________________
સમતાથી સહન કરી શકતો નથી. ગજસુકુમાલ મુનિ પૂર્ણ સમભાવમાં છે. કારણ કે એમને પુલની બાજી દેખાય છે. “સબ પુતલ કી બાજી' આ તત્ત્વજ્ઞાનના આલંબને એ ભલી ભાતથી સહન કરે છે. અને શુક્લધ્યાનની ધારામાં ઉધ્વરોહણ કરે છે.. એક બાજુ બાહ્ય અગ્નિ એમના માથાને બાળી રહ્યો છે, તો બીજી બાજુ આંતરિક ધ્યાન-અગ્નિ એમના કર્મોને બાળી રહ્યો છે.
દ્રવ્યાનળ યાનાનળે
કાયા કર્મ દાંતા કાયા પણ બળી, અને કર્મો પણ બળ્યા. એ મહામુનિ વીતરાગ પણ બન્યા, સર્વજ્ઞ પણ અને મુક્ત પણ. વિશ્વની આ સર્વોત્કૃષ્ણ પદવીઓની પ્રાપ્તિનું રહસ્ય આ જ તત્ત્વજ્ઞાન હતું –
- સબ પુકલ કી બાજી - આપણી તકલીફ આ છે, કે આપણે સાક્ષીભાવે જોયા કરવાની બદલે અંતર્ભાવ કરી બેસીએ છીએ. પ્રેક્ષક' ની બેઠક છોડીને મંચ પર ઝંપલાવી દઈએ છીએ. કાજી પણ પુલ બન્યું અને પાજી પણ જોયા કરીએ, તો સાક્ષીભાવનું અસીમ સુખ આપણને સ્વાધીન થઈ જાય. હું જ કાજી ને હું જ પાજી-આવી ભ્રમણામાં ઝંપલાવી દઈએ, તો આપણી એ જ દશા થઈ જાય, જે એ ભૂંડની થઈ હતી. સમસ્ત સંસારભ્રમણનો આધાર આ એક જ ભ્રમણા છે. જેનામાં આ ભ્રમણા છે, એનું જ ભ્રમણ છે, જે આ ભ્રમણાથી મુક્ત થઈ જાય છે એ ભ્રમણથી પણ મુક્ત થઈ જાય છે... ઉપનિષત્ - સર્વસ્વમ્-માં કહ્યું છે –
- 111 -
-
