Book Title: Dandak Prakarana tatha Jambudweep Sangrahani
Author(s): Jinhanssuri, Haribhadrasuri, Gajsarmuni, Chandulal Nanchand Shah
Publisher: Jain Shreyaskar Mandal Mahesana
Catalog link: https://jainqq.org/explore/001119/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzana-jJAna-cAritrANi mokSamArgaH graMthAMka - 71 zrI gajasAra muni viracita daDaka prakaraNa tathA pU. A. zrI haribhadrasUri viracitajambudvIpa saMgrahaNI | prakAzaka : zrI bAbulAla jeziMgalAla mahetA DaoN. zrI maphatalAla je. zAha o, sekreTarIo zrImad yazovijayajI jaina saMskRta pAThazALA ane - zrI jaina zreyaskara maMDaLa mahesANA (sadgata zeTha veNIcaMda suracaMda saMsthApita) Jain Elona Fo s e only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samyagdarzana-jJAna-cAritrANi mokSamArgaH graMthAMka - 71 zrI gajasAra muni viracita daDaka prakaraNa tathA pU. A. zrI haribhadrasUri viracitajambudvIpa saMgrahaNI SkhXIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIYXXXIXISSSSSSIISKhI prakAzaka : zrI bAbulAla jeziMgalAla mahetA Do. zrI maphatalAla je. zAha o. sekreTarIo zrImadda yazovijayajI jaina saMskRta pAThazALA ane zrI jaina zreyaskara maMDaLa - mahesANA (sagata zeTha veNIcaMda suracaMda saMsthApita) AvRtti 7mI vikrama saMvata : 2053 mata : 3000 vIra se. rapara3 kiMmata rU. : 25-00 sane - 1997 | Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA TruDaka tathA laghusa bahuNInA vistArA'nA pustakanI A sAtamAMAvRtti amArA taraphathI prasiddha thAya che. pahelAM A vistArA sinAra nivAsI mAstara caMdulAla nhAnacaMda pAse lakhAvavAmAM mAnyeA hateA. temAM daMDakamAM Ne ThekANe, temaja laghusa 26NInAM lagabhaga sa racaLeAe pheraphAra karIne A AvRtti amee chapAvela che. daMDaka prakaraNanA abhyAsa karavAthI kayA jIvamAM kayA kayA guNA, zakti vagera che, te jANI zakrAya che. te eka jAtanuM paddhatisara padArthavijJAna che. zrI bhagavatI sUtra vagere pUjya Agama graMthomAM dhaNA padArthI-dvArA ghaTAvyA che, te cAvIza daMDaka padAnI maryAdA bAMdhIne tenA upara dhaTAvyA che. eTale A prANanA abhyAsathI e viSayamAM prAthamika vidyAthI sArI rIte praveza karI zake che, ane AgaLanA moTA graMthAmAM pahelAthI AgaLa vadhI zake che. 4141 ladhusa grahaNImAM jaina dRSTi pramANete kSetravicAra che. jene bhUMgALa kahe che. hAlamAM jema bhUMgaLa-khALa vagere vidharacanAnA viye paNa jIvanamAM upayogI hAvAthI bhaNavA jarUranA che, teja pramANe Ana kalyANanA parama sAdhanabhUta jaina zAstronA abhyAsa mATe, ane te dvArA paraparAe AtmakalyANamAM upayAgI thAya mATe, A viSayanuM gAna karavuM anyanta Avazyaka che. A graMthane abhyAsa karavAthI A viSayanA dhaNA ja moTA bomba graMthamAM helAthI praveza karI zakAya tema che. graMtha nAta! chatAM kSavicAranA parAvika zabdonuM jJAna karavAne khAsa upayeAgI che. hAlanA ane jainazAstramAM batAvelA kSetravicAramAM ghaNI bAbatomAM paraspara brA meLa mesato nathI. te uparathI jaina zAstramAM batAvela kSevicAra kalpita che, ema mAnavAne jaina dhama tarapha Adara dharAvanAra koi paNa taiyAra thaI zake tema nathI. hAlanuM sAyansa haju zodhAya che, te zaeNdhA apUrNa che, ane tema aneka vidvAnAnA aneka matabheda che. temaja nakkI thayelA bhraSNA siddhAMta pAchaLathI taddana judAja svarUpamAM badalAi gayA che. tathA prathamanI zodha keva hAsyAspada jevI thai paDavAnA paNa ghaNA dAkhalA che. tyAM sudhI te sAyansa sa na thAya, tyAM sudhI tenI sAthe tulanA karavIja nakAmI che. pratyakSa-pramAsika jevI khAkhatamAM paNa judu ja dRSTibiMdu ane navA muddAe maLatAM A!prakAraka Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rIte pheraphAra thaI gayA che, ane abhiprAya badalavA paDyA che. sArAMza ke-hAlanuM sAyansa zeAdhAIne saMpUrNa na thAya, tyAM sudhI tenI sAthe prAcIna taronI tulanA karavI, ane tenA upara zraddhA-azraddhAne AdhAra rAkhavo e nakAmI bAbata che. te uparathI ame kahevA e IcchIe chIe ke-"keIe zAstrIya bAbato uparathI zraddhA kheMcI laI pAThyakramamAMthI tevA graMtha ke prakaraNe bAda karI nAMkhI vidyAthIonA manane jana zAsana pratye zaMkita karavAne deza na sevA joIe, paraMtu UTA A viSayanA saMgIna abhyAsIo vadhArI tenA vizenI zodhamAM utsAhita karavA joIe." hAlanuM sAyansa sedhAya che, tenI aneka zAkhAo che, ane zAkhAonI peTAzAkhAo paNa aneka che. ane te darekanI meTI prayogazALAomAM ze cAlI rahI che, ane tyAM aneka akhatarAo thAya che. jyAre tene vicAra karIe chIe. tyAre ApaNuM manamAM thAya che ke-" vAha! atyAranI gorI prajA zo pAchaLa keTalI jahemata uThAvI rahela che !" A tarapha jyAre bhAratanAM zAstro ane temAM khAsa karIne jenazAna joIe chIe, tyAre atyAre paNa tenA karatAM aneka gaNuM vijJAne ane te zAkhA-prazAkhAnA tathA tenI zAkhA-prazAkhAonA vicAro maLe che. savAre te emaja thAya che ke-" basa, ananta jJAnIo vinA AmAMne eka paNa zabda saMbhavita nathI. " eTaluM kharUM che ke-Aje vijJAnanI kaI paNa zodha mATe karaDe rUpiyA kharcAtA hoya che, moTA moTA AlIzAna makAne, tenuM vivecana karanArA meTa moTA pustaka ane akhatarA mATe saMkhyAbaMdha sAdhane najare paDe che, tyAre jainazAstramAM e vAta ekAda pada, gAthA ke nAnA prakaraNamAM ApI dIdhI hoya che. hAlanuM vijJAna ane jainazAstramAM AvatA vijJAnanI tulanA karavI e ghaNuM ja gaMbhIra ane mahAna kArya che. lagabhaga azakaya ja che. te paNa vicAra karatAM eTaluM samajI zakAyuM che ke hAlanA keTalAka to tenI sAthe maLe che, ane keTalAka nathI maLatA, ne keTalAka maLatA thatA jAya che. keTalAka khyAlamAM nahetA te hAla khyAlamAM AvatA jAya che. jaina zAstrone atyAre amuka ja bhAga maLe che, eTale temAM keTalAka vijJAnanI saMpUrNa vyAkhyA na paNa maLe. paraMtu keTalAkanA sUcane maLe che. te uparathI paNa anumAna karI zakIe, ke te keTaluM agAdha ane sUkSma che ? Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khalA tarIke cakravati' tamisrA guphAmAM kAkiNI ratnathI evA maMDaLa kare che ke jethI tyAM prakAra thAya che. maMDaLanuM gaNita ane mApa-AkAra vagere Apela che, e te reDIyama haze ke vIjaLI haze ? ke prANa karanAra koI paNa bIjI ja vastu haze. bIjo dAkhaloH hamaNAM amerikAnA zikAge zaheramAM eka prahane prakAza pakaDI tenA baLathI pradarzana khulluM mUkavAmAM AvyuM hatuM. te kaI rIte karavAmAM AvyuM ? te viSe to tenA vidvAne ja kahI zake. paNa sAmAnya prajA to ema samaje ke " vAha! graha pAse pradarzanane oraDe uDAvI pradarzana khulluM mukAyuM ? keTaluM sAmartha ! !" have A tarapha sUrya-caMdra bIjA vimAne vimuvIne mULa vimAna sAthe prabhu mahAvIra svAmIne vaMdana karavA AvyAnI vAta zAstromAM seMdhAi che. A Azcaya kAra ghaTanA vijJAnanA kayA niyama pramANe banI haze ? te ApaNe kahI zakatA nathI, paraMtu e mahAna puruSone prabhAva to vyakta kareja che. dAkhala trIje-camareja vaikriya zarIra karI zakendra sAthe laDavA himmata batAve che. indra tenA para vaja choDe che, te deDIne zrI mahAvIra prabhunA pagamAM bharAI jAya che. ane A vAtanI khabara paDe che, ke-Indra vaja pakaDI levA doDe che. cAra AMgaLa aprApta vajIne pakaDI le che ane AzAtanAthI bace che, vaja AgaLa, pAchaLa che. AgaLanI vastune pAchaLavALo kema pakaDI zake ? ane pakaDI zake to tenI gati keTalI vadhAre hoya ? A zaMkA thAya, alabatta tene khulAse na hota to e zaMka emane ema paDI raheta. paraMtu e vAtane prazna upasthita karIne-gatinuM tatva samajAvavAmAM AvyuM che ane e samajAvatAM gatinuM AkhuM vijJAna sUcita thaI jAya che. chava keTale vega karI zake ! paramANu vadhAremAM vadhAre eka samayamAM keTalI gati kare, deve vigere viSe paNa vicAra Ave. gati kevA kramathI thAya ? anuNi ke vizreNi ? vagere to chuTaka chuTaka maLe che. tyAre hAla paNa prakAzanI, havAnI, yaMtronI, pazu, pakSi vagere nI gationA vega sAyanse jaNAvelA hoya che. sArAMza ke hAlanA sAyansa karatAM aneka gaNuM vijJAnene vicAra Aje paNa na stromAM taravarata jaNAya che. ane te zAstranA upadezanuM khAsa dhyeya jIvanamAM upayogI thavAnuM ane jIvanane unnata banAvavAnuM che. te upadeza kaI paNa che upayogImAM upayogI thaI zake tevuM che. e tenI vizeSa mahattA che, e jIvanamAM je nakkI karyo che, te saMpUrNa tattvajJAnanA bedha vinA zakya nathI. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hAlanuM sAyansa haju koIpaNa prakArano jIvanano mArga nakkI karI zake tema nathI, kema ke te pote ja apUrNa che. saMpUrNa thayA vinA jIvanamArga nakkI thaI zake ja nahIM, ane jyAM sudhI jIvanamArga nakkI na karI zake tyAM sudhI teno game tevo camatkAra hoya, to paNa te kevaLa pANI valovavA barAbara ja che. ane tyAM sudhI jaina zAsanano mArga ja prANIone zaraNa rUpa hovAthI, ema ja sAbita kare che ke jaina Agamo sarvajJa praNIta che. pachI temAM keTalIka bAbato atyAre na maLatI hoya, vicchinna thayelI hoya, chUTI-chavAI maLatI hoya, chatAM jagatanI te eka mahAn vastu che. jagatanuM ananya zaraNa che. mATe tenA upara koIpaNa bahAnAthI azraddhA keLavavI na joIe. kAraNa ke tenA jevuM jagatamAM bIjuM koIpaNa pApa hoI zake nahIM. mATe ja mithyAtva sauthI vadhAre bhayaMkara che. A AvRttinuM prupha saMzodhana saMsthAnA bhUtapUrva vidyArthI hAlanA zrI hemacaMdrAcArya pAThazALA-amadAvAdanA adhyApaka zrI ratilAla cImanalAla dozI ludarAvALAe kALajIpUrvaka karI Apela che. ( A graMthano abhyAsa karavAnI sAmAnya rIta. ) 1. prathama mULa gAthAo moDhe karelI hovI joIe. 2. pachI phakta ekalA zabdArtha sAthe gAthArtha karI javA. 3. pachI daMDakamAM pAchaLa Apela ane ladhusaMgrahaNImAM zarUAtamAM, Apela koThAo moDhe karI levA, jethI mukhya mukhya viSayo barAbara AvI jaze. 4. pachI vizeSArtha vAMcavA ane samajavo tathA tenuM manana karavuM. 5. sAthe Apela jaMbUdvIpano nakazo, abhyAsIone kSetronA sthaLo jovA vizeSa upayogI thaze. saMvata 2...4 kArataka suda 3 somavAra zrI bAbulAla je. mahetA DaoN. zrI maphatalAla je. zAha o. sekreTarIo zrI jaina zreyaskara maMDaLa-mahesANA Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * saMbaMdha * jagatamAM ApaNe aneka sajIva-nirjIva padArtho joIe chIe, te dareka viSenI hakIkato jANavA koIpaNa jijJAsune icchA thayA vinA rahetI nathI. jJAnI puruSoe jagannA tamAma padArthonuM saMkSepathI ane vistArathI svarUpa mumukSu jijJAsuo mATe Agama graMthomAM samajAvela che. temAMthI sajIva padArtho viSe paNa ghaNA ja vistArathI samajAvela che. e hakIkato samajAvavAnI sagavaDa mATe sarva-sajIva padArthono covIza vibhAgomAM sAmAnya rIte saMgraha karI lIdho che, athavA covIza vibhAgomAM tene kheMcI dIdhela che. . e covIza sa-jIva padArtho viSe aneka hakIkato samajAvanAra saMkhyAbaMdha dvAro AgamagraMthomAM utArela che. eka dvAra pUruM thAya ke turata bIjA dvAranI zarUAtamAM pharIne enA e covIza sa-jIva padArtho Ave ane tenA upara bIjuM dvAra utare, Ama vAraMvAra covIza sa-jIva padArthavALo sUtrapATha Ave, ane akhaMDa rIte AgaLa badheya upayogamAM AvyA kare, mATe tevA vAraMvAra AvatA ane mahattvanA sUtrapAThone daMDaka pATha kahe che. e daMDaka pAThamAM gaNAvelA covIza sa-jIva padArthonI hakIkata samajAvanAra AgamagraMthomAM to aneka dvAro samajAvyAM che. sAdhAraNa bALajIvo temAM ekAeka praveza na karI zake-mATe bALajIvone temAM saraLatAthI praveza karAvavA te viSayanuM TUMkAmAM svarUpa samajAvanAra tarIke A graMthanI racanA upakAra-buddhithI karI che. A uparathI jIva-vicAra ane nava-tattvanA viSayothI A granthano viSaya, ane viSayanuM baMdhAraNa-viSayanI goThavaNa kAMIka judAM paDe che, te samajAze. jIvavicAramAM mAtra khAsa karIne jIvonuM svarUpa ane bheda-prabhedonI mAhitI Ave che. navatattvamAM AkhuM vizvajJAna-tattvajJAna Ave che. temAMnA phakta jIva-tattvanA mukhya bhedonA guNo, svabhAvo, vagere batAvavA A prakaraNa 'che, eTale ke e eka ja viSayamAM jIvavicAra karatAM A prakaraNa AgaLa vadhe che. Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ OM ahama zrI daDaka prakaraNa. [vicAra -patrizikA, viDita dvizikA, vicArastava laghu-saMgrahaNI] siAthe] racanA zrI gaja kAra yuni. Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rabA graMthana je nAme 1 daMDakapadone mukhya paNe udezIne rAkhIne viSayanuM vivecana kareluM hovAthI A graMthanuM eka nAma daMDaka prakaraNa che. 2 daMDakapadone mukhyapaNe rAkhIne vivecanapaddhati rAkhelI havA chatAM, tenA upara je je tArAthI AgamAM vicAra karavAmAM Avelo che, te vicAra paNa mahattava hovAthI tathA prakaraNanI mULa gAthAo 36 hovAthI bIju nAma vicAra-trizikA che. 3 A prakaraNanI racanA evI karavAmAM AvI che kedaMDakapa upara vicAra thatuM jAya ane tIrthakara bhagavaMtonI vinati rUpe rastuti thatI jAya. tethI trIjuM nAma vijJaptiSaTurnAizikA paNa che. 8 athavA vicAra ane vinatine sAthe joDIne vicAra ane vijJapti eTale vicAra-stava evuM cothuM nAma che. bIjA paNa evA ghaNA graMtha che. ke jemAM stuti ane amuka koI paNa eka viSaya saMkaLAyelA hoya che. 5 daMDakapado upara AgamagraMthomAM ghaNA ja vistArathI aneka dvAranuM vivecana maLe che, tyAre A graMthamAM batAvelAM kAromAM mAtra temAMthI TuMko-pracalita-vizeSa upayogI-tathA mukhya mukhya saMgraha che. mATe ladhusaMgrahaNI evuM pAMcamuM nAma paNa jovAmAM Ave che. [ka che, 8 thI 10 mI, 16 mI17 mI. gAthAo to spaSTa rUpe bIjA graMthonI jaNAya che. Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgaLa, viSaya, saMbaMdha, adhikArI ane prayojana. namiraM cauvIsa jiNe, tassutaviyAralesa desaNao; taMragapatlRi ne Skriya dhonAmi, mutter mo ! maLyA / / 5 saMskRta anuvAda nandA caturvizatijinAn, tatsUtravidyAglezadezanataH, ="paranAneya, stottvAmi jIvyuM mo maLyA ! // zabdA: rnAmeruM=namaskAra karIne caDana=cAvIza tri=jinezvarAne macchuna teonA sUtramAMne siddhAntamAna ===vicAra, svarU5 vAlerA,apa Teno=dekhADavAthI. kahevAthI 331=da DakanAM fr=paDhAvaDe, padmAdvArA tete zrI jinezvarIne diva=nizcaya, ja thornAma=stavIza, stuti karIza muna=sAMbhaLe mo=he ! makhvA=bhavya prANie anvayasahita padaccheda cavIsa-jiNe namiuM, daMDaga- parahiM tasputta-vicAra-lesa deNao te vindraya dhonAuma, mau! maLyA. sunaMda // gAthA : cAvIza jinezvarane praNAma karIne, daMDakapadeA dvArA tenA sUtreAmAMnA vicAranA lezabhAgane matAvatA batAvatA teonI ja huM stuti karIza. te! he bhavya jIve tame sAMbhaLe, 1 -- vizeSAtha : A gAthAmAM maMgaLAcaraNa, viSaya, saMbaMdha, prayeAjana, ane adhikArI gaNAvelA che. 1 maMgarArA--pranyaracanA rUpa uttama kAya nI saphaLatAmAM koIpaNa vighna na Ave.mATe hitastrI ane astika ziSTapuruSAnI Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa - - --- - - - - - - - - - AzA anusAra tapazcaryA, guru AjJA, thAna-praNidhAna, stuti, pavitra mana vagare je je maMgaLakiyAe anya zarU karatAM praWkara AcArya mahArAjAe karelI, te AcAra ziDyAne vArasAmAM maLato rahe, mATe nami 23--e maMgaLAcaraNanAM pado prathama mUkyAM che. - raji-daMDaka pado upara zrI jinezvaranA AgamamAM batAvele vicAra TUMkAmAM samajAvavAno che. suMdara-gg-vicAratenA e padethI viSaya batAvela che. 3 savaMdha--e vicAra pitAnA mananI kalapanAthI samajavavAno nathI. paraMtuM jinezvara prabhunA zAsomAM je batAvelA che. tene anusarIne kahevAnuM che eTale ke AgamazAstro sAthe A prakaraNane saMbaMdha che. te tapura-vicAra padethI batAvela che. 4ola-bhavya bALajIvone-kamAM jJAna karAvavuM, ane saMsArI jInI viTabaNuM samajAvI, mekSa mATe utsuka karavA, mokSa meLavavAne utsuka chene mokSanA upAya tarIke zrI jinezvara bhagavata ane tenA upadezanuM zaraNuM levAne sUcavI pareparAe sva ane pArane mokSanA nimittabhUta karavAnuM prayojana che. A kALanA bALa vistArathI samajI na zake. to teo zAstranA badhAthI vaMcita rahe, zAstranA bedhathI vaMcita rahevAthI adhigama na thAya. te pachI samyaga darzana, samyaga jJAna ane samyaka cAritra zI rIte prApta thaI zake ? mATe TuMkAmAM be karAvavA A prakaraNanI racanA jarUrI che. prajana-1 saMkSepamAM padArtha badha karAva ni-3] 2 padAtha bAdha karAvIne mokSanI abhilASA jAgrata karavI. 3 mokSanI abhilASA jAgrata karyA pachI arihatenuM zaraNa svIkaravAnI bhalAmaNa pitAnA dAkhalAthI karavI. sari -kAmi. [bhagavAnanI stuti karavI. e paNa samyapha cAritra che. samyagU jJAna teja kahevAya ke jenA pariNAmamAM mukhya cAritra hovuM ja joIe.] Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaNa (28 6DakA) 8 ane samyajJAna gabhi ta samyakcAritra mAkSane khAsa hetu che. paraparAe pAtAne ane zretAone sAkSaprApti paNa prayAjana che. * 5 jJadhiSThAnA-A graMcanA abhyAsa, zravaNa ane manana mATe bhavya veA adhikArI che. kemake temAMja A jAtanA prayatnanu vhelA-mADu paNa parNima AvI zake che. puna, mo! mA! e paTTAthI e sUcavAya che. abhavyeAne zAstropadeza devAMthI, te meAkSa prAptine ayAgya hAvAthI, te upadeza niSphaLa jAya che. 6 68nI saMkhyA A gAthAmAM 24 cAvIza tIthakara bhagavatAne praNAmarUpa magaLAcaraNa karyu" che. te 24 cAvIzayanA eka sA abhiprAyavALA sUtretane anusAre ja ra4 prakAranA vicArA, 24 daDakA dvArA samajAvatAM samajAvatAM te ja 24 cAvIza tItha karAnI stutirUpa A grantha racavAmAM Ave che. - 7 xxx qz-daMDaka zabdanA amukhya ane ati mahattvanA vAraMvAra upayogamAM AvatA AgamanA sUtrapADA,evA atha thAya che. ane temAMnAM vAkayo, te daMDakapadA [sAmAyika ja volI] athavA rU-cantanIyAsmin, na tu: eTale kesiddha, buddha, ni`La, nirjana, nirAkAra, ananta maLa, vIya, jJAna.darAM navAMLe! AtmA jemAM karmAdikathI daMDAIne aneka prakAranI viSama-sthiti bhAgave, tevAM parA paNa 34 co. [25-- -- amA--maza--hiyayana. [43]] A gAthAnI racanA ghaNI ja khUbIvALI che. mATe bahu ja dhyAna ApIne samajavI. 24 daMDaka padA 5 3 neraDyA asurAI puDhavAI vendiyAdao caiva gam yatithi-manussA, vAMtara, gomiya, temAMLI raha saMskRta anuvAda nairayikA asurAdayaH, pRthvyAdayo dvIndriyAdayazcaiva / garbhajatiryagmanuSyA vyantaro jyotiSko vaimAnikaH // 2 // C * Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAbdArtha;nijA=nAra jitratica 3NunA asurakumAra vagere = =[garbhaja manuSya purA pukAya vagere veriyA =kIndriya vagere ! =jAtinI kAmagaja vimAddomAnika anvayasahita padAda mAyAvatuM gAcArya : nAra. ayurakumAra, vagere, pRthvIkAya vagere, kIndriya, vagere. garbhaja-tiryaMca ane manuSya. vyastara, jyotiSI ane vimAnika 2. viSArtha 1 ratnaprabhA nAraka. 2 zarkaraprabhA nAka, 3 vAlukAprabhA nAyaka, 8 paMkaprabhA nAraka, 5 dhUmaprabhA nAraka, 6 tamaprabhA nAraka, ane 7 tamastamaprabhA nAraka, e pramANe sAta pRthvInA bhedane anusarIne 7 prakAranA nArano 1 daMDaka gayo che. tathA 1 asurakumAra, 2 nAgakumAra, 3vighukumAra, 4 suvarNa kumAra 5 agnikumAra. 6 kIpakumAra. 7 udadhikumAra, 9 dizi kumAra, 9 vAyumAra ane 10 anitakumAra e 10 prakAranA bhavanapati devAnA 10 daMDaka che. tathA pRthvIkAya-akAya-tejaskAya (=agnikAya)-vAyukAya ane vanaspatikAya e pRthvIkAya vagere pAMca sthAvaronA athavA pAMca ekendrionA 5 daMDaka che. - handriya-trIndriya-ane caturidhyi e traNa vikendriyanA 3 daMDaka che. tathA garbhaja tiryaMcane 1, garbhaja manuSyane 1, 16 vyaktax 15 prakAranA paramAdhArmika devane A asurakumAra nikAyamAM gaNavA. 1. cantare sarva maLI 105 prakAranA che, tenA bada prasthAntararathI jANavA. - - - - - - - - Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daDaka-prakaraNa 28 phAra) rane 1, 5 niSIne 1. ane 26 vamAnika devone 1 daMDaka maLI 5 daMDaka che, e sarva maLI ra4 daMDaka che. prazna-daza bhavanapatinA 10 daMDaka gayo. to 16 vyaktane, 5tiSIone. ra6 baimAnikAno ane 7 nArakone ekeka daMDaka kema gaye ? tathA sammarNima ja kema na gaNAvyA? uttara-siddhAntomAM pUrva purUe e pramANe ja daMDakanI gaNatrI karelI hovAthI A granthamAM paNa siddhAntane anusAra daMDakanI saMkhyA rAkhelI che. samyumi che tathA saMmRSkima manuSyo viSe mAtra prasaMgathI 40 mI gAthAnA arthamAM kahIzu. ra4 kArene saMkSipta saMgraha saMkhittayarI u imA, sarIramogAhaNA ya saMghayaNA; sammA saMThANa kamAya lesindiya du samugghAyA // 3 // diTThI desaNa nANe joguvaogocavAya cavaNa ThiI; pajjatti kimAhAre, sanni gaI AgaI vee // 4 // saMskRta anuvAda saMkSinataga viyaM zarIramavagAhanA ca saMhananAni / saMjhAsaMsthAnakavAya-lezyandriyadvisamudaghAtA: // 3 // iSTidarzana jJAna, yoga upayoga upapAtazcayavana sthiti:| paryAbhiH, kimAhAra: samitirAgativada: // // + 12 kalpa, 9 greveyaka, 5 anura e ra6 prakAranA vaimAnika deva che. 3 kiTibapika devo-pahelA bIja-trIna, cothA ane chaDA ka5nA mAM, ane 9 lokAntikane pAMcamA brahmakapamAM gaNavA. praznaranAkara (senapraznograMthamAM kahyuM che ke-- :-rAtidnnddkmdhye bhavanAdhipAnAM dapaekadazakaM proktamaparepo vyantarAdikAnAM daNDakapakaikAproktastatraki kAraNam ? uttaraH-atra sUcakRtAM vivakSava kamaLamiti8 daMDakamAM bhavanapatione 10 daMDaka kahyA ane bIjA stara vagerene ekeka daMDaka kahyo tenuM zuM kAraNa? uttara-emAM sUtrakAranI vivaTayA (tathA prakAranI kahevAnI IcchA) eja pramANa che." Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa kAdA sattattAnI ati sakkima | nA darzana 3=vaLI nAd=rAna (5) ajJAna(3) mA A loga sara=zarIra savA -upayoga irror=avagAhanA vAyaaupapAta, janma saMvayana=saMghayaNa aavyavana smaraNa sannA=saMjJA risthiti, AyuSya TApa-saMsthAna TjhattiparyApti sAca=kayAya miAdA=kimAhAra, digAhAra RElezyA ji=saMjJA huM indriya gati samuurat=samughAta sAruM Agati triSTi gveda anvaya sahita padaccheda u sakhittayanI imA, sarIraM ogAhaNA ya saMghayaNA / sajA saMdAja jAya, nA rUDhiga ku makavANA ! rU diTThI dasaNa nANe, jAga uvaoMga uvavAya cayaNa tthiii| pajatti kimAhAre, sagni gaI AgaI daMga // 4 // gAthAtha ati saMkSipta x saMgraha A pramANe che-zarIraavagAhanA-saMghayaNa- saMjJA-saMsthAna-kAya-lezyA-Ikyi be samudyAta-STi-dazana-jJAna -ajJAna - vega-upagaupapAta-vana-sthiti-paryApti-kimAhAra-saMjJi -gatiAgati ane veda, * 24 daMDakamAM utAravA yogya kAro ghaNAM che. te paNa ahiM saMkSipta rIte 24 dvArA ja utAryA che, te kAraNathI. athavA A be gAthAo vartamAna samayamAM bahatsaMgrahaNInA nAmathI prasiddhi pAmela 300 lagabhaga gAthAvALA ladhusaMgrahaNI nAmanA prakAranI che, te kAraNathI paNa A prakaraNanI vRttinA kartA zrI rUpacaMdra munie A daMDaka prakaraNanuM jhag aft nAna rAkhavuM hAya ema saMbhava che. vRttinI pahelI gAthA Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ viravA :28 daDakapadamAM utAravA-jANavA gya dvArA ra4 dhI paNa ghaNAM che. te paNa ahiM atisaMkSepamAM kevaLa 28 dvAno ja saMgraha karyo che, mATe mULa gAthAmAM kahyuM che ke mA=A (saMgrahaNI) saMvatta =ati saMkSipta che. jethI vRnirmAe A prakaraNanuM nAma raghu *naMdajI rAkhyuM che. AhAra laya ( dArika 1 -zarIra kiyA { AhAraka tejasa kAmaNa dArika jaghanya ukRSTa 2-avagAhanA iikaya ijaghanya utkRSTa | 4 saMjJA AhAraka jighanya ! 4-6-10 utkRSTa paremae eAgha leka mAna mAyA lAbha mAha dharma mukha 3-saMghayaNa vajayabha norAcA paNa nArAya nArA adha nArA kIlikA du:kha jAgusA zAka praNaya parayA bhaktyA. jinendracaraNAmbujam / laghusaMgrITIkAM. kariye'haM mudA varAma // 1 // artha : -atyaMta bhaktivaDe thI jinendra bhagavaMtanA caraNakamaLane namaskAra karI huM (rUpacakSuni) hapUrvaka A ladhusaMgrahaNI prakaraNanI zreTa TIkA karIza. ja paraMtu A prakaraNanI svoparA (zrI gajasAramuni kRta) avacUrimAM to "A 28 tAranI be gAthAo ladhusaMgrahaNI prakaraNamAMthI lIdhelI, ema kaheluM che, tethI ladhusaMgrahaNI bIje ja prakhya che. ane te 300 lagabhaga gAthAvALI bahusaMgrahaNI che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa { 4 vedanA pa-saMsthAna caturasa nyagrodha parimaMDaLa sAdi vAmana maraNa tejasa AhAraka kevalI 6-kSAya. koi mAna mAyA bhivyA mizra samyapha lAbha Tu-leyA lAla pota te padma 'dmANa darzana cakSu acaH avadhi kevala | mati zrata spazanI avadhi abhya resana mana:paryAya kevaLa ca : +jJAna matiajJAna zriotra mRtaajJAna virbhAgajJAna spazana! bAhya rasana | | mana satya nivR- ' brANa | 4 asatya tti cakSaH sanyAsatya 5 zretra asatyaamRSA smazana vaga vacana asatya risana ! ! 4 sayAsatya dhANa asatyaaSA dArika zretra kriyA sparzana AhAraka rasana dArika mizra dhANa kyi mizra AhArakasi 'cAra tijamArmaNa 11 -da i mA Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa (24 dvAra) - - kA | mana I matijJAna { AhAra [ sA zruta jJAna avadhijJAna 19-paryApta indriya matiajJAna ! zvAsevAsa 1pa-upaga | mutaajJAna | bhASA visaMga jJAna mana:paryAya kevaLajJAna 20-kima ! traNa dizAnA 2 cAre dizAno 13 pAMcadizAne 34 : dizAno 4 [ avadhidarzana | kevaLa darzana | rA-saMjJA hetuvAda pazikI dIghakAlikI | eka samayamAM keTalA? daSTivAdApadezikI 16-upapAna keTale vakhata nahI ? ra-gati kyA daDakamAMthI | nirA cakSu dAna kAra ! acakuMdana trI | eka samayamAM keTalA? 17-vana 23-Agati thakamAMthI keTalo vakhata nahI ? Ave ? jaghanya 18-sthiti ' utkRSTa - 3 napusaka 25-alpa bahuva (prAsaMgika) upayogI vyAkhyAo 1 zarIra zarIra, deha, kayA vagere paryAya nAma che. zarIrane zabdArtha nAzavaMta thAya che. jJAti , satra zaraNu zarIra pAMca che. dArika, kriya, AhAraka, tejasa, karmaNi, 1 dArika-udArate dArika jJa. udAra eTale vizALa, 1 vizALa --devo ane nAra sivAya tamAma ne hoya che. te Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 daMDa-prakaraNa ( 28 dvAra ) udAradguNa, uttama, sthUla uMcu. vaiziyAra vikriyAvALu te ya. vijayA eTale judI judI kriyA athavA viziSTa=+ adbhuta kriyA, A zarIra audArika karatAM kaikavadhAre sukSma pudagala va NAmAMthI racAya che. tenuM adhArNa svAbhAvika rIte adhAya che, paraMtu audArikanI peThe temAM sAta dhAtune! krama nathI hotA, zarIra tIya kara bhagava tA, cakravAta, gadharA, kevaLI mahArA^, vAsudevA, baLadevA, prativAsudevA, nAradA, sTro, vagere mahApuruSAne paNa hAvAne vizALa guNa dharAve che. 1 udAradguNamAla ane ananta ladhie paNa A sarIra mAraphata ja meLavI zakAya che. 2 uttama-anna cAra zarIre karatAM A zarIra uttama bAMdhe, zarIranI suMdaratA ane kAnti (tI karAnI apekSAe) dhAraNa karI zake che. 3 sthUla--ATha TThaNa yogya vargaNAmAMnI audArika zarIrapaNe caMdraNa karavA yAgya vAmAM pudgala paramANue ceDA hoya che. paraMtu tenA pariNAma sthUla hoya che. evI sthUla vAnuM banelu hAvAthI sthUla. 4 uMcu-mATu --bIjA zarIronI svAbhAvika UMcAI karatAM audAdaraka zarIranI uMcAI sauthI vadhAre che. eTale ke dAra yeAjanathI paNa kaMIka adhika uMcAI che. * judI judI kriyAe----nAnuM thaI meTuM thAya, meru thaI nAnu cAya, eka ateka, bhUcara, kheMcara, bhAre, la, aneka pheraphAravALuM thaI zake che. dRzya, adRzya, vagere + adbhuta--lAkha tejanathI paNa kAMIka adhiktA sudhI moTu thaI zake che. temaja devAnA saundaryanI apekSAe adbhuta che. A zarIra devA tathA nAraSTrIne bhavaprayika heAya che, ane lAMkhya vALA paMcendriya tiya ca-manuSyA ane mAdara paryApta vAyukAyane labdhipratyayika hAya che. labdhi pratyayika e prakAranuM che tapazcaryAdikathI munine DhAya te, guNapratyayika, ane vAyukAya, cakravruti ane vAsudeva vagerene tapazcaryAdika vinAja kA prasaMge banAvI zakavAnI zaktithI hAya, te labdhi pratyayika kahevAya che. digambare Ane paNa bhavapratyayika kahe che. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDa-prakaraNa (28 dvAra) 15 3 AhAraka -Ama padhi vagere labdhivALA cauda pUrvadhara munimahAtmAja khAsa karIne AhArakavagaNAnA puddagalAnuM AharaNa-traNa karIne manAve che. mATe-tenu nAma AhAraku zarIra kahevAya che. A zarIranI racanA karavAnuM prayA jana e hAya che ke-te pUrve dhara puruSone ke!i paNa jAtane saMzaya paDe, tyAre zarIra banAvIne dura ke najIka vicaratA kevaLI bhagavA ke tIrthaMkara bhagavaMtA pAse ekalavA, tathA tIrthaMkara bhagavAnI samavasaraNAdika Rddhi jovA. eka hAtha jevaDuM [mUDI vALelA eka hAthanu], vaikriya zarIra karatAM atizaya dISyamAna zarIra banAvI mArko che. tyAMja vAdika karI pAchu AvI Atmapradeze| mULa audArika zarIramAM dAkhalathatAM turataja verAi jAya che. A zarIra vakhate uttarakriya zarIranI jema mULa ane banAvelA ane ya zarIra vacce AtmapradezonI lAMkhI zreNI thAya che. A zarIranI vaNA vaikriyazarIranI vaNA karatAM sUkSma ane tejasvI heAya che. A zarIra AkhA saMsAracakrama 4 vArja karI zakAya che. 3 tailasa za--rojar vagaNAnA pudgaleAmAMthI A zarIra racAya che. zarIramAM ane jaTharamAM je garamI jaNAya che, te A zarIranI che. tapazcaryAM vagerethI A zarIrane evuM taiyAra karI zakAya che ke--jethI bIjAne krodhathI zApaApI khALI zakAya che, athavA anugrahabuddhithI khInna khaLatA padArthAne ThaMDaka ApI mujhAvI paNa dai zakAya che. te vakhate tenuM nAma tejolezyAnI labdhi ane zItalezyAnI labdhi kahevAya che. A zarIra kAmaNa zarIra sAthe anAdikALanA saMbadha dharAve che, ane AhAraka zarIranI vagaNA karatAM A rArInI AmI dhi eTale zarIramAM ke tenA koIpaNa avayavamAM evI labdhi utpanna thAya che ke jenA sparza mAtrathI ja sarve gA nAza pAme che. + A labdhio vinA tathA cauda pUrvadhara vinA AhAraka labdhi haitI nathI. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagaNAmAM paramANamAM vadhAre hoya che. chatAM pariNAma tenA karatAM sUkSma hoya che. che -jIva dareka samaye kAmaNa vagaNanA pudagale grahaNa karI AtmA sAthe te ja vakhate bAMdhe che. tenuM nAma karmabaMdha kahevAya che. AvI rIte tejasa vaNA karatAM atyaMta sUkSma kAmaNa vargaNAnA AtmA vaDe grahaNa karAtA pudgalenA eka jAtanA samUhanI eka jAtanI ATheya kamapaNe vahecaNI thai zake evI goThavaNI thAya che ke jene kAzmaNa zarIra kahevAya che. 2 avagAhanA avagAhanA eTale laMbAI, uMcAi, te utkRSTa (vadhAremAM vadhAre) ane jaghanya (ochAmAM ochI) ema be prakAre che, te mULa zarIranI ane uttara zarIranI paNa hoya che. 3 saMghayaNa. saMghayaNa hADakAno bAMdho. saMghathaUAmaniro te cha hAya che. vajAbha nArAca. 2 apabhanArA. 3 nArAca. 4 adha nArAca. 5 kIlikA. 6 sevA chevaTu. 1 vaRSabha nArAya-vajaakhIlo: bharapATA, nArAca= baneya bAju markaTabaMdha eTale vAMdarAne tenuM mAMkaDa (banyuM vAMdarU) barAbara vaLagI rahe che. tenA jevA bAMdhe te markaTabaMdha. eTale ke maTibaMdha upara pATA vITI, tenA upara ArapAra khIla A zarIra AtmA sAthe anAdikALathI joDAyeluM che. bhavyane mokSamAM jatAM sudhI ane abhivyane anaMtakALa paryata rathe rahe che. A zarIra jyAM sudhI hoya tyAM sudhI karmabaMdha thAya ane uparanAM cAreya zarIre dhAraNa karavAM paDe che. A zarIra kyAMya rekAtuM nathI. eTale ke te pratighAta rahita che. temaja kene rokatuM paNa nathI. A zarIra sIdhI rIte dharmaadharma-karmabaMdha-Tarmanirjara, sukha, duHkha, hiMsA vagere kAMI karI zatuM nathI. parabhavamAM jIvanI sAthe janma, kAma e be zarIra sAthe hoya che, ane utpanna thatAMnI sAthe ja e be zarIronI madadathI prathama samaye jIva AvAra grahaNa kare che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ deDaka-prakaraNa (24 TAra) mArIe, ane jevI majabUtI thAya, tenA je majabUta hADakAno bAMdho-te vajaRSabhanArA saMghayaNa. ra bhinArAca-vajaHkhIlI vinA] markaTabaMdha upara pATe hoya evI majabUtIvALe hADakAno bAMdho. 3 rAva-mAtra markaTabaMdhanI majabUtI jevI majabUtIvALe hADakAna bAMdhe, 8 a nArAja-aradhA markaTabaMdhanI majabUtI jevI majabUtIvALe hADakAno badho. 5 dAdA-maTabaMdha vagaranA be sAMdhA upara ApAra khIle ghAlelo hoya. tenA jevI majabUtI je majabUta bAMdho, chetaskRSTa athavA sevArta-saMdhisthAne sAmasAmA Avela che cheDA khAMDaNImAM rAkhelA muzaLanI peThe eka cheDAnI bebhANamAM bIjA cheDAne beThe bhAga saheja utarIne-spazIne rahela hoya che, mATe che : (=asthinA be cheDA vaDe sparzela) saMghayaNa kahevAya che. athavA je sAMdhA telAdikanA manarUpI sevAthI mAtra eTale pIDAyA chatAMja (eTale manAdikathIja) daDha rahe che. tethI vArtA kahevAya che. tathA Atti athavA vRtta (cheda eTale asthinA pavanta bhAga. te vaDe vRtta-vartanArUM te) evAM paNa nAma che. 4 saMjJA 4-6-10-16 saMar | jIvanI cetanA jethI jANI zakAya. te saMjJA-catanA. te be prakAranI che. matijJAna Adi 8 jJAna. te jJAnasaMjJA, ane mehanIya Adi karmanA udayathI athavA thopazamathI utpanna thaela. te namavarnasa 4-6-10 ane 16 prakAranI che. te A pramANa e pramANe khAMDaNImAM muzaLavat paza ne rahela hovAthI ja hADane tANutAM athavA paDI jatAM bAbhaNamAMthI nikaLI AvelA hADane "hADa katarI gayuM" ema kahevAmAM Ave che. siddhAtomAM anuvAvasanA mATe saMjJA eTale manISa artha karyo che. Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daDa-prakaraNa saMjJAo kayA kamanA udayathI ? 1 ArA-khAvAnI IcchA azAtA vedanIyanA udayathI . 2 mA-bIka bhaya mehanIyanA udayathI ka maithuna-viSayasevananI icchA veda zAhanIyanA udayathI 4 paragraha-saMgrahanI icchA lobha mohanIyanA udayathI 5 gocaraMjJA- 1 pUrvasaMskAra mati jJAnAvaraNIyanA tathA 2 moghama-muMguM 3 sAmAnya darzanAvaraNIyanA kSayopazamathI zabda-arthanuM bhAna 8 ( dazanopayoga ) chokaraMjJA-1 lokavyavahArane anusaravAnI vRtti 2 zabdaarthanuM vizeSajJAna 3 ( jJAnopaga ) 7-8-9-10 zodha, mAna, mAvA, lobha pAyamahanIyanA udayathI 11 mo-mamatva mahanIyanA udayathI 1ra dhama-dhama karavAnI vRtti mohanIyanA layAdithI 13 nu-sukhanI-AnaMdanI rita mohanIyanA udayathI lAgaNI 14 -du:khanI lAgaNuM aratimohanIyanA udayathI 15 gunA-kaMTALAnI lAgaNI jagasA mehanIyanA udayathI 16 zA-dilagIrInI lAgaNI zokamehanIyanA udayathI jIva je saMjJi athavA asaMjJi kahevAya che. te A anubhavasaMsAthI nahiM paNa AgaLa kahevAtI dIrghakAlikI Adi saMjJAothI che. 1 velaDIo sapATa jamIna choDI bhAta, vRkSa athavA vaMTI datyAdi upara caDe che, te (athavA bALaka janmatAM ja stanapAna kare che) ItyAdi kavolaMkSA che. 2 kRtarA yakSa che, kRtara mane dekhe che. brAhmaNo deva che, kAgaDA RSi athavA pUrvaja che, mayUrIne moranI pAMkhanA vAyuthI athavA moranAM AMsu cATavAthI garbha rahe che. karNa kAnamAMthI thayo, agatya RSi saddha pI gayA. ItyAdi aneka laukika kalpanAo te saMjJA Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa ( 28 dvAra ) 18 tathA A saMjJAomAMthI devane mukhyatve parigrasaMzA ane lebhasaMjJA che. nArakane bhayasaMjJA tathA phodhasaMjJA che. tiryaMcAne AhAra tathA mAyA saMjJA ane manuSyone mukhyatve methuna saMjJA ane mAnasaMjJA che. 5. saMsthAna sAmudrika zAstramAM kahevA pramANa yukta athavA pramANa rahita thayele zarIrane je AkAra te sthAna, te 6 prakAranAM che, te A pramANe 1 samaturatra kathAna-zarIranA sarva avayavo sAmudrika zAstramAM kahyA pramANe pramANasara hoya, te samacaturansa saMsthAna kahevAya. garbhaja manuSyane aMge vicArIe to paryakAsane (padmAsana vALI) beThelA manuSyanA DAbA DhIcaNathI jamaNe khabhe. jamaNA DhIMcaNathI DAbe khabhe. DAbA DhIMcaNathI jamaNe DhIMcaNa. ane paryakAsananA madhya bhAgathI nAsikAno agrabhAga. e cAreya mApamAM sarakhAM hoya te sima=sarakhAM catu:=(be khabhA be DhIMcaNa rUpa) 4-cAra. 3 bAju athavA khuNAvALuM] samacatura saMsthAna kahevAya. 1. puruSa nA aMgulathI 108 aMgula uMce haya, temAM paNa gupha (eDI uparano TekAno bhAga) 4 aMgula, jadhA (eDIthI upara ane gudAthI nIcene dIrdha bhAga) 24 aMgula, jAnu (guDAno dekA) aMgula, sAthala 24 aMgula, basti (kulAno bhAga) 12 aMgula, udara ura aMgula, chAtI 12 aMgula, grIvA (ka-choka) 4 aMgula ane mukha 12 aMgula, e rIte 108 aMgunI ucAI gaNavI. tathA pagataliyuM aMguThA sahita 14 aMgula dIdhuM, ane 6 aMgula vistRta, keDanI laMbAi 18 aMgula, chAnIne vistAra 24 aMgula, aMguli saha hAthanI laMbAI 46 aMgula, mastakanI laMbAI 32 aMgula, jadhAne paridhi 18 aMgula, jAnuno paridhi 21 aMgula, sAthaLano paridhi 32 aMgula, nAbhi nI cane paridhi 4 aMgula, chAtI ane pITha be maLIne paridhi pada aMgula tathA grIvAno paridhi 24 aMgula ItyAdi rIte aMge pAMganAM bIjAM paNa nAnAM nAnAM pramANa aneka che. Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 jazodha gniMda- codha eTale vaDavRkSanI peThe gharamAM eTale cAre tarapha uparathI maMDalAkara arthAta) nAbhithI uparanA avasthA pramANayukta hoya ane nAbhithI nIcanA ao (vaDanA thaDanI peThe) pramANa rahita hoya. te nyagrodha saMsthAna kahevAya. 3 sAra-paganA taLIyA uparathI nAbhi sudhIna=kAra eTale zarIrane pahelA ardhabhAga pramANayukta hoya ane uparano ardhabhAga pramANa rahita hoya te sAra saMsthAna. A saMsthAnane keTalAka graMthakAre sArI (=zAlmalIvRkSanA AkAravALuM) paNa kahe che. 4 vAmana-mastaka-vA-hAtha ane paga e 4 avayava pramANayukata hoya, ane zepa (pI. udara ane chAtI) avayavo pramANarahita hoya. te vAmana saMsthAna. - pa kura-vA manathI viparIta (eTale mastaka Adi 4 avayava pramANa rahita hoya. ane pITha vagere zepa avayavo pramANayukta) hoya te ja saMsthAna. 6 duda trAya: sarva avayavo pramANa rahita hoya te huDaka saMsthAna, di kaSAya-4 kapAya eTale malinatA. karmabaMdhanuM mukhya kAraNa kapAyarUpI AtmAnI vibhAvika malinatA che. ane karmo saMsAranuM kAraNa che. tethI ne eTale karmano ke saMsArano. mAya eTale lAbha apAvanAra. te kaSAya, te kodha-mAna-mAyA-lobha e 4 prakAranA prasiddha che. 7, lerayAkeTalAka mANasA keTalI vAra ghaNA koLI hoya che, kAika kapaTI hoya che. koika lebha kare che. kedaka abhimAna kare che. vora lAgI amuka amuka nimittAthI upanna thAya che. tenuM nAma te pAya kahevAya che. chatAM prANI mAtranA svabhAvanuM janmathI eka jAtanuM baMdhAraNa baMdhAyeluM hoya che. eTale ke prasaMga AvatAM prANIe kayA kare che. paraMtu janmathIja amuka jAtane svabhAva hoya ja che. jemake koI prANI zAMta-63. ugra-AkA, ghAtakI kera, dayALa. dhImA. utAvaLe hoya che. A svabhAvanA baMdhAraNane lethA kahe che, Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6Da-praphaNuM (28 dvAra karmagrathanA abhiprAyathI A kaeNmAM ane tenA peTA badA pADayA che. temAM lezvAnA karyAM ane tenA vipAkA batAvyA nathI. teA levA e zeA padArtha che ? e pudgalanI asare che ? ke jIvAtmAnI asara che ? e khAsa za kA thAya tema che. tyAre, legyA e 'laukika vyavahAra uparI karavAmAM Avelu lAgaNIonuM pRthakkaraNa che. ane kAyA, e kabranthAnanI dRSTithI karavAmAM AveluM pRthakkaraNa che. eTale ke lezyA e eka jAtanA kapAyA ja che. kapAyAmAM teno samAveza che. ane mAyA paNa eka jAtanI legyAe che. eTale huM-kAyAnA karmapudgalAmAM bhaLelA kALA vagere rganA je karma pudgaleA. te dravya lephyA che. ane te dravyalezyAthI utpanna thatA prANIonA svabhAve. te bhAva lephyA che. [lezyAne kaSAyAntargata gaNIe to 11 me thI 13 mA guNaThANA sudhI zuddha AtmabhAvane upacArathI jIlaleyA gaNI zakAya. athavA zAstramAM traNa cogamAM paNa lezyAnA pudgalAne antagata gaNyA che. te 13 nA guNaThANA sudhI cAMgA hovAthI e apekSAe paNa tyAM sudhI legyA che.] lezyAA dravyaleyAnAnAM nAma va gadha sa bhAvalezyAnIspeza lAgaNI kRSNa, atikALeA atidurgathI atikaDavA atikAra atikara nIla, Ache.kALe AchAduga thI AkaDavA echAkaTAra kAMIka ' Aza kara alpakaDavA alpakAra alpara kApAta. bharo bhUrA apadurga dhI 1 jainazAstramAM AvI rIte ghaNA kAraNo jevAmAM Ave che. jema ka-sanA, e eka batanA matijJAnanA 8 prakAro che. paraMtu mati-zruta vagere jJAna ane lAgaNIe viSenA zAstrIya paddhatisaranA jJAnanA abhAvavALA abhyAsIte prANae!mAM jaNAtI e cetanAzaktie viSe kadhI rIte samavI zakAya ? tyAre cAra-deza-ane sALa sadAonA bhedathI e vAta samanavelI che. ane zAstra paddhatithI draNakArI karmagranthamAMnA siddhAMtathI samajatAM e badhuM AvI ja vAya che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa teje. lAla kAMIka sugaMdhI kAMika mIThe kAMIka kAMIka zAMta suMvALe padma. khulatA pILe sugaMdhI mIThA suMvALA zAMta zukala. atisapheda ati sugaMdhI ati atisuM- ati zAMta mIThe vALa eTale ke-traNa azubha ane traNa zubha leyAo hoya che. dama agI guNasthAnaka sivAyanA bIjA keda paNa guNasthAnake vartanAra manuSyone tathA pAMcamA guNasthAnaka sudhInA tiryaMcAne uparanI saMbhavatI kaIne kaI lezyA antarmadUte aMtarmuhUrta pharatI hoya che. temaja devatA-nArakInI leyA pAchalA bhavamAM agAu ane AgAmi bhavamAM attamuddata sudhI sAthe hoya che, vezyAnI lAgaNIo samajavAne jAMbu khAvAnI IchAvALA cha bhUkhyA mANaso ane cha dhADa pADanArAonA daSTAMta bahu upayogI che. 8 indri -5 koI paNa prANumAM rahelA AtmAnI zaitanyazakti dhastha jIvo indri dvArA ja jANI zake che. mATe indra e AtmAne oLakhavAnI nizAnI che, te uparathI indriya zabdane-indra eTale AtmA ane tene ya pratyaya tenA cipha arthamAM lAgIne indriya zabda banela che. tethI Indriya eTale AtmAnuM cihna evA zabdArtha thAya che. 1 dareka jIvatA zarIramAM-63. una vagere 8 prakAranA sparzI 1.jAMbu khAnArAnA cha abhiprAyo ! 2, dhADa pADanArAnA cha abhiprAya 1 jhADane mULathI ukheDI nAMkhIe. || 1 mAsa ane Toro badhAMne kApI nAMkhe 2 nA, moTI moTI DALIo toDIe. 2 nA, mAtra mANasoneja kApe. 3 nA, nAnI DALIo toDIe. 3 ne strIone te na ja mAravI nahIM. 4 nA. rAdhArI sivAya badhA puruSane paNa 4 nA, bUnA lumakhA nIce pADIe. 5 nA. hAme thanArAja zatradhArIone pa nA, mAtra be ja nIce pADIe. mAvA. ke nA, mAtra nIce paDelAMja khAIe. ! 6 nA. koIne mAryA vinA mAtra dhana - hAla luMTIne cAlyA javuM. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ oLakhavAne sparzanendriya to hoya che. zarIramAM e indriya aMdara ane bahAra badhe ya ama AkArathI pharI vaLela hoya che. zarIra uparanI cAmaDI vageremAM te phelAyela che. eTale teno bAhya AkAra keipaNa jAtano jaNAtuM nathI. to paNa vyavahArathI bAhya cAmaDIne lAkamAM spazanendriya kahe che. zarIranI aMdarano ke bahArano koIpaNa bhAga e Indriya vinA khAlI nathI eTale ke-zarIranA aMdaranA jaThara, hRdaya vagere kaIpaNa avayava upara unuM pANI reDIe, to tene uNatA jaNAyA vinA nahIM rahe. 2 endriya sivAyanA ane madhura, tIkho, kaDe vagere rase cAkhavAne rasanendriya paNa hoya che. sAmAnya rIte prANIonA moDhAmAM jaNAtI jIbha rasanendriya-kahevAya che. 3 ekendriya, beIndriya sivAyanA jIvone sugandha, dugadha suMghavAne dhrANendriya paNa hoya che. sAmAnya rIte nAkane dhrANendriya kahevAmAM Ave che. 4 ekendriya. beInDiya. ane te Indriya sivAyanA prANIone zveta, rakana. pIta, vagere voM-ge javAne cakSurindriya paNa hoya che. sAmAnya rIte AMkhane cakSurindriya kahevAmAM Ave che, 5 endriya, beIndriya, indriya ane cauridriya sivAyanA prANIone zabda-dhvani sAMbhaLavAne zrotrendriya vadhAre hoya che, sAmAnya rIte kAnane zrotrendriya kahevAmAM Ave che. Indriyone upayoga ApaNane ema lAge che ke--ApaNAM AMkha, kAna, nAka, jIbha ane cAmaDI ApaNane dekhADe che, saMbhaLAve che, suMghADe che. cakhADe che ane sparzane anubhava karAve che, paraMtu kevaLa ema thatuM nathI. dAkhalA tarIke--be AMdhaLA mANasanI jIbhanA TeravA upara dhoLI caLakatI judI judI jAtanI be kaNIo mUkIzuM, to eka kaheze ke "A gaLI che. ane bIje kaheze ke- "A khATI che." kemake pahelI kaNI sAkaranI hatI, ane bIjI kaNI phaTakaDInI hatI, to e gaLapaNa ane khaTAza nakkI karI ApanAra koNa ? tyAre tame kaheze ja, ke--jIbha Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 deDaka--prakaraNa paraMtu kevaLa ema nathI. jIbhane badale je kaNI nAkamAM mUkI heta to A gaLI che. ema to te na ja kahI zakata. eTale jIbha je ke gaMdhanI parIkSA karI zakatI nathI. paNa svAda oLakhavAmAM to upayogI che ja. tenA vinA cAda jaNAya ja nahIM. paNa jIbha kAMI ekalI e kAma ApI zakatI nathI. jIbhanI aMdara allAnI dhAra jevo sUma jJAnataMtune AkAra che. tenI sAthe jIbha upara mUkAyelI sAkarene saMbaMdha thAya che, te ja vakhate gaLe rasa jANavAnI AtmAmAM rahelI jJAnazakti jAgrata thaIne tarata tene jANI laIne bIjI jJAnazaktine lIdhe manamAM nizcaya thAya che ke A ga rasa che. dravya ane bhAva Indri have AmAM-mukhya be kAma thayAM. zarIranuM ane AtmAnuM, jIbha ane tenI aMdarano sama AkArano avayava e baMneya zarIranA tamAMthI banela che, ane tene lIdhe AmAno je jJAnaguNa jAgI uThe che. e AtmAnuM jJAna tattava che. go jANavAne jJAnazakti to AtmAmAM hoya che, paraMtu te nimitta maLatAM jAgI uThe che. ane pachI barAbara vastunuM svarUpa jANuM laI. manathI nakkI kare che, te paNa eka jAtanA jJAnaguNanI jAgRti che. AmAM jIbha ane tenI aMdaranA avayava e nivRtti dravya indriya kahevAya che. temAM potAno ja viSaya jANavAnI je amUka zakti che. tene upakaraNa dravya indriya kahe che. have nivRtti dravya indriyamAM jIvane bAhya avayava dha nivRtti bendriya kahevAya che. ane aMdarano avayava-abhyantara nivRtti bendriya rUpe utpanna thayela che. ane kAmamAM AvatI viSaya jANavAnI zakitane upakaraNa eTalA mATe kahevAya che ke te zaktithI e bAhya ane atyAra avayavo paNa vastu jANavA samartha thaI zake che. have AtmAmAM rahelI jJAnazakti ane tenI jAgRtine bhAvendriya kahevAya che. te jindriya matijJAnAvaraNIyakarmano Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kSayApazana kahevAya che. ane te eka jAtanI zaktirUpe hAvAthI tenuM nAma lakhyuM bhAvendriya kahevAya che. labdhi eTale zakti. zakti AtmAmAM hovA chatAM jyAM sudhI tenA upayoga karavAnA prasaMga nathI maLatA tyAMsudhI e zakita ema ne ema paDI rahe che. paraMtu jIbha upara sAkaranI kaNI mUkatAnI sAthe ja e zakita jAgI uThe che. te jAgI uThavAnu nAma upayAga bhAvendriya che. thAya A rIte koI paNa indriyanA 23 mAMnA pAtAtAnA viSaya sAthe bAhya AkAra mAraphata aMdaranA AkAra sAthe saMbaMdha che, ane peAtAnI zakitathI peAtAnA viSaya pute ja jANavAne prayatna dravya Indriya kare che ke turaMta tenI asara AtmAmAM rahelA kSayApazama upara thAya che, ane te jAgRta thaI A gayuM che." ema jANIne nizcaya kare che ke-"me LyA. rasa cAkhyA tathA A chellA hiMya zabdamAM gADhavave, te zrutajJAnanA upayoga samajavA, paraMtu zabdamAM gAvAya naMhu chatAM nizcaya thAya, tyAM sudhI jiddendriyanA nimittathI utpanna thatA jihavendriyamAMtijJAnAvaraNIyaka'nA kSayAgamanA upayAga samajave. khA A pramANe-dareka inDiyA mATe samajI levuM. mAtra dravya indriyAnA bAhya AkAro prANIomAM judAjudA jovAmAM Ave che. jema ke hAthInI suMDha e tenuM lAMbuM nAka che. tyAre mANasAne judI jAtanuM che. vaLI pazuo tathA pakSIone tethI judI ja jAtanu hoya che. emaja jIbha viSe-sarpane jIbhamAM cIrA che. viSe paNa--kAInI gALa hoya che, ane koInI lakhagALa hoya che. 'nendriyane mAdghanivRtti AkAra judA nathI. kemake zarIra ane indriya judAjudA che, ane cAmaDI zarIramAM gaNAya che. khAruM AkArA judA chatAM anyantara nivRtti IndriyamAM nIce pramANe sau prANIone ekasarakhA AkAro hoya che. 1 spazanandriyane abhyantara AkAra judA judA AkAre che. 2 rasanendriyanA kSetra asro athavA kharapI) jevA. 3 prANandriyanA--paDazrama (vAgha) jevA. 4 cakSurindriyaneA--caMdranA AkAra (kIkImAM che) jevA. 5 zroAndriyanA~~kadambanA puSpanA jevA AkAra che. Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - daMDaka-prakaraNa A rIte dareka IndriomAM spazanendriyanA 4 bheda ane bIjInA pAMca bheda gaNatAM 24 bheda kala thaze, jemake : jillA-Indriya drajihavendriya bhAvajindriya upakaraNajihavendriya nivRttijihavendriya labdhi upayoga _| jihavendriya (4) jihandriya (5) bAhyanivRttiji hendriya (2) abhyattaranivRttijihavendriya (3) 9 samudyAta-7 jIva samudraghAta ane ajIva samuddhAta ema 2 prakAranA samudyAta che. AgaLa kahevAtA kevali samudraghAtanI rIta pramANe kAIka anaMta paramANuone ane anantapradezanI skaMdha tathAvidha visA pariNAma vaDe (svAbhAvika rIte) cAra samayamAM saMpUrva lokAkAzamAM vyAta thaI panaH bIjA cAra samayamAM anukrame saMharAI mULa avasthAvALe eTale aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANamAM thAya che, te ahiM ajIva samudraghAta gaNAya. e saMpUrNa lokAkAzamAM vyApta thavAnI yegyatAvALA athavA vyApta thayelA pudagalasko ananta che. ane te sarve vittamAM ghanA nAmathI oLakhAya che. 1 bAhayanivRtti jihavedriya bahAra dekhAtI jIbha. 2 atyaMtaranivRtti jihavendriya jIbhamAM rahele astrA jevo 3 upara jihadraya bahAranA tathA aMdaranA AkAramAM rahelI talavAranI dhAramAM kApavAnI zaktinI jema viSaya pakaDavAnI zakti, 4 labdhibhAvajindriya-jihavendriya matijJAnAvaraNIya karmonA kSayopazama anusAra jihavendriya matijJAnaki. 5 upayogabhAvajihavendriya-jihavendriya matijJAnAvaraNIya karmonA yopazamarUpa jihavendriya matijJAnane vyApAra. AkAra Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 ka-prakaNa (24 dvAra ) 27 samughAta=baLAtkAre Atmapradeza ekAeka ahAra nIkaLI paDI, vadhAre paDatA junA karmInI udIraNA karI, bhAgavI nAza karavAnA prayatna, sa=ekI sAthe, =jorathI-prabaLatAthI thata nAza-karmAnA nAza, je prayatnamAM thAya, te samudghAta. 7 samuddhAto veTanA samuddhAta=(azAtA vedanIyanI) vedanA vaDe vyAkula yelA AtmA, je prasaMge pAtAnA keTalAka AtmapradezeA bahAra kADhI udara vagerenA pAlANa bhAga pUrI, tathA khabhA vagerenA AMtarA pUrI, zarIranI uMcAI tathA jADAI jeTale ekasarakhA 'DAkAra cAya che, ane te vakhate praznala udIraNAkaraNavaDe azAtA vedanIya karmAMnA ghaNA karmopraderoA udayAvalikAmAM nAkhI udayamAM ANI vinAza pamADe che. te prasaMga. 2 vAya_samuddhAta=kaSAyavaDe vyAkula thayelA AtmA (veDhanA samumAM kahyA pramANe) je vakhate daMDAkAre thai, prabala udIrA vaDe kapAya mehunIya karmAMnA ghaNA kapudgaleA udayAvalikAmAM nAkhI uyamAM lAvI vanAza pamADe che, ane ghaNA navA kapradaro bAMdhe paNa che, te prasaMga 3 maLa samuta=maraNAnta vakhate vyAkula thayelA AtmA maraNathI aMta hata' pahelAM peAtAnA keTalAka AtmapradezAne zarIranI bahAra kADhI, jyAM utpanna thavAnA che, te sthAna sudhI, svadeha pramANa LaDA daMDanA AkAre, jaghanyathI aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga ane utkRSTathI asaMkhya yAjana sudhI laMbAvI, antamu* sudhI tevI ja avasthAe rahI (koI jIva pharIthI mULa zarIramAM dAkhala thai punaH e rIte ja dIdaMDAkAra thaI avazya) maNa pAme che, te prasaMga. kaiMka daMDaavasthAmAM AyuSya karmanA ghaNA pudgalAne pramala udIrAvaDe uddayAvalikAmAM dAkhala karI uddayamAM lAvI vinAza pamADe che, ahiM navIna ke grahuNa nathI. 4 naitriya samughAta-vaikriyalabdhivALA AtmA peAtAnA Atmapradezane zarIra bahAra kADhI, utkRSTathI sakhyAtayeAjana TI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane svazarIra pramANa jADo dezakAra racI pUrvopArjita kriyanAmakarmanA ghaNA pradezone udIraNAvaDe udayamAM lAvI vinAza karavA sAthe, cavA dhArelA vakriya zarIra yogya kriya pudagale grahaNa karI taukiya zarIra banAve che, te prasaMge A samudraghAta hoya che. 5 jaina samaura-te legyAnI ladhivALo AtmA pitAnA Atmapradezane zarIra bahAra kADhI. ukaSTathI saMkhyAta cojana dIrgha ane svadeha pramANa jADo daMDAkAra racI, pUrvopAjita tejasanAmakarmanA pradezone prabala udIraNA vaDe udayamAM lAvI nirjaravA sAthe tejasa pudagalone grahaNa karI tejalezyA athavA zItalesyA mUke che, te prasaMge heAya che. mahAra samudrayAta AhAraka labdhivALA cauda pUraMdhara nimahAtmA zrI jinedharanI samavasaraNAdi Rddhi darzana, athavA zrutajJAnamAM upajelA sukSma saMdehanuM nivAraNa, ItyAdi kAraNathI pitAnA Atmapradeza bahAra kADhI. utkRSTathI saMkhyAta jana dIvuM ane svadeha pramANa sthala daMDAkAra racI. pUrvopArjita mAhAraka nAmakarmanAM pagale prabala udIraNA vaDe udayamAM lAvI nijaravA sAthe AhAraka zarIra yogya pagalo grahaNa karI AhAraka zarIra banAvavAnA prasaMge A muddaghAta kare che. 7 4 samudhAta je kevali bhagavaMtane nAma, gotra ane vidanIya e traNa karmanI sthiti je pitAnA AyuSya karmanI sthitithI adhika bhogavavI bAkI rahe tema hoya to te traNeya kamanI sthitiene AyuSya karmanI jeTalI sthitivALI banAvavA potAnA Atmapradezane zarIra bahAra kADhI pahele samaye lekanA nIcenA cheDAthI uparanA cheDA sa dhI 14 haju pramANa uce ane dehapramANa jADo Amapradezane daMDAkAra racI. bIje samaye uttarathI dakSiNa (athavA pUrvathI pazcima) lekAna sudhI kapATa AkAra banAvI, trI je samaye pUrvathA pazcima (athavA uttarathI dakSiNa) bIje kapATa AkAra banAvavAthI maMana AkAra cAra pAMkhaDAvALA ravaiyAno AkA2) banAvI, cothe samaye cAra AtA pUrI (te kevali bhagavantane AmAM saMpUrNa lokAkAzamAM vyApta thaI jAya che. tyArabAda pAMcame samaye AMtarAnA Amapradeza saMharI chaThe samaye maMthAna (nI be pAMkha)nA Atmapradeze saMharI, sAtame samaye kapATa saMharI, Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 prakaraNa (28 6DA) ka Ama samaye daMDa saMharI pUrvAvat sa MpUrNa dehastha thAya, te kevila samudlAta. emAM pUrvokta traNa karmonA prabala (udIraNAdvArA rvAha paNa) adhavatta nA dvArA ghaNA vinAza thaI jAya che. 8. dRSTidvAra-ru dareka prANI bIjA padArtha! judI judI rIte khyAlamAM le che. A AbhAsane dRSTa kahevAmAM Ave che, davase thayA nA daSTi: te traNa prakAra che. 2 minthAiSTi-khATA AbhAsa. vastu hAya tenA karatAM judA ja khyAla jema dirA pIdhela manuSya mAtAne zrI jANe ane sIne mAtA jANe, e pramANe mithyAtvamAhanIya ka rUpa madirAnA unmAdathI jene viveka nAza pAmyA hoya che, evA vivekavikala jIve sat padAne asat jANe ane asane sat jANe, *kALa-devaLI samuddhAtane 8 samaya ane bAkInAone antamuhUrta. navIna kama' grahuNa-kaSAya samuddhAtamAM navAM / dhaNAM ja grahuN thAya che. tena: pramANamAM junA ecchAM khape che. pUrva' karmAnA nAza-vedanA, maraNa ane keLa samRghdhAMtamAM pUnA karmAnA nAza thAya che, paraMtu navAM kama grahaNa karAtAM nathI. zarIra yAgya pudgalAnuM grahaNa--vaikriya traNa samudra.tamAM te jAtanAM pUrva karmAnA nAza thAya nathI. paNa te zarInI racanA mATe vaikriya, AhAraka grahaNa karavA paDe che. anAbhAgika-vedanA, kAya, maraNa, eTale ke e traNa irAdApUrvaka karI zakAtA nathI. A.raka ane tejasa e che. navAM karmo grahaNa thatAM ane taijasanAM pudgale abhAgika vaikriya, AdvAraka, vaijasa ane kevI. aniyata-vedanA, pAya, maracu, temaja DevI sAta dareka vedanAhikanA prasage. ane dareka DevaLIne hAya ja evo niyama nathI. niyata samuddAta vaikriya, AdvAraka ane vaijJa e traNa samuddhAta avazya te te zarIra racanArane te te zarIra racatI vakhate hAyaja, dha ne adharma jANe ane adharmane dharmAM jANe. ityAdi rIte vastu je svarUpe hoya te svarUpe na samajatAM viparIta svarUpe samaje, te dRSTinu nAma miyAdaMSTa. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - kao deDaka-prakaraNa 2 rASTi-kharo khyAla kare, khare bhAsa thAya te mithyAtvamohanIya karmane upazamathI, kSayopazamathI ane kSayathI thAya che. satune sata ane ane asat, eTale vastu jevA svarUpe hoya, tevA svarUpe samaje. te daSTinuM nAma samyagdaSTi. mizradaSTi-kAMIka sAco kAMIka khaTo bhAsa. mizramohanIya karmanA udayathI vastutattava samajavAmAM madhyama rahe. arthAt sarva kahelA tattva pratye ruci nahi, tema aruci paNa nahi, te daSTinuM nAma mizradaSTi. 11. darzana-4 padArthomAM rahelA sAmAnya-vizeSa dharmomAMnA mAtra sAmAnya dharmane jANavAnI AtmAnI zakti, te dazana. cakSuthI rUpamAM rahela sAmAnya dhama jANavAnI zakti, te vakra . cakSu sivAyanI Indrize ane manathI rasAdimAM rahelA sAmAnya dhama jANavAnI zakita te akSara. avadhijJAna vaDe jANavA yogya rUpI padArthomAM rahelA sAmAnya dharma jANavAnI AtmAmAM rahelI zakita te a rara. sakaLa pAthamAM rahelA sAmAnya dhama jANavAnI AmAmAM rahelI zakita te vai na. 12. jJAna-5 dareka padArthomAM sAmAnya dharma ane vizeSa dharma e be dharma che, temAM vizeSa dharma jANavAnI AbhAmAM rahelI zakti. te zAna, 6 rAttijJAna-mana ane indriyonA nimittathI viSayomAM rahelA vizeSa dharma jANavA je jJAnazakita jAgrata thAya che, te jJAnazakita matijJAna kRtana-zabda uparathI arthano ane artha uparathI zabdane saMbaMdha jANavAnI je jJAnazakti mana ane IdrinA nimittathI jAgrata thAya che, te jJAnazakti zrutajJAna, Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daika-prakaraNa (24 kAra ) rU vijJAna-rUpI padArthomAM rahelA vizeSa dharmane jANavA ikiyAdikanA nimitta vinA sAkSAt AtmA dvArA sIdhI rIte je jJAnazakita jAgratuM thAya che, te jJAnazakita avadhijJAna. maravajJAna=AtmasAkSAtapaNe aDhIdvIpamAM rahelA saMjJi jIvonA manogata bhAva jANavA jAgrata thatI DAnazakita te mana:paryavajJAna. - zevarAna-A masAkSAtkArapaNe sarva padArthamAM rahelA vizeSa dharmonuM saMpUrNa jJAna karavAnI zakita te kevaLajJAna. 13 azAna-3 ajJAna eTale jJAna ja nahIM evo atha na kare, paraMtu "a ! eTale sita-siMdha-kharAba, athavA viparIta zAra, te ajJAna" ema kara. vastu jevA svarUpe hoya tevA svarUpe samajAya nahIM, paraMtu ulaTI rIte samAya. te jJAna cheTuM gaNAya. mATe ajJAna gaNAya. ane tethI sadagati athavA mokSa na maLI zake. mATe te kasita niMgha-kharAba kahevAya che, athavA viparIta hevAthI paNa niMdha che. 1 mati -TuM matijJAna te mati ajJAna, 2 zrata mannAna-beTuM zrutajJAna te zrata ajJAna. aur Tra-oTa avadhijJAna te vibhaga jJAna, viviruddha, maM=jJAna jemAM heya te vibhagannAna, jema dvIpa-samudra asaMkhyAta che. paraMtu zivarAjapanAmanA RSine 7 dvIpa ane 7 samudra jeTaluM avadhijJAna utpanna thatAM ATalA ja dvIpa samudra che, adhika nathI, evI zraddhA thavAthI te avadhijJAna virbha gajJAna tarIke gaNyuM ane tyArabAda bhagavaMtanA vacanathI asaMkhya dvIpa-samudranI zraddhAvALA thayA tyAre te ja avadhijJAna tarIke gaNAyuM. : tathA satya-asatyanA viveka rahita bolanAra puruSanuM satya vayana paNa asatya ane asatya vacana paNa asatya gaNAya, tema mithyAtva moha. nIya karmanA udayathI vivekasahita puruSanuM matijJAnAdi gAna te ajJAna ja jANavuM. 14 coga-15 cena eTale AtmAnA pradezamAM thatuM raNa, vyApAra, AMdolana. halana-calana uthala-pAthala, te pudgalenA saMbaMdhane lIdhe ja thAya Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ phara daMDaka-prakaraNa che. je kuraNa manovega gya varganA banelA mananI madadathI pravate che, te manoyoga kahevAya che, vacanane dhogya vagaNAnA banelA vacananI madadathI pravarte che, te vacanaga kahevAya che, ane zarIranI vaNAonA banelA zarIrone lIdhe pravarte che. te kAyoga kahevAya che. koIpaNa viSayanuM ciMtana karavuM te mA , bAlavuM te gharanA ane hAlavuM-cAlavuM ItyAdi zarIra saMbaMdhI kriyA te jhAyA kahevAya, e traNa mULa yuga che, temAM manAyega 4 prakAranA, vacanaga 4 prakArano, ane kAga 7 prakArano che, te A pramANe - 1. manoyoga 4. 2 tatvane -je vastu je rIte hoya. athavA teno je guNa, svabhAva,dharma je rIte hoya te rIte te vastu saMpUrNa vicAravI, athavA tenA guNa, svabhAva ke dharma satya vicAra kare, te karatI vakhate AtmAmAM thato vyApAra. 2 asatya -satya vicArathI viruddha vicAra karatI vakhate AtmAmAM thato vyApAra, rU satya pRSA (f) mAmA-kAMIka satya ane kAMIka asatya vicAra vakhate AbhAmAM te vyApAra. che anag-amRur-je vicArane vyavahAradaSTithI sAco temaja jaTha paNa na kahI zakAya. tevo vicAra karatI vakhate AtmAmAM thato vyApAra. tArA tarI: -1 vItarAga prabhune suMdava, tyAgI guraone guru ane ahiMsAmaya zuddha dhamane zuddha dharma vicAro te satya manoyoga. - 2 tethI viruddha eTale vItarAga prabhune adeva, ane sarAgI devane sudeva vicAravA. te ja pramANe gurune kuguru ane hiMsAdinA upadezaka gurune guru tarIke dhAre. ane dharmane adhama tathA hiMsAdi amane dhama vicAre te mAtra 1. AMbA vagere ghaNA jhADovALa vanane mukhyatAnI apekSAe AMbAnuM vana vicAre tevA mi-opacArikavA vicAre te bijha. WWW.jainelibrary.org Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 vyavahAramAM ApaNe je je aneka prakAranA "Avo. bejha vagere kAma pustAM vAkaye je vicAcchI bolIe chIe, tathA pazuo vagere aspaSTa vicAra kare che, te dareka AcayA prakAramAM AvI zake che. 2 vacanAga 4 upara pramANa 4 prakAre vacanaga paNa samajavo. 3 kAga 7 1. ravi vana- dArika zarIranI gamanAhika ceSTA vakhate AtmAmAM pravartatA vyApAra. 1. keTalAka AcAryo- zarIraparyApti pUrNa thatAM sudhI mizrega mAne che. ane keTalAka AcAryo paryApti saMpUrNa thatAM sudhI mitrayoga mAne che. eTale keTalAka zarIraparyApti pUrNa thayA pachI dArikAdikAyayoga mAne che. ane keTalAka sarva paryAptio pUrNa thayA pachI dArikAdi kAyayoga mAne che. , kamamaMthane mata-vediya ane AhAraka zarIranI racanA vakhate ane saMraNa vakhate bekiyamitra ane AhArakamitra kahe che. siddhAMtane mata-mAtra saMraNa vakhateja kriyamitra ane AhArakamizra mAne che. 3 audarimiga-1. manuSya ane tiryaMcone utpatti vakhate kArpaNa sAthe mizra heya che. 2. uttara gaeNkriya zarIra racatI vakhate, prAraMbhamAM vekiya sAthe mizra hoya che. 3. AhAraka zarIra racatI vakhate prAraMbhamAM AhAra sAthe hoya che. 4. kevalI bhagavaMtane kevalI samuddhAtanA 2, 6, , mA samaye heva che. 4 vayimizra-deva-nAkane aparyApta avasthAmAM ane uttarakriya karatI vakhate, tathA manuSa-tiryaMca ane vAyune kriya rArI karatI vakhate deya che-ane siddhAMtane mane saMharaNa vakhateja hoya che. ] 5. AhAramitraeja pramANe AhAraka zarIra racatI vakhate AtamAM ane siddhAMtanA mate haraNa vakhate heya che. Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka prakA 2. goyimitra nAthayoga--kAmaNa zarIra ane audAki gIra athavA audArika zarIra ane vakti athavA AhAraka samIranA mizraNavALA zarIranI ceSTAo vakhate AtmAmAM pravatatA vyApAra. 2, vaitriya dAyo--Taukriya zarIranI gamanAdi ceSTA vakhate AtmAmAM prakhtatA vyApAra 4. vaiyimizra jApona--kriya zarIra ane kAma rAtrInA tathA vaikriya zarIra ane audArika zarIranA mizraNavALA zarInIgamanAdi ceSTAo vakhate AtmAmAM pravata tA vyApAra. 6. AdArona--mahAraka zarIranI gamanA iceSTAA vakhate AtmAmAM pravatatA vyApAra. 6. nAdAramitra AyathonamaaudArika zarIra ane AhA ke zarIranA mizraNa vakhate AtmAmAM pravartatA vyApAr 7, gArmaLa gAyona--kevaLa kAmaNa ane tejasa zarIra jyAre ekalA hoya tyAre tenI ceSTAo vakhate AtmAmAM pravatatA vyApAra, 15 upayoga-12 chu. AAjopayAya--pAMca prakAranI jJAnazakti ane traNa prakAranI ajJAna zaktine vaparAza, te 8 prakAranA sAkArApayoga che. 2. nirAjAyAna--cAra prakAranI danaktinA vaparAza te 4 prakAranA nirAkArApayeAga. 16 upapAta kayA daMDakamAM eka samayamAM keTalA jIvA utpanna thAya, te upapa!tAramAM vicAro tathA kyA daDakamAM keTalA vakhata sudhI ker3apaNa jIva utpanna naja thAya te vidvAra paNa prasage vivecanamAM ApIzuM, 37 cyavana kyA daMDakamAMthI eka samayamAM keTalA jIvA ve--marNa pAme ? athavA keTalA vakhata sudhI koipaNa jIva maraNa na pAme ? 18 sthiti-2 sthiti eTale AyuSya. kyA DakanA jIvAnu keTaluM AyuSya Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-praNa (24 dvAra) 35 hoya te AyuSyakALanA niyama darzAvave. AchAmAM ochu keTaluM AyuSya hAya, tenA niyama kahevA. te 1 naghanya iita dvAra ane vizeSamAM vizeSa keTaluM AyuSya hoya teneA niyama kahevA te 2 pagara sthiti dvAra kahevAya. 19 paryApta-6 paryApta----paryApta vyAsAvAsa, bhASA ane mana. je jIva svAgya paryApti te bdhi aparyAptA kahevAya che. purI karAtA na ja DAya, ane je jIva svayAgya sa` paryApti purI karavAne ja hAya, te laghdhi paryAptA kahevAya che. zarUAtanI traNa paryApti purI kare athavA temAMnI koI paNa ekja purI kare, athavA svAzya je je purI kare, teTalA puratA te karNa paryAptA kahevAya che ane zarUAtanI paNa purI na karI hAya athavA temAMnI je je purI na karI hoya athavA svayAgya je je purI na karI hAya teTalA puratA te karNa aparyApta kahevAya che. cha che. AhAra, zarIra, indriya. AhArdi pudgalAne pariNAma karavA mATe utpatti samayathI mAMDIne dar samaye samaye maLatA pudgalAnA samUhamAMthI AtmA cha' prakAranI jIvana-kriyAe calAvavAne je sAdhanA ubhAM karI le che, te paryApti kahevAya che, ane paryApta nAmakama ke aparyApta nAmamanA udayathI te prApta thAya che. e savizeSa vicAra navatattvanI 6 ThThI gAthAnA vivecanathI jANavA, 20 kimAhAra-4 jammU ? A :=kaI dizAnA athavA keTalI dizAnA AhAra ? te kimAhAra dvAr athavA gAdAsa nAma paNa che. 1 kAIpaNa jIvane AcchAmAM ochI traNa dizAmAMthI AvelA AhAra maLe che, tethI vadhIne AhAra maLe che. ema cAra, pAMca, ane cha dizAne! kisAhAra dvAra cAra prakAranuM che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa dizAe cha che. pUrva, pazcima. uttara, dakSiNa, parva. adho. eka cAra DabbAmAM rAInA dANA ThAMsIne bharelA che. eka dANAnI pAse cAre bAjumAM ane upara-nIca ema cha dANA gAyavAyelA hoya che. dAkhalA tarIke evI rIte vacamAM rahelA eka eka dANAmAM keIpaNa eka jIva che. te potAnI bAjunA che dANAnI cha dizA taraphathI AhAra meLavI zake che. paraMtu barAbara uparanA khuNAmAM rahelA chevaTanA eka dANAnI be bAjumAM ane nIcenI eka bAjImAM sIdhI lITImAM rahelA dANAmAMnA traNaja dANa aDIne rahelA che. eTale temAM rahelA ane bIjI traNa bAju DabAnuM patarAM AveluM che. mATe traNa ja dizAne AhAra maLavI zake che. e rIta khuNAmAM rahelA dANAnI bAjumAM e ja upalA caramAM chellI hAramAM rahelA dANAne cAra dizAno AhAra maLaze, kemake-tenI eka AjI upalI hAranA be bAjue be, ane pAchaLanI hArane eka tathA nIcenI hAre chellA eka dANe bAjumAM ja AvelA che. sAmenI bAjue ane upara DabAnuM pataruM Avela che. A rIte vicAratAM cAra dizAne AhAra maLaze. have-eja uparanA tharanI chellI hAramAM rahelA bIjA dANAnI bAjune dANe laIe. te tenI be bAjue eka eka dANe che, ane bIjI be bAjue be hAra che. tene eka eka dANA aDelA che. nIce eka hAra che. tenA dANe aDela che. ema pAMca dANA aDI zake che. mAtra upara DabAnuM pataruM aDeluM che. A rIte tenI pAMca bAjue pAMca dANA che. mATe tene pAMca dizA AdhAra maLe che. have pAMca bAjue rAInA dANA AvI rahelA hAya. tenI nIcanA dANAnI bAjumAM ja dANA AvI rahelA che. eTale tene nIcenA dANAne cha dizAnA AhAra maLaze. A rIte coda rAjalokamAM che. tathA khuNe AvelA jIvone 3 4-5 dizAne AhAra hoya che, ane vaccenA jIvone cha dizA taraphanA AhAra heya che. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa (24 dvAra) cauda rAjalokamAM evI ja rIte AkAzadazA bharelA che. ane tenI chae dizAmAM zreNue che, lAkanI bahAra aloka che. keTalAka lokAkAzanA chevaTanA AkAzapradeza upara rahelA chene eka bAjue, keTalAkane be bAjue ane keTalAkane traNa bAjue eka spage che, tethI te dizAne AhAra na maLI zake. trasa jIvene cha dizAne AhAra heya che. ane sthAvara ne 3, 4, 5 dizAne AhAra hoya che. - 21 saMjJA-3 pUrve 4thA dvAramAM kahelI AhAra-bhaya-punaAdisaMjJAo jUdI che. ane A 21 mA dvAramAM kahevAtI saMjJAo paNa jUdI che. A saMjJAo 3 prakAranI che, te A pramANe 1 juvAIi saMzA-jemAM vartamAnakALanA viSayanuM ja ciMtana-upayoga-vicAra hoya, te hetuvAda saMzA kahevAya. A saMjJAvALA cha vattamAna samaye vattatA du:khanI nivRttine ane sukhanI pravRttino upAya zodhe che ane te upAya tUta aMgIkAra kare che, pachI te upAyathI bhUtakALamAM bhale duHkha thayuM hoya. athavA bhAvikALamAM duHkha thavAnuM hoya, to paNa te saMbaMdhitene khyAla hoto ja nathI. AvA prakAranI saMjJA-manovijJAna rahita evA asaMjJi trasa jIvene (kI tri catuo ane asaMo paMcandriyane) hoya che, kAraNa ke e che je sthAne rahyA che, te sthAne teone agni tApa vagerene upadrava lAvo to ja teo khasI jAya che kharA, paraMtu khasIne je sthAne nirAMta meLavI che te sthAne te agni athavA tApe AvIne puna: upadrava kare ema che ke nahi athavA pahelAM paNa A sthAna upakavavALuM hatuM ke nahi ityAdi AgaLa pAchaLa vicArakhyAla karI zakatA nathI, paraMtu kevaLa vattamAna samayanA sukhanAja khyAlavALA hoya che, mATe e asaMzio hetu sattAvALA kahyA che, kAraNa ke e ne evA prakAranI vicArazaktivALuM mane vijJAna che ja nahi. [ahiM dAvA eTale ISTanI prApti ane aniSTane tyAga e ja nimitta riNAnuM kA eTale kathana jemAM che te denuvAzi ane samyapha prakAranuM zA=jJAna te saMzA.] Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 be 2 TIrghAti maMtrA--TIvacAra eTale bhUtakALa ane bhAva vyakALanI vicArazaktivALI saMjJA te dI saMjJA, A saMjJA maneAvijJAnavALA athavA maneAparyA vALA sannivAne sarvane hoya che, jIveAnA sajJi ane asajJi evA be bheda je vAravAra Ave che te A dIgha kAlikI saMjJAthIja thayelA che, arthAt dIva phAlikI saMjJAvALA jIvA te sajJi ane e saMjJAthI rahita vA te asaMjJi kahevAya, A jayA bhUtakALamAM zuM banyuM haze ? A phAya nuM zuM pariNAma AvyuM haze ? tathA have Anu zuM pariNAma Avaze ? ane have zuM karavuM ? ItyAAMde dIrghakAlanA vicAra karI pachI te kAya mAM pravRtta-nivRtta thAya che. A saMjJAnuM bIjuM nAma sadhAtA che. 8 3 voparizAna ahiM dRSTi eTale samyaktvasamyagdarzana sadhi nAthana, tenA rAapekSAvALI, athavA daSTivAda eTale zrutajJAna,tenA upadeza-dhanavALI te - vATTApadezikI sajJA, arthAt viziSTa zrutajJAnanA kSayApamanyuMketa samyaktvavALI saMjJA te dRSTivAdA sajJA,arthAt je jIva samyadRSTi hoya, viziSTa zrutajJAna (nA kSayApazama) vALA heya ane te sAthe yathAkita heyApAyanI pravRttivALe! (eTale adbhuta AcaraNanA tyAga karanAra ane hita AcaraNanI kalyANabhAga nI pravRttivALA) hAya tevA chadmastha jIvane e saMjJA hoya che. ane te vigata: keTalAka nukhyAne hAya che. eka saMjJAonA mukhya viSaya mAM pravRtti ane aniSTane tyAga che, ane te paNa anukrame adhika adhika darajjAne che, kAde hetuvAdyA JAmAM te vatamAnakAla vaiyika che, dIgha 0 jJAmAM trikAla vaiSayeka che, ane te banne sasAbaiyika che, tyAre trIjI jJAnAM te ja (pTamAM pratti ane ananA tyAgarUpa) viSTa kAryAbhimukhI che. mATe savathI zreSTha - javALI che. ta kayA dara Na sa kayA kayA hakamAM jaIne upaje te te dura che. Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaNa (24 dvAra). Ta 23 Agati kayA daMDakamAM kyA kyA daMDakanA jIvo AvIne utpana thAya ? te saMbaMdhi niyama darzAve te jAti dvAra kahevAya. 24 veda-3 vaidya eTale (viSayakrIDA sabaMdhi) abhilASa, te 3 prakArane che. 1 sIveda, 2 puruSaveda, ane napusakaveda, 3 tenuM saMkSipta svarUpa A pramANe - ? -puruSa sAthe vijayadiDA mathavAne abhilASa. 2 kudaratI sAthe viSayakIDA bhegavavAno abhilASa. rU maga -ii ane puruSa ubhaya sAthe viSayakIDA bhagavAne abhilASa. e 3 vedamAM puruSaveda ghAsanA agni sarakhe zIdhra utpana thaI zIdhra zAnta thanAra che. strIveda aDAyA-chANAnA agni sarakhe jilabe utpanna thaI vilaMbe zAMta thAya che. ane napuMsakaveda to nagaradAha (baLelA moTA nagaramAM agni) sarakhe zAMta thavA arAjya hoya che, ane ghaNe ugra hoya che. je jIpane je veda hoya che, te jIvane tenuM liMga (bAhA nizAnIo) paNa hoya che. tyAM sAta dhAtuomAM jene zukra-vIya dhAtu hoya, zarIranI karkazatA hoya, daDhatA hoya. parAkrama (baLa), zizna (puruSacinaha), akSabhatA [ii dekhI khare puruSa tarata caMcaLa na banI jAya], gaMbhIrapaNuM hoya, dADhI-mUcha heya, chAtI Adi sthAnamAM vALa hoya. gheya hAya, ItyAdi bAhAliMgA lakSaNe heya te %i (purUSanAM cinha) kahevAya. tathA yoni, sAta dhAtumAM zukane sthAne kAmasalila: raja-rUdhira, zarIranI kemaLatA, mukhatA. stana. caMcaLatA. avicArIpaNa. mAyA (kapaTa). adhIratA. ityAdi lakSaNe hoya te -ti kahevAya tathA pusapanAM ane strInAM lakSaNone bhAvAbhAva hoya (eTale purUSapaNAnAM keTalAMka lakSaNa heAya ane keTalAMka lakSaNa na hoya, tathA strIpaNAnAM paNa keTalAMka lakSaNa hoya ane keTalAMka lakSaNa na hoya, athavA Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 anevaM mizra lamaNe hAya)jemake cAnistAna hoya ane e paNa hAya ityAdi lakSaNavALI strIo kahevAya. zizna dahI ane mUcha havA kyAM strInA je bhAva hoya, keDa hAya kaI laTakAthI cAle ItyAdi strIne lAyaka ghaNAM AcaraNa hAya, to te pura naytA kahevAya, e pramANe 3 prakAranA veda tathA 3 prakAranAM liMga e bannenuM prayojana A prakaraNamAM che.. kara5 apabahuva kayA daMDakanA jI kayA daMDaka (nAvo)thI hIna(ochA, athavA vadhAre che tene niyama darzAvavo te jANavAva kahevAya. A pramANe 24 dvArane bhAvAi darzAvIne have 24 daMDakapadomAM anukrame e ra4 dvAra utAravAnI gAthAone prAraMbha thaze. che dati ra4 -janaE . // 24 daNDakamA 24 dvAranI ghaTanA / / 1 zarIra ane 2 avagAhanA dvAre cau ganmatiriya vAusu. maNuANaM ca sesa tisarIrA / thAvaracauge duhao, aMgulaamakhabhAgataNu // 5 // : nAnadvAra 12 meM kahyuM che, 3 ajJAna tenI antargata gaNIe te alpabahuta dvAra 24 muM gaNAya. paraMtu pratyakartAeja svakRta avacUrimAM apabandutva vinA 24 dhAra gayAM che, temaja TIkAkartAe paNa alpabahutva vinA 24 dhAra gayAM che. abadutvanuM vivecana te chelle ApyuM che, te 25 hAra thAya. granthakartAo temaja TIkAkAre alpabhahavane 25 mA dhAra tarIke kema na gamyuM ? tenuM samAdhAna e che ke-laghu saMgrahaNI nAmanA anyamAMthI 24 kAronAja saMgrahavALI be gAthAo A prakaraNamAM grahaNa karelI che, mATe A prakaraNanAM dvAra 24 ja che. chatAM abadutva vizeSatA tarIke kahyuM che. tethI ra5 mAM dvAra tarIke vivecanamAM gaNAvyuM che. paraMtu dArarakhyAmAM a5hatvanI gaNatrI karI nathI. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakA (28 TAra) saMskRta anuvAda jAni jJAnanuM jhami , purA zALA sthAvara vidhA. purAvaMtanAtana: We zabadArtha - 43=cAra ==cAra bhedamAM vA=vAyukAyane viSe gu =ane prakAre sajuvALa manune ei =aMgulane =zeSatA daDAmAM) RAmA=asaMkhyAtamabhAga ni traNa tazarIra che. anvaya sahita pada che. gambhanigyi-bAunu vau, maNuANa patra sesa ti-mgraa| thAya che. puru-RNamAjanay In maathaay' garbhaja tiryaMca ane vAyukAyane vize cAra, manuSyone pAMca, ane bAkInAone traNa zarIra che. cAre sthAvara banne prakAre aMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalA zArIravALA che. vizeSArtha: ra4 daMDakamAM 5 zarIra 1 pRthvIkAya, dArika } 1 nAraka vaikriya 1 apAya 10 asurAdi 1 teukAya 1 vyaMtara 1 niSka jam tejasa 1 vatiya 1 TImAnika 1 beIjiya karmaNa kAmaNa 1 indriya 1 cauriyi . ! Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa audArika kriya dArika ! taukriya 1 vAyuyuM | tejasu | 1 manu 1 paM. tiyaca ke kAmaNa ! AhAraka tejasa kAma eka jIvane samakALe keTalAM zarIra 2 te kao, be bhava vacce, 3 . . te kA0 labdhi rahita manuSya ane tiya cAna.. tathA thAvara ane vikasendriyone. ane vai0 labdhivALAene labdhi sivAyanA vakhatamAM hoya che. 2 TI tai0 ke devagnArakene kAyama che. 4 au0 sai0 teo kA e cAra kriya zarIra karanAra garbhaja tiyaca tathA manune ane vAyukAyane hoya che. oo Ao taio kA e cAra AhAraka labdhivaMta cauda pUrvAdhara manuSyone hoya che. AhAraka ane kriya e banneya labdhivALA manuSyone ekI vakhate audArika sAthe e bemAnuM eka ja zarIra heya che, eTale ekI sAthe 5 zarIre keIne paNa hoI zake nahI. 2 avagAhanA dvArA pahelA cAra sthAvara eTale pRthvIkAya-apUkAya-agnikSaya ane vAyukAya e cArane be prakAeTale utkRSTathI ane jANI paNa aMgulanAasaMkhyAtamAM bhAga jeTaluM zarIra hoya che, paraMtu utkRSTa zarIra jaghanya zarIrathI asaMkhyaNuM hoTuM hoya che. avagAhanAnA mApamAM aMgula zrI mahAvIra prabhunA AtmaaMgulathI ardhapramANanuM umedhAMgula gaNAya che. ane te pramANa paNa prabhunI anAmikA athavA tajanI AMgaLInI (hatheLIthI upara rahelI) bIjI parva rekhAthI ardha gaNavuM. te aMgulane asaMkhyAmAM bhAga levA. te bhAga atyaMta sUkSma hoya che. mATe pRthvIkAyAdika cAranuM zarIra paNa eTaluM sUkSma che. pRthvIkAyAdika eka zarIra sukSmada Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaka yaMtranA satkAcathI paNa na dekhI zakAya. narI AMkhathI to dekhAyaja kyAMthI ? evA sUkSma zarIranA asaMkhya zarIra bhegA thaI eka piMDarUpa bane che. tyAre ApaNe dekhI zakIe chIe, mATe kAMkarAretI, patthara Adi je pRthvIkAyAdi ApaNe dekhIe chIe. te teonuM eka zarIra nathI, paNa asaMkhya zarIranA pi che. ane te dareka ekeka zarIramAM pRthvIkAyAdi ekeka jIva rahyo che, pRthvIkAyAdikanI avagAhanA agulanA asaMkhyAtamAM bhAganI hovA chatAM paraspara nIce pramANe zarIramAM tAnAmoTApaNuM che. sama vanaspatinuM alpa(nhAnuM) bAdara agninuM asaMkhya guNa sukSmavAnuM asaMkhya guNa(mahA) bAdara jaLanuM - , sUkSma agninuM Adara pRthvInuM * kSma jaLanuM bAdanigAdaluM sukSma pRthvInuM bAra pratyeka vananuM che bAda vAyunuM 1000 yojanathI aLakone sanvesi pi jahamA, sAhAviya aMgulassa'sakhaMsA / ukkosa paNasayadhaNa, nerajhyA sattahatya surA / / 6 / / saMskRta anuvAda hatA savA sAmayiko zujAnA - 3STaa: TndrarAtanA jaivijam: sattA : : "waa zabdArtha :- navasirva daMDakanI (mAM) [ 3jo utkRSTathI Ra=jaghanya avagAhanA upAsaca=pAMca nAdAra svAbhAvika (mULa | =dhanuSya zarIra saMbaMdha) | grdeve mAM bhAga anvaya sahita padoda mami pi mAhAviya jahannA aMgulassa asakhasA / Raa = Har [ satta- dA Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthArtha - ane svAbhAvika zarIranI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhya bhAga jeTalI che. nArake utkRSTa pAMcase dhanuSyavALA che. deve sAta hAthanA che. vizeSArtha ga-aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI jaghanya- utkRSTa avazAhanA pRthvIkAyAdinI ja che ke? bIjA keInI che? -sarvane janma samayanA-utpattinA prathama samayanA zIranI jaghanya avagAhanA aMgulanA asaMkhyAtamA bhAganI che. %-utpattinA prathama samaye sarva daMDakone eTalI ame avagAhanA kevI rIte hoya ? 3Na-pUrva bhavamAM game teTalA mArA zarIravALe jIva maraNa pAmI parabhavamAM utpattisthAnamAM utpanna thatI vakhate prathama pitAne AtmA atyaMta saMkocI aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga jeTalo karI keyalAmAM paDatA agninA taNakhAnI mAphaka kSatti sthAnamAM utpanna thAya che, ane pachI keyalAmAM paDele agnine taNa jema temAM dhIre dhIre phelAtA jAya che. tema te jIva paNa tyAM dhIre dhIre pitAnuM zarIra mATe banAvato jAya che. bAkInAonI utkRSTa avagAhanA nArAnI utkRSTa avagAhanA pa0 dhanuSya. [4 hAthane 1 dhanuSya che. tethI 2000 hAtha eTale be gAu] ane devonI utkRSTa avagAhanA 7 hAtha pramANunI che, e pramANe sAmAnyathI nArakonI ane devonI avagAhanA kahI. deva- nArakonI vizeSata: avagADanAnuM koSTaka A pramANe- nAranuM jaghanya zarIra ukUda zarIra 1 ranamabhAmAM 3 hAtha nA dha* 6 aMgula re zarkarA prabhAmAM chA dha0 6 aMka 1pa dha0 12 , vAlukAprabhAmAM upAdhava 12 baM 31 0 4 prabhAmAM kA dha 62 dha ? pa prabhAmAM dara dha 125 dha8 che :prajAmAM 125 dha 250 50 '6 mastama:prabhAmAM rapa0 dha8 500 dha Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avagAhanA dvAra (daMDaka-prakaraNa tathA devAnuM zarIra je cha hAthanuM kahyuM che. te bhavanapatinA 10 daMDaka tathA vyatara ane tivIne ekeka daMDaka maLI 12 daMDamAM sarva devAnuM che, ane 1: mA haimAnika daMDakmAM saudharma devaloka tathA IzAna devaloka e be devakanA sarva deva-devInuM zarIra paNuM , hAyanuM che, paraMtu te uparAntanA svargomAM zarIrane je taphAvata che. te A pramANe- devenuM jaghanya zarIra utkRSTa zarIra 3-4 kapamAM ... 6 hAtha ... ... cha hAtha 5 mAM , cha mA 8 mA 9 mA , ,, , . 11 mAM , 12 mAM , lA veke ka ja ,, 5 mAM , 9 mA , 8 mA . 9 mA , 4 anuttare 1 sarvArthe ahiM deva-nArakonI jaghanya avagAhanA 1 hAtha ane 3 hAtha vagere kahI che, te sarva paryAptivaDe paryApta thayelA deva-nArakanI saMpUrNa zarIra saMbaMdhI jANavI. ane A 6 zrI gAthAnA pUrvArdhamAM sarva daMDakonI jadhanya avagAhanA aMgulane asaMkhyAtame bhAga kahI, te zarIraracanAnA prAraMbanI apekSAe che. mAM paraspara virodha na jaNa. Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa ganmatiri mahama joyaNa, vaNassaI ahiya joynnshss| nara nehadi tigAu, baMI diya joyaNe bAra // 7 // saMskRta anuvAda. garbhajatiyaJcaH maha yojanA, vanaspaniradhikayAjanamahamam nazAsitratA, drA AnAni dvArA 7 | | zabdArtha : sahasa-gon jevA yojanA dara kaMika adhika anvaya sAi padoda, gambhatiri sahasajAyaNa, jAyaNamaharama ahiya / ma-saira tijJA. je 1 in / ho - jhAlA :garbhaja tiryaMca hajAro na cha vanaspati hajAra yojanathI paNa kaMika adhika che, gAja manu ane trIndriya traNa gAu ane kIrthei bAra yojanAya che. vidhArtha - garbhaja ticAnuM hika zarIra 1000 ejana kahyuM. te rA TopanI bahAranA chellAmAM chellA svayaMbhUramaNa samudramAM rahenArA mahA-masyAnuM-jaLacara jInuM che. bAkInA tiryaMcAnA zarIranuM pramANu zAstramAM bhinna-bhinna rIte rahyuM che. tathA vanaspatinuM zarIra 1000 nathI kaMIadhika kahyuM, te samudromAM udhAMgulanA pramANathI 1000 ejana uMDAne sthAne (tItha sthAnamAM) kamaLa vagere vanaspatinuM che. sarve samudra siddhAntomAM tathA prakaraNamAM utkRSTa avagAhanA sau0 I. mAM 7 hAtha, 3-4 mAM 6 hAtha, 5-6 mAM pa hAya. -8 mAM 4 hAtha, 8-10 11-12 mAM 3 hAya, nava raiveyakamAM 2 hAtha ane anuttaramAM 1 hAtha kahI che, te utkRSTa AyuSyavALA devone ethI jUna na hovAnI apekSAo (vAstavika rIte te jaghanya ja) sAmAnyataH karI che. ane vastutaH vicAratAM upara pramANenI ja jaghanya-utkRSTa avagAhanA prakrAmAM ane siddhAntomAM ramAyuSyane anusare karI che. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ avagAhana kAra (daMDaka-prakaraNa) amAthAMgulathI 100 yojana UMDA che, samudramAM je je sthAne udhAMgulanA pramANavALI 1000 yojanAnI DAI hoya, tyAM je kimaLa vagere vanaspati heya teja 1000 yojana avagAhanA vALI jANavI, ane bIje sthAne (eTale ethI paNa adhika uDAImAM) kamaLa vagere vanaspatio che, paraMtu te kharI vanaspatie nathI kAraNa che-AkAra vanaspationo che, ane che pRthvIyika che. 1 ahiM tAtparya e che ke samudonI tathA naMdIzvara dvIpanI vApikAo vagere jaLAzayanI UMDAI pramANagulathI 1000 ejana che. ane vanaspatinuM zarIra "udhAMgula vaDe 1000 ejanathI adhika che. udhAMgula karatAM pramANagulanuM mApa ghaNuM meTuM che. tethI vApi ane samudanI uMDAI ghaNI thAya che. to ghaNA hava jaLAzayomAM utsAMgulanA pramANathI 1000 ejana rUpa a95 pramANavALI vanaspati kevI rIte rahe ? tenA samAdhAna tarIke bhaNavAnuM e ja che ke ghaNI uMDAIvALA jaLAzayomAM paNa koda' kaI sthAne gotIrtha jevAM (taLAvanI peThe anukrame adhika adhika UMDA 'vALA taLa paDatAM) sthAno heya che. tevA sthAnamAM jyAM jyAM usedhAMgulanA pramANavALI hajAra yojana jeTalI UMDAI (aM5 UMDAI) hoya tyAM tyAM umedhagulanA pramANuthI 1008 yojana UMcAivALI kamaLa Adi vanaspatio hoi zake che. temAM jaLanI aMdaranI bhUmithI (taLathI uparanI sapATI sudhImAM kamaLanI nALa 1000 yojana UMcI dIdhuM che. ane jaLanI sapATIthI kamaLanuM puSpa jeTaluM uMcuM rahe che, teTalI adhikatA te 100 ojanathI uparAnta jANavI. mATe ja . 8 jana adhika" vanaspatipramANe kahyuM che. e utsavAMgulathI 1000 nuM pramANuvALI UMDAImAM vanaspatikAyika kamaLo vagere che. ane pRthvI kAyika kamaLo vagere paNa saMbhave che. ane tethI adhika uMDAImAM je kamaLo vagere che, te kevaLa pRthvIkAyarUpa ja che, te pAvata sarvotkRSTa uMcAIvALA paNa pRthvIkAyika vanaspatinA AkAra samudranI sapATIne zobhA ApatA rahelA hoya che. ahi usedhAMgula ane pramANamAMzula tathA AtmAMzula ema ? prakAranA aMgulanuM mApa bIja thI jANavuM yogya che. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 dahaka-prANa tathA manuSyanuM zarIra 3 gAunuM kahyuM, te devakura ane uttarakakSetranA yugalaka manuSyanuM jANavuM, ke jeo 359pabhanA AyuSyavALA paNa che. bIjA manuSyonuM zarIrapramANa tethI jUna nyUna jANavuM, tathA zrIndriyanuM 3 gAunuM ane dviIndriyanuM 1ra yojanA zarIra pramANe kahyuM, te prAya:rA dvIpathI bahAranA dviIpa samudramAM utpanna thatA kAnakhajura vagere aneka koDa jana vistAra vALA samudramAM utpanna thatA zaMkha vagere dvIndriyAnuM jANavuM. joyamamegaM cauridi-dehamuccataga sue bhagiya / veunkyideha puNa, aMgulama khasamAra me // 8 // saMskRta anuvAda. yojanamakaM caturindriyadehAccatvaM zrane bhaNitaM / vaikriyadehaH punaragulasaruyeyAMza Arambha // 8 // zabdArtha:- =ArInuM vaijiAva=kriya rALa uccapaNuM pupA=vaLI yupatramAM, siddhAMtamAM saM khyAmAM mani=kahyuM che. gA=prAraMbhamAM anvaya sahita padoda mue cauridideha uccatama paga jAyaNa bhaNiya / puNa vandhiyadeha AraMbha aMgula-saMkhasa // 8 // tathA vanaspatinI e utkRSTa avagAhanA jaLAzayomAM ja hoya paraMtu sthaLa upara nahi, temaja kamaLa Adi (kamaLa kuNuM vagere) vanaspationI utkRSTa avagAhanA hoya, paraMtu AgrA AdikanI nahi, ema vizeSataH jANavuM. 1 antarmuhUrta AyubavALA ane utpanna thatA ja turata 12 yojana zarIravALA thaI, surata maraNa pAmatAM, pRthvImAM vaDe moTo khADe paDI javAthI. cakravartinA saunyane paNa jamInamAM garakAvI denArA AsapAlika jAtinA sarpane zAbamAM (ura:pariapa ti, paMcendriya ane matAntare) dIkiya paNa kahyA che. te mahAdevavALA dilanTiyo rA dIpamAM paNa saMbhave. tethI "prAya:' kahyuM che: Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 232467 { khAna bhAvArthasiddhAntamAM caturindriyanA zarIranI uMcAI eka jana kahI che. ane kriya zarIre prAraMbhamAM aMgulanA saMkhyAmAM bhAga jeTaluM hoya che. vizeSArtha :caturindriya jIvonuM zarIra eka yojana pramANa kahyuM te manuSyakSetrathI bahAra rahelA hIpa-samudromAMnA bhramara vigerenuM jANavuM, bramAdakonI e avagAhanAo siddhAntamAM kahI che. 24 daMDakamAM janmadehanI avagAhanAnuM keSTaka jaghanya avagAhanA utkRSTa avagAhanA 4 prakavIkAyAdinI aMgulano asaMkhyA- aMgulane asaM. tame bhAga khyAta bhAga 1 nAraka 500 dhanuSa 13 devAmAM 7 hAtha 1 gao tiryaMca 1000 ejana 1 vanaspati 1ooo yojanathI kiMcit adhika 2 manuya-trIndriya 3 gAu 1 hIndriya 12 yojana 1 caturindriya 1 yojana uttarakriya zarIranI avagAhanA * je je kapaDAmAM vakilabdhi pUrve jaNAvI che, te te daMDaparAmAMnA jIva jyAre jyAre vikti zArIznI racanAno prAraMbha kare, tyAre prAraMbhamAM aMgulanA saMkhyAmAM bhAga jevaDuM nahAnuM vakraya, zarIra banAve che, tyAra bAda te zarIra vadhatuM vadhatuM yAvat (manuSyanuM zarIra) kaMIka adhika 1 lAkha jana sudhInuM paNa thaI jAya che, paraMtu prAraMbhamAM to teTaluM ja nahAnuM bane che. ahiM jANavAnuM e che kejanma zarIranI racanA samaye prAraMbhamAM te janma zarIra =mULa zarIra aMgulanA asaMkhyAtamAM bhAga pramANa jeTaluM jAnuM bane che, ane Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DAya A uttara zIra mArsamAM amulanA sAtamA bhAga pramANa nuM ane che. 50 avalAda-upara kahelA uttara vakriyanA prAraMbhamAM je aguptatA saMkhyAtamA bhAganI avagAhunA kahI te garbhoja tiyaca ane manuSya tathA deva-tArakanI apekSAe che, parantu vAyukAya jyAre vakriya zarIranI racanA kare che, tyAre tenu uttara vaikriya zarIra teA prAraMbhamAM paNa gulanA asaMkhyAtamA bhAga jevaDuM ja hoya che. kAraNa ke vAyukAyanuM koI paNa zarIra utkRSTathI paNa aMgulanA asakhyAtamA bhAga jeTalu Yu ' ja che. uttara vayinI utkRSTa avagAhanA deva nara ahiyalakkhaM, tiriyANaM nava ya joyaNasayAI, / duguNaM tu nArayANaM bhaNiyaM veniyarI || || saMskRta anuvAda. devanarANAmadhikalakSa. tiravAM nava ca yojanazatAni || dviguNaM tu nArakANAM bhaNitaM vaikiyazarIram // 9 // anvaya sahita paTTada deva nara va ahiya, ya tiriyANaM nava sayAI joyaNa / tu nArayANaM vendiya sarIraM duguNaM bhaNiyaM / / 9 / / zabdA : guLa dviguNa, khamaNu | strAva - 1 lAkha (ceAjana) sAruM = sA nAtha :ane manuSyAnuM adhika che. ane nArakAnuM vaikriya zarIra devenuM vakriya (zarIra) lAkha tiya ceAnu navaseA ceAjana che. amaNu' kahyuM che. daMDaka vRttimAM kiMcita adhika 1 lAkha yAjananI yiracanA devAne ane manugate antate kahI che, parantu siddhAntAmAM te upara pramANe che. Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * apa vAnDa para daMDakaprakaraNa ( nara) 80Na vizeSAtha have dattakriya zarIranI utkRSTa avagAhanA devane saMpUrNa 1 lAkha yojana pramANa ane manuSyane kiMcita adhika 6 lAkha yojana pramANe che. A kiMcit AktA-te 4 aMgula pramANa jANavI, kAraNa ke- devanuM uttakraya ane manuSyanuM vikra. rara zIrSa bhAge te sarakhuM rahe che eTale banenAM mastaka sara nI sapATIe AvI rahe che, paraMtu manuSya jamInane spazIne ubho rahe che, ane deva to jamInathI 4 aMgula adhara rahe che, jethI nIcenA bhAgamAM manuSyanuM zarIra aMgula adhika che, ane devanuM zarIra manuSyathI 4 aMgula na chatAM saMpUrNa 1 lAkha jananuM hoya che. AvuM mahAnveyi zarIra zrI viSNukumAra munie, varSAkALamAM eka sthAne sthira rahelA muni mahAtmAone dharmaSathI dezamAMthI cAlyA javAnuM kahenAra ane koI paNa rIte nahi samajanAra mahApApI namuci pradhAnane sajA karavA mATe zrI sunisuvrata svAmInA zAsanamAM banAvyuM hatuM. veyaka ane anuttara devo uttara vekiya kArIra racatA nathI, zipa sarve deva 60 paikriyanI racanA kare che. 24 daMDakamAM uttarakriyanI avagAhanA che 1 vAyukAya 13 deva daDAmAM 1 garA manuSyamAM 1 gai niyaMcamAM 1 nArakamAM zeSa 7 mAM jaghanya 34 aMgunane asaMkhyA- | aMgulano asaMkhyAnamAM bA. tamo bhAga aMgasane saMkhyA- | 1 lAkha pejana tamo bhAga. 1 lAkha yojanathI kiMcit adhika 900 pojana janmadehathI bamaNuM (1000 dhanuSa.) | mai ja nathI, dauo ja nathI, Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara vaikiyanI vikavaNane kALa [aMtamuhuttaM nirae, muhutta cattAri tiriya-maNuema, / nuM samAlo, kazora-vizvaLA-ro ro] saMskRta anuvAda. antarmuhUrta nairathike, muhUrtAzcatvAraH tiryagamanujeSu / devevardhamAsa utkRSTo vikurvaNAkAlaH // 10 // anvaya sahita padaracheda nirae aMtamuTuttaM tiriya-maNuesu cattAri muhutta / devesu addhamAso, ukkosa viudhaNA kAlo // 10 // zabdArtha - tamuhUraM = antarmuhUrta amAsA = ardhamAsa, 15 divasa muDA = muhUrtA (ra ghaDI) | vizva = vikavaNA arra = cAre | vADho = kALa thAya. utkRSTa vikuNane kALa nArakamAM aMtamuhUrta, tiryaMce ane manuSyamAM 44. muharta ane devemAM ardhamAsa che. 1 vizeSArtha : kahelA e kALa vyatIta thaye, te zarIra svata: vilaya pAmI jAya che, ane te kALa pahelAM paNa je te zarIranI jarUra na hoya to buddhipUrvaka saMharaNa paNa karavuM paDe che. vAyukAyAmAM to racanA ane vilaya ane svata: pravarte che. bAkInA zeSa zarIranI avagAhanA tathA kALa. * daMDaka prakaraNanI avasRSTimAM (A prakaraNanAja kartAe) "labdhithI karelA dokiya zarIrane (gaH tiryaca-manuSyane avasthAna kALa antarmudatathI adhika na hoya" ema spaSTa nirdeza karyo che, ahiM ? muhUrta kahyo che. digaMbara AmnAyamAM paNa antaryu kALa kahyo che. ane zrI bhagavatI sUtramAM antakALa kahyo che. A mAthA zrI jIvAbhigama sUtranI che. Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDakaprakaraNa (avagAhanA) daMDakapamAM audArikanI mULa ane uttara vayinI avagAhanA tathA uttara vaikriyane kALa kahyo che, ane AhAraka zarIranI avagAhanA tathA kALa ane taio kAzarIranI avagAhanA kahyAM nathI, paraMtu te A pramANe che - AhAraka zarIranI jaghanya avagAhanA prAraMbha samaye paNa uttara kriyavahU aMgulane saMkhyAtamo bhAga nahi, paraMtu kiMcita jUna 1 hasta pramANa kahI che, ane utkRSTa avagAhanA saMpUrNa 1 hasta pramANa che. tathA kALa-jaghanyathI ane utkRSTathI paNa ata o pramANa che, tyAra bAda AhAra zarIra vilaya pAme che, ane Atmapradezo audAmAM praveze che. tathA tai0 kaonI avagAhanA jaghanyathI aMgulane asaMkhyAtame bhAga eTale samavanaspatinA dAva zarIra jeTalI che, tathA utkRSTa avagAhanA sAdhika 1 lAkha jana pramANu uttara dehanI apekSAe che, ane kevali samudraghAtanI apekSAe saMpUrNa kAkA pramANa che. saMghayakAra, thAvara sura neraiyA, assaMghayaNA ya vigala chevaTThA, / saMghayaNa-chaggaM ganbhaya-nara-tiriesu vi muNeyavyaM. // 11 // saMskRta anuvAda. sthAvarasuranarayikA asaMhananAca, vikalAH sevArtA: saMhananaSaTkaM garbha janaratiya svapi jJAtavyam // 11 // anvaya sahita pada che. yAvara sura neraiyA,assaMSayaNAyavigala chevaTThA / gambhaya nara tiripasu avi chagaM saMghayaNa muNeyavvaM / / 11 / / zabdArtha - apaLA=saMghayaNa rahita | paMca=saMghayaNa, saMhanana zi=vikasendriya chatracha dA=sevA saMghayaNavALA | Tya vaM=jANavuM, jANavA Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa sthAvare, de, ane nArako saghayaNa rahita hoya che, vika-dramAM sevA ane garbhaja manuSya tathA tiya cemAM te chae ya saMghayaNa heya che. je 11 vizeSAthapAMca sthAvara, tera devo, ane eka nAraka gaNIza daMDakamAM saMghayaNu nathI. kAraNa ke e jIvonA zarIramAM hADakAM nathI, ane saMghayaNa to hADakAnA baMdhAraNane kahevAmAM Ave che. tathA zaMkha, chIpa, keDI ItyAdi kandriya jIvo tathA kIDo Adi trIndriya jIvo ane bhamara Adi caturindriya jIvamAMnA keTalAka spaSTa kaThina hAhavALA che, to koI aspaSTa bAraka hADavALA che. mATe e traNa vilendriyone saMghayaNa che, ane te paNa charDa chedaskRSTa saMghayaNa hoya che, garbhaja tiryaMco tathA manuSyone to e saMghapaNa hoya che. paraMtu eka jIvane samakALe to eka ja saMSayaNa hoya. che 24 daMDakamAM 6 saMdhayaNa che 5 sthAvara ! 3 vikalendriya 1 vaTahuM 13 deva daMDaka } rahita | 1 ga0 manuSya che 1 nAraka 1 gao tiyaca -- --:0: 4 saMjJA ane 5 saMsthAna dvAra sanvesiM cau daha vA sannA. savve surA ya cauraMsA, / nara-tirichassaMThAyA, huDA vigaliMdi neraiyA, // 12 // 1 vikalendrimAM aLasiyAM vagere cha hADa rahita jevA dekhAya che, te paNa uyasthAnaka vicAratAM te ne aspaSTa paNa saMghayaNa saMbhave che. ja zrI jIvAbhigamamAM hADanI apekSAe te nahi paraMtu baLanI apekSAe dene paheluM ane ekendriyone chaThuM saMdhayaNa kahyuM che, tathA nATyune asadhaNI kahyA che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMtakaprakaraNa (avagAhanA) 55 saMta anuvAda saMrvaSAM catasro daza vA saMjJA, save surAzca caturaMzA (gnAH ) naratiyaJcaH paTsa sthAnA, huNDakA vikalendriya nAyikAH // 12 // anvaya sahita pache. samvesiM cau vA daha sannA, ya samve surA caurasA / nara tiri cha ssaThANA, vigali di neraiyA huDA // 12 // zabdAtha:-- vaDara =samacaturansa saMsthAna = [vALA vAM athavA TA=saMsthAnavALA saM=saMjJA huMst=huM chaka saMsthAnavALA pArthasane cAra ke daza saMjJA heya che. sarvede samacaturansa saMsthAnavALA, garbhaja manuSya ane tiryaMce cha saMsthAnavALA, vikalendriyo ane nArake haDaka saMsthAnavALA che tenA vizeSAtha- saDakomAM 4 athavA 10 saMjJA che, ane keTalAka manuSyone 16 saMjJAo hoya che. te saMjJAo saMgni paMcendrimAM to spaSTa upalabdha thAya che, ane kendrimAM avyakta-aspaSTa hoya che. to paNa keTalAka bAhya vartanathI amuka amuka saMjJAo ekendriyomAM anumAnathI spaSTa samajI zakAya evI hoya che, te A pramANe - 1 pANI tathA chANa vigere khAtarathI piSaNa thatuM hovAthI A saMjJA che. 2 lajajALu vanaspatine hAtha aDatAM turta saMkecAya che, mATe as # che. velaDIo vRkSane vIMTAya che. ane jo khAkhara nidhAna upara mULa phelAve che, mATe bahu aa che. 4 kuruka nAmanuM vRkSa strInA AliMganathI phaLe che, mATe jaina saM che. Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa 5 kokanada nAmanA kaMda huMkAra-phADA kare che mATe zodha ja che. 6 sadantI velaDImAMthI rasanAM TapakAM karatAM rahe che, mATe na saM che. (A vilaDInA rasathI suvarNasiddhi thAya che, tethI huM havA chatAM lekamAM nirdhanatA kema ? evI abhimAna saMjJAthI rudana karavAnuM anumAna che.) 7 velaDI potAnAM phaLane pitAnAM pAMdaDAMthI DhAMkI rAkhe che. mATe mAthA saMta che, 8 bIlInuM vRkSa tathA veta khAkharo potAnA mULa nidhAna upara phelAve che (arthAta nidhAna upara prAyaH uge che) mATe stroma saMjJA che. 9 kamaLo rAtre ja saMjJA thI saMkoca pAme che. 10 velaDIe sava mAga choDIne bhIMta upara athavA vRkSa upara pa saM thI caDhe che. e pramANe ekendriya jIvomAM anumAnathI saMjJAo spaSTa samajAya che. zrIndriyAdi sarva daMDakapadomAM ochI-vadhatI saMjJAo avazya hoya che. have cAra gati Azraya vicAra karatAM devagatimAM parigraha tathA lAbha saMjJA adhika mukhya che. manuSyagatimAM mAna saMjJA ane auna saMjJA adhika che, naraka gatimAM bhaya ane kedha saMjJA adhika che, ane tiryaMcagatimAM mAyA tathA AhAra saMjJA adhika che. 1 cAra gatimAM AhArAdi 4 saMjJAonuM ekatra a8 pabadutva zAstramAM A pramANe kahyuM che. koI paNa samaye vicAra karatAM-nAraka gatimAM maithuna sattAvALA che alpa, tethI AhAra saMjJAvALA saMkhyAtaguNa, tethI bhaya saMjJAvALA saMkhyAta guNa, tethI parigraha saMsAvALA saMkhyAta guNa devAmAM AhAra-bhaya-maithuna-parigraha tathA manuSyamAM kAya-AhAra-parigraha-maithuna, ane paMce niya"emAM parigrahamaithuna-bhayaane AhAra saMjJAo anukrame saMkhyAtaguNa kahevI. tathA eka samayamAM eka jIvane eka saMjJA spaSTa anubhavamAM heAya che, bAda amuM dareka jIvanI saMjJA badalAtI rahe che. upara kahelI saMjJAonI te te gatimAM) adhitA kahI, te tevA prakAranA saMgonA kAraNathI (pUrvokta alpabahutva) heya che. apacendrimAM saMjJAnuM a5bahu kaheluM dekhAtuM nathI. mATe aniyamitapaNuM haze ema saMbhave che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMprakaraNa (avagAhanA ) pa7 saMsthAna dvAra sarva devone (eTale davanA 13 daMDakamAM) 1 samacaturastra saMsthAna hoya che. arthAt koI paNa deva ke devIne samacatura sivAya bIju saMsthAna nathI, paraMtu te bhavadhAraNIya (mULa) zarIranI ape. sAe jANavuM. kAraNa ke tenuM uttara kriya saMsthAna to siddhAntamAM aneka prakAranuM kahyuM che. garbhaja manuSya ane garbha ja tiryaMcAne chae ya saMsthAne heya che. yugalika manuSya ane sugalika tiryaMcAne te dezanI mAphaka eka samacatura saMsthAna ja jANavuM, ane zeSa saMkhyAta AyuSavALA manuSya-tiryaMcone yathAsaMbhava = 6 saMsthAna hoya che, parantu eka jIvane samakALe keIpaNa ekaja saMsthAna hoya che. vikalendriya ane nArakene sarva lakSaNahIna chauM huM chaka saMsthAna hoya che. temAM paNa nArakanuM huDaka saMsthAna pAMkha ukheDI nAMkhelA pakSI sarakhuM ati bibhatsa ane bhayAnaka hoya che. nANA viha-dhaya-mUI bubbuya vaNa vAu teu apkaayaa,| puDhavI masara caMdA-kArA saMThANao bhaNiyA. // 13 // saMskRta anuvAda nAnAvidhadhvajasUcIbuqhudA vanavAyutaijasApkAyikAH / pRthvo masUracandrAkArA saMsthAnato bhaNitA // 13 // avaya sahita padacheda saMThANao vaNa nAgAviha, vAu dhaya, teu sUI, apakAyA / ghumvuya puDhavI masUra caMda AkArA bhaNiyA // 13 // * saMkhyAna varSanA AyuSyavALA manuSyamAM paNa tIrthaMkara-cakravatI vAsudeva-baLadevaprativAsudeva Adi samacaturastra saMsthAnI hoya che. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58 kaMDaka-prakaraNa zabdArtha : nAvinAnA prakAranA (a- !. agwan = apakAya (jI) neka prakAranA AkAravALA) purI = pRthvIkAya dha = dhvaja (nA AkAravALA) majUra = masUranI dALa (nA jUThThuM = so (nA AkAravALA) AkAravALA puchuya = parapoTA (nA AkA- raMvAra = ardha candranA AkAravALA) 2vALA). vaLa = vanaspati vADa =vAyukAra saMkALamA = saMsthAnathI, AkArathI te3= agnikAya | maNiyA = kahyA che. gAthAtha saMsthAnathI vanaspatikAya, vAyukAya, teukAya, ane apakAyane anukrame-judA judA aneka AkAravALA, dhajA, seya ane parapoTAnA AkAravALA, tathA pRthavIkAya masuranI dALa ke candranA AkAravALA kahyA che. 13 vizeSArtha : ekendriya jIvonA haMDaka saMsthAne. pratyeka vanaspatikAyanuM-- judA judA aneka AkAranuM vAyukAyanuM-- dhvajAnA AkAranuM agnikAyanuM -- sAyanA AkAranuM. apakAyanuM -- parapoTAnA AkAranuM pRthvIkAyanuM - masuranI dALa athavA adha - caMdranA AkAranuM. pratyeka vanaspatikAya sivAyanA keInuM eka zarIra joI zakAtu nathI. tethI tenA saMsthAne paNa joI zakAtA nathI. * - - -- - - - - - x ahiM sama pRthvI AdikanuM ane bAdara pRthvInAdikanuM paNa kaDaka saMsthAna upara pramANe ja che, paraMtu vizeSa eja ke sUkSma ane WWW.jainelibrary.org Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDakaprakaraNa (avagAhanA) 59 - - - - ra4 daMDakamAM 6 saMsthAna che 13 devadaMDaka 1 (samacatura | 3 vikalAMya 1 gamanuSya 6 nAka 5 sthAva. 1 gatiryaMca | 6 kaSAya ane 7 lesthA dvAra savvevi caukasAyA, lesa-chaga gabbhatiriyamaNuesu, / nAraya teuvAU, vigalA vemANi ya tilesA // 14 // saMskRta anuvAda sarve'pi catuSkapAyA, lezyApadaka garbhajatiya gmanujayoH (jeSu) nArakatejovAyuvikalA vaimAnikAca trilezyAH // 14 / / anvaya sahita padaracheda savvaM avi cau kasAyA, gambhaya tiriya maNuesu chaga lesa / nAraya teU vAU vigalA ya vemANi ti lesA // 14 // valaya = kaSAyavALA taijha = tejasakAya. agnikAya helA = vezyA vA = vAyukAya fa = traNa $ = cha resA = lakSAvALA gAthArtha :sarvene cAre ya kapAye hoya che. tathA gabhaMja-tiryaMce ane manuSyane 6 lezyA hoya che, nArake, anikAya, bAdara sAdhAraNavanaspatinuM saMsthAna paNa vividhAkRti che. ema bI javAbhigamAdikamAM kahyuM che, ane saMgrahaNIvRttimAM te nigadanuM dArika zarIra sibuka (parapoTA ) AkAravALuM ( eTale nakkara goLA sarakhuM) kahyuM che. anigI ( jIvAjIvAbhigamane abhiprAye dravya loka prakAzamAM aniyata ) saMsthAna kahyuM che. tathA vAyukAya vaikriya zarIra race to paNa vrajanA AkAreja race che. ( tatvArtha vRttimAM pratyeka vanaspatikAyanuM anibaMdha saMsthAna karyuM che. ) Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 daMDaka-prakaraNa vAyukAya, vikalendriya. ane vaimAnike traNa sthAvALA hoya che. 14 vizeSArtha : chaTakuM kaSAyadvAra sarva daMDakapadomAM krodha-mAna-mAyA-ane lobha e cAra prakAranA kapAya heAya che, ekendriyamAM tene udaya aspaSTa hoya che. dvAdriyAhikamAM kaMIka adhika adhika spaSTa hoya che. kaSAya rahita to kevaLa vItarAga bhagavaMta ane siddha paramAtmA ja che. sAtamuM lesthAkAra garbhajatiya ca ane garbhaja manuSyane e prakAranI vezyAo hoya che. eka samaye eka ja leyA anamuharSa sudhI rahI punaH badalAIne bIjI leyA pragaTa thAya che. e pramANe saMpUrNa bhavapayanta parAvRttithI chae kyA dravyathI ane bhAvathI paNa hoya che. te dravya -bhAvanuM svarUpa dvAravarNanamAM kaheluM che. kaumAnaka che tedi ka Abha 1 agnikAya che kaNa, nIla, dene 1 vAyukAya che * kapAta 3 vikalandriya! (3 azubha) kayA nArakane kaI azubha leyA tathA kayA vaimAnika devane kaI zubha lezyA hoya tene vistAra anya granthothI jANa * * ranaprabhA ane zarkaraprabhAmAM sarva nArakane kAtileyA, vAlukAprabhAmAM sAdhika 3 sAgaropama sudhInA AyuSyavALAne pita ane tethI adhika AyuSyavALAne nIla vezyA che. paMkaprazAmAM sane nIla legyA che. dhUmaprabhAmAM sAdhika 10 sAgaropama sudhInA AyuSyavALAne nIla, ane tethI adhika AyuSyavALAne kRSNalesyA che. tathA chaThThI ane sAtamI narakamAM savane kRSNa zyA che. ahi pRthvInA anukrama pramANe adhika adhika malina lekSAo jANavI. mAnA mAM A pramANe - 1-2 ja kalpanAmAM telayA, 3-4-5 mA ka95nA devamAM WWW.jainelibrary.org Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDakaprakaraNa (avagAhanA ) leyA cAlu ane muM Indriya ane suM samudAtAra joisiya teulesA, sesA savvevi huti caulesA. / iMdiyadAra sugama, maNuANaM satta samugghAyA, // 15 / / saMskRta anuvAda jyotipkAstejolezyAkAH zeSAH sarve'pi bhavanti catule zyAH / indriyadvAra sugama, manujAnAM sama samudghAtAH // 15 // anvaya sahita padada joisiya teU lesA, sasA savve avi caulesA huti, / iMdiya dAra sugama maNuANaM satta samugghAyA // 15 !! zabdArtha :terear = teje vezyAvALA hiyAruM = Indriya dvAra resA = zeSa-bAkInA sukha = sugama-saheluM mavi = paNa samutha = samudyAta jAthA :jyotiSI telezyAvALa che, ane zeSa sarve cAra lezyAvALA che. IndriyadvAra saheluM che, manuSyane samudraghAta sAta hoya che. meM 15 I vizeSArtha jayotiSIone te leyAja hoya che, bAkInA sarve bhavanapati tathA vyaktara e agiyAramAM keTalAka de saMpUrNa bhavaparyata kRSNa lezyAvALA, keTalAka nIla vezyAvALA, keTalAka kApAta lezyAvALA ane keTalAka devo saMpUrNa bhavaparyanta te lezyAvALA hoya che, tathA pRthvIkAya apakAya ane vanaspatikAya e traNa daMpakamAM pratyeka jIvane kRNa-nIlaane kApAta e 3 vezyA parAvRttithI palevA, 6 ThThA ka5thI sarvArthasiddha sudhImAM sarva devamAM zAleyA. kalpanA anukrama pramANe e leyAo adhika adhika vizuddha jANavI. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-makaraNa | (badalAI badalAIne prApta thAya che, ane cethI te bhalezyA to vAre ja ke jyAre IzAnaka9pa sudhImAMnA te vezyAvALA keI devA bAdara ladhapa pRvImAM athavA bAdaraparyApta apamAM tathA bAparyApta pratyeka vanaspatimAM utpanna thAya. tyAre A pRthvI Adika 3 daMDakanA jIvone bhanA pahelA annamuhurtamAM te vezyA aparyApta avasthAmAM hoya che, paryA'ta avasthAmAM te A traNe daMDakane pahelI 3 vezyAja hoya che. che 24 daMDakamAM 6 lehyA che 1 tiryaMcane che , 1 ga0 manuSyane !. 1 vaimAnikane 3 (zubha) 1 nArakane ) 3 (azubha) | 1 agnikAyane | 1 jyotiSIne 1 (tejole.) 1 vAyukAya 10 daMDakene 4 (pahelA) 3 vikasendriyane 3 (azubha) ra4 daMDakamAM Indriya dvAra pa sthAvarane eka spazanendriya hovAthI 1 Indriya che. hIndriyane spazana ane rasanA e be Inidraya che. trIjiyane sparzanendriya, rasanendriya ane dhrANendriya e 3 indriya che. caturiMdriyane sparzana-rasanA-dhrA ane cazna e 4 indriya che. ane bAkInA 13 devadaMDaka. 1 nAraka, 1 garbhajatiyaca ane 1 garbhaja manuSya, e sarva maLI 10 daMDane sparzana-rasanA-praNa-cahna ane zrotra e 5 Indriyo che. e pramANe A indriyadvAra samajavAmAM atyaMta saraLa che. 7 samuddhAtadAra garbhaja manune sAteya samudaghAta hoya che. tyAM saMkhyA varSanA AyuSyavALA karmabhUminA gabhaja manune ja yathAsaMbhava 7 samudadyAta che, ane yugalikone te AhAraka-aikriya-taijasa-ane kevali samudaddAta nathI, kevaLa vedanA. kavAya. ane maraNa e 3 samudyAta che. puna: ayugalika gabhaja manuSyomAM paNa labdhi rahita manuSyane pahelA 3 samudaghAta, labdhivaMta chadmasthane Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa (samudraghAta dvAra ) (sarvane) yathAsaMbhava kevali samudaghAta vinA *3-4-5-6 samudraghAta ane zrI sarvajJa bhagavaMtane te 1 kevali samudughAtaja hoya che. tathA sarvatra sAmAnya niyama e che ke-aparyApta avasthAmAM paNa kaI jIvane prathamanA 3 samughAta hAI kAke che. samudadhAtAnAM nAme. + veyaNa kasAya maraNa, veuviya teyae ya AhAre / kevali ya samugghAyA, satta ime hu~ti sannINaM // 16 // saMskRta anuvAda vedanA kaSAyo maraNa kriyastai jamathAhArakaH / kapalikazca samudaghAtA' saptame bhavanti sajJinAma / / 16 / / * vaikriya labdhi-taijasU labdhi-ane AhAraka labdhi e traNa labdhimAMnI koI paNa eka labdhivaMtane 4, be labdhivanane 5, ane traNe ya labdhivaMtane 6. 1 prazna:- kevali bhagavaMta anata labdhivALA che te temane vaikriya AhA... ane taijasa samudhAta ( ke je vidhivatane hoya che te ) kema nahi ? ane nirvANa pAmatA hovAthI maraNa samuddhAta kema nahi ? uttara :- labdhi pheravavI ( pragaTa karavI che te pramAdaavasthA gaNAya che, ane kevali bhagavaMta apramAdI che, tathA temane labdhi pheravavAnA prayojanane abhAva che, mATe vai0 0 AvA muddaghAta kevali bhagavaMtane na hoya. tathA maraNa samudra parabhavamAM utpanna thanArane Atmapradezane dIrdha daMDa karavAthI keTalAka jIvone hoya che, ane kevali bhagavaMtane parabhavamAM utpanna thavuM nathI, temaja nirvANa samaye Atmapradeze kaMduka (daDA) nI makka piDita thaIne jaya che, mATe maraNa samu nathI, temaja vedanIyane udaya che, paNa vyAkuLatA tathA udIraNuM na hovAthI vedanIya samuha nathI. + 16 mI ane 17 mI gAthA ke bIjA pratyenI che, tethI baMne bAda karIne 15mIthI 18 mI joDIne samRddhAne vicAranAM 24 daMDakamAM samuddhAta maLI raheze. tathA 16 mI gAthA nA mATe che, ane 17 mI gAthA tenI sAthenA saMbaMdhathI AvI che. Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMdaka-prakaraNa anvaya sahita pada veyaNa kasAya maraNe, veudhviya teyae ya AhAre ya kevali ime satta samugghAyA sannINa hu~ti / / 16 / / zabdArtha caLavaMdanA samudraghAta vi4i-keli samudaghAta arc=kaSAya samuddaghAta i-vaLI, ane, tathA kamaraNa samuthAta samughavA-samRghAta regviAkiya sughAta sara=sAta tevaphatejasa samudyAta =e gha=ane, tathA, vaLI hRti=Aya che. madire AhAraka samudraghAta sanIgaM=saMgni jIvane thar - vedanA, kaSAya, maraNa, vaikyi, tejasa AhAraka ane kevali samudaghAta che. A sAta saMgni jIvene hoya che. te 16 vizeSArtha - pUrve dvAravarNanamAM saMjJAtrikanA (3 saMsAnA ) dvAramAM je dIrghakAlikI saMjJA kahI che, te saMjJA je chAne hoya te saMjJa chava kahevAya, ane te saM ijIvane A gAthAmAM kahela vedanAdika sAte samudraghAta yathAsaMbhava hoya che. egidiyANa kevala-teu-AhAragaviNA u cttaari| te veundhiyavajjA vigalA, sannINa te ceva // 10 // saMskRta anuvAda ekendriyANAM kevalataijasAhArakAn vinA tu catvAraH / te kiyavarjA vikalAnAM saMzinAM te caiva // 17 // avaya sahita pada che, egidiyANa kevala teu AhAraga viNA u cattAri / vigaTA gheubdhiyavajA sannINa ceva te // 17 // Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMtaka-prakaraNa (samudraghAta) zabdAtha:- divALa=ekendriya jIvone ! tete (4 samuddaghAta) vaDha-kevali samudraghAta vetriya zaikriya samudaghAta te ==ojasa samudyAta vajJA=vajita, rahita, vinA sAdA za=AhAraka samudhAta sivAyanA vi=vinA, sivAya sanIna=saMgni jIvane ==vaLI taikta (sAta) samudaghAta varicAra samudraghAta reva=nizcaya gAthArtha:ekendriyone kevali, tejas ane AhAraka vinA cAra heya che. ane vekiya samuddaghAta vinA te ja vikalendriyene heya che, ane sazi paMcendriyane te (sAta) hoya che. 17 vizeSArtha :ekendriyone kevali, taijasa ane AhAraka e 3 samudaghAta vinA zepa 4 samudavAta che [vAyukAyanI apekSAe, ane vAyukAya sivAyanA pRthvIkAya vigere 4 daMDakamAM vaizyi samudyAta vinA 3 samudraghAtaja hoya che. tayAM e 4 mAMthI eka kriya samuduvAta bAda karatAM zeSa 3 samuddaghAta vikendriyene hoya che, ane saMpatti paMcendriyane te te sAte ya samudraghAta che. punaH lokanA paryanta bhAge nirAbAdha sthAne rahelA sumAdi. ekendriyone tathA prakAranA upaghAtano abhAva hovAthI vedanA samudullA rahita 2 samudaghAta paNa hoya che, ane zeva sarva sUkSma tathA bAdara ekendriyone traNa samudaghAta hoya che. samudyAta cAlu ane 10muM daSTi dvAra. paNa gabbhatiri suresa, nAraya vAUmu caura, tiya sese / vigala du dihi, thAvara, micchatti, sesa tiya diTThI // 18 // Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 saMskRta anuvAda. paJca garbhajatiryaksurayA- rakavAyvAzcatvArastrayaH zepeSu vikale dve dRSTI sthAvare mithyeti zeSesu tisro dRSTayaH // 18 // anvaya sahita padaracheda gambha tiri suresu paNa, nAraya vAUsu caura, sese tiya vigala du diTThI thAvara, miccha tti, sesa tiya diTThI // 18 // zabdArtha - =pAMca samudaghAta mi=miyA draSTi ra3ra-cAra samudraghAta tti= Iti (e nAmanI) viTTI dRSTi gAthArtha :gaja tiryaMca ane devene pAMca, nArako ane vAyune cAra, ane bAkInAone traNa hoya che. vizlendriyone be dRSTi, sthAvara jIvone mithyAtva e nAmanI dRSTi, ane bAkInAone traNe ya daSTi hoya che. je 18 vizeSArtha:- - gabha ja tiryaMcane AhAraka samudraghAta ane kevali samudaghAta sivAyanA pAMca samudaghAta hoya che, kAraNa ke tiryaMcane cAritra tathA pUrvalabdhi (pUrvadharapaNuM) hetuM nathI. tethI AhAraka labdhi nathI, ane kevaLajJAna na hovAthI kevalI samuhughAta paNa nathI, paraMtu keTalAka tiyaca paMcendriyone dezavirati cAritrane anusaratA vrata-niyama tathA tapazcaryA hovAthI tevA garbhaja tiryaMcAne vaikriya labdhi ane tejasa labdhi hovAthI vaizyi samudalAta ane tejasa samudyAta hoI zake che. e pramANe garbhajatiya"canI peThe dene vaikiya labdhi tathA tejasa labdhi vrata-tapazcaryAdi guNethI nahiM, paNa tathA prakAranA bhavasvabhAvathI ja utpanana thayelI hoya che. tathA nAraka ane vAyukAyane vedanA-kaSAya-maraNa ane vaikriya e ja samadughAta che. tyAM vaikriya labdhi e bane daMDakAmAM bhava svabhAvathI ja hoya che. vikriya lAbdhavALA keTalAka paryApta vAyakAya devothI asaMkhya guNa che,] Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja cha ja kaka-prakaraNa (10muM daridvAra) che 24 daMDakamAM 7 samudraghAta che 1 ga. manuSyane 7 1 nArakane 1 gao tiryaMcane 5 | 1 vAyune 13 devadaMDakamAM 5 | hazeSa daMDakamAM 10 muM dRSTidvAra. vikalendriya mithyAtva ane samyakatva e be daSTi hoya che, mithyAtva daSTi sarva vikalendriyone sarva avasthAmAM che, paraMtu samyakatva daSTi to sAsvAdana samyakatvavA koI jIva anya syAtethI AvI vikale.vapaNe utpanna thayo hoya te vakhate aparyApta avasthAmAM hoya che, ane paryApta avasthAmAM to avazya mithyAdaSTi ja thAya che. tathA sthAvaranA pAMce ya daMDakamAM 1 mithyAtvadaSTi ja hoya che, ane zeSa 16 daMDakanA jI mithyAtva-samyaktva-ane mizra e traNe ya daSTivALA che. dareka daMDakamAM koNa koNa cha kayAre kayAre kaI kaI daSTivALA heya, tene vicAra anya graMthethI jANavo. | 24 daMDakamAM 3 daSTi che 3 vikendrayane 2 (mie | 5 sthAvarane 1 (miththA) sAsvA.) | 16 zeSadaMDakamAM 11 darzadvAra thAvara-vi-tisu acakkhu, cauridisu tadduga sue bhaNiyaM, maNuA caudaMsaNiNo, sesesu tigaM tigaM bhaNiyaM // 19 // 1 karmagraMthanA abhiprAya pramANe to bAdara pRthvI-apa-ane pratyeka naspatimAM paNa sAsvAdana samyakatra kahyuM che, mATe te apekSAe sthAvaranA 3 daMDaka 2 daSTi ane 2 kaDakamAM 1 daSTi kahI zakAya, paraMtu siddhAtamAM sava ekendriyane sAsvAdana samyakatvane abhAva kahyo hovAthI e pAMce ya daMDakamAM eka mithyAdaSTi ja hoya che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 daMDaka prakAra saMskRta anuvAda sthAvaradvitriSvacakSuzcaturindriyeSu tadvikaM zrute bhaNita manujAcaturdazaninaH zeSeSu trikaM trikaM bhaNita // 19 // anvaya sahita pada cheda sue thAvara bi tisu acakkhu, cauridisu tadurga bhaNiyaM maNuA cara daMsaNiNo, sesesu tiga tiga bhaNiyaM // 19 // zabdArtha :tiyuetrIddhine viSe maLacaM kahyAM che karavu=acakSu darzana vacAra tatte (darzana) saMkaLikhA=darzanavALA tAM traNa darzana sura siddhAMtamAM, zratamAM tietraNa darzana gAthAtha:siddhAntamAM sthAvara, dvIddhi, ane trIndriyone acakSu dezana, ane caturidriyane be dazana, kahyAM che, manuSya cAra dAnavALA che, ane bAkInAone traNa traNa dazana kahyAM che. 19 vizeSArtha :pAMca sthAvara, dvIndriya, ane trIndriya, e 7 daMDakamAM 1 acakSu: dazana ja hoya che. te acakSu dAna spazana, rasanA, ghANa, zrotra ane mananA bhedathI 5 prakAranuM che. temAM pAMca sthAvaramAM sparzana-Indriyana sAmAnya upayoga e ja acakuM darzana, dvAdriyamAM pazana ane rasanA e be indriyo dvArA sAmAnya upapaga rU5 acakSu dazana: trIndriyane sparzana. rasanA ane ghANa e 3 inDiyA dvArA sAmAnya upayAgarUpa acakSu darzana hoya che. prazna :- koI jIva darzana rahita hoya ke nahIM? uttara :- koI kALe koI paNa jIva dazana guNa rahita na ja heya. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - kaMika-prakaraNa (11muM dazanadvAra) prazna - te pachI indriya paryAptie aparyAptane Indriyo vinA acakSudana paNa zI rIte hoya ? uttara - jema matijJAnAvaraNIyanA kSayopazamarUpa jJAna zakti svarUpe bhAva Idriyo hoya che. tema ja dazana zaktirUpa bhAva acahyuIzana hoya che. tathA ahiM sUma bhAvamanarUpa acahyuzana jANavuM, kAraNa ke ekendriyAdika asaMjhione ja ke dravya manano abhAva che, te paNa kSayapAmarUpa bhAva mana to avazya che. tathA caturindriya jIvomAM cakSudarzana ane acakSudarzana ane che, kAraNa ke caturindriya jIvone cakSu indriya paNa che, tethI spazana, rasanA ane prANendriyane sAmAnya upayoga te acakSuda na, ane cakSu dvArA sAmAnya upayoga te cahyuzana che. - tathA garbhaja manuSyone yathAsaMbhava cAreya darzane che, teone acakSuna pUrvokta rIte pAMceya prakAranuM che. cakSurindriya hevAthI thayuzana paNa che, ane cAritrAdika guNathI prApta karela labdhi pratyayika avadhijJAnavaMtane (ane virbhAgajJAnIne) avadhidarzana che, tathA kevali bhagavaMtane kevaLa dazana che. bAkInA devanA 13, nArakanA 1, ane gabhajatiryaMcanA 1 daMDakamAM cakSuzana acakSurdazana ane avadhidarzana e 3 darzana che, gabhaMja tiryaMcAne vata tapazcaryAdi guNathI labdhi pratyAyika ane 14 daMDakamAM bhavasavabhAve hevAthI bhavapratyAyika avadhidarzana che. ahiM eka jIva Azraya samakALe keIne acahyuzana athavA kevaLadanamAMnuM eka, kene acakSu:-cakSu e 2 darzana, ane keAIne e benI sAthe avadhi sahita 3 dazana heAya che. paraMtu samakALe 4 darzana kei paNa jIvane na heya. 24 daMDakamAM 4 darzana 5 sthAvarane 1 (acakSu) [ 1 caturindriyane 2 (ca aca0) 1 hIndriyane 1 , 1 ga. manuSyane 4 1 zrIndriyane 1 ka 15 zeSamAM 3 (kevala vinA) Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ .. 12 jJAna ane 13 ajJAna dvAra anAna nANa tiya tiya, suratirinirae, thire anANadurga, nANamANa du vigale, maNue paNa nANa vi anANA || 20 || saMskRta anuvAda ajJAnajJAna (beA:) trikaM trikaM, suratiryagnairayikeSu, sthire ajJAnadvikaM / jJAnAjJAnadvikaM vikale, manuje paMca jJAnAni trINyajJAnAni // 20 // anvaya sahita paccheda sura tiri nirae tiya anANa, nANa thire dugaM anANa ti vigale du nANa annANa, maNue paNa nANa ti anANA // 20 // zabdAtha gi=be nAna=sAna ka-prabhu annanuM=ajJAna 3=e gAthA: deva, tiya ca ane nArakane traNa ajJAna tathA traNa jJAna, sthAvarane e ajJAna, viklendriyAne be jJAna tathA e ajJAna, ane manuSyane viSe pAMca jJAna tathA traNa ajJAna haiAya che. gharanA vizeSA: devanA 13 6 haka, gabhaja tiyamanA ! daMDaka ane nArakanA 1 daMDa e 15 daMDakamAM mati ajJAna-zruta ajJAna-ane viza`ga jJAna e 3 ajJAna che, tathA matijJAna-zrutajJAna-adhijJAna e 3 jJAna che. samyagdaSTi jIvAne 7 jJAna ane mithyAdraSi jIvAne 3 ajJAna jANavAM, temAM paNa pratyeka jIva Azrayi vicA- tAM eka jIvane samakALe kAIne avadhijJAna rahita 2 jJAna hAya tA kAIne avadhijJAna sahita 3 jJAna hAya che, parantu matijJAna ane zrutajJAna e e jJAna tA dareka sabhyaSTi chadmasya jIvane samakALe avazya heAya che. te pramANe mithyAdraSThine matijJAna ane zrutajJAna paNa samakALe avazya heAya che, ane jo viSa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa (12muM pAna ane 13muM anidvAra). jJAnanI labdhivALe heAya to tevA mithyAdaSTine virbhAgajJAna sahita 3 ajJAna samakALe hoya che. - tathA sthAvaranA 5 daMDakamAM dareka jIvane samakALe matijJAna ane zrutajJAna e be ajJAna hoya che. vilendriyanA 3 daMDakamAM 2 jJAna ane 2 ajJAna hoya che. pUrva bhavamAM maraNathI anamuo pahelAM upazama samyagUdaSTi thaIne punaH samyaktvathI patita thaIsAsvAdana samyaktva sahita maraNa pAmI vikendriyapaNe utpanna thAya tyAre aparyApta avasthAmAM dicita kALa sAsvAdana sabhyatva vattatu hoya che, tethI te sAsvAdana samyakatvanI apekSAe aparyApta avasthAmAM vikasendri 2 pAnavALA kahevAya che; ane tyArabAda saMpUrNa bhava paryata mithyASTi hevAthI 2 ajJAnavALA kahevAya che. garbhaja manuSyanA 1 daMDakamAM pa jJAna ane traNa ajJAna hoya che, te samajavuM sugama che. temAM paNa 1 manuSyane samakALe to yathAsaMbhava 2 ajJAna, 3 ajJAna, 1 jJAna (kevaLajJAnay), 2 jJAna, 3 jJAna (manA vA avadhi sahita), athavA ka jJAna hoya che. paraMtu samakALe 5 jJAna hoya nahiM, temaja jJAna ane ajJAna che paNa samakALe ya nahiM. 24 daMDakamAM 5 jJAna 3 ajJAna che 13 deva daMDakamAM 3-3 | 5 sthAvarane 2 ajJAna 1 10 tiryaMcane 3-3 3 vikasendriyane ra-2 1 nArakane 3-3 1 gao manuSyane pa-3 * A siddhAMtane abhiprAya che, ane karmapranthamAM te bA paryApta pRthvI, apUkAya, ane pratyaka vanaspati e 3 daMDakamAM ane vikleniyama paNa bapayata avasthAmAM sAsvAdana samyaktva karyuM che. parantu sAsvAdana samya0 ne ajJAna rUpe gaNI e AThe daMDakamAM 2 ajJAna lAM che. bI taravArtha satramAM AcArAMgadi zAstranA jJAnIone bhUtajJAna kahyuM che, tethI tevA zAstrajJAna rahita chane matijJAna rUpa 1 jJAna heya, ema paNa kahyuM che. - Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMika-prakaraNa 14 yogadvAra sacceara mIsa asaJcamosa maNa kya, viuvi AhAre / uralaM mIsA kammaNa, iya jogA desiyA samae // 21 // saMskRta anuvAda tamannAthapRSA, varasI reNi mAdhApara audArikA mizrAH kArmaNa, ete yogA dezitAH samaye // 11 // anvaya sahita 5che. sacca iara mIsa asacca-amosa mapa ninyi AhAre urala mIsA kammaNa, iya jomA samaeM desiyA ||2kssaa zarU sa = satya basa = (e traNe kAyA) misa= Itara (asatya) yoga basa = mizra jasadaNa = asatyAmRSA = 15 yoga (vyavahAra) resisa = darzAvyA che, kahyA che rahyuM = audArika kAyayoga | ramaNa siddhAntamAM gAthArtha :satya-asatya-mizra-ane asatya-amRSA mana ane vacana, kriya, AhAraka, audArika mizra, ane kAmaNa e pramANe zrI siddhAtamAM cage kahyA che. mArA vizeSArtha e 15 yoganuM svarUpa dvAravaNanA kahyA pramANe jANavuM. ikArasa mura nirae, tiriesu tera, pannara maNuesa, / vigale cau, paNa vAe, jogatigaM bAbare hoi. // 22 // , Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Daka prakaraNa ( 14muM yAgadvAra ) saMskRta anuvAda. ekAdaza suranairayikayostiryakSu trayodaza, paJcadaza, manujeSu / viruddhe pavA:, padma vAte (cau), ce isthAne matti, raro anvaya sahita pacheDa sura nirae ikArasa, tiriesu tera, maNuesu pannara, viAje paNa, trALu vaLa, thAtro tinuM nAma phezara || rA zabdA - ZARE=agiyAra cAga tetera yAga panna=paMdara yAga Hi=traNa gAthArtha deva ane nArakone agiyAra, tiyaAAne tera, manuSyAne paMdara, vikalendriyAne cAra, vAyukAyane pAMca, ane sthAvarane traNa cAga hoya che. 22 || vizeSA : have ra4 daMDakamAM 15 yAga A pramANe--devanA 13 ane nArakanA 1 maLI 14 kaDaphamAM mananA 4, vacananA 4 maLI 8 yAga, tathA vaikriya-vaikriyamizra ane kAmaNu yoga e 3 kAyayeAga sahita 11 yAga che. e yAga kayA vakhate kayA hAya ! te svarUpa prathAntarathI jANavuM. x ahiM` 15 yeLa yAre kayAre DeAya tenI sakSipta vigata--4 manecaiAma mana:paryApti pUrNa thayA bAda paryApta avasthAmAM hAya, 4 vacana yAma paNa paryApta avasthAmAM hrAya, audArika, vaikriya ane AhAraka e traNa pAtapeAtAnI paryApta avasthAmAM DhAya, khodArikamizra utpattinA bIjA samayathI apaupta avasthA sudhI (ane keTalAka AcArcanA mate zarIra padmapti pUNa thatA sudhI ) ane kernala samuddhAtamAM 2-6-7 mA samaye. e pramANe mizra ceAga kasa prathanA abhiprAyathI e prAre che. ane siddhAntanA abhiprAye uttara vaiksinA tayA AhArakanA prAraMbhamAM pazu hAvAthI 4 prakAre che vaikriyamitrayeAga mULa vaira nI apekSAe utpattinA bIjA samayathI paryApta avasthA sudhI, ane tiya ca-manuSyanA uttara vaikriyanA prAraMbhe ane saharaNamAM, (ema ka graMthanA abhiprAye 3 prakAre, 3 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ = tathA gabhaMja tiyacanA 1 daMDakamAM audArika ane dArika mitra e be kAya yoga sahita (pUrvokta 11 yoga maLI) 13 ega che, ane gabhaja manuSyamAM sarve 15 ega che, vikalendriyonA 3 daMDakamAM hArika-dArika mizra-kAmaNa e traNa kAyayega, ane asatyAmRSA (vyavahAra) nAmano 1 vacana yoga maLI 4 yoga che. vAyukAyanA daMDakamAM hArika-orika mizra, veriya-vaikiya mizra ane kAzmaNa e 5 prakAranA kAga che, kAraNa ke keTalAka bAdara paryApta vAyukAya jIvo kriya labdhivALA hoya che, sthAvaranA daMDakamAM audA-dA. mizra ane kAmaNa e 3 kAyayoga ja hoya che. - 24 daMDakamAM 15 ga . 13 deva datakamAM 11 | 3 vikale ne 1 nArakane 1 gao tivacane 13 [ 1 vAyune 1 mae manuSyane 15 | 4 sthAvarane 15 upayoga dvAra. ti anANa nANa paNa, cau saNa, bAra jialakkhaNuvaogA / iya bArasa uvaogA maNiyA . telukkadasIhiM // 23 // saMskRta anuvAda rIvyajJAnAni, jJAnAni paDyuM. tyAra bAra dvArA vizva NopayogAH ete dvAdaza upayogA bhaNitAstralokyadazibhiH // 23 // ane siddhAntanA abhiprAye uttara vakriyanA prAraMbhamAM vakriya mizra nahi. tethI 2 prakAre che.) AhArakamizra AhAraka dehanA prAraMbhe ane saMvaraNamAM ( e karma abhiprAyaH ane siddhAntamAM prAraMbha rahita 1 prakAra). tathA tejasakAmaNa yoga vakragatie parabhavamAM jatAM 1-2-3 samaya sudhI, kevali samuddhAtamAM ke je ane 5 mo, e traNa samaya sudhI. ane darekane utpattinA prathama samaye paNa. ain. Education International Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka prakaraNa (15 upayogadvAra) pavaya sahita padaracheda ti anANa, paNa nANa, cau daMsaNa, bAra jia lakSaNa uvaogA, iya bArasa upaogA telukada sIhiM bhaNiyA // 23 // zabdAtha vika-jIvanA ! te traNa loka, (traNa jagatanA RupalaNa rUpa TUlahiM=darziAe, dekhanA=e, pUrvokta rAoe gAthArtha :trADu ajJAna, pAMca jJAna, ane cAra dazana (e) 12 jIvanA lakSaNa rU5 upage che. ane te 12 3pacoge traNa jagatanA padArtho dekhanAra zrI jinezvara bhagavatee kahyA che paravA uvaogA maNuesu bArasa, nava niraya tiriya devesu, / vigaladuge paNa, chakkaM cauridisu, thAvare tiyagaM // 24 // saMskRta anuvAda upayogA manujeSu dvAdaza, 7 narayikatiryagdeveSu / vikaladvike paJca, SaTka caturindriyeSu, sthAvare trayaH // 24 // anvaye sahita padaracheda maNusu bArasa uvaogA, niraya tiriya devesu nava / vigala duge paNa, cariMdisu chaka, thAvare tiyaga // 24 // zabdAtha TudrikamAM, 2 bhedamAM cha-cha upayoga vaLa pAMca upayoga tiyaga- gAthArtha :- upayogo-manuSyane bAra, nAraka, tiryaMca ane devene nava, be vilendriyone pAMca, caturindriyane che, ane sthAvarane traNa heya che. vizeSArtha :e pUrva gAthAmAM 12 prakAranA upayogamAMthI gabhaja manu Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDa prakaraNa ne yathAsa lava 12 upayoga hoya che. nArakanA daMDakamAM mana paryAvajJAna, vijJAna ane kevaLazana rahita 9 upaga hoya che, tema ja kAbhaja tiyacamAM ane devanA 13 daMDakamAM paNa eja upayoe hoya che. dIndriya ane trIndriya e be vikalakriyAmAM 2 jJAna, 2 ajJAna ane 2 acaluM darzana e 5 upayoga che, caturindriyamAM e ja 5 upaga uparAMta 1 cakSudaza na sahita 6 upayoga che, ane sthAvaranA pAMceya daMDakamAM 2 ajJAna ane 1 acakuMdana sahita 3 upaga che. ahiM kayuM jJAna tathA kayuM ajJAna hoya, te jJAna ajJAnadvAra prasaMge 20 mI gAthAmAM kovAi gayuM che, tathA eka jIvane samakALe keTalA upayoga hoya ? te paNa 18 mI tathA 20 gAthAnA athamAMthI samajI levuM. che 24 daMDakamAM 12 upayoga che 1 gao manuSyane 12 / 1 hIndriyane re 1 trIndriyane che 1 nArakane ? 1 caturindriyane 1 vagao dya vana che , 13 devahakamAM 5 jai ! 5 sthAvarane 16 upapAta, saMkhamasaMkhA samae gambhatiri vigala nAraya surA ya / maNuA "niyamA saMkhA, vaNaNaMtA, thAvara asaMkhA // 25 // saMskRta anuvAda saMkhyeyA asaMkhyeyAH samaye garbhajatiryagvikalanArakasurAzca / manujA niyamAtsaMkhyeyA. vanA anantAH, sthAvarA asaMkhyeyAH // 25 // anvaya sahita padada samae gambha tiri vigala nAraya ya surA saMkhaM asaMkhA / maNuka thayamAM saMva, vA maLatA, thAvA asaMhA rajI. zabdAtha :saM=saMkhyAta saMvA=saMkhyAtaja kalA asaMkhyAta, asaMkhya vaLa vanaspati che samapa eka samayamAM anaMtA anata ttinA niyamathI, nizcaya akSaNA=asaMkhyAta, asaMkhya 1 20 tiya ( Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 daMDaka prakaraNa (16muM upapAta). gAthArtha :eka samayamAM- garbhaja tiyaca, vikalendriyo, nAraka, ane devo saMkhyAta athavA asaMkhyAta, manuSya saMkhyAtaja, vanaspati che anata ane sthAvare asaMkhyAta. | 25 / vizeSArtha :- have 16 mA savAra dvAramAM gabha ja tiryaMcane 1, vikalenidrayanA 3, sAta nArakane 1 ane devanA 13 daMDaka maLIne 18 daMDakanA jIvo eka samayamAM samakALe 1-2-3 ItyAdi saMkhyA vaDe saMkhyAta utpanna thAya temaja asaMkhyAtara paNa utpana thAya, kAraNa ke e pratyeka daMDakanA jIva utkRSTathI x asaMkhya asaMkhya che, mATe eka samayamAM utkRSTathI asaMkhya paNa utpanna thAya che. gabhaja manuSyo 1 samayamAM nizcayataH 1-2-3 ityAdi saMkhyAvaDe avazya saMkhyAtaja utpanna thAya che, pa2nuM asaMkhya keka ananta upana na thAya, kAraNa ke bhaja manuSyanI A jagatamAM sarva saMkhyA 429 a ka jeTalI saMkhyAja che, tathA sthAvaranA pAMca daMDakamAMnA 1 vanaspatikAya eka samayamAM anana utapana thAya che. kAraNa ke sUkSma nigoda ane bAdara nigoda rUpa vanasapati jo A jagatamAM jaghanyathI paNa anA che. parantu asaMkhyAta ke saMkhyAta nathI. ahiM vizeSa e che ke pratyeka vanaspati jIvo ananta nathI, paraMtu asaMkhya ja che. mATe pratyeka vanasapati to eka samayamAM asaMkhya ja utpanna thAya, ane zeSa 4 1-2-3 rakhyAta, asaMkhyAta ane ananta e anukrame adhika adhika saMkhyA gaNitanA bhedanuM svarUpa caturtha kamaeNya Adi graMthathI jANavuM. x devanA vaimAnika daMDakamAM eTaluM vizeSa che ke 9 mA ka9pathI anughara sudhInA vaimAnika devomAM utpatti ane vana eka samayamAM saMkhyAta saMkhyAtanuM ja che, kAraNa ke e devenI gati-Agati kevaLa garbhaja manuSyamAM che. 4. 78228162, 5142642, 3759054, 3950336 A saMkhyAe garbhaja manu heya che. Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka praka? sthAvaro sarma athavA bAdara je paNa janamAM asaMkhya asaMkhyaja che, paraMtu ananta ke saMkhyAla nathI tethI e 4 daMDakanA 1 1 samayamAM samakALe (1 - ItyAdi saMkhyAta nahi paratu) asaMkhyAta utpanna thAya che. upapAta cAlu. 17muM 1 ane 18muM sthiti, asani nara asaMkhA, na umavANa tahera vavaNevi / bAvIsa saga ti dasamAsa- 10 kaTTha puDhavAI // 26 // saM anuvAda asaMjJinarA asaMkhyena, tastathaiva cyavanamaNi, hA va tasadara varSe lA utkRSTa pRthvyAdayaH / 26 // khanvaya sahita pada che. amanni nara saMkhA, jaha uvavAe taha eva mavaNe avi. pulAI ukiTTha bAvIsa sagati dasa sahassa vAsa / / 26 / / zabdArthaaniasaMzi, samUcchima | kavi paNa asaMtA=ba khya saghasAta hajAra varSa) jema. jevI rIte, je ! ti traNa hajAra varSa) taphate rIte, tema vAsa varSa = Tatha gAthArtha :asaMkSi manuSyo asaMkhya che. jema upapAta temaja vana che. pRthvIkAyAdika utkRSTa bAvIsa, sAta, traNa, ane daza hajAra varSa (rahe che.) vizeSArtha :1 asaMjJi manuSyo (sammaskima manuSyo ) je manuSyanA apavitra (1) sthAnamAM (viSTAmUtra-prada vigeremAM ) utpanna thAya che, te A jagatamAM sarva saMkhyAe asaMkhyAtaja hoya che. 1 A prakaraNane viSe daMDakanA bhedamAM asari manuSya gayA nathI. topaNa ahiM utpatti-vanane kAramAM asaMtti manuSya prasaMge jaNAvyA che. gha=* Jain Education International Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - daMDaka prakaraNa (16-17 muM upapAta-myavana) e tethI eka samayamAM tenI utpatti paNa samakALe asaMkhya jeTalI che, vaLI A sammarhima manuSya keTalIka vAra 24 muddata sudhI bilakula nathI hotA ema paNa bane che. have 17 mA cAra TUramAM sarvedaDakonA vananI - maraNanI samakAla saMkhyA paNa sarjAze 16 mAM upapAtadvA2 tuya jANavI. 24 daMDakamAM samakALe upapAta avananI saMkhyA 1 ga7 tiyaca0 saMkhyAta | 1 gao manuSya saMkhyAta ke vikasendriya asaMkhyA 1 vanaspati 1 nA2ka anata 13 deva 4 thAvara asaMkhya prasaMgata: virahadvAra 7 nArakanA 1 daMDakamAM eghathI 12 muhUrta ane pratyeka naraka pRthvImAM vicArIe te pahelI pUthvImAM 24 muhUrNa, rajImAM 7 divasa, 3chamAM 15 divasa, 4 thImAM 1 mAsa, 5 mImAM 2 mAsa, 6 ThThImAM 4 mAsa, 7 mImAM 6 mAsa, utkRSTa virahakALa che. ane jaghanyathI 1 samaya che. cAre nikAyanA devAmAM AghathI 12 muddatta, ane bhina bhinna vicArIe te 10 bhavanapatimAM, vya tamAM, jyotiSImAM, (e 12 TakamAM) pratyekamAM 24 muhUrtane viraha che, tathA vaimAnika devAmAM sAmAnyathI 24 dUno che. ane bhinna bhinna vicAratAM 1-rajA kapamAM 24 yahU, 3 jA kape 9 divasa 20 muhUrtA, kathA kaha5, 12 divasa 10 muhUrtA, 5 mA kaheze 22 divasa, cha 45 divasa, 7 me 80 divasa, 8 me 100 divasa, navame 10 mAsa, 10 me 11 mAsa. 11-12 me 100 varSa ( lagabhaga ), pahelA 3 vaiveyake 1000 1 arthAta jayAM eTale viraha kahyo che, tyAM teTalA kALa sudhI koI no jIva utpanna thAya nahiM te vAta karI ane teTalA kALa sudhI te daMDakamAMthI koI paNa jIva maraNa na pAme te vana vihu. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka prakaraNa. varSanI aMdara, bIjA 3 raiveyake 1 lAkha varSanI aMdara, trIjA veyake 1 koDa varSanI aMdara, 4 anuttaromAM popamano asaMkhyAta bhAga tathA sarvArthe popamano saMkhyAtamo bhAga utkRSTa viraha che, ane sarvatra jaghanya viraha eka samaya che. gabha ja tirthathamAM 12 mudatta, gabhaja manuSyamAM 12 muddatta, 5 ekandriyomAM virahakALa nathI ane 3 vikendriomAM pratyekamAM ekeka muhUrNa, virahAkALa che. sarvatra janya viraha (5 ekendriya vinA) 1 samaya che. 24 daMDakamAM sthiti dvAra have 18 mA ritiddAne viSe prathama pRthvIkAyanuM 22000 varSanuM AyuSya kahyuM te bAra paryApta khara pRthvIkAyanuM ( ratna, maNi vigerenuM ) jANavuM. e ratna, maNi vigere nakkara pRthvI tevA prakAranA nizabAdha sthAnamAM rahelI hoya to eTalA varSa sudhI ive che, ane zeSa pRthvIonuM ethI nyUna' aneka prakAranuM jANavuM eja pramANe bAdara paryApta apakAya, bAdara paryApta vAyukAya, pratyeka vanaspatikAyanuM anukrame 300-3000-10000 varSanuM AyuSya che. te. paNa tevA prakAranA nirAbAdha sthAnamAM rahelA thira apakAyAdinuM jANavuM. tidiNaggi, tipallAu naratiri, suraniraya sAgara tittIsA, / vaMtara pallaM, joisa-varisalakkhAhiyaM paliyaM, // 27 // saMskRta anuvAda. tridineo'gnikhipalyAyuSkau naratiyacI suranarayiko sAgaratrayastriMzatko, vyantarasya palyaM, jyotipo varSalakSAdhikaM palyam // 27 // anvaya sahita 5che. aggiti diNa, nara tiri ti palla AU, sura niriya tittIsA sAgara, vaMtara pallaM, joisa lakkhavAresa ahiyaM paliyaM // 27 // 1 jemaka-senAnuM 1000 varSa, khaDInuM 12000 varSa, retInuM 14000 varSa, maNasilanuM 16000 varSa, kAMkarAnuM 18 varSa ityAdi AyuSya nirAbAdhA sthAnamAM rahela suvarNa AdikanuM kahyuM che. Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-praka. (18muM sthitidvAra) zadAthI - tti rijI traNa divasa =eka popama mati =agnikAyanuM vaNa varSa ti paTTa=vaNa pahoma bAka=AyuSya Dhava=eka lAkha =sAgarepama aghi=adhika tirI tetrIza sTiA=59pama agnimayanuM traNa divasa, gaja-manuSya ane tiyacanuM traNa pApama, deva ane nArakanuM tetrIza sAgarepama, vyantarAnuM eka palyopama, ane jyotiSI denuM eka lAkha varSa adhika eka palyopama AyuSya che. mArA vizeSArtha - nirAbAdha sthAnamAM rahelA bAira paryApta agnikAyanuM AyuSya 3 divasanuM che. prazna-dvArikA nagarIne dAha-agni 6 mAsa sudhI rahele saMbhaLAya che, to te rIte agninuM 6 mAsa jeTaluM adhika AyuSya kema nahi ? uttara-e rIte vicAratAM parvato ane pRthvI aneka koDa varSothI che, nadIo ane samudro aneka koDa varSonA che, to te prathvIkAya ane apakAyanuM AyuSya 22000 tathA 7000 varSanuM kema gaNAya ? mATe ahiM to te te kAyane piMDanuM AyuSya kahevAtuM nathI. parantu te piMDamAMnA pRthvIkAyAdi ekeka jIvanuM ja AyuSya kahevAya che. te kAraNathI te dvArikAno arina 6 mAsa rahyo. te aneka vAra aneka agni jIvanA janma-maraNanA pravAhathI rahyo che, mATe agninA 1 jIva, AyuSya zrI savajJoe 3 divasanuM dekhyuM che, ema jANavuM. - tathA manuSyanuM ane tiya cAnuM Ayura 3 pa9pama kahyuM. te devakara-uttarakurUnA utkRSTa AyuSyavALA yugalika manuSyo tathA rAga Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka prakaraNa lika tiya"cAnuM ane bharata, aravanamAM pahelA ane viSe vattA mugalika manuSya niyaMcAnuM jANavuM. zapa manuSya-tirdhAnuM AyuSya tethI dhUna aneka prakAranuM che. vaimAnika devanuM tathA narakanuM AyuSya 33 sAgaropama che, te pAMca anuttara vimAnanA deva tathA sAtamI pRthvInA nArakonA utkRSTa AyuSyanI apekSAe che, vyaMtaradevatAonuM eka palyopama che. parantu devIonuM to utkRSTa nA palyopama che. temaja jyotiSamAM 1 lAkha varSa adhikapalyopama AyuSya che, te candranA vimAnavAsI puruSadevonuM utkRSTa AyuSya che, tathA candranuM potAnuM (IndranuM) paNa che, ema jANavuM. asurANa ahiya ayaraM, desUNa dupallayaM nava nikAe / bArama-vAraNapaNadiNa-chammAmukkiTa vigalAU // 28 // saMskRta anuvAda asurANAmadhikamataraM, dezonadvipalyaM navani kA yeSu dvAdazavarponapaJcAzadinaSaNmAsA utkRSTa vikalAyuH // 28 // anvaya sahita padada asurANa ayaraM ahiya, nava nikAe desa UNa du palyaM vigala ukiTa Au-bArasa vAsa, UNapaNa dINa, cha mAsA // 28 // zabdArtha :- bakuLa asurakumAronuM nA nikAyane viSe f=kaMIka adhika (popamane yA=bhAra asaMkhyAta bhAga adhika) vAraM-varSa ca=1 sAgaropama jhaLapAtraogaNapacAsa mULa kaMIka nyuna (pa9pamano | Li=divasa asaMkhyAtame bhAga nyUna) mAsa-6 mAsa Tu patrayaM =be popama = = > navara(nAgakumAra vagere) nava | Aka=AyuSya gAthArtha :utkRSTa AyuSya-asurakumAranuM kaMIka adhika eka 'sAgarepama, navanikanuM kaMIka nyUna be palyopama, ane Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka prakaraNa (18muM sthitidvAra) 83 vikalendriyanuM anukrame bAra varSa, ogaNapacAsa divasa, ane cha mAsa che, 28mA vizeSArtha - e ra4 daMDakamAM utkRSTa AyuSya-sthiti che 1 pRthvIkAyanuM rara000 varSa | 1 vyastaranuM 1 pApama 1 apUkAyanuM 7000 varSa 1 tithInuM 1pa9pama ane 1 vAyukAyanuM 300 varSa 1 lAkha varSa 1 vanaspatinuM 10000 varSa 1 asuranuM sAdhika 1 sAgaro 1 agnikAyanuM 3 divasa 9 bhavananuM dezona 2 50 1 gao manuSyanuM 3 palyopama 1 hIndriyanuM 12 varSa 1 gava tiryaMcanuM , 1 trIndriyanuM 49 divasa 1 vimAnika devanuM 33 sAgaropama 1 caturindriyanuM 6 mAsa 1 nArakanuM jaghanya AyuHsthiti puDhavAidasapayANaM aMtamuhuttaM jahanna AuThiI, / dasasahasavarisaThiiA bhvnnaahibniryvNtriyaa||29|| saMskRta anuvAda pRthvyAdidazapadAnA-mantarmuhUrta jaghanyAyuHsthitiH / dazasahasravarpasthitikA bhavanAdhipanairayikavyannarAH // 29 // avaya sahita 5cheda puDhavi Ai dasa payANaM jahanna AuThiI aMtamuhutaM, bhavaNAhiva niraya vaMtariyA, dasa sahasa varisa ThiiA // 29 // zabdAtha pudagArU puri mArU) pRthvIkAya | sasara=dasa hajAra vigere vArika varSa raNa pALe daza padanuM (10 TiphagA=sthitivALA, AyuSadaMDapedonuM vALA Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ haka-prakaraNa aMtamu=anamuddatta maviebhAvanA 15. bhavanamAruM AyuSya sthiti -: gAthArtha :pRthvIkAya vigere daza padanI jaghanya AyuSya sthiti antamuhUrta che, bhavanapati, nAraka ane vyatara daza hajAra varSanA AyuSyavALA che. ra9 che vizeSArtha :ahiM 10 pada kahyAM, te pRthvI-apa-agni-vAyu-vanaspatizrIndriya-rIndriya-caturindriya- garbhatiryaMca ane garbhaja manuSya e 10 daMDaka jANavA. AgaLanI gAthAomAM paNa jyAM jyAM 10 pada kahevAya tyAM tyAM e 10 daMika jANavA. Ayu-sthiti cAlu, 19muM paryApti dvAra. vemANiya-joisiyA palla-tayaTuMsa AUA hu~ti / suranaratiriniraesu cha pajattI, thAvare caUgaM, // 30 // saMskRta anuvAda vaimAni tijAra, citaSTA mavatti. suranaratiryagnarayikeSu SaT paryAptayaH, sthAvare catuSkam // 30 // anvaya sahita padaraccheda. vemANiyajoisiyA palla-taya aTTha aMsa-AuA huti. sura nara tiri niraesu cha pajattI, thAvare caUgaM // 30 // zabdArthapaTTa=eka pa9pama bArako=AyuSyavALA tA tenA (palyopamanA) dUti heya che adRna=AThamo bhAga vAM ja paryApti gAthArtha :vaimAniko ane jyotiSIo anukrame popama ane tenA caThamA bhAganA AyuSyavALA che. deva, manuSya, Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 : (1suM paryApta 20muM kimahAradvAra) tiyaca ane nArakone cha paryApta hoya che, sthAvarane cAra hoya che. 30 vizeSArtha :vaimAnikonuM jaghanya AyuSya 1 popama che, te saudharmaka95nA pahelA prataranA devonI apekSAe che, tathA jayotiSIonuM jaghanya AyuSya ) popama che, te tArAnI devIonuM che, paraMtu anya graMthomAM to sAdhika popama eTale popamanA asaMkhyAtamA bhAga sahita eka aSTamAMza palyopama kahyuM che, ane te kiMcita adhikatAnI ahiM vivakSA nathI, ema jANavuM. - 24 daMDakamAM jaghanya AyuSya che 10 pRthvIkAyAdi anamuo | 1 vyaktara 10000 varSa 10 bhavanapati 10000 varSa ! 1 vaimAnikanu 1 590 1 nAraka ! | motiSI 2 paryApti dvAra devanA 13, gao tiryaMcane 1, ga0 manuSyane 1 ane sAta nArakano 1, e 16 daMDakamAM AhAra-zarIra-Indriya-zvAsocchavAsabhASA-ane manaH e chae paryAmi hoya che, tathA sthAvaranA pAMca daMDakamAM bhASA ane mana rahita 4 paryApti che. paryApti cAlu, 20muM kiMmAhAradvAra ane 21muM saMzidvAra. vigale paMca pajjattI. chadisiAhAra hoi savvesiM, / paNagAipae bhayaNA, aha sannitiyaM bhaNissAmi // 31 // saMskRta anuvAda vikale paJca paryAptayaH, SaDdigAhAro bhavati sarve pAm , panakAdipade bhajanA. atha saMjhitrikaM bhaNiSyAmi, // 31 // anvaya sahita padada vigale paMca pajjattI. savvesi cha disi AhAra hoi, paNaga Ai pae bhayaNA. aha sannitiyaM bhaNissAmi // 31 // Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 . . - - - daDaka prakaraNa ritika6 dizano paus(deDaka) padamAM hAra AhAra macA=bhajanA, heya na hoya, dopha hoya che. aniyama sapirasava daMDakanA ja ne ! =have arrivrU sUkSma vanaspati Adi (5) | mAmA kahIza gAthArtha :- vilendriyane pAMca paryApta che. sarvene cha dizAne AhAra hoya che, paNa panaga vigere padone bhajanA heya che. have traNa saMvie kahIza. e 31 che vizeSArtha :- vikalendriyone manaH paryApti sivAya 5 paryApta hoya che. 24 daMDakamAM 6 paryApti 13 devane 1 gao manuSyane * 5 sthAvarane 1 gao tiryaMcane _ * 3 vikaleTane 1 nAkane kimAdhAradvAra have 20mA vimAdAra TrAmAM cAvIya daMDakanA jIvone e dizithI AhAra prApta thAya che, kAraNa ke 6 dizine AhAra lakAkAzanI aMdaranA bhAgamAM hoya che, ane kAkAzanI aMdaranA bhAgamAM vIzeya daMDakanA jIvo rahelA che, paraMtu ghaNArU mar) 5naka Adi eTale sUkSma vanaspati Adi pAMca padomAM eTale) daMDakamAM, arthAta sUkSma vanaspati, sUma vAyu, bAdara vAyu, saksa agni, sUma apUkAya ane sUkSma pRthvI e (5 sUkSma ane 1 bAdara maLI 6 prakAranA jIvomAM, paraMtu vAyu be vAra gaNavAthI daMDhaka to 5 ja thAya che tethI e) 5 daMDakemAM cha dizAnA AhAranI bhajanA eTale aniyama jANo, arthAta e 1 lekanA paryanta bhAge bAra vAyu sivAyanA bIjA bAdara ekendriyo na hovAthI ahiM kevaLa bAra vAyuja kahyo che, kAraNa ke ekendriyanA 22 bhedamAMthI leka paryate 12 jIvabheda che, ane 10 bheda nahiM, Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaMDaka prakaraNa. (21muM saMkSikAra ) 5 daMDakamAM 6 dizAja AhAra hoya evo niyama nathI, kAraNa ke 6-5-4-ke-3 dizine paNa AhAra hoya che, te A pramANa lokAkAzanA paryata bhAge rahelA e pAMca daDakene (miAhAra dvAranA vaNanamAM kahyA pramANe) 3-4-5 dizino AhAra hoya che, ane paryanta bhAga cheDIne athavA paryanta AgathI saheja paNa khasIne lokAkAzanI aMdaranA bhAgamAM rahelA e pAMceya daMDakAne 6 dizine AhAra hoya che. tyAM pUrvAda 4 dizi, tathA Udava (upara), ane adha: (nIce) e 6 dizi jANavI. 4 vidizAomAMthI (khuNAmAMthI) padagalagrahaNa thatuM nathI, mATe cAra vidizithI AhAra kahyo nathI. 5 6 dizane AhAra che 10 daMDakamAM 6 dizine | pa sthAvarane 3-4-5-6 dizine 21muM saMjJidvAra cauvihasuratiriesu niraesu ya dIhakAligI sannA, / vigale heuvaemA, sambhArahiyA thirA sance, / / 32 / / saMskRta anuvAda caturvidhamuratiryakSu, naiyikapu ca dIrghakAlikI saMjJA vinA vauvArI, saMjJAtA: dhirA: sarve rUra anvaya sahita padacheda cau viha mura tiriemu ya niraesu dIha kAligI sannA vigale heuvaesA, savve thirA sannA rahiyA // 32 // zabdA :jAvida cAra prakAranA phekavAmA=hetuvAdopadezikI rIDhI dIrghakAlikI sannA=saMjJA sattA saMjJA diyA = rahita -: gAthArtha :cAra prakAranA devo, tiya ane nArakene dIrghakAlikI saMjJA hoya che. vikalendriyone hetuvAdopadezikI saMjJA hoya che, ane save sthAvare saMjJA rahita che . 