jhera caDe che. e abhakSya che. (12) kA - AkAzamAMthI jAmI gayelA pANInA karA nAnAmoTA paDe che. e abhakSya che. (13) mATI - sarva prakAranI mATI abhakSya che. mATIthI aneka prakAranA rogo thAya che. mATI citta che. temAM asaMkhyAta jIvo rahe che. kAMI khAvAnI cIja nathI. keTalIka vakhata ajJAna dazAmAM loko mATI khAya che paNa tethI zArIrika ane Atmika banne prakAre nukasAna thAya che. (14) rAtribhojana - khAvAnI hareka cIjo rAtre abhakSya che. rAtribhojanamAM jIvahiMsA mukhya che. (15) bahubIja - keTalAMka phaLo aMjIra jevAM bahubIja che. je bIjo gaNI zakAya nahi. jhINAM-jhINAM bAjhI gayAM hoya te sarva abhakSya che. (16) anaMtakAya - batrIza anaMtakAya ane bIjA paNa jemAM anaMtakAyanuM lakSaNa ghaTatuM hoya te sarva abhakSya che. (17) boLa-athANuM - kerI, lIMbu, guMdAM vagere aneka vanaspationAM athANAM thAya che. temAM jo te te cIjo pUrepUrI sukAI na hoya, pANI rahI gayuM hoya to temAM bharelA masAlA vagerethI te pANI chUTe che ane temAM tevA prakAranA sampUrcchima jIvo utpanna thAya che. jemAM tevA jIvonI utpatti thaI hoya che te athANuM boLa kahevAya che. jIbhanA svAdane laIne tevAM athANAM paNa vAparatA jIvo saMkocAtA nathI. paNa tethI pArAvAra pApa thAya che, mATe teno tyAga karavo. (18) vidala - kAcA gorasa-dahIM-dUdha sAthe kaThoLa-dvidaLanuM mizraNa thavAthI For Personal & Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI : 32 121 beindriya jIvo utpanna thAya che. ne te vidaLa kahevAya che. vidaLa karIne khAvuM abhakSya che. (19) rIMgaNAM - vRMtAka, veMgaNa e abhakSya che. te khAvAthI mananAM pariNAma kaluSita bane che. vikAra vadhe che. rIMgaNAM khAnArane mATe purANomAM tyAM sudhI kahyuM che ke je rIMgaNAM vagere khAya che te maraNa vakhate prabhune yAda nahi kare. mane - - "yastu vRttAkakAliMga-mUlakAnAMca bhakSakaH / antakAle sa mUDhAtmA, na smariSyati mAM priye " rIMgaNAMnuM bI peTamAM hoya ne tene bALavAmAM Ave to tenI gati na thAya, ema paNa itaromAM kahevAya che. rIMgaNAM abhakSya che. (20) ajANyAM phaLa je phLanuM nAma, guNadoSa na jANavAmAM hoya te ajANyAM phaLa kahevAya che. te khAvAthI potAne ane 52ne ahita pahoMce che. koI koI phaLa to evAM jherI hoya che ke khAvA mAtrathI prANahAni thAya che. koI koI phLamAM aneka jIvonI hiMsAnI saMbhAvanA hoya che. eTale je phLa jANavAmAM na hoya te sarva abhakSya che. (21) tucchala - jemAMthI ghaNuM pheMkI devAnuM hoya, je khAvAthI peTa bharAtuM na hoya, lokamAM je phLo asAra gaNAtAM hoya te tucchaLa kahevAya che. bora vagere tuccha phaLomAM Ave che. teno tyAga karavo. e abhakSya che. tethI svAdanI mAtrA vadhe che. peTamAM kAMI AvatuM nathI, ane jIvahiMsA nakAmI thAya che. (22) calitarasa - je padArtho bhakSya che te paNa rUpa-2sa-gaMdha-sparza pharI jAya, badalAI jAya na game tevA thaI jAya eTale abhakSya thaI jAya che. bhakSya padArtho paNa amuka kALa sudhI ja bhakSya rahe che. A batrIza anaMtakAya ane bAvIsa abhakSya barAbara khyAlamAM rAkhIne te choDI daIne bhakSya padArthonuM nirvAha mATe bhakSaNa karanAra AtmA khAvA aMgenAM pApothI lepAto nathI; ghaNo ja bacI jAya che. boLo. vAsI ane vidaLa uparanA sarvamAM AvI jAya che. chatAM hitazikSAmAM te judAM jaNAvyAM