________________
૮ વિજય || જમ્બુદ્વીપમાં ૩૪ વિજયક્ષેત્ર છે ભરતક્ષેત્ર, ઐરાવતક્ષેત્ર અને મહાવિદેહમાંની ૩ર વિજય: એ સર્વ મળી ૩૪ વિજયત્રિો છે, કારણ કે એ દરેક વિજયના છ ખંડને ચક્રવતિ સંપૂર્ણ જીતે છે, તેથી નિક્ષેત્ર કહેવાય છે, એ ૩૪ ક્ષેત્રો સિવાયનાં હિમવંત આદિ કોઈપણ ક્ષેત્ર એવું નથી કે જેમાં ચક્રવતિને વિજ્ય કરવો પડતો હોય, કેમકે ચક્રવર્તિ વિગેરે વ્યવસ્થા જ ત્યાં નથી. અનુક્રમે જીતવા યોગ્ય ૬ ખંડ-૧ દક્ષિણાઈ મધ્યખંડ, ૨ દક્ષિણાઈ પઢિચમખંડ, ૩ ઉત્તરાર્ધ પશ્ચિમખંડ, ૪ ઉત્તરાર્ધ મળ્યખંડ, ૫ ઉત્તરાર્ધ પૂવખંડ, અને ૬ દક્ષિણ પૂર્વ ખંડ એ પ્રમાણે અનુક્રમે ૬ ખંડ ચૈત્રીશય વિજયમાં જાણવા
એ ૩૪ વિજયમાં ભરત તથા ઐરાવત ક્ષેત્ર દરેક પર જન વિસ્તારવાળું છે, અને કચ્છ આદિ દરેક વિજય રાષ્ટ્ર જિન છે.
૧ મહાવિદેહના ૩૨ વિજયક્ષેત્રનાં નામપૂર્વ મહાવિદેહમાં ૧૬ પરિચમ મહાવિદેહમાં ૧૬
*- વત્સ ૧૭ પદ્મ ૨૫ વમ ૧૦ સુવસ
સુપદ્મ ૨૬ સુમ ૩ મહા-છ ૧૧ મહાવભ
મહાપદ્મ ૨૭ મહાવક ૪ છાવતી ૧૨ વત્સાવતી ૨૦ પદ્માવતી ૨૮ વપ્રાવતી • આવર્તા ૧૩ રમ્ય ૨૧ શંખ ૨૯ વષ્ણુ ૬ મંગલાવત્ત
૨૨ કુમુદ ૩ સુવષ્ણુ ૭ પુલાવત્ત ૧૫ રમણિકા નલિન ૩૧ ગંધલ ૮ ૫ક્ષાવતી ૧૬ મંગલાવતી ૨૪ નલિનાવતી ૩૨ ગંધિલાવતી ઉત્તર દિશામાં દક્ષિણ દિશામાં દક્ષિણ દિશામાં ઉત્તર દિશામાં
૨ થાળી સરખું ગોળ. ચારે બાજુ તીક્ષ્ણ ધારા અને દાંતાવાળું તથા વરત્નનું રત્ન નામનું મુખ્ય શસ્ત્ર જેને હેય અને ૬ ખંડ સંપૂર્ણ સાથે તે જ કહેવાય (વાસુદેવ પાસે પણ ચક્રરત્ન હોવા છતાં ૩ ખંડને જ જીતે છે માટે ચક્રવર્તિ નહિ).
* એ ચાર વિજયમાં વર્તમાનકાળે શ્રી સીમંધરસ્વા -શ્રી - સ્વામીશ્રી વાકુલ્હાની-શ્રી કુવાદુarો એ ચાર નામના તીર્થંકર ભગવતિ વિચારે છે. તેમને મારો ત્રિકરણપૂર્વક નમસ્કાર હો. તેઓ વિહરમાન ભગવાન કહેવાય છે.
૧૯
૧૪ ૨
૨૩
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
