________________
तुमं पि तेसिं णालं ताणाए वा सरणाए वा ॥ તેઓ તારું ત્રાણ કે શરણ બની શકે તેમ નથી. તું પણ એમનું ત્રાણ કે શરણ બની શકે તેમ નથી.
દેવશર્મા બ્રાહ્મણ જીવનભર પત્નીના પ્રેમપાશમાં લપટાતો રહ્યો. મૃત્યુ સમયે પણ “મારી વહાલી પત્ની' આવા મમત્વભાવથી એ મુક્ત ન થઈ શક્યો. જે પત્નીને એણે પોતાની માની, પોતાને જે પત્નીનો માન્યો, એ પત્નીએ એને શું આપ્યું? શું એનો પરલોક સદ્ધર કરી દીધો? શું એની દુર્ગતિની પરંપરાને અટકાવી દીધી? શું એની મોક્ષયાત્રામાં એક સોપાન બનવા જેટલો પણ ભાગ ભજવ્યો ? રે... ખુદ પત્ની જ એની દુર્ગતિની કારણ બની ગઈ. મરીને સીધો એ જ પત્નીના ગુમડાની રસીમાં કીડો થયો. અધ્યાત્મકલ્પદ્રુમના શબ્દો વેધક છે –
त्रातुं न शक्या भवदुःखतो ये,
त्वया न ये त्वामपि पातुमीशाः। ममत्वमेतेषु दधन् मुधाऽऽत्मन् !,
જે પ દિ ગુરષિ મૂઢ ? || ભવભ્રમણના દુઃખથી તું જેમને બચાવી શકે તેમ નથી, અને જેઓ તને બચાવી શકે તેમ નથી, તેમના પર મમત્વ રાખીને તું ડગલે ને પગલે દુઃખી કેમ થાય છે?
સમગ્ર ભવભ્રમણથી બચાવવાની વાત તો દૂર રહી, એક પરલોકના દુઃખથી પણ બચાવવાની શક્તિ કોની પાસે છે? અરે,
---
28 -
-