che tenuM kAraNa che - ke bIjAM abhakSyo karatAM - - For Personal & Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 hitazikSA lokomAM A traNano pracAra vizeSa pramANamAM hoya che. ghaNAM loko temAM doSa che evuM paNa samajatAM nathI. eTale te upara khAsa lakSya doravAmAM AvyuM [29-30] jUThuM bolavuM nahi, pArakI niMdA karavI nahi - pUrve khAvAne aMgenI ghaNI zikhAmaNo ApI. khAvA aMgenA doSo jIbha karAve che. e pramANe bolavAnA doSo paNa jIbha karAve che. eTale te doSo dUra karavA mATe tenA be moTA doSo choDavAnuM kahe che. 1. jUThuM bolavuM nahi - je vastu je pramANe che nahi - banI nathI tene tevA rUpe kahevI tethI pote ane te pramANe satya samajato sAmo e banne DUbe che. jUThuM bolavuM e pApa che tema jUThuM sAMbhaLavuM e paNa pApa che. jUThuM bolavuM ane eThuM khAvuM e baMne lagabhaga maLatAM che. sajjana ane sabhya tarIke gaNAvuM hoya to jUThuM bolavAnuM choDI devuM joIe. eka asatya sarva niyamono nAza karavA mATe basa che. eTale jo koI paNa niyama racato hoya to asatyane prathama dUra karavuM jarUrI che. eka zeThane eka putra hato. te badhI vAte pUro hato. zeTha tene sudhAravA mATe ghaNuM karatA hatA paNa te koI rIte sudharato nahi. zeThe tene sArA sArA mitronA samAgamamAM mUkyo ke tethI kadAca sudhare. te sajjana mitro tene eka sAdhu mahArAja pAse laI gayA, munirAje hitopadeza Apyo, mitroe paNa tene kAMIka niyama levA mATe preraNA karI. pelA bhAIe jANe mahArAjanI eka eka vAta potAne ruci gaI che tevo dekhAva karIne badhAM vyasano-bUrI Adato tyajI devAnA niyamo lIdhA. mitro Azcarya pAmI gayA paNa niyama letAM pahelAM teNe munirAjane jANe pote zaramAto na hoya e rIte kahyuM ke mahArAja! badhA niyamo huM laIza paNa eka asatya bolavAnI bAdhA huM nahi laI zakuM. eTale e sivAyanA badhA niyamo mane karAvo.' sarala hRdayanA sAdhu mahArAje asatya bolavA sivAyanA badhA niyamo ApyA. niyama laIne te UThyo, mitro paNa UThyA. bahAra na AvyA eTalAmAM to te bhAIe hatuM te pramANe ja badhuM cAlu karI dIdhuM. mitroe kahyuM ke bhAI! haju kSaNa For Personal & Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 32 123 pahelAM to te niyamo lIdhA che, ne A zuM? paNa te gaNakAre to ne! keTalAka divaso bAda pharI tene laIne mitro munirAja pAse gayA. munirAje upadeza Apyo. mitroe kahyuM ke mahArAja sAheba! ApanA ApelA niyamomAMthI eka paNa niyama A bhAI pALatA nathI. mahArAjazrIe kahyuM ke - "bhAI! niyama laIne toDavAthI ghaNuM pApa lAge che, mATe niyama laIne pALavA joIe.' pelA bhAIe kahyuM ke "mahArAjazrI, ApazrI kaho cho te satya che - pramANa che, paNa meM koI niyama lIdho ja nathI, lIdho hoya to tUTe ne?" munizrIe A sAMbhaLIne kahyuM ke bhAI! AvuM jUThuM bole che? te divase teM keTalA niyamo lIdhA hatA?" teNe kahyuM ke mahArAjazrI ! Apa kaho cho te barAbara che, paNa meM niyamo lIdhA na hatA, "mane niyamo Apo" e je meM kahyuM hatuM te to asatya kahyuM hatuM. kAraNa ke "jUThuM na bolavuM evo niyama huM kadI paNa karato nathI. Apane paNa meM te jaNAvyuM che. mahArAjazrI samajI gayA ne tene upadeza devAno prayatna choDI dIdho. Ama eka jUThuM bolanAra mANasa kadI paNa sudharI zakato nathI. tenAM dUSaNonI paraMparA cAlu ja rahe che. kAraNa