________________
બંધન છૂટી જાય એનું નામ મોક્ષ. આશા એ જ બંધન છે. આશા છૂટી જાય એ જ મોક્ષ છે. ઉપનિષદો કહે છે – છિવા તનું ન વધ્યત્વે - તંતુ તૂટી ગયો, એટલે બંધનની શક્યતા સમાપ્ત થઈ ગઈ. જે તૂટી ગયું, એ હવે બંધન જ નથી રહ્યું. એ શી રીતે બાંધશે? લાલ રિબિન કપાય છે અને મકાનનું ઉદ્ઘાટન થાય છે. આશા કપાય છે અને મોક્ષનું ઉદ્ઘાટન થાય છે.
વો કાટન કું કરો અભ્યાસા
લાહો સદા સુખવાસા રાજા એની આશામાં છે, લોકો એમની આશામાં છે, પણ ઈલાચીપુત્ર બધી જ આશાઓને ઓળંગી ગયો છે. શું રાજા... શું પુરસ્કાર... શું નટડી... શું કામ ભોગ. “અભ્યાસા' ની કાતર બધી જ આશાઓને કાતરી ગઈ છે. એક મહાત્માની જ્યોત સાથે મિલન કરીને ઈલાચી પુત્રે પોતાની જ્યોત પ્રગટાવી લીધી છે. આત્મા ઉપરના આવરણો ખૂબ ઝડપથી ઉતરી રહ્યા છે. દોષોમાં દાવાનળ લાગી ગયો છે. કર્મો જર્જરિત થઈને ખરી રહ્યા છે, ને માત્ર અંતર્મુહર્તમાં જ ભીતરમાં રહેલું અનંત જ્ઞાન પ્રગટ થઈ જાય છે. સર્વજ્ઞતા અને વીતરાગતા ઈલાચીપુત્રના ચરણ ચૂમી લે છે.
થોડી વાર પહેલા એક નારીની આશામાં જે દુઃખી થતો હતો, એ જ હવે આશાના બંધનથી સંપૂર્ણ મુક્ત થઈને સુખસાગરોમાં ઝુમી રહ્યો છે.
વો કાટન કું કરો અભ્યાસ લહો સદા સુખવાસા
–- 94 -