________________
કેવળજ્ઞાની ભગવંત વર્તમાન ભવના ચરમ સમયે ઔદારિક, તૈજસ અને કાર્યણ નામના ત્રણ પ્રકારના શરીરોનો સર્વથા ત્યાગ કરે છે, અને તેની બરાબર પછીના સમયે તેમનો આત્મા મુક્ત થાય છે. આ પ્રક્રિયા છે દ્રવ્ય સંગના ત્યાગની.
ભાવ સંગનો અર્થ છે આસક્તિ. શરીરનો દ્રવ્ય સંગ છૂટે, ત્યારે આત્મા મુક્ત બને છે, શરીરનો ભાવ સંગ છૂટે ત્યારે આત્મા જીવન્મુક્ત બને છે. આત્માના અક્ષય-અનંત આનંદમાં પ્રતિબંધક છે દેહાસક્તિ. દેહાસક્તિનો અંત આવે, એ જ સમયે આ અનંત સુખનો ઉદય થાય છે. એ સુખ, કે જેને મિષ્ટાન્નના ભોજન કે રૂપરમણીના ભોગની કોઈ જ અપેક્ષા નથી. એ સુખ, કે જેને શરીર સાજુ હોય કે માંદુ, એનાથી કોઈ ફેર પડતો નથી. એ સુખ, કે જેને કોઈએ કરેલી પ્રશંસા કે નિંદા સાથે કોઈ જ સંબંધ નથી.
આ સુખનું જ બીજું નામ જીવન્મુક્તિ છે. મોક્ષ કેટલા જન્મો પછી થશે? આવી ચિંતા ઘણાને સતાવે છે, વાસ્તવમાં મોક્ષ આ જ જન્મમાં મળી શકે છે, આજે જ મળી શકે છે અને હમણાં જ મળી શકે છે. બસ, દેહાસક્તિને છોડી દો. જીવન્મુક્તિને એની જ પ્રતીક્ષા છે...
વપુ સંગ જબ દુર નિકાશી તબ તુમ શિવ કા વાસી
જે જીવન્મુક્તિને પામતો નથી, એ કદી મુક્તિને પામી શકતો નથી. મુક્તિને પામવાની આ જ શરત છે, દેહાસક્તિ છોડો, જીવન્મુક્ત બનો, પછી મુક્તિ પોતે સ્વયંવરા બનીને આવશે.
55