ke te satya kahe to te sudhare ne? bIjA durguNonI jema jUThuM bolavAno durguNa bAlyAvasthAthI ghara karI jAya che, pachI te dUra karavo bhAre thaI paDe che. keTalAMka asaMskArI mAtApitAo bALakane jUThuM bolavAnI Teva paDAve che. ne pachI vakhata jatAM bALakanI te Teva potAne ja bhAre thaI paDe che. mANasa krodhathI, bhayathI ane hAsyathI asatya bole che. jyAre jyAre jUThuM bolavAno prasaMge upasthita thAya tyAre jo tenAthI bacavuM hoya to uparanAM cAramAMthI koI paNa kAraNa jarUra tenA mULamAM hoya ja che. te tapAsIne te kAraNa dUra karI devuM. kAraNa dUra thAya pachI jUThuM bolavAnuM nahi rahe ane kAraNa haze tyAM sudhI asatya khasaze nahi. eka jUThuM so jUThANAM UbhAM kare che. e sarva jUThANAne janma ApavA mATe ghaNI zaktino durvyaya karavo paDe che. jyAre satya bolanArane evuM kAMI karavuM paDatuM nathI. tene to game tyAre ekasarakhuM kahevuM che eTale tene bIjI koI mUMjhavaNa rahetI nathI. satya te prakAza che ane asatya e aMdhAruM che. satyanA prakAzamAM je vastu jevI hoya tevI spaSTa dekhAya che ane asatyanA aMdhakAramAM ghaNAM phaMphAM mArIe to For Personal & Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 hitazikSA paNa vastu barAbara hAthamAM AvatI nathI. jUThano sadaMtara tyAga karavo. 2. niMdA karavI nahi - asatyanI sagI bahena niMdA che. niMdA potAnI nahi, pArakI. gharanI niMdA jyAM hoya tyAM vagarabolAvye asatya ghUsI jAya che. niMdAno rasa eTalo bhayaMkara che ke te vaLagyA pachI chUTI zakato nathI, choDavo muzkela paDe che. eTale te rasano svAda levAno lobha ja rAkhavo nahi. niMdA karanAranI kevI sthiti thAya che te nIcenI eka vAta uparathI samajAze. eka nagaramAM eka zeTha hatA. zeTha ghaNA ja udAra-dAnezvarI. zeThanI moTI havelI prakhyAta. temane tyAM Avelo kadI pAcho na phare. zeThanI havelI sAme ja rastAnI sAmI bAjue eka nAnuM ghara, ne temAM eka DosI rahe. DozI bIjuM ghaNuM kare paNa tene pArakI niMdA karavAnI ghaNI ja bUrI Adata. vAtavAtamAM hAlatAcAlatAM sAmenA zeThanI niMdA karyA kare. savAra-sAMja zeThanI niMdA na kare to DozIne khAdhuM na pace. loko DozInI Teva jANI gayelAM eTale bahu dhyAna na Ape - bolavA de. zeThane paNa tenI kAMI paDI na hatI. te to potAnA kartavyamAM mazagula rahetA. Ama varSo thayAM cAlatuM. temAM eka divasa eka vicitra prasaMga banI gayo. eka paradezI kApaDI-musAphara taDakAno tapelo kApaDanI gAMsaDI upADIne cAlyo Avato hato, te zeThanI havelI pAse Avyo. zeTha paNa bahAra beThA hatA. te vakhate eka bharavADaNa dUdha-dahIM vecavA AvI. zeThe musApharane besAryo. te bhUkhyo ne tarasyo thayo hato eTale bharavADaNa pAsethI dahIM kharIdIne musApharane ApyuM. bharavADaNane paisA cUkavI ApyA. ne te laIne te cAlatI thaI. musAphare dahIM khAdhuM ne te tyAM ne tyAM marI gayo. ajAyo musAphara Ama zAthI marI gayo te zeThane paNa samajAyuM nahi. loko ekaThAM thaI gayAM. musApharanI kApaDanI gAMThaDInI ane tenA zarIranI zeThe yogya vyavasthA karAvI. pelI DozIne to ThIka maLI gayuM eTale je Ave tene kahe ke - "joyuM? zeThe pelA musApharane mArI nAkhyo ne tenI gAMThaDI gharamAM rAkhI lIdhI. Ama ne Ama paisA ekaThA karyA che. pachI dAna na de to zuM kare? Ama DozI niMdA karatI