________________
૨
વર્ણોની વાચતાનું ફોટવાદીએ કરેલું ખંડન
सध्ययनमा प्रयोग नथी, 'देवदत्त-यज्ञदतौ पुरुषः' मेम है 'धवखदिरपलाशाः वृक्षः' अभ प्रयोग यतो नथी, तथा 'गकार-ओकार-विसर्जनीयाः शब्दः' मेम प्रयोग ५५ थत नथी.
60. ननु 'वनं वृक्षाः' इति वनशब्दवत् तर्हि समुदायवाची भविष्यति शब्दशब्दो, न जातिशब्दवदिति चेत् , न, तत्र समुदायव्यतिरेकनिर्देशदर्शनात् 'आम्राणां वनम् ', 'कपित्थानां वनम्' इति; न चैवमिह व्यतिरेकनिर्देशोऽस्ति, 'गकारादीनां शब्दः' इति अदर्शनात् ।
60. ने तमे है। 'वन वृक्षाः'मा म 'वन'५-६ समुदायवायी छ तेभ '२०६५ સમુદાયવાચી બનશે, જાતિશબ્દની જેમ તે સમુદાયવાચી છે એમ નહિ, તે તે પણ શક્ય નથી કારણ કે વનશબ્દની બાબતમાં સમુદાયના જુદાપણને નિર્દેશ દેખાય છે, જેમ કે આંબાઓનું વન” “કેઠીઓનું વન', જ્યારે “શબ્દ શબ્દની બાબતમાં જુદાપણુને નિર્દેશ નથી, કારણ કે “ગકાર વગેરેને શબ્દ' એવો વ્યતિરેક નિર્દેશ દેખાતું નથી.
61, अथ ब्रूयात् 'आम्रादयो वनम्' इत्यभेदेनापि वनशब्दः प्रयुज्यते तथेहापि 'गकारादयः शब्दः' इति प्रयोक्ष्यते । एतदपि नास्ति । वनादौ भेदव्यपदेशवशेन प्रतिव्यक्ति चाप्रयोगेण सिद्धे समुदायशब्दत्वे समुदायसमुदायिनोरभेदोपचारात् 'आम्रादयो वनम्' इति युज्यते प्रयोक्तुम् । इह तु ‘गकारादीनां शब्दः' इति न कदाचिदपि व्यतिरेकनिर्देशो दृश्यते इति समुदायशब्दत्वमघटमानम् । तत्सर्वथा वर्णशब्दवादिनामनुपपन्नोऽयं व्यपदेशः 'शब्दादर्थ प्रतिपद्यामहे' इति ।
61. ने तमे हो 'आम्रादयो वनम्' (= 'मां मेरे वन') मेम सध्या 'वन' सनी प्रयोग थाय छ, तवा रीते साडी ५९'गकारादयः शब्दः' ( = २ वगेरे शब्द છે) એમ પ્રયોગ થાય છે, તે અમે કહીએ છીએ કે તેમ નથી. ‘વન” વગેરેમાં ભેદવ્યપદેશને सीधे [भडे 'आम्राणां वनम् =मांसामानु वन' ] अने प्रतिव्यक्ति वन' शम्न प्रयोग मि 'आम्रः वनम् = सामे वन'] न तो डे, 'वन' शब्द समुहायशमछे से सिर थत समुदाय भने समुहाया-माना अमेहन। उपन्याश्ने साधारे ‘आम्रादयो वनम्' मेवी प्रयोग श्व योग्य छे ५२तु मही 'शमशहम तो गकारादीनां शब्दः' (= २ वगेरेने श') એ ભેદનિર્દેશ કદી પણ દેખાતું નથી, એટલે “શબ્દ શબ્દ સમુદાયશબ્દ ઘટતું નથી. તેથી, વણે એ જ શબ્દ છે એમ માનનારાઓના પક્ષમાં “શબ્દમાથી અમે અર્થને જાણીએ છીએ એ ભાષા વ્યવહાર કોઈ પણ રીતે ઘટતો નથી.
62. उच्यते । किमनेनोपपन्नेनानुपपन्नेन वा कृत्यम् ? यद्ययमुपपद्यते, ततः किम् ? अथापि नोपपद्यते, ततोऽपि किम् ? न हि लोकव्यपदेशनिबन्धना वस्तुस्थितिर्भवति । ननु शास्त्रकारा अप्येवमेव व्यवहरन्ति-भावमाख्यातेनाचष्टे' इति [निरुक्त] ।
62. તૈયાયિક-અમે ઉત્તર આપીએ છીએ. વર્ણીને વાચક માનતાં “શબ્દમાંથી અમે
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
