________________
મુલ્યાંકન કરે? કવિ “બેફામે આ સંદર્ભમાં ખરેખર બેફામ રજૂઆત કરી છે
આ બધા બેફામ જે આજે રડે મુજ મોત પર, એ બધાએ જિંદગી આખી રડાવ્યો છે મને. કોકે આ જ ભાવ બીજા શબ્દોમાં વ્યક્ત કર્યો છે – આખી જિંદગી જેમણે પગ તળે કચડ્યો મને, અંત વેળા એમની જ કાંધે ચડવાનું બન્યું.
ના, પરિવાર – સ્વજનોને પણ “ઘર” ન કહી શકાય. તો પછી ‘ઘર' કોને કહેવું? હું ક્યાં પામવી? પોતાનું કોને માનવું?
ક્યાં જઈને રહેવું? સક્ઝાયકારે માત્ર એક વાક્યમાં હજારો સમસ્યાઓનું સમાધાન આપી દીધું છે –
આપ સ્વભાવમાં રે અવધૂ!
સદા મગનમેં ચડના તારું ઘર છે એક માત્ર આત્મસ્વભાવ. તારા સુખનો એક માત્ર સ્રોત છે આત્મસ્વભાવ. આ જ છે તારું શ્રેષ્ઠ નિવાસસ્થાન. એક પળ માટે પણ એમાંથી બહાર ના નીકળતો.
એન્ટાર્ટિકાના પેગ્વિનને રેગિસ્તાનમાં મૂકી દેવામાં આવે અને રેગિસ્તાનના ઊંટને એન્ટાર્ટિકામાં મુકી દેવામાં આવે, તો એમની શી દશા થાય ? તેઓ કેટલું જીવી શકે ? આત્મસ્વભાવમાંથી નીકળીને પરભાવમાં પ્રવેશેલા આત્માની
– 16 ––
–