hatI. vAta ema banI hatI ke - bharavADaNanI dahIMnI hAMDalInuM DhAMkaNuM pavanathI UDI gayuM hatuM ne uparanI hAMDalI khullI thaI gaI hatI. temAM eka samaDI sApane paDIne AkAzamAM laI jatI hatI. sApanA. moDhAmAMthI garala TapakatuM hatuM te dahIMmAM paDyuM. te dahIM musAphare khAdhuM ne For Personal & Private Use Only Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 33-34-35-36 125 musApharanuM maraNa thayuM. musApharanI hatyA thaI e nakkI, paNa e hatyA lAge kone? e prazna vicitra thaI paDyo. zeTha to dayALu ne dAnezvarI hatA eTale hatyA tene na lAge, bharavADaNane tenuM DhAMkaNuM UDI gayuM che ne Ama banyuM che tenI khabara na hatI eTale hatyA tene na lAge. samaDI to potAno AhAra laI jatI hatI ne sApa paravaza sthitimAM hato, Ama musApharanI hatyAmAM sIdhA saMparkamAM AvelAM cAre jaNAM nirdoSa hatAM. A sthitimAM hatyA mUMjhAtI hatI ke mAre kone vaLagavuM tevAmAM pelI niMdA karatI DozI tenA hAthamAM AvI. hatyA tene vaLagI ane DozI kALIyeza jevI thaI gaI. niMdA vagara leve deve bIjAnAM pApo potAne vaLage evI sthiti utpanna kare che, mATe para-niMdAno tyAga karavo. [31] hiMsAno tyAga karavo - uparanI sarva zikhAmaNonI pAchaLa koI mahattvano Azaya hoya to te hiMsA choDavAno che. hiMsA e sarva doSomAM mukhya doSa che. hiMsA chUTI jAya to doSamAtra chUTI jAya che hiMsA cAlu che to bIjA doSa hoya ke na hoya tenI kAMI kiMmata nathI. eTale hiMsAno tyAga karavo. manuSyajanma jo saphaLa karavo hoya to hiMsAnAM paccakakhANa karavAM - hiMsA ja badhAM pApa karAve che. jeTale aMze hiMsAno tyAga teTale aMze dharma - ane hiMsAnI vRddhi jeTalI teTalI pApanI vRddhi. hiMsAno sarvathA - sadattara - sadAne mATe tyAga tenuM nAma mokSa. have chellI cAra kaDImAM manuSyajanma saphaLa karavAnI keTalIka zikhAmaNo kahIne A upayogI ne saraLa graMthanI pUrNAhuti karavAmAM Ave che. (33-34-35-36 vrata-paccakhkhANa dharI guruhAthe, tIrathayAtrA karIejI; puNya udaya jo moTo pragaTe, to saMghavIpada dharIe. suNajo sajjana re. 33 For Personal & Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 mAragamAM mana mokaLuM rAkhI, bahuvidha saMgha jamADojI; suraloke sukha saghaLAM pAme, paNa nahi ehavo dahADo. 34 suNajo sajjana re. tIratha tAraNa zivasukhakAraNa, siddhAcala giranArejI; prabhubhakti guNazreNe bhavajaLa, tarIe eka avatAre. suNajo sajjana re. laukika lokottara hitazikSA-chatrIzI e bolIjI; paMDita zrIzubha-vIravijayamukha-vANI mohana velI. suNajo sajjana re. hitazikSA 35 (1) gurumahArAjanI pAse vrata-niyama levAM. (2) tIrthayAtrA karavI. (3) saMgha kADhavo. (4) saMghajamaNa karI-sAdharmika bhakti karavI. (5) siddhAcalajI, gi2nA2 52 vizeSe prabhubhakti karavI. For Personal & Private Use Only 36 [32] vrata-niyama levAM - nAnAM ke moTAM koI paNa vrata-niyama levAM hoya to te gurumahArAja pAse levAM. saMgha samakSa nANa maMDAvIne vrata levAM e narajanmano eka lhAvo che. bAra vratadhArI zrAvaka banavuM e jIvananuM uttama kArya che. AnaMda, kAmadeva vageree tIrthaMkara paramAtmAne hAthe vrata lIdhAM hatAM, temanAM nAma zAstromAM lakhAyAM che. gurumahArAjane hAthe vrata lenAra paNa dhanya banI jAya che. brahmacaryavrata levuM ne pALavuM. brahmacarya vrata