3ra che Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 daMDaka-prakaraNa (21muM sAkAra) vizeSArtha :have ra1 mA vaMdira mAM cAre nikAyanA devanA 10 daMDaka, garbhaja tiyacane 1 daMDaka, ane sAta nArakano 1 daMDaka, e 15 daMDakanA jomAM 1 dIrghakAlikI saMjJA kahI che. kAraNa ke - e jIvone mana:paryApta hovAthI viziSTa manovijJAnanA baLa vaDe "bhUtakALamAM A kAryanuM pariNAma zuM AvyuM hatuM ? bhAvIkALamAM zuM Avaze?" ityAdi dIrghakALano vicAra karavA rUpa viziSTa jJAna-saMjJA hoya che, tathA mana:paryAptinA abhAve vikasendriya to vartamAna samayanA ja sukha-du:khano vicAra karavAnI jJAnasaMjJAvALA hevAthI teone hetuvAdopadezikI saMjJA hoya che, ane sthAvara to avyakta caitanya vALA hevAthI te sarvene saMjJA rahita ja kahyA che. kAraNa ke A traNa saMjJAo spaSTa cetanyavALI che. prazna -ekendrione AhArAdisaMjJA Adi 10 saMjJAo pUrve kahI che, tathA vilendriyone te 10 uparAMta aha5-spaSTa catanya lAgaNIvALI hetuvAdasaMjJA paNa che, to ekendrio ane vikalendriya te te saMjJAovALA hevAthI saMgni kema na gaNAya ? uttara - ke ekendriAdikane AhArAdi saMjJA che, to paNa aspaSTa citanyavALI che, mATe te saMjJAthI ahiM saMkSipaNuM iSTa nathI, ane vikasendriyAdikane je ke hetuvAdapa0 saMzA che, parantu alpa spaSTa rItanya vALI hovAthI tenI saMjJA vaDe) saMjJi gaNAya nahi, kAraNa ke a5 dhana vaDe dhanavAna kahevAya nahiM, ane aha5 rU5vaDe rUpavAna paNa gaNAya nahiM. parantu ghaNA dhanavaDe dhanavAnuM ane ghaNA rUpavaDe rUpavAnuM gaNAya, e vyavahArane anusarIne yiAdi asaMjhi gaNAya che, prazna:-traNeya kALanI vicAra saMjJAvALA devAdika daMDakamAM 1 dIrghakAlikI saMjJA kahI, te teone vartamAnakALanA viSayavALI hetu saMjJA paNa prApta thai, te be saMjJA kema na kahI. uttara-jema kroDapati zAhukAra pAse lAkha rUpiA che, te paNa lakhapati na kahevAya, tema dIrghao saMjJAvALAne hetuvArapa0 saMjJA aMtargata hovAthI judI na gaNAya. Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa (22-29muM rana-ramagati dvAra) saMjJi dvAra cAlu, 22-23 gati'-Agati dvAra maNuANa dIDakAliya, dihivAovaesiA kevi. panaraNatirimANuaJciya cauvihadevesu gacchati // 33 // saMskRta anu da manujAnAM dIrghakAlikI, dRSTivAdopadezikAH ke'pi paryAptapaJcendriyatiyagmanujA eva caturvidha-deveSu gacchanti ::3 // anvaya sahita pada cheda maguANa dIhakAliya, ke dihivAovaesiA avi paja paNa tiri maNua cciya; cauviha devesu gacchanti // 33 // zabdAtha brisTiya dIrghakAlikI je keTalAeka divAlo daSTivAda vi=paNa padezikI saMjJA dantiH jAya che gAthArtha :manuSyone dIgha kArtikI saMjJA hoya che, ane keTalAka to daSTivAdyapadezika saMjJAvALA hoya che. paryApta paMcedriya-tiyo ane manuSyoja cAreya prakAranA devAmAM jaya che. vizeSArtha :manuSyone viziSTa mane vijJAna hovAthI dIrghakAlikI saMjJA to che ja, paraMtu te uparAMta keTalAka manuSyone daSTivAparezikI saMjJA paNa che, kAraNa ke manamAMnA keTalAka samyagadaSTi heIna sutajJAnanA vikASTa kSayopazamavALA hoya che, tethI hArazAMgInuM 1dvArAnA anukramamAM prathama gatidAra ane tyArabAda AgatidAra kahyuM che. paraMtu ahi kArAvatAranA prasaMgamAM sarvatra dareka daMDaka pahelI Agati ane pachI ghati kaheze. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - daMDaka prakaraNa jJAna prApta kare che, ane dezavirati tathA sarvavirati cAritra grahaNa karIne yathAgya ahitakara mArgano tyAga karI hita mArga aMgIkAra kare che. vaLI keTalAka tiryaMca paMcendriyone paNa samyagadaSTipaNuM tathA dezavirati cAritra (rUpa hepAdeva zuM ) hovAthI daSTivAdao saMjJA che, paraMtu te a65 hovAthI zAstramAM kahI nathI, tathA kevaLa samyagadaSTipaNuM nI apekSAe devAdika cAre ya gativALA daSTivAdopa saMjJAvALA che, parantu viziSTa pratajJAna tathA hepAdeyanA abhAve tene A saMjJAnI mukhyatA gaNuM nathI. | 28 daDakamAM 3 saMjJA che 13 devAmAM | | 3 vikale ne 1 (hetuvA) 1 gao tiyacane 61 (vIrghakAva) 5 sthAvarane 1 nA2kane { 1 gamanuSyane 2 (dIgha0-daSTi) gati-Agati dvArA devamAM Agati paryApta bhaja paMcandriya tiya" tathA 50 gao manoja 4 prakAranA devamAM (10 bhavanapati 1 vyantara-1 jAtiSI-ane 1 vaimAnika rUpa 13 daMDakamAM) utpanna thAya che ema sAmAnya hyuM che, paraMtu viroSataH 563 bhedanI gatyAgatimAM kahIzu. : 33 devanA gati saMkhAu-pajjapaNidi-tiriyanaresu, taheva pajjate / bhUdagapaceyavaNe, eesu cciya murAgamaNaM, // 34 // saMskRta anuvAda saMkhyeyAyuSkaparyAptapaJcendriya-tirthagnareSu tathaiva paryAptebu bhUdakapratyekavaneSu, eteSveva surAgamanam // 34 // 1 daMDaka prakaraNanI avasUrimAM tathA vRttimAM paNa tiryaMca paMcendriyone dRSTivAda saMjJA karI che, paraMtu ba955NAthI avivakSita gaNuM che. 2 e apekSAthI ja zAstramAM sarva mithyAdaSTine asaM ihyA che. - - --- - -- Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka prakaraNa (22-3 gati Agati dvAra) anvaya sahita pada cheda saMkha Au panja paNidi tiriya naresu taha eva pajjata bhU dA pattaya aNe ee| cciya sura AgamaNaM // 34 // zabadAthe saMvara taMtranA 8)=saMkhyAta AyuvALA =apUkAya(mAM) panna=paryApta pAra pratyeka vi=paMcandriya vaLa=vanaspati kAyamAM tava=temaja pAro paryApta gusu-e (5) daMDakapadamAM mU-pRthvIkAya(mAM) vika nizcaya, ja. gAthArtha :saMkhyAta varSanA AyuSyavALA paryApta paMcendriya-tiyAmAM ane manuSyomAM, temaja paryApta bAdara-pRthvIkAya apakAya ane pratyeka vanaspati, emAMja devonI Agati thAya che. nArakonI gati-Agati pajjattasaMkhagabbhaya-tiriyanarA nirayasattage aNti,| nirauvvaTTA eesu uvavajjati, na sesesa, // 36 // saMskRta anuvAda, paryAptasaMkhyeyAyurgarbhajatiryagnarA narakasaptake yAnti narakodvattA etepUpapadyante, na zeSeSu // 36 // anvaya sahita pada cheda pajjatta saMkha ganbhaya tiriya narA niraya sattage jati niraya uvvaTTA eesu uvavajjati na sesesu // 36 // zabdArtha :ujhara paryApta saMa=saMkhyAta varSanA Aya SyavALA. Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa sane sAtamAM guje (be) daMDakAmAM vaMti jAya che. vavava vaMti-utpanna thAya che nira=narakathI nahiM vaTTA=nikaLelA. uttalA | semesuHzeSa daMDakomAM gAthArtha :paryApta saMkhyAta varSanA AyuSyavALA gaja-tirya ane manu sAteya narakamAM utpanna thAya che. ane narakamAMthI nikaLelA [nAraka] emAMja utapanna thAya che, bIje nahIM. pRthvI, apa, ane vanaspatimAM Agati puDhavI-Au-vaNasrAi-majjhe nArayavivajjiyA jIvA / savve uvavajjaMti niya-niya-kammANumANeNaM, // 36 // saMskRta anuvAda prathivyavanaspatimadhye nArakavivarjitA jIvAH saveM' utpadyante nijanijakarmAnumAnena. // 36 / / anvaye sahita padacheda puDhavI Au vaNassai maJjhe nAraya vivajjiyA savve jIvA niya niya kamma aNumANeNaM uvavajjati // 36 // zabdA ma=madhe, mAM, ne viSe jJAti utpanna thAya che. vivajiyA=vivajita, rahita, niya niya=potapotAnA sivAyanA, vinA =kamanA bahumALa=anumAnathI, sanvesarve 23(daMDakanA) | anusAre, pramANe Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka prakaraNa (22-23muM gati-Agati dvAra) gAthArtha : pRthvIkAya, apUkAya ane vanaspatikAyamAM nAraka sivAyanA save jIvo potapotAnA kamane anusAre utpanna thAya che. pRthvI, apU ane vanaspatinI gati ane teu-vAunI Agati. juvArUpa guDhavI-zAha-vAha kanti, puDhavAi-dasapaehi ga teu vAusu uvavAo, // 37 // saMskRta anuvAda pRthivyAdidazapadeSu, pRthivyabvanaspatayo yAnti VrthavyATirAjastha, tenovAsapAtaH rU7. anvaya sahita patcheda puDhavI AU yaNassaI puDhavI Ai dasa paesu janti ya te u-bAusu puDhavI Ai dasapaehi ubavAo // 37 // zArtha - vAsu=padomAM | padamAMthI (deDakomAMthI putArU= pRthvIkAya vagere nikaLelA jIvo) sadaza | ravavAno upapAta, upajavuM gAthArtha : pRthvIkAya, apUkAya ane vanaspatikAya, pRthvIkAya vagere daza pademAM jAya che. agnikAya ane vAyukAyAmAM azvIkAya Adi daza padamAMthI nikaLelA jIno upapAta thAya che. 5 37 che Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka-prakaraNa 4 tene vAyunI gAMta ane vikalendriyAnI gati-Agati UbAU-gamaNaM puDhavIpamuni hoi payanavage / pujavADAnA visA[]tiya ,i khaMti, 380 saMskRta anuvAda tejovAyugamanaM, pRthvIpramukhe bhavati padanatrake / pRthvyAdisthAnadazakAd, trikalatrika [trikalAdi ] trikaM tatra yAnti / anvaya sahita pada chaMda teU vAU gamaNaM, puDhavI pamuhaMmi paya navage hoi puDhavI Ai ThANa dasagA vigalAi [ vigalAi ] tiyaM mumi=vagere (mAM) sonavamAM, nava TALa=sthAna, daMDaka (mAMthI) sagA-dazamAMthI, daza. zabdArtha :~ tiyaM-trika, traNa. philyAM, pRthvI Adi 10 padamAM tAruM kAMti | 24 || naMti jAya che. gAthA : www agnikAya ane vAyukAyanuM javuM. pRthvIkAya vigere nava padAmAM thAya che. pRthvIkAyAdika daza pado vikalendriya tarapha jAya che. ane vikalendriyA traNeya tyAM [daza padAmAM] jAya che. gaja tiryaMcA ane manuSyAnI gati--Agati gamaNAgamaNaM ganbhaya - tiriyANaM sayalajIvaThANesu // savvattha jaMti maNuA, teUbAUhiM no jaMti. // 39 // Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka prakaraNa (22-23 muM gati Agati dvAra) saMskRta anuvAda gamanAgamanaM garbhaja-tirazcAM sakalajIvasthAneSu sarvatra yAnti manujAste jovAyubhyAM no yAnti // 39 // avaya sahita pada cheda gambhaya tiriyANaM gamaNa AgamaNaM sayala jIvaThANesu maNuA savvattha jati, teu vAUhiM nI jaMti // 39 // zabdA :- jamA gamana, gati, utpatti. vaMti jAya che, utpanna thAya che. kAmaLa Agamana, Agati. tera=agnikAya (mAMthI) saca=sakala, sava. lIvALasu jIvasthAmAM, vAjhafhaM vAyukAyAmAMthI jIvabhedamAM, daMDakAmAM no nahi sacirasava, sarva daMDaka vati jAya che. utpana thAya che. -pardomAM -gAthAtha : garbhaja tiryaMconuM gamanAgamana sarva jIvasthAmAM thAya che. manuSya sarvamAM jAya, agnikAya ane vAyukAyamAMthI manuSyamAM jatA nathI. vizeSArtha :- 24 daMDakonI gati-Agati A sAthenA kekemAM batAvela che. bAjunA saravALA gatinA che. ane nIcenA saravALA AgatinA che, Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A gati gati , e bjicine nArakI sura kumAra kumAra nAga mAra vidyuta kumAra suva agni kumAra - - - 1 nArakI asurakumAra 3 nA kumAra 4 suvaNa kumAra pa vadhu kumAra - - - - - - - - - :ti 7 Ana kuna: . 8 udadhi kumAra 9 dizi kumAra 10 pavana kumAra 11 * ke kumAra 12 pR vI kAyA 13 apUkAya 14 teukAya 15 vAukAya 16 vanaspatikAya 17 beIndriya 18 teIndrita 19 cauriya 20 gatiryacapaMcendriya 1 21 ga, manuSya 22 vyArA 23 jatiSI I 24 vimAnika kula Agati 1 1 1 1 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 2 | 2 | 2 | 2 Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 : 1 1 Tidhi kumAra | dizi kumAra pavana mora | meghamAra J SAkIya 1 1 - - - - - - - - - - - - - - - - 1 1 .? - - - - - - - - - - 2 2 223, 2311123 1|1|1|ra rirI rI 2 2 teukAya vAukAya vanaspatikAya | beIndriya | tendriya | cariMjiya m my sy mmy dy sy sy my sy mr r ly hy sy my my sy my my my my my * oldx vyaMtara | tiSI maimAnika | - - Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 5 paryApta garbhaja ( jalacara, ane bhujarisarpa ) tiya ca, 15 paryApta gabha ja 15 kamabhUminA manuSya. vistArathI ti--Ati dvAra. gati-AkRtidvAranA AMkaDAnI samaja sthalacara, precara, ura:parisa daMDa-prakaraNa 16 17 15 ka'0 manuSya, 6 50 ga0 jalacara, 6 50 ga0 :parisara 19 15 kama'nA manuSya, 6 paryApta gaja jalacara. 15 15 karmA manuSya, 6 50 20 50 ga0 ura:risa, 0 jalacara, 6 50 50 cala, 6 15 30 manuSya, 4 jala0 gaNa ja paryApta. sthala khe0 9ra0 e cAra 15 30 manuSya, 5 paryApta gabha'ja (jalacarAti) tiya ca paMcendriya. 23 15 ka manuSya, 5 paryAM ga0 tikheMca, 3 pRthvI-ap pratyeka vanaspati e traNe bAdara paryApta, 25 15 krama0 manuSya, pa paryAM0 ga0 tihu~ca, 5 paryApta samU tiya ca, paMcendriya, ro 15 ka'0 manuSya, pagabhaja paryApta ti2 20 paryApta eka bhUmi (5 hivata 5 hiraNyavaMta rahita) nAgaja manuSya. 48 ti "canA sarva bheda. yugalika manuSya, pa 50 15 30 manuSya, 3 akama0 nA gaja paryApta tiryaMca. 102 10 bhavanapati, 15 paramAdhAmI, 16 vyantara, 10 tiyaga tRmbhakadeva e 51 daiva paryApta ane 51 aparyApta maLI 102. e pAtAla vAsI 55 devanA bheda jANavA. 111 101 gaIja paryApta manuSya, 10 paryApta tiryaMca paMcendriya (5 ga0 5 sammU ) 1ra6 102 pAtAlavAsI deva, 20 tiSI bheda, 2 saudhama Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa (upapAta) - - - - - kiTibaSika paryA, aparyA. ane 2 saudharmadeva paryApta tathA aparyApta. 128 2 IzAna dava paryApta tathA aparyApta ane 126 upara kahyA pramANe 171 30 karma manuSya, 101 samUe manuSya, 40 tiryaMca (4 agnikAya ane 4 vAyukAya rahita sUkSma, bAdara, paryApta aparyApta.) 18 30 karma, manuSya, 101 samU0 manuSya, ane 48 tiryaca. ra43 30 karma, manuSya, 101 samUha manuSya, 48 tiyaca, pa1 paryApta pAtAlavAsIrava. 10 paryA. jotiSI, 2 paryA. saudhama IzAna deva, 1 paryApta saudharma kibiSika. 267 30 karma manuSya, 101 samU0 manuSya, 48 tiryaMca, 81 sahastrAra sudhInA paryApta deva (9-10-11-12 mo kapa ane 14 kapAtIta e 18 rahita), 7 paryApta nArA, 276 30 karma manuSya 10 samU0 manuSya, 99 paryAptadeva, - 6 tamaprabhA sudhInA (6 pRthvInA) paryApta nAraka, ane 80 tiyaca (4 agni-4 vAyu rahita) 395 30 karma manuSya11 samUha manuSya, 48 tiryaca, 112 antahIMpa manuSa, 102 pAtAlavAsI Teva, 2 pahelI pRthvInA nAka, 517 303 manuSya, 4 nAraka (pahelI be pRthvInA), 48 tiryaca. 162 AmA ka65 sudhInA (pa0 aparyAva) deva. 519 (trIjI azvInA) ra nAraka sahita pa17. parA (trIjIcethI pRthvInA) 4 nAraka sahita pa17. pa23 (3-4-5 pRthvInA) 6 nAraka sahita 517 para7 303 manuSya, 14 nAraka, 48 tiryaca, 16ra AThamA kapa sudhInA deva, pa63 sarva jIvabheda. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 daMDa-prakaraNa 563jIvanI gati Agati nArakanA 14 bhedamAM Agati gati paryApta ratnaprabhA 25 thI. 20 mAM. zarkao 20 thI 20 mAM. vAlukAo 19 thI 20 mAM. paMkaprabhA 18 thI. 20 mAM. 17 thI 20 gAM. tamaH prabhA 16 thI. ra0 mAM. tamastakao 16 thI 5 mAM, aparyApta nAraka paryAptavata. 1 mAM. devanA 198 bheda bhavana 10, paramA0 15, che vyantara 16, tiryajI 111 thI. ra3 mAM bhaka 10 e paryApta paryApta jyotiSI , saudharma saudharmakiTibao 9 IzAna , sanatathI sahastrAra lokAtika , sanat kibio, 20 thI. ra0 mAM, , paryApta AnatathI ' sarvAtha sudhInA 15 thI. 15 mAM, 99 , a50 deva paryAptavat 0. 1 nAraka ane devo aparyApta avasthAmAM maraNa pAmatA nathI mATe gatine sthAne 0 zUnya che. ja nAraka ane devanA bhedamAM aparyApta hA te vadhu Apa jANavA, paraMtu labdhi aparyApta nahi. zeSa sarve aparyApta bhedamAM labdhi aparyApta jANavA. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 za da da 5 15 pa bhA0 50 pRthvI 50 apa pratye0 50 vana ,, 95 bhA0 50 ani 50 vAyu pRththAniA zeSa (11) bheTamAM agni-vAyunA zeSa (6) bhedamAM vikalendriya apa.saM.paM tiryaMcamAM paryA.saM.paM.tiryaMcamAM 50 ga0 jalacara0 dr sthAvara vara uraHsapa bhujasa ,, apa0 ga0 tao 50 19 ,, "" daMDaka prakaraNa (gati-mAgati dvAra) tiya canA 48 bhedamAM ,, paryApta kabhUminA 50 karmo nA paryApta himaMtanA 33 ,, w manuSyanA 303 hiraNya nA hAravA nA ra43thI. 179 mAM. 179 thI. 48 mAM. 179 thI. 179 mAM. 48 thI 48mAM. 179 thI 179 mAM. 179 mAM. 179 thI 179 thI 395 mAM. 267 thI. pa7 mAM. 167 thI. pa1 mAM. 267 thI, pATa mAM. 167 thI. para3 mAM 167 thI. pa17 mAM. 179 thI. 179 mAM. bhedamAM ramyanA uttaranA pa 2.3 "7 2 pRthvI Adi 3 sUkSmanA paryApta aparyApta gaNavAthI 6 bheda, 1 mA. apa0 pRthvI, 1 khA0 pa0 apa, 1 bA0 apa0 sAdhAraNu vanaspati, 1 khA0 paryApta sAdhA- vanaspati, 1 bA. apa0 pratyeka vana0 3 sUkSma agni ane vAyunA paryApta aparyApta gaNutAM ja, tathA 1 khA0 apa agni, 1 khA. apa0 vAyu. 101 ra6 thI. 563 mAM. 171 thI. 19 mAM. 20 thI. 126 mAM. 20 thI. 126 mAM. 20 thI. 129 mAM. 29 "" Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 daMDaka prakaraNa 5 , devakunA 56 , annadIpanA 25 thI. 12 mAM. 86 a50 save yugalika 04 (athavA tetekSetravata) samUo manuSya 171 thI 179 mAM. yugalika catuSpada -te te kSetranA yuga manuSyavatu yugalika khecara -ra5 thI 102 mAM (atapavatuM) ahiM yugalika catupadanuM AyuSya 30 akarmabhUmi ane 56 antarkaMpatulya paNa che, ane yugalika khecanuM AyuSya te 56 antIpatulayaja che, mATe te te kSetromAM yugalika manuSyovat yugalika catuSpadanI ane becaranI Agati-mati kahevI. ane jalacara, u5risarpa, ane bhujaparisepe to yugalika hoya ja nahi. - 24 veda dvAra veyatiya tirinaresu, itthI puriso ya cauvihasuresu, / thiravigalanAraesu napusaveo havai ego. // 40 // saMskRta anuvAda vedatrika tiryagnarayo:, strI puruSadha caturvidhasureSu sthiravikalanArakeSu, napuMsakavedo bhavatyekaH // 40 // anvaya sahita padada tiri naresu tiya veya, cauviha suresu itthI ya puriso. thira vigala nAraesu, paNo napusa-veo havA // 40 // zabdArtha : lya = strI veda agvi= cAra prakAranA puraNo = puruSa veda (13 daMDakanA) najo = napuMsaka veda 5 = ane 4-5 aparyApta yugalika manu maraNa pAmatA nathI, mATe gatine sthAne che zUnya che. temaja yugalika manuSyane saMbaMdhamAM labdhi aparyAptapaNuM che nahi. tethI Agati paNa nathI, athavA karaNa apayata paNa svIkArIe, te Agati te te kSetranA paryA'ta yugalika vata kahevI. Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka prakaraNa (24 muM vedadvAra) 103 tiryo ane manuSyamAM traNa veda che, cAreya prakAranA devomAM strI ane puruSa veda che, sthAvara, vikalendriya ane narakamAM kevaLa eka napuMsaka veda che. vizeSAthayugalika tiryo ane yugalika manuSyamAM napuMsaka veda nathI, tathA ekendriyone paNa 12 mI gAthAmAM maithuna vigere saMjJA kahI che, tethI aspaSTa napuMsaka veda che, ane sanatakumArathI sarvArtha sudhInA devomAM 1 puruSaveja che. 24 daDakamAM 3 veda. 1 gao tiya ane 13 devamAM 2 (strI, pu) 1 gao manuSyane 9 zeSa daMDakamAM 1 (napu) sammacchima tiryaMca pacendriya tathA samUha manuSyamAM 24 dvAra che (2) zarIra rU-sarvane audArika-taujasa-kAmaNa e 3 zarIra hoya (2) sarvane samUrNimAnI jaghanya avagAhanA aMgu. lane asaMkhyAtamo bhAga che, ane utkRSTa avagAhanA jalacaranI 1000 yojana, catuSpadanI gAu pRthaka (2 thI 9gAu), khecaranI dhanuSa paMcakutva (2 thI 9 dhanuSa) uraHparisarpanI jana pRthakava (2 thI 9 jana), ane ja pAresa"nI dhanuSa pRthakatva, tathA samU0 manuSyanI utkRSTa avagAhanA paNa aMgulano asaMkhyAtamo bhAga che. ja mahAraga jAtinA samUha uraparisaryo te zatapRthakva (utkRSTa 900) jana pramANanA paNa hoya che, paraMtu keIpaNa apekSAthI te avagAhanA zAstramAM gaNuM nathI, paraMtu khU. saMgRhaNinI vRttimAM lakhelI kaI AcAryakRta gAthAmAM e samU0 maheronI apekSAe raghu nona sahaTsa e cothuM pada kahyuM che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 daMDaka-prakaraNa (3) saMpacha- sarvane 1 varlDa saMghayaNa che. () err -20-savane 4 athavA 10 saMjJA che. (1) vasaMta -sarvane huM Daka saMsthAna che. () - sarvane keAdha-mAna-mAyA-lobha e cAre kapAya che. (7) ravA -kRSNa-nIla-kApAta e 3 lezyA savane che. (8) priya --pAMca Indriya che. (3) rakSati rU-vedanA maraNa-kaSAya e 3 samuddaghAta che. (20) : 2-1 mithyA daSTi ane 1 sabhya daSTi e 2 daSTi sanmu tio paMce ne che, tyAM aparyApta avasthAmAM vikendriyavata sAsvAdana samyakatvane sadbhAva hovAthI samyagdaSTi keTalAka samma, tio paMce ne hoya che, ane paryApta avasthAmAM sarve mithyASTivALA ja hoya che. tathA samUo manuSyane to bane avasthAmAM 1 mithyASTija che. (22) vana 2-sarvane 1 cakSudAna ane acakSudarzana ema 2 dana che. (22) na 2 zrI siddhAntanA abhiprAya pramANe sAsvAdana samyaha tvamAM jJAna mAneluM hovAthI siddhAntamAM samU0 tio paMce ne aparyApta avasthAmAM 1 mati-jJAna 1 zrutajJAna e 2 jJAna kahyAM che, ane kamaranthanA abhiprAya pramANe sAsvAdana samyaktavamAM ajJAna mAneluM hovAthI sambha0 tio paMcane jJAnane abhAva kahyo che. tathA samUo manuSyone te bane avasthAmAM jJAnane abhAva che. (13) bana -matiajJAna ane mRtaajJAna e raajJAna ane hoya che. (2) zA cha-1 asatyAmRSA vacanaga, 1 audArika kAyApa, 1 dArika mizra kAyAga, ane 1 tejasakAmaNa kAyayoga e 4 dhoga sarvane hAya. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbhUmi manuSya ane tiryaMcAne 24 dvAra. 15 - - (20) = -- zAnadvAramAM kahyA pramANe siddhAntane ma-mati-jJAna zratajJAna-matiajJAna-zrutajJAna-cakSudAna ane acaladAna e 6 upayoga hoya, ane karmagranthamate-2 jJAna rahita 4 upaga hoya. (tyAM 6 upaga aparyA avasthAmAM ja hoya ane paryApta avasthAmAM 4 upayoga hAya.) tathA sammae manuSyone to ubhayamate 4 upaga ja hoya. (2) 30 -aka samayamAM jaghanyathI 1-2-3, ane utkRSTathI asaM khyAta u5na thAya. (2) eka-eka samayamAM jaghanyathI 1-2-3, ane utkRSTathI asa khyAta maraNa pAme. vidu--sammati paMcendriyanA 5 bhedamAMnA pratyeka bhedamAM jaghanya viraha 1 samaya, tathA utkRSTa viraha antamuhUrta che, ane sanmu. manubene jaghanya viraha 1 samaya tathA uo viraha ra4 muhUtta che. (28) riti-- samU0 jalacaranuM AyuSya 1 pUrva krioDa varSa, cata padanuM 84000 varSa, ura:parisanuM pa3000varSa, bhujaparisarpanuM 42000 varSa, ane khecaranuM 7ra000 varSa utkRSTa AyuSya che. tathA e sarvenuM jaghanya AyuSya antarmuhUrta che. tathA sammae manuSyanuM to jAnya ane utkRSTa baneya prakAranuM AyuSya antarmuhUrta pramANa che. (22) 5-sarvane mana paryApti vinA 5 paryApta che, parantu taphAvata e che ke-samU0 tipace pAMce paryApti pUrNa karI zake che, ane samUha manuSya 5 paryAptio pUrNa karyA vinA (prAya: 3 paryAptio pUrNa karIne) maraNa pAme che. Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 daMDaka-prakaraNa (20) phira rdara - sarvane 6 dizane AhAra hoya che, kAraNa ke e samUccha ma paMcadriya vasanAhImAMja rahyA che. (22) raMar1-sarvana ( hetuvAdapazikI saMzA che, pa 2 nathI. che ke A samUrNamAne kiMcit kAvyamAna che. topaNa a9patAnI vivakSAe mana rahita jANavA. (22) ghara 22 samrAIma tiryaMca paMcadrio cAre gatimAM utkRSTathI popamanA asaMkhyAtamA bhAganA AyuSya saMhita utpanna thAya che. tyAM narakagatimAM jAya te pahelI ranaprabhA pRthvInA 4 thA pratara sudhI jAya, devagatimAM jAya te bhavanapati ane vyAramAM utpanna thAya, te paNa pahao nA asaMo mA bhAganA AyuSyavALAmAMja. tathA manuSyagatimAM jAya to utkRSTata: akarmabhUminA yugalika thAya, ane karmabhUmimAM saMkhyAta varSanA AyuSyavALA thAya. tathA tiryaMcagatimAM jAya topaNa akarmabhUminA yugalika tiryaMca thAya, temaja endriyAdi ATha padamAM, asaMkSiA tiyacamAM ane samU0 manuSyamAM paNa utpanna thAya, jethI gati 12 daMDakamAM che, - tathA samR. manuSya to devagati, narakagatimAM utpanna thatA nathI, ane tiya"ca tathA manuSyamAM utpanna thAya, te mugalika manuSya ane yugalika tiryaMca sivAthanA sarva bhedamAM utpanna thAya che. jethI gati ekendri yAdi 10 padamAM-daMDakamAM che. (22) jAti 8--pAMca prakAranA samU ti pacandriyamAM ekendriyAdi 10 para AvIne utpanna thAya che, ane samUo manuSyamAM agni tathA vAyu e be pada rahita 850 (3 ekendriya3 vikala-1 gati 1 gai manu e 8 daMDaka) AvI ne utpanna thAya che. (24) H 1-savane 1 napuMsaka veda hoya che. tathA liMgathI Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samami manuSyo ane niyaMcAne ra4 dAra 107 : vicArIe to sambha tio paMcadriyo traNe liMgavALA hoya che, ane sanmumanuSyo napusaka liMgavALa! hoya che. (21) apavagutta-samyumi manu garbhaja manuSathI asaMkhya guNa che. ane bAdara agnikAyathI asaMkhyAtamA bhAga jeTalA che. tathA sammati paMcendriAnuM apahatva garbha ja tirthaM ca paMce tulya jANavuM, kAraNa ke saMskR tio, paMcenuM a5bahu zAstromAM judu mAlama paDatuM nathI. alpa bahu pajjamaNu, bAyaraggI, mANiya, bhavaNa, niraya, vNtriyaa| kosa, 13, pariyiA, reDhi, taraM6i, 5, rAka saMskRta anuvAda vAmanuvAda nAnAmAjaiivizvattA jyotidhatuHpaJcendriyatiyaco, dvIndriyatrIndriyabhyAyaH // 41 // avaya sahita pada cheda panja maNu bAyara aggI, vemANiya bhavaNa niraya vaMtariyA joisa cau paNa tiriyA, veiMdi teiMdi bhU mAU / / 4 / / zabadAthavAyara=bAdara =agni jAthAthaparyApta manuSyo, (pa.) bAdara agnikAya, * vaimAnika * bhavanapati devo * nArako * vyantara devo, * jayotiSa devo, * caturindriya, paMcendriya tiryaMco, kIjiyo prIjiyo, * pRthvIkAya. * amukAya, u41. * A nizAnIne sthAne adhika eTale pUrva saMkhyAthI asaMkhyAta guNa jIva jANavA. 1 A nizAnIne sthAne adhika eTale pUrvasaMkhyAthI vizeSAdhika (eTale saMpUrNa dviguNa nahi) cha jANavA. Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 daMDaka-prakaraNa vAU, vaNassai, ciya, ahiyA ahiyA kameNime huti / samvevi ime bhAvA jiNA ! mae gaMtaso pattA // 42 // saMskRta anuvAda, vAyuvanaspatizcaidhAdhikA'dhikA krameNeme bhavanti sarve'pIme bhAvA he jinA ! mayA'nantazaH prAptAH / / 4 / / avaya sahita pahacheda. vAU vaNassai ime kameNa thiya ahiyA ahiyA huMti / () bior me sa vi mAvA mA maLato pattAM |42 zakhAtha:-- R=vAyukAya vise paNa thaLa vanaspatikAya -e (24 daMDakarU5) vinicaya mavA jAvo far Ahira=adhika adhika jiLA he jinezvare ! vimeLa anukrame mag=meM -e (24 daMDakyo ) gatino anAvAra hu~ti-cha vattA prApta karyA che nANArthache. vAyukAya ane vanaspatikAya anukrame e adhika Adhaka che. he jinezvare! e sarve bhAve meM anaMta vAra prApta karyA che. vizeSArtha : e pramANe ra4 daMDakanuM a5hatva kahIne have pradhUkatAM A daMDaka prakaraNa racanAnA prayojana rUpe potAnuM du:kha pragaTa kare che ke"he zrI nezvara bhagavaMte ! huM e ra4 daMDakamAM anantavAra bhame - ahiM samajavA yogya e che ke-Atmadharma sanmukha nahi thayelA che e ra4 daMDakamAM anantavAra bhamyA che, bhame che, ane hajI paNa anantakALa sudhI bhamaze. keIpaNa jIbheda prAyaH evo nathI ke jemAM jIva anaMtavAra na bha heya: kahyuM che ke * asaMkhyaNa. : anantaguNa. Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-prakaraNa 16 na sA jAI, na sA joNI, na taM ThANaM, na ta kulaM na jAyA, na muA, jatya, jIvA, vAra aNaMtaso // 1 // artha :-evI kaI jAti (ekendriyAdi) (cArAzI lAkha nimAMnI) evI kaI yoni, evuM kaI sthAna-kSetra temaja evuM kaI (kalakaDInI saMkhyAmAM gaNAtuM) kula nathI. ke jemAM sa jIve anantavAra na jagyA hoya. ke na maraNa pAmyA hoya. arthAta-sava jAtimAM. nimAM, sthAnamAM ane kulamAM A jIva athavA sarve jIva anatavAra jamyA che. ane maraNa paNa pAmyA che, saMsArathI kaMTALI mekSa mATe prArthanA saMpada tumha bhattassa daMDagapayabhamaNabhaggahiyayassa / daDatiyaviraya (i) sulaha lahu mama ditu mukvapayaM // 43 // saMskRta anuvAda. saMprati tava bhaktasya, daNDakapadabhramaNabhagnahRdayasya iNDatrikavirata (ti) sulabha, laghu mama dadatu mokSapadama // 43 // anvaya sahita 5daracheda saMpai daMDaka paya bhamaNa bhagga hiyayassa tumha bhattassa mama lahu tiya daMDa viraya (i) sulaha mukkhapaya ditu // 43 // zabdAtha :- - tuphpha tamAre | virA(6) virakta, nivRtta thaye mAsa-bhakatane lA jAne (athavA saMv=saprati, vartamAna samaye, viratathI, nivRttithI) have. putrasulabha. sahaje prApta thavA yogya raMv=daMDadapada (ne viSe | naduM =zIgha. jaladI mama=bhramaNa (karavAthI ) ma=bhagna, kheda pAmela, ela.| mama=mane yukta hiMtu Ape diyara=hRdayavALA muhav=mokSapada tiva=traNa daMDanI, traNa yoganI Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ daMDaka-trakaraNa Tr: daMDaka padAmAM bhramavAthI hatAza hRdayavALA tamhArA bhaktane have traNa daDanI viratithI sahelAIthI maLe tevu mekSa pada jaldI AyA. 10 vizeSAtha --- gAthAmAM kahe che ke huM zrI 24 jinezvara : have te 24 Dha'DakamAM bhramaNa karavAthI ati kheda pAmela hRdayavALA A tamArA bhakatane traNa daDanI eTale manaDa vacana ane kAyadaDanI nivRttithI (tyAgathI) sulabha evuM mekSapada zIghra pA' granthakartAnI A mAkSapadanI prAthanAmAM-1 6 kabhramaNathI utpanna thatA eTTa, 2 traNa daDanA tyAga, ane 3 (traNa) krUDanA tyA gathIja) meAkSapadanI (ja) prApti, e 3 mukhya viSaya che, te sabaMdhi sakSipta samaja A pramANe 2 skubramaLathI hera--tiya cagatinA 9 kaMDakamAM tathA nAr kanA 1 DhaMDakamAM je du:kha che, te sava'ne jANItu che, temaja manujyanA 1 daMDakamAM sukha ane duHkha mizra che, ane devagatinA 13 daMDakamAM jo ke paulika sukha che, teA paNa lAbhavRttinI atrikatAthI tyAM paNa vAstavika duHkha che, kAraNa ke manuSyAnI mAphka veAmAM kaleza mArAmArI-devAMganAenI cArI-paraspara IrSyA ItyAdi hAvAthI devAnI jIdaMgI paNa Atmasanmukha thayelA jIvane sAnAnI eDImAM nAkhelA keDhInI mAphaka du:kha upajAvanArI lAge che. e pramANe koI paNa daMDakamAM vAstavika sukha nathI. kevaLa manuSyanAja 1 6DakamAM jo mana vacana kAyAnA sacama jaLavAya te| Atmika sukhamAM AgaLa vadhI ante meAkSapada prApta karAve che, mATe ra4 daMDakanA bhramaNanA kheda ahi graMthArtAe pragaTa karyAM-kahyo che. 2 35 nA cA---sasAranI sarva upAdhiyA ane sasArabhramaNanuM mULa kAraNa mana vacana kAyAnA azubha yoga che, mATe 1 A graMthartAe peAte virA paDe 'virakta thayelA jIvAne' evA athavApanna avasUrimAM lakhyA che, ane vRttikartA virA padavaDe viratithI" evA a` karyo che. ane e banne aya anukuLaja che, Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DakaprakaraNa ( upasaMhAra ) te traNe prakAranA azubha yoganA tyAga thAya teA daMDakabhramaNa sahAkALane mATe naSTa thAya, ane Atmadhama paNa prApta thAya. te mATe e nizcita vAta che ke mana vacana kAyAnI vRttie rADhAya te ja mANasukhanI prApti che. 2 mokSapadanI rUA--pUrva kathA pramANe jIvane sarva sthAne vAstavika duHkhaja che, ane ananta mukhanu dhAma (sthAna) teA kevaLa mANapAja che, mATe Atmika sukhanA abhilASI jIvAne tA e mokSapada ja IcchavA yAgya che. prazasti--guru krama-saMbaMdha. siri-jiNahaMsamuNI sara-rajje siri-dhavalacaMdasIseNa / gajasAreNa lihiyA, esA vinnatti appahiyA // 44 // saMskRta anuvAda, zrIjinahaM samunIzvara rAjye zrIdhavalacandraziSyeNa / gajasAreNa likhitA, paSA vijJaptirAtmahitA // 44 // anvaya sahita padaccheda siri jiNahaMsa muNIsara (muNi isara) rajje siri dhavalabaMda sIseNa gaja sAreNa appa hiyA esA vinnatti lihiyA ||44 || zabdA : fit=zrI naLa=jinasa nAmanA muLIta=(muninA Izvara) - cAya (nA) raArAjyamAM zAsanamAM fa=zrI varNa==dhavalacaMdra muninA mItte ziSye samAreLa=gajasAra munie iiAlakhI, cI pA vittivijJapti mahiyA=AtmahitavALI athavA peAtAnA hitavALI TET :~ Atmahita karanArI A vijJapti zrI jinahasa yunIyaranA rAjayamAM zrI dhavalacaMdra muninA ziSya zrI gajasAra munie lakhI che, // 4 // Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 daMDaka-prakaraNa A prakaraNanA kartA zrI gajasAra muni zanina nAmanA AcAryanA rAjyamAM-zAsanamAM thayA che. prIjinaharasuri kharataranA AcArya hatA, tathA zrI gajasAra muni zrI dhavaDhavamuninA ziSya hatA. teo saMvignapaMDita zrI morabI pAse lAlana pAlana thayelA (eTale temanI pAse dIrghakALa rahelA) hatA. te strI jAti e ja A daMDaka prakaraNanA svarUpamAM zrI ra4 jitendronI stuti-vapti vinaMti karI che ane te vijJapti avazava AtmakalyANakArI che. kAraNa ke prastharacanAmAM para jIvanuM kalyANa bhajanIya vikape (aniyata) che. ane svakalyANa te avazya che, te mATe kahyuM che ke na bhavati hi dharmaH zrotuH, sarvanyakAntato hitazravaNAt avato'nugrahabukhyA, vaktustvekAntato bhavati // 1 // artha -kalyANavacano sAMbhaLavAthI save zrotAone dharma thAya e ekAnta niyama nathI, paraMtu anumaha (upakAra)-buddhivaDa kalyANavacane kahenAra vaktAne to dhama thAya ja. e ekAnta-niyama che. . punaH pa ka che ke astu vA mAstu vA bodhaH, parezaM karma yogataH nApi vaktuma hatI nirjarA gaditA jinaiH // 2 // artha-kamanA rogathe anya jIvone (zretAone) bAdha (jJAnaprAti-dharmaprAti) thAya athavA na paNa thAya, paranta zrI jinezvaree "dhavacane kahenArane te avazya mahA nirjaza thAyaja ema kahyuM che. rA upara lakhelA daMDaka prakaraNanA arthamAM matiSathI jANavA ajANaye sUkSma athavA skUla bhUlacUka rahI gaI hoya, te sajajane sudhArIne vAMcaze, evI amArI bhAmaNa che. rUti zrI nArAijharaNAnA dhafudatijaksm mahisAnAkhyanagaranivAsinaH zreSThivaryazrIyunaH vegicandrasuracandrasya satpreraNAtaH zrIyutAnupacandramalukacandrasya vidyArthicaMdulAla hAnacandena kriti saMracanA ja saMzoSita-vaMti-vikarIta: zrIjayAbavishessaaH samAptaH Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na1 24 daMDaka 113 zarIra | mana zarIranI | ! avagAhanA narakAdi. jadhanya 1 1 ratnaprabhA ! vai. ta. ka. | 3 hAtha | dha. 6 AM. ra zarkarA prabhA LA . 6 . | pA dha. 12. AM. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 * * * * * 004 424 ka ? lm 'm l`b ld. lm. Tm Tm Tm Tm Tm Tm Tm Ty Ty T`m lb qrr m m m bshmmmmmmmmmmm mjnwn jwjh gyr 3 vAlukA prabhA 1pamAM dha. 12 AM.. 3lA che. 4 5ka prabhA 31 pa0 'rA dha. pa ghuma prabhA 6rA dha 125 dha. 6 tamaH prabhA 1. te. kA. 125 dha. 25. dha. (c) tamastamaH prabhA 250 dha0 500 dha. asura kumAra aM. a, bhA. nAga kumAra aM. a. bhA. suvarNa kumAra aM. a. bhA. vidyuta kumAra aM. a. bhA. agni kumAra aM. a. bhA. ThIkumAra aM. a. bhA. udadhi kumAra aM. A. bhA. dizi kumAra aM, a. bhA. pavana kumAra aM. a. bhA. medha kumAra aM. a. bhA. pRthvI kAya aM. a. bhA. aM. A bhA. a5 kAya aM. a. bhA. aM. A bhA. teu kAya aM. a. bhA. a. a. bhA. vAyu kAya che. ta. kA. aM. a. bhA. e. bhA. vanaspati kAya ! o. aM a bhA. 1**0thI adhika be Idriya | o. te. kA. aM. a. bhA. 12 jana te Idriya o. te. kA. aM. a. bhA. traNa gAu cauriMdiya ! o. te kA. aM a. bhA. 1 jana gaja tiryaMca . . sai. kA. aM. a. bhA. 1 hajAra yojana garbhaja manuSya o..A.vai.kA. aM. a. bhA. traNa gAu vyaMtara aM. a. bhA. tiSI aM. a. bhA. 7 hAtha vimAnika aM. a. bhA. cha hAtha 4. kA. y w q . vi. sau. kA. Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ uttara vaikriyanI avagAhanA 01404 utkRSTa a.sa. bhA. pAA dha. 12 AM. a.sa bhA. `.sa. bhA. esa. bhA. sa. bhA, .sa. bhA. a.sa. bhA. .sa. lA. 'sa'. bhA ....sa. bhA. asa. bhA aesa. bhA. a` sa. bhA. sa, lA aesa. bha a.sa. bhA. a.sa. lA. X X ..... bhA. XXX 3 / dhanuSya rA dhanuSya 125 dhanuSya 250 vac 500 dhanuSya 1800 dhanuSya 1 lAkha yeAjana lAkha yAjana lAkha ceAjana lAkha ceAjata lAkha ceAjanI 1 1 1 1 1 lAkha yAjana 1 lAkha ceAjana 1 lAkha yeAjana 1 lAkha ceAjana 1 lAkha ceAjana X * * . a. bhA. x x x X 900 ceAjana a.sa. bhA. a.sa. lA 1 lAkha yeAjana ane 4 aMgula `sa, bA, 1 lAkha ceAnTana a.sa. bA. a.sa. bhA. 1 lAkha yeAjana 1 lAkha yAjana 14 uttara o. kALa 3 saghayag 8 saMjJA aMtama dU a Mta kR aMta kRta tama ha a Mtamudata' aMta dUta" aMtamu 65 divasa 15 divasa 15 divasa 15 divasa 15 divasa 15 divasa 15 divasa 15 divasa 15 divasa 15 divasa x XX' aMtamu da X X x X 4 muddata' 4 mu 15 divasa 15 divasa 15 divasa nathI cI IyA navI nathA maMdhA nathI nathI nathI nathI nathI nathI nathA nathI nathI dhI nathI nathI nathI, nathI nathI nathI hevaDuM . chevaDuM . chevaDuM . }sa thayaNa 6 soMyaNa nathI nathI tacI 4 athavA ; ; 4 athavA 6 4 athavA ; a ' dha athavA 4 2 1 athavA athavA athavA 1 2 4 athava 10 4 thatA 10 4 avA 10 4 athavA 10 8 a 1. 8 athavA 10 8 athavA 10 4 athavA 10 4 athavA ' / * 4 athavA 10 pha ayamAM 10 4 athava 10 4 athavA 10 4 athavA 10 4 athavA 1 - 4 athava 10 ? athavA k 4 athavA 10 4 athavA 1. 4 athavA 10 8 athavA 1 4 athavA Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 5 saMsthAna 6 kaSAya cha darzana 8 indriya 9 samudaghAta, - 7 - - | 4 kapAya kRSNa nIla kApata ! 5 4 kapAya kRSNa nIla kApati | 4 wAya banIla kApita 4 kaSAya kRSNa nIla kApata 4 kaSAya kRSNa nIla kApota 4 kapAya kRSNa nIla kapAta kRSNa nIla kapAta samacatustra. 4 kapAya . nI. kA. te samacaturastra. 4 kavAya . nI. samacaturastra. 4 thAya ku. nI. samacaturastra. 4 kaSAya kR. samacaturasya. 4 kaSaya ku. samacaturastra. 4 kaSAya samacaturastra. samacaturastra. 4 kapAya samacaturastra. 4 kaSAya samacaturastra. 4 kapAya. 5. Adi. huMDaka { 4 kalAva masuranI dALa athavA ardha caMdrakRti parapoTAnI AkRti ! 4 kapAya ku. nI. selanI aNI sarakhI { 4 kapAya ku. nI. dhvajA sarakhI 4 kapAya ka. nI. aneka prakAra 4 kaSAya . nI. kA. huMDaka 4 klAya ku. nI. kA. 4 pAya . nI. kA. 4 pAva . nI. kA. 6 saMsthAna 4 kaSAya 6 vezyA . kA. te P PPPPPP PP.APP # # # # # Narayaawa a way dy'yddd dddddd l` l l l l l "dy m` `bd ld mtwld shd lHb lHb l`b l`b lHj lHb ldjjjjjjjmmm 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 7 - , 10 , 10 , " , $ a vi. ka. ma. a ma. va. ka. ma. vai. 4 ve. ke. ma. aw lh lh lh lh th m. lm tm - - - = = * = che. ka. mA. che. ka. mA. . . 