________________
તબ તુમ શિવ કા વાસી મોક્ષ ત્યારે થશે, જ્યારે દેહાસક્તિનો દેશનિકાલ થઈ જશે. ખરેખર દેશનિકાલ. હાસક્તિ એ જ સંસાર છે. માટે દેહાસક્તિથી છૂટકારો, એ જ સંસારથી છૂટકારો છે. આજ સુધીમાં જે કોઈ આત્માની મુક્તિ થઈ છે, તે દેહાસક્તિના ત્યાગથી જ થઈ છે. જે કોઈ આત્માનું ભવભ્રમણ થયું છે, એ દેહાસક્તિથી જ થયું છે. શાસ્ત્રોમાં આ વાત સ્પષ્ટ શબ્દોમાં કરી છે –
भेदविज्ञानतः सिद्धाः, सिद्धा ये किल केचन ।
अस्यैवाभावतो बद्धा, बद्धा ये किल केचन ॥ સરસ શબ્દપ્રયોગ છે - નિકાશી - ** નિ = ઉપસર્ગ સાથે સામ્ - ધાતુથી આ પ્રયોગ બન્યો છે, નિષ્ઠા = કાઢી મુકવું.
વધુ સંગ જબ દૂર નિકાશી દેહાસક્તિ એટલે આત્મઘરમાં ઘુસી ગયેલી એક ડાકણ, જેણે આત્માનું ધનોતપનોત કાઢી નાખવામાં કોઈ જ કસર છોડી નથી. સમગ્ર યોગમાર્ગ, પછી ચાહે એ ઉગ્ર સ્વાધ્યાયરૂપ હોય, કે ઘોર તપશ્ચર્યા રૂપ હોય, અપ્રમત્ત ક્રિયારૂપ હોય, કે અવિરત ધ્યાનરૂપ હોય, એનું અંતિમ લક્ષ્ય આ જ છે – વપુસંગનિષ્કાસન - દેહાસક્તિને આત્મઘરમાંથી તગેડી મૂકવી, કારણ કે એના વિના મોક્ષ થવો, એ મુશ્કેલ જ નહીં, અશક્ય પણ છે.
વધુ સંગ જબ દૂર નિકાશી
~ 49
–
–