lenArA bhAgyazALIo bhImazrAvaka, pethaDakumAra vagere paNa nAma rAkhI gayA che. moTAM vrata na laI zakAya tema hoya to potAnI zakti gopavyA vagara nAnA nAnA niyamo levA. niyama vagara mANasa pazu karatAM paNa napAvaTa che. gurumahArAjane hAthe lIdhelo niyama sArI rIte pALI zakAya che. niyama nirvighne pALavAmAM sArA guruno puNyapavitra hAtha pUrNa sahAya kare che. kamala eka zeThano putra hato. teNe ghaNA prayAsone aMte gurumahArAja pAse eka hasavA jevo niyama lIdho. paNa niyama laIne dRDhapaNe te pALyo. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI: 3334-35-36 127 ne te tene phaLyo. teNe niyama lIdho hato ke potAnA gharanI bAjumAM rahetA kuMbhAranI yala joIne khAvuM. yala na jove to bhojana baMdha. pote jyAre UThe tyAre kuMbhAra potAnA cokamAM vAsaNa ghaDato hoya eTale UThatAMveMta bArImAMthI sIdhAM kuMbhAranI yalanAM darzana thaI jAya. A niyama pALavAmAM tene kAMI karavuM paDatuM na hatuM. yala dekhAvI te to svAbhAvika hatuM. paNa eka divasa kuMbhAra savAramAM vahelo mATI levA mATe jaMgalamAM cAlyo gayo hato. kamala moDo UThyo tyAre tenA dekhavAmAM kuMbhAra na Avyo. ThIka, pachI TAla joI laIzuM kahIne te potAnI bIjI pravRttimAM joDAI gayo. khare bapore jamavA beTho tyAre tene niyama sAMbharyo. te tarata ja UThyo ne gayo kuMbhArane ghare. tyAM jaIne pUchyuM to kuMbhAra jaMgalamAM mATI levA gayela che ne sAMje Avaze ema javAba maLyo, eTale te gayo jaMgalamAM jyAM kuMbhAra mATI khodato hato. tyAM evuM banyuM hatuM ke mATI khodatAM khodatAM sonAmahorathI bharelo caru nIkaLyo hato ne kuMbhAra vicAramAM paDI gayo hato ke Ane kema laI javo. eTalAmAM kamala tyAM Avyo ne yala joIne pAcho pharyo. tene kakkIne bhUkha lAgI hatI. kuMbhArane lAgyuM ke A joI gayo che - te jaIne rAjAne vAta karaze to mArA hAthamAM kAMI nahi Ave, eTale teNe jorathI pelAne bUma mArI. kamale javAba dIdho ke joyuM joyuM kuMbhAranI zaMkA majabUta thaI. te tenI pAchaLa doDyo ne kamalane bolAvI lAvyo. aDadhoaDadha ApavAnI vAta karI. vagaprayAse kamalane aDhaLaka dhana maLyuM paNa tenA hRdayamAM kAMI juduM ja maMthana cAlyuM. tene thayuM ke Avo mazkarI karavA jevo niyama paNa phaLa Ape che to sAcA bhAve suMdara niyamo lIdhA hoya to zuM phaLa na Ape! tyArathI te sudharI gayo ne gurumahArAja pAse suMdara niyamo laIne daDhatApUrvaka pALIne sadgati pAmyo. niyama nAno ke moTo game tevo levo paNa te aNIzuddha pALavo. niyama levA karatAM pALavAmAM tenI mahattA che. niyamanuM pAlana e phaLe che, temAM zithilatA na AvavI joIe; mATe jAte niyama na letAM guru hAthe niyama levA upara bhAra mUkavAmAM Ave che. mAnavajanma saphala karavA mATe eka to eka, paNa niyama gurumahArAja pAse levo. For Personal & Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 hitazikSA [33] tIrthayAtrA karavI - nAnA ke moTA, najIkanA ke dUranA tIrthanI vidhipUrvaka jIvanamAM eka yAtrA karavI. eka yAtrA karavI eTale vadhu yAtrA na karavI ema nahi, - eka to jarUra karavI. eka to eka paNa e yAtrA evI karavI ke e jIvanabhara yAda Ave. maraNa samaye paNa tenI yAdI najara sAme taravare. tIrthayAtrAthI AtmAnAM ghaNAM pApo khapI jAya che. "avasthAne kRtaM pApaM, tIrthasthAne vimucati - bIje sthaLe