________________
બંધન કો કે શત્રુ કહો.. જે છે એ આ જ છે. રાગ અને દ્વેષ... શત્રુને ઘરમાં રાખવા... પાળવા... પોષવા. ને એના દ્વારા સુખી થવું, એ જેમ શક્ય નથી, એમ આત્મઘરમાં રાગ-દ્વેષને સ્થાન આપીને સુખી થવું, એ શક્ય નથી. સુખનો માર્ગ પણ આ જ છે અને પરમપદનો માર્ગ પણ આ જ છે... રાગ-દ્વેષને દૂર કરી દો..
જબ તુમ ઉનકો દૂર કરીસા
તબ તુમ જગ કા ઈસા જગના ઈશ કોઈ એક વ્યક્તિ નથી, કોઈ પણ જીવ જગતનો ઈશ્વર બની શકે છે. શરત એટલી જ કે એના રાગાદિ દોષો દૂર થઈ ગયા હોવા જોઈએ. પછી એ જીવ મહાવીર હોય, બ્રહ્મા હોય, વિષ્ણુ હોય, શંકર હોય કે અન્ય કોઈ પણ હોય, એ ઈશ્વર છે. ઈશ્વર બનવા માટેની આ જ એક માત્ર યોગ્યતા છેવિતરાગત્વ-વતદ્વેષત્વ. પૂ. હરિભદ્રસૂરિ મહારાજાના શબ્દો છે -
भवबीजाकुरजनना रागाद्याः क्षयमुपागता यस्य । ब्रह्मा वा विष्णुर्वा हरो जिनो वा नमस्तस्मै ॥
બ્રહ્મા હોય, વિષ્ણુ હોય, શંકર હોય કે જિન હોય, સંસારવર્ધક રાગાદિ દોષો જેનામાં ન હોય, એ ભગવાન છે, એમને નમસ્કાર હોજો.
જેનામાં રાગ-દ્વેષ છે, એ ય જો ભગવાન હોઈ શકે, તો આખી દુનિયા “ભગવાન” થઈ જશે. જેનામાં રાગ-દ્વેષ છે, એ ય જો સુખી હોઈ શકે, તો દુનિયામાં દુઃખ જેવી કોઈ વસ્તુ જ નહીં
~ 38 ---
-
