________________
સ્વતંત્ર નથી, એ આશાથી બંધાયેલો છે. ગળે પટ્ટાવાળા કૂતરા જેવી કે સાંકળ બાંધેલા વાંદરા જેવી એની સ્થિતિ છે. ને હજી વધુ વિચાર કરીએ, તો હોંશિયાર કુંભારના ગધેડા જેવી એની સ્થિતિ છે. ગધેડો ચાલે જ નહીં, ત્યારે કુંભાર એક લાકડી સાથે દોરી બાંધે છે. દોરીને છેડે એક કેળું બાંધે છે ને પછી ગધેડા પર બેસી જાય છે. ગધેડાને કેળું દેખાય છે. બસ, બે પગલા ચાલું, એટલે કેળું મારા મોઢામાં... ગધેડો બે પગલા ચાલે, એટલે એના સાથે સાથે જ કેળું હજી વધુ બે પગલા આગળ જતું રહે છે... ગધેડો કેળાની આશામાં ને આશામાં ચાલતો રહે છે. કુંભારનું ઘર આવી જાય છે, ને એ કેળાની સાથે જ ઘરમાં જતો રહે છે.
पुरःफलायामाशायां
जनः प्रायेण वञ्च्यते આશાપૂરી થશે થશે થશે.. એની પ્રતીક્ષા કરતા કસ્તા માણસ છેતરાતો રહે છે. ને આશા પૂરી થાય, એ પહેલા એની જિંદગી જ પૂરી થઈ જાય છે. પરમ પાવન શ્રી ઉત્તરાધ્યયનસૂત્રમાં કહ્યું છે –
इच्छा हु आगाससमा अणंतिया આશા તો આકાશની જેમ અનંત છે, જો આકાશનો અંત આવી શકે, તો જ આશાનો અંત આવી શકે. પરિણામ સ્પષ્ટ છે... નિરાશા અને બંધન.
પર કી આશ સદા નિરાશા
એ હે જગ જન પાશા
+ 82
–