karelAM pApo tIrthasthAnakamAM chUTe che. eTale yAtrA karavA janAre potAnA vartanamAM eTalI takedArI jarUra rAkhavI ke ahIM tIrthasthAnamAM pApa choDavA AvyA chIe. nahi ke bAMdhavA. jo tIrthamAM paNa pApapravRtti cAlu rahI to te choDavAno bIjo koI upAya nathI. te to bhogavye ja chUTako. tIrthe bAMdheluM pApa vajalepa thaI jAya che. eTale tIrthayAtrA evI karavI ke jemAM pApabaMdhane avakAza na rahe. [34]. saMgha kADhavo - tIrthayAtrA karatAM evo bhAva jAge ke kyAre saMgha sAthe tIrthayAtrA karIe. puNya-udaya jAge ne sukRtanI lakSmI prApta thAya eTale charI pALato saMgha kADhavAno lAbha maLe. gurumahArAja sAthe khulle page cAlatAM cAlatAM tIrthAdhirAja tarapha AgaLa vadhatA hoIe, ekAzananuM tapa hoya, bhUmi para saMthAro karavAno hoya, brahmacaryanuM vizuddha pAlana thatuM hoya, savAra-sAMja AvazyakakaraNInI ArAdhanA cAlatI hoya. sacittano tyAga hoya. e rIte saMgha kADhyo hoya. tIrtha najIka Ave, tIrthanA jayajayakArathI gagana gAjI UThe. tIrthayAtrA thAya. tIrthamALA paherAya. saMghapatinI-saMghavInI padavI maLe. jIvana dhanya bane - kRtakRtya bane. evI bhAvanA rAkhavI. saMyoga hoya to bhAvanA. sArthaka-saphaLa karavI. saMghavIpadanI prApti thavI e moTA puNya-udayanI nizAnI che. [35] saMghajamaNa karavuM - saMgha kADhyo hoya, mArgamAM eka gAmathI bIje gAma For Personal & Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ chatrIzI : 33-34-35-36 129 paDAva nakhAtA hoya, gAme-gAmanA saMgho AvyA hoya, saMghabhakti thatI hoya tyAre saMghapatie manane vizALa rAkhavuM. game te jamI jAya, je khAI jaze te saMghanI ane jaina zAsananI anumodanA karaze. ema samajIne khavarAvavAmAM saMkoca na karavo. saMgha kADhavA pachI ghaNo kharca thAya che - ghaNo kharca thAya che, e pramANe vicAravuM nahi. ethI nukasAna thAya che. mArgamAM jyAM saMghe sthiratA karI hoya tyAM paNa kAMI jarU2 jevuM jaNAya temAM yathAzakti lakSmIno sadyaya karIne sukRtanI kamANI karavAmAM DhIla na karavI. ethI saMgha ghaNo dIpe che. saMgha kADhIne jo dhana gaNavAnI manovRtti upara kAbU na Ave to keTalIka vakhata pAchaLathI tenAM pariNAma suMdara AvatAM nathI ane tevA pariNAmathI sva-52 hAni thAya che. mATe mArgamAM mana saMkucita na rAkhatAM mokaLuM-vizALa rAkhavuM. devalokamAM badhI vAto banI zake che paNa A pramANe saMgha-bhakti karavAnI karaNI thaI zakatI nathI, te to narajanmamAM zakya che. mATe temAM ullAsanI ochAza na thAya te mATe pUratI kALajI rAkhavI. [3] mahAtIrthamAM prabhubhakti vizeSe karavI - upara pramANe saMgha sAthe zrI siddhAcalajI mahAtIrthaM jaIe, tyAM yAtrA karIe tyAre bhAvollAsa jAge ke A tIrthAdhirAja bhavajalane taravA mATe taraNI samAna che. mokSasukhanuM ananya kAraNa che. ahIMnA aNue aNu pavitra che. kAMkare kAMkare anaMta AtmAo mokSa pAmyA che. A kSetranI mahAmaMgalakAratA ajoDa che. traNe jagatamAMcaude rAjalokamAM AnA jevuM anya koI kSetra nathI - tIrtha nathI. e pramANe bhAvanAnuM pUra caDatuM hoya ne prabhune bheTavA mATe pagathiyAM caDAtAM hoya tyAre AtmA evI to karmanI nirjarA kare ke kadI paNa evI nirjarA teNe na karI hoya. prabhunAM darzana thAya. prabhunI bhakti karavAno avasara maLe. saMgha vacce pahelI pUjA karavAnI bolI bolAtI hoya