________________
પ્રમાણથી જ્ઞાત હોય તો એક અર્થમાં પરસ્પર વિરુદ્ધ આકારોને સ્વીકાર કરવો જોઈએ ૪૯
परस्परविरुद्धाकारसमावेशो न युक्त इति, तत्रोच्यते अनुपपन्नमिति । नः क्व संप्रत्ययः ? यत् प्रभाणेनावगतम् ; विरुद्धमपि तद् बुद्धयामहे यदेकत्र निविशमान पश्यामः । तदिह यद्यबाधितेन ज्ञानेन विस्पष्टमाकारत्रयमेकत्र गृह्यते, तत् कथमनुपपन्नं स्यात् कथं वा विरुद्धमिति ।
183. अ४ि।२५क्षम तमे मे आक्षे५ यों है ये अब मां नक्षत्रम् (नपु.) त:२७॥ (स्त्री.) ति: (पु.) मेम ५२२५२ वि२६ २५.राना समावेश योग्य नथी, तेना ઉત્તરમાં અમે કહીએ છીએ કે તે આક્ષેપ ઘટતો નથી. આપણે વિશ્વાસ ક્યાં હોય છે? જે પ્રમાણથી જ્ઞાત હોય ત્યાં; વિરુદ્ધ હોય તે પણ તેને માન્ય કરીએ છીએ-સ્વીકારીએ છીએ. પરસ્પર વિરુદ્ધ આકારો એકત્ર નિવેશ પામે છે અને આપણે દેખીએ છીએ. [આમ પ્રમાણથી જ્ઞાત હોઈ તે માન્ય છે. ] તેથી અહીં અબાધિત જ્ઞાન વડે વિસ્પષ્ટ જે ત્રણ આ કાર એક ઠેકાણે પ્રહાય છે, તે કેમ અનુપ ન બને કે વિરુદ્ધ બને ?
___184. अथैकं सम्यक् प्रमाणपरिनिश्चितरूपमितरत् काल्पनिकमिति प्रतीयते, तदेवमस्तु को दोषः ? दृष्टश्च चित्रादावनेकवर्णसमावेशः । न चैकत्रा विरोधमविरोध वा दृष्ट्वा सर्वत्र तत्कल्पनमुचितम् । अबाधितावगतिनिबन्धना हि वस्तुस्थितयो भवन्ति, न कल्पनानिर्मिताः ।
अपि वा वस्तुताद्रप्यसदसत्तानपेक्षया ।
शब्दप्रयोगसाधुत्वमन्वाख्यायेत केवलम् ।। दारा इति नैकस्याः स्त्रीव्यक्तेः पुंस्त्वं बहुत्वं वा विद्यते, शब्दस्त्वेष तत्रा प्रयुज्यमानः साधुर्भवति ।
नार्थासंस्पर्शिता चास्य तावता व्यवतिष्ठते । यथैतदात्मकं वस्तु तथा शक्नोति भाषितुम् ।। परिवाटूप्रभृतीनां च कुणपादिप्रतीतयः । अर्थस्यानेकशक्तित्वान्नावहन्त्यर्थशून्यताम् । कि न भक्षयितुं शक्या नारी कौलेयकेन सा। किं वा न शमयत्येषा कामिनो मदनज्वरम् ।। शवाद्वा केन रूपेण सा विशिष्येत योगिनः ।
धीत्रायं तु न सर्वेषामभावात् सहकारिणः ।।
प्रतिप्राणिनियतानेकविधवासनाभेदसहकारिसापेक्षो हि तस्य तस्य ज्ञानस्यात्मलाभ इति न सर्वेषां सर्वसारूप्येण ज्ञानम् ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
