________________
૨૮
દહક–પ્રાણ
તથા મનુષ્યનું શરીર ૩ ગાઉનું કહ્યું, તે દેવકુર અને ઉત્તરકક્ષેત્રના યુગલક મનુષ્યનું જાણવું, કે જેઓ ૩૫૯પભના આયુષ્યવાળા પણ છે. બીજા મનુષ્યોનું શરીરપ્રમાણ તેથી જૂન ન્યૂન જાણવું,
તથા શ્રીન્દ્રિયનું ૩ ગાઉનું અને દ્વિીન્દ્રિયનું ૧ર યોજના શરીર પ્રમાણે કહ્યું, તે પ્રાય:રા દ્વીપથી બહારના દ્વિીપ સમુદ્રમાં ઉત્પન્ન થતા કાનખજુર વગેરે અનેક કોડ જન વિસ્તાર વાળા સમુદ્રમાં ઉત્પન્ન થતા શંખ વગેરે દ્વીન્દ્રિયાનું જાણવું. जोयममेगं चउरिदि-देहमुच्चतग सुए भगिय । वेउन्क्यिदेह पुण, अंगुलम खसमार मे ॥८॥
સંસ્કૃત અનુવાદ. योजनमकं चतुरिन्द्रियदेहाच्चत्वं श्रने भणितं । वैक्रियदेहः पुनरगुलसरुयेयांश आरम्भ ॥८॥
શબ્દાર્થ:– =ારીનું
વૈજિાવ=ક્રિય રાળ ઉચ્ચપણું પુપા=વળી યુપત્રમાં, સિદ્ધાંતમાં સં ખ્યામાં મનિ=કહ્યું છે. ગા=પ્રારંભમાં
અન્વય સહિત પદોદ मुए चउरिदिदेह उच्चतम पग जायण भणिय । पुण वन्धियदेह आरंभ अंगुल-संखस ॥ ८॥
તથા વનસ્પતિની એ ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના જળાશયોમાં જ હોય પરંતુ સ્થળ ઉપર નહિ, તેમજ કમળ આદિ (કમળ કુણું વગેરે) વનસ્પતિઓની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના હોય, પરંતુ આગ્રા આદિકની નહિ, એમ વિશેષતઃ જાણવું.
1 અન્તર્મુહૂર્ત આયુબવાળા અને ઉત્પન્ન થતા જ તુરત ૧૨ યોજન શરીરવાળા થઈ, સુરત મરણ પામતાં, પૃથ્વીમાં વડે મોટો ખાડે પડી જવાથી. ચક્રવર્તિના સૌન્યને પણ જમીનમાં ગરકાવી દેનારા આસપાલિક જાતિના સર્પને શાબમાં (ઉર:પરિઅપ તિ, પંચેન્દ્રિય અને મતાન્તરે) દીકિય પણ કહ્યા છે. તે મહાદેવવાળા દિલન્ટિયો રા દીપમાં પણ સંભવે. તેથી “પ્રાય:' કહ્યું છે:
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