tyAre AtmA evI taiyArI karIne beTho hoya ke te lAbha zakti hoya to na javA de. pahelI pUjAno lAbha tene maLe. te pUjA kare tyAre 5ramAtmAnI sAthe evo ekatAra banI jAya ke guNasthAnakanI zreNIe caDe, kSapaka zreNIe caDe. jo e sIDI hAthamAM AvI jAya to pachI bAkI zuM rahe! tyAM ne tyAM beDo For Personal & Private Use Only Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 hitazikSA pAra, pharI kAMI karavAnuM na rahe. eka ja avatAre - te ja janmamAM bhavano. aMta sAdhIne anaMta sukha meLave. e na bane to paNa e pramANe AgaLa vadhatA AtmAne traNa ane vadhumAM vadhu sAta-ATha bhava bAkI rahe. tethI vizeSa tene saMsAramAM paribhramaNa karavAnuM na hoya. A lAbhanI pAse saMsAranI evI kaI cIja che ke jeno AtmA moha rAkhe? jo saMsAranI koI paNa cIjano. moha rAkhyo to uparano lAbha nahi maLe. mATe tIrtharAjane bheTatAM e moha nasADI mUkavo. sarvasva tIrthane caraNe samarpaNa karI devuM. evuM samarpaNa karanAra ajara-amara bane che. zreya sAdhe che. A pramANe laukika eTale vyavahAramAM upayogI hitazikhAmaNo ane lokottara kahetAM mokSamArgamAM sIdhesIdhI upayogI hitazikhAmaNo samajAvatI chatrIza kaDIonI hitazikSA-chatrIzI kahI. paMDita zrI zubhavijayajI gaNivaryanA ziSya paMDita zrI vIravijayajI gaNivaryanA mukhathI nIkaLatI vANI e mohanavela jevI manohara ane miSTa che, AtmAne hitakara che. kAraNa ke e vANI zrI vIraparamAtmAnA Agamane anusaranArI che. sajjano A sAMbhaLajo, hRdayamAM utArajo ane hitane AcarIne zAzvata sukhanA bhAgI banajo. ke samApta . iti ubhayasAdhAraNa hitazikSA saMpUrNa Iti hitazikSAchatrIzI samAptA For Personal & Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paMDita zrI vIravijyajIkRta hitazikSA-chatrIzI sAMbhaLajo sajjana nara-nArI, hitazikhAmaNa sArIjI; rIsa kare detAM zikhAmaNa, bhAgyadazA paravArI - suNajo sajjana re, lokaviruddha nivAra; suNajo sajjana hai jagata vaDo vyavahAra. mUrakha bAlaka jAcaka vyasanI, kAru ne vaLI nArujI; jo saMsAre sadA sukha vaMcho to, coranI saMgata vAru. vezyA sAthe vaNaja na karIe, nIcazuM neha na dharIe jI; khAMpaNa Ave ghara dhana jAve, jIvitane paraharIe. duzmana zuM 52nA2I sAthe, tajIe vAta ekAMtejI; mAta bahena zuM mAraga jAtAM, vAta na karIe rAte. rAjA ramaNI gharano sonI, vizvAse nava rahIe jI; mAta-pitA-guru viNa bIjAne, guhyanI vAta na kahie. aNajANyAM zuM gAma na jaIe, jhADa taLe niva vasIe hAthI ghoDAM gADI jAtAM durjanathI dUra khasIe : 1 : su kAma vinA 52 gha2 navi jaIe, ALa-jALa na dIje jI; baLiyA sAthe bAtha na bharIe, kuTuMba kalaha nita kIje. 4 : su : 2 : su For Personal & Private Use Only : 3 : su : 5 : su : 6 : ramata karatAM rIsa na karIe, bhaya mAraga navi jaIe jI, be jaNa vAta kare jihAM chAnI, tihAM UbhA navi rahIe.: 8 : su jI, : 7 : su Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 hitazikSA huMkArA viNa vAta na karIe, icchA viNa nava jamIejI; dhana vidyAno mada pariharIe, namatA sAthe namIe. : 9: su. mUrakha jogI rAjA paMDita, hAMsI karI navI hasIe jI; hAthI vAgha sarpa nara vaDhatAM, dekhIne dUra khasIe. : 10 : su. kUvA kAMThe hAMsI na karIe, kepha karI navi bhamIejI; varo na karIe ghara vecIne, jUgaTaDe navi ramIe. ' : 11 : su. bhaNatAM