________________
અવશ્ય કોઈ કારણ છે. કારણ કે કોઈ પણ ફળ પાછળ કોઈ ને કોઈ કારણ હોય જ છે. માટલું એ ફળ છે, તો એની પાછળ ચાકડું, લાકડી વગેરે જરૂર હોય છે. એ રીતે પ્રસ્તુતમાં પણ કોઈ કારણ છે જ જેનું નામ છે કર્મ. જેને આપણે પુણ્ય કહીએ છીએ, એ પૂર્વકૃત શુભ કર્મ છે. જેને આપણે પાપ કહીએ છીએ, એ પૂર્વકૃત અશુભ કર્મ છે. દુનિયાના લગભગ બધાં જ દર્શનોએ ‘કર્મ ના અસ્તિત્વનો સ્વીકાર કર્યો છે. વૈદિક દર્શનમાં કહ્યું છે –
यथा धेनुसहस्रेषु वत्सो विन्दति मातरम् ।
तथा शुभाशुभं कर्म कर्तारमधिगच्छति ॥ જેમ હજારો ગાયોમાં પણ વાછરડું તેની માતાને જાણે છે, તેમ પૂર્વકૃત કર્મ કર્તાને અનુસરે છે.
ઈતિહાસમાં કહ્યું છે - __ ग्रहा रोगा विषं स्तेनो, राजानः शकुनास्तथा ।
पीडयन्ति नरं पश्चात्, पीडितं पूर्वकर्मणा ॥ ગ્રહ, રોગ, ઝેર, ચોર, રાજા, શુકન આ બધા તો માણસને પછી પડે છે. એને પહેલા પડે છે એનું જ પૂર્વકૃત કર્મ. આગમમાં કહ્યું છે –
कडाण कम्माण ण मोक्खु अत्थि જે કર્મો કર્યા છે, તેનું ફળ ભોગવ્યા વિના છુટકારો નથી. ત્રિપિટકમાં કહ્યું છે -
~ 10
–