6 saMsthAna 4 kapAya 6 lezyA = samacaturasa. samacaturasa. samacaturastra. 4 kapAya ke nA. kA. 4 pAya tene lezyA | 4 kAma teje padmazukala. | | = = = 7 samudhAta ve. kema che. te, vi. ka.ma. | veka. ma.vai. hai. Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || 11 dazana. | 12 gAna | 13 ajJAna * de de * * * * * * * * * * * * * jiM haM haM haM ; cA. aca. ava. mati bhrata avadhi mini. mRta. vibhaMga cA. rapaca. ava. prati vyuta : avadhi mati, mRta. vibaMga cakSu. a. ava. mati mRta avadhi mani buta. vibhaMga ca. eca. ave. mati mRta avadhi mati, mRta. nibhaMga cakSa. eca. ava. | mati mRta avadhi mati zrata. vibhaMga ca. . ave mati mRta avadhi mati, mRta. vibhaMga a. ava. ||mati mRta avadhi mati, mRta. vibhAga a. ava. mati mRta avadhi mRta. vibhaMga aca. ava. mati dhRta avadhi vibhAga a. ava. mati mRta avadhi virbhama - a. ave. mati mRta avadhi vibhaMga a. ave. mati mRta avadhi vibhaMga cakSa. a. ava. miti mRta avadhi mRta. vilaMba cala. pra. ava. mati buta avadhi mati, mRta. vibhaMga ca. eca. ava. mati mRta avadhi mati, mRta. vibhaMga cakSu. aca. ava. mati dhRta avadhi mati, mRta. vibhaMga cakSu. aca. ave. mati mRta avadhi | mati zrata. vibhaMga acakuM darzana mati. zruna. mane mizyA daSTi mithyA dariTa misyA daSTi misyA dRSTi miyA. sabhya. mithyA. samya. miyA. samya, sa. mi. mi. acakuM darzana mata. vyuta. acaluM darzana mati. mRta. atyakSa darzana mati. mRta. acakSu darzana mati zrata. acahna darzana mati zruta mati. mRta. acakSu darzana | mati mRta mati mRta. cakSu. pacatu. 1 mati zruta mati. mRta. cahyuM. acakuM. avadhimati mRta avadhi mati, mRta. vibhaMga ca. a. avadhimati yuta avadhi mati, mRta. vibhaMga kevaLa mana: paryAva kevaLa. caluM aca. ava. mati bhrata avadhi mati, mRta. vibhaMga cakSu. ace. ava. mati mRta avadhi mati, mRta. vibhAga casa. aca, ava. mati mRta avadhi ; mati, mRta. visaMga hy khy kh - mi. mi. t tyn Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 15 upayoga 14 yuga ( | 16 upayAna ma. 4. va. 4. vai. vai.-mi. . darzana 3jJAna 3ajJAna | saMkhyAtA asaMkhyAtA ma. 4. va. 4. vai. vai.-mi. sai. 3darzana 3jJAna 3ajJAna saMkhyAtA asakhaDatA qn 'yd q q q ma. 4. va. 4. vai. vai.mi. hai. 3darzana 3jJAna ajJAna ma. 4. | 3dazana 3jJAna 3ajJAna ma. 4. va. 3darzana 3jJAna 3ajJAna darzana rUjhAna 3ajJAna 3dazana 3jJAna 3ajJAna ma, 4. va. 3dAna yajJAna 3ajJAna . 4. 1. darzana 3jJAna 3ajJAna R, 4va. 3darzana 3jJAna 3ajJAna . 4, 2. 3darzana ujJAna 3ajJAna ma 4. va. 3darzana 3jJAna 3ajJAna bha. 4. va. darzana 3jJAna 3ajJAna bha. 4. 1, darzana 3jJAna 3ajJAna darzana 3jJAna ajJAna tai. kadarzana 3jJAna ajJAna ma. 4. va 4. vai. na rUajJAna o. .mi. 1 darzana 2 ajJAna <<<<<<<<<<<<< slm ly l`b l`b lm Tm Tm Tm TH TH l`b m` l`b l`m l`bt jas re a rai w w e r s Gir mmmmm mjjjjjmjmwmjwdh saMkhyAtA asaMkhyAtA saMkhyAtA asaMkhyAtA saMkhyAtA arayAtA. saMkhyAtA asaMkhyAta saMkhyAtA khAtA sakhyAtA asa saMkhyAtA asaMkhya nA saMkhyAtA karavAnI saMkhyAtA asaMkhyAtA saMkhyAtA asaMkhyAtA saMkhyAtA asaMkhyAtA saMkhyAtA asaMkhyAtA saMkhyAtA asaMkhyAtA saMkhyAta rasaprakhyAtA saMkhyAtA asaMkhyAtA asaMkhyAta ma. 4. yd qd q q ,8 va. 4. 2 o. o-mi. te 1 dazana 2 ajJAna asabhyatA o. au. mi. . 1 darzana 2 ajJAna . asakhyAtA ai, o-mi. vai -mi. saujasa [ 1 darzana 2 ajJAna ! " asaMkhyAtA o. .- mi. sai. | 1 darzana 2 ajJAna ! anaMta anata . .-mi. te asaamR. 1dazana rajJAna ajJa na ! saMkhyAtA asaMkhyAtA . . mi. . asa amR. 1darzana 2jJAna ajJAna saMkhyAtA asaMkhyAtA o. o. mi tai, asa amR. radarzana rajJAna ajJAna | saMkhyAtA asaMkhyAtA ma. 4, va. 4. . .-mi. | 3darzana yajJAna 3ajJAna | saMkhyAtA asaMkhyAtA che. -mi. sai-13 15 vAga 12 upayoga saMkhyAtA ma. 4. va. 4. vai. vai. mi. (- | darzana 3jJAna 3ajJAna saMkhyAtA asaMkhyAtA ma. 4. va. 4. - | 3dAna 3jJAna rUajJAna saMkhyAtA asaMkhyAtA ma. 4. 1.4. tai- { 3dana 3jJAna 3ajJAna : saMkhyAtA asaMkhyAtA Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 17 vana 18 | sthiti jaghanya | utkRSTa viraha paryAnuM utkRSTa saMkhyAtA asakhyAtA. 10 hajAra varSa | 1 sAgaropama | 6 | 24 muddata saMkhyAtA asaMkhyAtA | : 1 sAgaropama 3 sAgaropama 7 dIvasa saMkhyAtA asaMkhyAtA 3 sAgaropama * | 7 sAgaropama 6 15 dIvasa saMkhyAtA asaMkhyAtA - 7 sAgaropama 10 sAgaropama 1 mAsa saMkhyAtA asaMkhyAtA | 10 sAgaropama 17 sAgaropama 2 mAsa rA' gIta para mAtA 17 sAgaropama 22 sAgaropama 6 | 4 mAsa saMkhyAnA asaMkhyAtA | para sAgaropama 33 sAgaropama 6 mAsa saMkhyAtA asaMkhyAtA [ 10 hajAra varSa 1 sAgarepamathI a. 24 muhUrta sakhyAtA asakhyAtA 10 hajAra varSa 2 palyopamathI jUna 24 muhUrta saMkhyAtA asaMkhyAtA ! 10 hajAra varSa ri palyopamathI nyuna saMkhyAtA asaMkhyAtA ! 10 hajAra varSa | palyopamathI nyUna saMkhyAtA asaMkhyAtA | 10 hajAra varSa 2 palyopamathI nyUna. saMkhyAtAM asaMkhyAtA ! 10 hajAra varSa 2 palyopamathI nyUna saMkhyAtA asaMkhyAtA 10 hajAra varSa 2 palyopamathI nyUna saMkhyAtA saMkhyAtA | 10 hajAra varSa ra palyopamathI nyUna saMkhyAtA asaMkhyAtA 10 hajAra varSa 2 palyopamathI nyUna saMkhyAtA asaMkhyAtA ! 10 hajAra varSa 2 palyopamathI nyUna 6 asaMkhyAtA aMtarmudata 22 hajAra varSa ! - - - - - * * * * * phaka ja ka ja pha + asaMkhyAtA aMtarmuddata 7 hajAra varSa 4 { + asaMkhyAtA aMtamuhUrta traNa ahorAtrI asaMkhyAtA aMtamuM dUta 3 hajAra varSa anaMtA ane te aMtamuhUrta 10 hajAra varSa" saMkhyAtA asaMkhyAtA aMtamuhUta 12 varSa 5. 1 muhUrta saMkhyAtA asaMkhyAtA aMtamuhUrta 49 divasa 5. 1 muddata saMkhyAtA asaMkhyAtA aMtamuhUta cha mAsa 1 muddata saMkhyAtA asaMkhyAtA | aMtamuhUrta 3 palyopama 12 muddata srakhyAtA aMtamuhUrta 3 palyopama 6 | 12 muddata saMkhyAtA asaMkhyAtA | 10 hajAra varSa 1 palyopama 6 24 muddata saMkhyAtA asaMkhyAtA palyopamano 8mebhA.1 palyopama.1.lA.va. 6 | 24 muddata saMkhyAtA asaMkhyAtA ! popama 33 sAgaropama | 6 | 24 muddata * 8 8 8 - 8 - 8 Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 kALa 1 20 kimAhAra | 21 saMgA janya 23 | ra4 veda pati h napuMsaka . 1 sama badizAne AhAra dIrghakAlikI 1 sama ! chadizAne AhAra dIghAlikI 1 saMnya chadizAne AhAra dIrdhakAlika 1 samaya chadino AhAra, dIrdhakAlikI 1 samaya chadizIne AhAra dakAliI 1 sabhya dizAne AhAra dIrdhakAlikI dizIne AkAra dIrgha kAlikI 1 samaya chadizIne AhAra ! dIrdhakAlikI 1 saM5 chadikarIne AhAra dIrdhakAlika 1 samaya chadizIno AhAra che. dIrdhakAlikI 1 sama- dizIne AhAra dIrghakAlikI 1 samaya dizAnA AhAra dIrghakAlika 1 rasa chadizIne AhAra dIrdhakAlikI 1 samaya dizIno AhAra dIrghakAlikI 1 samaya chadizIne AhAra dIvakAlikI 1 samaya chadizIne a hArI dIrghakAlikI 1 samaya chadizAne AhAra) dIrghakAlikI h ` ` ` ` ` ` ` ` b = strI che. zrI pu. zrI pU. zrI pu. 6 %= = = = = m ` h m m h strI pu. strI pu. 1 napuMsaka X X.x XX X x 1 napu sA 1 nay saka 1 napuMsaka X 3-4-5-6 3-4-5-6 3-4-5-6 3-4-pa-6 chadizAne AhAra hetuvAdo zikI chadizAne AhAra hetuvAdopadezikI dizIno AhAra hetuvAdopadezikI | dizIne AhAra dIrghakAlikI 1 samaye 1 samaya 1 samaya 1 ra 2 2 2 2 2 2 - - -- " he, 2 - 1 rAma dizAne AhAra dIrghakAlika daSTine vAdopadezikI 1 samara chadizIne AhArI dIrghakAlikI 1 sabhya | dizIno AhAra dIrghakAlikI 1 samaya | dizIne AhAra dIrghakAlikI ja " " = = * Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 konAthI keTalA vadhAre ?, konAthI keTalA ochA ? | mULa keTalA ? bhavanapatithI asaM. guNa vyaMtarathI asaM. guNa asaMkhyAtA bhavanapatithI asaM. guNa vyaMtarathI asaM. guNa asaMkhyAtA guNa vanapanithI asaM. guNa bhavanapatithI asaM. guNa bhivanapatithI asaM, guNa bhavanapatithI asaM. guNa bhavanapathiI asaM. guNa vaimAnikathI asaM. guNa minikathI asaM. guNa bhAnikathI asaM. vaimAnikathI asaM. vaimAnikathI asaM. nikathI asaM. guNa vaimAnikathI asaM. guNa vimAnithI asaM. guNa vimAnikathI asaM. guNa vaimANikathI asaM. guNa IdiyathI vizeSAdhika vyaMtarathI asa. guNa vyaMtarathI asaM. guNa vyaMtarathI asaM. guNa caMtathI asa. guNa vyaMtarathI asaM. nArakethI asa. nArathI asaM. nArakothI asaM. nArakethI asaM. guNa nArathI asaM. guNa nArakathI asaM. guNa nArakothI asaM. guNa nArothI asaM. nArAthI asaM. guNa nArikAthI guNa apUkAyathI asaM. guNa guNuM guNa asaMkhyAta asa khyAtA asaMkhyAtA asaMkhyAtA. asaMkhyAtA asa khyAtA asaMkhyAtA asaMkhyAtA asaMkhyAtA asaMkhyAtA arakhyAtA asaMkhyAtA asaMkhyAtA asaMkhyAnA asaMkhyAtA asaMkhyAtA asa.. vikAyathI asaM. guNa ! vAyukAyathI asaMkhya guNa manuSyathI asaM, guNa mAnikathI asaM. guNa apUkAyathI asaMkhya guNa vanaspatikAyathI anaMta guNa vAyukAyacI anaMta guNa keIthI ochA nathI, paMkiya AiMcathI vizeSAdhika teI diyathI vizeSAdhika beIDiyathI vizeSAdhika pRthvIkAyathI asaM, guNa tAMtiSathI asaM. guNa ! paMcaeNkiya sthicathI vizeSAvika paridiyathI asaM. guNa ! beIdriyathI vizeSAdhika kathiI vadhAre nathI teukAyathI asaM. guNa ja khyAtA asaMkhyAtA asaMkhyAtA tA asaMkhyAtA asaMkhyAtA asa khyAtA asaMkhyAtA saMkhyAtA nArakIthI vaMtarathI teukAyathI asa. guNa tithI a. zuSya uridiyANI asaM. guNa ! bhavanapatithI asaM. guNa vizeSAdhika . asaM, guNa asaMkhyAtA asaMkhyAtA. asaMkhyAtA Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - zrImada-haribhadrasUri-viracitA - zrI jambudvIpa saMgrahaNI athavA laghu saMgrahaNI Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMbaMdha AtmA ane tene nityapaNA uparathI punarjanma ane mokSa kabula karyA pachI-ananta AtmAonA svakarmAnusAra judA judA svarUpe utpanna thavAnA kSetrone vicAre anAyAse ja jIjJAsuone thAya, e svAbhAvika che. e vicAra upara AvatAM-lekAleka rUpa akhila vizvanuM jJAna karavuM paDe che. ananTa alekamAM bindutulya leka che. te leka paNa asaMkhya ejananA vistAramAM che. tenA mukhya traNa bhAga paDe che. te Urdhva, adhe ane tiryapha ema traNaleka kahevAya che. e traNalekanA paNa kayA bhAgamAM pite che? e prazna jIjJAsuone thAya, e svAbhAvika che. athavA, pite atyAre je jagyAe beThela, sutela, ke ubhe rahela che (jo ke te kSetra pitAne te vakhate pUratuM teTaluM ja upayogI che) te paNa eTaluM ja kSetra nathI, tenI AjubAju kaMIka che, te zuM che? ema vicAratAM "jagatu leka che. tyAre lekanI AjubAju paNa zuM che ? "eka che A rIte A kSetra vicAra paNa AtmavikAsanA sAdhanomAMnuM eka Avazyaka aMga che. joke te viSe saMpUrNa jANavAnI ApaNAmAM saMpUrNa zakti nathI. kSetra che cakkasa, paNa tenI vizALatA mApavAnuM kAma ApaNuM zakti uparAMtanuM che. chatAM kSetronI paristhiti jANavAnuM ApaNI pAse, te kSetrone kevaLajJAnathI pratyakSa jANanAra sarvajJa prabhunA vacane sivAya bIjuM kazuM sAdhana nathI, tethI sarvajJa prabhue je svarUpa samajAvyuM che, te jANavuM joIe. meTA meTA gaMbhIra graMthamAMthI sAmAnya bALa ne samajavuM muzkela paDe, mATe aneka prakaraNa graMtha upakArI pUrvAcAryoe racelA che. temAM paNa dareka kSetronA madhyabiMdu tarIke gaNAtA, tathA ApaNe jemAM rahIe chIe, te jambudvIpanuM saMkSepamAM svarUpa samajAvavA mATe zrI haribhadrasUrijI mahArAje A jambudvIpa saMgrahaNI prakaraNa racyuM che. Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jambudvIpa, A dvIpa sarva zrI ane samudronI vacce Avela che. jabUdIpanI AjubAju lavaNa samudra, tenI AjubAju dhAtakI khaMDa, tenI AjubAju samudra, tenI AjubAju dvIpa ema asaMkhya samudra ane dvIpa valayane AkAre vITAcelA che. Ama sava dIpa-samudro je lekamAM che te ticachaloka kahevAya che. tirtholoka AkhA lokanI madhyamAM che tethI jambudvIpa paNa lokanI madhyamAM Ave che. temaja samabhatalA vigere maryAdA sUcaka sthaLo ane lokane madhya bhAga paNa jambudvIpamAM che. jambudvIpa thALI jevA sapATa geLa AkArane che. tenI AjubAju samudra hevAthI te dIpa kahevAya che. A dvIpamAM jagganA vRkSanA AkAranuM pRthvIkAyamaya zAzvata sthira akRtrima mahAjabU vRkSa che. tenI AsapAsa [12050120] bIja nAnA zAzvata jabUvRkSanuM baneluM jabUvana che. vaLI A dvIpano adhiSThAtA anAdata deva A jammavRkSanI upara rahe che. tethI A dvIpanuM nAma jambudvIpa che. A jambudvIpamAM aneka sthaLe ane padArtho che. paraMtu vistArathI varNana karavA jatAM meTa grantha thaI jAya tethI tene jANavA jevA mukhya mukhya zAzvata sthaLanI atyata TuMkamAM hakIkata samajAvI che. - A dvIpa lAkha jojana lAMbA-paheLe ne pADe che tenI vacce meru parvata Avela che tenA bharatakSetranA mApanA aMDe, athavA eka cerasa jananA mApanA khaDe, paridhi. kSetraphaLA, manuSyane rahevA lAyaka kSetro, pavate, tenA zikhare, hade, tIrtho, viye, zreNio, nadIo, nadIonA mukha, sukhanA vistAra vigere mukhya mukhya padArtho A prakaraNamAM samajAvyA che. Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. khaDa maiM. rAjana pramANa khaDA 3. vAsa kSetra (vaSa kSetra) pramANa 4. pavata] []zikhare sthaLanuM bharata nAma khaMDa sakhyA khaMDanu pramANa vizva bha 4 yeAjana kaLA para} } gALa yA. 526 LA ra bharata vaitADhya 4 aMtara yugala kSetromAM viSNubha vaga * daza guNI 100000=100000=10000000000x10 = 100000000000 lAMbA --34 34 vijayAmAM huM x 34 himavaMta [ himavaMta mahA hima- hariva vaMta paryaMta kSetra vaData kSetra 306 2 ce. 152 ce. 2105 kaLA 12 kaLA pa yAjana 2101 himavata vakSakAra 16 4 mahA videhamAM * X; }r phaLA 5 jaMmUThThIpa saMgrahaNI 8 1 me. ye. 4210 2421 kaLA 10 kaLA 1 * citra | vicitra | yamaka ane samaka ra hariva yAjana 8ra1 devakurUmAM niSadha pata 32 * yA. 16242 kaLA 2 kaLA 1 * cAMgi 200 uttara . . kurUmAM deva kurumAM 1.. uttara mAM Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvideha nIlavaMta ratrya kSetra | parvata | kSetra rukima 5vata hiraNya | zikharI | arAvata kula saM. vata kSetra parvata | kSetra ! 13 64 32 16 | 8 | 4 | 2 | 1 | 190 che ! . | . . go. | . . . . . ! jana | 3 3 6 88 | 16842 84ra1 4210 [ 2105 / 105ra | para 100000 kI, kaLa -2 | kaLA 1 ! kaLA 10 | kaLA 5 | kaLA 12 ! kaLA 6 karaNI [vaga mULa =paridhi= | vana-gAu-dhana-aMgula T thava-yukA-likha-vAlAjhareNu-trasarerA ka22-3----124--18AthI adhika 1-----------------7 -bAdaraparamANu-174 ba0 para-zeSa chebhAge guNakAra 5 OM----- -----54 X25000= jana gA. dhanuSa aMgula. gaNitapatra-kSetraphaLa- 7905694150 1 155 60 mahAvideha ramya hiraNyavata arAvata kula. jana kaLA. | yojana kaLA | jana kaLA | yeAjana kaLA | 33 684 4 | 84ra1 1 | 2105 5 | para6 6 ! 55789 | gajada ta | pavata , 1hima mahAhi | nIla | zikha sIma vidhana mAhya gaMdha | merU 1 vaMta mavaMta nibaMdha vaMta! kima rI | kula, nasa | prabhu vaMta madana parvata parvata parvata vamAM pazcima pUrva pazcima mahA ; bharata hima hI hari0 mahA. 2ka hiraNya : da kara che uttara kurane, vide himavari mahAvi rame ne hi.va. . . A te | mAM nIma nAma | madhya nA mAM va, ma madhya mAM thamAM mAM | dayamAM zvamAM mAM | | 8 | 11 | zikharo Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (pavatanI) ke ucAI yAjana yajana yAjana yeAjanayojana yojana yAjana 1000 25 500/1000/1000}ie videgdeg 3 AkAra 2 vistAra yAjana yojanayAnTana ceAjanace jana mena yAjana 1000 p 500:10 - 6,180-100000 4 pRthvImAM yAna yeAjana yAna yAjana 250 ! (3) bhUmi paraMga tathA zveta zveta pILa senAbanelA ratnanA rUpAnA suvaNa 6 tItha padhdha laba laba urdhva urdhva" jeveH cArasa carasa ge ge puSTha pu [R. . vija memAM 34 mAgadha ' 14 . vajana 5-anAjana 125 250 256 250 25 bharata nA nA nA udhva ge. ge pu puccha pILA pILA pImA pILA suvarNa suvaNa mu suvaNa nA ' varadAma prabhAsa mAgava 3ra mahAvide dAma prabhAsa 2 Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 vanavAsana cenjanI cA vajananea yanA 50 50 50 500 / 10 200 yeja yojanayeAjana yojana . 5000 100 108 ak adha skaMdha dha skru dha skaMdha guja [4 guja guja data data daMta ta CT madha k yojana okr vijana ce 1255 25 125 12 1000 jana .* . azva adha ukhtagAlakha lakha veta rakta pILA nIla pILA ratnanA ratnane suvaNaratna te savatA arAvata merU pAse ja bu | zAli kariqaTa phUTa phaeNTa 8 1 varadAma ye. . . yA. ce. vijayAjana para 421 168416844 2010 para d ceAjana janayAjana yojana yeAjanayAjana cAjana yojana cAjana 5 50 1805 100 50 25 . kaLA | Lo | phaLa. | kaLA, kaLA, kaLyA. 10 2 10 5 lakha lakha lakha lakha puccha corasa carasa carasa cArasa ciAraka ciArasa pILe pILeA suvarNa suvaNa mAM mejanayA jana yojana Y 40200 106 harikUTa harisa 1 phrUTa 1 prabhAsa 1 OM ja lAla lIle veta pILA tapanI- caiya dha suva 'nA tA to rUpAnA suva kula 102 'nA kula [58) Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAvidehanA tAja 7. zreNI bharatanA vaitADhaya upara vidyAdharanI zreNI upara 64 - AbhiyogikanI zreNI bhAratamAM 128 mahA videhamAM 8. vijaya hara padha/mahA | hada pAuMdha hada timi. kajDarisa mahA JSaDarikesarI jinayojanamojana yojanayojana yojanA 1000000000000-4000 paheLe janajina jana jana jana janA kula 6 1 degdegdegdegdeg pa00000000 hadamAM | 26 nArI zrIdevI hIdevAdhIdevI lakSmI buddhi zani devIdevI devI yA lahimahA niSadha zikharUkamI nAlanuM parvata mavaMta himavaMparvatArI pavanaparvatatapata upara | upara ta upara uparata upara uparAupara uDe che . . . . . . nIkaLagaMgA rahiTa risarakta rUkha. nArInAra siMdhu tA lilA rakata- kalA kAnA | nadI rahi hari. site svatI nara- | saMtA HiNA kAMtA | da Nava kAntA | | | | kulA! Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAvatanA vaitADhA upara 136 zreNI arAvata 34 vijaya devaramAM uttara kurUmAM kula 6 moTA niSadha hada sulAhaka | nIlavaMtahada arAvata 10 nAnA | vidyuta prabha| devakarU hada ! uttara | mAlyavaMta kara0 16 hado padma hadanA mApe che. suraprabha caMdrahada A hade vaccethI sIsodA nadI | A hade vaccethI sItA nadI vahe che. vahe che. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 10 mukhya gaMgA siMdhu raktA rakta vatI rAhitA rAhitAMzA muvarNAkulA nadIo (1) parivAra (17) (17) (17) (17) (2) sthaLa (3) ka dizAmAM vahe che. (4) kayA pava tanA (6) mULa pravAha (5) anya pravAha 14000 14000 14000 14000 28000 28000 2800deg padma padma yurika (5) kayA hadamAMthI hadamAMthI hadamAMthI hada mAM (9) 1 bharatamAM 1 bharatamAM airAva-1 ar va. 16 tamAM 16tamAM 16 videhamAM videhamAM vindemAM videhamAM 16 pUrve pazcime pUrve pazcime po *ry ladhu. himava ta nA {{ 1(0) prAraMbhe gA *Y ka dA yeAjana | ceAjana yAjana laghu himava ta nA rA yAjana !! zikha rInA gA zikha rIna pu Da rika mAMthI [ gAu miva tamAM pUrve nA gAu mahA hima vatanA mahA kh` mAMthI sA rA 1rapa yeAjana yeAjana mejana 1 gAu himava haeNraNya tamAM ttamAM pazcime dA ! rA 1ramA rA ceAjana | yojana yeAjana ceAjana meAjana ladhu himavata zikharI nA nA padma suda mAMthI pUrve puDarIka hadamAMtho ' gAu 135 125 yeAjana | yAjana 15 za za rA 1 rA rA yeAjanayAjana yeAjana ceAjana yeAjana | yeAjana | yojana 1 gAu Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUpakulA harisa | harikAMtA narakAMtA nArIkAMtA sItA | sItAdA kula parivAra | lilA 280 00 560 0 0 56 0 0 0 56 0 0 05 56 0 0 053 200 o532000 15000 kila nadIo hari. | rAya haraNya ! hari vaMtamAM varSamAM 10 ramyapha ! mahA vi. mahA- 1ra aMtanadI mAM | mAM | virahamAM 145990 varSamAM 1 mAM pazcime ! pUrva pazcime | pUrve | pazcime ! pUrve | pazcime emanA niSadhanA mahA hi- rukimanA nIlavaMta nIlavaMta niSadhanA | mAvatanA mahA tichiI mahA | 1 purIka | hadamAMthI mahA padma DarIka | kesarI | kesarI sigichI hadamAMthI hadamAMthI | hada hadamAMthI hadamAMthI hadamAMthI mAMthI 12. 25 25 25 yajana , ejana ! ejana | ejana 25. 125 250 jana | yojana ejana 250 jana | jana | jana | bhajana mA T gAu jana | ejana | cAd 2Ajane yojana Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maMgaLa, viSaya, prayeAjana, ane saMbadha. namiya jiNaM savvannu, jagapujjaM jagaguru mahAvIraM / jaMbUddIvapayatthe; bucchaM suttA suparaheU // 1 // saMskRta anuvAda natvA jinaM sarvazaM jagatpUjyaM jagadguruM mahAvIraM namnaTIpavadyArthAna, vaye sUtrAttvataH // ? !! anvaya sahita pada cheH savvannu jagapujje jagaguru mahAvIra jiNaM namiya sa-para-Dhe munnA saMvRddo vacce tukkuM // k|| zabdA H miyanamaskAra karIne nirna==jItanArane sabhyanuM=sarvajJa, saMpUrNa jJAna vALA lADunuM=traNa jagatane pUjya puruM=traNa jagatanA gurU lavRddIva=ja bUDhIpamAM rahelA yasthe-padArthone yu-=kahIza puttA=sUtramAMthI udbharIne athavA sUtrane anusAre 4 va=peAtAnA tathA paranA (bIjAnA) hendra=(kalyANane) artha, mATe gAthA-- sarvajJa, jagat pUjya, ane jagadguru zrI mahAvIra jinezvarane namaskAra karIne peAtAnA ane bIjAnA (jJAna) mATe sUtromAMthI jamRdbIpanA padArthA kahIza. vizeSA : cAra anuSaMdho-1 adhI gAthAmAM bhagavAn mahAvIra svAmInI stutirUpa maoNMgaLAcaraNa che. 2 jammUdrIpanA zAyata padArthAnu varNana viSaya che. 3 svaparanA edha mATe" e prayAjana che. 4 'sUtromAMthI (uddharIne)" ethI saMbaMdha batAvye che. mAlTAvaLamAM --anukrame apAyApagamAtizaya, jJAnAtizaya, pUjAtizaya, ane vacanatizaya sUcavela che..vindhanA padArtho Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUdIpanuM pramANa tathA dizAnI samaja. 13 jANavA e dhastha mANasanI zakita bahAranuM kAma che. sarvara bhagavAna sivAya te padArtho koIpaNa jANI zake nahIM. tyAre sarvarapaNAne lIdhe prabhu mahAvIra svAmIe potAnA kevaLa pAnathI jANelA padArtho jagadaguru tarIke, jagatanA nA kevaLa upakAra mATe ja kahyA che. kAraNake teo jinezvara prabhu hovAthI svArtha ane rAgathI rahita hatA. temanA vacano upara avizvAsa rAkhavAnuM kAMIpaNa kAraNa nathI. jagata pUjya e prabhunA vacanamAM jarApaNa zaMkA lAvavAne avakAza nathI. ATalA vistArathI ane cokakasa saMkhyAthI svarUpa keIpaNa asara mANasa kahevA samartha nathI. kAna-najIkanuM-gAna, ane paraMparA e-mAla. -cAra prakAra hoya che. vAgya-vAcaka, guru parvakrama, sA dhya-sAdhana, upAya. madhArI--samyaga cAritra khAtara samyagu jJAna meLavavA Iccha nAra samyaga nI bhavya AtmAo, tathA adhigama samyaphatva meLavavA padArthone adhigama karavAnI icchAvALA mArgAnusArI bhavya AtmAo paNa adhikArI gaNAya che. jabUdvIpanuM pramANa jaMbudvIpanI laMbAI tathA pahoLAI 1.00,000 eka lAkha jojana che. tenI jADAI paNa 1,00,000 eka lAkha je jana che, kemake jambudvIpanI madhyamAM 9000 yajana uca meru parvata che. ane 1000 hajAra yojana jamInamAM UMDo che, athavA mahAvideha kSetramAM 1000 hajAra yojana nIce adhogrAma che. dizAo viSe khulAso ja giwAM--ApaNe meruparvata tarapha moM rAkhI ubhA rahIe. to jamaNA hAthe vijayadvAra Ave, eTale te taraphanI dizA te pUrva dizA. ane hAbA hAtha tarapha vijayantakAra che. ane te dizA, taraphanI dizA te pazcima dizA. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 ladhu saMgrahaNI prakaraNa. ApaNI pAchaLa aparAjita dvAra Ave, ane te taraphanI dizA te dakSiNa dizA, ane ApaNI sAme merunI pelI tarapha esayata kSetranI pAse TheTha jayanta dvAra che. te taraphanI dizA te uttara dizA dizAonA vyavahArane mATe aneka prakAre zAstramAM che. paraMtu ahIM upara pramANe dizA vyavahAra samajo, bIjA kSetromAM paNa A niyama pramANe dizA vyavahAra karI zakAya che. A vyavahAra lekaprasiddha sUrya-dizA sAthe maLatA che. mukhya daza padArtho khaMDA boyaNa vAsA, pavvaya kUDA ya tittha seDhIo; vijaya daha salilAo, piMDesi hoi saMghayaNI // 2 // saMskRta anuvAda khaNDAni yojanavarSANi, parvatakUTAca tIrtha zreNayaH vijayahadasalilAH piNDa eteSAM bha / saMgrahaNI // 2 // anvaya sahita pada cheda gAthAvata sugama che-paraMtu haM piMTa saMghavI do Iti zabdArtha - rAtrakhaMDa, vibhAga vinA=vijaya, cha khaMDano rasa M=ojana =hUda, sarovara vArA varSo-kSetro triA-nadIo vaSaya parvata hiMdupiMDa, saMgraha, samUha phUla phUTa-zikhare che ane, tayA hae 10 padArthone titvatIya ravi=Nie sAvalI=prahaNI 1 menI taraphanI dizA te uttara dizA ane tenI sAmenI kSiA te dakSiNa dizA. A vyAkhyAthI dizAo ryA karaze. kAraNa ke meru parvata jabUdIpanI madhyamAM Avela che. paraMtu e vyavahAra ahIM levAne nathI. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jammIpanA khaMDa khaDA, yAjanA. vAsa kSetro, parvata, kaTo, tIrtho, zreNio, vijaye. hade ane nadIo eono saMgraha te saMgrahaNI che. vizeSArtha- 2 hA-bharata athavA arAvata kSetranI+pahoLAI jevaDA {laMbAI jevaDA nahI) keTalA khaMDo thAya ? athavA cArasa yojana pramANa keTalo khaMDo thAya ? 2 canana-viSkabhanI paridhi uparathI kSetra phaLanA rojananI saMkhyA. varSa = manuSpone raheThANanA kSetro, 4 parvato-parvatanI saMkhyA pa viro-eTale parvatanA zikhare ane kevaLa bhUmi-kUTa-zikharanI saMkhyA, 6 ti-samudromAM utaravAnA moTA ovArA-utAra-sthaLonI saMkhyA. 7 -vaitADhaya parvata upara vidyAdharonAM zahera ane Abhiyogika denA bhavanonI zreNIo, 8 vinA-cakravati rAjAone vijaya meLavavAnA kSetro, 1 ko-Do-hado, nAnA saravare. 20 nIyo--moTI nadIo tathA tenI sAthe maLanArI bIjI nadIo upara jaNAvelA mukhya dazadvAranuM varNana karavAmAM Avaze. 1. khaMDe NauasayaM khaMDANaM, bharahapamANeNa bhAie lkkhe| ahavA asayaguNaM, bharahapamANaM havaha lakkha // 3 // +uttara-dakSiNa laMbAI te paheLA, ane pUrva-pazcima laMbAI te laMbAI, 1 e 1456 000 nadIomAM bharata-arAvata kSetramAMnI kula 56 0 0 0 parivAra nadIo azAzvatI che, ane zera sarva nadIo zAzvatI che. bhArata arAvatanI be be mahAnadI te zAzvatIja che. zeSa padArthonI kula saMkhyA (svAbhAvika banela ane nitya rahenAra) zAzvata che. Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhu saMgrahaNI prakaraNa saMskRta anuvAda navatityadhika) zataM khaNDAnAM bharatapramANena bhAjite lakSe, athavA navati (tyadhika) zataguNaM, bharatapramANaM bhavati lakSam // 3 // anvaya sahita pada cheda bharaha pamANeNa lakkhe bhAie, khaDANaM ua saya ahavA uya saya guNaM bharaha pamANaM lakkha havai / / 3 / / zabdAtha :- nAmanevuM adhika ma=bhAgye te, bhAgatAM sazakaze eka lAkha (yojana) ne mahi bharatanA gui=guNaI, guNatAM mor=pramANa vaDe gAthAthI - bharatanA pramANu vaDe lAkhane bhAgavAthI khaMDenuM ekase nevuM thAya. athavA eka navuM gaNuM bhAratanuM pramANu lAkha thAya. vizeSAtha - paradA yojananA paheLAIvALA bhArata ane rAvata kSetra e be nAnA kSetro che. bharatane eka khaMDa gaNIe, to evA 190 khaMDAne jambudvIpa che. 52684 10 = 1,00,000 eka lAkha janano jambudvIpa thaze. athavA 1,00,000ra6=10, athavA 1,00, 019=526, kaLA. = eTale aMza, bhAga. eka ojananA 18 bhAga karI temAMthI 6 bhAga levA.e artha samajavo. athavA kaLAo karIne paNa A bhAgAkAra karI zakAze-- para6419= 94+6 = 10,000; 1,00,00,0x19= 10,00,00010,000=90. gaNitanA cihnonI samaja - saravALA. - bAdabAkI x guNAkAra : bhAgAkAra. varga eTale teTalAne teTalAe guiNavA je vargamULa [karaNI]. = gaNitanuM pariNAma-javAba. * ahavegakhaDa bharahe, do himavaMte a hemavai curo| aTTha mahAhimavate, solasa khaDAI harivAse // 4 // * vartamAnamAM jIvAdAMDuM mare evo pATha prasiddha che. paraMtu jabU saMgra. vRttinA AdhAre ja thaMDa mA pATha che. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khaMDo battIsa puNa nisaDhe, miliyA tesaTTi bIyapAse'vi / cAhI u videhe, tirAsipiMDe u uasayaM // 5 // saMskRta anuvAda. Aya: bharate, himavante ca haimavati yatvAri a maha Dibhavana SoDaza khaNDana hAravarSe / / 4 / / dvAtriMzat punadhei, litAstripaTihitIsAvapi catuHSaSTistu videhe trirAzipiNDe tu navati (tyadhika)zatam / / 5 / / anvaya sahita padache. ahavA marahe ega khaMDa, himata do a hemavai cauro maha himavaMte aTTha, harivAle solasa khaMDAI / / 4 / / puNa nisaDhe battIsa, miliyA tesaThThi vIya pAse bhavi u videhe causaTThI, tirAsi piMDe u uya sayaM // 5 / / zabdArtha 4 thI gAthAne ahava:mayA cauro-yAra 7 khaMDa-ma mahAhimavaMte mahAlita himavate-himayata 55tamA(nA) __51 tamai (HI) apane khaMDAI-57 hemavaihima takSetramA (1) harivAse hariya5 kSetramA zArtha 5 bhI yAnA. nisaDhe-niSa55 tabhAnA videhe mahAvi kSetramA (nA) miliyAsa bhanIna ti-traNa tesaTThI-gosa: .. rAzi-rAzi, asamUha bIya= mI hAmI piMDe- meta pAseme avi-5 umpajI (athavA pUti carasaTThI-yosaws Te) NauasayaMse na - . Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lahu saMgrahaNI. gAthA khaDo-bharatakSetramAM eka, hinavaMta panamAM e, himatu kSetramAM cAru, mahAhimavatamAM ATha, harivaSa mAM sAla ane niSadhapa tamAM khIza. e maLIne tresaTha, bIje pAse paNa tresaTha, tathA videhamAM ceAsaTha, saravALA ekasone nevu 45aaaa 18 vizeSA : khaMDa-sa` yA -kSetra ke pava tanu nAma, ``Da- rAkhyA-kSetra ke paryaMtanuM nAma 1 [para68] arAta kSetra 2 [10521] zikharI pata 4 [21058] hiraNyavata 8 [4ra108] rUkima pata 16 [84219] ramyak kSetra 32 [19842] nIlavaMta paryaMta 63 64 [3368414] mahAvideha kSetra 290 khaDA 1,00,000 lAkha yAjana A pramANe khaDAnI saMkhyA kSetro ane patAvAra samajavI ceAjana pramANa khaDI govALADuM, samanatasAra thavA" / lakkhassa ya parihIe, tappAyaguNe ya huteva // 6 // sa MskRta anuvAda yojana pramANAni samacaturastrANyatra khaNDAni lakSasya ca paridhestatpAraguNite ca bhavantyeva / / 3 / / 1 [para69, bharata 2 [10raTTa] himavaMta paryaMta 4 [ra1058 humavata kSetra 8 [4ra10iTTa] mahAdgimavaMta parvata 16 [842124] hava kSetra 32 [16842,3] niSadha paryaMta 3 Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2, yAjana mA anvaya mahaMta padma che. i joyaNa parimAgAI samacaurakhAi khaMDAI ya lakkhassa paridvIpa, tappAyaguNe huni // zabdAH miALAr pramANavA ( saghanakalA samacAra pAMDu-ja advIpamAM zAkhayAjananA gAtha ahI lAkhanI paridhine tenA pA[] bhAge guNavAthI yojana pramANanA samacAsa khaDI thAya che ! huM 5 pirAkSa ane gaNita pada kADhavAnI rIta. vikkha' bhavaggadaha guNa - karaNI vaTTassa parirao hoi / vikkhaMbhapAyaguNioM, parirao tassa gaNiyaparyaM // 7 // saMskRta anuvAda. viSkambha vargadazaguNakaraNI vRhasya parerayo bhavati viSkambhapAdaguNitaH parirayastasya gaNitapadam ||7|| anvaya sahita pakSmadra nI=paridhine taLAya tenA ceAthA bhAga vaDe zudra=guNAkAra karyo te karaNI vahassa parirao hoi viklabha vagga daha guNa parirabho vikkhambha pAya guNio tassa gaNiyapayaM ||7|| zabdatha : cilamma=viSkanA (vyAsana / =vagata rAva muLaguNAkAra karI vaLI=va maLa dRzya=ghRtta (gALa) vastunA jo-paridhi (dharAveA) vistaSpa= vika bhanA vayaaAthA bhAga vaDe munio=guNelA, guNatAM fro=5ritri, 19 takSako vRtta padArthAMnu' Liyae=gaNitapaDha, kSetraphaLa Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAthAthaviSkabhanA varganA daza guNAnI karaNI, geLa vastune pAridhi che. vikuMbhanA pA bhAge guNAyela paridhi tenuM [gaLa vastunuM gaNita pada che. e 7 | vizeSArtha : 2 kima, vyAsa, vRttavikrama eTale goLa padArthanI pahoLAI 2 padhi, vapirA eTale goLa padArthane gherAvo. rU fkhata kSetra eTale keIpaNa mApanA samarasa khaMDothI AkhA kSetranuM mApa kADhavuM te. A gAthAmAM batAvela hisAbanI rIta pramANe javAba rUpe paridhinI saMkhyA AThamI gAthAmAM ane gaNitapadanI saMkhyA 9 mI 10 mI gAthAmAM Apela che. vizka vizkebha guNAkAra guNya 100000x100000=10000000000 x 10= guNAkAra che gA. dha0 10000000007 ' = 316227 - 3 -- 128 AMgaLa vikabhane ceAthe bhAga 13 33334 x 25ooo = jaMbudvIpanuM kSetraphaLa = 790564150 0 1 gAtra 151pa dha0 60 * varga mULanI rIta tathA spaSTa hisAba. paribhASA-bhAjya= je saMkhyAnA bhAga karavA hoya, te saMkhyA. bhAjaka = bhAga pADanArI saMkhyA. bhAgAkAra = paDelA bhAga jagAvanArI saMkhyA. zeSa = bhAga paDatA chevaTanI bAkI rahelI saMkhyA. vaga = koI paNa saMkhyAne teja saMkhyAe guNavAthI varga thAya. Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paridhi vargamULa eTale koipaNa sarakhI be saMkhyAnA guNAkAra vALI saMkhyAnI mULa saMkhyA zodhI zaDhavI te vargamULa, vargamULanI saMkhyAne teja vargamULa vALI saMkhyAe guNIe, to pachI te saMkhyA AvI javI joIe. dA. ta. 16 mULa saMkhyA che. tene 16 thI gugIe te 256 e vaga thayo. tenuM vargamULa kADhIe, to tenuM mULa 16 saMkhyA Ave. e vargamULane pharIthI vargamULathI=16 cI guNae to prathamanI 25 saMkhyA Ave. AMkaDAnuM gaNita hamezAM jamaNI bAjuthI DAbI bAju tarapha jatAM jatAM thAya che. eTale ekama saMkhyA jamaNI bAju che lI Ave che ane dazaka saMkhyAo DAbI bAju tarapha cAlI Ave che. saMkhyAnuM vAMcana DAbI bAjuthI thAya che, ane gaNita bhiAgAkAra vinA jamaNI bAjathI thAya che. jemake-16245 seLa hajAra base pIstAlIza=e vAMcana thayuM. ane gaNita 1624584= to. pahelAM pAMca eka vIza, to gaNita karavAnuM zarU karAya che. mATe- vargamULa kADhavAnI rIta...chellA ekamanA AMkaDAthI ekI AMkaDA upara pahelAM | AvI nizAnI karavI. ane A saMkhyA upara-AvI nizAnI karavI. ekI sthAnanA AMkaDA te viSama saMkhyA kahevAya che. ane bekI sthAnanA AMkaDA te sama saMkhyA kahevAya che. AvI nizAnI karavAnuM kAraNa vargamULano bhAgAkAra karatI vakhate pahelA AMkaDA upara vizvana nizAnI hoya to ekaja AMkaDAthI vargamULanuM zodhana zarU karavuM joIe, ane je pahelA AMkaDA upara sama-nizAnI hoya to be AMkaDAthI vargamULanuM saMzodhana karavuM. ane pachI paNa ! nizAnI vALI saMkhyA kaTake ke utAravI. kAraNa ke ekI sAthe nI saMkhyAne bhAgAkAra ke vargamULa karI zakAya nahIM, mATe kaTake kaTake saMkhyA utArIne tenuM vargamULa karatAM karatAM TheTha purI saMkhyAnuM vargamULa karI zakAya che. sAmAnya bhAgAkAramAM-eka eka saMkhyA utare che, ane vargamULamAM-vargamULa pote pitAnI saMkhyAe gayela hovAthI tenuM mULa kADhatAM be AMkaDA utAravA paDe che. have dareka viSama AMkaDA upara ! A nizAnI karo. ane sama upara - A nizAnI kare. 1. DAbA hAtha taraphanI viSama cihnavALI saMkhyA sudhInI saMkhyAmAMthI ja kei paNa saMkhyAno varga bAda thaI zake, teja varganA mULane bhAjaka Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhu saM TaNI jaMbudvIpanI pari nI saMkhyA parihI tilakkha-solasa-sahasna do ya saya sattavIsahiyA / kosatigaTThAvIsaM, dhaNusaya te guradanyaM // 8 // rAkhavo. ane bhAgAkAramAM ja teja AMkaDe mUko. viSama saMkhyA, - . bhAjakano va. bhAjanA varganuM mULa, teja pahele bhAjaka ane te bhAgAkanI saM . kAraNa ke vargamULa kADhatAM bhAjakanI IpaNa 2 vA ApelI hatI nathI, eTale AvI rIte te pahelethI ja zodhI kADhavAnI hoya che. 2. pachI viSama nizAnIvALI saMkhyA bAkI rahela deva upara caDAvavI. temAMthI -bAda ( bhAjaka + bha kAra / 10 + no bhAgAdhara = nakkI thayela na bhAjaka x navA bhAgAkAranI saMkhyA ) 3. e pramANe vaLI viSama nizAnIvALI saMkhyA roSa upara caDAvavI. vAMrtha -bAda (bhAjaka + bha gAkAra x 10 + na bhAgAkAra = nakakI thayela navA bhAja' X navA bhAgAkAranI saMkhyA.) A pramANe TheTha sudhI badhI saMkhyAo pUrI thAya tyAM sudhI karavuM. ahIM sama nizAnI pahelAM che, mATe pahelA be aAMkaDA pakaDI viSama saMkhyAmAMthI vargamULa zodhavuM. athavA--saMkhyAmAMthI bAdanuM kula bhAgAkAra x 2 x 10 + bhAgAkAra = ne bhAgAkAra x navA bhAgAkAranI saMkhyA. dAkhalo 1 2 3 4 5 6 - - - - | - 1 - | No = 2 ) 10 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 (16 227 3 = 9 100 4 | 61 * = 61 +1 - 002800 =3756 =141 11400 +1 = 12644 Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paridhinI rIta saMskRta anuvAda. paridhikhilakSAH poDazasahanAH dve ca zate saptaviMzatyadhika kozatrayamaSTAviMza dhanuzataM trayodazAGgulamaryAdhikam // 8 // 4 1 . 017560 =126484 62 04911600 =4427129 =62646 0484471 zeSa. 632 Y 48441 6 32454. 1937884. 62454 4 052 - gAu 632454 * 10 ra =63222 + 4052 2. 1,166 0 2844XraMja 3162 2 7 = 4050 0 0 28 1944 s, dhanuSa. 3127 216227. 