gaNatAM ALasa tajIe, lakhatAM vAta na karIejI; parahate paradeza dukAne, ApaNuM nAma na dharIe. : 12 : sutra nAmuM mAMDo ALasa ThaMDI, devAdAra na thaIe jI; kaSTa bhayAnaka thAnaka varajI, dezAvara jaI rahIe. : 13 : su dhanavaMtone veza malinatA, pagazuM paga ghasI dhovejI; nApita ghara jaI zira mUMDAve, pANImAM mukha jove. : 14 : su nAvaNa dAtaNa suMdara na kare, beTho taraNAM toDajI; bhuMe citrAmaNa nAgo sUe, tene lakSmI choDe. : 15 : su mAtAcaraNe ziza namAvI, bApane karIya praNAmo jI; devagurune vidhie vAMdI, kare saMsAranAM kAmo. : 16 : su. be hAthe mAthuM navi khaNIe, kAna navi khotarIejI; UbhA keDe hAtha na dIje, sAme pUre na karIe. : 17 : su. tela tamAku dUre tajIe, aNagaLa jaLa navi pIje; kulavaMtI satIne zikhAmaNa, have narabheLI dIje. : 18 : su sasaro sAsu jeTha jeThANI, naNadI vinaya ma mUkojI, zANapaNe zerI saMcaratAM, caturA cAla ma cUko. : 19 : su. nIca sAhelI saMga na kIje, paramaMdira navi bhamIejI: rAtri paDe gharabAra na jaIe, sahune jamADI jamIe. : 20 : su. For Personal & Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hitazikSA-chatrIzI dhobaNa mAlaNa ne kuMbhAraNa, jogaNa saMga na karIe jI; saheje koIka ALa caDAve, evaDuM zAne karIe. nija bharatAra gayo dezAvara, tava zaNagAra na dharIe jI; jamavA nAti vacce nava jaIe, durjana dekhI DarIe. 52zerI garabo gAvAne, meLe khele na jaIejI; nAvaNa dhovaNa nadIkinAre, jAtAM nirlajja thaIe. UpaDate page cAla cAlIje, hunnara sahu zIkhIjejI; snAna suvarDse rasoI karIne, dAna supAtre dIje. zokyataNAM laghu bALaka dekhI ma dharo kheda hiyAmeM jI; tehanI sukha zItala AziSe, putrataNAM phaLa pAme. bAra varasa bALaka su2DimA, e be sirakhAM kahie jI; bhakti kare sukha lIlA pAme, kheda kare duHkha lahIe. naranArI behune zikhAmaNa, mukhalavarI nita hasIe jI; nAti sagAnAM ghara ThaMDIne, ekalaDAM nava vasIe. vamana karIne ciMtAjALe, nabaLe Asana besIjI; vidize dakSiNadizi aMdhAre, boTyuM pazue pesI. aNajANye RtuvaMtI pAtre, peTa ajIraNa veLAjI; AkAze bhojana nita karIe, be jaNa besI bheLA. atizaya UnuM khAruM khATuM, zAka ghaNuM nita khAvuM jI; mauna paNe UThIMgaNa varajI, jamavA pahelAM nAvuM. dhAnya vakhANI, vakhoDI na khAvuM, taDake besI na jamavuM mAMdA pAse rAta tajIne, naraNAM pANI na pIvuM. kaMdamUla abhakSya boLo, vAsI vidaLa te varSoMjI; jUTha to paraniMdA hiMsA, jo vaLI narabhava sarajo. vrata-paccakkhANa dharI guruhAthe, tIrathayAtrA karIejI; puNya udaya jo moTo pragaTe, to saMghavIpada dharIe. For Personal & Private Use Only : 21 : su 133 : 22 : su : 23 : su : 24 : su : 25 : su : 26 : 30 : 27 : su : 28 : su : 29 : 0 : 30 : su jI; : 31 : su : 32 : su : 33 : su Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 hitazikSA mAragamAM mana mokaLuM rAkhI, bahuvidha saMgha jamADojI; suraloke sukha saghaLAM pAme, paNa nahi evo dahADo. : 34 : su tIratha tAraNa zivasukhakAraNa, siddhAcala giranArejI; prabhubhakti guNazreNe bhavajaLa, tarIe eka avatAre. : 35 : su laukika lokottara hitazikSA-chatrIzI e bolIjI; paMDita zrI zubha-vIravijayasukha-vANI mohana velI. : 36 : su. For Personal & Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ For Personal & Private Use Only