________________
જન્મ, જરા, મૃત્યુ, રોગ, શોક.... આટઆટલી ઉપાધિઓનો એ ભોગ કેમ બને છે? આ જ સવાલનો જવાબ અવધૂત આગળની પંક્તિમાં પ્રસ્તુત કરી રહ્યા છે –
અબ હ ઈન કા વિલાસી તું છે તો અવિનાશી જ, પણ હમણા આનો = વિનાશીનો વિલાસી થયો છે, જે શરીર નાશવંત છે એમાં તું આસક્ત થયો છે, માટે તારી આ દશા થઈ છે. નીતિશાસ્ત્રોમાં કહ્યું છે –
यो ध्रुवाणि परित्यज्य ह्यध्रुवं परिषेवते । ध्रुवाणि तस्य नश्यन्ति ह्यध्रुवं नष्टमेव च ॥
જે શાશ્વતને છોડીને નશ્વરમાં વિલાસ કરે છે, એનું શાશ્વત પણ નાશ પામે છે, ને નશ્વર તો નાશ પામેલ જ છે.
અબ હે ઈન કા વિલાસી દેહની પળોજળ એ જ આત્માની પનોતી છે. આત્મા શાશ્વત છે, એની ના નહીં, પણ જો એ અશાશ્વતમાં મગ્ન બન્યો તો? રત્ન તેજસ્વી છે, કબૂલ, પણ જો એ કાદવમાં ડુબી ગયું તો ? પછી એનું તેજ ક્યાં રહેશે? કાદવનું આવરણ એના સમગ્ર તેજને પી જશે. વિનાશીના વિલાસે જ આત્માની નિત્યતાના લીરે લીરા ઉડાવી દીધા છે. આજ સુધીના અનંતાનંત જન્મ અને અનંતાનંત મરણનું રહસ્ય આ જ છે – વિનાશીનો વિલાસ. ત્યાં સુધી જન્મ-મરણની આ પરંપરાનો અંત નહીં આવે, કે જ્યાં સુધી શરીરની આસક્તિને દૂર કરવામાં નહીં આવે.
વધુ સંગ જબ દૂર નિકાશી
~ 48 -~