6324 x 10 4444 - - - - 1976 36227 - = * dAya. = 8 hAtha, 316227 6240 ra 126 = 1.68 aMgula =632424 + ran 1054 8 6244 xi. 632440 =624477 7 63254 (dhruvabhAja8) Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 ladhu saMprahaNa. anvaya sahita pada che. parihI tilakkha solasa sahala ya do saya sattamIsa ahiyA tiga kosa saya aThThAvIsa ghaNu ada sahiyaM ra aMgala // // dAdA :-- vI =paridhi ti 8traNa lAkha ti: traNa sahassa-gn vajunA=se dhanuSa nAthAthaparidhi-traNa lAkha, seLa hajAra, baso sattAvIsa yojanathI Adhika = traNa gAu, ekaso aThAvIsa dhanuSa ane tera AMguLathI adhika. 135381 30373 6891 1 014 09 aMguLa. 30373 gula=13 105408 1054 99 105409 A pramANe mULa gAthAmAM che, paraMtu nIce pramANe devanA gaNita karatAM jatAM chevaTa 54 zera lAvI zakAya. 3 0 303 X 8 = yava, zera da = yukA, zeva 4 8 = likha, zeSa x 8 1054 09 = vAlAca, zA x 8 = ratharaNu, zeva x 2 = trasareNu zeSa x 8 = vyAvahArika bA: paramANu, zepa x 1 04 = sUkSmakhaMDa bAdara paramANa, zepa 4 361 = mUkSmatarakhaMDa bAdara paramANu zeSa 54 jana gAu ', amula yava yu likha 31627 3 1.8 13 1 vAla,gra rathayu trasare, bAdaraparamAra sUtmakhaMDa bAdara paramANu mUkatarakhaMDa bAdara paramANu 30 (174 bhAganA) 3 (174xa61) A pramANe paridhinuM sUkSma gaNita che. Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gaNita pada, gaNita pada kSetraphaLa satteva ya koDisayA, NauA chappanna sayasahassAI / ugajyaM ca mahamlA, sayaM divaDa va sAhiyaM / / 9 / / gAura megaM panAma-dhagasayA naha dhaNU Ni pannagsa / sahi ca aMgulAI bRdIvasa gaNiyapaNe // 10 // saMskRta anuvAda. saneya ca zatAni navaniH padapaJcAzacchanasahasrAgi caturnayati ca sahasrANi zataM dvitIyAI ca sAdhikam / / 9 i! gavyUtamekaM paJcadaza dhanu zatAni nathA dhanupi paJcadaza paTizAGagulAni jambUdvIpasya gaNita padam // 10 // vaya sahita . satta nayA uA koDi eva ya chappana saya sahassAI ca cauNajyaM sahassA ca divaDhaM sayaM sa ahiyaM // 5 // para 1 panarasa mayA dhaNU taha pannarasa dhaNi ca sahi aMgulAI jaMbUdIvasta gaNiyapayaM // 10 // zAya: sayasahassAiMsa) natta-sAta cunnuyN-yaa| kADinTI sahasmA=gn mayA-sA pauAne / divddhN| mApana chApana sAhiyaM-sAdhika (mAtA adhika pramANa sahita) zArtha (gAthA 10 bhInI) gAuyaM-15 pannarasa-512 nayA sarTisa ghaNi:545 aMgulAI-mAMga sAtaso kevuM che? daM=se | kAso Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhura kahANI gAthArtha sAtase nevuM koDa. chappana lAkha, cerANuM hajAra ane deDha ejanathI adhika =eka gAu, paMdaraso padara dhanuSa ane sATha aMgula, jaMbadvIpanuM kSetraphaLa che. vizeSArtha - jabUdvIpanA kSetramAM 1 yojana lAMbA 1 yojana pahoLA iTonA TukaDA 795694150 goThavI zakAya chatAM thoDuM kSetre khAlI paDe, temAM 1 - 1 gAu pahoLo ane eka yojana lAMbe TukaDe eka 2 - 1515 dhanuSa pahoLe ane eka yojana lAMbo TukaDo eka 3 - 60 aMgula paheLo ane 1 yojana lAMbe TukaDe eka ema e traNa TukaDA goThavIe eTale pachI jambudvIpanuM kSetra lagabhaga purAI jAya bdAkhalA1 jana 316227425000=905675000 pejana 2 gAu 342500 8=7pa000 gAu 3 dhanuSa 12842508 0=3ra * 0 0 0 0 dhanuSa 4 aMgula 13mA425000=33750 0 aMgula lava vigerene paNa 25000 thI guNatAM vadhAre cokkasa gaNitapadakSetraphaLa Ave paraMtu te gaNita karavuM vidyAthIne ghaNuM agharuM paDavA saMbhava che. chatAM zakti hoya teNe karI jevuM, 1 aMgula-33500:96=3515 dhanuSa 2 dhanuSa-320080 0-351 = ra3pa15 dhanuSa-2000=16 013 gAu 3 gAu-ha5000+16 01=36 6 1 gAu-4=19150 jana A yojana-7905675 00+19150=o cha95694150 ejana 1--gAu kSetraphaLa 155--dhanuSa 60-- aMgula Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAsa kSetro. 27 samAcAra ejanane hisAbe upara pramANenA laMbacorasa traNa TukaDAthI kSetra pUrAze. jabUdvIpane goLa AkArane lIdhe khAMcA pUravA mATe AvI rIte gaNita karavAmAM Ave che. vizkalsane ardha bhAga te trijyA kahevAya che. tenuM varNana vaga karIne 10 thI guNI, vagamULa kADhI hAla kSetraphaLa kADhavAmAM Ave che. te pramANe 150 dhanuSane pharaka AvavA chatAM lagabhaga sarakhuM gaNita . 3 vAsakSetro, ane 4 parvata bharahAi satta vAsA, viyaDaDha cau caurartisa vaTTiyare / solasa vakkhAragiri, do citta vicitta do jamagA // 11 // dosaya kaNaya girINaM, cau gayadaMtA ya taha sumeru a| cha vAsaharA piMDe, eguNasattari sayA dunnI // 12 // saMskRta anuvAda, bharatAdIni sapta varSANi, vaitADhayAzcatvArazcatustriMzad vRttetasaH SoDaza vakSaskAragirayo, dvau citravicitrau dvau yamakau // 11 // dve zate kAJcanagirINAM, catvAro gajadantAzca tathA sumeruzce Sar3avarSadharAH, piMDe, ekonasaptati (tyadhika) zate dve // 12 // anvaya sahita padada. bharaha Ai satta vAsA cau vaTTa viyaDaDha caurartisa iyare solasa vakkhAra giri, citta vicitta do do jamagA // 11 // do saya kaNayagiroNaM ya cau gayadaMtA taha sumeru a / cha vAsaharA, piMDe-dunni sayA eA Uga sattarI / / 12 / / zAya (gAthA 11 bhAnA) viya DDhavatAbya pata docau-yAra citta-thitra paMta (ane) cauratisa-yAtrIsa vicitta-vicitra pata. vakkhAra-kSa12 jamagA-yamagiri cha. Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maLIne. sa=banA sarvane ekatra karatAM. sarva dag in =kaMcanagiri nAgajatagiri gggf=eka nyUna sittera jura = parvata aMguttara vArA varSadhara (mahAdatatranI sara=se maryAdA bAMdhanAra) | =be gathArtha- bharatakSetra vagere sAta raheThANe che. cAra goLa ane trIsa Itara (dIrgha] vaitADhaya parvata che. sebI vakSaskAra parvato, be citra ane viciva tathA be yamaka simaka parvata che. 11 base kaMcanagiri, cAra gajadattagiri, meparvata ane cha varSadhara parvataH saravALe karatAM base ogaNotera. 1ra. vizeSArtha : sAta vAsakSetro. vAsakSetra varSadharaparvata AkAra para pramANa 1 bharata rATalAnI heja traNa bAju para6 bhAMgelI kerajevo lavaNasamudra kSuillahimavaMtA palaMga je pUrva pazcima 105ra laMbacorasa lavaNasamudra : ra1pe, mahAhimavaMta * * * 811684 * 8 mahAvidehu nIlavaMta 33684 1684rara E* che 842 ke ,'' Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAsa kSe 29 6 heraNyavaMta [zikharI 7 arAvata -TalAnI saheja bhAMgelI kera je >> ra105 15rasTa traNa bAju para lavaNusamudra kula 1,00,000 jeo 1 upara jaNAvelA pramANe-mApa kSetro ane parvatanI uttara dakSiNa pahoLAInA che. laMbAimAM mahAvideha kSetra 10oooo lAkha yojana lAMbuM che. tenI A bAjunA traNa kSetromAM traNa parvate tathA tenI pelI taraphanA A tarapha jevAja traNa kSetro tathA traNa parvato che, enI laMbAI eka sarakhI nathI 2. karmabhUmi --bharata, airAvata, mahAvideha [deva rU. uttarAra sivAya pUrva ane pazcima mahAvidehI 3 akarmabhUmio-himavaMta, harivarSa, ramyaka hairamyavata upara kahela kSetranAM nAmo anAdikALathI eja pramANe sAdhatabhAva nakkI ja che, athavA te te kSetranA adhiSThAyaka devanA nAma uparathI paNa e nAma che. arthAta te te kSetranA adhiSThAyaka devanA paNa nAmo eja prakAranA che. 1. asi. ( zastravyavahAra ) maNi ( lekhanavyavahAra ) ane kRSi ( khetI vyavahAra ) e traNa mukhya ka-kAma jemAM cAlatA hoya che. uparAMta rAjyavyavasthA, samAja ( vaNuM ) vyavasthA, svAmI-sevaka, lagna, rasoI karI khAvuM vigere jemAM cAlatA hoya. uparanA kAryo tathA vyavahAra jemAM na cAlatA hoya, uparAMta joDale janmelA bhAI bahena ja pati-patnI bhAvathI rahetA hoya, te akarmabhUmi ke bhogabhUmi. temAMnA manuSya yugalika kahevAya che. teonA zarIra sarvAga suMdara ane sulakSaNavaMtA hoya che. ane A prajA khUba sukhI hoya che. teo pitAnA jIvananI, temaja bhoga-upabhoganI sarva sAmagrI kalpavRkSo dvArA meLavatA hoya che. Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 ladhu saMgrahaNI. 269 pavate 4 vRtta zretAyo* zapAtI vikaTApAtI gaMdhApAtI mAlayavaMta kayAM-himavatanI harivarSanI rampakanI hairaNayavaMtanI maye maLe mULamAM-- 1ooo yojana = madhyamAM-1000 jana = upara-1ooo yojana = ucAI-1000 ejana = AkAra goLa pyAlA je = 34 dIrgha datADhayo. bharatanI vacce mahAvidehanI vacce arAvatanI vacce 1 32 ucAI-25 yojana 25 yojana darekanI ] 25 vajana AkAra-pUrva pazcima lAMbA = 16. vakSaskAra A citrakUTa vigere soLa vakSaskAra parvata mahAvideha kSetramAM AvelA che. mahAvidehanI pUrva tarapha be bhAgamAM vaheMcAyelI 16 vijo. ane pazcima tarapha be bhAgamAM vaheMcAyelI 16 viyo che. temAM vijaya-vakSaskAra-vijaya-aMtara nadI-vajaya-vakSaskAravijaya- aMtaranadI evA anukrame dareka bhAgamAM 4 vakSaskAra parvata che. cAre bhAgamAM maLIne 16 vakSaskAra parvate thAya che, kayAM che AkAra uMcAI pahoLAI 1 1-2 vijayanI uttara dakSiNa 400 thI 500 0 vacce lAMbe 500 co. ( nadIe rekelA kSetra sivAyanA ) kSetranA vibhAga pADanAra-e zabdArtha jabUdIpa prajJapti-vRttimAM che. Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 5-6 4 9-8 p 9-60 6 11-12 7 13-14 8 15-16 9 17-18 10 19-20 00% -- " 5: "" "" " .. ' vakSaskAra 29 ,, .. 75 "" "1 "" :: 100 pA d : ooh 33 125 35 19 :: $5 * "1 1 "" 11 21-22 12 23-24 13 29-26 14 27-28 15 29-30 35 "; ,, 16 32-32 dareka parvato jamInamAM 100 thI 125 yojana UMDA che. jema vijayA sAmasAmI che. tema ApatA paNa sAmasAmA AvI rahelA che. eTale eka paryaMta niSadha pAsethI zarU thaI uttara tarapha jAya che. jyAre sAmenA nIlavaMta parvata pAsethI rAra thaI dakSiNa tarapha jAya che. tathA banneyanI zarUAtamAM uMcAi 400 sAjana hoya che. ane dhIme dhIme vadhatAM vadhatAM cheDe 500 ceAjananI uMcAI thAya che, tethI dhADAnI DAkaneA AkAra bane che. eTale maneya sAmasAmA patA sAmI chAtIe kema jANye bheTatA hoya. athavA vijayAnI maryAdA bAMdhI rakSA karyA chAtIne AkAre ubhA rahelA hAya, evA rakhAya che. mATe tenuM nAma vakSaskAra pava tA che. vakSaH=chAtI. vakSaskAra y ;" 11 H : "" n 13 "" ;; ,, "" "" ', ,, ,, 909 36 ;" ": :: "" pAsa 19 "; wr "" ,, "P Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 ladhu saMgrahaNa 500 1 citra ane 1 vicitra parvata A banaka parvato devapharu nAmanA kSetramAM AvelA che. eka pUrva tarapha che bIjo pazcima tarapha che. uMcA mULamAM vistAra upara vistAra AkAra 1000 1000 zALa che 1 yamaka ane 1 camaka parvata A be parvatonI hakIkata upara pramANe ja che. mAtra te uttarakurUkSetramAM eka pUrvamAM ane bIje pazcimamAM Avela che. 3. 20o kaMcana gari devakaramAM pUrva-pazcima uttaramAM pUrva-pazcima sarovara 1 lAnI 10-10 sAvara 6 lAnI 10-10 , 2 jA . 10-10 ., 2 jAnI 10-10 3 jA ,, 10-10 . 3 nI 10-10 thA , 10- 60 4 zAnI 10-10 >> 5 mAM , 100-60 , pa mAnI 10-10 50 50 A parvate suvarNamaya raMganA 10 se yojana UMcA bhUmi upara che. ane anukrame 100 thI 50 pojana paheLA ghaTanA ghaTatA zikharanA AkAranA che. A parvata bhUmipUTa jevA chatAM pUrvAcAryoe bhUmiTa tarIke gaNyA nathI. sarevaronI pUrva pAMcame sIdhI zreNImAM AvelA che. ane kema jANe dikakumArIone ramavAnA senAnA segaThA heya tevA dekhAya che. 4. gajadata parvata A cAra parvata hAthI dAMtane pAkAre mULamAM pALa, che? pAtaLA, lAMbA ane vacce vAMkA che mATe hAthInA dAMta jevA nuM nAma gajavaMta parvata che. somanasa vidhataprabha mAhyavaMta gAMdhamAdana kyAM chedevakarU pAse devakara pAse uttara pAse uttarakuru pAse dizA-pUrvamAM pazcimamAM pUrvamAM. pakacamamAM, mULa-niSadha pAse nivadha pAse. nIlavaMta pAse. nIlavaMtapAse. - Law Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parvato cheDA - meru pAse maru pAse meru pAse meru pAse - 50 po. pa00 yA. pa00 che. pa00 che. aMgulanA aMgulanA aMgulanA aMgulanA pahoLA che { - asaMkhya asaMkhya asaMkhya asaMkhya | bhAga pramANa bhAga pramANa mAga pramANa bhAga pramANa mULamAM ! uMcA ! - 400 ejana kaoo yojana 400 yojana 40oojana cheDe uMcA - 500 pojana pa00 jana 500 jana 500 yojana - 100 ejana 100 ejana 10. yojana 100 ejana cheDe uDA - 125 yojana 125 yojana 125 yojana ripa yojanA kaLA kaLA kaLA kaLA lAMbA - 30200-6 30109-6 3026-6 3020-6 vaNa ta lAla lIle pILo A parvatanI paNa vakSaskAra parvatonI peThe mULamAM kaoo jana ucAI hovAthI ane cheDe pa7 jana ucAI hevAthI ghoDAnI Doka jevo AkAra dhAraNa kare che. pahelA be devakarane gherIne rahelA che, ane bIjA be uttarakura kSetrane gherIne rahelA che. tethI tenuM vakSaskAra evuM paNa nAma che. 'gajadUta parvata pa meru parvata jaMbudvIpamAM mahAvideha kSetranI vacce maMdara devanA nAma uparathI maMdira-meru parvata che. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhu saMgrahaNI maya ucA nIce zikhara upara AkAra raMga pahoLe pahALo bahAra - 99ooo . 10000 1000 vo goLa pILA aMdara - 1oo . 1009036 0 suvarNa kula-1,00,000 co. te parvatane traNa kAMDa che, tenA upara traNa ane eka taLeTImAM ema cAra vana che. mecanA zikhara upara 4 zilA ane 6 siMhAsana che. 6. varSadhara parvate culahima- mahAhima- niSadha nIla kima zikharI vaMta vaMta vaMta ucA-10o 0 200 400 400 200 100 aMdara-rapa tha0 50 100 100 50 25 paheLA-152 42101 1684 1684ra0 4ra104 105ra AkAra-laMba laMba laMba laMba laMba laMba corasa : zorasa corasa cerasa corasa corasa raMga-pILe pILo lAla lIle zveta pILo zAnA suvarNa suvarNa tapAyelA vaipUryarana rUdhyamaya suvarNa banelA kemeya maya suvarNamaya maya maya varSa eTale kSetra. tenI maryAdAne, dhara eTale dhAraNa karanArA, eTale be kSetronI vacce sarahado upara rahelA, e zabdArtha samajavo. teo kyA kyA kSetranI vacce AvelA che, te vAsakSetronA varNanamAM samajAvela che, 4 vRttabaitADhaya 200 kaMcanagiri 34 lAMbA TautADhaya 4 gajadaMta parvata 16 vakSaskAra parvata 1 meru 2 citra-vicitra 6 varSadhara pavato 1 camaka 1 samaka kula 269 parvata Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMkhyA. patanAM nAma. sthAna ladhu himabha-hima. nA madhyamAM mahA hima 1 niSadha hima. hari madhyamAM hari mahA nA madhyamAM nIlavaMta || rUkamI 1 zikharI nA mahA--ramyak nA madhyamAM rmya haranA madhyamAM haira0-rA. nA madhyamAM vRtta vaitA04 yugala kSetramAM 34 vijayAmAM 269 patAnA sakSipta caga vistAra (yAjana) ucAi (yAjana) 10 TIjana 1052~32 200 thayAna | 4210-10 400 yAjana 16842-2 400 yeAjana 16842-2 200 thayAjana 4210-10 100 meAjana 1052-12 1 0 0 0 yeAjana 1000 AkAra 25 yAjana 50 laba cArasa d' .. ', .. "" zAnA anelA ane va pILA (suvarNatA) 11 lAla ( tapanIya suvarNanA) lIlA (auGU ratnanA)2 zveta ( , rUpAnA ) pILA ( suvaNuM ne Rta ( at ) ku palya jevA lakhacArasa ratnanA ) zveta 34 dvI zvetA ( rUpAnA ) 1. dhAnya bharavAnA pyAlA sarakhA AkAravALA vAMsanI cInA kAThe te pA kahevAya, sIdhuM pIpa-sIdhI kAThI 2. pAnAM-pannA. 8 9 11 . 306 jakhUdvIpa saMgrahaNI prakaraNa rUpa Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 500 * | laMba rasa na 16 vakSaskAra | mahAvidehamAM raciovici, devapuramAM | 64 pILA (suvarNanA). * 36 1000 " Urdhvagapucha 2yAmaka | uttarakurUmAM 100 >> 200 kaMcanagiri 100 devakuLa mAM 100 u0 kurUmAM jagajadaMta 2 devadurU ane 2 uttarakura ane umerU parvata mahAvi0 mAM 5 0. | 500 >> azvaskaMdha ane ! lAla pILo bhavetA hastinA daMtRzala | lIle (suvarNa ratnanA) ] UMdhuM pucha pILe (suvarNa ), 1 lAkha " 19090 4thuM dvAra (269 pavato) 467 1. gAye ubhuM kareluM pUchavuM jema mULamAM vistAravALuM ane upara ghaTatuM ghaTatuM hoya che tevuM. zAstramAM eja zabda vizeSa Ave che. Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 parvatanA zikharo. 5. parvatanA zikhare solasavakkhAresu, cau cau kUDA ya huMti patya / somaNasa gaMghamAyaNa, sattaTTa ya rUppimahAhimave // 13 / / cautIsa viyaDesu, vijjuppahanisaDhanIlavaMtesu / taha mAlavaMta suragiri, nava nava kUDAiM patteyaM // 14 // himasiharisu ikkArasa, iya igasaTThIgirisu kUDANa / ega savadhaNaM, saya cauro sattasaTThI ya / / 15 // saMskRta anuvAda SoDazavakSaskAreSu catvAri catvAri kUTAni bhavanti pratyeka saumanasagandhamAdanayoH saptASTau ca rukmimahAhimavatoH // 13 // catustrizadvaitADhayeSu, vidyutbhaniSayanIlavanteSu tathA mAlyavatsuragirayAnava nava baTAni pratyekam // 14 // himavacchikhariNorekAdazetyekaSaSTigiriSu kUTAnAm ekatve sarvadhanaM zatAni catvAri saptaSaSTizca // 15 // anvaya sahita padoda cakavAresu patteyaM cau cau kUDA TuMti ya somaNasa gaMdhamAyaNa satta, ya runimahahimave aTTha // 13 // cautIsa viyaDDhesu vijjuppaha nisaDha nIlavaMtesu naha mAlavaMta suragiri patteya naya naba DAiM // 14 // hima siharisu ikArasa iya igasaTThI girisu kUDANaM egatte sazca dhaNaM, cauro saya ya satta saTThI // 15 // zabdArtha (gAthA 13 mI ne somapana-somanasa True ruppi3mi 5 52 mahAhimave-mahAmita parata gaMdhamAyama-gamAna gata giri upara Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhu saMgrahaNI prakaraNa zabdArtha (gathA 14 mI no) vartA-cotrIsa mAsTara=mAlyavaMta gajadUta vihelu baitADhaya parvata upara giri upara vikaggvaghuprabha gAjata kuri =merU parvata upara giri upara nidaniSadha parvata upara nava nava=nava nava nIsTavasunIlavaMta parvata upara kANuMTa, zikharo (che) ta tathA ghaoNnaM pratyeka upara zabdArtha (gAthA 1pa mI no) fmahimavaMta parvata upara g=ekava karatAM, meLavatAM si suzikharI parvata upara rata =sarva, kula gujara=agyAra dhadi=dhana, saMkhyA za=e pramANe saM=se phATI ekasaTha jo=cAra risu=parvata upara sattAvI =saDasaTha #art =kUTanI, zikharonI (nuM) ane pAyA soLa vakSaskAra parvatemAM darekane cAra cAra zikhare che. saumanasa ane gaMdhamAdanane sAta sAta che, ane kima nathA mahAhimavaMta parvatane ATha ATha zikhare. che. je 13 che * cetrIza vaitADhya, vidyuprabha, nipadha, nIlavaMta tathA mAlyavaMta ane meru parvata e dareka upara nava nava zikhare che. 14 che himavata ane zikharI parvata [e be varSadhara parvata) upara agyAra zikhare che. e pramANe ekasaTha parvate upara ekaThAM karatAM kuTanI sarva saMkhyA cAra saDasaTha thAya che. . 1pa che Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zikhare vizeSArtha - parvata kula | mULa vistAra tathA uMcAI upara | zikharo vistAra zAnA che 250 che. ranamaya 16 vakSaskAra 1 saumanasa 1 gaMdhamAdana 1 kima 1 mahAhimavata 34 vaitADhaya (6) 20 che.thI adhika (3) 1 vidhutrI 250 che. ratnamaya (8) 500 || (1)1000 (8) 500. 1 mAlya 39 parvate. vaMta che ? 110degdeg 1 niSadha 9 500 che. 500 che. 1 nIlavaMta 1 meru ! 9ii (8) 500 che. 50... .. 1 laghu hima 1 zikharI che. ra50 che. 1 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - - - - - ladhu saMgrahaNI 1 vidhutrabha, mAlyavaMta ane meruH e traNa parvatanA nava navazikharomAM eka zikhara sahastrAkakUTa kahevAya che, eTale ke teo 1000 yojana uMcA che. tenA nAmo anukrame harikUTa, harisahakUTa ane merU upara naMdanavanamAM AvelanuM nAma balakUTa che. teno mULa vistAra paNa 1000 yojana che tethI 250 250 yojanA banne bAjue AdhAra vinA rahyA che. ane zikhara upara 500 yojananA vistAravALA che. paraMtu meru parvata upara AveluM balakUTa 500 yojana naMdanavanamAM ane 500 yojana AdhAra vinA addhara rahe che. 2 vaitADhayanA 306 girikUTa 6 vajana ucA. 6 yojana mULamAM vistAravALA ane upara 3 vajanathI kaMIka AMdhaka vistAravALA che. 3 bAkInA 158 giri 500 jana ucA, pa00 lojana mULamAM vistAravALA. ane 250 jana zikhara upara vistAra vALA che. 4 tethI tevA zikharo dhIme dhIma ghaTatA ghaTanA zikhara upara aradhA vistAravALA hovAthI uMcA karela gopRSThanA AkAranA che. pa utArA uparanA nava zikharamAM vaccenA 3 suvarNamaya che. ane bAkInA 6 ratnamaya che. 6 61 ekasaTheya parvata uparanA kaTamAM cheDe raheluM darekanuM eka kUTa siddhakUTa kahevAya che. te dareka siddhakUTa upara siddhAyatana zAzvata jinezvaranuM maMdira) che. te maMdiramAM madhya bhAge 18 pratimAo ane dareka dvAre cAra cAra pratimAo maLI 14 zrI zAzvata jinapratimAo che. te dareka pratimA pamsa dhanuSa ucI che. tenA judA judA avayavo judA judA ratnonA banelA che. te dareka 61 siddhAyatana saunI phala 730 zAzvata pratimAone huM mana-vacana-kAyathI vaMdana karuM chuM. Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ w 9 parvatAnAM zikharA. 4 siddhakUTa zivAyanA 406 girikuTA upara yathAsaMbhava devadevIenA samacArasa prAsAda (mahela) heAya che. temAM te te kuTanA adhipati dhruva athavA devI rahe che nAma 34 baitADhacanA "5 A siddhAyatanAne pazcima dizA tarapha dvArA nathI mATe traNa dvAra che. AyatananA tathA prAsAdanA pramANa nIce pramANe che. lAMmA vistAra siddhAyatanA 1 gAu prAsAdA "" gA gAu 27 bAkInA "" "" siddhAyatA prAsAdeza 50 yAjana za mIjI rIte giri kUTAnI saMkhyA, dalakho vaDe zud=guNA, guNAkAra kare ( karIe ) bA gAu bA gA batta la =anukrame 25 yAjana 35 yAjana cau satta aDDa navage gArasakUDehiM guNaha jahasaMkhaM / solasa dudu guNayAlaM, duve ya sagasaTThi saya cauro // 16 // saMskRta anuvAda. catuHsaptASTa nava kA dazabU TairguNayata yathAsaMkhyam / SoDaza dve dve ekonacatvAriMzata dve ca saptaSaSTyadhikAni zatanivAra raddI anvaya sahita pada cheda. jaha saMkha cau satta aTTha navaga gArasa kUDe hiM solasa dudu guNAlaM ya dube cauro saya sagasaTTi || 16 || * zabdArtha : uMcAI kaIka nyUna 1 gAu 1 gAu 36 yAjana karA yAjana (9). A7==ogaNacAlIsa tADhayA deka) ne saLasa Tre=maDasaTha sayo-cArasa Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUdIpa prahaNuM gAthAthacAra, sAta, ATha, nava ane agiyAra kavaDe anukame seLa, be, be, ogaNacAlI, ane bene guNe eTale cArase saThamaTha. bhUmi pheTI ( zikhara ) cautIsu vijaesuM, 'usahakUTA aTTa merujammi / aTTha ya devakurAe, harikUDa harissahe saTThI // 17 // (aa maTavara ghara pAThAtaramara rahA saMskRta anuvAda catustriMzatsu vijayepu, apabhakUTAnyaSTau mero jamLyAM aSTo ca devakurupu, harikRTaharissaho paSTiH // 17 // anvaya sahita pada cheda cautIsuvijapasu usaha kUDA aTTa meru dhummi ya aTTa devakurAe, harikUDa harissahe saTTI // 17 // zabdAtha :- varInuM cotrIsa malivRkSanA vanamAM) rilagg=vijayomAM durijhUharikUTa (A be kahA =pabhakUTa rirasa harisahakUTa giri viMjhurimajabUvRkSanA vanamAM (uttarakura kSetramAM) e =58)bhUmiTa che. re kurA devakara kSetramAM ( zA gAthA :karIza vijayamAM trIsa varSabhakUTa, meru ane jabU upara ATha, devakarUmAM ATha, harikUTa ane hasiha, e sArDa. 17 1 33, e paNa pATha che. 2. jaMbU saMgrahaNI mAM vuida risa saddI che paraMtu vRttikartAe aTavarane varAi e pATha e, ema kahyuM che. Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhUmiTa vizeSAtha :34 vijemAM | mera upara jabUTsa upara zAlmalivRkSa upara kula, 34 RSabha | 8 kario ! 8 jaMbU phaTa | 8 zAlmali . 8 20 uMcA | pa0 0 uMcA 8 co. uMcA | 8 uMcA 2 che. uDA | 5 DA2 * uMDA | 2 0 uDA Jra ge* mULamAM ! para che. mULa- 1ra che. mULamAM 1ra che. mULamAM vistAra | mAM vistAra ! vistAra vistAra 40 zikhare | 50 zikhara 40 zikhare 40 zikhare vistAra vistAra vistAra | vistAra goLa Uge- hAthInA A 2chane AkAre che | kAranA gaLa UrvagopR- goLa Urva chane Akare che. ge pUchane A kAra jAMbUnada suvarNa ] suvarNamaya che. maya che. ! jaMbUnada suvarNa | rUpAnA che. nA che. e uparAMta harikUTa, ane harissahakUne gaNatAM kula 60 bhUmikUTo thaze. te prathama hasyAMkaTa tarIke gaNAI gayela che. tethI 58 paNa bhUmi gaNAya. bhUmikUTa -eTale parvata uparanA zikhara nahIM paNa sIdhAja bhUmi upara zikhara heya che. gaSabhakUTa-34 vijayomAM sAma-sAmA parvato uparathI nIkaLelI babbe mULa nadIe jyAM jyAM pitAnA prapAta kuMDamAM paDIne vaLAMka: khAya che, tyAM te prapAtonI vacce eka eka RSabhakUTa Avelo che. dareka vijayonA 6 khaMDomAMnA 4 thA khaMDamAM RSabhakUTa hoya che. tenA upara Abha nAmano adhiSThAyaka deva hoya che, tethI tenAM te nAma che. jyAre cakravartI cothA khaMDana digavijaya karI laghuhimavaMtanA himavaMtadevane jItyA pachI (bharatanI apekSAe) vaLatAM bhakUTane potAnA rathanI aNIthI traNavAra sparza kare che, ane kAkisI rana vaDe pUrva dizAmAM pitAnuM nAma lakhe che. Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUdvIpa saMgrahaNI. 5 karikUTo-mahAvidehakSetramAM meranI taLeTImAM bhadrazALa nAmanA vanamAM dizAo ane vidizAonI vaccenA ATha AMtarAmAM ATha hAthInA AkAranAM bhUmi upara zikhare che, te diggajakUTa, hastiskUTa, karikUTa kahevAya che. tenA upara te te kUTanA nAme vALAM ATha devabhavano che. A ATha bhUmikUTo merunI pAse bhadrazALa vanamAM hovAthI gAthAmAM meraphUTa kahyA che, jabUTa-mahAvideha kSetramAM AvelA uttarArU kSetramAM jabUta dvIpanA adhiSThAtA anAdata devane nivAsa karavA yogya nAnA maya ja bUvRkSanA parivAravALuM mahAna ja bUvRkSa che, tenI AjubAju pharatAM 10-100 jana vistAranA traNa vane vITAyelA che. temAMnA pahelA vanamAM ATha vidizAomAM jAbUnada suvarNamaya kaSabhakUTa jevA 8 bhUmikUTa parvato che te dareka upara 1 gAu lAMbA, ne gAu vistAravALA, ane kaMIka nyUna 1 gAu ucA zAzvata siddhAyatane che. 7 zAmaliTo garUDavega devane nivAsa karavA yogya ja bUvRkSa pramANe zAmalivRkSa devakarUmAM che. tenA pahelA vanamAM zAmali kuTo rUmaya che. tenuM svarUpa jabukUTo pramANe che. devakurUmAM hovAthI gAthAmAM devakara zabda kahyo che. hariphUTa ane harissahakuTa-A be sahastrAMka kUTo anukrame vidyaprabha ane mAlyavaMta gajadaMtanA navachUTomAM gaNAyelA che. te bane ya kaTo parvata upara che. paraMtu banne bAju 25-250 jana nirAdhAra sthitimAM che. eTale tenI pahoLAI paNa 1000 jina che. 6 tIrtho mAgahavaradAmapabhAsa-tittha vijayesu eravayabharahe / cautIsA tIhiM guNiyA, duruttarasayaM tu titthANaM / / 18 / / saMskRta anuvAda. mAgadhavaradAmaprabhAmatIrthAni vijayeSu aigavatabharatayoH catustrizat vibhiguNitA, vyuttarazataM tu tIrthAnAm // 18 // Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrtha 45 anvaya sahita 5daracheda vijayesu eravaya bharahe mAgadha varadAma pabhAsa tittha / tu cautIsA tihiM guNiyA duruttara saya titthANaM // 18 // zabdArtha -- mA=mAgadha tIrtha gvA=arAvata kSetramAM varAma=varadAma tIrtha niriMtraNavaDe mAsa-prabhAsa tIrtha TogrguNyA chatA, guNatAM. tirthaM tItha (jaLamAM utaravA | turattara-be uttara=) be adhika yogya sthAne moTA devasthAna). savaM= vinag=3ra vijayomAM tisthA=tIrthonI saMkhyA, tIrtho gAthAtha: (32) vijayomAM, airAvata ane bhAratamAM mAgadha, varadAma, ane prabhAsa tIrtha che. cotrIzane traNe guNue te nIrthonuM ekaso be thAya. 18 vizeSArtha :1 tIrtha eTale pUjya puruSa, jaLAzaya pavitra yAtrAsthaLa dharma-saMsthA, pANIno ovAre avata, nadI vagera jaLAzayanuM saMgamasthAna, pahelA gaNadhara, caturvidha saMgha vigere ghaNA artho che. 2 ahIM jaLAzayamAM utaravAno DhALa -Ava LAzayamAM praveza mAga evo artha samajavAne che. 3 A bharata kSetra mAM gaMgA ane siMdhunA samudra sAthenA saMgama sthAne eTale ke jyAMthI lavaNasamudramAM utarAya che. te mAgadha ane prabhAsa nAmanA be tIrtho che. uparAMta vacce lavaNasa. mudramAM utaravAnuM varadAma nAmanuM tIrtha che. 4 e pramANe bharata, airAvata tathA mahAvideha kSetranI 32 vijamAM maLIne 102 tIrtho che, Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jabUdvIpa saMgrahaNI prakaraNa, 5 dareka tIrtha samudranA kinArAthI 12 yojana dUra mAgadha vigere tIrthanA devanI rAjadhAnIvALA mAgadha vagere dvIA che. 6 jyAre cakravati digavijaya karavA nIkaLe che, tyAre pahelA ja khaMDa jItatI vakhate mAgadha tItha pAse jaIne chAvaNane paDAva nAMkhe che. tyAM amane tapa karyA pachI cAra ghoDAvALA rathamAM besI aDadhA paiDA Dube tyAM sudhI pANImAM jaI potAnA nAmavALuM bANa mAgadha dvIpamAM ke ke che. te bANa 12 jana jaI mAgadhadevanI sabhAmAM paDe che ke tene ekadama krodha caDe che, paraMtu cakravatInuM nAma vAMcI no cakravati utpanna thayela jANI zAMta thaI bheMTaNuM laIne cakravati pAse Ave che. huM tamArA kSetranI hadamAM vasanAre deva tamArI AjJAmAM chuM" ema kahI namratA batAve che, cakravarti bheTanuM tathA bANa laI satkArapUrvaka tene visarjana kare che. e pramANe varadAma ane prabhAsa tIthane paNa vaza 7. zreNi vijjAhara-abhiogiya, seDhIo dunni dunni veyaDDhe / iya cauguNa cautIsA, chattIsasayaM tu seDhINaM // 19 // - saMskRta anuvAda. vidyAdharAbhiyaugikazreNyau re dve vaitADhaye / iti caturguNacatustriMzat patriMzaduttarazataM tu zreNImAm // 19 // anvaya sahita pada cheda veyaDDhe vijjAhara abhiogiya dunni dunni seDhIo / iya cautIsA cau guNa tu sayaM chattIsa seDhINaM // 19 // gAthAthaviDagA=vidyAdhara manuSyonI | suni duni=be be minica=Abhiyogika devanI | chatAM ekase chatrIza reDhIyo eNio, nagara- tena-zreNionI saMkhyA), paMktio zreNio Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNio gAthAtha- vaitADhaya upara vighAdhara ane AbhiyogikenI babbe zreNio che. e pramANe cetrIsane cAra vaDe guNatAM zreNionuM ekaso chatrIsa thAya. 19 vizeSArtha- vidhApara jo-vaitAya parvata upara 10 yojana UMcA jaIe tyAre 10 yojana pahoLAInI ane tArA jeTalI lAMbI uttara ane dakSiNe be mevA (sapATa pradeza) Ave che. temAM uttara taraphanA sapATa pradeza upara rathanUpura vigere 60 zahero ane dakSiNa taraphanA sapATa pradeza upara gaganavalabha vigere 50 zahero che. temAM prApti vigere vidyAdevIonI madadathI mana dhAryA kAma karavAnI zaktivALA vidhara jAtanA manuSyo rahe che. uttara tarapha 60 ane dakSiNa tarapha 50 nagara hovAnuM kAraNa uttara tarapha parvatanI labAI vadhAre hoya che. ane dakSiNa tarapha pavatanI laMbAI ochI hoya che. arAvata kSetramAM meru tarapha parvatanI laMbAI vadhAre hovAthI dakSiNa dizAe 60 nagare che. ane uttara tarapha pa0 nagara che. e rAjadhAnInA zahero sAthe bIjA paNa aneka gAmaDAo vigere hoya che. mahAvidehanI dareka vijayanA vaitADhyomAM paNa bane makhalAo upara 55-55 nagAre hoya che. A pramANe 34 vijayanI 68 vidhAdharonA nagaronI zreNIo hoya che. ane 3340 kula nagare hoya che.' Aminija Lio-upara kahelI mekhalAothI upara 10 yojana UMce jaIe tyAre 10 pojana vistAravALI vaitADhayanI maneya bAjue bIjI be sapATa pradezavALA mekhalAo Ave che. banneya upara Abhigika padavInA tiryabhapha vyaMtara nAM bhavane che. meruthI dakSiNa taraphanI 16 mahAvidehanI vija ane bharatanI vijayanA maitADhaya upara saudharma IndranA lekapAlonA Abhi Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 jambudvIpa saMgrahaNI prakaraNa yogika tiryajabhaka vyaMtara devA rahe che. ane uttara taraphanI 16 ane 1airAvatanI vijayanA vaitAdathanI upara IzAne nA lokapAlanA Abhogika tigajabhaka vyaMtara devo rahe che. samayama-varuNa ane kubera a cAra jAtanA lokapALa devo sAthe saMbaMdha dharAvatA A Abhigika devo vyaMtara de che, AbhAAgika eTale cAkara tarIke kAma karanA e pramANe dareka vaitAdya. upa2 cAra cAra maNio gaNatAM kula 136 ekaso ne chatrI zreNiA thAya che. 8 vijaye. cakkIjeabvAI, vijayAI ittha huMti cautIsA / mahadda' ha chappaumAI, kurusu dasagaMti solasagaM // 20 // saMskRta anuvAda cakrijetavyA vijayA atra bhavanti catustrizat / mahAdrahAH par3a padmAdayaH kuruSu dazakamiti SoDazakam // 20 // anvaya sAMhata pada cheda ittha cakkI jeanvAiM vijayAI cautImA haMti / ppauma AI cha maha daha kurUma dasaga iti solasaga // 29 // dA" - rakkI cakravatti (ne, vaDe) T4mAruM ghasarovara ItyAdi rejhakvADuM =jItavA yogya kSetra te kurU=be kurUkSetramAM vijhAjhuM =vijayo kahevAya =za sarovara che, m=ahIM, jabudvIpamAM rutie pramANe ma=mahA, moTA ra =(sarva maLI) soLa draha-sarovara-hada (moTAM sarovara che) gAthA ahI cakravatine jItavA yogya cotrIza vijayo che. padma vigere meTA hade ane kurUomAM daza ema soLa che. je 20 che 1 mada66 imAruM evo paNa pATha che. - - - -- Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 vijaya || jambudvIpamAM 34 vijayakSetra che bharatakSetra, airAvatakSetra ane mahAvidehamAMnI 3ra vijaya: e sarva maLI 34 vijayatrio che, kAraNa ke e dareka vijayanA cha khaMDane cakravati saMpUrNa jIte che, tethI nikSetra kahevAya che, e 34 kSetro sivAyanAM himavaMta Adi koIpaNa kSetra evuM nathI ke jemAM cakravatine vijya karavo paDato hoya, kemake cakravarti vigere vyavasthA ja tyAM nathI. anukrame jItavA yogya 6 khaMDa-1 dakSiNAI madhyakhaMDa, 2 dakSiNAI paDhicamakhaMDa, 3 uttarArdha pazcimakhaMDa, 4 uttarArdha maLyakhaMDa, 5 uttarArdha pUvakhaMDa, ane 6 dakSiNa pUrva khaMDa e pramANe anukrame 6 khaMDa caitrIzaya vijayamAM jANavA e 34 vijayamAM bharata tathA airAvata kSetra dareka para jana vistAravALuM che, ane kaccha Adi dareka vijaya rASTra jina che. 1 mahAvidehanA 32 vijayakSetranAM nAmapUrva mahAvidehamAM 16 paricama mahAvidehamAM 16 *- vatsa 17 padma 25 vama 10 suvasa supadma 26 suma 3 mahA-cha 11 mahAvabha mahApadma 27 mahAvaka 4 chAvatI 12 vatsAvatI 20 padmAvatI 28 vaprAvatI * AvartA 13 ramya 21 zaMkha 29 vaSNu 6 maMgalAvatta 22 kumuda 3 suvaSNu 7 pulAvatta 15 ramaNikA nalina 31 gaMdhala 8 5kSAvatI 16 maMgalAvatI 24 nalinAvatI 32 gaMdhilAvatI uttara dizAmAM dakSiNa dizAmAM dakSiNa dizAmAM uttara dizAmAM 2 thALI sarakhuM goLa. cAre bAju tIkSNa dhArA ane dAMtAvALuM tathA varatnanuM ratna nAmanuM mukhya zastra jene heya ane 6 khaMDa saMpUrNa sAthe te ja kahevAya (vAsudeva pAse paNa cakraratna hovA chatAM 3 khaMDane ja jIte che mATe cakravarti nahi). * e cAra vijayamAM vartamAnakALe zrI sImaMdharasvA -zrI - svAmIzrI vAkulhAnI-zrI kuvAduaro e cAra nAmanA tIrthaMkara bhagavati vicAre che. temane mAro trikaraNapUrvaka namaskAra ho. teo viharamAna bhagavAna kahevAya che. 19 14 2 23 Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhu saMgrahaNa 9 hRda. 6 mahAde. nAma kayAM lAMbA pahoLo UMDA kAnuM nivAsa 2 prakara-zulahimavaMta upara-1000-500-100-zrI devInuM 2 mApamag-mahAhimavaMta upara-2070-1000-100 hI devInuM rU sinidara-niSadha upara -400-2000-100 dhI devInuM 4 -zikharI upara -1000-500-10o lakSmIdevInuM 6 mahApura-kima upara -2000-1000-100 buddhidevInuM ka sida-nIlavaMta upara -4000-200-100 kIti devInuM upara kahelI devI parivAra sahita mukhya kamaLAmAM nivAsa karI rahe che. tenuM svarUpa jANavA jevuM che, 1. ladhuhUda. nAlavaMta uttarakuru niSadha devakuru suraprabha sulasa trima : devakuzamAM che, uttarakurUmAM che. arAvata mAlyavaMta A pAMcahAne bhedIne vInodA A pAMca hRdAne bhedIne hIrA nadI vahe che, tethI teonA ! nadI vahe che, tethI teonA babe bhAga paDI jAya che. | bae bhAga paDI jAya che. A dazeya rA pa mahadanI pramANe lAMbA, paheLA, UMDA che, ane te te nAmanAja devo temAM rahe che. mahAvidehanI attaranadIo jema gaMgAsiMdhu karatAM moTI chatAM te mukhya na hovAthI mahAnadImAM gaNAtI nathI. temaja ladhuhado padmahada sarakhA pramANanA hovA chatAM mahAdomAM gaNAtA nathI brokara e ahIM paryAya zabdo che. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 nadIo pA gaMgA siyU rattA, rattavaI cau naIo patteyaM caudasahiM sahassehiM, semagaM vaccati jalAhiMmi // 21 // saMskRta -anuvA. gaGagA sindhU raktA rakta rata' pataso nadyaH pratyekam / caturdazabhiH sahasraH samakaM brajanti jaladhau // 21 // anvaya sahita 5che. gAthAva-paraMtu zAstra ti zabdArtha : imegaMgAnadI jaf=cauda isiMdhu nadI sadae=hajAra 4r=ratA nathI ma=sahita raktavatI nadI vapatti=jAya che jo nadIo che. | gaDha mi=samudramAM gAthAtha gaMgA, siMdhu, raktA, ra ne raktavatI e cAra nadIo dareka cauda cauda hajAra sAthe samudramAM jAya che pAralA vizeSArtha :bharatakSetramAM gaMgA ane siMdhu e be mahAnadIo ladhu himavaMta uparanA pahadamAMthI nIkaLI cauda hajAra bIjI nAnI navIo sAthe anukrame pUrva ane pazcima tarapha vahI lavaNasane maLe che. temaja arAvata kSetramAM raktavatI ane raktA zikharI parvata uparanA puMDarIka hadamAMthI nIkaLI cauda cauda hajAra bIjI nAnI nadIo sAthe anukrame pazcima ( tyAMnA sUryodayanI apekSAe pUva) ane pUrva (tyAMnA sUryonI apekSAe pazcima) tarapha vahI lavaNa samudrane maLe che. 1. chapAyelI paDImAM rAjA ane chapAyelI saTIka pratamAM samaja mULamAM che, artha paNa samAja kare che. mATe ahiM paNa samajI zabda ThIka saMbaMdhavALe thavAthI jo che. Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para ladhusaMgrahaNI nadIonA parivAra evaM abhitariyA,* cauro puNa aTThavIsasahassehiM puNaravi chappannehi, sahassehiM jati cau salilA // 22 // saMskRta anuvAda evamAbhyantarikAzcatasnaH punaraSTAviMzatisahasraH / punarapi SaTpaJcAzatA sahasai ryAnti catasraH salilAH // 22 // anvaya sahita pada che puNa evaM ambhitariyA cauro aTThavIsa sahassehi puNa avi cau salilA utpannehiM sahasA jaMti // 22 // zabdArtha - ajitariyA=adhyakSetranI sahUi hajAra nadIo vacAra nadIo DhiA=nadIe (madhya kSetranI) zarIra=aThThAvIsa gAthArtha :tathA e prakAra aMdara pradezanI cAra aThAvIza aTaThAvIza hajAra sAthe, ane cAra nadIo che panna cha5nna hajAra sAthe jAya che. vizeSArtha - himavaMta, hiraNayavaMta, harivarSa, ane ramyaka e cAra kSetra abhyantara kSetro che, kemake-bharata, aravata [arAvata] bAhya kSetro che, mahAvideha madhya kSetra che, bAhya ane madhyanI vacce Avela hovAthI te abhyantara kSetro kahevAya che. ane temAMnI nadIo paNa abhyattara nadIo kahevAya che. tA- himavaMta kSetramAM pUrvamAM vahe che 28000 pazcimamAM vahe che, 28000 suvAkuDhA- hiraNyavata kSetramAM pUrvamAM vahe che 28000 kathA pazcimamAM vahe che ra8000 siddhiA- harivarSa kSetramAM pUrvamAM vahe che. pa6000 bajAra - evo paNa pATha che. Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nadIo 53 harikAntA pazcimamAM vahe che 56000 RAratA- ramya kSetramAM pUrvamAM vahe che pa6000 rAjaar- - pazcimamAM vahe che. pa6000 A ATheya nadIo parivAra sAthe lavaNasamudrane maLe che. 14000+ 100+100+100+11ra000+224+12 mukhya nadIo = 38ra12 nadIo ahIM sudhI samajavI. mahAvideha kSetranI nadIo kurumajjhe caurAsI-sahassAi taha ya vijayamolasasu / vasAna na, sasarasAruM (6) rarUA. saMskRta anuvAda. kurUmadhye caturazItisahasrANi tathA ca vijayaSoDazasu / / dvAtriMzato nadInAM, caturdazasahasrANi pratyekam // 23 // anvaya sahita padada kuru majjhe caurAsI sahassAI taha ya vijaya solasasu / battIsANa naINaM patteyaM caudasa sahassAI // 23 / / zabdArtha:kumakura (uttaraka2) kSetramAM vALa=batrIza jANo corAzI sahastArUM hajAra tAruM =hajAra gAthArtha - kurUmAM corAzI hajAra, tathA sola vijayanI batrIza nadIomAMnI darekane cauda cauda hajAra nadIo che. kurUmAM parivAra vijayono parivAra sItodA- 84ooo + 1642 = 3ra X 14000 = 488000= kula parivAra = pa3ra000 tor rI niSadha parvata uparanA tigicha hadamAMthI 1 jaMbU.saMgrahaNInI vRttimAM A gAthA kevaLa pUrva mahAvila kSetranA aMgeja (sItA nadInA saMbaMdhamAM ja) varNavI che, paraMtu A gAthA bane nadInA saMbaMdhamAM ane banne mahAvidehanA saMbaMdhamAM ghaTI zake che. Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 laghu saMgrahaNI nIkaLI sItAnA pravAhamAM paDI devakurUmAM vahI merU pAse vAMkI vaLI- devapharUmAM 8470 nA parivAra sAthe 16 pazcimanI dareka vijayanI 2 nadIono parivAra X 1400=2800 * 1 = 48000 53208) aMtaranadIo - + 6 kula pa3ra06 nA parivAra sAthe pazcima tarapha vahI lavaNasamudrane maLe che. eja pramANe- nInA nadInI lavaMta parvatanA kesari hadamAMthI nIkaLI sItA prapAtamAM paDI uttara kuramAM vahI merU parvata pAse vAMkI vaLI uttara kurUmAM -- 84oo) nA parivAra sAthe ane 16 pUva vijayanI 2 nadIonA parivAra << 14000 = 28000 x 16=448000 aMtaranadIo - 532006 nA parivAra sAthe pUrva tarapha vahI lavaNasamudrane maLe che. baneyano parivAra 1064012 + 64 [ 3ra vijayanI x 2 mukhya nadIo] = 1064076 + 2 (sItA-sIdA) = 1064078 prathamanI 382012 1064078 185609 nadIo. vijayonI 64 nadIo, kaccha vigere 8 vijamAM tathA padma vigere ( 17 thI 24) 8 vi. mAM gaMgA ane siMdhu e nAmanI ane bAkInI vijamAM raktA ane raktavatI nAmanI nadIo che. tene pravAha, uMDAI vigere bhasta ane arAvata kSetranI pramANe ja che. 8 gaMgA. 8 siMdhu nadIo * * Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ papa mahAtmA 8 rakatA ane 8raktavatI e sara pazcima tarapha vahanArI nadIo niSadhanIlavaMtanA hadomAMthI nIkaLI cauda cauda hajAranA parivAra sAthe sItAdA mahAnadImAM maLe che. ane bAkInI sItA nadImAM maLe che. *mahAvidehanI 12 anaranadIo. pravAhanI paheLAI 125 yojana, rA jana uDI. A paNa niSadha tathA nIlavaMtamAMnA te te nadInA nAmanA kaDhAmAMthI nIkaLI pazcima taraphanI cha nadIe sItArAmAM ane pUrva taraphanI cha nadIo sItAmAM maLe che. zarUAtathI che. sudhI sarakhA paTanI A nadIo parivAra vinAnI che. matAntarathI tene paNa parivAra che. je AgaLanI matAnara gAthAmAM samajAze. sItA-sItAdAnA parivAranA sthaLane matAntara. caudasasahassaguNiyA, aDatIsa naIo vijayamajhillA / sIoyAe nivaDati taya sIyAI emeva // 24 // saMskRta anuvAda caturdazasahasraguNitA, aSTAtriMzannadho vijayamadhyakAH / sItodAyAM nipatanti, tathA ca sItAyAmevameva // 24 // avaya sahita pahoda. vijaya majhillA aDatIsa naio caudasa sahassa guNiyA sIoyAe nivaDati taha ya sIyAI evaM eva // 24 // zabdArtha ni=mAhenI, mAMnI vA=sItA mahAnadImAM samApasItAdA mahAnadImAM pahaM e pramANe. niti paDe che, maLe che. * pUrva mahAvidehamAM grAhatI tasajalA kavatI marajalA pakavatI unmatta jalA pazcima mahAvidehamAM kSIredA unmAlinI siMhasrotA phenamAlinI antavAhinI gaMbhIramAlinI WWW.jainelibrary.org Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhu saMprahaNa gAthArtha - cauda hajAre guNelI vijayomAMnI ADatrIza nadIo. sItAdAmAM paDe che. ane e ja pramANe sItAmAM paNa rajA vizeSArtha - samajavA jevuM e che ke ahiM kurUkSetranI 84000 nadIone badale 6 attaranadIonA parivAranI 80000 nadIo gaNI, jethI ghaNA jino sudhI karUkSetramAM thaIne e baMne mahAnadIo nikaLavA chatAM (kurUkSetramAM eka paNa nadI e nadIone maLatI nathI evo abhiprAya pragaTa thAya che, ane te ja mAtra che. A matAntarano muddo e che ke-2vakurUkSetra tathA uttara kurUkSetranI corAzI rAzI hajAra saMkhyA kyA muddA upara levI ? darekanI 140eo gaNatAM cha cha aMtara nadIenI cAsaNI hAra saMkhyA maLI rahe. bIjI rIte vicAra karatAM e aMtara nadIone vijayenI cauda cauda cauda hajAranA parivAranI be nadIo laIe. to pachI te aMtara nadIone jarA, parivAra kayAMthI Avyo ? teja rIte kurUomAMne parivAra paNa kayAMthI AvyuM ? pAMca lAkha, batrIsa hajAranI bAbatamAM banneya mo. sarakhA che. mAtra corAsI hajAranI saMkhyA kaI rIte pUrI thAya? tenI bAbatamAM matabheda che.* che 24 sIyA sIoyAvi ya, battIsasahammapaMcalakkhehi / savve caudasalakkhA, chappannasahassa melaviyA // 25 // * kurUnI rAzI hajAravALo mata vadhAre ThIka lAge che kemake aMtara nadIonA paTa eka sarakhA kahelA che, je temAM bIjI nadIo maLatI hoya to tene paTa pahoLe thato jAya , vaLI te nadIo vaitADhayanI peThe be vijayenI maryAdAmAM che. vijayamAMnI cauda cauda hajAranA parivAranI banneya nadIo sIdhI uttara-dakSiNa vahIne sItA-sIdAmAM maLe che. eTale te aMtaranadInA parivAra rUpe kharI rIte nathI. vaLI vijayanI nadImAM parivAra maLI gayA pachI aMtaranadIone maLavAne na parivAra saMbha nahi, tathA bane kurUonA moTA pradezamAM moTI nadIone maLanArI nAnI nadIo na hoya e saMbhavita lAgatuM nathI pachI te ke igamya. Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMskRta anuvAda sItA zItodA'pi ca dvAtriMzatsahasrAdhikapaJcalakSaH // sarvAzcaturdazalakSANi SaTpaJcAzatsahasrANi melitAH ||25|| anvaya sahita pa74 soyA ya sIoyA adhi paMca lakkhehiM battIsa sahasta saod melaviyA caudasa lakkhA chappanna sahassa ||25| metriya meLavatAM rIcAsItA nadI sIoyA=zItAdA nadI nadIo. (te banne ya matAthI) pAMca lAkha, maMtrIza hajAra sAthe sItA ane zItAdA (jAya che.) sarvenA saravALA cauda lAkha, chappana hajAra thAya che. ArA nadIonA mULa tathA mukhane vistAra. chajjoyaNe sakose, gaMgAsiMdhUNa vittharo mUle | dasaguNio pajjete, iya dudu guNaNeNa sesANaM // 26 // saMskRta anuvAda padayojanAni sakozAni, gaGgAsindhvoviMstaro mUle // guNitaH paryante iti dviTTiguNanena zeSANAm ||26|| anvaya sahita paTTa chela 3 mUle gaMgA siMdhUNa vittharo sakose chajjoyaNe ujjate dasa guNio, iya sesANa dudu guNaNeNa // 26 // 57 5 1094 mI gAthA matAntaranI che, ane te eka ja gAthAmAM mahAvidehanI nadIe saMpUrNa gaNAya che, mATe 23 mI gAthA sAthe 25 mI cAne sabadha joDave. athavA andheya sAthe paNa sabaMdha DIka lAge che. Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhu saMgrahaNI zabdAtha :- ==sahita TrLo daza guNe jore eka keza, eka gAu vanaMte paryanta, cheDe (nadI jyAM gaMgA nadIne samudrane maLe che tyAM siMdhuLa=siMdhu nadIno phaza e pramANe vitho vistAra, pahoLAI kuTu=be be mU-mULane viSe (jyAMthI nadI mukhapatraguNavAvaDe, guNe nikaLe che tyAM) senAlazeSa (bAkInIne) gAthArtha gagA ane sIMdhune vistAra mULamAM eka gAu sAthe cha ejana, ane cheDe daza guNe che. e prakAre bamaNe bamaNe bAkInI nadIone che. 26 . vizeSArtha - gaMgA-siMdhu-raktA-rAvatI e bAhya kSetranI 4 nadIo jyAM sarovaramAMthI nIkaLe che, tyAM prAraMbhamAM dA yojana paheLA pravAhavALI che, ane tyAra bAda 14000 nadInuM pANI bhegu thatAM anukrama vadhatI vadhatI jyAM samudrane maLe che. tyAM 6rA jana jeTalA moTA pravAha (paTa) vALI che. tathA himavata ane hiraNayavaMta kSetranI 4 nadIo prAraMbhamAM 1rA jana ane ane # e 6rA jana pravAha ane e cAre nadInuM nirgama (nIkaLavAnuM sthAna) ItyAdi upara kaheluM gaMgA-siMdhunuM koIpaNa utakRSTa svarUpa vartamAnakALaAthatI nathI, paraMtu avasarpiNInA pahelA ane utsapiMgI chelA A AzrayI e nadIonuM svarUpa che. ane himavaMtAdi kSetranI 10 mahAnadIonuM pUrvokta svarUpa te sadAkALane mATe eka sarakhuM che. mATe vartamAnakALanI gaMgA -siMdhu nadInuM svarUpa vilakSaNa dekhIne pUrvokata svarUpa khATuM mAnavAnuM sAhasa na karavuM. bharata ane erAvata e 2 kSetromAM kudaratI rIte ja kSetro ane kALanA evA moTA vilakSaNa pheraphAra thaI jAya che, ke jethI keI svarUpa niyamitapaNe lakhI zakAya nahi, ra kSetromAM niyata svarUpavALo kevaLa vaitADhya parvata ane 1 navabhakaTa Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ patAnA ragA ane pramANeA. 125 cAjana heALA paDhavALI che. tathA harivaSa ane ramyak kSetramAMnI 4 nadIe prArbhamAM 25 yAjana ane yante 250 yAjana paDhavAnI che. temaja zItAdA ane sItA nI prAraMbhamAM 10 ceAjana ane te 500 yAjana heALA pravAhavALI che. prazna:-nadIonA paDha-vistAra kahyo, paraMtu uMDAI keTalI ? uttara:-u"DAI jo ke gAthAmAM kahI nathI, tApaNa dareka nadI pAtAnA pravAhuthI dareka sthAne pacAsamA bhAga jeTalI UMDAIvALI jANavI, jethI gaMgA vagere 4 nadI prArbhamAM nA gAu uMDI che, ane pate 5 gAu uDI che, e rIte zeSa nadIonI uMDAI paNa pUrva yantramAM kahI che, tyAMthI jANavI. | 26 // pava tAnA pramANa tathA rgA, joyaNasayamucciTThA, 2, kaNayamayA sihariculla himavaMtA / ruppi mahAhimavaMtA, dusauccA ruSpakaNayamayA ||27|| saMskRta anuvAda. / yojanazatamucchritau, kanakamayau zikharinulahi homamadattimayano dvizatozo, thAnamA~ || 27 || anvaya sahita pache, sihari cullahimavaMtA sayaM joyaNa ucciTThA kaNayamayA rupi mahAhimavaMtA dusaya uccA rupakaNayamayA // / 27 // pahe parvata ane 2 nadIonA prapAtakuMDa che, paraMtu te sthaLe jai zakavAne! abhAva che. puna: goMga di cAre nadInA pravAha jadhanyathI racapaca pramANa (gAMDAbhAga jeTalA) ane uMDAi paNa bahu chAcharI kahI che. 1 zAstramAM dareka sthaLe je niyamita pravAha ane DAi kahI che te mULa ane mukhane anusarIne kahI che tethI kAi kAI sthAne hIna beMka pravAha ane u'DArka na ja hoya ema na jAvuM. 2 chapAyelI pratamAM thvinA pATha che. Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zabdArtha - rA=UMcA mafmavaMtA=mahAhimavaMta v=kanaka, suvarNa parvata mAnA, rUpa, meya. sa()=zata, so sida-zikharI parvata 3 =ucA gurukula, ladhu mitA=himavaMta parvata q=rUpuM (=rUpAnA) davi kima parvata. rUpI gAmA-kanakamaya. suvarNa parvata, maya. (suvarNanA) gAthArtha:zikhara ane culla himavaMta se jana ucA senAmaya che. philma ane mahAhimavaMta base jana UMcA ane anakame cAMdI ne senAmaya che. pAraNA cattAri joyaNasae ucciTTho nisaDha nIlavaMto a / nisaDho tavaNijjamao, verulio nIlavaMtagiri // 28 // saMskRta anuvAda javAra karAtAjuti nivagho nIkaa | niSadhastapanIyamayo, vaDUryako nolavAn giriH / / 28 / / anvaya sahita padache. nisaDho a nIlavaMto canAri sae joyaNa ucciTTho nisaDho tavaNijamao nIlavaMta giri verulio / / 28 / / 6 suvarNa pAMca varSanuM hovA chatAM pILA varNanuM mukhya hovAthI ahIM pI. varganuM levAnuM che. chapAyelI ja aMdhaNI tathA ba0 kSetramAsamAM to pATha che. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ parvatonA raMge ane pramANe zabdArtha : rAni=cAre sapatra khyiko uo nidra=niSadha parvata nIhotranIlavaMta parvata =vaLI, ane nironivadha parvata | taLijJa=opanIya jAtinuM rata suvaNa. (=ati lAla vaNanuM sonuM) manomaya, rUpa, ne resTo Darya ratna (=pAnAM, pannA) ne najhavaMtatranIlavaMta (nAma) Ifmf=parvata gAthAtha :- niSadha ane nIlavata cAra yojana UMcA che. niSadha tapanIyamaya che, ane nIlavata parvata pUrya ratnamaya che. 28 pavanI bhUmimAM uMDAi savvevi pavvayavarA, samayakkhittammi maMdaravihUNA / dharaNitale uvagADhA, ussehacautthamAyaMmi // 29 / / saMskRta anuvAda sarve'di parvatavarAH, samayakSetre mandaravihInAH dharaNitale uvagADhA utsedhacaturthabhAge / / 29 / / avaya sahita padada samayakkhitami maMdara vihUNA, savve avi paJcayavarA usseha cauttha bhAyaMmi dharaNitale uvagADhA // 29) Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhu saMgrahaNa zabdArtha:- dAru parvata | tAlamAM, aMdara jA=zreSTha kavaDhiA=avagAhelA, daTAyelA, sAttinni=samayakSetramAM. uDA gayelA. aMdara rahelA. aDhI dvIpamAM, manuSya kSetramAM maMra=meru parvata kag=usedha, uMcAI nathI) vikRpA vinA, sivAya zaratha cothA vaLi pRthvI mAma=bhAge gathArtha :samayakSetramAM rahelA mera sivAyanA sarve mukhya parvata bhUmimAM UMcAIne ethe bhAge daTAyelA che. 29 vizeSAtha:sUrya-candranI gatithI (rA dvIpanI bahAra sthira sUryAdi hovAthI te samayakSetra nathI. ) utpanna thayela samaya eTale (samaya, Avali, muhartA ItyAdi aneka bhedavALe ) kALa je kSetramAM prava che te samaya= ra dvIpa pramANa ane te 450000o (= pIstAlIsa lAkha ) jana pramANa che. enuM bIjuM nAma 'manurAga paNa che. e samayakSetranA meru sivAyanA sarva - 1 lAkha janane saMpUrNa jaMbUdIpa, tene pharate 2 lAkha ejanane lavaNu samudra, tene pharato 4 lAkha janane saMpUrNa dhAtakIkhaMDapa, tene pharate 8 lAkha yojanane kAlodadhi samudra, ane tene pharatA (seLa lAkha jananA puSkaravara dIpane adha bhAga eTale) 8 lAkha yAjanane ardha puSkaravaradIpa e pramANe be samudra sahita rA dIpa che. tyAM jaMbU. 1 lAkha jana ane tenI be bAjue (be samudra sahita 1aaaa dvIpane vistAra) 22 lAkha 22 lAkha jana gaNatAM manuSyakSetranA 45 lAkha jana thAya 1 aDhIdI mAMja manuSyonI vasatI, janma ane maraNa che. ane aDhI dIpathI bahAra labdhivaMta manuSyanuM gamanAgamana che. paraMtu janma, maraNa ane nivAsa nathI mATe rA dvIpanuM nAma manuSyakSetra che. 2. kAraNa ke jaMbUdIpanA merUnI uMcAI 9900 ejana ane uMDAI Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 upasaMhAra ane kartAnuM nAma, parvato ( tathA upalakSaNathI bhUmikUTa parvato paNa) piAtapitAnI uMcAIthI cothA bhAga jeTalA bhUmimAM uMDA-daTAyelA che. te prazna -uMDAI ane ucAInA jana judA gaNavA ke ekatra gaNavA ? uttaraH-parvatanI uMDAI ane uMcAInA yojana judA gaNavA tethI je parvata 1oo yojana UMco karyo hoya te bhUmimAM 25 jana uDe jANo. kAraNa ke zAstramAM merU sivAyanA parvatanI uMcAI mULa bhAgathI nahi paraMtu bhUminI uparanI sapATIthI gaNelI cheeralA upasaMhAra ane kartAnuM nAma khaMDAIgAhAhiM, dasahiM dArehiM jvuudiivss| saMghayaNI sammattA, raiyA haribhaddasUrIhiM // 30 // 1000 ejana che (jethI te saMpUrNa 1 lAkha janane che) ane bIjA be dvIpanA 4 meranI uMcAI 1000 ejana uMDAI sahita 85000 ejana. (1000+84000) che. 1 gAthAmAM "samayakSetranA parvato " kahevAthI samayakSetrathI bahAranA parva tenI UMDAI uMcAInA cothA bhAga jeTalI niyamita nathI ema jANavuM. kAraNa ke prathama to samayakSetrathI bahAra (samayakSetravat aneka parvate na hovAne abhAve) pavIte che nahiM ema ja kahyuM che, ane mAnuSottara, kaMDala, rUcaka, aMjanagiri, dadhimukha ratikara tathA innonA utpAta parvata vigere je parvate kalA che, temAM mAnuSottara, ratikara ane utpAta parvate cethA bhAganI uMDAIvALA, ane zeSa 1000 ejana uMDAIvALA che. ane kuMDala, rUcaka tathA aMjanagirio cAra meravata mULathI 850 00 ejana uMcA che, ane dadhimukha 5te mULathI 65000 jana uMcA che. ItyAdi rIte vizeSatA hovAthI "majUriHLA kavitA kSe mA"i e vAkaya samayakSetramAM ja saMbhave mATe mAthAmAM rajA rAta pada che. 2 nAdAra e tRtIyA ekavacanAta pATha paNa che. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 jagRhIMpa saMgrahaNI. saMskRta anuvAda. khaNDAdigAthAbhirdazabhiri jambUdvIpasya saMgrahaNI samAtA racitA haribhadrasaribhiH ||30|| anvaya sahita pada cheda. khaMDa AI gAhAhiM dasahi dArehiM haribhaddariyA jaMbUdIvassa saMghayaNI sammattA // 30 // zabdArtha : hA =khaMDa vigerenI (athavA munDA loyaNa vAsA tyAdi) jJAgi=gAthAo vALAM (=== zAstrAmAM kahelAM) zi rtft=61-193 namnaTIyarsa-ja bUDhIpanI saMgrahaNI (saMgraha-paddhati) sammettA=samApta thai =racelI miMdasRaudi=zrI sUrie gAthA :-- caMdA vigere gAthAevaDe daza dvArAthI zrI harimaMdrasUrinI e racelI ja mUThThIpanI saMgrahaNI pUrI thaI 53aa vizeSA : e kahelA 60 padArthA sivAya bIjA paNa aneka zAvata padArtho A jamUdrIpamAM che, tenuM svarUpa bIjA graMthI jANavA cAmya che 53nA haribhaka ja bUDhIpa saMgrahaNI prakaraNanA artha lakhavAmAM matideSa vigere kAraNathI je kaI bhUla cUka thaI hoya te kSamA karI sudhArI vAMcavuM, evI sajjatA pratye amArI namra vijJapti che. pariziSTa bIjA paNa keTalAka zAndhata padArthA ahiM 1. jaMbudrIpamAM 2 sUrya 2 candra ApyA che. Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa, trIje divase uge che. dareka candrane 28 nakSatra ItyAdi parivAra hovAthI bamaNo parivAra (56 nakSatra. 176 graha, 13950 keDAkeDI tArA) jaMbudvIpamAM che. 2. jaMbudvIpanI gatI ane 4 dvAra A dvIpane pharato 1 koTa che je mULamAM 12 jana pahoLA, upara 4 yojana pahoLo, 8 jana UMco ane dvIpanI paridhi jeTalI laMbAIvALe valayAkAre kahela che. tene kahe che. tene vijaya-vijayaMta-jayaMta-aparAjita e cAra nAmavALAM (pUrvAdika dizAmAM anukrame) 4 moTA TAra (daravAjA) che. 3. 34 vaitADhayanI 18 guphA dareka vatAya parvatanI tamannA TET ane hasAvatA nAmavALI moTI be guphAo che, ke je cakravattinA rAjya vakhate ughADI rahe che, ane te sivAyanA vakhatamAM sadAkALa baMdha rahe che. te guphA 12 jina pahoLI, 8 jana uMcI ane 5 yojana lAMbI hoya che. cakravatti eka guphAmAM thaI kAkiNI ranathI bane bAjue bhI te prakAzamaMDale citarI. bIjI bAju nIkaLI, te bAjInA 3 anArya khaMDa jItI, bIjI guphAmAM thaI temAM paNa teja pramANe prakAzamaMDale citarI pAchA vaLI pitAnA khaMDamAM Ave che. e rIte guphAomAM prakAromaMDalonA prakAzathI bIjI bAjunA khaMDamAM AvavA-javAne vyavahAra sulabha thAya che. 4 zaitADhayanAM 144 bIla. vaitADhayamAM dakSiNa bAju ane uttara bAjue gaMgA siMdhu Adi mahAnadInA be be paDakhe nava nava bIla hovAthI eka vaitADhayamAM 72 vIra eTale nAnI guphAo che. jethI bhArata-airAvata nA be vaitAhatyanAM maLI 144 bIla che. avasarpiNInA daTA ArAmAM jyAre atyaMta tApa ane TADha vigerenA upadravothI manuSya pazuone pralaya (saMhAra) - kALa Avaze te vakhate e bIlomAM bharAI gayelA manuSya ane pazuo ja jIvatA raheze ane punaH manuSyanI Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jaMbudvIpa saMgrahaNI. ane pazuonI vRddhi e bIjA rUpa manuSyathI ane pazuothI ja zako. 5. 4 ane 34 tIrthakara. pUrva kahelI 34 vijayomAM 1-1 tIrthakara gaNavAthI utkRSTa kALe 34 tIrthakara hoya che, ane jaghanyathI 4 tIrthakara bhagavAna te mahAvidehamAM tIrthaMkarapaNe vicaratA hoya. manAtare jaghanyathI 2 tIrthakara paNa mahAvidehamAMja kahyA che. 6. cakravattivAsudeva-baLadeva 4 ane 30. mahAvidehamAM utkRSTathI ( 28 vijyamAM ) ra8 cakravattI athavA 28 vAsudeva-ane 28 baLadeva hoya che, ane te ja vakhate bhArata aravatamAM paNa cakravatti Adi hoya to jabUdvIpamAM utkRSTa kALe 30 cakravatti Adi hoya che. anyathA jaghanyathI 4 heya te. mahAvidehamAM ja heya. vaLI mahAvidehamAM 28 vija jyAre ra8 cakavani yukta hoya tyAre zeSa 4 vijaye 4 vAsudeva tathA 4 baLadeva yukta hoya che. paraMtu eka vijayamAM cakravartI ane vAsudeva be na hoI zake, e niyamathI sarva gaNatrI karavI. 7. pAMDuka vanamAM 4 abhiSeka zilA. meru parvatanA zikhara upara pAMDaka vana nAmanuM vana che, temAM pa00 yojana lAMbI. rapa0 jana pahoLI, 4 jana jADI ( uMcI), ane arjuna (4) suvarNanI 4 mahAzilAe cAra dizAmAM che. te zilAo upara te te dizAmAM janmelA zrI tIrthakara bhagavaMtane janmAbhiSeka thAya che. 8, 2 mahAvRkSa. bhUminA varNanamAM kahelA 14 ane 1 zArI vRkSa ema 2 vRkSa che, temAM 1 uttara kSetramAM ane 1 varUtramAM che. te dareka 8 yojana uMcu. mA yojana UMDuM ane 8 jana vitAvALuM che. tyAM jaMbUvRkSa upara jaMbadvIpanA adhipati anAdata Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pariziSTa. deva ane zAmalI vRkSa upara garUDadeva rahe che. banne vRkSa svarUpe pRthvIkAyamaya ratnanAM che, paraMtu tene AkAra vRkSane che ane zAzvata che. punaH e dareka vRkSane pharatAM bIjAM aneka evAMja vRkSo nAnAM-moTAM che. 9. 34 rAjadhAnI. trIsa vijayamAM ayodhyA ItyAdi (34) nAmavALI 34 mukhya nagarI che, te (38) rAjadhAnI kahevAya. 10, 90 kuMDa. 64 mahAnadIo je je parvata uparathI nIkaLI che, te te pavatanI nIce te te nadInA nAmavALA prapAtakaMDa che, ke jemAM te nadIne paDato dhodha e kaMDamAMja paDIne bahAra nIkaLe che te 14, tathA mahAvidehamAMnI 64 vijayagata nadIo ane 12 ananadIo niSadha ane nIlavaMta parvata pAsenA phaMDamAMthI nIkaLe che te 76, savamaLI 90 kaMDa che. 11 8 mahAvana, mahAvidehanA cheDe be be vana jagatI pAse rahelAM che te 4 vana ane mera parvatanAM bhadrazAla-naMdana-manasa ane pAMDukavana nAmanAM 4 vana maLI 8 mahAvana che. 12. aneka vedikA ane vanakhaMDa jabUdvIpamAM je je zAzvata parvata-Ta-nadI-saravara-kaMDa-zreNimekhalA-mahAvRkSa-zilA-jagatI-devaprAsAdanA temaja siddhAyatananA vibhAge-tIrtha vigere aneka padArthomAMnA keTalAka yathAyogya 1 vedikA ane 1 vanavaDe temaja keTalAka 1 vedikA 2 vanavaDe, ane be mahAva aneka vedikA ane aneka vanavaDe vITAyelAM che. te tenI gaNatrInuM ahiM prayojana nathI ). 13. 306 mahAnidhi : 1i * : . * vijayamAM re Adi nAmavALA - 9 * : .nA mahAnadInA kinApAsa hAtha che. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ladhu saMgrahI jema gaMge mahAnadInA pUrva kinAre 9 nidhi bhUmine viSe che. te dareka 1ra yojana lAMbI ane 9 jana pahoLI tathA 8 yojana UMcI evI moTI peTIonA AkAravALA, tathA muvarNanA banelA ane ATha ATha caka upara rahela. ( AgagADInA DabbA sarakhA) che. temAM dareka sthitine darzAvanAra zAyata pustako hoya che, athavA te te jAtanA padArtho taiyAra maLI zake evA hoya che. dareka nidhimAM potapotAnA nAma sarakhA nAmavALA deva adhipati hoya che. pAMcamo khaMDa sAdhIne cakravarti e 9 nidhione paNa sAdhe che, ane cakravatti digvijaya karI potAnA nagaramAM Ave che, tyAre te nidhio paNa pAtAla mArge cakravattinA nagara bahAra AvI jAya che, 14. 4ra0 ratna. dareka cakravattine cakra-chatra-daMDa-cama-khaga-maNi-kAkiNI, e 7 jAya , tathA senApati-gAthApati-vAdha kI-purehata- ava, hasti ane strI e 7 naMdriA na maLI 14 rane hoya che, jethI ukaSTa kALe 30 cakravarti hovAthI ja bUdvIpamAM 210 ekendriya ratna ane ra10 paMcendriya ratna maLI ka20 rana cakravartinAM hoya che, e ja mUkIpanA prasiddha padArtho kahyA, te uparAnta bIjA paNa koTIzilA vigere aneka padArtho jaMbudvIpamAM che te bIjA graMthothI savistara jANavA yogya che. / / iti jambUdvIpa saMgrahaNI pariziSTam / / Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || daMDaka prakaraNa mUla // 10 namiuM cauvIsajiNe, tassutaviyAralesadesaNao, daMDagapaehiM te cciya, thosAmi suNeha bho bhavvA // | 1 || neraiyA asurAI, puDhavAI" beindiyAdao' ceva; gavbhayatiriryamaNussA, vaMtara' joisiye vemANI' // 2 // saMkhittayarI u imA, sarIramogANA ya saMghayeNA; sunnA saThANe kasAye, lesiMndirya du samugdhAyA // 3 // 10 11 12 13 14 15 16 17 18 diTThI daMsaNa nANe joguvaogovavAya cavaNa ThiI; 19 20 21 22 23 24 pajjatti kimAhAre, sanni gai AgaI vee // 24 // cau gavbhatiriya vAusu, maNuANaM paMca sesa tisarIrA; dhAvaracauge duhao, aMgulaasa khabhAgata ||5|| savvesi pi jahannA, sAhAviya aMgulassa'sakha sA; ukkosa paNasayadhaNU, neraiyA sattahattha surA // 6 // ganbhatiri sahasa joyaNa, vaNassaI ahiyajoyaNasahassaM; nara teIdi tigAU beiMdiya joyaNe bAra // 7 // joyaNamega cauriMdi - dehamuccattaNaM sue bhaNiyaM; vevviyadeha puNa, aMgula saMkha samAraMbha ||8|| deva nara ahiyalakkha, tiriyANaM nava ya joyaNasayA iM; guNaM tu nArayANaM, bhaNiyaM veuvviyasarIraM // 9 // aMtamuhutta nirae, muhutta cattAri tiriya-maNaesu; deve addhamAso, ukkosa viDavaNA - kAlo // 10 // - Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 thAvara sura neraiyA, assaghayaNA ya vigala chevaTThA; saMghayaNa-chaga gabbhaya-nara-tiriesu vi muNeyavvaM // 11 // savvesiM cau daha vA, sannA savve surA ya cauraM sA; nara tiri chassaMThANA, huMDA vigaliMdi-neraiyA // 12 / / nANAviha dhaya sUI, bubbuya vaNa vAu teu apakAyA: puDhavI masUracaMdA-kArA saMThANao bhaNiyA // 13 / / samvevi caukasAyA, lesa-chaga gambhatiriyamaNuesu; nAraya teU, vAU vigalA mANiya tilesA // 14 // joisiya teulesA, sesA savvevi iti caulesA; iMdiyadAraM sugama, maNuANa satta samugdhAyA // 15 // veyaNa kasAya maraNe, veuvviya teyae ya AhAre, kevali ya samugdhAyA, satta ime huti sannINaM // 16 // egidiyANa kevala-teu-AhAragaviNA u cattAri; te veubdhiyavajjA, vigalA sannINa te ceva // 17 // paNa gambhati risuresu, nAraya vAsu caura tiya sese, vigala du diTThI thAvara, micchatti sesa tiya ditttthii||18: thAvara bi tisu acarakkhu, cauridisu tadgaM sura bhaNiyaM; maNuA caudaMsaNiNo, sesesu tigaM tigaM bhaNiya // 19 // annnANa-nANa-tiya tiya, suratirinirae thire anANadurga, nANannANa du vigale, maNue paNa nANa ti anANA // 20 // sacceara mIsa asaccamosa maNa vaya viundhi AhAre, uralaM mIsA kammaNa, iya jogA desiyA samae // 21 // ikkArasa sura nirae, tiriesu tera pannara maNuesu, vigale cau paNa vAe, jogatigaM thAvare hoi // 22 // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 ti anANa nANa paNa cau, daMsaNa bAra jialakkhaNuvaoga isa vArasa uvaogA, bhaNiyA telukkadaMsIhiM // 23 // uvaogA maNuesu bArasa nava niraya-tiriya devesu, vigaladage paNa chakkaM, cauridisu thAvare tiyagaM // 24 // saMkhamapakhA samae. gambhayatiri-vigala nAraya-surA ya, maNuA niyamA saMkhA, vaNaNaMtA thAvara asaMkhA // 25 // asanni kara asaMkhA, jaha ubAe naheva cavaNevi. vAvIra baga ti dayAma sahasma ukkiTu puDhavAI // 26 / / tidigi nipalalAU, naratiri muraniraya sAgaratittIsA, vaMtara pallaM joima-risalakvAhiyaM paliyaM // 27 // asugaNa ahiya aya, desUNadupalalayaM nava nikAe, vArasavAmaNapaNadiNa, chammAsukTui vigalAU 28 // puDhavAi-dama payANa, aMtamuhutta jahanna-AuThiI. dasasahasava rimaThiDaA, bhavagAhiyanigyavatariyA / / / vemANiya-joisiyA, pallatayaga AuA ti. suranaratiriniraema. cha pajjatI thAvare cA // 3.! virATa aica pajanI, chadimi AhAra aura pavesi. saNa sapA bhaSaNA, a sannitiya bhapilAni / / 3: cavidaraniriera, nigAzu ya dIhakAlinI nA. vigale helA gannAcyA thirA savye / / 3 / / bhAga dahakAni, diDIovaesiA kavi, gatimi aciya, cakkidevesu gacchati // 3 // lA: di.-tiriyanarelu taheba pajatna, mAyanayoeemu cciya surAgamaNa // 34 // Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pajjattasakhagabhaya-tiriyanarA nirayasattage jati, nirayauvaTTA eesu, uvavajjaMti na sesesu // 35 // puDhavI-Au-vaNassai-majhe nArayavivajjiyA jIvA, sande uvavajjati, niya-niya-kammANumANeNaM // 36 // puDhavAi-dasapaesu, puDhavI-AU vaNassaI jati, puDhavAidasapaehi ya, teuvAusu uvavAo // 37 // teUvAU-gamaNaM, puDhavIpamuhami hoi payanavage, puDhavAiThANadasagA, vigalAitiyaM tahiM jati // 38 // gamaNAgamaNaM gabbhaya-tiriyANaM sayalajIvaThANesu, sadastha jati maNuA, teUvAUhiM no jati // 39 // veyatiya tirinaresu, itthI puriso ya cauvihasaresa; thiravigalanAraesu, napuMsaveo havai ego // 40 // pajjamaNu-bAyaraggI, vemANiya-bhavaNa-niraya-vaMtariyA; joisa-cau paNatiriyA, beiMdi teiMdi bhU AU // 41 // bAU, vaNassai cciya, ahiyA ahiyA kameNime huti; samvevi ime bhAvA, jiNA ! mae gaMtaso pattA // 42 // saMpai tumha bhattassa, daMDagapayabhamaNabhaggahiyayassa, daMDatiyaviraya (i) sulaha, lahu mama ditu mukkhapaya // 43 // siri-jiNahasamuNIsara-rajje siri-dhavalacadasIseNa; galmAreNa lihiyA, esA vinnatti appahiyA // 44 // Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 . // jaMbUdvIpa saMgrahaNI mUla // namiya jiNaM savvannu. jagapujjaM jagaguru mahAvIra, jabUddIvapayatthe, vuccha suttA saparaheU // 1 // khaMDA joyaNa-vAsA, pavvaya-kUDA ya titva seDhIo, 88 10 vijaya-daha-salilAo, piMDesiM hoi saMghayaNI // 2 // NauasayaM khaMDANaM, bharahapamANeNa bhAie lakkhe, ahavA "uasayaguNaM, bharahapamANaM havaha lakkha // 3 // ahavegakhaMDaM bharahe, do himavaMte a hemavai cauro, aTTha mahAhimavate, solasa khaDAI harivAse // 4 // battIsaM puNa nisaDhe, miliyA tesaTTi bIyapAsevi, ca usaDI u videhe, tirAsipiMDe u NauasayaM // 5 // joyaNaparimANAI, samacaurasAI' ittha khaDAI,, lakkhassa ya parihIe, tappAyaguNe ya huteva // 6 // vikkhaMbhavaggadahaguNa-karaNI vaTTassa parirao hoi, vivabhapAyaguNio, parirao tassa gaNiyapayaM // 7 // parihI tilakkha-solasa-sahassa doya sayasattavIsahiyA, kosatigaTThAvIsa, dhaNusaya teraMguladdhahiyaM // 8 // satteva ya koDisayA, gauA chappana sayasahassAi, cauNauyaM ca sahassA, saya divaDdaM ca sAhiya // 9 // gAuyamegaM panarasa-dhaNUsayA taha dhaNUNi pannarasa; saTTi ca agulAI, jaMbUddIvassa gaNiyapayaM // 10 // bharahAi satta vAsA, viyaDA cau cauratisa paTTiyareH Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 solasa bakkhAragirI, do citta-vicitta do jamagA // 11 // dosaya kaNaya girINaM, cau gayadaMtA ya taha sumeru a; cha vAsaharA piMDe, eguNasattari sayA dunnI // 12 // solasavakkhAresu, cau cau kUDA ya huMti patteyaM; somaNasa gaMdhamAyaNa, sattaTTa ya ruppimaha himave // 13 // cautIsaviyaDDhesu, vijjuppaha nisaDhanIlavaMtesu; taha mAlavaMta-suragiri, nava nava kUDAI patteyaM // 14 // himasiharisu ikkArasa, iya igasaTigirIsu kUDANa; egatte savvadhaNaM, saya-cauro sattamaTTI ya // 15 // cau-satta-aTTha-navage-gArasakUDe hiM guNaha jahasaMkha, solasa-dudu-guNayAlaM, duve ya sagasahi saya-cauro // 16 // cautIsu vijaemuM, usahakUDA aTTa merujabummi; aTTha ya devakurAe, harikUDa-harissahe saTThI / / 17 / / mAgaha varadAma pabhAsa tittha vijayesu eravayabharahe; cautIsA tihiM guNiyA, duruttarasayaM tu titthANaM // 18 // vijjAhara abhiogiya, seDhIo dunni dunni veyaDaDhe; iya cauguNa cautIsA, chattIsasayaM tu seDhINaM // 19 / / cakkijeavvAi, vinayAI ittha huti cautIsA; mahahaha chappaumAI, kurusu dasagaMti solasagaM // 20 // gaMgA siMdhU rattA rattavaI cau naIo patteya; caudasahi sahassehi, samagaM vaccati jalahimmi // 21 // eva abhitariyA, cauro puNa aTThavIsasahassehiM; puNaravi chappannehi, sahassehiM jati cau salilA // 22 // kurumajme caurAsI-sahassAI taha ya vijayasolasasu; Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 battIsANa naINa, caudasasahassAI patte (ya) // 23 // caudasasahassaguNiyA, aDatIsa naio vijayamajhillA, sIoyAe nivaDaMti taya sIyAi emeva // 24 // sIyA sIoyAvi ya, battIsasahassapaMcalakkhehi savve caudasalakkhA, chappannasahassa melaviyA // 25 // chajjoyaNe sakose, gaMgAsiMdhuNa vittharo mUle; dasaguNio pate, iya dudu guNaNeNa sesANa // 26 // joyaNasayamucciTThA, kaNayamayA siharicullahimavaMtA; happi mahAhimavaMtA, dusauccA ruppakaNayamayA // 27 / / cattAri joyaNasae ucciTTho nisaDha nIlavato a; nisaDho tavaNijjamao, verulio nIlavaMtagirI // 28 // savvevi pavvayavarA, samayakkhittammi maMdaravihaNA; dharaNitale uvagADhA, usse hacautthabhAyaMmi // 29 // khaMDAIgAhAhiM, dasahi dArehiM jaMbuddIvassaH saMghayaNI sammattA, raiyA haribhadasUrIhiM // 30 // Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAmAyika sUtra sArtha be prati. mULa (guja.) be prati. hindI be prati. sArtha paMca prati. mULa (guja.) paMca prati. hindI paMca prati. sArtha jIva vicA2 sArtha nava tattva sArtha dhArmika pustakonI yAdI AnaMdadhana covIzI sArtha dravyaguNa paryAya rAsa jinaguNa paghAvalI samakita 67 bola sajAya yogaviMzikA jaina tattvaprakAza yogazataka karmavipAka karmastava grAhakone sUcanAH 3-00 00-2 11-00 22-00 18-00 18-00 44-00 19-00 14-00 2500 20-00 35-00 20-00 21-00 32-00 daMDaka-laghusaMgrahaNI bhASyatrayam sArtha karmagrantha bhA. 1lo (1-2) karmagrantha bhA. rajo (3-4) karmagrantha bhA. 3jo (5-6) tattvArthAdhigama sUtra (AcAryazrI rAjazekhara vi.ma.) paMcAzaka bhA. 1 paMcAzaka bhA. 2 paMcAzaka bhA. 3 paMca prati. sUtro (vivecaka paM. prabhudAsabhAi) 200-00 8-00 6-00 30-00 Atmahitakara AdhyAtmika vastu saMgraha abhakSya anaMtakAya vicAra 25-00 31-00 41-00 40-00 35-00 zrI jaina zreyaskara maMDaLa sTezana roDa, mahesANA (uM. gujarAta) pIna.:384001 * paMDita dhIrajalAla DAhyAlAla mahetAnAM prakAzano jaina pAribhASika zabdakoSa jaina praznottara mALA baMdha svAmitva gujarAtI hindI samAsa subodhikA siddhahema rahasyavRtti pahelI copaDI dharmopadeza tatvajJAna mukitake patha para tatvArthabhA. 1 vivecaka -prabhudAsabhAi tattvArtha bhA. 2 (vivecaka - prabhudAsabhAI) 5-00 1-00 11-00 26-00 1-00 17-00 24-00 4-00 6-00 2-50 0-25 1-00 00-02 225-00 (1) pustako agAuthI nANAM maLyA pachI ke vI. pI. thI mokalI zakAya che. (2) posTeja pekIMga vagere kharca alaga samajavAnuM che. prAptisthAna 30-00 30-00 3500 zrI jaina zreyaskara maMDaLa taLeTI roDa, pAlItANA (saurASTra) pIna. 364270 Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he che ? * = " == t El *ii e che, 5.5 | =='TI it. hmpv SHvn Sve ma kena 1 _ = ka A papima khaMDa- ka2vI . * HR - 'pathina|| pAna DIkha: HphaLa BE STi > - ja che dhAtakImaDuM 'A' ke : E 32 - 21 2 3 - 2 11zana I 4 nI TET rU phI ghee SS S ss: YEda re sudana - : , che , EY INTO 'sulh - >> | zayaLanAM prabhAva) -rI - AA AAAhi, Eles bila aDadha tara ' ra khaMDa.3 - ke _arayA kiTA pahAtIrUS nA tAla kat/her/ laghaRI ER . (O VIEAma - 3.3 | Smalpita makAI aO * * - - - - -~-~jika SdhApAto - sililAnI SS lAgI che ) . - velakara ke 9 14 jaka kheDa3 haS & khaMDa 5 ILK ka 2 S / R ay / i. to gi : = = Slama 2) khaDuM K + t ( T maka kalarsa IDrSata karUM Ile+ hIra) IdhAta kI khaDaM ITS!'RTI, 'I]S1rISThA A re NSS lAM hila fdhAtakIkha6. puchavapIrAI, pazvimabharatI/://pamilana gaIDDA parvataH FIkA2parvata a ka karuM ? S - 5 nahI _ 1 aMka 6 She Antro? * F** . C ja, mamatA savitaraphaDatara jANe S che pati che aDhI kIpano nakazo =o . . kAkaDa-vaka amRtalAla purUSottama " e Lain Education International rive Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ApanA bALakone zraddhALu jJAnavAnA ane cAritrasaMpanna banAvavA mahesANA pAThazALAmAM dAkhala kaze. pravezapatra maMgAvI bharI mokalo zrImad yazovijayajI jaina saMskRta pAThazALA The. sTezana roDa mahesANA (u. gu.) 384 001 www.alary.org