________________
બધા કર્મોને જીતી લીધા, તો શિવપદ હાથવેંતમાં જ છે. દોષવિજય અને કર્મક્ષય એ જ તો મોક્ષનો પર્યાય છે. અવધૂતના શબ્દો હવે તદ્દન સ્પષ્ટ બની ગયા છે....
વધુ સંગ જબ દુર નિકાશી
તબ તુમ શિવ કા વાસી કેટલો સરળ છે મોક્ષ! ને કેટલો અઘરો પણ! દેહાસક્તિ છોડી દેવાય, તો તદ્દન સરળ, દેહાસક્તિ પકડી જ રખાય, તો અત્યંત મુશ્કેલ. અનંતકાળે પણ દુર્લભ. સમાધિતંત્રમાં કહ્યું છે –
देहान्तरगते/जं देहेऽस्मिन्नात्मभावना । बीजं विदेहनिष्पत्ते - रात्मन्येवात्मभावना ॥
હું શરીર છું – આવી વાસનાથી જીવ એક શરીર છોડીને બીજા શરીરમાં જાય છે. “હું આત્મા જ છું - આ ભાવનાથી શરીરાતીત દશાની પ્રાપ્તિ થાય છે. આ દશાનું નામ જ મોક્ષ છે. "
વપુ સંગ જબ દુર નિકાશી
તબ તુમ શિવ કા વાસી બે પ્રકારના સંગ હોય છે. દ્રવ્ય સંગ અને ભાવ સંગ. દ્રવ્ય સંગ સંયોગરૂપ હોય છે. દેહનો સંયોગ મોક્ષની આગલી ક્ષણ સુધી હોય છે. એ સંયોગ છૂટે એટલે મોક્ષ. અરિષ્ઠતવંદનાવલિના શબ્દો છે –
જે નાથ ઔદારિક વળી તૈજસ તથા કાર્યણ તનુ એ સર્વને છોડી અહીં પામ્યા પરમ પદ શાશ્વતુ
54
-
